BAB 1

PENYELESAIAN MASALAH
SECARA INVENTIF
1.1.1 MENGENALPASTI MASALAH BUKAN INVENTIF
DAN MASALAH INVENTIF

TAHAP PENGUASAAN 1
TP 1 Menyatakan maksud :
• Masalah bukan inventif
• Masalah inventif
 1. MASALAH BUKAN
2. MASALAH INVENTIF
INVENTIF

• masalah yang • masalah yang

tidak mempunyai
mempunyai kesan sampingan
kesan selepas usaha
sampingan penambahbaikan
selepas usaha berlaku.
penambahbaik
an berlaku
 Bagaimana nak
membuat lubang
kecil pada kertas
supaya kertas
senang di SUSUN?

TAPI…..susah pula
nak tebuk 2 lubang
pada kadar
Guna penebuk kedudukan yang
lubang……SELESAI… sama

Guna penebuk 2
lubang……SELESAI…
TAPI……macamana
nak pastikan 2
lubang tu berada
pada kedudukan
yang sama dengan
kertas yang
seterusnya?

AKHIRNYA…..masala
h selesai…kertas
dapat disusun
dengan cantik dan
berada pada
kedudukan yang
sama semuanya.
CONTOH PENYELESAIAN MASALAH
SECARA TAK INVENTIF
BEKAS MAKANAN AYAM
 SITUASI 1

- Menggunakan bekas makanan ayam

yang di jual di kedai
- Bekas kecil , anak ayam kecil
- Tiada masalah
 SITUASI 2

- Bekas kecil , ayam semakin besar

- Masalah : ruang semakin sempit, ayam
berebut nak makan
 SITUASI 3

Penyelesaian bukan inventif 1:

- Tukar bekas makanan yang lebih besar
- Masalah selesai
 SITUASI 4

Masalah timbul lagi: Menjadi masalah inventif

semula
- Bila ayam semakin besar
- Ayam tidak suka makan dengan cara menyengetkan
kepala
- Ruang takungan makanan cetek, makanan banyak
terbuang
- Ruang untuk makan perlu di tambah
 SITUASI 5

Penyelesaian bukan inventif 2:

- Buat bekas makanan sendiri:
- Ruang makan bertambah, supaya ayam makan
dengan selesa
- Ruang dalam, makanan tidak terbuang
 SITUASI 5

Masalah timbul lagi: Menjadi masalah inventif lagi

- Ayam duduk dalam bekas
- Terberak dalam bekas makanan, mengotorkan
makanan
- Ruang makan jadi berkurang..
Boleh anda LAKARKAN IDEA
PENYELESAIAN MASALAH itu
supaya masalah dapat
selesai dengan jayanya?
 SITUASI 7

Penyelesaian bukan inventif 3:

- Memasang penghadang pada bahagian atas bekas
- 2 fungsi :
- i. menghalang ayam masuk ke dalam bekas
- ii. Sebagai saluran untuk mengisi makanan
 AKHIRNYA…

Ayam dapat makan dengan selesa:

- Ruang makan yanglebih luas / mencukupi
- Walaupun ada yang cuba nak masuk, tetapi tidak
berjaya
1.1.2 MENERANGKAN PROSES PENYELESAIAN
MASALAH BUKAN INVENTIF DAN INVENTIF

TAHAP PENGUASAAN 2
TP 2 Menerangkan proses
• Masalah bukan inventif
• Masalah inventif
CARTA ALIR PROSES PENYELESAIAN MASALAH BUKAN INVENTIF

MULA

KENAL PASTI MASALAH

SENARAIKAN IDEA-IDEA

PILIH IDEA TERBAIK

LAKSANAKAN IDEA /
BUAT

Tidak
BUAT PENILAIAN

Ya
SELESAI
Bina carta alir proses
penyelesaian masalah
bukan inventif
berdasarkan produk
yang dipilih
PROSES PENYELESAIAN MASALAH INVENTIF
3
Masalah Penyelesaian
Umum KAEDAH Umum
PENYELESAIAN
4
2 MODEL MASALAH
MODEL
PENYELESAIAN

Masalah Meringkaskan Penyelesaian

khusus masalah Spesifik
1
ANALISIS
Halangan penyelesaian
FASA-FASA PENYELESAIAN MASALAH INVENTIF

ANALISIS KAEDAH
MODEL MODEL
PUNCA
MASALAH PENYELESAIAN PENYELESAIAN
MASALAH

ANALISIS FUNGSI PERCANGGAHAN PILIHAN KAEDAH KAEDAH

FIZIKAL PENYELESAIAN PENYELESAIAN
SPESIFIK
 1.2 ANALISIS FUNGSI
MOTOR
GEAR
SPEED
CONTROL
SWITCH

SPEED
PEMUKUL CONTROL
KNOB

TURN TABLE

SOKET
1.2 ANALISIS FUNGSI

1. Produk / Sistem
terdiri daripada
gabungan komponen
dan fungsi yang
membentuk sebuah
sistem

2. Objek ialah penerima

kesan akibat daripada
kefungsian sesuatu
produk
3. Fungsi ialah tugas
sesuatu produk.
1.2.1 MEMBUAT HUBUNGKAIT ANTARA PRODUK
DENGAN OBJEK DARI SEGI FUNGSINYA.

Produk Fungsi
Objek
/ Sistem
Tindakan Parameter yang
Menjalankan berubah disebabkan
fungsi tindakan yang
dijalankan
Produk Fungsi Objek
Meja Memegang Buku
Kereta Mengangkut Manusia
Cermin mata Membias Cahaya
Pen Memegang Dakwat
Pengadun Mengadun bahan bahan
 Fungsi
( tugas yang dilakukan oleh
produk untuk merubah objek
sasaran
Kipas Manusia
Mengurangkan suhu
Rasa panas ditukar
Menjalankan
kepada rasa sejuk
fungsi
dan nyaman

Bagi satu contoh

hubungan produk
dengan objek dari
segi fungsinya
1.2.2 MELUKIS SISTEM FUNGSI

Buku
Muka Meja
Skru

Kaki meja
Lantai

Komponen Fungsi Objek

Muka meja Memegang Buku
Kaki Meja Memegang Muka Meja
Skru Memegang Kaki meja / muka meja
Lantai Memegang Kaki meja
Bina MODEL FUNGSI bersama dengan GARISAN
INTERAKSI untuk menganalisi kenapa meja itu
bermasalah?

Didapati meja yang

digunakan BERGOYANG
dan TIDAK STABIL.
1.2.3 MEMBINA MODEL FUNGSI DENGAN
MENGGUNAKAN GARISAN INTERAKSI
Memegang

Lantai Kaki Meja Muka Meja Buku

Memegang Memegang

Memegang
Memegang

Skru
Simbol Mewakili
berguna (normal)
Berguna (tetapi tidak mencukupi)
berguna (tetapi berlebihan)
MASALAH FUNGSI DAN PUNCA MASALAH
Memegang

Lantai Kaki Meja Muka Meja Buku

Memegang Memegang

Memegang
Memegang

Kelembapan Skru

Penyelesaian masaah inventif :

1. Masalah dikenalpasti melalui Analisis Fungsi Komponen
Ada 2 langkah yang perlu dilakukan untuk mencari punca masalah ;
1. Mengenalpasti masalah pada Model Fungsi
2. Mengenalpasti masalah pada Komponen terlibat
 ANALISIS BERANTAI PUNCA DAN KESAN

Meja yang tidak stabil

Jenis Contoh
Halangan Halangan
• Tujuan analisis punca dan kesan
Semula Jadi Panas, hujan
adalah untuk memahami dan
mengesahkan rantaian punca dan
dan kesan bagi sesuatu kelembapan
masalah. Sains dan Fizik Momentum,
• Soalan akan ditanya beberapa graviti
kali sehingga punca masalah
dapat dikesan. Sifat Asas Kebolehan
• Soalan akan terhenti apabila Objek manusia
jawapan diperoleh.
 ANALISIS PUNCA DAN KESAN
Meja kayu tidak stabil?
Mengapa?

Muka Meja tidak stabil Kaki meja tidak stabil

Mengapa? Mengapa?
Skru muka meja Skru kaki meja longgar
longgar
Mengapa?
Kayu rosak dan reput
menyebabkan skru tercabut

Mengapa?

Terkena air
1.2.2 MELUKIS SISTEM FUNGSI
Di dapati rantai basikal selalu
terkeluar daripada gear basikal.
Lukiskan model fungsi bagi
menganalisis kenapa masalah
ini berlaku.

KOMPONEN FUNGSI OBJEK

Tiub tayar Memegang Tayar basikal
Tempat duduk memegang Manusia
Roda Menghasilkan pergerakan Permukaan jalan
Pemegang Menentukan arah Manusia
gear Mengubah kelajuan Roda
1.2.3 MEMBINA MODEL FUNGSI DENGAN
MENGGUNAKAN GARISAN
Contoh Model Fungsi INTERAKSI
bagi sebuah basikal yang bermasalah.

memegang memegang memegang

Tiub tayar Roda Tempat duduk Manusia

memegang

Rantai
Gear
LUKISKAN MODEL FUNGSI BAGI MESIN PENGADUN DI BAWAH

MOTOR
GEAR
SPEED
CONTROL
SWITCH

SPEED
PEMUKUL CONTROL
KNOB

TURN TABLE

SOKET
 Pilih satu produk yang
anda tahu, lukiskan dan
cerakinkan setiap
komponen pada produk
tersebut.
(Masa 10 minit)
Amirul Ikmal 2018
Mohamad Naim 2018
1.3 PERCANGGAHAN FIZIKAL

• Percanggahan fizikal ialah PERUBAHAN

yang berlaku dalam satu parameter
menyebabkan keadaannya berubah
menjadi BERTENTANGAN dari keadaan
asal
PERCANGGAHAN
FIZIKAL

PEMISAHAN PEMISAHAN
RUANG MASA
1.3.1 MENGENALPASTI DAN MENGANALISIS
PERCANGGAHAN FIZIKAL
PARAMETER PERCANGGAHAN FIZIKAL

Besar – kecil
Saiz
Panjang - pendek

Beban Berat – ringan

Ketinggian Tinggi – rendah

Bilangan Sikit - ramai

Contoh Percanggaha Contoh Soalan penentuan Jenis
objek n fizikal situasi kaedah Pemisahan Kaedah
Ruang/Masa pemisahan

Kerusi Tinggi , rendah Kerusi perlu Adakah kerusi perlu Ruang

sesuai rendah dan tinggi pada
dengan saiz masa yang sama?
ketinggian YA. Kerana pelajar
pelajar pelbagai ketinggian
dalam kelas

Khemah Besar lawan Khemah Adakah khemah perlu Masa

kecil perlu besar besar dan kecil pada
semasa di masa yang sama?
gunakan
dan perlu TIDAK…kerana khemah
kecil digunakan dan disimpan
semasa pada masa yang
disimpan berlainan
Contoh Percang Contoh Soalan penentuan Jenis
objek gahan situasi kaedah Pemisahan Kaedah
fizikal Ruang/Masa pemisahan

Ampaian Banyak Rak ampaian Adakah ampaian boleh ……………

atau yang ingin di dibuka dan ditutup pada
sedikit gunakan boleh masa yang sama?
disesuaikan
dengan jumlah
baju ingin di sidai
 Pilih dua produk yang
berbeza…..kenalpasti dan
analisis percanggahan
fizikal yang ada
1.3.2 MENCADANGKAN PEMILIHAN PRINSIP INVENTIF

PEMBAHAGIAN

TIDAK
PENGEKSTRAKAN
SEMETRI

7 PRINSIP
INVENTIF
( PEMISAHAN
RUANG)
KUALITI
PENGANTARA
SETEMPAT

FILEM NIPIS DAN

CANGKERANG PENYARANGAN
BOLEH LENTUR
1.3.2 MENCADANGKAN PEMILIHAN PRINSIP INVENTIF
KEDINAMIKAN

TINDAKAN
BERTERUSAN TINDAKAN
YANG AWAL
BERFAEDAH

7 PRINSIP
INVENTIF
( PEMISAHAN
MASA)
PEMBUANGAN TINDAKAN
DAN PEMULIHAN BERKALA

PENGEMBANGAN TINDAKAN
TERMA KETERLALUAN
1.3.3 MENJUSTIFIKASIKAN CADANGAN PERUBAHAN
REKA BENTUK BERDASARKAN PEMILIHAN PRINSIP INVENTIF
1.3.3 MENJUSTIFIKASIKAN CADANGAN PERUBAHAN
REKA BENTUK BERDASARKAN PEMILIHAN PRINSIP INVENTIF

Produk • Meja makan untuk 4 orang

• Kecil ( utk 4 orang )

Percanggahan fizikal
• Besar ( utk 8 orang )
• Meja hanya sesuai dengan maksimum
Contoh situasi
4 orang pengguna sahaja.
Soalan penentuan • Adakah meja boleh diubahsuai kepada
kaedah pemisahan 4 atau 8 pada masa yang sama?
Jenis kaedah
• Masa
pemisahan
• Kedinamikan
Prinsip inventif yang
dicadangkan • Meja boleh dibesarkan maksimum
kepada 8 pengguna
 Kebiasaan ahli keluarga hanya
menggunakan meja yang muat
untuk 4 orang sahaja.

Apabila ada tetamu yang

ramai, meja boleh
dipanjangkan saiznya
1.3.3 MENJUSTIFIKASIKAN CADANGAN PERUBAHAN
REKA BENTUK BERDASARKAN PEMILIHAN PRINSIP INVENTIF
Contoh Percang Contoh Soalan penentuan Jenis Kaedah Prinsip Penerangan
objek gahan situasi kaedah Pemisahan pemisahan inventif
fizikal Ruang/Masa yang
dicadangka
n

Katil Sikit 3 tilam Adakah 3 tilam Ruang 1.Pembah a) Membahagika

dan diguna boleh agian n objek kepada
ramai kan digunakan (Segment beberapa
apabil pada masa ation) bahagian
a yang sama? bersendirian
tetamu YA. b) Menjadikan
datang
sesebuah
objek itu
mudah
dileraikan
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
2.Pengeskstrakan Memisahkan atau Pemisahan unit pendingin
( Taking out mengeluarkan bahagian yang hawa di dalam dan di luar
extraction ) mendatangkan gangguan bangunan supaya bunyi
daripada objek bising dan haba dapat
diasingkan
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
3. Kualiti setempat • Mengubah struktur objek • Bekas menyimpan
(Local quality ) dan pengaruh luaran makanan pelbagai petak
daripada seragam menjadi berbeza dan pelbagai
tidak seragam fungsi
• Menjadikan setiap bahagian • Tool box
objek memenuhi fungsi
berbeza yang berguna
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
4. Penyarangan • Meletakkan atau Antena radio yang boleh
( Nested doll ) memasukkan satu objek ke dipanjangkan dan
dalam satu objek yang dipendekkan
sama tetapi berlainan saiz
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
5. Filem nipis dan • Membalut, membungkus • Pelindung cahaya cermin
cangkerang boleh objek menggunakan lapisan kereta
lentur ( Flexible filem nipis dan cangkerang
shells and thin boleh lentur.
film )
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
6. Pengantara ( • Mengadakan bahagian • Sarung tangan ketuhar
Intermediary) baharu antara dua objek menjadi pengantara
• Menggunakan objek atau antara tangan dengan
proses pengantara objek panas
• Mencantumkan dua objek
secara sementara
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN RUANG

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
7. Tidak simetri • Mengubah bentuk satu • Menukar bentuk bulat jam
(Asymmetry) objek daripada simetri dinding ke bentuk tidak
menjadi tidak simetri sekata
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
2. Tindakan awal ( • Melakukan tindakan awal • Beg udara di dalam kereta
Preliminary untuk mengawal risiko. untuk mengurangkan
action) risiko kecederaan ketika
kemalangan
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
3. Tindakan • Menukar tindakan • Lampu jalan menyala
berkala (Periodic berterusan kepada berkala berkala mengikut waktu
action) siang dan malam
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
4. Tindakan • Jika tindakan tidak berhasil, • Proses menabur serbuk
keterlaluan ( lakukan tindakan yang gula di atas donut untuk
Partial or sama tetapi secara mengurang atau
excessive action ) berlebihan atau menambahkan
berkurangan agar dapat kemanisan.
memudahkan penyelesaian
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
5. Pengembangan • Menggunakan prinsip terma • Pemutus litar yang
terma ( thermal ( pengembangan atau menggunakan prinsip
expansion ) pengecutan ) terhadap terma pemula lampu
sesuatu bahan pendarfluor
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
6. Pembuangan • Membuang bahagian yg • Kapsul ubat yang boleh
dan pemulihan ( telah menjalankan larut
discarding and fungsinya
recovering )
 PRINSIP INVENTIF BAGI KAEDAH PEMISAHAN MASA

Cadangan Prinsip Penerangan Konsep Contoh

Inventif
7. Tindakan • Menjalankan sesuatu • Jana kuasa elektrik, mesin
berterusan yang secara berterusan pelelas
berfaedah (
continuity of
useful action )
 MENJUSTIFIKASIKAN CADANGAN PERUBAHAN REKA
BENTUK BERDASARKAN PEMILIHAN PRINSIP INVENTIF

Objek Percangga Contoh Soalan penentuan Jenis Kaedah

han fizikal situasi kaedah Pemisahan pemisahan
Ruang/Masa

Katil Tinggi Katil perlu boleh Adakah katil Ruang

bayi dan diubah suai boleh
rendah ketinggiannya supaya diubahsuai
mudah untuk ibu ketinggiannya
meletakkan bayi dan pada bila-bila
menguruskannya masa?
YA.
 Boleh anda lakarkan idea
bagaimana masalah katil ini
boleh diselesaikan?

Prinsip inventif
( pembahagian

Boleh anda tambah satu fungsi bagi

katil itu supaya katil mudah
digerakkan bagi memudahkan ibu
memindahkan bayi ke tempat yang
lebih sesuai?
 Papan pelapik bawah katil
boleh diubah ketinggiannya
dengan menggunakan bolt
dan nat

Bahagian khas yang dipasang

dengan engsel ini supaya ia
boleh dilipat sekiranya ibu Tambah roda untuk
ingin meletakkan katil bayi ini memudahkan katil ini
disebelah katil ibu untuk digerakkan
memudahkan pengurusan
bayi dialkukan
 Objek Percangga Contoh Soalan penentuan Jenis Kaedah
han fizikal situasi kaedah Pemisahan pemisahan
Ruang/Masa

Katil Besar Katil bayi ini boleh Adakah katil ini MASA
bayi dan disimpan di ruang perlu besar dan
kecil yang kecil apabila kecil pada masa
bayi sudah besar yang sama?
dan tidak lagi sesuai TIDAK.
menggunakannya …KERANA IA
PERLU KECIL
HANYA APABILA
TIDAK LAGI
DIGUNAKAN