Anda di halaman 1dari 11

PENYUCIAN ANGGA SARIRA 

:
         Tangan                            :  OM HRAH PHAT ASTRA YA NAMAH

         Berkumur / Mekemuh     :  OM PHAT ASTRA YA NAMAH

         Mesila / Metimpuh          :  OM PRASADHA STITI SARIRA CIWA SUCI

                                           NIRMALA YA NAMAH

         Ngenyit Dupa                  :  OM ANG BRAHMA AMERTHA DIPA YA NAMAH

                                           OM UNG WISNU AMERTHA DIPA YA NAMAH                                         

OM MANG LINGGA PURUSA YA NAMAH

         Nganggen Karowista       :  OM SIROWISTHA MAHA WIDIYEM

                                           PAWITRA PAPA NASANAM

                                           SIDANTHAM PRATHI GANATHI

PENYUCIAN SARANA – PRASARANA  :

         Ngasepin Gentha             :  OM DUPA ASTRA YA NAMAH

         Tik Ning  3 x                   :  OM ANG YA NAMAH

                                           OM UNG YA NAMAH

                                           OM MANG YA NAMAH

         Nyuwarayang Gentha     :  OM KHANG SASOLKAYA YA NAMAH

         Ngambil Bunga Bija        :  OM UNG HRAH PHAT YA NAMAH

                                           OM ATMA TATWATMA YA NAMAH

                                           OM… OM  KSAMA SAMPURNA YA NAMAH  

OM SRI PASUPATHA YA UNG PHAT

                                           OM SRYEM BHAWANTU

                                           OM SUKHAM BHAWANTU

                                           OM PURNAM BHAWANTU

Astra Mudra :

Pengaksama , Bunga, Gentha :  OM KSAMA SWAMAM MAHA DEWAM

                                                   SARWA PRANI HITANG KARAH

                                                   MAMOCA SARWA PAPEBYAH

                                                   PALAYA SWASADHA CIWA

                                                                 OM PAPOHAM PAPOKARMAHAM

                                                                 PAPOHATMA PAPOSAMBAWAH

                                                                 THRAHINAM SARWA PAPEBYAH

                                                                 KANANCA MANCA RAKSATU

                                                   OM KSANTAWIYA KAYIKO DOSAH

                                                   KSANTAWIYAH WACIKO MAMAH


                                                   KSANTAWIYA MANASO DOSAH

                                                   TAT PRAMADAT KSAMA SWAMAM

                                                                OM HINA AKSARA HINA PADAM

                                                                HINA MAMTRAM TAT TAIWACA

                                                                HINA BHAKTIM HINA WREDHIM

                                                                SADHA CIWA NAMO STUTE

                                                   OM MANTRAM HINAM KRIYEM HINEM

                                                   BHAKTIN HINAM MAHESWARAH

                                                   YATPUJITAM MAHADEWAH

                                                   PARIPURNAM TAT ASTU ME

                                                                OM SRYEM BHAWANTU

                                                                OM SUKHAM BHAWANTU

                                                                OM PURNAM BHAWANTU

                                                                OM PARIPURNAM YANAMONAMAH.

Nunas Tirtha Pengelukatan :

                                                OM… PANCAKSARAM MAHA TIRTHAM

                                                PAWITRAM PAPA NASANAM

                                                PAPA KOTHI SAHASRANAM

                                                AGADAM BAWET SAGARAM

                                    Genahang Bunga + Bija ring Sangku.

                                                OM APSU DEWA PAWITRANAM

                                                GANGGA DEWI NAMO STUTE

                                                SARWA KLESA WINASANAM

                                                TOYANAM PARISUDHIATE

                                                                SARWA PAPA WINASANAM

                                                                SARWA ROGHA WIMOCANE

                                                                SARWA KLESA WINASANAM

                                                                SARWA BOGHAM AWAPNUYAT

                                                Genahang Bunga + Bija ring Sangku

                                                OM GANGGA SINDHU SARASWATI

                                                SUYAMUNA GODHAWARI NARMADA

                                                KAWERI SARAYU MAHENDRA TANAYA

                                                CARMANWATI WENUKA


                                                BADRA NETRAWATI MAHA SURANADI

                                                KIATAN CARA GANDAKI

                                                PUNIYAM PURNA JALA SAMUDRA

                                                SAHITAH KURWANTU TA MANGGALAM

                                Genahang Bunga + Bija ring Sangku.

                OM… MERTYU JAYA DEWASIYA

                YA NAMAH ANUKIRTHA YET

                DIRGAYUSAM AWAPNOPTI

                SANGGRAMA WIJAYA BHAWET

                OM ATMA TATWATMA SUDHAMAM SWAHA

Genahang Bunga + Bija ring Sangku, tumuli ambil Sesirat, Gentha : Siratang Tirtha ke Ajeng / Upakara ( Bebanten ).

OM … AYU WREDHI YASO WREDHI

WREDHI YADNYA SUKA SRIYEM

DARMA SANTANA WERDISCA

SANTUTE SAPTA WREDHAYAH

                YATA MERU STITO DEWAH

                YAYAT GANGGA MAHETALA

                CANDRA ARKO GEGANA BHAWET

                BHAWET TWAM WIJAYAM BHAWET

OM… DIRGARASTU ASTU TAT ASTU ….. ASTU SWAHA

OM… AWIGENAMASTU ASTU TAT ASTU …. ASTU SWAHA

OM… SUBHAM ASTU TAT ASTU…. ASTU SWAHA

OM… SRIYEM BHAWANTU

OM… SUKHAM BHAWANTU

OM… PURNAM BHAWANTU

SAPTA WREDHI ASTU YA NAMAH SWAHA.

Penyucian Diri  :

Ngagem Sesirat raris mesirat ring Angga Sarira :

                                OM PRATAMA SUDHA, DWITIYA SUDHA, CATURTIYA SUDHA,

                          OM SUDHA …… SUDHA ….. SUDHA …..  WARIASTU, ASTU  ASTU

                          SWAHA.
Ngayabang Banten ;

                                OM CIWA NIRMALA TWAM GUYAH

                                CIWA TATWA PARAYOJANAH

                                CIWASYA PRANATA NITYAM

                                CANDI SAYE NAMOSTUTE

                                                CIWA NIWEDIA CARUM DADAMI

                                                AMERTHA MAKEM GRAHAM SUDA

                                                GRAHAM BOKTIR LAKSANAYA

                                                PARAMA CIWA YA NAMAH SWAHA

                                OM JAYATRI JAYAM AWAPNUYAT

                                YASARTHI YASAM APANUTI

                                SIDHI SAKALAM AWAPNUYAT

                                PARAMA CIWA LABHATI

                                                OM DEWA BHOKTAM MAHA SUKHAM

                                                BOJANAM PARAMA SAMERTHAM

                                                DEWA LAKSIYAM MAHA TUSTAM

                                                BOKTRA LAKSANA YA NAMAH SWAHA

                                Genahang Bunga + Bija ring Sangku raris siratang ring Upakara / Banten.

Nyiratang Tirtha :    OM… TOYA GANGGA PAWITRAM YA NAMAH.

                                OM… GANDHAKSATHA YA NAMAH.                                        

Nyabyasang Bija :   OM… KHUNG KUMBHARA BIJA YA NAMAH.

                                OM… PUSPADANTHA YA NAMAH.

Ngasepin / Dupa :   OM… RAGNIR JOTIR – JOTIR DUPAM

                                SAWARPAYAMI YA NAMAH SWAHA.

Ngayabang Segehan  :

                                OM… SANGHYANG PURUSANGKARA

                                ANUGRAHA RING SANG KALA DENGEN

                                AMENG-AMENGAN DEWA,  IKI MANUSANIRA

                                PAWEH SAJI RING WATEK KALA

                                ASING KIRANG , ASING LUPUT IKI BERAS

                                MAJINAH SATAK SALAWE ANGGEN ATUKU RING

                                PASAR AGUNG BILIH KABELANDRA, AJA SIRA KARI


                                MASENETAN RING KENE… REH MANUSANIRA

                                NGASTITI DEWA BHATARA

                                NYAHTA SIRA MARING JIPANG,

                                CEMPADI SABRANG MELAYU

                                OM… CIWA NAMO YA NAMAH SWAHA

                Sabyasang Bunga + Bija ke ajeng .

Ngayabang Peras  :

                OM PANCA WARA BAWET BRAHMAN

                SADWARA ASWARA DEWASCA

                SAPTA WARA WISNU WACA

                ASTA WARA CIWA DENIYAH, KARAM UCIYATE

                SARWA PERAS PARISUDHAM SWAHA

                                OM SOMA PINAKA BUNGKAH

                                ANGGARA PUNAH SUKRAM

                                BUDHA WISNU TAT EWASCA

                                WRESPATI BRAHMA CA WINACA

                                SUKRA BHARUNA EWACA

                                SANISCARA YAMACA CIWAYAM

                                REDITE RADITYA TATTWAM

                OM SOMA PINAKA BUNGKAH

                ANGGARA PINAKA GODONG

                BUDHA PINAKA KEMBANG

                WRESPATI PINAKA WIT

                SUKRA PINAKA WHO

                SANISCARA PINAKA KULIT

                REDITE PINAKA WARNA

                OM SARWA PERAS PRASIDHA SIDHI BHAWANTU YA NAMAH SWAHA.

Pemedek ngambil genah lan kesiratin tirtha pengerapuhan lan seraya ngelanturan puja trisandya.

Riwus punika ngelantur ngemargiang panca sembah….. nunas panugrahan lan mesirat tirtha lan mabija.
Puja Caru Ayam Brumbun :
      Om… Indah tekita Sang Bhuta Tiga Sakti, ring madya desan ira, keliwon panca waran ira, Bhatara Ciwa Dewan ira, iki
tadah sajin ira, penek manca warna, miwak ayam brumbun ingolah winangun urip, katakana saruntutan ipun, ajak sawa dwa
kalan ira, wulung siki, manawi wenten luput kakirangan ipun, den agen sampurnaen sang adruwe caru.
OM …… HING NAMAH.
Puja Caru Manca Warna :
      Om … Sang bhuta raja rama saking wetan, sang bhuta bhanaspati saking kidul, sang bhuta denawa sakin kulon, sang
bhuta bali lan sang bhuta jawa sakin lor, sang bhuta salah rupa saking madya,….. ndaweg ta iki manusan ira angaturi iki
tadah saji manusan ira, Pakulun asunangken dwara, manusan ipun ; … ( Sang Yajamana ) ………. Manawi tan sakalai
darsana, Pukulun sang suku tunggal, sapaweh ira, pangawen ira kidul, pagawen ira kulon, pagawen ira lor, pagawen ira ring
tengah. Wus den ira punika, iki tadah sajin ira, walyiyakna tadah saluwiring pra caru kabeh.
OM ……. YA NAMO NAMAH SWAHA.
Ngayabang caru :
      Om…. Bhuktiyantu Durgha katarah, bhuktiyantu kalam ewamca, bhuktiyantu sarwa bhutanam, bhuktiyantu pisaca
saghnam.
Puja Caru Panca Sata / Sato :
      Om ….. Sang bhuta jangitan purwa, Sang bhuta langkir daksina, Sang bhuta lembu kere / kanya pascima, Sang bhuta
taruna utara, Sang bhuta tiga sakti madya, mapupul ta kita kabeh, yan wus ta sira amangan anginum, pamantuka sira,
angarenana urip waras, teguh timbul bhujana kulit, akulit tembaga, otot kawat, mangkana den ira wehana nugraha ri sang
adruwe caru, ….. Om, Sang, Bang, Tang, Ang, Ing, Nang, Mang, Sing, Wang, Yang, Ang, Ung, Mang…. Om….. Ang kang
kasatkaya Isana swasti-swasti, sarwa bhuta suka pradana yanam namah swaha. Ri wus sira pamuktya caru pamuliha sira ring
pasebetan ira suwang-suwang, wehana urip waras, dhirga yusa,……. OM… SIDDHIRASTU SWAHA.

Ngayabang Gelar sanga :


                OM …. SANG KALA YAMA RAJA …………………………………………………
                IKI TADAH SANJIN MANUSAN IRA JANGAN SAKAWATI MUWANG GELAR
                SANGA,  SAJENG SAGOCI,  TAN  SINARENGAN  TUMURUN  SANG  YAMA
                RAJA PADA SUKA YA NAMAH SWAHA.
                                OM …. DURGHAPATI MASARIRAM
                                KALA KINGKARA MOKSANAM
                                KALA MRETYU PUNAH CITRAM
                                SARWA WIGHNA WINASANAM

Puja Pengeruwakan / Pengeruwak Bhuana :


                Om ….. Pukulun Sang hyang Ibu Pretiwi hulun aminta nugraha, hulun angeruwak aken
                Pretiwi menge hyamh Ibu, ayua miruda wong akarya upakara ring hyang Ibu :
o    Canang Wangi, Daksina, Saji, muang ring pemali agung katur sege / segehan nasi kojongan, angingsir lunga saking riki
manusan ira aneda urip waras.
Puja Mendem Pedagingan / Panca Datu :
                Om ….. Pretiwi Dewa Sampurnam
                Apah Teja  Jiwatnam
                Bayu Akasa Pranaman
                Dirga Hayu Jagat Sampurnam, ya Namah Swaha.
Puja Canang Gemtem Katur Ring Pretiwi :
                Om …. Ang Sri Bhasundari, Sarwa jiwa amretha ya namah.
                Om …. Ang Mang Dewa Siksa, Sang Hyang Guru gurungan ira.
                             Sang hyang Wisese Wicet swaha.

Puja Sege / Segehan Agung  :


                Om …. Bhuktiyantu Durgha Katarah, Buktiyantu Kala Mawanca,
                             Bhuktiyantu Pisaca sanggyem ya namah swaha.

Puja Sege / Segehan Warna  :   


                Om …. Durgha Bhucari Ya Namah Swaha
                Om …. Kala Bhucarai Ya Namah Swaha
                Om …. Bhuta Bhucari Ya Namah Swaha

Puja Banten Penyeneng / Banten Suryan Caru  :


                Om …. Pukulun kaki penyeneng – Nini Penyeneng kajenengan den ira
                             Dewa Brahma, Wisnu Iswara.
                Om …. Ang, Ung, Mang, ….. Ang,….. Ah, …. Em, …. Om.

EEDAN  ACARA PIODALAN.


1.        Mereresik
2.        Mapiuning
3.        Mecaru
4.        Nedunang Pretima / Lingga Ida Bhatara
5.        Ngulap-ngambe seraya Memendak Bhatara
6.        Mekala Yas (ngebejiang)
7.        Ngaturang Ayaban lan Ngelungsur Wangsuh Pada
8.        Pemuspaan
9.        Nunas Wangsuh Pada lan Mebija
10.     Parama Shanti.
Paweweh Semerti :
1.        Yaning eedan acara inucap tinggkat sederhana / biasa, kerap kebawosang alit. Upakara sane nenten nganggen Pedatengan
lan nengten ngangge ayaban Catur Niri….. Punggel rawos eedan acara puniki pengambile alit / nista.
2.        Odalan tingkat Sederhana / biasa keaksiang upakara sane munggah ring sangar Surya wantah Suci asoroh. Upakara ring
pelinggih sane sewosan wantah Nyesuaiyang {Menyesuaikan) taler yaning pengambile agak malitan malih kedik, …
upakara sane munggah ring sanggar Surya wantah Teg-teg, Daksina, Peras, Ajuman naler  Upakara sane munggah ring
pelinggih sane sewosan wantah Nyesuaiyang (Menyesuaikan).
3.        Tingkat Piodalan Ageng pengambile upakara sane ageng taler sekadi : Pesaksi marepa Catur Niri, taler upakara inucap patut
kawewehih malih sekadi :
         Sedurung acara piodalan jagi kelaksanayang patut wenten acara “ Nyuci “  tetuwek ipun Ngingsah beras ngelantur mekarya
sanganan Suci / Nyamuh.
         Mekala Yas / Masucian ring Segara utawi Toya kelebutan.
         Sewosan Piodalan kegelar acara Ngelemekin, Masidha Karya, mecaru lan Makebat Don.
4.        Upakara Ngenteg Linggih ngangge upakara Piodalan Agung, kawewehin malih antuk :
         Memangguh, Memirah, sedurung Mecaru lan Memakuh, Melaspas, Nguri-ngurip, Mendem Pedagingan, masang Orti,
Pulakerti, Bagia, ulap-ulap, ngulap-ngambe.
         Mendem Pengenteg Linggih sedurunge ngaturang ayaban.

KEYAKINAN TERHADAP LELUHUR

Sanggah / Pemerajan :
      Manut ring kecaping Sang Hyang Aji Sastra kewentenan imanusa patut Bhakti majeng Ida Hyang Widhi Wasa
kategesang ring Cakepan “ Bhagawadgita “  maritatasang inggian imanusa paut bhakti lan ngemargiang Yadnya majeng ring
Ida Hyang Widhi Wasa manut Prabhawan ida antuk dasar nyungkemin taler nelebang daging sastra agama sumangdene sida
wegi nyomiyang / mengharmoniskan Bhuana Alit lan Bhuana Agung nemu kesukertaan.

Sanggah / Merajan  :
Bawos Sanggah kekawitin antuk Bahasa Kawi inggih punika  “ Sanggar “  sane semertin ipun wantah Genah Sane Suci lan
Merajan kekawitin antuk Bahasa Kawi  “ Praja “  sane semertin ipun wantah Keturunan utawi keluarga  ( Trah ). 
Dadosnyane Sanggah utawi Merajan medruwe Semerti Genah Suci sane keempon / kecungkemin olih keturunan / trah /
kelompok keluarga pada mesewosan. Pelinggih pokok sane ketangiyang inggih punika  “ Kemulan “  tater kejangkepin antuk
pelinggih – pelinggih sane sewosan manut kabuatang, sekadi :
         Taksu :  Wantah Pelinggih kepaica panugrahan ring Ida Sang Hyang Aji Saraswati, Sakti saking Prabhawan Ida Bhatara
Brahma antuk Bhiseka Yhang Taksu.  ( Kawignam Ida : Taksu Pengenter, Taksu Swaguna ).
         Pangelurah :  Wantah Pelinggih  Bhatara Kala, putraqn Bhatara Ciwa antuk Bhiseka Ratu Ngurah sane katugasan ngambel
wewidangan Sanggah utawi Merajan.
         Sri Sedana / Rambhut Sedana  :  Wantah Pelinggih Sri Sedana, Sakti Saking Prabhawa  Ida Bhatara Wisnu, antuk Bhiseka
Sri Sedana utawi Limas Catu –sering kerawosang Pelinggih Gedong Catu.
         Padma :  Wantah Pelinggih Ida Hyang Widhi Wasa antuk Prabhawan Ida Ciwa Raditya taler kedadosang genah nuans tirtha
pesaksi ring Bhatara Sang Hyang Surya – Candra.
         Manjangan Saluwang : Wantah Pelinggih Dewa Resi Mpu Kuturan antuk Bhiseka Limas Pahit. Penyebar agama Hindhu
ring Bali kaab Abad ke 10 Masehi.
         Gedong Maprucut : Pelinggih Danghyang Nirartha antuk Bhiseka Limas Cari. Penyebar agama Hindhu ring Bali kaab Abad
ke 15 Masehi.
         Gedong Limas / Gedong Meru Tumpang Siki, Tiga, Lima, Pitu, Siya, Solas : Wantah Pelinggih Bhatara Kawitan utawi Ida
Bhatara Lelangit  sesuhunan keluarga / Trah.
         Bhabhaturan : Wantah Pelinggih Bhatara Ananthabhoga antuk Bhiseka Sapta Patala, Sakti Sang Hyang Pretiwi / Dewa
Bhumi.
         Bhabhaturan :  Wantah Pelinggih Bhatara Bharuna, antuk Bhiseka Lebuh. Sakti Bhatara Wisnu / Dewa Laut. Pelinggih
Lebuh puniki taler kedadosang genah ngayat Ida Bhatara Make Idering Bhuana lan Mesandekan Ida Bhatari Durgha antuk
Prabhawan Ida Hyang Bhatari Durgha Laya sedurung ayat malinggih lan kasiniwi ring Bale Agung.
         Bhabhaturan :  Wantah Palinggih Ida Bhatara Indra antuk Bhiseka Ida Bhatara Luhuring Akasa. Sakti Bhatara Brahma,
Prabhawa Ida Hyang Widhi Wasa nguwasai Angkasa / Dewa Langit.
         Gedong Limas :  Wantah Pelinggih Ida Bhatara Sang Hyang Raja Dewata antuk Bhiseka Bhatara Hyang utawi Hyang
Komyang sekadi linggih Ida Bhatara Leluhur sane sampun kesucian / telah diupacarai pengabenan, undaganyane kantuk ring
RING Sor Bhatara Kawitan. ( Kedudukannya dibawah Kawitan ).
         Bale Paruman :  Wantah Pelinggih Bhatara – Bhatari sami ritatkala katuran upakara piodalan alit utawi ageng, sering taler
kebawosang Bale Piasan sekadi genah linggih Pralima – Pratima sane sampun ke hias rikala piodalan.
         Pengapi Lawang :  Wantah Lawang – Pelinggih sane mabentuk Sombah wenten angkul – angkul, marupa Arca / Togog,
marupa palinggih Tugu….. ring ajeng pemedal Pelinggih utawi pemedal ring Griya, Puri, Jeroan, Paumahan. Genah punika
maka linggih Ida Bhatara Kala antuk Bhiseka Bhatara Jaga – jaga / Ratu Ngurah Pengadang – ngadang.

Tata – titi Ngeranjing ring Genah Suci Sanggah Utawi Merajan.


         Suci Lahir lan Bhatin, seusan mandi – karmas, pikayunan ning nirmala suci, tenang lan sayaga ring pikayunan tunggil
majeng Ida Hyang Widhi Wasa.
         Pastikan nenten wenten Kecuntakaan.
         Sang sane during kaupacara Tigang Sasihan nenten kedadosang mapan kantun keanggap leteh.
         Wong Istri yaning rambutnyane megambahan, Kotor kain / dating bulan, kesemaran, sedih, nenten kedadosang ke genah
suci.
         Anak Istri menyusuin anak alit.
         Anak sakit, buduh, sakit gede, punyah.

Wigunan / Fungsi Sanggah utawi Merajan :


         Nyaga paiket pasemetonan  ( menjaga keutuhan keluarg besar )
Medasar antuk bhakti ring Sang Hyang Raja Dewata / Leluhur.
         Nyaka adat lan tradisi pasemetonan ( Sakral non Sakral ).
         Pinaka genah nelebang inggian kediyatmikan ring Tata-titi budaya agama lan numbuh ngembangan etika – susila.
         Numbuh – kembangang paiketan kesukertaan pasemetonan.
Odalan / Piodalan :
          Odalan, bawos odalan puniki kekawitin antuk Bawos  “ Wedal “  utawi Lahir, semertinyane Odalan = Dina, Wedal =
Dina, dadosnyane odalalan punika kebawosang Petirthaan, mapan ritatkala punika Ida Bhatara Sang Hyang Raja Dewata
ketunasang Panugrahan Tirtha Pebersihan lan Wangsupada Ida Hyang Widhi Wasa. Odalan puniki taler kebawosang  “ Puja
Wali “  wantah mawali ring Dina sane kewetuang. ( Kembali pada Hari Kelahirangnya )…… manut Dina, Pawukon, sane
kegelar nyabran enem bulan utawi ngambil sasih nyabran ngetahun. Sekadi :
         Budha Keliwon :  Sinta, Gumbreg, Dunggulan, Pahang, Matal, Ugu.
         Tumpek : Landep, Wariga, Kuningan, Klurut, Uye, Wayang.
         Budha Wage : Ukir, Warigadean, Langkir, Merakih, Menail, Kelawu.
         Anggarakasih : Kulantir, Julungwangi, Medangsia, Tambir, Perangbakat, Dukut.
         Saniscara Umanis : Tolu, Sungsang, Pujut, Medangkungan, Bala, Watugunung.
         Kasa, Ketiga, Kapat, Kedasa,…. Lan sane sewosan.

Eedan Upakara Ngaturang Piodalan :


         Mepiuning ring Sanggah / Merajan jagi ngewangun kariya Piodalan.
         Mecaru, sinarengan ritatkala nanceb taring / Newasain.
         Nuwur tirtha upasaksi / pesaksi ke pura – pura manut sane kabuatan.
         Nedunang Pratima – Pratima Ida Bhatara.
         Memendak Ida Bhatara.
         Mekala Yas.
         Ngewangsuh lan Mesucian.
         Ngadegang Ida bhatara.
         Ngaturang Piodalan lan Pemuspaan.
         Nyineb Ida Bhatara.
         Masidha Kariya.
         Makebat Don.

Melaspas Wewangunan :
Melaspas kekawitin sakin bawos  “ Paspas “  same semertinnyane wantah acara pembersihan sahananing sarana – prasarana
sane sampun keanggen ngewangun wewangungnan. Sedurunge melaspas wewangunan eedan sane patut kegelar inggih
punika :
         Memangguh kekawitin / mawit saking bawos  “ Pangguh “  semertinnyane wawu kepanggihin genah sane anyar keanggen
genah wewangunan.
       Memirak kekawitin / mawit saking bawos  “ Pirak “  semertinnyane wantah nebus utawi nuku karang / genah ring ring
sedahan karang / carik / abian, secara sekala – niskala.
    Mecaru kekawitin / mawit saking bawos  “ Car “  semertinnyane wantah Somiya / Harmonis, matetujon wantah nyeimbangang
sekala – niskala  Bhuana Agung lan Bhuana Alit manut ring konsep tri hita karana.
         Ngeruwak kekawitin / mawi saking bawos  “ wak “  Ngerupak / mongkar genah wewangunan pinaka dasar wewangunan.
         Mendem dasar mesalaran antuk batu tigang warna :
o    Batu - Bata ,  Brahma marajah  “ Ang “   warna merah.
o    Batu  - ireng , Wisnu marajah  “ Ung “  warna ireng / Selem.
o    Batu – Petak , Ciwa marajah  “ Mang “  warna petek / putih.
o    Kwangen
o    Peras Pemendeman
o    Dasar Pengeruwakan / Caru Pengeruwakan.
         Memakuh kekawitin / mawit saking bawos  “ Bakuh “  semertinnyane wantah memakuhang wewangunan.
         Ngurip kekawitin / mawit saking bawos  “ Urip “  antuk tetorek / penorek mewarna : Barak / Bang, Selem / Ireng, Petak /
Putih .
o    Yaning Norek medasar antuk  “ Pawakan Tri Angga lan Tri Bhuana “  norek :  Beduwur / paling atas  :   Warna Putih – Dewa
Ciwa
             Tengah / Madya  :  Warna Selem / Ireng – Dewa Wisnu
              Beten / di bawah  :  Warna Barak / Bang – Dewa Brahma

o    Yanining medasar kemaha kuasaan Dewa Brahma – Wisnu – Iswara pemargi noret :  Beduwur / paling atas : Warna Merah –
Dewa Brahma
                           Tengah / Madya : Warna Putih / Petak – Dewa Ciwa
                            Beten / dibawah : Warna Selem / Ireng – Dewa Wisnu
         Mendem Pedagingan kekawitin / mawit saking bawos  “ Daging “  pateh sekadi isi jiwa  wewangunan punika antuk  “ Panca
Datu “  ring Akasa lan Pretiwi …………
o    Panca Datu Pretiwi kegenahan / ketanem ring dasar Wewangunan
o    Panca Datu Akasa kegenahang ring Tugeh Wewangunan ( tengah Kotak ditempel / pacek ring tugeh wewangunan jangke
kampuh lan kekasang ).
         Masang Orti kekawitin / mawai bawos Ortu = Orte / Berita.
         Masang PalaKerthi kekawitin / mawit bawos Pala semertinnyane Pahala / Hasil
Kerthi semertinnyane Perbutan / Tingka – laku, pinaka cirin nyane wantah kebawosang  “ Hasil Perbuata “ .
         Masang Ulap – ulap  kekawitin  /  mawit  saking  bawos   ngawukin     /  manggil semertinnyane wantah ngelinggihang Ida
Bhatara Sang Hyang Wiswa Karma / Ida bhatara – Bhatari sane jagi kelinggihang  mapaica kekuatan wewangunan inucap
utawi yaning bale pekubon manggil ngawukin sang sane jagi nongosin pekubon / umah punika.   ( Sekala – Niskala ).

DRESTA AGAMA :
Maritatasang kewentenan Drests agama sane sampun ketah kemardiang ring sejeroning Desa Pakraman ring Bali ke epah
dados papat   ( 4 )………… Luwirnyane :
o    Kuna / Purwa Dresta
o    Desa Dresta
o    Loka Dresta
o    Sastra Dresta

         Kuna Dresta wantah kebiasaan – kebiasaan / adat istiadat sane sampun kecungkemin sakin dumun sane mesifat  “ Adat lan
Ritual  - Upacara / Upakara “  kantun kemargiang secara sedehana, adat istiadat puniki sampun berbudaya lan ketah sampun
kemargiuang ring dura desa utawi dura Negara. ( adat istiadat sudah membudaya dan telah diterima oleh Halayak umum ).
         Desa Dresta wantah kebiasaan – kebiasaan / adat istiadat sane sampun kecungkemin sakin dumun sane mesifat  “ Adat lan
Ritual  - Upacara / Upakara “  kantun kemargiang secara sedehana lan wenten keterkaitan erat manut sekala - niskala ring
wewidangan desa inucap, nanging tatacara ngemargiyang adat lan budaya punika akedik wenten mabinayan.  ( adat istiadat
tersebut hanya diterima di daerah tertentu saja / hanya ada di desa itu sendiri ).
         Loka Dresta wantah kebiasaan – kebiasaan / adat istiadat sane sampun kecungkemin sakin dumun sane mesifat  “ Adat lan
Ritual  - Upacara / Upakara “  kantun kemargiang secara sedehana lan wenten keterkaitan erat manut sekala - niskala ring
wewidangan desa inucap lan keyakinan ring  “ Bhisama “  Bhatara Kawitan / Leluhur sekelompok keluarga, nanging tatacara
ngemargiyang adat lan budaya punika akedik wenten mabinayan.  ( adat istiadat tersebut hanya diterima di daerah tertentu
pada keluarga / Trah – Tatacara Khusus dalang lingkungan Keluarga ).       
         Sastra Dresta wantah kebiasaan – kebiasaan / adat istiadat sane sampun kecungkemin sakin dumun sane mesifat  “ Adat lan
Ritual  - Upacara / Upakara “  kantun kemargiang sane kedasarin antuk daging Wedha.
         Kuna Dresta, Desa Dresta, Lokaa Dresta mijil saking pemargi kaab / sejarah adat – istiadat secara turun – temurun nenten
medasar antuk Wedha……….. Naging Sastra  Dresta  mijil  /  lahir  saking   “ Wahyu Ida Hyang Widhi wasa “        Lan
“  Anumana Pramana  - Para Maha resi  “ .

Pasraman Bhinhita Dharma

       Mobile Phone :  085 7399 147 99.  E-mail : darbhasari @ yahoo.com

 sumber : 1. Ageman kepemangkuan, olih : Ida Pandita Nabe Sri Bhagawan Dwija Warsa Nawa Sandhi

               2. Weda Walaka Griya Maitri Bhuana, Budeng Putih - Sangar Agung Jembrana - Negara    

Anda mungkin juga menyukai