KESEIMBANGAN TITIK
SIMPUL
konstruksi rangka harus dalam
keadaan seimbang, begitu pula
setiap titik simpul harus dalam
keadaan seimbang.
1 2
5
30 0
D
30 0
A B
3 4
P=4t
4,5 m 4,5 m
PENYELESAIAN :
Cara Analisis
RA = RB = ½ P = 2 t ( )
Titik Simpul A
.
S1 dan S3 dimisalkan batang tarik
Y S1 =. . (meninggalkan titik simpul),
.
A maka:
30 0
X
S3 =. .
. ∑Ky = 0 S1. sin 30 + RA = 0
RA = 2 t
S1 . 0,5 + 2 t = 0
S1 = - 4 t
Oleh karena ketemunya bertanda
negatif,
berarti arah S1 tidak sesuai dengan
permisalan.
Dalam permisalan S1 batang tarik,
yang benar
S1adalah batang TEKAN. diberi tanda
negatif (-)
Y S1 =. 4 t
A
30 0
X
S3 =. . .
RA = 2 t
Titik Simpul A
∑Kx = 0
Y S1 = 4 t S3 – S1 cos 30o = 0
A S3 – 4 t . ½ √3 =0
30 0
X
S3 =. . S3 = + 2 √3
.
t
RA = 2 t
Tanda positif artinya sesuai dengan
permisalan, yaitu BATANG TARIK.
Batang tarik diberi tanda posituf (+)
S3 = + 2 √3 t (Batang Tarik)
Titik Simpul C ∑Kx = 0
Y S2 . cos 30o + S1 cos 30o = 0
S2 . ½ √3 + 4 t . ½ √3 = 0
X C S2 = - 4 t (Batang Tekan)
30 0 30 0
∑Ky = 0
S1 = 4 t S2 =. . .
S5 =… S5 – S1.sin 30 - S2 sin 30 = 0
S5 - 4 t . ½ - 4t.½ =0
S5 = + 4 t (Batang Tarik)
Titik Simpul D
S5 = 4 t
∑Kx = 0
S1 = 2 √3
S4 =. . .
D S4 – S3 = 0
S4 – 2 t √3 = 0
P4 = 4 t S4 = + 2 t (Batang Tarik)
Cara Grafis SKALA JARAK 1 CM : 1 M
SKALA GAYA 1 CM : 1 t
C
(RA, - S1, + S3) ( - S1, - S2, + S5) (P,+ S3, + S5, + S4)
+ S4
- S2
- RA
S1
+ S5 + S5 P=4t
+ S3
- S1 + S3
• Arah segitiga gaya atau segi banyak gaya searah dengan putaran jarum jam
Dari hasil pengukuran diperoleh:
S1 = - 4 cm = -4 t (Batang Tekan)
S2 = - 4 cm = -4 t (Batang Tekan)
S3 = + 3,4 cm = - 3,4 t (Batang Tarik)
S4 = + 3,4 cm = + 3,4 t (Batang Tarik)
S5 = + 4 cm = + 4 t (Batang Tarik)
Catatan:
1. Batang tekan bertanda negatif.
arah gayanya menuju titik simpul.
2. Batang tarik bertanda positif.
arah gayanya meninggalkan titik simpul.
3. Perhitungan dimulai dari titik dengan 2 batang
yang belum diketahui
titik A – C – D – B atau
titik A – C – B - D
CONTOH SOAL 2 :
P3
P2 D P4
3
2
P1
C 11 E P5
1 10 4
12
9 13
30O 30O B
A
5 F 6 G 7 H 8
4x2m
P1 = 1 t
Hitunglah: Besar gaya-gaya batang P2 = 2 t
P3 = 4 t
P4 = 6 t
P5 = 2 t
a) Cara Analitis
∑MB = 0
RA . 8 – 1 t . 8 M – 2 t . 6 M – 4 t . 4 M – 6 t . 2 M = 0
RA = + 8 tM + 12 tM + 16 tM + 12 tM
8M
= + 1t + 1,5 t + 2 t + 1,5 t
=+6t( )
∑MA = 0
RB . 8 – 2 t . 8 M – 6 t . 6 M – 4 t . 4 M – 2 t . 2 M = 0
RA = + 16 tM + 36 tM + 16 tM − 4 tM
8M
= + 2 t + 4,5 t + 2 t + 0,5 t
=+9t( )
TITIK SIMPUL A
∑Ky = 0 S1.sin 30o+RA - P1= 0
S1 . ½ + 6 t – 1t = 0
Y P1 = 1 t S1 = ……
S1 = -10 t (Batang Tekan)
30 0 S5 = ……
X
∑Kx = 0 S5 – S1. cos 30o = 0
A
S5 - 10. ½√3 t = 0
RA = 6 t S5 = + 5t (Batang Tarik)
TITIK SIMPUL F
S9 = ∑Ky = 0 S9 = 0
……
S5 = 5 t S6 =
…… ∑Kx = 0 S6 – S5 = 0
X F
S6 - 5 √3 t = 0
S6 = + 5 √3 t (Batang Tarik)
Y
TITIK SIMPUL C ∑Ky1 = 0
S10 . cos 30o + P2 . cos 30 = 0
Y1 P2 = 2 t
S2 = S10 = - P2
……
S10 = - 2 t (Batang Tekan)
C
30O
S10 =…..
……
∑Kx1 = 0
S1 = 10 t
X1 S9 = 0 S2+S1–P2.sin30 – S10 . sin 30 = 0
S2 + 10 t – 2 t . ½ - 2 t . ½ = 0
S2 = - 8 t (Batang Tekan)
TITIK SIMPUL D
Y ∑Kx1 = 0
P3 = 4 t S3 . cos 30 + S10 . cos 30 = 0
S3 = - S2
X D
30O 30O S3 = - 8 t (Batang Tekan)
S3 =…..
……
S2 = 8 t
S11 = … ∑Ky1 = 0 S11+ P3 . sin 30o – S3 . sin 30o = 0
S11 + 4 t – 8 t . ½ - 8 t . ½ = 0
S11 = + 4 t (Batang Tarik)
TITIK SIMPUL G
S12 . sin 30 +S11–S10.sin 30 = 0
∑Ky = 0
S12 . ½ + 4 t - 2 t . ½ = 0
Y
S12 = - 6 t (Batang Tekan)
…… S11 = 4 t
S10 = 2 t 12
S =…..
∑Kx = 0 S7–S6–S12.cos30+S10.cos 30 = 0
X 30O 30O …… S7-5t–6 t.½ √3 +2 t . ½ √3 = 0
S6 = 5 t
G
S7 =…..
S7 - 5 – 3 √3 + √3 = 0
S7 = + 7√3 t (Batang Tarik)
TITIK SIMPUL H
Y
S13=
……
∑Ky = 0 S13 = 0
X S8 = ∑Kx = 0 S8 – S7 = 0
S7 = 7 t H
…… S8 - 7 √3 t = 0
S8 = + 7 √3 t
TITIK SIMPUL E
Y1
X1 P4 = 6 t
S3 = 8 t
S4 =….. ……
30O
∑Kx1 = 0
S12 = 6 t
S13 =0 S4+S3+S12.sin 30+P4 . sin 30= 0
S4+ 8 t +6 t + 6 t . ½+6 t . ½ = 0
S4 = -14 t (Batang Tekan)
Sebagai koreksi S4 dicari dengan meninjau titik simpul B
Y
∑Kx = 0
X
P5 = 2 t S4 . cos 30o + S8 = 0
S4 . ½ √3 + 7 √3 t = 0
30 0
S8 = 7 B
RB = 9 t
S4 = -14 t (Batang Tekan)
No. BATANG 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
GAYA
BATANG -10 -8 -8 -14 +5√3 +5√3 +7√3 +7√3 0 -2 +4 -6 0
(Ton)
b) Cara grafis
Jarak 1 cm : 1 m
Gaya 1 cm :R2At P1
P3 = 4
t
1
P2 = 2 P4 = 6
P2
D
t 2
3 t 2
P1 = 1
t C 1 E P5 = 2
1 1 4 t
1 1 3
9 0 1
30O 2 30O B
A 3
5 F 6 G 7 H 8
S1
RB P3
4x2 •O
4
m
11
21 S
61 5
6
P4
51
31
41 P5
P3 = 4
t
P2 = 2 D P4 = 6 +8
RB
t 3 t
2
P1 = 1
t C 1 E P5 = 2 -4
1 1 4 t
1 1
9 0 1
30O 2 30O B
A 3
5 F 6 G 7 H 8 8. SIMPUL B
P5, RB, +8, -4
4x2 P4
m
3. SIMPUL C 4. SIMPUL D
1. SIMPUL A 2. SIMPUL F
9 = 0, -1, P2, -2,-10 -2, P3, -3, +11
RA, P1, -1, +5 RA +5, 9 = 0, +6
P1 P2
9=0 -3
-1 -2
-1
+5 +6
+ 11
P3
9=0 -2
+5
- 10
- 12
-3
5. SIMPUL G 6. SIMPUL H 13=0
+6, -10, +11, -12, +7 +7, 13 = 0, +8
7. SIMPUL E -4
- 12 + 11 13 = 0, -12, -3,
13=0
+6 +7
+7 +8 P4, -4 P4
- 10
Dari lukisan diperoleh hasil sebagai berikut:
RA = 3 cm = 6 t
RB = 4,5 cm = 9 t