PRAKTIKUM
LISTRIK PERKAPALAN
(ME 184621)
OSILOSKOP
Dikerjakan oleh :
Kelompok ...
1. M. Farza Nur Ilhammullah (04211940000032)
2. Fauzan Tufikhairul (04211940000047)
3. Nuafal Adam Hanafi (04211940000054)
4. Verril Rafi Hadidaffa (04211940000116)
5. Ipung Nur Wahyu Fadholi (04211940000126)
Diketahui Oleh
Revisi Tanggal Keterangan
Nama Grader Tanda Tangan
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
LAPORAN RESMI
PRAKTIKUM LISTRIK PERKAPALAN
OSILOSKOP
Oleh :
Kelompok 8
LEMBAR PENGESAHAN
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
LAPORAN RESMI
PRAKTIKUM LISTRIK PERKAPALAN
OSILOSKOP
Mengetahui / Menyetujui
Grader Praktikum Seven Segment
ABSTRAK
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
BAB I
PENDAHULUAN
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
BAB 1
PENDAHULUAN
1.1 Latar Belakang
Pada zaman modern ini, perkembangan teknologi sangat pesat. Alat – alat listrik telah
banyak digunakan pada berbagai bidang. Osiloskop (Cathode Ray Oscilloscop, selanjutnya
disebut CRO) adalah alat ukur yang digunakan untuk memetakan atau membaca frekuensi
sinyal listrik. Dengan menggunakan osiloskop kita dapat mengetahui besarnya frekuensi dari
periode dan tegangan dari suatu siyal, dengan sedikit penyetelan maka kita dapat menentukan
beda fase antara sinyal masukan dan sinyal keluaran.
3. Mengetahui dan memahami pengaruh skala tegangan dan waktu terhadap bentuk
grafik pada Osiloskop analog.
4. Mengetahui dan memahami cara membandingkan bentuk gelombang pada osiloskop
analog.
BAB II
DASAR TEORI
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
BAB II
DASAR TEORI
2.1 Pengertian Osiloskop
Menurut Dasatrio (2013: 98), mengemukakan bahwa Osiloskop digunakan
untuk mengukur tegangan dari puncak-puncak (Vpp) sekaligus menampilkan bentuk
tegangannya. Frekuensi tegangan yang ada di dalam Osiloskop ditentukan bedasarkan
tampilan bentuk gelombang di layarnya.
Menurut Chattopadhyay, dkk (1989: 339), mengemukakan bahwa Osiloskop
atau CRO (Cathode Ray Oscilloscope) adalah instrumen (peralatan) yang digunakan
secara visual untuk mengamati bentuk gelombang dan melakukan pengukurannya.
Menurut Cooper (1984: 189), Osiloskop atau CRO adalah alat pembuat grafik
atau gambar (ploter) X-Y yang sangat cepat dengan memperagakan sebuah sinyal
masukan terhadap sinyal lain atau terhadap waktu.
Jadi Osiloskop adalah peralatan yang berfungsi untuk mengetahui polaritas
atau tegangan sinusoida yang dihasilkan oleh sumber tegangan. Dengan alat ini kita
juga dapat mengamati nilai frekuensi dan bentuk gelombang. Pada sumbu vertikal
dalam Osiloskop menunjukkan tegangan sedangkan sumbu horizontalnya
menunjukkan waktu
2.2 Bagian-Bagian Osiloskop
Berikut ini adalah gambar dan tabel bagian-bagian dari osiloskop.
5. Kemudian Salah satu ujung probe ( Probe Ch 1 atau 2 ) kita hubungkan pada tempat
Calibrasi ( Biasanya tertulis CAL )
6. Setelah gambar gelombang ( Biasanya Gelombangnya Berbentuk Gelombang Kotak )
telah tampil pada layar Osiloscope baru dapat kita hitung Frekuensi & Volt Peak to Peak
dengan rumus dibawah ini.
2.6 Function Generator
Generator fungsi merupakan bagian dari peralatan atau software uji coba elektronik yang
digunakan untuk menciptakan gelombang listrik dalam bentuk sinus, segi empat, dan segitiga.
Gelombang ini bisa berulang-ulang atau satu kali yang dalam kasus ini semacam sumber
pemicu diperlukan, secara internal ataupun eksternal. Alat ini dapat menghasilkan frekuensi
tertentu sesuai dengan kebutuhan. Dalam pengoprerasiannya dengan osiloskop, function
generator digunakan sebagai alat utama dalam perawatan dan perbaikan perangkat audio-
video.
2.7 Bagian-bagian Function Generator
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
1. TombolPower
Power switch digunakan pada function generator.
2. Power di indicator
LED digunakan untuk menandai ketika power diterapkan atau digunakan untuk
function generator
3. Range Switch
Range switch ini terdiri dari 7 pushbuton yang berfungsi sebaai adjustment frekuensi
dari 1 Hz s/d 1 MHz
4. Tombol Function.
Tiga tombol yang terhubung menyediakan pilihan bentuk gelombang yang
diinginkan, seperti gelombang pulsa, segitiga, segitiga dan sinusoidal.
5. Pengali (Multiplier)
Adalah potensiometer yang digunakan sebagai faktor pengali dengan range dangan
kalibrasi yang tersedia 0,2 s/d 2,0.
Sumber : http://www.tridinamika.com/product-category/products/electronic-
measuring/digital-oscilloscope-elec-measuring/
2.9.2 Aplikasi Osiloskop di Bidang Marine
1. Bearing Deviation Indicator (BDI)
BDI berfungsi sebagai indikator visual dari suara yang dihasilkan oleh gelombang kapal
selam
BAB III
DATA PRAKTIKUM
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
BAB III
DATA PRAKTIKUM
3.1 Peralatan dan Fungsi
4 Kabel Menghubungkan
komponen satu dengan
yang lainnya untuk
membentuk rangkaian
percobaan
5 Adaptor Menghubungkan
osiloskop dengan
sumber listrik agar
osiloskop dapat menyala
Tegangan
Frekuensi Periode Amplitudo Gambar
No output
(Hz) (div) (div)
(v)
gelombang
Output (div)
(Hz) (div)
BAB IV
ANALISIS DATA
4.1 Loren ipsun dolor
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus vel odio risus.
Mauris vitae sagittis lacus, ut pulvinar lorem. Pellentesque tincidunt facilisis purus,
vel pellentesque purus luctus hendrerit. Curabitur iaculis, sem non consequat
pretium, ipsum diam posuere lacus, sed tincidunt urna ante sit amet arcu. Duis eu
ipsum lorem. Pellentesque ut interdum felis, vitae pulvinar odio. Pellentesque at
ipsum in purus pretium bibendum. In viverra turpis nec blandit tincidunt. Curabitur
consequat rhoncus luctus. Morbi vitae ex bibendum, viverra nibh at, iaculis nunc.
Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos
himenaeos. Duis et efficitur felis, nec tristique arcu. Aenean aliquam ex at bibendum
dictum. Nunc congue ex non imperdiet tristique. Nunc fringilla tristique erat, eget
egestas lectus elementum a.
4.2 Loren ipsun dolor sit
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus vel odio risus.
Mauris vitae sagittis lacus, ut pulvinar lorem. Pellentesque tincidunt facilisis purus,
vel pellentesque purus luctus hendrerit. Curabitur iaculis, sem non consequat
pretium, ipsum diam posuere lacus, sed tincidunt urna ante sit amet arcu. Duis eu
ipsum lorem. Pellentesque ut interdum felis, vitae pulvinar odio. Pellentesque at
ipsum in purus pretium bibendum. In viverra turpis nec blandit tincidunt. Curabitur
consequat rhoncus luctus. Morbi vitae ex bibendum, viverra nibh at, iaculis nunc.
Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos
himenaeos. Duis et efficitur felis, nec tristique arcu. Aenean aliquam ex at bibendum
dictum. Nunc congue ex non imperdiet tristique. Nunc fringilla tristique erat, eget
egestas lectus elementum a.
4.3 Loren ipsun dolor sit amet
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus vel odio risus.
Mauris vitae sagittis lacus, ut pulvinar lorem. Pellentesque tincidunt facilisis purus,
vel pellentesque purus luctus hendrerit. Curabitur iaculis, sem non consequat
pretium, ipsum diam posuere lacus, sed tincidunt urna ante sit amet arcu. Duis eu
ipsum lorem. Pellentesque ut interdum felis, vitae pulvinar odio. Pellentesque at
ipsum in purus pretium bibendum. In viverra turpis nec blandit tincidunt. Curabitur
consequat rhoncus luctus. Morbi vitae ex bibendum, viverra nibh at, iaculis nunc.
Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos
himenaeos. Duis et efficitur felis, nec tristique arcu. Aenean aliquam ex at bibendum
dictum. Nunc congue ex non imperdiet tristique.
4.4 dst
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
BAB V
KESIMPULAN
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
BAB V
KESIMPULAN
5.1 Kesimpulan
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus vel odio risus.
Mauris vitae sagittis lacus, ut pulvinar lorem. Pellentesque tincidunt facilisis purus,
vel pellentesque purus luctus hendrerit. Curabitur iaculis, sem non consequat
pretium, ipsum diam posuere lacus, sed tincidunt urna ante sit amet arcu. Duis eu
ipsum lorem. Pellentesque ut interdum felis, vitae pulvinar odio. Pellentesque at
ipsum in purus pretium bibendum. In viverra turpis nec blandit tincidunt. Curabitur
consequat rhoncus luctus. Morbi vitae ex bibendum, viverra nibh at, iaculis nunc.
Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos
himenaeos. Duis et efficitur felis, nec tristique arcu. Aenean aliquam ex at bibendum
dictum. Nunc congue ex non imperdiet tristique. Nunc fringilla tristique erat, eget
egestas lectus elementum a.
5.2 Saran
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vivamus vel odio risus.
Mauris vitae sagittis lacus, ut pulvinar lorem. Pellentesque tincidunt facilisis purus,
vel pellentesque purus luctus hendrerit. Curabitur iaculis, sem non consequat
pretium, ipsum diam posuere lacus, sed tincidunt urna ante sit amet arcu. Duis eu
ipsum lorem. Pellentesque ut interdum felis, vitae pulvinar odio. Pellentesque at
ipsum in purus pretium bibendum. In viverra turpis nec blandit tincidunt. Curabitur
consequat rhoncus luctus. Morbi vitae ex bibendum, viverra nibh at, iaculis nunc.
Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos
himenaeos. Duis et efficitur felis, nec tristique arcu. Aenean aliquam ex at bibendum
dictum. Nunc congue ex non imperdiet tristique. Nunc fringilla tristique erat, eget
egestas lectus elementum a.
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
DAFTAR PUSTAKA
Eslami, A., 2018. A three-phase comprehensive methodology to analyze short circuits, open
circuits and internal faults of transformers based on the compensation theorem. International
Journal of Electrical Power & Energy Systems, 96, pp.238-252.
Khushalani, S., Solanki, J. and Schulz, N., 2007. Development of Three-Phase Unbalanced
Power Flow Using PV and PQ Models for Distributed Generation and Study of the Impact of
DG Models. IEEE Transactions on Power Systems, 22(3), pp.1019-1025.
Penido, D., de Araujo, L. and de Carvalho Filho, M., 2016. An enhanced tool for fault
analysis in multiphase electrical systems. International Journal of Electrical Power & Energy
Systems, 75, pp.215-225.
*Note:
Daftar pustaka dituliskan sesuai kaidah penulisan yang baik dan benar.
Daftar pustaka dituliskan menggunakan Harvard Style.
Daftar pustaka diurutkan sesuai abjad.
Tidak boleh menggunakan literatur yang berasal dari wordpress, blogspot, ataupun
blog pribadi lainnya.
Sumber literatur boleh berasal dari buku, jurnal atau sumber kredibel lainnya.
LABORATORIUM LISTRIK KAPAL DAN OTOMATISASI
DEPARTEMEN TEKNIK SISTEM PERKAPALAN
FAKULTAS TEKNOLOGI KELAUTAN
Kampus ITS Sukolilo Gd. WA Lt. 3, Surabaya 60111
Telp. 031 599 4251 ext. 28
Fax. 031 599 4757
Email. itsmeaslaboratory@gmail.com
LAMPRAN
Lampiran 1. Tabel pengamatan
Lampiran 2. Foto simulasi (jika ada)