Anda di halaman 1dari 38

Lakon Remaja

ANAK RANTAU
Karya Dian Tri Lestari

DRAMATIC PERSONAE
1. AMAR

Seorang anak rantau (lelaki, usia 26 tahun), kritis, berpikir bahwa segala peradaban
berkiblat pada kebudayaan Eropa, menganggap bahwa adat Melayu (umumnya
Indonesia) adalah adat yang membuat orang Melayu tak bisa maju seperti orang-orang
Eropa.

2. TOK LAT

Ayah Amar (lelaki, 54 tahun) yang pendiam, kurang ekspresif, berpendirian teguh
terhadap bangsa Melayu.

3. NAH

Ibu Amar (perempuan, 50 tahun) yang cerewet, ramah, senang bicara, mudah senang
dan mudah pula sedih, mencintai keluarga sehingga tak peduli ideologi mana yang
dipakai anak atau suaminya asalkan keluarga utuh seperti semula.

4. KAMELIA

Adik Amar (perempuan, 16 tahun) yang pada akhirnya menentang cara pandang dan
ilmu Amar meskipun dia orang yang paling merindukan datangnya Amar ke tanah
Melayu, lincah, terbuka pada perbedaan dan kebebasan, namun tetap kukuh pada adat
Melayu.

5. WULANDARI

Gadis Melayu (perempuan, 18 tahun), disukai oleh Amar, bertutur lemah lembut, selalu
tersenyum, gerak lembut gemulai, dan ramah.

6. PAK NGAH

Saudara Tok Lat yang tetap menyayangi keluarga Tok Lat meski tidak senang atas
perubahan sikap dan sifat Amar, lebih banyak diam seperti Tok Lat.

7. MAK LONG

Saudara Tok Lat yang langsung membenci Amar ketika Amar menunjukkan perubahan
sikap dan sifat.

8. WAK MINAH

Dukun, ramah, senang menolong tanpa mengharapkan imbalan uang ataupun harga diri.

9. SALIM SELAMAT

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 2


Orang kampung bermulut besar dan humoris.

10. LANGAU

Orang kampung, teman Salim Selamat yang masih memiliki akal sehat.

11. UDIN

Orang kampung, teman Salim Selamat yang lugu.

12. JADAM

Orang kampung

13. ASNAH

Orang kampung

14. Siti

Orang kampung

BABAK 1

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 3


LAMPU ON. PANGGUNG MENGGAMBARKAN SUASANA DI RUANG TAMU.
RUANGAN TERSEBUT TERDAPAT BEBERAPA PERABOT SEDERHANA, SEPERTI
PERANGKAT KURSI TAMU, TIKAR PANDAN, BANTAL, PERANGKAT SIRIH,
KALIGRAFI, DAN FOTO KELUARGA. SEORANG LELAKI TUA YANG DIKENAL
DENGAN NAMA TOK LAT SEDANG MENGGULUNG TEMBAKAU DI KERTAS,
MEMILIN-MILINNYA, MEMBAKAR UJUNG ROKOK DENGAN API, KEMUDIAN
DIHISAP. IA DIAM TENANG SAMBIL MENDENGAR SUARA ORANG MENGAJI DI
KAMAR DAN SAYUP-SAYUP KERIUHAN PARA IBU YANG MEMASAK DI DAPUR. IA
DUDUK CUKUP LAMA DI POJOK RUANGAN MENGHADAP PINTU (KURSI TAMU).

SUARA KETUKAN PINTU, KEMUDIAN DISUSUL SAPA ‘ASSALAMU’ALAIKUM’.

TOK LAT

Wa’alaikum salam warahmatullahiwabarakatuh...

TETAP DIAM DI TEMPATNYA. SALAM KEMBALI TERDENGAR. TOK LAT TETAP


MENJAWAB JUGA TETAP TAK BERGERAK MEMBUKA PINTU. KETIKA SALAM
YANG KE-3, ISTRI TOK LAT KELUAR.

NAH

Ngape lah tak mau dibukakan pintu orang datang tu? Aku ni tengah besibok di dalam. Dari tadi
pagi kau menyirih jak di situ. Tak ade kerje laen ke? Makin anak kau nak datang, makin melarat
pemalas kau ni. Macam mane kalo anak kau datang? Bentaaaar...

(Membuka pintu, kemudian terdiam karena kaget melihat anaknya berdiri di ambang pintu).

Amaaaaaaar...!!! Kuuurs...semangat aku, Naaak. Kau dah balek...Tok Lat, anak kau Tok
Lat...anak kau...Amaaar...anak Emak. Dah besak anak Emak.

MENDADAK SEMUA ORANG BERKELUARAN MENUJU RUANG TAMU. TOK LAT


BERDIRI DAN TERPAKU DI TEMPATNYA. NAH MUNCUL DENGAN MEMBAWA
ANAKNYA. DISAMBUT DENGAN MERIAH OLEH SANAK KELUARGA DAN
TETANGGA. BERBAGAI PERTANYAAN DIAJUKAN KEPADA AMAR YANG HANYA
BISA MENJAWAB ALA KADARNYA. KEMUDIAN MATANYA TERPAKU PADA SANG
AYAH YANG BERDIRI MEMATUNG DIDEPANNYA. IA MELEPASKAN TAS DAN
DATANG MENCIUM PUNGGUNG TANGAN AYAHNYA.

TOK LAT
Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 4
Dah balek kau, Anak Rantau ?!

AMAR

Sudah, Uwak ! Amar dah pulang !

(Menoleh ke ibunya)

Kamelia mana, Mak ?

NAH

Lia....Kameliaaa...abang kau, Lia...

KAMELIA (Muncul dan terpaku di depan Amar).

Abang Amar ?

SEGERA DATANG DAN MENCIUM PUNGGUNG TANGAN AMAR.

NAH

Masuk..masuk..ayo, Nak..kau dah makan? Mak ade masak lemang buat kau. Masok..ayo,
semuenye...kite ke dalam...

SEMUA ORANG MASUK KE DALAM SAMBIL BERISIK DAN MENGAJUKAN


PERTANYAAN PADA AMAR. TOK LAT TERAKHIR KALI MASUK SAMBIL TERUS
MEROKOK.

BABAK 2

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 5


ORANG-ORANG DATANG HILIR MUDIK. KELUAR-MASUK KE RUANGAN SAMBIL
MENGGELAR TIKAR, MENGHIDANGKAN MAKANAN, ROKOK. SATU PER SATU
SANAK KELUARGA DAN TETANGGA BERDATANGAN. SEMUA ORANG BERBARIS
RAPI MENGHADAP HIDANGAN SAMBIL BERBINCANG-BINCANG. KEMUDIAN,
KAMELIA BERDIRI DAN BERJALAN BERJONGKOK MENUJU AMAR. IA MEMBISIKI
SESUATU PADA AMAR. AMAR MENGANGGUK SETUJU. KEDUA ORANG TUA
MEREKA AKHIRNYA MENGERTI APA YANG DIINGINKAN KAMELIA. TAK LAMA
SETELAH ITU, KAMELIA BERDIRI DAN MEMANGGIL KAWAN-KAWANNYA.
BEBERAPA GADIS MASUK KE RUANGAN DAN MENARI!

TARIAN SELESAI.

NAH

Sile—sile dimakan. Tak ade ape-ape jak ni...maklum lah...

(Semua orang menikmati hidangan)

Amar, kau ingatkah siape ini ?

(Pada Mak Long).

Dia inilah Mak Long-mu. Kalau bukan karna usahe Mak Long mu, tak jua kunjung kau belajar
sampai ke Eropa. Lalu ini, Pak Ngah kau...die lah yang makse-makse Uwak kau buat melepas
kau belajar jaoh-jaoh ke negeri orang.

MAK LONG

Ape hal yang kau kerjekan di sana tu, Amar ?

AMAR

Banyak, Mak Long. Peradaban mereka, ilmu-ilmu mereka, yang akhirnya bisa membuat Amar
sampai seperti ini.

KAMELIA

Bukankah cantik Eropa itu, Bang ?

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 6


AMAR

Cantik...luar biasa cantik.

MAK LONG

Tapi...seperti kata pepatah, meski dihujani emas di negeri orang, tak kan sama negeri sendiri...

AMAR

Di sana, Amar rindu semuanya yang ada di sini. Tapi...ketika di sini, Amar pun rindu di sana,
Mak Long. Setiap tempat dibuat dengan gaya modern dan unik. Semua orang yang Amar kenal,
pintar-pintar.

MAK LONG

Bagaimana budi bahasamu di sana, Amar. Tetap kah kau jaga adat pekerti orang Melayu? Tak
banyak anak rantau yang berhasil seperti kau, Amar. Bersyukurlah kau...

AMAR

Iye, Mak Long...

SALIM S.

Ade kau jumpe Marylin Monroo, Amar ?

PAK NGAH

iye, Amar...dah jumpe jodoh kau di sana? Kite nih tak sabar nak sambut menantu pertame di
rumah ini.

AMAR

Ndak, Pak Ngah...Amar lebih suka wanita lokal...

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 7


SEMUA ORANG TERTAWA.

SALIM S.

Ape tu wanita lokal ?

KAMELIA

Wanita lokal, maksudnya orang Melayu...orang Indonesia juga...

SALIM S.

Ngape pulak, Amar ? Tak cukup cantik ke orang barat ?

MAK LONG Memotong ucapan Amar

Pasti karena tak ade yang menandingi cantiknye orang Melayu, manis tutur kate, lemah lembut
geraknye, bagos agamanye, taat same orang tue.

SALIM S.

Enak betol pengat kau ni, Kamelia...boleh tambah agik ndak ?

KAMELIA

Boleh..boleh Abang Salim Selamat.

KELUAR MENGAMBIL MAKANAN. LAMPU OFF BEBERAPA DETIK. LAMPU ON.


BEBERAPA ORANG SIBUK MEMBERESKAN SISA JAMUAN, TERMASUK
WULANDARI DAN AMAR. WULAN MEMBAWA MANGKUK KOSONG, AMAR
MENGHADANG DI DEPAN.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 8


AMAR

Siapa namamu...

WULAN DIAM DAN MENUNDUK.

KAMELIA

Namanya Wulan...Wulandari. Keluar setelah mengambil mangkuk dari tangan Wulan.

AMAR

Wulan ? Kau cantik, Wulan...

MERAIH TANGAN WULAN DAN HENDAK MENCIUM TANGAN WULAN. WULAN


SEGERA MENARIK TANGANNYA.

AMAR

Kenapa ? Abang kasar ke ? Sorry...

WULAN

Wulan bantu Kamelia di dapur dulu...

BERHENTI BERJALAN KETIKA AMAR MEMANGGIL.

AMAR Kau datang waktu keramaian nanti ?

WULAN MENGANGGUK

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 9


AMAR

Abang jemput yah ?

WULAN MENGANGGUK, KEMUDIAN PERGI.

SALIM S (Datang bersama Jadam)

Hei..anak rantau...Masih boleh ke aku kau poto ?

AMAR

Kau mau dipoto, Salim Selamat ?

SALIM S.

Iye lah...aku ade bawa kace mate bekas datok aku naek aji taon lalu. Kau poto lah aku,
Amar...biar bise kukasik same si Asnah, anak rumah sebelah. Ye ndak, Jadam ?

JADAM

Iye, Amar. Macam orang gile si Salim Selamat tu cinte same si Asnah...

AMAR

Baiklah...

KETIGANYA PERGI. BEBERAPA ORANG LAMBAT-LAUN PERGI SEIRING DENGAN


BERESNYA RUANGAN DARI BEKAS JAMUAN.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 10


BABAK 3

BEBERAPA ORANG BERBINCANG-BINCANG DI RUANG TAMU, YAKNI TOK LAT,


MAK LONG, DAN PAK NGAH DI KURSI TAMU. SEDANGKAN NAH, KAMELIA, DAN
AMAR DUDUK DI TEMPAT LAIN. NAH SEDANG MELIPAT PAKAIAN, DIBANTU
OLEH KAMELIA. SEDANGKAN AMAR DUDUK DI DEKAT IBUNYA SAMBIL
MEMBACA BUKU.

PAK NGAH

Usai sudah beban kau untuk si Amar, Lat...

MAK LONG

Eh, Belom, anak rantau itu belom agik punye jodoh. Hai Amar, tak kau kesian uwak same Emak
kau pengen nerima menantu ?

AMAR

Amar belum mau kawin, Mak Long. Amar mau kerje dulu...

NAH

Adohaaai...anak aku. Betol itu, Amar. Kerje dulu kau...barulah kawin.

KAMELIA

Kalau Abang kawin nanti, Abang mau pergi agik ke ?

MAK LONG

Iye lah. Lia. Tak mungkin pula betaon-taon merantau, pas kawin masih ngikot Mak Bapak ? Kau
hendak kemane abis ni, Amar ?

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 11


AMAR

Amar uda pergi ke banyak kote di Eropa, Afrika, Amerika, sekali ke Australia...tapi Amar belum
sempat ke Asia...

KAMELIA

Bukannye negeri kite ini Asia, Bang ?

AMAR

Iye, Lia. Cuma...abang pengen tengok macam mane cantiknye negare lain di Asia selain
Indonesia. Kate orang, Cine adalah negeri terbaik di Asia...ape agik Jepang. Negara itu Cuma
negara kecil, tapi industrinye luar biase. Jepang menduduki peringkat ke-9 pendapatan per kapita
tertinggi tahun 1997. Pendapatan per kapita Jepang pernah $32.647, sedang kan Indonesia
$18.000 dengan perbandingan jumlah penduduk yang sangat besar di negara kite.

PAK NGAH

Ceritekan soal negeri Barat itu, Nak...

AMAR

Amar belajar di Belande. Negeri-negeri di Eropa yang pernah Amar datang, Ceko, Helsinki,
Monaco, dan yang paling indah adalah Perancis. Paris...Kamelia, kalau Abang punye rezeki. Kite
tengok cantiknye menara eiffel. Kau tahu siape yang merancang menara itu, Lia ?

KAMELIA

Gustave Eiffel

AMAR Tertegun karena tak menyangka kalau Kamelia mengetahui sampai sejauh itu.

Banyak yang kau tahu, Kamelia ?

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 12


NAH

Adek kau ni paling suke bace macam kau. Die lah yang paling rindu nak jumpe dengan kau,
Amar. Setiap malam die tanya bile kau balek. Jadi, setiap saat die pun tak mau kalah dengan kau.
Meski tak bise ke luar negeri, dia banyak tahu negeri tempat kau belajar.

AMAR

Belande itu, Lia...salah satu negare terpadat di dunie. Belande terkenal dengan kincir angin,
bunge tulip, dan terompa kayu.

KAMELIA

Lia pengen tahu soal Amerika, Bang.

AMAR

Tahu kah kau, mantan presiden Amerika Serikat Bush pernah dikecam gara-gara dalam suratnya,
Bush menentang Protokol Kyoto karena perjanjian itu akan merugikan ekonomi Amerika.
Protokol Kyoto adalah perjanjian internasional yang membatasi dan menurunkan emisi gas-gas
rumah kaca, seperti karbon dioksida, metan, dan....

KAMELIA

Nitrogen oksida.

AMAR

Benar ! Amerika sebenarnya sudah menandatangani perjanjian ini tahun 1998, tapi belum
diratifikasi.

TOK LAT

Bagaimane dengan negeri kau sendiri, Amar ?

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 13


AMAR

Belande ?

TOK LAT

Anak Rantau, Negerimu ! Tanah Melayu.

AMAR

Oh, tentu, Wak. Amar tak lupa dengan negeri Amar. Amar juga tahu kalau Indonesia sedang
pesta demokrasi. Beberapa kejadian politik dalam negeri cukup diketahui di sana. Bahkan orang-
orang Eropa menyanjungi Bali. Hewan-hewan khas Indonesia seperti Harimau Sumatra, badak,
atau orangutan. Tapi, Wak...di Eropa, sangat jarang jalan raya, trotoar, bangunan sejarahnya
rusak. Semua terjaga dengan teknologi yang baik. Di sini, Amar melihat orang Indonesia
memang demokratis, namun sebenarnya mereka tak bisa membuka diri pada perbedaan
pendapat.

MAK LONG

Nampak-nampaknye, kau cinte same Eropa, Amar ?

AMAR

Benar, Mak Long...negeri itulah yang mengajarkan Amar menjadi orang pintar dan kenal banyak
orang. Negeri itu mengajarkan kebebasan pada Amar. Tidak seperti di sini. Setiap tingkah laku,
bahkan berpikir pun harus dibatasi oleh adat. Amar bahkan heran ngape orang-orang kite masih
percaya same santet dan dukun kalo die ngaku orang beragama.

TOK LAT

Kau ngine adat Melayu, Amar !

AMAR

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 14


Tidak, Uwak... Amar hanye membandingkan.

TOK LAT

Maka, Eropa kiblatmu sekarang ?

SEMUA ORANG TERKEJUT AKAN NADA SUARA TOK LAT YANG MENINGGI. TOK
LAT KELUAR. SISANYA TETAP TERDIAM DI TEMPAT MAISNG-MASING.

AMAR

Amar salah ke, Mak ?

NAH

Ndak, Nak. Tak ade yang salah. Wak kau cuman letih manjat belasan kelapak tadi siang.

MAK LONG

Wak kau marah, Amar...

AMAR

Marah ngape, Mak Long ?

MAK LONG

Kau tak macam Amar yang dulu. Kau lupak sembayang. Kau tak agik suke makanan orang
Melayu. Bahkan kau terlalu membanggekan negeri orang. Itu yang Wak kau tak suke.

AMAR

Kalau Mak Long pergi ke Eropa, Mak Long pun akan bersikap macam Amar. Siape yang akan
suke jadi anak bangse yang seperti tanah Melayu ini, Mak Long. Mak Long tak tahu ape-ape.
Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 15
Liat lah...dah berape kali suku same suku saling serang? Berape wilayah kite yang diambil negeri
lain karne kite terlalu lemah. Bahkan orang kite sendiri yang mau ngancurkan kite dengan bom.
Tahu Mak Long kenape ? Mereka benci dan malu jadi orang Indonesia...

MAK LONG

Kalo kau masih nganggap Eropa lebih dari Melayu, tak kan kuanggap kau jadi keponakan aku!

PERGI.

NAH

Abang...ngape sampai macam gini. Amar, tolonglah Amar, jangan kau lawan Wak same Mak
Long kau..mereke orang tue kau, Amar...

AMAR

Inilah yang Amar tak suke. Orang Melayu sulit nerima pendapat. Macam mane kite bise maju ?
Setiap pendapat selalu dianggap kualat, membangkang!

PAK NGAH

Amar, jangan lagi kau teruskan pembicaraan ini. Jangan sampai Wak mu sakit...Kau tak mau kan
Wak kau sakit ?

AMAR MENGANGGUK DAN MENUNDUK. SATU PER SATU ORANG KELUAR. YANG
TERAKHIR KELUAR ADALAH AMAR.

FADE OUT

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 16


BABAK 4

LAMPU ON

DI SEBUAH POS RONDA TAK TERAWAT. DI SEKITARNYA, TERDAPAT SAMPAH


SEPERTI PUNTUNG ROKOK DAN PLASTIK MAKANAN.

SALIM S MASUK DENGAN MENGANTUK KARENA BARU TERBANGUN DARI


TIDUR. IA DUDUK DI SATU KURSI DAN KEMBALI MEMEJAMKAN MATA,
BERUSAHA UNTUK KEMBALI TIDUR. MASUK JADAM, LANGAU, DAN UDIN.
HERAN MELIHAT SALIM SELAMAT TERTIDUR.

JADAM

Oi Kawan...Siape tak bangun pagi, alamat lari jodoh rejeki.

SALIM S. Sambil mata terpejam.

Hai lah Kawan...rejeki same jodoh Tuhan yang atur, tak kan pula pasal tak bangun pagi.

LANGAU

Eh, dengar rupenye die, Jadam. Kasih mana nak disemat, kasih disemat ke gadis pualam. Dare
mane hendak Salim Selamat, tidur tak putus siang malam?

SALIM S

Bile kasih untuk dare pualam, biar tak makan hati senang. Biar aku tidur siang malam, sepuluh
dare dah masuk pinang

UDIN

Sepuluh dare masuk meminang, Salim?! Besak bual kau ni. Muke macam kau ni lah, Wak
Minah pun tak sudi same kau.
Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 17
SALIM S Terbangun.

EH, ape pulak Wak Minah kau sebot-sebot ? Kau tak tahu, Udin...muke macam aku ni lah yang
digile-gilekan same si Asnah.

UDIN

Iye, Asnah suke same kau, kau tanam kemenyan di belakang rumah die...

SALIM S

Kau tak paham, Kawan ! Aku ni berguru same Amar. Kau tengok lah macam mane aku memikat
perempuan...

LANGAU

Eh, Salim...kau kan orang yang paling tahu seluk-beluk kampong ni. Dengar-dengar Tok Lat
marah besak same Amar.

SALIM S

Betol, Langau ! Si Amar tu dikatekan same Tok Lat dah lupa same kampong ini. Suke nak
melebih-lebihkan orang barat.

LANGAU

Melebihkan macam mane kate kau, Salim ?

SALIM S.

Si Amar tu lebih banggekan Belande daripade tanah Melayu..

UDIN

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 18


Aku tengok si Amar sekarang omongan die macam pejabat. Tak paham aku.

JADAM

Die punye lagak, minta ampon. Die bilang ke aku kalo die tak suke banyak orang datang pas die
balek dari Belande.

UDIN

Ha a...orang ramai kan nak nyambot die balek. Tande, orang suke same die.

LANGAU

Aku pun dengar die nolak beladang same-same di tanah kepala kampong. Kan hasilnye bise
bagi-bagi. Eh, die kate, beladang macam begitu lebih nguntungkan kepala kampong !

SALIM

Sombong die sekarang!

LANGAU

Hah itu pun Asnah same Siti datang.

MASUK ASNAH DAN SITI. SALIM SELAMAT SEGERA MENGHALANGI JALAN


ASNAH DAN SITI.

SALIM S.

Buah manggis buah delime. Adek manis nak kemane ?

ASNAH Tersipu-sipu dan saling berbisik dengan Nur.

Buah pepaya buah delime. Ngape pula tanya Adek kemane ?


Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 19
UDIN

Allah Mak...melawan die...kasik...Salim !

SALIM S.

Kalau makan petai cine, baik-baik jangan tertelan. Kalau Adek hendak kemane, biarlah Abang
yang kawankan

ASNAH Kebingungan. Ia memberi isyarat ke Siti agar Siti yang membalas pantun.

Siti, Kaulah yang balas...

SITI

Berdiri lebih ke muka, menantang para lelaki.

JADAM

Biar aku..biar aku, yang ini aku punye, tau ! Biar die dengar Jadam bepantun.

SITI

Hitam-hitam bulu burung gagak, nyaring siul burung kutilang. Jangan terlalu banyak lagak,
Jepang datang Abang pun hilang

JADAM

Kumbang jantan datang menumpang. Bunga kembang layu terbuang. Biar mati Abang karne
Jepang, Adek selamat dipelukan Abang

SITI

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 20


Hendak disepuh permata intan, intan putih selaksa awan. Kalau kate dihalau setan, Abang mati
adek tak berkawan.

JADAM

Bulan purnama bersembunyi dibalik awan, habis awan sinarpun terang. Biar abang mati adek tak
berkawan, tapi cinte abang untuk Adek seorang.

SEMUA PEMAIN LAKI-LAKI TERTAWA, PEMAIN PEREMPUAN TERSIPU-SIPU MALU.


SALIM MENDEKATI ASNAH.

SALIM S.

Nampak-nampanye malam ini muncul bulan, Asnah.

ASNAH

Kalau bulan muncul, Abang Salim Selamat mau ape ?

SALIM S.

Abang same Asnah, bincang-bincang di bawah pokok boleh ?

ASNAH

Tengok lah...

JADAM

Ape buat di bawah pokok, Saliiim... Disusul tawa kawan-kawannya.

SALIM S.

Eh, diam lah kau, Jadam. Kau masih kecik.


Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 21
MENDADAK TERDENGAR SUARA BARANG-BARANG TERBANTING.

UDIN

Bom meletooop...! Jepang menembak !

SPONTAN SEMUANYA MENGAMBIL TEMPAT BERSEMBUNYI, KECUALI ASNAH


DAN SITI YANG MASIH MENCARI-CARI SUMBER SUARA. SALIM SELAMAT DAN
KAWAN-KAWANNYA BERTINGKAH LAKU SEOLAH-OLAH MUSUH BENAR-BENAR
MELEPASKAN TEMBAKAN DARI BERBAGAI ARAH.

ASNAH

Nampaknye ini bukan suare meriam...ini suare orang beramuk !

LANGAU Cepat-cepat keluar dari persembunyian.

Aku dah kate...itu bukan suare orang nembak !

UDIN

Bukan ke ? Bukan suare orang menembak ke ?

LANGAU

Bukan, bahlol ! Itu suare orang begadoh! Macam bodo aku ngikot kate kau!

SITI

Nampaknye dari rumah Tok Lat...

SALIM S.
Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 22
Bagos kite ke sana!

SEMUA PEMAIN KELUAR.

MASUK WULAN DENGAN SIKAP TERBURU-BURU HENDAK PERGI KE RUMAH


AMAR. TAPI, DI DEPANNYA, AMAR PUN BERJALAN KE ARAHNYA.

WULAN

Suare ape itu, Bang Amar ?

AMAR

Bukan...bukan ape-ape.

Duduk di pos ronda.

WULAN

Tapi, suarenye datang dari rumah Abang.

AMAR

Cuma Wak marah same Abang...

WULAN Segera duduk di dekat Amar.

Tok Lat marah same Abang lagi ?

AMAR

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 23


Abang pun tak tahu ngape Wak bersikap macam itu. Padahal Abang cuman ngasik tahu kalo
pakai dukun itu same jak dengan kite tak bise maju-maju...

WULAN

Ngape Abang bise ngomong begitu ?

AMAR

Wulandari, pola pikir dukun itu tidak masuk akal. Cobe jak lah, setiap orang sakit, pasti
dikatekan die kena teluh, kesambaian ! Padahal cuman demam biase. Itulah yang bikin kite orang
Melayu tak bise maju, ndak modern.

WULAN

Susah, Bang. Semua orang kampong ini percaya same Wak Minah. Meski kite ade bidan, ade
mantri, tapi kebanyakan orang-orang lari ke Wak Minah kalo sakit atau mau melahirkan. Ini
seperti adat, Bang.

AMAR

Adat...lagi-lagi adat! Tak bise ke kite telepas dari adat. Wulan tahu ? Di Bali, semue orang
terikat dnegan adat. Sampai-sampai semue penghasilan orang Bali lebih banyak untuk upacara-
upacara. Adat pula yang membuat kasta-kasta di Bali. Merendahkan harkat martabat manusie.
Lihat orang Eropa. Dulu memang orang dibedakan berdasarkan warna kulit. Tapi
sekarang...presiden Amerika jak udah orang hitam.

WULAN

Tapi ade pula yang tak bagos di Eropa, Bang.

AMAR

Ape ? Tak ade, Wulan. Sekarang Abang tanya, macam mane menurut Wulan orang homo atau
lesbian ?

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 24


WULAN

Itu tak boleh, Bang.

AMAR

Ye, orang kite bilang itu tak boleh, tapi Abang tanya agik same Wulan. Bise ke orang menahan
perasaan same orang lain ?

WULAN MENGGELENG

AMAR

Bahkan pasangan homo harus nikah di luar negeri karne di sini tak dibolehkan! Tengoklah,
Wulan..orang kite jak tak bise kawin di negeri sendiri. Negeri macam ape Indonesia ini ?Dan
sekarang, Amar dilarang untuk kawin same seseorang yang Abang sayang sejak dulu.

WULAN

Abang mau kawin dengan laki-laki ?

AMAR

Bukan, Wulan. Abang mau kawin same Wulan.

WULAN TERKEJUT

AMAR Meraih tangan Wulan.

Abang mau Wulan jadi istri Abang...

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 25


MEMBELAI UJUNG KAKI WULAN HINGGA KEMUDIAN MENYINGKAP UJUNG ROK
WULAN.

WULAN Wulan terkejut sehingga merapatkan kedua kakinya.

Ndak, Bang ! Abang Amar tak boleh memperlakukan Wulan macam ini.

AMAR

Wulan...maafkan Abang. Abang cuman bergurau...

WULAN

Juga bergurau kalau Abang mau nikah same Wulan ?

AMAR

Kalau itu Abang serius, Wulan.

WULAN

Ndak boleh, Bang ! Tak boleh !

AMAR

Ngape tak boleh ? Abang laki-laki, Wulan perempuan. Abang cinte same Wulan. Abang pun
udah selesai kuliah, dapat kerje. Kecuali kalau Wulan tak cinte same Abang.

WULAN

Bukan, Bang ! Bukan Wulan tak cinte same Abang. Tapi kite tak boleh menikah, Bang !

AMAR

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 26


Ngape kite tak boleh menikah ? Kau belum dilamar orang kan, Wulan ?

WULAN

Kite satu saudare, Bang ! Kite saudare satu susuan ! Kite tak boleh kawin !

PERGI

Amar

Lalu kita mau menyerah begitu saja ? Diam seumur hidup menahan perasaan ? Bertahun-tahun
aku hidup di Eropa, yang aku ingat cuman kau, Wulan. Hanya Wulandari, kau tahu ?! Lalu aku
kembali dan meminta kau jadi istiku, kau menolak hanya karena kita saudara sesusuan ?! Tanah
macam apa yang kita pijak ini, Wulan ? Kalau cinta pun tak mendapatkan kebebasan ?!

PERGI. FADE OUT

BABAK 5

LAMPU ON

DI RUMAH TOK LAT, SEBUAH RUANG TAMU. DUDUK AMAR DAN KAMELIA DI
TEMPAT TERPISAH. LAMA MEREKA TERDIAM.

KAMELIA

Abang tak boleh menikah dengan Wulandari.

AMAR

Hak kau ape melarang aku kawin dengan Wulandari ?

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 27


KAMELIA

Karne Wulan saudare sesusuan kite, Bang! Die saudare kite. Die satu darah dengan kite, Bang.

AMAR

Kalau kau di posisi aku, Lia. Bise kau ngomong begitu? Bise kau melupakan orang yang kau
sayang bertahun-tahun ?

KAMELIA

Beginikah abangku, Amar ? Beginikah adat anak rantau pulang ke kampung halaman ?
Beginikah ilmu yang didapatkan abangku di Belande ? Beginikah abangku ?

AMAR

Ilmu ? Kau bilang ilmu ? Jangan kau bicara soal ilmu, Kamelia. Abang paham mane yang boleh
mane yang ndak !

KAMELIA

Selama ini Abang terlalu menyombongkan ilmu yang abang punye.

AMAR

Itu bukan sombong, Kamelia, tapi menghargai ape yang kite punye. Aku tak suke liat pola pikir
orang-orang Melayu yang merendahkan diri. Menganggap diri tak ade ape-ape. Itukah orang
Melayu yang kau banggakan, Lia ? Orang Melayu yang senantiasa merase rendah hati ? Munafik
!

KAMELIA

Ingat, Bang...abang orang Melayu. Orang Indonesia. Di sini Abang lahir anak beranak. Di tanah
inilah abang minta duit, abang makan minum. Lalu Abang ngine orang Melayu ? Tahu ape
Abang soal Melayu. Tahu ape Abang soal Indonesia.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 28


AMAR

Oke, Abang beberkan isi pelajaran SMP kau ! Indonesia...yang namanya saja dibikin oleh
penjajah! Nama Borneo dibikin same Belande. Diubah jadi Kalimantan pun karne Jepang.
Indonesia, yang memiliki sila keadilan bagi seluruh rakyat Indonesia itu pun tak bisa
menyediakan baju dan makanan yang layak untuk suku asmat! Indonesia, punye 17.000 lebih
pulau yang cantik. Namun tahun 2002, Pulau Sipadan dan Ligitan di Kalimantan Timur terlepas
ke tangan Malaysia.

KAMELIA

Tapi Malaysia masih merupakan bagian dari negara lain ! Indonesia, negeri kesatuan yang tak
dijadikan antek-antek negare lain ! Jangan pernah Abang menghine Pancasila. Besar perjuangan
bangse kite melawan penjajah supaye negare ini berdiri dengan dasar hukum yang kuat!

AMAR

Perjuangan ? Tahu kau ngape sampai berkali-kali bangse lain menjajah Indonesia ? Belande
datang, kite sambut dengan ramah. Rupenye menjahah. Jepang datang pun kite sambut meriah.
Kite ikut perang Asia Timur Raya. Ikut jadi Romusha biar dianggap pahlawan. Tapi ujung-
ujungnye buat ape ? Dijadikan pagar depan untuk di bom same sekutu! Sampai-sampai kite harus
menyanyikan lagu kebangsaan Jepang. Siape yang bise menolak waktu itu ? Tak ade kan ?
Semue siswa bungkam diajarkan sejarah dan budaya Jepang! Perempuannye ditipu. Dijanjikan
perawat tentara. Rupenye ape ? Jadi Jugun Ianfu ? Pelayan seks prajurit Jepang sampai 15 laki-
laki semalam ? Bagitukah tanah yang kau banggakan ini, Kamelia ?

KAMELIA

Abang pikir Jepang selalu maju ? Industri Jepang sejak 2008 mengalami penurunan. Itu
penurunan terbesar sejak 55 tahun. Lihat saja wilayah Jepang. Lama kelamaan kekayaan alam
negara itu akan habis. Sedangkan negeri kita masih luas, Bang. Tak akan habis dalam waktu
beratus-ratus tahun.

AMAR

Tapi sebentar lagi Jepang bisa saja mengambil alih wilayah Indonesia...

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 29


PERDEBATAN MEREKA TERPUTUS SETELAH TERDENGAR SUARA TERIAKAN
HISTERIS NAH DARI LUAR.

NAH

Amaaar...Liaaa....Bapak kau. Ya Allah Ya Rabbi...tolooong laki aku jatok dari pokok


kelapa...Amaaar.

KAMELIA DAN AMAR BERBEGAS KE LUAR. TAK LAMA KEMUDIAN, MASUK


AMAR, MAK LONG, DAN PAK NGAH. MEREKA DUDUK BERUNDING DI RUANG
TAMU.

MAK LONG

Wak Minah masih di kampong sebelah. Menantu die sakit parah!

AMAR

Mantri di sini ade kan ? Ngape harus dukun itu yang diandalkan ?’

MAK LONG

Mantri itu tak tahu ngobat orang salah urat, patah tulang, Amar...

AMAR

Biar Amar telpon Dokter. Dokter orang Belande. Jangan pernah panggil Wak Minah ke sini!

MAK LONG

Barape lama dokter bise sampai ke sini, Amar ? Sedangkan bapak kau dah kesakitan.

AMAR

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 30


Saye tak pecaya same dukun, Mak Long ! Saye anak Bapak. Saye yang berhak menentukan siape
yang menyembuhkan Bapak !

MAK LONG

Kau kire aku siape, Amar ? Aku kakak Bapak kau. Aku yang paling tue di sini!

PAK NGAH

Sudahlah, kite ambil jalan tengah. Wak Minah tetap dipanggil ke sini. Dan kau Amar, kau
panggil juga dokter ke sini. Yang kite inginkan, Wak kau sembuh. Tak peduli siape tukang obat!

PERGI, DISUSUL MAK LONG.

AMAR (Menelpon)

Hallo, Dokter ? Ini saya Amar. Saya butuh bantuan Dokter sekarang. Bapak saya jatuh dari
pohon kelapa. Kakinya patah. Apa ? Saya harus bawa ke rumah sakit ? Dokter tak bisa datang ke
sini ? Saya akan jemput sekarang?

PERGI.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 31


BABAK 6

BEBERAPA ORANG BERKUMPUL DI RUANGAN. TOK LAT TERBARING DI ATAS


TIKAR, DIKELILINGI NAH, KAMELIA, PAK NGAH, MAK LONG, SALIM SELAMAT,
WULANDARI, DAN WAK MINAH. SEDANGKAN AMAR BERDIRI DI AMBANG PINTU
MEMBELAKANGI SEMUA ORANG.

WAK MINAH

Obat ini diminum setiap pagi. ambil sedikit, balurkan ke lukanye. Urutkan minyak ini sesekali
ye...

NAH

Makasih banyak, Wak Minah...

WAK MINAH

Same-same. Lat...lain kali, bace doe sebelum kau naik pokok kelapa. Jangan lupa adat kite. Doe
itu harapan kite buat Tuhan biar selamat.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 32


KAMELIA

Wak Lia tak ape-ape agik kan, Wak Minah ?’

WAK MINAH

Tak ade ape-ape. Asal jangan bawa bejalan tige-empat hari ni. Kalau gitu, Wak Minah balek
dulu...

MAK LONG

Minum dulu, Wak Minah...

MENYILAKAN MINUM. WAK MINAH PUN MINUM. IA MENOLEH KE AMAR.

WAK MINAH

Itu anak kau ye, Nah ? Siape namenye ?

NAH

Amar.

WAK MINAH

Ooo, Amar...dah besak ye, lawaaar pulak. Ingat aku dulu waktu die lahir, sungsang!

NAH

Iye, Wak Minah. Kalo bukan Wak Minah datang cepat, entah ape jadi lah dengan si Amar tu...

WAK MINAH
Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 33
Dah ade jodoh belum tu, Nah ?

NAH

Belom, Wak Minah...

WAK MINAH

Kalo belom, boleh lah same cucu aku, si Romlah. Die anak pesantren. Oi...Amar...ngape kau
berdiri di situ, Amar ?

TOK LAT

Biar die di situ, Wak Minah. Jangan ajak die ke sini !

WAK MINAH

Dah malam, aku balek dulu lah...

NAH

Wak Minah, ini ala kadarnye ye. Saye tak bise kasik ape-ape...

WAK MINAH

Alaaah, ape pulak ni...macam-macam jak kau ni Nah. Alhamdulillah...aku balek dulu, ye.

PAK NGAH

Saye antar, Wak Minah.

WAK MINAH MENGANGGUK KEMUDIAN SAMA-SAMA PERGI DENGAN PAK NGAH


SETELAH MENYALAMI SEMUA ORANG TERMASUK AMAR.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 34


TOK LAT

Ngape kau berdiri di situ, Amar ? Tak sudi kau kalau aku disembuhkan same dukun ?

NAH

Sudahlah, Bang...jangan begadoh agik. Awak tu tengah sakit. Ayo lah masuk...

MEMBAWA MASUK SUAMINYA, DIIKUTI MAK LONG, WULANDARI, SALIM


SELAMAT.

KAMELIA (Berdiri)

Mane dokter yang Abang janjikan ? Die enggan ke sini karna kejauhan atau karne die tengok kite
orang kampong tak punye duit ?

AMAR

Bukan Dokter yang tak bisa datang, tapi kite tak bise bawak Wak keluar kampung. Ambulans tak
bise masuk ke sini. Itulah pembangunan di sini. Tak pernah berkembang. Sampai-sampai
ambulans tak bise masuk!

KAMELIA (Marah)

Kau hina lagi tanah ini, Bang ? Ape Abang tak lihat, siape yang menyembuhkan Wak ? Wak
Minah, Bang. Dukun yang selama ini Abang anggap sirik. Wak Minah tak pernah ngajarkan kite
nyembah berhala. Wak Minah itu tabib, Bang. Dokter sekaligus bidan.

AMAR

Omong kosong, paling-paling cuman kebetulan!

KAMELIA
Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 35
Cobe abang bandingkan dengan dokter yang kate Abang lulusan dari Singapura dan Canberra.
Setiap Dokter punye ahlinye masing-masing. Wak Minah, Bang. Die bidan, ahli tulang dan saraf,
ahli bedah, sekaligus petuah yang hebat sejak betahun-tahun. Sejak Kamelia lahir, sejak Abang
lahir. Sejak Abang lahir sungsang!

Terdiam sejenak. Kamelia datang mendekat.

Asal Abang tahu, semue bayi yang lahir di kampong ini, dibantu oleh Wak Minah. Abang same
Lia lahir juga ade bidan, Bang. Tapi Emak selalu minta Wak Minah datang membantu. Abang
tahu ngape ? Ade satu yang tak bise dikerjekan bidan. Wak Minah lah yang mencuci tembuni
kite, Bang. Mencuci dengan penuh hormat! Tahu Abang itu ?

Sebelum ade USG, Wak Minah udah bise tahu jenis kelamin janin orang. tak kah itu luar biase,
Bang ?

AMAR

Jangan kau teruskan omonganmu itu, Kamelia.

KAMELIA

Ngape ? Abang tak mau menerima pendapat Lia ? Bukankah Abang yang bilang kalau orang
Melayu harus mampu menerima pendapat orang lain ? Bang, selama ini Abanglah tauladan Lia.
Setiap sifat dan sikap Abang, Lia ikut.

(Terdiam seperti menunggu reaksi amar).

Ngape Abang diam ? Ngape anak rantau kebanggaan Wak sekarang diam? Kamelia kasik tahu,
Bang. Sejauh apepun Abang membanggekan negare Eropa, tak akan same dengan tanah kite.
Abang bilang, Indonesia kelamaan jadi orang bodoh sampai-sampai dijajah bertahun-tahun. Tapi
sekarang, banyak orang Indonesia yang belajar, lalu kerje di luar negeri. Ngape ndak kerje di
tanahnye sendiri? Banyak orang yang belajar di sini, tapi sukses di luar negeri. Abang tahu ngape
? Bukan karne Indonesia tak kasik tempat kerje yang layak, tapi karne orang-orang itu secara tak
langsung dijajah ilmu dan tenagenye oleh negara lain. mereka belajar setengah mati, ujung-
ujungnye sukses di negare lain. memakmurkan negare lain! Itu penjajahan kan, Bang?

AMAR

Berpaling memandang Kamelia


Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 36
KAMELIA

Sejauh apepun Abang membanggekan Eropa, tapi satu hal yang Abang harus tahu. Ade satu hal
yang tak akan bise berubah kemanepun Abang pergi. Agama, Bang! Di Belande, agama yang
Abang pakai, aturan agama itulah yang abang terapkan. Walaupun menyimpang dari budaya
orang Belande. Kalau Abang masih mau nikah dengan Wulan, Abang tak cuman berhadapan
dengan orang kampong, tapi adat dan Tuhan! Tuhan yang punye hak mematahkan perasaan dan
ilmu seseorang. Kalau Abang merase negare ini tak maju-maju, orang macam Abanglah harapan
kami. Makmurkan tanah kite, bukan dengan menghine.

AMAR

Lia, bukan maksud Abang menghina negare kite...

KAMELIA

Kamelia tanya, Abang masih mau mengakui tanah Abang lahir, tempat Abang minta makan-
minum adalah tanah Abang? Abang masih sayang dan cinte same Uwak ? Same Emak ? Same
Lia?

AMAR

Tentu, tentu, Lia...

KAMELIA

Pergi temui Uwak, minta maaf dan minum air cucian kaki Uwak. Ikut adat kite, Bang !

PERGI.

AMAR

terdiam menyesal.

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 37


FADE OUT

SELESAI

Lakon Remaja ANAK RANTAU karya Dian Tri Lestari 38

Anda mungkin juga menyukai