BAB 1

PENYELESAIAN MASALAH
SECARA INVENTIF
1.1.1 MENGENALPASTI MASALAH BUKAN
INVENTIF DAN MASALAH INVENTIF

TAHAP PENGUASAAN
1
TP 1
Menyatakan maksud :
• Masalah bukan inventif
• Masalah inventif
 1. MASALAH BUKAN
2. MASALAH INVENTIF
INVENTIF

• masalah yang • masalah yang

tidak mempunyai
mempunyai kesan sampingan
kesan selepas usaha
sampingan penambahbaikan
selepas usaha berlaku.
penambahbaik
an berlaku
 Bagaimana nak
membuat lubang kecil
pada kertas supaya
kertas senang di
SUSUN?

TAPI…..susah pula nak

tebuk 2 lubang pada
Guna penebuk kadar kedudukan
lubang……SELESAI… yang sama

Guna penebuk 2
lubang……SELESAI…
 TAPI……macamana
nak pastikan 2 lubang
tu berada pada
kedudukan yang sama
dengan kertas yang
seterusnya?

AKHIRNYA…..masalah
selesai…kertas dapat
disusun dengan cantik
dan berada pada
kedudukan yang sama
semuanya.
CONTOH PENYELESAIAN
MASALAH
SECARA TAK INVENTIF
BEKAS MAKANAN AYAM
 SITUASI 1

- Menggunakan bekas makanan ayam yang di

jual di kedai
- Bekas kecil , anak ayam kecil
- Tiada masalah
 SITUASI 2

- Bekas kecil , ayam semakin besar

- Masalah : ruang semakin sempit, ayam berebut
nak makan
 SITUASI 3

Penyelesaian bukan inventif 1:

- Tukar bekas makanan yang lebih besar
- Masalah selesai
 SITUASI 4

Masalah timbul lagi: Menjadi masalah inventif semula

- Bila ayam semakin besar
- Ayam tidak suka makan dengan cara menyengetkan kepala
- Ruang takungan makanan cetek, makanan banyak terbuang
- Ruang untuk makan perlu di tambah
 SITUASI 5

Penyelesaian bukan inventif 2:

- Buat bekas makanan sendiri:
- Ruang makan bertambah, supaya ayam makan dengan selesa
- Ruang dalam, makanan tidak terbuang
 SITUASI 5

Masalah timbul lagi: Menjadi masalah inventif lagi

- Ayam duduk dalam bekas
- Terberak dalam bekas makanan, mengotorkan makanan
- Ruang makan jadi berkurang..
Boleh anda LAKARKAN IDEA
PENYELESAIAN MASALAH
itu supaya masalah dapat
selesai dengan jayanya?
 SITUASI 7

Penyelesaian bukan inventif 3:

- Memasang penghadang pada bahagian atas bekas
- 2 fungsi :
- i. menghalang ayam masuk ke dalam bekas
- ii. Sebagai saluran untuk mengisi makanan
 AKHIRNYA…

Ayam dapat makan dengan selesa:

- Ruang makan yanglebih luas / mencukupi
- Walaupun ada yang cuba nak masuk, tetapi tidak berjaya
1.1.2 MENERANGKAN PROSES
PENYELESAIAN MASALAH BUKAN
INVENTIF DAN INVENTIF

TAHAP PENGUASAAN
2
TP 2
Menerangkan proses
• Masalah bukan inventif
• Masalah inventif
CARTA ALIR PROSES PENYELESAIAN MASALAH BUKAN INVENTIF

MULA

KENAL PASTI MASALAH

SENARAIKAN IDEA-IDEA

PILIH IDEA TERBAIK

LAKSANAKAN IDEA /
BUAT

Tidak
BUAT
PENILAIAN

Ya
SELESAI
Bina carta alir proses
penyelesaian masalah
bukan inventif
berdasarkan produk
yang dipilih
PROSES PENYELESAIAN MASALAH INVENTIF
3
Masalah Penyelesaian
Umum KAEDAH Umum
PENYELESAIAN
4
2 MODEL MASALAH
MODEL
PENYELESAIA
N
Masalah Meringkaskan Penyelesaian
khusus masalah Spesifik
1
ANALISIS
Halangan penyelesaian
FASA-FASA PENYELESAIAN MASALAH INVENTIF

ANALISIS PERCANGGAH PILIHAN KAEDAH

FUNGSI AN FIZIKAL KAEDAH PENYELESAIA
PENYELESAIA N SPESIFIK
N
 1.2 ANALISIS FUNGSI
MOTOR
GEAR
SPEED CONTROL
SWITCH

PEMUKUL SPEED CONTROL

KNOB

TURN TABLE

SOKET
1.2 ANALISIS FUNGSI

1. Produk /
Sistem terdiri
daripada
gabungan
komponen dan
fungsi yang
membentuk
sebuah sistem

2. Objek ialah
penerima kesan
akibat daripada
1.2.1 MEMBUAT HUBUNGKAIT ANTARA
PRODUK DENGAN OBJEK DARI SEGI
FUNGSINYA.
Fungsi
Produk
Objek
/ Sistem
Tindakan Parameter yang
Menjalankan berubah disebabkan
fungsi tindakan yang
dijalankan

Produk Fungsi Objek

Meja Memegang Buku
Kereta Mengangkut Manusia
Cermin mata Membias Cahaya
Pen Memegang Dakwat
Pengadun Mengadun bahan
 Fungsi
( tugas yang dilakukan oleh produk
untuk merubah objek sasaran
Kipas Manusia
Mengurangkan suhu
Rasa panas ditukar
Menjalankan
kepada rasa sejuk
fungsi
dan nyaman

Bagi satu contoh

hubungan produk
dengan objek dari segi
fungsinya
1.2.2 MELUKIS SISTEM FUNGSI

Buku
Muka Meja
Skru

Kaki meja
Lantai

Komponen Fungsi Objek

Muka meja Memegang Buku
Kaki Meja Memegang Muka Meja
Skru Memegang Kaki meja / muka meja
Lantai Memegang Kaki meja
Bina MODEL FUNGSI bersama dengan GARISAN
INTERAKSI untuk menganalisi kenapa meja itu
bermasalah?

Didapati meja yang

digunakan
BERGOYANG dan
TIDAK STABIL.
1.2.3 MEMBINA MODEL FUNGSI DENGAN
MENGGUNAKAN GARISAN INTERAKSI
Memegang

Lantai Kaki Meja Muka Meja Buku

Memegang Memegang

Memegang
Memegang

Skru
Simbol Mewakili

berguna (normal)

Berguna (tetapi tidak mencukupi)

berguna (tetapi berlebihan)

MASALAH FUNGSI DAN PUNCA MASALAH
Memegang

Lantai Kaki Meja Muka Meja Buku

Memegang Memegang

Memegang
Memegang

Kelembapan Skru

Penyelesaian masaah inventif :

1. Masalah dikenalpasti melalui Analisis Fungsi Komponen
Ada 2 langkah yang perlu dilakukan untuk mencari punca masalah ;
2. Mengenalpasti masalah pada Model Fungsi
3. Mengenalpasti masalah pada Komponen terlibat
 ANALISIS BERANTAI PUNCA DAN KESAN

Meja yang tidak stabil

Jenis Contoh
Halangan Halangan
• Tujuan analisis punca dan kesan Semula Jadi Panas, hujan
adalah untuk memahami dan
mengesahkan rantaian punca dan dan
kesan bagi sesuatu masalah. kelembapan
• Soalan akan ditanya beberapa Sains dan Momentum,
kali sehingga punca masalah
Fizik graviti
dapat dikesan.
• Soalan akan terhenti apabila Sifat Asas Kebolehan
jawapan diperoleh. Objek manusia
 ANALISIS PUNCA DAN KESAN
Meja kayu tidak
stabil?
Mengapa?

Muka Meja tidak Kaki meja tidak stabil

stabil
Mengapa? Mengapa?
Skru muka meja Skru kaki meja
longgar longgar
Mengapa?
Kayu rosak dan reput
menyebabkan skru
tercabut
Mengapa?

Terkena air
1.2.2 MELUKIS SISTEM FUNGSI

Di dapati rantai basikal selalu

terkeluar daripada gear basikal.
Lukiskan model fungsi bagi
menganalisis kenapa masalah ini
berlaku.

KOMPONEN FUNGSI OBJEK

Tiub tayar Memegang Tayar basikal
Tempat duduk memegang Manusia
Roda Menghasilkan Permukaan jalan
pergerakan
Pemegang Menentukan arah Manusia
gear Mengubah kelajuan Roda
1.2.3 MEMBINA MODEL FUNGSI DENGAN
MENGGUNAKAN GARISAN
Contoh Model Fungsi
bagi sebuah basikal yang bermasalah.
INTERAKSI

memegang memegang memegang

Tiub tayar Roda Tempat duduk Manusia

memegang

Rantai
Gear
LUKISKAN MODEL FUNGSI BAGI MESIN PENGADUN DI
BAWAH
MOTOR
GEAR
SPEED CONTROL
SWITCH

PEMUKUL SPEED CONTROL

KNOB

TURN TABLE

SOKET
 Pilih satu produk yang
anda tahu, lukiskan dan
cerakinkan setiap
komponen pada produk
tersebut.
(Masa 10 minit)
Amirul Ikmal 2018
Mohamad Naim 2018
1.3 PERCANGGAHAN FIZIKAL

• Percanggahan fizikal ialah PERUBAHAN

yang berlaku dalam satu parameter
menyebabkan keadaannya berubah
menjadi BERTENTANGAN dari keadaan
asal
PERCANGGAHAN
FIZIKAL

PEMISAHAN
PEMISAHAN MASA
RUANG
1.3.1 MENGENALPASTI DAN MENGANALISIS
PERCANGGAHAN FIZIKAL

PARAMETER PERCANGGAHAN FIZIKAL

Besar – kecil
Saiz
Panjang - pendek

Beban Berat – ringan

Ketinggian Tinggi – rendah

Bilangan Sikit - ramai

Contoh Percanggaha Contoh Soalan penentuan Jenis
objek n fizikal situasi kaedah Pemisahan Kaedah
Ruang/Masa pemisahan

Kerusi Tinggi , Kerusi perlu Adakah kerusi perlu Ruang

rendah sesuai rendah dan tinggi pada
dengan saiz masa yang sama?
ketinggian YA. Kerana pelajar
pelajar pelbagai ketinggian
dalam kelas

Khemah Besar lawan Khemah Adakah khemah perlu Masa

kecil perlu besar besar dan kecil pada
semasa di masa yang sama?
gunakan
dan perlu TIDAK…kerana khemah
kecil digunakan dan
semasa disimpan pada masa
disimpan yang berlainan
Contoh Percang Contoh Soalan penentuan Jenis
objek gahan situasi kaedah Pemisahan Kaedah
fizikal Ruang/Masa pemisahan

Ampaian Banyak Rak ampaian Adakah ampaian boleh ……………

atau yang ingin di dibuka dan ditutup pada
sedikit gunakan boleh masa yang sama?
disesuaikan
dengan jumlah
baju ingin di sidai
 Pilih dua produk yang
berbeza…..kenalpasti dan
analisis percanggahan
fizikal yang ada
1.3.2 MENCADANGKAN PEMILIHAN PRINSIP
INVENTIF
1.3.2 MENCADANGKAN PEMILIHAN PRINSIP
INVENTIF
1.3.3 MENJUSTIFIKASIKAN CADANGAN
PERUBAHAN REKA BENTUK BERDASARKAN
PEMILIHAN PRINSIP INVENTIF
1.3.3 MENJUSTIFIKASIKAN CADANGAN
PERUBAHAN REKA BENTUK BERDASARKAN
PEMILIHAN PRINSIP INVENTIF
 Kebiasaan ahli keluarga hanya
menggunakan meja yang muat
untuk 4 orang sahaja.

Apabila ada tetamu yang ramai,

meja boleh dipanjangkan
saiznya
1.3.3 MENJUSTIFIKASIKAN CADANGAN
PERUBAHAN REKA BENTUK BERDASARKAN
PEMILIHAN
Contoh Percang
PRINSIP
Contoh
INVENTIF
Soalan penentuan Jenis Kaedah Prinsip Penerangan
objek gahan situasi kaedah Pemisahan pemisahan inventif
fizikal Ruang/Masa yang
dicadangka
n

Katil Sikit 3 tilam Adakah 3 tilam Ruang 1.Pemba a) Memba

dan diguna boleh hagian hagikan objek
ramai kan digunakan (Segmen kepada
apabil pada masa tation) beberapa
a yang sama? bahagian
tetamu YA. bersendirian
datang b) Menjad
ikan sesebuah
objek itu
mudah
dileraikan
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
2.Pengeskstrakan Memisahkan atau Pemisahan unit pendingin
( Taking out mengeluarkan bahagian yang hawa di dalam dan di luar
extraction ) mendatangkan gangguan bangunan supaya bunyi
daripada objek bising dan haba dapat
diasingkan
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
3. Kualiti setempat • Mengubah struktur • Bekas menyimpan
(Local quality ) objek dan pengaruh luaran makanan pelbagai petak
daripada seragam menjadi berbeza dan pelbagai
tidak seragam fungsi
• Menjadikan setiap • Tool box
bahagian objek memenuhi
fungsi berbeza yang
berguna
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
4. Penyarangan • Meletakkan atau Antena radio yang boleh
( Nested doll ) memasukkan satu objek dipanjangkan dan
ke dalam satu objek yang dipendekkan
sama tetapi berlainan saiz
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
5. Filem nipis dan • Membalut, • Pelindung cahaya
cangkerang boleh membungkus objek cermin kereta
lentur ( Flexible menggunakan lapisan
shells and thin filem nipis dan cangkerang
film )
boleh lentur.
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
6. Pengantara ( • Mengadakan bahagian • Sarung tangan ketuhar
Intermediary) baharu antara dua objek menjadi pengantara
• Menggunakan objek antara tangan dengan
atau proses pengantara objek panas
• Mencantumkan dua
objek secara sementara
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
7. Tidak simetri • Mengubah bentuk satu • Menukar bentuk bulat
(Asymmetry) objek daripada simetri jam dinding ke bentuk
menjadi tidak simetri tidak sekata
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
2. Tindakan awal ( • Melakukan tindakan • Beg udara di dalam
Preliminary awal untuk mengawal kereta untuk
action) risiko. mengurangkan risiko
kecederaan ketika
kemalangan
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
3. Tindakan • Menukar tindakan • Lampu jalan menyala
berkala (Periodic berterusan kepada berkala berkala mengikut waktu
action) siang dan malam
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
4. Tindakan • Jika tindakan tidak • Proses menabur
keterlaluan ( berhasil, lakukan tindakan serbuk gula di atas donut
Partial or yang sama tetapi secara untuk mengurang atau
excessive action ) berlebihan atau menambahkan
berkurangan agar dapat kemanisan.
memudahkan
penyelesaian
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
5. Pengembangan • Menggunakan prinsip • Pemutus litar yang
terma ( thermal terma ( pengembangan menggunakan prinsip
expansion ) atau pengecutan ) terma pemula lampu
terhadap sesuatu bahan pendarfluor
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
6. Pembuangan • Membuang bahagian yg • Kapsul ubat yang
dan pemulihan ( telah menjalankan boleh larut
discarding and fungsinya
recovering )
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
7. Tindakan • Menjalankan sesuatu • Jana kuasa elektrik,
berterusan yang secara berterusan mesin pelelas
berfaedah (
continuity of
useful action )
 MENJUSTIFIKASIKAN CADANGAN PERUBAHAN REKA
BENTUK BERDASARKAN PEMILIHAN PRINSIP INVENTIF

Objek Percangga Contoh Soalan penentuan Jenis

han fizikal situasi kaedah Pemisahan Kaedah
Ruang/Masa pemisahan

Katil Tinggi Katil perlu boleh Adakah katil Ruang

bayi dan diubah suai boleh
rendah ketinggiannya supaya diubahsuai
mudah untuk ibu ketinggiannya
meletakkan bayi dan pada bila-bila
menguruskannya masa?
YA.
 Boleh anda lakarkan idea
bagaimana masalah katil ini
boleh diselesaikan?

Prinsip inventif
( pembahagian

Boleh anda tambah satu fungsi bagi

katil itu supaya katil mudah
digerakkan bagi memudahkan ibu
memindahkan bayi ke tempat yang
lebih sesuai?
 Papan pelapik bawah katil
boleh diubah ketinggiannya
dengan menggunakan bolt
dan nat

Bahagian khas yang dipasang

dengan engsel ini supaya ia
boleh dilipat sekiranya ibu ingin Tambah roda untuk
meletakkan katil bayi ini memudahkan katil ini
disebelah katil ibu untuk digerakkan
memudahkan pengurusan bayi
dialkukan
 Objek Percangga Contoh Soalan penentuan Jenis
han fizikal situasi kaedah Pemisahan Kaedah
Ruang/Masa pemisahan

Katil Besar Katil bayi ini boleh Adakah katil ini MASA
bayi dan disimpan di ruang perlu besar dan
kecil yang kecil apabila kecil pada masa
bayi sudah besar yang sama?
dan tidak lagi sesuai TIDAK. …
menggunakannya KERANA IA
PERLU KECIL
HANYA APABILA
TIDAK LAGI
DIGUNAKAN