SECARA OTODIDAK
METODE
1JAM
ِ
PERHARI
فَه ْمنَا
LATIHAN BACA KITAB GUNDUL
DILENGKAPI:
INTISARI ILMU NAHWU
& CARA MENG-I’ROB KATA
PENYUSUN:
MUHAMMAD MUJIANTO AL-BATAWIE
http://pustakalaka.wordpress.com
0
PELAJARILAH BAHASA ARAB !
Umar bin Al-Khaththab radhiyallahu ‘anhu berkata:
ِ
ََت َ َّل ُ ااااْ َ ََِّل َا َِ َتَّل َ ا ِ ْ ا ْ ُ ْا
ِ
“PELAJARILAH BAHASA ARAB,
karena BAHASA ARAB adalah bagian dari AGAMA KALIAN !”
[Dikutip dari KITAB AT-TA’LIQOT AL-JALIYYAH, hal. 34]
1
PENGANTAR PENULIS
س ااهللااا مح ااا ح
احل داهللاربااا دلٌناواااصالةاواااسالماع ىا ب ازل داواع ىاآاهاواأصح هاأمج ٌنا
:أ ا د
Saya bersyukur kepada Allah Subhanahu wa Ta’ala atas pertolongan dari-Nya sehingga bisa
menyelesaikan SERIAL KITAB FAHIMNA. Ada 6 KITAB yang berhasil saya susun sebagai
PANDUAN untuk kaum Muslimin yang ingin belajar bahasa Arab di rumah masing-masing tanpa
bimbingan seorang guru secara langsung.
KE-6 SERIAL KITAB FAHIMNA yang SUDAH saya susun adalah sebagai berikut:
1. FAHIMNA NAHWU-SHOROF-PERCAKAPAN TINGKAT PEMULA.
2. FAHIMNA NAHWU TINGKAT DASAR.
3. FAHIMNA SHOROF TINGKAT DASAR.
4. FAHIMNA NAHWU TINGKAT LANJUTAN.
5. FAHIMNA SHOROF TINGKAT LANJUTAN.
6. FAHIMNA LATIHAN BACA KITAB GUNDUL (Dilengkapi: INTISARI ILMU
NAHWU & CONTOH CARA MENG-I‟ROB KATA)
Harapan saya, dengan membaca ke-6 SERIAL KITAB FAHIMNA ini, kaum Muslimin
yang BELUM BERKESEMPATAN untuk MONDOK di PESANTREN bisa:
Kitab-kitab ini saya tulis dengan bahasa Indonesia agar bisa difahami sendiri oleh kaum
Muslimin yang BELUM PERNAH belajar BAHASA ARAB dan tidak bisa belajar langsung
dibawah bimbingan seorang guru. Dan setiap kitab insya Allah bisa dipelajari dengan mudah dalam
waktu yang tidak terlalu lama.
Jika Allah Subhanahu wa Ta‟ala masih memberi saya kemampuan dan kesempatan, insya
Allah ada beberapa KITAB lagi yang ingin saya susun sebagai PELENGKAP. Diantaranya:
Bagi yang ingin mengetahui PERKEMBANGAN kitab karya saya selanjutnya, bisa lihat
informasinya di: http://pustakalaka.wordpress.com atau http://muhammadmujianto.wordpress.com.
NAMUN, agar tidak terjadi salah faham, perlu saya jelaskan bahwa dengan disusunnya
SERIAL KITAB FAHIMNA ini bukan maksud saya mengajarkan kaum Muslimin untuk belajar
bahasa Arab secara otodidak. Bukan seperti itu maksud saya. Tetap saya sarankan bagi siapa saja
2
yang ingin menguasai bahasa Arab agar mencari guru yang bisa mengajarkannya secara langsung.
Lebih bagus jika bisa belajar 1-2 tahun di pondok pesantren. Atau minimal ikut kursus bahasa Arab.
Namun, jika memang tidak bisa menempuh cara itu, maka cara otodidak insya Allah bisa
ditempuh. Tentunya dengan menggunakan metode belajar yang tepat agar bisa dicapai hasil yang
bagus. Dan metode belajar bahasa Arab secara otodidak yang –menurut saya- efektif sudah saya
tuangkan dalam bentuk SERIAL KITAB FAHIMNA ini.
Demikian saja. Semoga yang saya tulis ini bernilai ikhlas di sisi Allah Subhanahu wa Ta’ala
dan bermanfaat untuk kaum Muslimin. Dan saya sangat berterima kasih jika ada yang berkenan
untuk memberikan masukan dan perbaikan atas setiap karya yang saya hasilkan.
3
METODE BELAJAR
1. SEBELUM mempelajari KITAB INI, selesaikan terlebih dahulu SEMUA MATERI dalam
KITAB FAHIMNA TINGKAT PEMULA-LANJUTAN.
2. Baca terlebih dahulu BAGIAN INTISARI ILMU NAHWU untuk MENGINGAT kembali
semua ISTILAH dalam ILMU NAHWU.
3. BACA juga terlebih dahulu RINGKASAN CARA MENG-I‟ROB KATA.
4. KERJAKAN LATIHAN BACA KITAB GUNDUL satu persatu. Caranya:
LIHAT terlebih dahulu BAGIAN JAWABAN & PEMBAHASAN. FAHAMI baik-
baik penjelasannya.
KERJAKAN setiap LATIHAN satu persatu setelah terlebih dahulu mengetahui
JAWABAN & PEMBATASANNYA.
FAHAMI ARTI SETIAP KATA yang dibaca beserta KEDUDUKANNYA dalam
kalimat.
Gunakan KAMUS untuk mengetahui arti kata yang belum diketahui.
BERLATIHLAH terus MEMBACA TULISAN TANPA HAROKAT yang ada di
setiap LATIHAN. BACA berulang-ulang hingga benar-benar lancar.
Sambil membaca hadirkan ARTINYA di kepala. Jadi, tidak hanya sekadar
membaca.
5. BERLATIHLAH untuk MENG-I‟ROB setiap KATA yang ada di semua soal latihan.
4
DAFTAR ISI
FAHIMNA LATIHAN BACA KITAB GUNDUL
BAGIAN 1
INTISARI ILMU NAHWU
BAGIAN 2
RINGKASAN ISIM YANG MU‟ROB
BAB 1. ISIM YANG MARFU‟
BAB 2. ISIM YANG MANSHUB
BAB 3. ISIM YANG MAJRUR
BAB 4. TABI‟
BAGIAN 3
RINGKASAN I‟ROB UNTUK PEMULA
BAB 1. I‟ROB ISIM MU‟ROB
BAB 2. I‟ROB ISIM MABNI
BAB 3. I‟ROB ISIM YANG MARFU‟
BAB 4. I‟ROB ISIM YANG MANSHUB
BAB 5. I‟ROB ISIM YANG MAJRUR
BAB 6. I‟ROB TABI‟
BAB 7. I‟ROB MUQODDAROH
BAB 8. I‟ROB FI‟IL
BAB 9. I‟ROB HURUF
BAB 10. I‟ROB SURAT AL-FATIHAH
BAB 11. I‟ROB SURAT AN-NAS
BAB 12. I‟ROB HADITS
BAB 13. I‟ROB TINGKAT LANJUTAN
BAGIAN 4
LATIHAN BACA KITAB GUNDUL
BAB 1. LATIHAN 1 - 35
BAB 2. JAWABAN & PENJELASAN LATIHAN 1 – 35
5
BAGIAN 1
INTISARI
ILMU NAHWU
6
INTISARI ILMU NAHWU
Berikut ini beberapa ISTILAH PENTING dalam ILMU NAHWU yang HARUS kita
FAHAMI dengan baik jika kita ingin bisa membaca kitab gundul.
PENDAHULUAN
اا
حف ل اس
TENTANG ISIM
االس
اا ة ادل ادلؤ ث ادلذك غًناادل ص ف
االس
ادل ب ادلبين
االس اادلبين
اس اااش ط اس ااالستف م االس اادل ص ل اس ااإلش رة ااض ًن
االس اادل ب
مجعااات سًن مجعاادلذك اااس مل مجعاادلؤ ثاااس مل ادلثىن ادلف
االس اغًناادل ص ف ادلقص ر ادل ق ص األمس ءااخل س
االس اادل ب
رل ور صب ع
7
األمس ءاادل تاواعال تاإع اهب
رل ور صب ع األمس ءاادل ت رق
َك ْسَاةٌ ََتْت َح اٌ َ َّل اٌ ادلف 1
اَاَْ ءاُ اَاَْ ءاُ اَاْ َ ُاوا مجعاادلذك اااس مل 3
َك ْسَاةٌ َك ْسَاةٌ َ َّل اٌ مجعاادلؤ ثاااس مل 4
َّلراةٌ
َك ْسَةٌا ُ َقد َ ََتْت َح اٌ َّلراةٌ
َ َّل ٌا ُ َقد َ ادل ق ص 7
َّلراةٌ
َك ْسَةٌا ُ َقد َ َّلراةٌ
ََتْت َح ٌا ُ َقد َ َّلراةٌ
َ َّل ٌا ُ َقد َ ادلقص ر 8
االس اادل ع
اات ع ئباااف عل ااف عل خرباإن اس اك ن اخلرب ادلبتدأ
االس اادل ص ب
ادلف لا ه ادلف لاألج ه ادلف لاادلط ق احل ل ادلف لا ه ادلف لا ه
اات ع اس اإن خرباك ن ادل ى االستث ء اات ز
اات ع
اابدل اات ك د اا ط ااصف
8
TENTANG FI‟IL
ااف ل
لااأل ااف لاادلض رع ااف لاادل ي
ااف ل
ااف لاادل ب ااف لاادلبين
ااف لاادلبين
لااأل ِّنس َاةِاأوا ِنااات ك ِاد ِ ِ ِ
ااف ُلاادلض رعُاااْ ُ تَّلص ُلا َُت ْ نا اا ْ ااف لاادل ي
ااف لاادل ب
ِّنس َاةِاأوا نااات ك د ِ
اادلتصلا نا اا ْ ااف لاادلض رعا َغَْتُ
األ لااخل س ادل تلااألخ ا(ايا) ادل تلااألخ ا(اىا) ادل تلااألخ ا(اوا) ااصح حااآلخ
ااف لاادل ب
رلزوم صب ع
إذااسبقهاع لااجلزم إذااسبقهاع لااا صب إذااملا سبقهاع لااا صباأواع لااجلزم
9
TENTANG HURUF
احل ف
ع طل ع ل
احل وفااا
أخ اتاإن ح فااا ط ح فااجلزم ح فااا صب ح فااجل
LATIHAN:
1. BACALAH semua ISTILAH di atas dengan HAROKAT LENGKAP !
2. Jelaskan DEFINISI dari semua ISTILAH di atas! Beri contohnya masing-masing 3 buah!
10
BAGIAN 2
RINGKASAN ISIM YANG MU’ROB
11
BAB 1
ISIM YANG MARFU‟
االس اادل ع
اات ع ئباااف عل ااف عل خرباإن اس اك ن اخلرب ادلبتدأ
PENJELASAN RINGKAS:
4. KHOBAR INNA
KHOBAR INNA adalah KHOBAR yang didahului oleh HURUF INNA.
5. FA‟IL
FA‟IL adalah ISIM MARFU‟ yang terletak setelah FI‟IL MA‟LUM dan merupakan
PELAKU dari fi‟il ma‟lum itu. Fa‟il biasa diartikan dengan “SUBJEK/PELAKU”.
6. NAIBUL FA‟IL
NAIBUL FA‟IL adalah ISIM MARFU‟ yang terletak setelah FI‟IL MAJHUL dan yang
terkena pekerjaan fi‟il majhul itu. Naibul fa‟il merupakan pengganti posisi fa‟il. Naibul fa‟il biasa
diartikan “PENGGANTI FA‟IL”.
7. TABI‟
Akan datang penjelasannya nanti.
12
BAB 2
ISIM YANG MANSHUB
االس اادل ص ب
ادلف لا ه ادلف لاألج ه ادلف لاادلط ق احل ل ادلف لا ه ادلف لا ه
اات ع اس اإن خرباك ن ادل ى االستث ء اات ز
PENJELASAN RINGKAS:
1. KHOBAR KANA
KHOBAR KANA adalah KHOBAR yang didahului oleh FI‟IL KANA.
2. ISIM INNA
ISIM INNA adalah MUBTADA yang didahului oleh HURUF INNA.
3. MAF‟UL BIH
MAF‟UL BIH adalah ISIM MANSHUB yang dikenai suatu pekerjaan (objek).
4. MAF‟UL FIH
MAF‟UL FIH adalah ISIM MANSHUB yang menerangkan WAKTU atau TEMPAT
terjadinya suatu perbuatan.
13
5. MAF‟UL MA‟AH
MAF‟UL MA‟AH adalah ISIM MANSHUB yang terletak setelah huruf wawu ( ) yang و
bermakna ( َ َعاbersama) untuk menunjukkan arti kebersamaan.
Ali makan bersama bulan
اواااْ َق َ َااعِ ٌّيي َاَ أَ َك َل
Muhammad belajar bersama dua ekor kucing
اواااْ ِقطَّل ْ ِا
ٌن ُ َ ََت ََّل
ازلَ َّل ٌاد َا
6. MAF‟UL LIAJLIH
MAF‟UL LIAJLIH adalah MASHDAR MANSHUB yang disebutkan dengan tujuan untuk
MENERANGKAN SEBAB dilakukannya suatu perbuatan.
7. MAF‟UL MUTHLAQ
MAF‟UL MUTHLAQ adalah MASHDAR MANSHUB yang disebutkan bersama fi‟ilnya
(fi‟il yang semakna dengan mashdar) yang bertujuan untuk menguatkan makna fi‟il.
8. HAL
HAL adalah isim NAKIROH MANSHUB yang MENJELASKAN KEADAAN fa‟il atau
maf‟ul bih ketika terjadinya suatu perbuatan.
9. TAMYIZ
TAMYIZ adalah isim NAKIROH MANSHUB yang disebutkan dengan tujuan untuk
menghilangkan kesamaran pada kata atau kalimat sebelumnya.
10. MUNADA
MUNADA adalah isim yang terletak setelah HURUF NIDA (huruf seruan).
14
11. MUSTATSNA
MUSTATSNA adalah isim yang terletak setelah huruf ( إالarti: kecuali).
“dan janganlah ada seorang pun di antara kamu
yang tertinggal, kecuali isterimu…”.
(QS. Huud [11]: 81)
12. TABI‟
15
BAB3
ISIM YANG MAJRUR
2. MUDHOF ILAIH
MUDHOF ILAIH adalah ISIM yang terkena SANDARAN (TEMPAT SANDARAN).
3. TABI‟
Akan dijelaskan nanti.
16
BAB 4
TABI‟
اات ع
اابدل اات ك د اا ط ااصف
PENJELASAN RINGKAS:
1. ATHOF
ATHOF adalah isim yang terhubung dengan isim sebelumnya oleh HURUF ATHOF
(huruf penghubung). ISIM yang TERHUBUNG dengan „ATHOF dikenal dengan istilah MA‟THUF
„ALAIH ( )ادل ط فاع ه.
“Bukankah Kami telah memberikan kepadanya
dua buah mata, lidah dan dua buah ibir. “
(QS. Al-Balad [90]: 8&9)
2. SHIFAT
SHIFAT adalah isim yang digunakan untuk menyifati isim sebelumnya. Isim sebelumnya
yang disifati disebut dengan istilah MAUSHUF ( فا
ُ ْص
ُ ْ َ ْ)اَا.
“Dan mereka adalah kaum yang binasa. “
(QS. Al-Furqaan [25]: 18)
3. BADAL
BADAL adalah isim yang dapat digunakan sebagai PENGGANTI posisi isim yang
ِ
diikutinya. Isim yang dapat digantikan posisinya disebut MUBDAL MINHU ( ُ)اَاْ ُ ْب َد ُلا ْ اه.
“Segala puji milik Allah, Rabb semesta alam.”
(QS. Al-Fatihah [1]: 2)
4. TAUKID
TAUKID adalah kata yang disebutkan untuk MENGUATKAN/menegaskan kata yang
disebutkan sebelumnya (mathbu‟nya) dengan tujuan untuk menghilangkan keraguan yang mungkin
terjadi terhadap diri si pendengar. Kata yang dikuatkan disebut dengan MUAKKAD ( )اَاْ ُ َؤَّلك ُدا.
“Maka bersujudlah para Malaikat itu semuanya
bersama-sama.” (QS. Al-Hijr [15]: 30)
17
BAGIAN 3
RINGKASAN I’ROB
UNTUK PEMULA
18
BAB 1
I‟ROB ISIM MU‟ROB
ISIM MUFROD
MUTSANNA
اعَىا َواَ َد ْ ِا َ ُ ْ َسَّل َرأَْ ُ ا َواَ َد ْ ِا َج ءَا َواَ َد ِانا
َواَ َد ِا
ان FA‟IL MARFU‟ ALIF MUTSANNA
ِ ِ
ٌنا
َ ْ اعَىا ُ َد ِّنرس َ ُ ْ َسَّل ٌنا
َ ْ َرأَْ ُ ا ُ َد ِّنرس َج ءَا ُ َد ِّنر ُس ْ َنا
ُ َد ِّنر ُس ْ َان FA‟IL MARFU‟ WAWU JAMAK MUDZAKKAR
SALIM
ُ َد ِّنرِس ْ َا
ٌن MAF‟UL BIH MANSHUB YA JAMAK
MUDZAKKAR SALIM
ُ َد ِّنرِس ْ َا
ٌن MASHBUQ BI HARFIL JAR MAJRUR YA
JAMAK MUDZAKKAR SALIM
ُ َد ِّنر َس ٍا
ت MAF‟UL BIH MANSHUB KASROH JAMAK
MUANNATS SALIM
ُ َد ِّنر َس ٍا
ت MASHBUQ BI HARFIL JAR MAJRUR KASROH
JAMAK MUANNATS SALIM
19
JAMAK TAKSIR
اعَىاأ َْوَال ٍا َ ُ ْ َسَّل َرأَْ ُ اأ َْوَال ًاا َج ءَاأ َْوَال ٌا
أ َْوَال ٌا FA‟IL MARFU‟ DHOMMAH JAMAK TAKSIR
AL-ASMAUL KHOMSAH
اعَىاأَِْ َا
َ ُ ْ َسَّل َرأَْ ُ اأََ َكا َج ءَاأََتُ ْ َكا
أََتُ ْا FA‟IL MARFU‟ WAWU AL-ASMAUL KHOMSAH
MUDHOF
ََأ
MAF‟UL BIH MANSHUB ALIF AL-ASMAUL
KHOMSAH MUDHOF
ISIM MANQUSH
ISIM MAQSHUR
َ ُ ْ َسَّل
اعَىا ُ ْ َسى َرأَْ ُ ا ُ ْ َسى َج ءَا ُ ْ َسى
ُ ْ َسى FA‟IL MARFU‟ DHOMMAH MUQODDAROH
MAQSHUR
20
ISIM GHOIRU MUNSHORIF
CATATAN:
ISIM GHOIRU MUNSHORIF di-I‟ROB kembali ke asal isimnya (MUFROD atau JAMAK
TAKSIR) jika berkedudukan sebagai MUDHOF atau DIAWALI OLEH ALIF-LAM.
َذ َهْب ُ اإِ ََلاااْ َ َس ِج ِدا ذهب اإَلا َ َس ِج ِد ِه ْا َذ َهْب ُ اإِ ََلا َ َس ِج َاد
َ َس ِج َاد MASHBUQ BI HARFIL JAR MAJRUR FATHAH ISIM
GHOIRU MUNSHORIF
21
BAB 2
I‟ROB ISIM MABNI
DHOMIR
تاُ
DHOMIR MUTTASHIL MABNI TETAP DI ATAS
HAROKAT DHOMMAH FA‟IL
ISIM ISYARAT
ISIM MAUSHUL
22
ISIM ISTIFHAM
سا
َ َا؟اج
َ ُُستَ ذ ْ ااأل
ْ سَ َاجَ َ َْأ َ اََت ْقَأُا؟اأَقَْتَأُاااْ ُق ْآ َنا َاج اء
َ ا؟ازلَ َّل ٌد
ُ َاج ء
َ َْ
ص ِال
ْ ُستَ ذُاأََ َماااْ َف
ْ ْاأل
Di mana Ustadz duduk? Ustadz Apa yang kamu baca? Saya Siapa telah datang?
duduk di depan kelas membaca al-Qur‟an Muhammad telah datang
َ ْا ISIM ISTIFHAM MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT
SUKUN MUBTADA
ISIM ISTIFHAM MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT
َ SUKUN MAF‟UL BIH
CATATAN:
Untuk mengetahui KEDUDUKAN ISIM ISTIFHAM, bisa dilihat dari JAWABAN
PERTANYAAN. ISIM ISTIFHAM berKEDUDUKAN sama dengan ISIM yang
MENGGANTIKAN POSISINYA (dalam JAWABAN). Pada contoh di atas: ( )هي = هحود, ( = ها
)القسآى, ()أيي = أهام.
ISIM SYARAT
CATATAN:
KEDUDUKAN ISIM SYARAT bisa difahami dari KONTEKS KALIMATnya.
23
BAB 3
I‟ROB ISIM YANG MARFU‟
MUBTADA & KHOBAR
اح ِ ُ ْو َنا
َ اَاْ ُ َد ِّنر ُس ْ َن
اَاْ ُ َد ِّنر ُس ْ َنا MUBTADA MARFU‟ WAWU JAMAK MUDZAKKAR SALIM
ٌُستَ َذاة
ْ اَاْ َاَ ُداأُ هُاأ
اا اد MUBTADA 1 MARFU‟ DHOMMAH ISIM MUFROD
ََت ْقُ ُاد FI‟IL MUDHORE TERBEBAS DARI AMIL NASHOB &
AMIL JAZEM MARFU‟ DHOMMAH FI‟IL
MUDHORE SHOHIHUL AKHIR
[FA‟IL = DHOMIR MUSTATIR JAWAZAN ( )هيyang merujuk
kepada “]”الثٌت
ََت ْقُ ُدا FI‟IL + FA‟IL (DHOMIR MUSTATIR) = KHOBAR
24
KHOBAR (SYIBHUL JUMLAH)
ص ِلا
ْ اَاْ َاَ ُداأََ َماااْ َف
اَاْ َاَ ُدا MUBTADA MARFU‟ DHOMMAH ISIM MUFROD
ص ِلا
ْ أََ َماااْ َف
SYIBHUL JUMLAH = KHOBAR
ISIM KANA
اح ِ ِْ َا
َ َك َناااْ ُ َد ِّنر ُس ْ َن
ااْ ُ َد ِّنر ُس ْ َنا ISIM KANA MARFU‟ WAWU JAMAK MUDZAKKAR SALIM
25
KHOBAR INNA
اح ِ ُ ْو َنا ِ
َ ْ إِ َّلناااْ ُ َد ِّنرس
َ ٌن
َح ِ ُ ْو َنا KHOBAR INNA MARFU‟ WAWU JAMAK
MUDZAKKAR SALIM
َر ُج ًا
ال ISIM INNA MUAKKHOR MANSHUB FATHAH
ISIM MUFROD
FA‟IL
NAIBUL FA‟IL
TABI‟
Akan disampaikan nanti.
26
BAB 4
I‟ROB ISIM YANG MANSHUB
MAF‟UL BIH
MAF‟UL FIH
ِ ْ ِ َااخل
سا ْ َذ َهْب ُ ا َتَ ْ َم
َتَ ْ َما MAF‟UL FIH MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD MUDHOF
MAF‟UL MA‟AH
MAF‟UL LIAJLIH
ِ ْ َ ِْاخ ً اا
با ْ َ َ َ ىاااطِّن ْف ُل
ً ْ َخ
MAF‟UL LIAJLIH MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD
MAF‟UL MUTHLAQ
اجُ ْ ًس
ُ ُ َجَ ْس
ُجُ ْ ًس MAF‟UL MUTHLAQ MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD
HAL
ِ
ًَذ َهْب ُ َاراكب
ِ
ًَراكب
HAL MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD
27
TAMYIZ
ِ
ًَش ْ ُ ا ُك ْ ً ا َ اء
ً ْ ُك
MAF‟UL BIH MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD
ًَ اء
TAMYIZ MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD
ISTITSNA
MUNADA
KHOBAR KANA
َِ َك َنااهلل
ً امسَْتُ
ِ
ً َمسَْت
KHOBAR KANA MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD
ٌَ ْأَاة
ISIM KANA MUAKKHOR MARFU‟ DHOMMAH ISIM MUFROD
ISIM LA
الَاإاَهَاإالَّل ا
ُااهلل
َإاَاه
ISIM LA TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
28
ISIM INNA
TABI‟
Akan disampaikan nanti
29
BAB 5
I‟ROB ISIM YANG MAJRUR
MASHBUQ BI HARFIL JAR
ِ َ اااْ َ ْس ِ ِدا
ااْ َ ْس ِ ِدا MASHBUQ BI HARFIL JAR MAJRUR KASROH ISIM MUFROD
MUDHOF ILAIH
ِااهلل
َر ُس ْ ُل ا
ِاهلل
ا MUDHOF ILAIH MAJRUR KASROH ISIM MUFROD
TABI‟
Akan disampaikan nanti
30
BAB 6
I‟ROB TABI‟
SHIFAT/NA‟AT
اع اٍَِا ٍ
َ اجَّل
َ
َع اٍَِا SHIFAT UNTUK MASHBUQ BI HARFIL JAR MAJRUR KASROH ISIM
MUFROD
ATHOF
TAUKID
BADAL
ِااهلل
اار ُس ْ َل ا
َ ازلَ َّل ًد
ُ ُ ََْرأ
َر ُس ْ َلا BADAL DARI MAF‟UL BIH MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD
31
BAB 7
I‟ROB “MUQODDAROH”
Selain ISIM MANQUSH & ISIM MAQSHUR, yang termasuk ISIM yang memiliki
TANDA I‟ROB “MUQODDAROH” adalah ISIM YANG bersandar kepada DHOMIR YA
MUTAKALLIM. Cara meng-I‟ROBnya seperti berikut:
ىاواَ ِد ْيا
َ َاع َ ُ ْ َسَّل َرأَْ ُ َاواَ ِد ْيا َج ءَ َاواَ ِد ْيا
َواَ ِاد FA‟IL MARFU‟ DHOMMAH MUQODDAROH ISIM
MUFROD (BERSANDAR KEPADA YA MUTAKALLIM)
32
BAB 8
I‟ROB FI‟IL
FI‟IL MABNI (FI‟IL MADHI)
َذ َهْب ُ اإِ ََلاااْ َ ْس ِ ِدا َعِ ٌّييا َذ َه َا
ب اعِ ٌّياي
َ ََج ء
َج اَءFI‟IL MADHI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
باَ َذ َه
FI‟IL MADHI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
[FA‟IL = DHOMIR MUSTATIR JAWAZAN (])هو
َذ َه ْا
ب FI‟IL MADHI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
ُا
ت DHOMIR MUTTASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT
DHOMMAH FA‟IL
FI‟IL MABNI
(FI‟IL MUDHORE BERSAMBUNG DENGAN NUN NUSWAH ATAU NUN TAUKID)
أََْت ُ َّل اَ ْذ َه ْ َا َزْ ٌدا َ ْذ َه َ َّلا تا َ ْذ َه ْ َا
ُ اَاْ ُ َد ِّنر َس
َ ْذ َه ْ َا FI‟IL MUDHORE BERSAMBUNG DENGAN NUN NISWAH MABNI
TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
FI‟IL MABNI
(FI‟IL AMER)
ُع
اُْ ا اِ ْذ َهبَُت ْا با ِ
ْ ا ْذ َه
با ِ
ْ ا ْذ َه
FI‟IL AMER MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
[FA‟IL = DHOMIR MUSTATIR WUJUBAN (])أًت
اِ ْذ َهبَُت ْا FI‟IL AMER MABNI TETAP DI ATAS TERHAPUSNYA HURUF
NUN
ُع
اُْ ا FI‟IL AMER MABNI TETAP DI ATAS TERHAPUSNYA HURUF
ILLAT
[FA‟IL = DHOMIR MUSTATIR WUJUBAN (])أًت
33
FI‟IL MUDHORE SHOHIHUL AKHIR
با
ْ َملْا َ ْذ َه با
َ اَ ْ ا َ ْذ َه با
ُ َ ْذ َه
باُ َ ْذ َه
FI‟IL MUDHORE TERBEBAS DARI AMIL NASHOB & AMIL JAZEM
MARFU‟ DHOMMAH FI‟IL MUDHORE SHOHIHUL AKHIR
َ ْذ َه َا
ب FI‟IL MUDHORE DIDAHULUI OLEH AMIL NASHOB MANSHUB
FATHAH FI‟IL MUDHORE SHOHIHUL AKHIR
َ ْذ َه ْا
ب FI‟IL MUDHORE DIDAHULUI OLEH AMIL JAZEM MAJZUM
SUKUN FI‟IL MUDHORE SHOHIHUL AKHIR
ُع
َملْا َ ْد ا اَ ْ ا َ ْد ُع َا َ ْد ُع
َ ْد ُع FI‟IL MUDHORE TERBEBAS DARI AMIL NASHOB & AMIL JAZEM
MARFU‟ DHOMMAH MUQODDAROH FI‟IL MUDHORE
MU‟TAL AKHIR WAWU
َ ْد ُع َا FI‟IL MUDHORE DIDAHULUI OLEH AMIL NASHOB MANSHUB
FATHAH FI‟IL MUDHORE MU‟TAL AKHIR WAWU
ُع
َ ْد ا FI‟IL MUDHORE DIDAHULUI OLEH AMIL JAZEM MAJZUM
HADZFUL AKHIR FI‟IL MUDHORE MU‟TAL AKHIR WAWU
AL-AF‟ALUL KHOMSAH
َملْا َ ْذ َهبَُت ْا اَ ْ ا َ ْذ َهبَُت ْا َ ْذ َهبَُت ْ َنا
َ ْذ َهبَُت ْ َنا FI‟IL MUDHORE TERBEBAS DARI AMIL NASHOB & AMIL JAZEM
MARFU‟ TSUBUTUN NUN AL-AF‟ALUL KHOMSAH
FI‟IL NAQISH
ُك ْ ا ُ َد ِّنر ًس أُِرْ ُداأَ ْناأَ ُك ْ َنا ُ َد ِّنر ًس ُكْ ُ ا ُ َد ِّنر ًس
Jadilah engkau seorang Aku ingin menjadi Aku dahulu seorang guru
guru! seorang guru
ُك ْا FI‟IL MADHI NAQISH MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT
SUKUN
ُا
ت DHOMIR MUTTASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT
DHOMMAH ISIM KANA
ُ َد ِّنر ًس
KHOBAR KANA MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD
أَ ُك ْ َان FI‟IL MUDHORE NAQISH TERBEBAS DARI AMIL NASHOB & AMIL
JAZEM MARFU‟ DHOMMAH FI‟IL MUDHORE SHOHIHUL
AKHIR
[ ISIM KANA = DHOMIR MUSTATIR WUJUBAN (])أًا
ُك ْا FI‟IL AMER NAQISH MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT
SUKUN
[ISIM KANA = DHOMIR MUSTATIR WUJUBAN (])أًت
34
BAB 9
I‟ROB HURUF
HURUF „AMILAH & HURUF „ATHILAH
ِِ ِ
اع َ َا َ بااَاْ ُ َد ِّنر ُس ْ َناإ ََلاااْ َ ْد َر َس اإالَّل َازْ ًد
ُ ااو ْ َملْا َ ْذ َه
مل HURUF JAZEM MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
35
BAB 10
I‟ROB SURAT AL-FATIHAH
36
إٌاك DHOMIR MUNFASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT
FATHAH MAF‟UL BIH (YANG POSISINYA DI KEDEPANKAN)
نعبد FI‟IL MUDHORE TERBEBAS DARI AMIL NASHOB & AMIL JAZEM
MARFU‟ DHOMMAH FI‟IL MUDHORE SHOHIHUL AKHIR
[FA‟IL = DHOMIR MUSTATIR WUJUBAN (])ًحي
و HURUF „ATHOF MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
إٌاك DHOMIR MUNFASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT
FATHAH MAF‟UL BIH (YANG POSISINYA DI KEDEPANKAN)
نستعٌن FI‟IL MUDHORE TERBEBAS DARI AMIL NASHOB & AMIL JAZEM
BERASAL DARI FI’IL MARFU‟ DHOMMAH FI‟IL MUDHORE SHOHIHUL AKHIR
استعان – ٌستعٌن [FA‟IL = DHOMIR MUSTATIR WUJUBAN (])ًحي
ٌستفعل- استفعل
صراط BADAL DARI MAF‟UL BIH KEDUA ( )الصساط MANSHUB FATHAH ISIM
MUFROD MUDHOF
الذٌن ISIM MAUSHUL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
MUDHOF ILAIH
أنعم FI‟IL MADHI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
ت DHOMIR MUTTASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
FA‟IL
على HURUF JAR MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
هم DHOMIR MUTTASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
MASHBUQ BI HARFIL JAR
غٌر BADAL DARI MUDHOF ILAIH ( )الريي MAJRUR KASROH ISIM
MUFROD MUDHOF
المغضوب MUDHOF ILAIH MAJRUR KASROH ISIM MUFROD
على HURUF JAR MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
هم DHOMIR MUTTASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
MASHBUQ BI HARFIL JAR
و HURUF „ATHOF MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
37
ال HURUF NAFI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
الضالٌن „ATHOF KEPADA MUDHOF ILAIH ( )الوغضوب MAJRUR YA JAMAK
MUDZAKKAR SALIM
38
BAB 11
I‟ROB SURAT AN-NAAS
39
DHOMMAH FI‟IL MUDHORE SHOHIHUL AKHIR
[FA‟IL = DHOMIR MUSTATIR JAWAZAN (])هو
ًف HURUF JAR MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
صدور MASHBUQ BI HARFIL JAR MAJRUR KASROH JAMAK TAKSIR
MUDHOF
الناس MUDHOF ILAIH MAJRUR KASROH ISIM MUFROD
40
BAB 12
I‟ROB HADITS
:اسَّل َا ِ اقَ َلارس ُلااهللِاصَّلىااهلل:ازل ِا ِ ااَبِ ٍدار ِ يااهللاعْ اه اقَ َال
َ اعَْه َاو
َُ َ ُْ َ ُ َ ُ َ َ ْ ْ ْ ُ َْ ْ َع
ُااَاِّنَ اء:َص َُا
ْ ااأل
ْ اش ْ ُك
اعَْ ُ ْ ااَ ِّن
َ فُ َخ َ فا َ اأ ْ إِ َّلناأ
َ َ َخ
[اح َس ٍا ٍ ِِ ْ ]أَخ ج اهاأ
َ ََمحَ ُدا ْس ُ َ َْ
Dan dari Mahmud bin Labid –semoga Allah meridhainya- (dia) berkata:
Rasulullah – Shalawat dan Salam Allah atas beliau – bersabda:
“Sesungguhnya yang paling menakutkan dari apa-apa yang aku takutkan atas kalian adalah syirik
kecil, yaitu riya.”
[Imam Ahmad mengeluarkannya (hadits ini) dengan sanad yang hasan]
عي HURUF JAR MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
هحوودMASHBUQ BI HARFIL JAR MAJRUR KASROH ISIM MUFROD
تي BADAL DARI MASHBUQ BI HARFIL JAR ( )هحوود MAJRUR KASROH
ISIM MUFROD MUDHOF
لثيد MUDHOF ILAIH MAJRUR KASROH ISIM MUFROD
زضيFI‟IL MADHI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
هللا FA‟IL MARFU‟ DHOMMAH ISIM MUFROD
عي HURUF JAR MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
ٍ DHOMIR MUTTASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT DHOMMAH
MASHBUQ BI HARFIL JAR
قال FI‟IL MADHI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
[FA‟IL = DHOMIR MUSTATIR JAWAZAN ()هو, yang merujuk kepada “]”هحوود
قال FI‟IL MADHI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
زسولFA‟IL MARFU‟ DHOMMAH ISIM MUFROD MUDHOF
هللا MUDHOF ILAIH MAJRUR KASROH ISIM MUFROD
صلى FI‟IL MADHI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
MUQODDAROH (YANG BERADA DI ATAS HURUF ALIF)
هللا FA‟IL MARFU‟ DHOMMAH ISIM MUFROD
على HURUF JAR MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
ٍ DHOMIR MUTTASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT KASROH
MASHBUQ BI HARFIL JAR
و HURUF „ATHOF MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
سلن FI‟IL MADHI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
[FA‟IL = DHOMIR MUSTATIR JAWAZAN ()هو, KEMBALI KEPADA “]”هللا
إى HURUF NASHOB & TAUKID MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT
FATHAH
أخوفISIM INNA MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD MUDHOF
ها ISIM MAUSHUL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
MUDHOF ILAIH
أخاف FI‟IL MUDHORE TERBEBAS DARI AMIL NASHOB & AMIL JAZEM
MARFU‟ DHOMMAH FI‟IL MUDHORE SHOHIHUL AKHIR
[FA‟IL = DHOMIR MUSTATIR WUJUBAN (])أًا
على HURUF JAR MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
كن DHOMIR MUTTASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT SUKUN
MASHBUQ BI HARFIL JAR
41
اَال ِّشلسْر ُك KHOBAR INNA MARFU‟ DHOMMAH ISIM MUFROD
األصغس SHIFAT UNTUK KHOBAR INNA MARFU‟ DHOMMAH ISIM MUFROD
السياء BADAL DARI KHOBAR INNA MARFU‟ DHOMMAH ISIM MUFROD
أخسج FI‟IL MADHI MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT FATHAH
ٍ DHOMIR MUTTASHIL MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT DHOMMAH
MAF‟UL BIH
أحود FA‟IL MARFU‟ DHOMMAH ISIM GHOIRU MUNSHORIF
ب HURUF JAR MABNI TETAP DI ATAS HAROKAT KASROH
إسٌاد MASHBUQ BI HARFIL JAR MAJRUR KASROH ISIM MUFROD
حسي SHIFAT UNTUK MASHBUQ BI HARFIL JAR MAJRUR KASROH ISIM
MUFROD
42
BAB 13
I‟ROB TINGKAT LANJUTAN
CATATAN:
1. DIANTARA tujuan penting dalam belajar ILMU NAHWU adalah agar kita bisa meng-
I‟ROB setiap KATA yang terdapat dalam sebuah KALIMAT.
2. Bagi kita yang sudah memahami KAIDAH NAHWU TINGKAT DASAR, diharapkan
untuk bisa meng-I‟ROB menggunakan BAHASA ARAB.
3. Cara meng-I‟ROB menggunakan bahasa Arab (I‟rob tingkat lanjutan) tidak jauh berbeda
dengan I‟rob tingkat dasar.
4. Untuk mempelajari I‟ROB TINGKAT LANJUTAN (BERBAHASA ARAB), bisa merujuk
pada KITAB-KITAB I‟ROB. Misalnya –yang menurut saya bagus- kitab “Amtsilatul
Jumal fi Al-Lughoh Al-„Arobiyyah wa I‟robuha” karya Imam
Zarkasyi dan Imam Syubani, terbitan Trimurti Gontor.
43
BAGIAN 4
LATIHAN BACA
KITAB GUNDUL
(LATIHAN & PENJELASAN)
44
BAB 1
LATIHAN
LATIHAN 1
ااسالم
ّ
اااسالماوارمح ااهللاوا ك ه
ّ اواع.اوارمح ااهللاوا ك ه ااسالماع
ّ
SALAM
Semoga keselamatan, rahmat Allah, dan keberkahan dari-Nya atas kalian. Dan semoga atas kalian
juga keselamatan, rahmat Allah, dan keberkahan dari-Nya.
LATIHAN 2
اواع ىاأ ص ره اغش وةاواذل اعذاباع، اخت ااهللاع ىاق هب اواع ىامس:ق لااهللا َل
Allah Ta‟ala berfirman: Allah telah mengunci hati dan pendengaran mereka. Dan pada penglihatan
mereka ada penutup. Bagi mereka azab yang besar. [QS. Al-Baqarah [2]: 7]
LATIHAN 3
LATIHAN 4
LATIHAN 5
كلا وفاصدق
ّ ا: ّاق لارس لااهللاصّىااهللاع هاواس:واع اج ار يااهللاع هاق ل
أخ جهااابخ ري
Dari Jabir radhiyallahu „anhu dia berkata: Rasulullah Shallallahu „alaihi wa Sallam bersabda:
Setiap perbuatan ma‟ruf adalah sedekah. [Dikeluarkan oleh Imam al-Bukhari]
45
LATIHAN 6
LATIHAN 7
LATIHAN 8
LATIHAN 9
LATIHAN 10
اواك ناح ّق اع ا ص اادلؤ ٌن:واق لااهللا َل
Allah Ta‟ala berfirman: “Dan menjadi hak kamilah untuk menolong orang-orang yang beriman”.
[QS. Ar-Rum [30]: 47]
46
LATIHAN 11
ط قاحتص لااا
: ّاواط قا س ا احتص هاواحف ها اأمه، وااا اااّ عااهاأسب با لاهب
ااإلخالصا اط بااا اوااا لا ه-1
ا–اأنا سألااا بدار هااا ااا ع2
ا–ااالجت ا اط بااا3
ا–ااجت بامج عاادل صيا تق ىااهللا َل4
ا–اعدمااا رباوااحل ءاع اط بااا5
BEBERAPA METODE UNTUK MENDAPATKAN ILMU
Ilmu yang bermanfaat memiliki beberapa sebab yang dengannya ilmu itu bisa diraih. Dan juga
memiliki beberapa metode yang harus ditempuh untuk mendapatkan dan menjaganya. Diantara
yang terpenting adalah:
1. Ikhlas dalam menuntut ilmu dan mengamalkannya.
2. Seorang hamba meminta kepada Rabbnya ilmu yang bermanfaat.
3. Bersungguh-sungguh dalam menuntut ilmu.
4. Menjauhi semua maksiat dengan cara bertakwa kepada Allah.
5. Tidak sombong dan malu dari menuntut ilmu.
[Dikutip dari kitab “Muqowwimat” hal. 25 – 28]
LATIHAN 12
LATIHAN 13
47
LATIHAN 14
LATIHAN 15
LATIHAN 16
LATIHAN 17
48
LATIHAN 18
LATIHAN 19
االا نا قّ احىتا ناع دل اواالا نا ا امج الاحىتا:واق لاأ ااادر اءار يااهللاع ه
نا هاع دل
Abu Ad-Darda radhiyallahu „anhu berkata: Engkau tidak akan menjadi bertakwa hingga engkau
menjadi orang yang berilmu. Dan engkau tidak akan menjadi indah dengan ilmu itu hingga engkau
menjadi orang yang mengamalkannya.” [Dikutip dari kitab “Muqowwimat” hal. 23]
LATIHAN 20
ا لاع ىاادل أةا ا،اإ ّنااهللاالا ستح يا ااحلق،ا ارس لااهلل: واق ا اأماس ار يااهللاع
.اإذاارأتاادل ء: ّ؟اق لااا يباصّىااهللاع هاواس غسلاإذاااحت
روا ااابخ ريا
Berkata Ummu Sulaim radhiyallahu „anha: “Wahai Rasulullah, sesungguhnya Allah tidak malu dari
kebenaran. Maka apakah wanita wajib mandi jika mimpi basah.”
Nabi Shallallahu „alaihi wa Sallam bersabda: “Jika dia melihat (mendapati) air (keluar dari
kemaluannya) ”. [HR. Al-Bukhari]
LATIHAN 21
: ريارمحهااهلل
ّ اقلااإل ماااربهب
اواالا ق ماأحدمه اإالا آلخ،اواااس اهيااإلسالم،
ّ اااس
ّ اع ااأنااإلسالماه
Imam Al-Barbahari rahimahullah berkata: Ketahuilah bahwa Islam adalah Sunnah, dan Sunnah
adalah Islam. Salah satu dari dari keduanya tidak akan tegak kecuali dengan yang lainnya
(keduanya tidak bisa dipisahkan).” [Dikutip dari kitab Syarhus Sunnah hal. 65]
49
LATIHAN 22
اواإالا ع ا،
ّ اع اشّ ا س اأوااس اقلاخًناا:ا ق لاعبدااهللا اعبّ سار يااهللاع
أ ّ است دم
Berkata Abdullah bin Abbas radhiyallahu „anhuma: Katakanlah kebaikan, maka engkau akan
beruntung. Atau diamlah dari keburukan, maka engkau akan selamat. Jika tidak, maka ketahuilah,
sesungguhnya engkau kelak akan menyesal.”
LATIHAN 23
LATIHAN 24
ااألوَلااا اواه ا ااهللاوا ا بّهاوا، اع ارمح ااهللاأ هاجيباع ا ّ اأر عا س ئل
.اااصرباع ىااألذىا ه
ّ اااّا،اااثّ اث ااا ّدع ةاإا ه،اااثّ ااا لا ه، ّا ااإلسالما أل ا
Ketahuilah –semoga Allah merahmatimu- bahwasanya wajib atas kita untuk mempelajari 4 perkara:
Yang pertama adalah ilmu. Dan yang dimaksud dengan ilmu adalah mengenal Allah, mengenal
nabi-Nya, dan mengenal agama Islam dengan dalil-dalil. Yang kedua adalah mengamalkannya.
Yang ketiga adalah mendakwahkannya. Dan yang keempat adalah bersabar atas gangguan dalam
berdakwah.” [Dikutip dari kitab “Al-Ushul Ats-Tsalatsah” hal. 1]
LATIHAN 25
ااسّ اوااابدع
ّ
يباصّىااهللاع هاواسّ اواأصح ها اعق دةا
ّ ّا اك ناع هااا: اوااصطالح، اااطّ ق: ااسّ اا
ّ
اوااصطالح ا اأحدثا اااد اع ىاخالفا ا،ااشيءاادلستحدث ّ ا: اوااابدع اا.أواع ل
ا.يباصّىااهللاع هاواسّ اواأصح ها اعق دةاأواع ل
ّ ّك ناع هااا
SUNNAH & BID‟AH
Sunnah secara bahasa artinya adalah “Jalan”. Dan secara istilah artinya adalah apa-apa yang
Rasulullah Shallallahu „alaihi wa Sallam dan para shahabatnya berada di atasnya, baik berupa
aqidah maupun amalan. Bid‟ah secara bahasa artinya adalah “Sesuatu yang diada-adakan”. Dan
secara istilah artinya adalah sesuatu yang dibuat-buat dalam permasalah agama yang menyelisihi
apa-apa yang Rasulullah Shallallahu „alaihi wa Sallam dan para shahabatnya berada di atasnya, baik
berupa aqidah maupun amalan. [Dikutip dari kitab “Ta‟liq Mukhtashor „ala Kitab Lum‟atil
I‟tiqood” hal. 14-15]
50
LATIHAN 26
اإلمي نا هلل
اوااإلمي ناع داأهلاااس ا،وااإلمي نا هللاه اأس ساااف زاواااس ةاوااا ةا اااد اوااآلخ ة
ا ز دا اط ع اوا قصا دل ص،وااجل ع اه ا صد قا جل ناواق لا ا س ناواع لا ألرك ن
IMAN KEPADA ALLAH
Iman kepada Allah adalah pondasi keberuntungan, kebahagiaan, dan keselamatan di dunia dan
Akhirat. Iman menurut Ahlus Sunnah wal Jama‟ah adalah pembenaran di dalam hati, perkataan di
lisan, dan pengamalan dengan anggota tubuh. Iman bertambah dengan ketaatan dan berkurang
dengan kemaksiatan. [Dikutip dari kitab “Man Al-Faiz?” hal 6]
LATIHAN 27
مااجل ا ماعب ة
اوا،اواه ا ااأل ّ ماكش ار ض نا اااش ر،ا مااجل ا ماعب ة:واق لاا اااقّ ارمحهااهلل
س ع ااإلج ا هاك اااقدرا ار ض ن
HARI JUM‟AT ADALAH HARI IBADAH
Ibnul Qoyyim rahimahullah berkata: “Hari Jum‟at adalah hari ibadah. Hari Jum‟at dibandingkan
hari-hari yang lain seperti bulan Ramadhan dibandingkan dengan bulan-bulan yang lain. Dan waktu
dikabulkannya doa pada hari Jum‟at seperti Malam Lailatul Qodar pada bulan Ramadhan.”
[Dikutip dari kitab “Al-Jum‟at” hal. 4]
LATIHAN 28
ق ّد
إ ّنااحل داهللاحن د اوا ست هاوا ست ف اوا ذا هللا اش وراأ فس اوا اسّئ تاأع ا ا ا
ضلااهاوا ا ض لا الاه يااهاواأش داأناالاإاهاإالّااهللاوحد االاش ااهاوا
ّ د ااهللا الا
أش داأ ّنازل ّ دااعبد اوارس اه
:أ ّ ا د
ّناخًنااحلد ثاكت بااهللاواخًنااذلدياهديازل داص ىااهللاع هاواسّ اواشّ ااأل را
اواكلا الا ا ااا ر
ّ اواكلا دع ا الا
ّ اواكلازلد تا دع
ّ زلد هت
MUQADDIMAH
Maka sesungguhnya segala pujian hanya milik Allah, kita memuji-Nya, minta tolong dan memohon
ampun kepada-Nya. Kita berlindung kepada Allah dari kejahatan diri-diri kita dan buruknya
51
amalan-amalan kita. Barangsiapa yang Allah beri petunjuk, maka tidak ada yang dapat
menyesatkannya. Dan barangsiapa yang Allah sesatkan, maka tidak ada yang dapat memberinya
petunjuk. Aku bersaksi bahwa tidak ada sesembahan (yang berhak untuk diibadahi) kecuali Allah
semata, tiada sekutu bagi-Nya. Dan aku bersaksi bahwa Muhammad adalah hamba dan Rasul-Nya.
Amma ba‟du:
Sesungguhnya sebaik-baik perkataan adalah Kitabullah, dan sebaik-baik petunjuk adalah petunjuk
Nabi Muhammad Shallallahu „alaihi wa Sallam. Dan seburuk-buruk perkara adalah perkara baru
yang dibuat-buat (dalam masalah agama), dan setiap perkara baru yang dibuat-buat dalam masalah
agama adalah bid‟ah, dan setiap bid‟ah adalah sesat, dan setiap kesesatan tempatnya di neraka.
LATIHAN 29
ّ اا
:ع اأ ًناادلؤ ٌناأ احفصاع ا ااخلطّ بار يااهللاع هاق ل
:مس ارس لااهللاصّىااهللاع هاواسّ اق ل
إّّن ااألع لا ا ّ تاواإّن اا لاا ئا ا ىا اك اه هاإَلااهللاوارس اها هاإَلااهللا
وارس اهاوا اك اه هااد ا ص ب اأواا أةا ح ا هاإَلا اه ج اإا ه
رياوا س
ّ روا ااابخ
NIAT
Dari Amirul Mu‟minin, Abu Hafs, Umar bin Al-Khathab radhiyallahu „anhu dia berkata: Aku
mendengar Rasulullah Shallallahu „alaihi wa Sallam bersabda: “Sesungguhnya amalan-amalan itu
tergantung niatnya, dan sesungguhnya bagi setiap orang akan mendapatkan balasan berdasarkan apa
yang dia niatkan. Maka barangsiapa yang berhijrah kepada Allah dan Rasul-Nya, maka hijrahnya
itu adalah kepada Allah dan Rasul-Nya. Dan barangsiapa yang hijrahnya karena untuk menggapai
dunia atau wanita yang hendak dinikahinya, maka hijrahnya kepada apa yang dia niatkan itu.”
[HR. Al-Bukhari & Muslim]
LATIHAN 30
اإلسالم
: ّا ق لارس لااهللاصّىااهللاع هاواس.....
اااصالةاوا ؤيتااازّك ةاوا ص ما
ّ اإلسالماأنا ش داأناالاإاهاإالااهللاواأنازل داارس لااهللاوا ق
ا.ناواحتجاااب اإنااستط اإا هاسب ال
ّ رض
روا ا س
ISLAM
52
Kemudian Rasulullah Shallallahu „alaihi wa Sallam berkata:
“Islam adalah engkau bersaksi bahwa tiada sesembahan yang berhak untuk disembah selain Allah
dan bahwa Muhammad adalah Rasulullah; engkau menegakkan shalat, engkau menunaikan zakat,
engkau berpuasa di bulan Ramadhan, dan engkau berhaji ke Baitullah jika engkau mampu
menempuh perjalanan ke sana.” [HR. Muslim]
LATIHAN 31
اإلمي ن
اأنا ؤ ا هللاوا الئ تهاواكتبهاوارس هاوااا مااآلخ اوا:اق ل،ا أخربيناع ااإلمي ن:اق ل.....
اروا ا س. ؤ ا اقدراخًن اواش
IMAN
Dia berkata: Kemudian kabarkanlah kepadaku tentang iman. Rasulullah Shallallahu „alaihi wa
Sallam bersabda: “Engkau beriman kepada Allah, malaikat-malaikat-Nya, kitab-kitab-Nya, Rasul-
rasul-Nya, hari akhir, dan engkau beriman kepada takdir baik dan buruk.” [HR. Muslim]
LATIHAN 32
اإلحس ن
.ا ا ا ها اك اأنا بدااهللاكأ ّ ا ا ا ناملا:اق ل،ا أخربيناع ااإلحس ن:اق ل.....
روا ا س
IHSAN
Dia berkata: Kemudian kabarkanlah kepadaku tentang ihsan. Berkata Rasulullah Shallallahu „alaihi
wa Sallam: Engkau beribadah kepada Allah seakan-akan engkau melihat-Nya, kemudian jika
engkau tidak dapat melihat-Nya, maka sesungguhnya Dia melihatmu.” [HR. Muslim]
LATIHAN 33
احلد ثااخل س
: ّق لارس لااهللاصّىااهللاع هاواس: ع اأماادلؤ ٌناأماعبدااهللاع ئش ار يااهللاع اق ا
اروا ااابخ رياوا س. اأحدثا اأ اهذاا اا سا ها ار
اع لاع الاا ساع هاأ ا ارّا: وا اروا ادلس
HADITS YANG KE-5
Dari Ummul Mukminim, Ummu „Abdillah, Aisyah radhiyallahu „anha dia berkata: Rasulullah
Shallallahu „alaihi wa Sallam bersabda: “Barangsiapa yang membuat-buat suatu hal yang baru
dalam urusan agama kami ini yang bukan merupakan bagian darinya, maka perbuatannya itu
tertolak.” [HR. Al-Bukhari & Muslim]
53
Dalam riwayat Muslim: “Barangsiapa yang melakukan suatu amalan yang tidak ada perintahnya
dari kamu, maka amalannya itu tertolak.”
LATIHAN 34
أرك نااإلسالم
:اق ل ع اأ اعبدااا مح اعبدااهللا اع ا ااخلطّ بار يااهللاع
:مس ارس لااهللاصّىااهللاع هاواسّ ا ق ل
اش ةاأناالاإاهاإالااهللاواأنازل داارس لااهللاواإق ماااصالةاواإ ت ءا:ينااإلسالماع ىامخس
.اازك ةاواحجاااب اواص مار ض ن
روا ااابخ رياوا س
RUKUN-RUKUN ISLAM
Dari Abu Abdirrahman, Abdullah, Ibnu „Umar, Ibnu Al-Khaththab radhiyallahu „anhuma dia
berkata: Aku mendengar Rasulullah Shallallahu „alaihi wa Sallam bersabda: “Islam dibangun di
atas 5 pondasi: Bersyahadat bahwasanya tiada sesembahan yang berhak disembah selain Allah dan
bahwasanya Muhammad adalah Rasulullah, menegakkan shalat, menunaikan zakat, berhaji ke
Baitullah, dan berpuasa di bulan Ramadhan.” [HR. Al-Bukhari & Muslim]
LATIHAN 35
54
-ا11 ا: ب حثا اااَّتّ اص-
AMAL SHALIH
Amal shalih adalah amal yang ikhlas lagi benar. Sebaimana Fudhail bin „Iyadh rahimahullah
menafsirkannya dengan hal itu pada perkatannya:
“Yang menciptakan hidup dan mati untuk menguji kalian, siapa diantara kalian yang paling baik
amalnya.” (QS. Al-Mulk: 2)
Fudhail bin „Iyadh berkata: “(Yang paling baik amalnya) adalah yang paling ikhlas dan paling
benar.” Mereka berkata (kepadanya): “Wahai Abu „Ali, apa maksud „yang paling ikhlas dan paling
benar‟?” Kemudian Fudhail bin „Iyadh berkata: “Sesungguhnya suatu amalan jika ikhlas dan tidak
benar, maka tidak akan diterima. Dan jika benar dan tidak ikhlas, maka tidak akan diterima.
Sehingga amalan itu ikhlas lagi benar. Amalan ikhlas adalah yang diperuntukkan untuk Allah, dan
amalan yang benar adalah yang sesuai sunnah.” Kemdian dia membaca firman Allah Ta‟ala:
“Maka barangsiapa yang berharap pertemuan dengan Rabbnya, hendaknya dia melakukan amalan
yang shalih dan tidak menyekutukan sesuatupun dalam beribadah kepada-Nya.” (QS. Al-Kahfi:
110)
[Dikutip dari “Mabahits fi An-Niyyah, hal. 11]
55
BAB 2
JAWABAN
&
PENJELASAN
56
KODE JAWABAN
1 2 3 4 5
ادلف ادلثىن مجعاادلذك اااس مل مجعاادلؤ ثاااس مل مجعااات سًن
6 7 8 9 10
األمس ءااخل س ادل ق ص ادلقص ر االس اغًناادل ص ف ااض ًن
11 12 13 14 15
ااض ًناادلستّتاج ازا ااض ًناادلستّتاوج اس ااالش رة االس اادل ص ل اس ااالستف م
16 17 18 19 20
اس اااش ط ادلبتدأ اخلرب اس اك ن خرباإن
21 22 23 24 25
ااف عل ئباااف عل ااصف اا ط اابدل
26 27 28 29 30
اات ك د خرباك ن إس اإن ادلف لا ه ادلف لا ه
31 32 33 34 35
ادلف لا ه ادلف لاادلط ق ادلف لاألج ه احل ل اات ز
36 37 38 39 40
ادل ى ادلستثىن ادلسب قاحب فااجل ادلض فاإا ه احل ف
41 42 43 44 45
ااف لاادل ي ااف لاادلض رعاادلبين لااأل ااصح حااآلخ ادل تلااآلخ او
46 47 48 49 50
ادل تلااآلخ اي ادل تلااآلخ اى األ لااخل س اجل ااالمس اجل اااف
51 52 53 54 55
شبهااجل ادلبتدأاادلؤخ اخلرباادلقدم اس اك ناادلؤخ خرباك ناادلقدم
56 57 58 59 60
اس اإناادلؤخ خرباإناادلقدم ااف لاادل ع ااف لاادل ص ب ااف لااجملزوم
57
LATIHAN 1
LATIHAN 2
LATIHAN 3
َِمب
HURUF JAR ( )ب+ ISIM MAUSHUL ()ها.
HURUF JAR “ ”بdi sini menunjukkan arti SEBAB.
LATIHAN 4
.ااَ ْحلََ ءُا ِ َ ااْ ِإل ْميَ ِان:اسَّل َا ِ اقَ َلارس ُلااهللِاصَّلىااهلل:واع ِ اا ِ اع ار ِ يااهللاعَْت اقَ َال
َ اعَْه َاو
َُ َ ُْ َ َ ُ َ ُ َ َ ََ ُ ْ َ َ
َارَوا ُاااْبُ َخ ِري َاوا ُ ْسِ ٌا
PENJELASAN
58
َرَوا ُاااْبُ َخ ِري َاوا ُ ْسِ ٌا Kalau diterjemahkan kata demi kata, maka seharusnya terjemahannya
adalah “Meriwayatkannya Al-Bukhari dan Muslim”. Namun, kalimat ini
biasa diterjemahkan di buku-buku terjemahan seperti ini: “HR. Al-
Bukhari dan Muslim”. HR adalah singkatan dari “Hadits Riwayat”.
LATIHAN 5
59
LATIHAN 8
ِِ
ٌنا
َ ْ صُ اااْ ُ ْؤ َ اح ًّقق
ْ َ اعََْتَ ا َ ا َوا َك َن:َل
َواقَ َلااهللُاََت َ َا
PENJELASAN
َح ًّقق BERKEDUDUKAN sebagai KHOBAR MUQODDAM. Kita bisa mengetahuinya dari
memahami KONTEKS KALIMATnya.
LATIHAN 11
َ أ ََمهِّن “( ”أ ََه اarti: PALING PENTING) adalah ISIM TAFDHIL, terbuat dari FI‟IL “ا-َه َّل ا
” َتَ ُ اyang artinya PENTING.
َ أ ََمهِّن ه
DHOMIR “ ” (MUFROD MUANNATS) merujuk kepada “ ”ط قdan “”أسب ب.
Digunakan DHOMIR MUANNATS karena “ ”طسقdan “ ”أسثابadalah JAMAK
TAKSIR. Sebagaimana telah diketahui, bahwa JAMAK TAKSIR dianggap
MUANNATS. Digunakan DHOMIR MUFROD karena JAMAK TAKSIR berupa
ISIM yang TIDAK BERAKAL.
60
LATIHAN 12
61
LATIHAN 16
LATIHAN 17
LATIHAN 18
اح َّلىتا َِ ِ ِْ ْاَالاَ ُ ُناَِقًّق اح َّلىتاَ ُ َناع اِ او َاالاَ ُ ُناِ ا:واقَ َلاأَ َت ااادَّلر ِاءار ِ يااهللاعْ اه
َ امجْ ًال ْ َ ً َ ْ َ ْ ُ َ ُ َ َ َ ْ ُْ َ
َِ ُ َناِِهاع ا
ً َ ْ
62
LATIHAN 20
اعَىاااْ َ ْأَةِا ْ َ ِ اإِ َّلنااهللَ َاالا َ ْستَ ْحِيا،ِا َ َار ُس ْ َلااهلل: َ اعَْت
َ ا ََت َ ْل،ااحلَ ِّنق
ِ
َ ُاسَْ ٍ َار َيااهلل
ُ َواقَ اَ ْ اأُم
ِ اإِ َذاارأ:ِ ا ُغس ٍلاإِ َذاااِحتََتَ ؟اقَ َلااا َِّليباصَّلىااهللاعَ ِهاواسَّل ا
.ََتاااْ َ اء َ َ َ َ َْ ُ َ ْ َ ْ ْ ْ
َرَوا ُاااْبُ َخ ِريا
PENJELASAN
ِ رأ
َتا ” َرأَى, kemudian ditambahkan TA TA‟NITS (ت
) ْا
َ Berasal dari FI‟IL MADHI “
karena pelakunya adalah WANITA.
Karena bertemu dua huruf yang berharokat sukun, dan salah satu huruf yang
berharokat sukun itu adalah huruf „illat, maka huruf „illatnya harus dibuang
sehingga menjadi “ َتا
ْ ” َرأ.
Kemudian TA TA‟NITS SAKINAH diberi harokat KASROH karena ingin dibaca
bersambung.
LATIHAN 21
63
LATIHAN 22
LATIHAN 23
َح َ ِالا َِ ِاش َّلق اعَ ِها ِ ْ ااأل ْ ِ ْ َا َ ْ ا َملْا َت:اااسَ ِا
ْ ااأل
ْ امجْ ِع ْ َ ْ َ َع َ ل ْ ابَ َ َفا َت ض َّلُ ْ َقَ َلا َت
PENJELASAN
َش َّلق ْا Berasal dari FI‟IL “ ا َ ُشقا-” َش َّلقا, kemudian ditambahkan HURUF TA
TA‟NITS SAKINAH karena FA‟ILnya adalah DHOMIR MUSTATIR
JAWAZAN ( ) ِه َياyang merujuk kepada JAMAK TAKSIR ( )األع لyang
dianggap sebagai ISIM MUANNATS.
LATIHAN 24
64
LATIHAN 25
LATIHAN 26
هللِ
اَِْإل ْميَ ُناِ ا
اعْ َداأ َْه ِلاااسَّل ِا
ااإل ْميَ ُن ِ
،او ِْ اااس َ َةِاواااَّل َ ةِاِ اااد َْتَ او ْ ِ ِ ِ ِ
ااإل ْميَ ُناِ هلل ُ
َو ِْ
ااآلخَة َ َ ساااْ َف ْز َاو َّل َ َس ُ
اه َ اأ َ
ِ ِ ِ ِ ِ ِ ااجل ع ِاه اَ ِ
صا صد ْ ٌقاِ ْجلََ ن َاواقََت ْ ٌلاِ اِّن َس ن َاو َ
اع َ ٌلا ْأل َْرَك ن،ا َِزْ ُدا اطَّل َع َاوا َتََْت ُق ُ َو َْ َ َ ُ َ ْ
صَِا
ِ اْ ِ
َْ
LATIHAN 27
اعب اةٍ
َت م ْ ِ ِ
ااجلُ ُ َ ا َتَ ْ ُم َ ََْ ُ
ِ ااألََّل ِما َك َش ْ ِ ارَ َ ِ
اه َ اِ ْ ااهلل:ا ََت َت م ْ ِ ِ ٍ ِ
،اوا
ض َنا اااش ُ ْر َ َ ،او ُ
ااجلُ ُ َ ا َتَ ْ ُماعبَ َة ََواقَ َلاا ْ ُ اااْ َقِّن ِ َارمحَهُ اُ َ ْ ُ
س ع ُ ِْ ِ ِ ِ ِ
ااإل َج َ ا ْها َكََْتَ اااْ َق ْد ِراِ َارَ َ
ض َان َ َ
65
LATIHAN 28
ٌُ َق ِّند َ ا
تاأ َْع َ اَِ ا
ِ اش وِراأََْت ُف ِسَ اوا ِ اسِّنئ
ََ ْ َ
ِِ ِ ِ ِ َْ ِااحلَ ْ َداهلل
ْ ُ ُ ْ احن َ ُد ُ َاوا َ ْستَ َْتُهُ َاوا َ ْستََت ْفُُ َاوا َتَ ُ ْ ذُا هللا ْ إِ َّلن
َ يااَهُ َاواأَ ْش َ ُداأَ ْن َاالاإِاَهَاإِالَّلااهللُ َاو ْح َد ُ َاال
اش ِْ َ ا ِ ضِلا َ َال ِ ِِ
َ اه َ ْ ْ ُ َ ْ ا َتَ ْ د ااهللُا َ َالا ُض َّللااَهُ َاوا َ ْ ا
ُااعْب ُد ُ َاو َار ُس ْ اُاه
َ ازلَ َّل ًد اَهُ َاواأَ ْش َ ُداأ َّل
ُ َن
:أََّل ا َتَ ْ ُاد
ااألُُ ْ ِرا َ اسَّل َ َاو ِ ازل َّل ٍداصَّلىااهلل ِ ِ ِ ِ ْ َِ َّلناخ َت
ْ اشَّل َ اعَْه َاوَ ُ َ َُ ي ُ اه ْد َ اخَْتَ اا ْذلَْد ِي
َ بااهلل َاو ُ َااحلَد ْثاكت ََْ
تاِ ْد َع ٌ َاوا ُك َّللاِ ْد َع ٍا َ َالاَ ٌ َاوا ُك َّللا َ َالاٍَاِ اااَّل ِار ٍ َ ازل َد
ُْ ُْزل َد َ َتُ َ َاوا ُك َّلل
PENJELASAN
ِا َت ِدا ” َتَ ْ ِداberasal dari fi‟il “ ا َتَ ْ ِدي-” َه َدىا. Karena didahului
َْ ْ َ Fi‟il MUDHORE “
oleh AMIL JAZEM ( ) اmaka huruf „illatnya dibuang hingga menjadi “د
َْ ” َتَ ْ ِا.
ضِ ْلا
ُْ Berasal dari fi‟il “ضلا ِ ا-( ”أَ َّللاMUDHO‟AF) yang berpola “ا-أََْت لا
ُ َ ََ
” َتُ ْف ِ ُال.
Fi‟il “ضلا ِ ” pada asalnya berbentuk “ضِ ال
ُ ُ ْ ُ ”, kemudian berdasarkan
kaidah shorof, maka berubah menjadi “ضلا ِ ”.
ُ
Oleh karena itu, karena dia didahului oleh amil jazem, maka bentuknya
kembali ke bentuk semula dengan disukun akhirnya, yaitu “ ضِ ْلا
ْ ُ ”.
SILAKAN BACA penjelasan lengkapnya dalam buku KITABUT
TASHRIF hal. 66.
أَ ْنا Bentuk asalnya adalah “ ”أَ ه. Karena untuk meringankan bacaan, maka bentuknya diubah
أَ ْنا ُها
menjadi “ ” (ISIM INNAnya dibuang [ ] dan HURUF ANNA diubah menjadi [ )]أَ ْنا.
َو ْح َداHAL MANSHUB FATHAH ISIM MUFROD MUDHOF
: ” َتَ ْ َاد“ أََّل ا َتَ ْ ُادadalah ZHOROF MAKAN yang penggunaannya harus disandarkan kepada
MUDHOF ILAIH. Ketika MUDHOF ILAIHnya dibuang (tidak disebutkan), maka
“ ” َتَ ْ َداdijadikan ISIM MABNI yang TANDA BINAnya TETAP DI ATAS
HAROKAT DHOMMAH “د ” َتَ ْ ُا.
66
LATIHAN 29
اَاِّنَتَّلاُ
ااخلَطَّل ِ ِ ِِ ِ
اعْهُاقَ َال: ب َار َيااهللُ َ اع َ َ ا ْ ِ ْ ص ُاح ْف ٍ َع ْ اأَ ًِْناااْ ُ ْؤ ْ َ
ٌناأَِ ْ َ
اسَّل َ اقَ َال: َِمس ارس َلااهللِاصَّلىااهلل ِ
اعَْه َاو َ
َ َُ ْ ُ َ ُْ
اه ْ َُهُاإِ ََلااهللِ َاو َار ُس ْ اِِها َ ِ ْ َُهُاإِ ََلا
تاواإَِّلّنَ ااِ ُ لاا ِ ٍئا ا َتَ ىا َ ا َك َ ِ
ِّن ْ َ َ َ ْ ْ
ااأل ْ ِ ِ
َع َ ُلا اِّنَتَّل َ إَِّلّنَ ْ
اه َجَ اإِاَْ ِاه ٍ ِ ِ ِ ِ ِِ ِ
اهلل َاو َار ُس ْ اه َاوا َ ْ ا َك َ ْ اه ْ َُهُاا ُد َْتَ ا ُصْبَُت َ اأَ ِواا ْ َأَةا َتَْ ُح َ ا َ ِ ْ َُهُاإِ ََلا َ َ
َرَوا ُاااْبُ َخ ِري َاوا ُ ْسِ ٌا
PENJELASAN
LATIHAN 30
LATIHAN 31
67
LATIHAN 32
اَِْإل ْح َس ُنا
ااإل ْح َس ِن،اقَ َال:اأَ ْناََت ْ بُ َدااهللَا َكأََّل َ اََتَا ُا َِ ْنا َملْاَ ُ ْ اََتَا ُا َِ َّلهُا َتََ َا
اك. اع ِ ِْ
ين َ.....اقَ َال:ا َأ ْ ِ ِ
َخ ْرب ْ
َرَوا ُا ُ ْسِ ٌا
PENJELASAN
َملْاَ ُ ْا “ Fi‟il NAQISH ْ ْ ُ َ ”. Karena bertemu dua hurufان“ ْ ُ َ ” pada asalnya adalahا
yang berharokat sukun, sedangkan salah satu huruf yang berharokat sukun itu
adalah huruf „illat, maka huruf „illatnya dibuang.
LATIHAN 33
LATIHAN 34
ااإل ْس َالِما
أَرَك ُن ِْ
ْ
ااخلَطَّل ِ ِ اع َ َ ا ْ ِ ْ ع اأَِ اعب ِداااَّل ْمح ِ ِ ِ
اعَْت ُ َ اقَ َال:
ب َار َيااهللُ َ اعْبدااهللا ْ ِ ُ َ َ َ ْ ْ َْ
اسَّل َ ا َتَ ُق ْ ُال: َِمس ارس َلااهللِاصَّلىااهلل ِ
اعَْه َاو َ َ َُ ْ ُ َ ُْ
اااص َالةِ َاواإِ َْتتَ ِءا
اار ُس ْ ُلااهللِ َاواإِقَ ِم َّل ازلَ َّل ًد َ
َن ُس:ا َش َ َةِاأَ ْن َاالاإِاَهَاإَِّلالااهللُ َاواأ َّل
اعَىامخَْ ٍا ُِين ِْ
ااإل ْس َال ُم َ َ
ض َان. ِ ِ ِ َّل
اص ْ م َارَ َ اح ِّنجاااْبََتْ َاو َ اازَك ة َاو َ
َرَوا ُاااْبُ َخ ِري َاوا ُ ْسِ ٌا
68
LATIHAN 35
اااص اِ ُحا
اَاْ َ َ ُل َّل
ضارِمحهااهلل ِ
اعْ َداقََت ْ اِِاه: ِ ِ اااص اِحاه ْ ِ
ابا َك َ ا َ َّلسَُاِ َذا َ ااَاْ ُف َ
ضْ ُلا ْ ُ اعَ ٍ َ َ ُ ُ اااص َ ُ
ص َّلااخلَ ا ُ اَاْ َ َ ُل َّل ُ ُ َ
َص َ ُاهُ.
صهُ َاواأ َْخَ ُ
قَ َال:ا ُه َ اأ ْ
َص َ ُهُ؟ قَ اُ ا:ا اأَ اعِ
صهُ َاواأ ْ ُ َ َخ
ْ أ ا ،اي
ْ َ َ َ َ
ٍّر
صا ََت َق َال:اإِ َّلناااْ لاإِ َذاا َك َناخ اِص اوا َملا ُ اص ا ا َملا َت ْقب ال.اواإِ َذاا َك َناص ا اوا َملا ُ ِ
اخ ا ًََ ً َ ْ َ ْ َ َ ً َ ْ َ ْ ََ ً ْ ُ َ ْ َ ََ َ
اعَىاااسَّل ِ، ااخل اِصاأَ ْنا ُ َناهللِ َملا َت ْقبل،اح َّلىتا ُ َناخ اِ
اباأَ ْنا َ ُ ْ َن َ
اااص َ ُ
،او َّل َ ُ َ ْ َْ ،او
ًَ َ ا اص
َ ص
ً َُْْ َ َ ْ َ
َل:
ُمثَّلاقََتَأَاقََت ْ اَهُاََت َ َا
SELESAI
69
DAFTAR PUSTAKA SERIAL KITAB FAHIMNA
1. Al-Muyassar fi „Ilmi an-Nahwi Jilid 1 & 2, Ustadz A. Zakariya Ahmad Kurkhi, Pesantren
Persatuan Islam Garut.
2. Kitab at-Tashrif 1-3, Hasan bin Ahmad, Raihan Bangil.
3. Mulakhosh Qowa‟id al-Lughoh al-„Arobiyyah, Fuad Ni‟mah, Dar Ats-Tsaqofah Al-
Islamiyyah Beirut.
4. Dalilul Katib wal Mutarjim, Drs. Moh. Mansyur Kustiwan, S.Ag., PT. Moyo Segoro Agung
Jakarta.
5. Terjemah Alfiyyah Syarah Ibnu „Aqil Jilid 1 & 2, Bahaud Din Abdullah Ibnu „Aqil, Sinar
Baru Algesindo Bandung.
6. Fighul Lughoh 2, Umar Hubeis & A. Yazid, Pustaka Progressif Surabaya.
7. At-Ta‟liqoot Al-Jaliyyah „ala Syarh Al-Muqoddimah Al-Aajrumiyyah, Abu Anas Asyrof
bin Yusuf bin Hasan, Darul „Aqidah Mesir.
8. Tata Bahasa Arab untuk Memahami Al-Qur‟an, H. Salimudin A. Rahman, MA., Sinar Baru
Algesindo Bandung.
9. Bulughul Marom, Al-Hafizh Ibnu Hajar, Darul Kitab Beirut.
10. Amtsilatul Jumal, Imam Zarkasyi & Imam Syubani, Trimurti Gontor.
11. Percakapan Bahasa Arab Sehari-hari, Ust. Suwardi Effendi, Lc., Cahaya Ilmu Solo.
12. Dll.
70
SARAN
SETELAH mempelajari SEMUA MATERI dalam KITAB ini, maka:
1. ULANG KEMBALI materi dari awal, sekali lagi. KERJAKAN semua LATIHAN tanpa
melihat penjelasan di atasnya. JIKA masih menemui kesulitan, BACA & PELAJARI
kembali materi yang masih belum jelas. HAFALKAN pula semua ISTILAH NAHWU-
SHOROF dan KOSA KATA yang ada dalam KITAB ini.
2. COCOKKAN semua KAIDAH yang sudah dipelajari dengan AL-QUR‟AN & AL-
HADITS. FOKUSKAN PERHATIAN pada KEDUDUKAN dan HAROKAT AKHIR
sebuah kata yang ada dalam KALIMAT.
3. Untuk BELAJAR MENERJEMAHKAN, bisa melihat kepada AL-QUR‟AN
TERJEMAHAN & KITAB-KITAB HADITS yang sudah diterjemahkan. Belajarlah dari
sana tentang cara menerjemahkan sebuah KALIMAT.
4. UNTUK mempelajari I‟ROB TINGKAT LANJUTAN, silakan baca KITAB I‟ROB yang
berbahasa Arab. Kitab bisa didapati di TOKO-TOKO BUKU.
5. BERLATIHLAH membaca KITAB-KITAB UKURAN SAKU yang ditulis oleh PARA
ULAMA. Misalnya kitab-kitab yang ditulis oleh PARA ULAMA dari SAUDI. Pilih KITAB
yang bahasanya MUDAH terlebih dahulu.
6. JIKA masih ada yang ingin DITANYAKAN & DIDISKUSIKAN terkait MATERI yang ada
dalam KITAB INI, silakan ajukan pertanyaan ke: http://pustakalaka.wordpress.com atau
http://muhammadmujianto.wordpress.com. Atau ke alamat email:
abduljabbar06@gmail.com.
PERHATIAN !
KUNCI SUKSES MEMBACA KITAB dalam
GUNDUL adalah dengan TERUS MENERUS BERLATIH. PILIH satu kitab gundul
ukuran saku yang bahasanya mudah. Kemudian, beri harokat yang tepat berdasarkan kaidah ILMU
NAHWU & SHOROF yang sudah dipelajari. Setelah itu BACA
TERUS
BERULANG KALI HINGGA LANCAR.
71