BAB 1

BAHAGIAN A: KEMAHIRAN PROSES SAINS

1. Kemahiran Proses Sains ialah kemahiran yang diperlukan untuk mencari jawapan
kepada sesuatu masalah atau membuat keputusan secara bersistem.

2. Kemahiran Proses Sains (KPS) terdiri daripada:

 Memerhatikan
 Mengukur dan
nombor
 Membuat inferens
 Mentafsir data
 mengawal pemboleh ubah
 mendefinisi secara operasi
 Mengelaskan
menggunakan
 Meramalkan
 Berkomunikasi
 mengeksperimen
 membuat hipotesis
 menggunakan perhubungan ruang
dan masa

KEMAHIRAN PROSES SAINS 1 : MENGAWAL PEMBOLEH UBAH

1. Jenis pemboleh ubah:

Pemboleh ubah Pemboleh ubah Pemboleh ubah

dimanipulasi / bergerak balas / dimalarkan /
Faktor yang berubah Faktor yang diperhatikan Faktor yang
ditetapkan/dikawal
Item yang diubah-ubah / Item yang ingin diukur / Item yang ditetapkan
ditukar ganti / bergilir / dilihat / hasil di akhir /dikawal/ sama dalam
berbeza dalam eksperimen. eksperimen. eksperimen.

2. Cara menulis Pemboleh ubah

 Pemboleh ubah mesti dilengkapkan dengan PARAMETER.
 Pemboleh ubah seperti suhu dan masa tidak perlu dilengkapkan dengan
PARAMETER.

1
  RADAS tidak boleh dianggap sebagai pemboleh ubah. Kecuali bagi topik kadar
tindak balas “Saiz kelalang kon” boleh dianggap sebagai pemboleh ubah dimalarkan
bagi factor kepekatan/suhu.
Contoh : tabung didih, bikar dan lain-lain.

KEADAAN PARAMETER OBJEK

OBJEK
Pepejal Ketebalan Kanta
Jenis
Bilangan Paku
Jenis
Saiz
Jisim bongkah
Jenis
Jenis rod
diameter
Kehadiran Yis
Cecair Isipadu Larutan
Kepekatan Asid /alkali
Gas Isipadu Oksigen / karbon dioksida

Contoh 1:

Parameter Objek
spring
Panjang Spring
Ketebalan Spring
Parameter Objek
Jisim pemberat
pemberat Jenis pemberat
Contoh 2:

Ai
r Isipadu
Parameter Air suling
Objek
P Ps
a ul
a
k in
k
u gu
k b
el e Jenis
Parameter paku
Objek
ul s
i i Bilangan paku
Saiz paku

3. Pemboleh ubah boleh dikenalpasti melalui :

 Jadual
 Graf
 Gambar rajah
 Pernyataan soalan

1. Mengenalpasti pemboleh ubah melalui JADUAL :

Jadual 1:
Masa 0 30 60 90 120 150 180 210 240
Isipadu gas 0.0 2.1 3.8 5.3 6.5 7.4 8.7 8.7 8.7

Jawapan :

Pemboleh ubah dimanipulasi / Pemboleh ubah bergerak balas /

Faktor yang diubah Faktor yang diperhati
Masa Isipadu gas
 Jadual 2:
Hari Bilangan koloni bakteria
1 8
2 15
3 20

Jawapan:
Pemboleh ubah dimanipulasi / Pemboleh ubah bergerak balas /
Faktor yang diubah Faktor yang diperhati
Hari Bilangan koloni bakteria

2. Mengenalpasti pemboleh ubah melalui GRAF:

Graf 1:

Pemboleh ubah dimanipulasi / Pemboleh ubah bergerak balas /

Faktor yang diubah Faktor yang diperhati
Graf 2:

Pemboleh ubah Pemboleh ubah Pemboleh ubah

dimanipulasi / bergerak balas / dimalarkan /
Faktor yang diubah Faktor yang diperhati Faktor yang ditetapkan

Graf 3:

Pemboleh ubah dimanipulasi / Pemboleh ubah bergerak balas /

Faktor yang diubah Faktor yang diperhati
Kumpulan darah Bilangan individu
3. Mengenalpasti pemboleh ubah melalui GAMBAR RAJAH:

Soalan:

Rajah 1.1 dan rajah 1.2 menunjukkan susunan radas eksperimen untuk mengkaji
penghasilan tenaga elektrik.

Pemboleh ubah Pemboleh ubah Pemboleh ubah

dimanipulasi / bergerak balas / dimalarkan /
Faktor yang diubah Faktor yang diperhati Faktor yang ditetapkan
 Jenis larutan Bacaan voltmeter  Jenis pasangan
 Asid sulfurik dan logam
larutan gula  Isipadu larutan
4. Mengenalpasti melalui PERNYATAAN SOALAN :

Soalan:
Seorang murid telah menjalankan eksperimen untuk menyiasat kadar denyutan nadi
bagi empat individu yang berbeza umur.

Pemboleh ubah dimanipulasi / Pemboleh ubah bergerak balas /

Faktor yang diubah Faktor yang diperhati
Umur Kadar denyutan nadi

1. Danial telah menjalankan satu eksperimen untuk menyiasat masa yang diambil untuk
sebiji bola ping pong jatuh ke dasar tiub pam vakum yang mengandungi udara dan
dalam keadaan tanpa udara.

Nyatakan faktor yang:

i. Diubah
………………………………………………………………………………………….

ii. Diperhati
………………………………………………………………………………………….

iii. Dikawal
………………………………………………………………………………………….

7
KEMAHIRAN PROSES SAINS 2: MEMBINA HIPOTESIS

1. Satu pernyataan yang difikirkan benar yang menerangkan hubungan antara

pemboleh ubah dimanipulasi dan pemboleh ubah bergerak balas.

2. Cara menulis hipotesis:

 Satu pernyataan umum tentang hubungan antara pemboleh ubah
dimanipulasi dan pemboleh ubah bergerak balas.
 Pernyataan yang boleh diuji untuk membuktikan kesahihannya.
 Kenalpasti pemboleh ubah dimanipulasi (boleh ambil salah satu untuk
mewakili pemboleh ubah manipulasi)
 Kenalpasti pemboleh ubah bergerak balas
 Boleh menggunakan kata penghubung yang sesuai seperti “jika ……maka…..”
atau “semakin ……….semakin…….” bagi eksperimen pemboleh ubah
dimanipulasi (berpola) dan pemboleh ubah bergerak balas (berpola)
 Boleh menggunakan perbandingan.

Contoh:

Rajah di bawah menunjukkan suatu eksperimen untuk mengkaji kesan suhu

terhadap pertumbuhan bakteria Bacillus subtilis.

Suhu , 50C Suhu , 370C Suhu

700C 5 cm3 bubur nutrient + 1 cm3 kultur bakteria

Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini.

Jawapan:

Pertumbuhan bakteria pada suhu rendah adalah tidak aktif /

Pertumbuhan bakteria pada suhu tinggi adalah tidak aktif /

Pertumbuhan bakteria pada suhu optima adalah sangat aktif

8
KEMAHIRAN PROSES SAINS 3 DAN 4: MEMERHATI DAN MEMBUAT INFERENS.

KEMAHIRAN MEMERHATI

1. Catat apa yang diperhatikan atau dapat dilihat sahaja pada keputusan akhir
eksperimen.
2. Menyatakan perbandingan pada keputusan akhir eksperimen pada pemboleh ubah
dimanipulasi.

Contoh:
Rajah di bawah menunjukkan eksperimen untuk mengkaji ketahanan terhadap
pengaratan bagi aloi dan logam.

Nyatakan pemerhatian bagi eksperimen tersebut.

Jawapan 1:

Paku keluli tidak berubah warna berbanding paku besi selepas dua hari direndam
dalam air garam.

Jawapan 2:

Paku besi berubah warna berbanding paku keluli selepas dua hari direndam dalam
air garam.

9
MEMBUAT INFERENS

1. Membuat kesimpulan dan menerang sesuatu peristiwa.

2. Rujuk pada tujuan eksperimen yang ada dalam pernyataan soalan.
3. Kemudian, rujuk pada hasil eksperimen atau pemerhatian pada salah satu pemboleh
ubah dimanipulasi atau pemboleh ubah dimanipulasi yang dikehendaki oleh soalan.
4. Seterusnya, menyatakan alasan atau sebab kepada pemerhatian atau keputusan
akhir eksperimen.

Contoh:
Rajah di bawah menunjukkan eksperimen untuk mengkaji ketahanan terhadap
kakisan bagi aloi dan logam.

A
P i P
a r a
k g
Sel k
u epa u
k asr b
e du
l aa e
ham s
u ri i
l
i

Berdasarkan keputusan eksperimen, nyatakan inferens.

Jawapan 1:

PEMERHATIAN INFEREN
Paku keluli tidak berubah warna berbanding Kerana paku keluli lebih tahan terhadap
paku besi selepas dua hari direndam dalam kakisan
air garam.

Jawapan 2:

PEMERHATIAN INFEREN
Paku besi berubah warna berbanding paku Kerana paku besi tidak tahan terhadap
keluli selepas dua hari direndam dalam air kakisan.
garam.

10
KEMAHIRAN PROSES SAINS 5: DEFINISI SECARA OPERASI

1. Membuat tafsiran tentang sesuatu konsep dengan menyatakan perkara yang

dilakukan dan diperhatikan.
2. Konsep yang hendak ditafsirkan merujuk kepada selepas perkataan “bagi” dalam
soalan.

Contoh:

Gangsa adalah contoh aloi. Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan definisi secara
operasi bagi aloi.

Panduan menyatakan definisi secara operasi:

(Konsep) ialah bahan/keadaan/proses/sifat/radas/

ukuran/nilai
1 2 3

yang menyebabkan (pemerhatian) apabila (kaedah)

4 5 6 7

Iaitu:

(Konsep) ialah bahan/keadaan/proses/sifat/radas/ukuran/nilai yang menyebabkan

(pemerhatian) apabila (kaedah eksperimen)

Contoh:

Rajah di bawah menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji kekerasan aloi dan
logam tulen apabila pemberat dilepaskan ke atasnya.

P
e
Bm
ol
be
ara
Blo ke Bl
k t ok
lul
ku i(5 ga
pru ng
m k sa
g)

20
 Jenis blok Kedalaman lekukan blok (cm)
Kuprum 1.5
gangsa 1.0

Soalan 1:

Gangsa adalah contoh aloi. Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan definisi secara operasi
bagi aloi.

Jawapan:

Aloi ialah bahan yang menyebabkan Kedalaman lekukan blok lebih

kecil
1 2 3 4 5

apabila 5 kg pemberat dilepaskan ke atas blok gangsa.

6 7

Soalan 2:

Kuprum adalah contoh logam tulen. Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan definisi secara
operasi bagi logam tulen.

Jawapan:

Logam tulen ialah bahan yang menyebabkan Kedalaman lekukan blok lebih
besar
1 2 3 4 5

apabila 5 kg pemberat dilepaskan ke atas blok kuprum.

6 7

21
KEMAHIRAN PROSES SAINS 6 : HUBUNGAN MASA-RUANG

1. Memperlihatkan perubahan parameter dengan masa.

2. Contoh :
Isipadu gas

Masa

Nyatakan hubungan antara masa dengan isipadu gas.

Jawapan:

Semakin bertambah masa, semakin bertambah isipadu gas.

KEMAHIRAN PROSES SAINS 7 & 8: BERKOMUNIKASI & MERAMAL

1. Menggunakan perkataan atau simbol grafik seperti graf, jadual, rajah atau model
untuk menerangkan objek atau peristiwa.
GG S GH T
LT
T L
ra r ri i
armae uiu as t
f ib
frka ft i
k
u
s o k
glnidd i pg -
algea ar t
sas
ru kn la i
i ragp am t
su n
kb n i
ajb
s
u g k
:staa
n
e
–
grr / d
m
: i
uja
g b p
aa
u /k/ a i
n r n
tr
a d
iapa a
p
t
p h
ie
e kne k
ktt
m a
b n
aaa
rknrk d
i e
sta n
dd
a g
a
reb
e n
G
na
a
MERAMALKAN

1. Membuat jangkaan tentang sesuatu peristiwa berdasarkan pemerhatian dan

pengalaman yang lalu atau data yang boleh dipercayai.
2. Jangkaan boleh dibuat berdasarkan graf, jadual,rajah atau hasil eksperimen.

Contoh:

Rajah di bawah menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji tindak balas logam A dan
B dengan asid hidroklorik cair.

Isipadu gas yang dikumpul direkodkan setiap minit dalam masa enam minit.

Jadual di bawah menunjukkan keputusan eksperimen.

Logam A:

Masa (minit) 1 2 3 4 5 6
3
Isipadu gas (cm ) 25 35 45 50 50 50

Logam B

Masa (minit) 1 2 3 4 5 6
Isipadu gas (cm3) 20 30 40 50 60 70
 Ramalkan isipadu gas masa minit ke 7 bagi logam A dan logam B.

Jawapan:

Logam A : 50 (satu jawapan sahaja kerana bahan sudah habis bertindak balas)

Logam B : 70.5 // 80 (sebarang satu nombor melebihi 70)

KEMAHIRAN PROSES SAINS 9: MENGUKUR DAN MENGGUNAKAN NOMBOR

1. Membuat pemerhatian secara kuantitaif dengan menggunakan nombor dan alat

berunit piawai.
2. Bacaan ukuran bagi cecair.

Bacaan Bacaan
diambil di diambil di
permukaan permukaan
melengkung ke melengkung ke
atas. bawah.

Isipadu : 40 cm3 Isipadu : 38 cm3

3. Bacaan dibaca daripada turutan nombor kecil ke nombor besar.

Silin
der
pen A Isip
yuk iMaadu
rgn: 16
at esicm3
um
gas
KEMAHIRAN PROSES SAINS 10: MENGELAS

1. Melalui pemerhatian, mengumpulkan objek atau fenomena berdasarkan persamaan

dan perbezaan.

Contoh :

Buaya, burung helang, kala jengking, labah-labah, lintah dan tapak sulaiman
merupakan haiwan vertebrata yang mempunyai ciri-ciri haiwan rangka dalam, rangka
luar atau rangka hidrostatik

Kelaskan burung helang, tapak sulaiman dan labah-labah mengikut kategori

yang sesuai dalam rajah di bawah.

Haiwan
vertebrat
a

Rangka Ra Rangka
dalam ngk hidrosta
a tik
1. Buaya
lua
2. ............. r 1.
................. lintah
1. Kala
Jawapan : 2..........
jengking
............
2............
Haiwan rangka dalam : burung helang
.....
..............
Haiwan rangka luar :. labah-labah

Haiwan rangka hidrostatik : tapak sulaiman

KEMAHIRAN PROSES SAINS 10: MENTAFSIR DATA

1. Imemberi penerangan yang rasional tentang objek, peristiwa atau pola daripada data
yang dikumpulkan.

Contoh:
Jadual di bawah menunjukkan suatu eksperimen yang menunjukkan campuran larutan
kultur bakteria diletakkan dan bubur nutrien diletakkan dalam keadaan suhu yang
berbeza.
kapas

Suhu , Suhu , 370C Suhu , 700C

50C

5 cm3 bubur nutrient + 1 cm3 kultur bakteria

Selepas tiga hari, keadaan bubur nutrien dalam setiap tabung uji diperhatikan.
Kepuusan eksperimen adalah seperti jadual di bawah.
Suhu, (00C) Keadaan bubur nutrien
5 Sedikit keruh
37 keruh
70 Sedikit keruh

Berdasarkan rajah di atas, nyatakan tujuan eksperimen.

Jawapan:
Untuk mengkaji hubungan antara suhu dengan kadar pertumbuhan mikroorganisma /
Untuk menyiasat kesan suhu terhadap kadar pertumbuhan mikroorganisma
28
 LATIHAN 4

1. Dalam satu makmal sains, anda dibekalkan sebatang paku besi, sekeping kepingan
zink, wayar penyambung, mentol dan buah lemon. Anda dikehendaki membina satu
sel kimia ringkas menggunakan bahan-bahan tersebut. Labelkan lakaran anda dan
berikan konsep berkaitan jawapan anda.

………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………….
[3 markah]

2. Alat pemadam kebakaran adalah alat keselamatan penting di rumah dan makmal.
Anda dikehendaki melakar reka bentuk alat pemadam api ringkas menggunakan
bahan-bahan asas seperti cuka, serbuk penaik, tali, tisu, botol air mineral 1.5 liter,
paku dan penukul. Labelkan rajah anda.

29
 Terangkan konsep yang digunakan untuk membuat alat pemadam api tersebut.
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
[3 markah]

3. Guru sains meminta kumpulan anda mempersembahkan satu demonstrasi

menyalakan lampu dengan menggunakan larutan garam sempena pelancaran bulan
STEM. Lakar dan label tugasan kumpulan anda dengan bahan-bahan yang
disediakan oleh guru sains.

Terangkan bagaimana lampu boleh menyala menggunakan bahan-bahan tersebut.

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
[3 markah]

4. Sempena minggu STEM, anda menyertai pertandingan mencipta ketuhar solar yang
mengaplikasikan Teknolgi Hijau. Lakar dan label serta terangkan bagaimana sosej

30
dimasak dengan menggunakan bahan yang disediakan oleh penganjur seperti
bawah:

 Sebuah kotak
 Kerajang aluminium
 Kertas hitam
 Cermin
 Plastik lutsinar
 Sosej.

Lakaran:

Penerangan:
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
[23 markah]

31
 BAB 3
BAHAGIAN C: MENGEKSPERIMEN
1. Soalan nombor 11 adalah soalan WAJIB : 10 markah

2. Format semasa KSSM

i. Merancang eksperimen
ii. Membuat laporan eksperimen

3. Tambahan bentuk soalan yang boleh diuji ialah:

i. Mengenalpasti pemboleh ubah dan mengawal pemboleh ubah
ii. Senarai bahan dan radas tidak diberikan dalam soalan
iii. Lukis susunan radas berlabel
iv. Jangkaan pemerhatian
v. Langkah berjaga-jaga

4. Taburan markah berbeza-beza.

Panduan :
ITEM PANDUAN
(a) Pernyataan  Berdasarkan situasi dan kenyataan yang diberi.
masalah  Cari perbezaan dalam kenyataan (Pemboleh ubah
dimanipulasi)
 Cari keputusan dalam kenyataan (pemboleh ubah
bergerak balas)
 Dalam bentuk pernyataan soalan.
 Mulakan dengan kata soal seperti ADAKAH
 Diakhiri dengan TANDA SOAL (?)
 Contoh:
Adakah jenis aktiviti berbeza memberi kesan terhadap
kadar denyutan nadi?

(b) Hipotesis  Berdasarkan situasi dan pernyataan yang diberi.

32
  Menggunapakai pemboleh ubah dimanipulasi dan
pemboleh ubah bergerak balas yang diambil dari situasi
atau pernyaan yang diberi.
 Pemboleh ubah dimanipulasi dan pemboleh ubah
bergerak balas dihubungkan menjadi satu ayat khusus
iaitu TIDAK MENGGUNAKAN perkataan “mempengaruhi’.

(c) (i) Tujuan  Menggunapakai maklumat pemboleh ubah dimanipulasi

dan pemboleh ubah bergerak balas berdasarkan radas
dan bahan yang diberi dalam soalan.
 Contoh:
i. Untuk mengkaji hubungan antara (Pemboleh ubah
dimanipulasi) dengan (Pemboleh ubah bergerak
balas)
ii. Untuk mengkaji kesan (Pemboleh ubah
dimanipulasi) terhadap (Pemboleh ubah bergerak
balas)

(b) (ii) Dimanipulasi:

Pemboleh Bergerak balas:
ubah Dimalarkan:

WAJIB ditulis dalam ejaan penuh dan bukan ringkasan seperti

PM/MV atau PB/RV.

(b) (iii) Digalakkan melukis rajah yang berlabel (pemboleh ubah

Prosedur dimanipulasi dan pemboleh ubah dimalarkan)

Nyatakan langkah-langkah eksperimen merangkumi:

i. Susunan radas dan bahan
ii. Mengawal pemboleh ubah dimanipulasi , bergerak balas
dan dimalarkan.

33
(b) (iv) Sediakan jadual keputusan eksperimen (pemboleh ubah
Penjadualan dimanipulasi dan pemboleh ubah bergerak balas)
data
A B
(Pemboleh ubah (Pemboleh ubah bergerak
dimanipulasi) balas)
Item X (PM 1) Tidak perlu isi
Item Y (PM 2) Tidak perlu isi

50
LATIHAN 3

1. Suraya mahu membawa buah epal ke jamuan akhir sesi persekolahan di kelasnya.
Dia merendam hirisan buah epal di dalam dua jenis larutan yang berbeza selama 20
minit sebelum dibawa ke sekolah. Setibanya di sekolah, beliau mendapati hirisan
buah epal adalah seperti Rajah 1.

Direndam dalam air Direndam dalam

paip limau
jus

Rajah 1

a) Nyatakan satu pernyataan masalah berdasarkan situasi tersebut. [1 markah]

b) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat situasi tersebut. [1 markah]

c) Dengan menggunakan buah epal, bikar, air suling dan larutan garam, jam randik
dan pisau, anda diminta menghuraikan satu eksperimen untuk mengkaji hipotesis
di (b).
Huraian anda harus mengandungi kriteria berikut:
i. Pemboleh ubah dimanipulasi dan cara untuk mengawalnya. [2 markah]
ii. Pemboleh ubah bergerak balas [1 markah]
iii. Pemboleh ubah dimalarkan [1 markah]
iv. Lukiskan susunan radas dan bahan yang berlabel [3 markah]
v. Penjadualan data. [1 markah]

51
 SET 1

Bahagian A
[20 markah]
Jawab semua soalan dalam bahagian ini.

1 Seorang murid lelaki daripada tingkatan 4 Jingga diminta untuk berjalan selama 1 minit dan kadar
denyutan nadi beliau diambil. Eksperimen diulang dengan menukarkan aktiviti kepada larian selama 1
minit.
Jadual 1 menunjukkan keputusan aktiviti daripada eksperimen tersebut.

Jadual 1

(a) Berdasarkan graf pada 1(a), berikan hubungan antara kadar denyutan nadi dengan jenis
aktiviti fizikal.

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(b) Kenal pasti pemboleh ubah berikut:

(i) Pemboleh ubah dimanipulasi:
………………………………………………………………………………………….

(ii) Pemboleh ubah bergerak balas:

…………………………………………………………………………………………
[2 markah]

(b) Terangkan bagaimana mengawal pemboleh ubah yang dimalarkan dalam eksperimen ini?

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

52
 (c) Ramalkan bilangan denyutan nadi dalam 1 minit bagi seorang murid lelaki yang baru sahaja
selesai menamatkan larian 200m.

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(d) Terangkan mengapakah kadar denyutan nadi sewaktu aktiviti berlari lebih tinggi berbanding
semasa berjalan?

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

2 Rajah 2 menunjukkan seorang murid yang sedang mengkaji tentang faktor yang mempengaruhi
kestabilan sesuatu objek.
Tiga bongkah kayu yang berlabel A, B dan C diletakkan di atas sekeping papan. Satu bahagian sisi
kepingan papan kemudiannya disoncongkan untuk melihat bongkah manakah yang lebih mudah jatuh.

(a) Apabila bongkah kayu tersebut dicondongkan, ramalkan bongkah kayu yang manakah akan
jatuh terlebih dahulu. Susun mengikut urutan menurun.

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(b) Berdasarkan pemerhatian yang dibuat, apakah faktor yang mempengaruhi kestabilan bongkah
kayu tersebut?

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

53
(c) Apakah hubungan antara ketinggian objek dengan kestabilannya?

…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(d) Apakah faktor yang ditetapkan dalam eksperimen ini?

…………………………………………………………………………………………………...
[1 markah]

(e) Sekiranya ada seorang jurutera bangunan, apakah kaedah yang akan anda gunakan untuk
menambahkan kestabilan bangunan pencakar langit?

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

54
3 Rajah 3.1 dan Rajah 3.2 menunjukkan sel kimia ringkas dan bacaan voltmeter.

Rajah 3.1 Rajah 3.2

(a) Nyatakan pemerhatian bagi uji kaji ini.

…………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(b) Nyatakan pemboleh ubah dimalarkan bagi uji kaji ini.

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(c) Berdasarkan sel kimia ringkas pada Rajah 4.1, tandakan ( ➹ ) bagi logam yang menjadi
terminal positif.

[1 markah]
(d) Berdasarkan sel kimia ringkas dalam Rajah 4.2, ramalkan bacaan voltmeter sekiranya logam
ferum digantikan dengan kuprum.

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

55
 Rajah 3.3 menunjukkan bateri A dan bateri B.

rajah 3.3

Mengapakah bateri A lebih sesuai digunakan sebagai bateri di dalam telefon bimbit?

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

4 Rajah 1.1 menunjukkan satu eksperimen untuk menyiasat kekerasan antara aloi dan logam tulenya.

Rajah 1.1

Jadual 1.1 dibawah menunjukkan keputusan ekperimen.

Jadual 1.1

56
(a) Nyatakan faktor yang ditetapkan bagi eksperimen ini.

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(b) Berdasarkan keputusan di dalam jadual, tuliskan pemerhatian bagi eksperimen ini.

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]
(c) Nyatakan inferens yang boleh dibuat bagi eksperimen ini.

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(d) Kuprum adalah sejenis logam tulen. Nyatakan definisi secara operasi bagi logam tulen.

…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(e) Tandakan bahan yang mempunyai sifat yang sama dengan blok gangsa
Keluli
Aluminium
Duralumin
Ferum

[1 markah]

57
 Bahagian B
[38 markah]
Jawab semua soalan dalam bahagian ini.

5 Rajah 5.1 dan Rajah 5.2 menunjukkan aktiviti-aktiviti yang menyumbang kepada kemerosotan kualiti
alam sekitar

Rajah 5.1 Rajah 5.2

(a) Berdasarkan rajah di atas, nyatakan sektor yang terlibat.

……………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

(b) Berdasarkan Rajah 5.1, nyatakan satu kesan jangka panjang kepada alam sekitar sekiranya
aktiviti tersebut dijalankan secara berleluasa?

……………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

(c) Berdasarkan Rajah 5.2, cadangkan dua kaedah teknologi hijau yang boleh menyelesaikan
masalah yang dihadapi.

…………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………
[2 markah]
(d) Rajah 5.3 menunjukkan sebuah kereta hibdrid.

Rajah 5.3

(i) Mengapakah kereta hibrid dikatakan suatu ciptaan teknologi hijau?

…………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(ii) Pembakaran bahan api kereta hibrid masih membebaskan kuantiti kecil gas rumah hijau
berbanding kereta biasa. Apakah gas rumah hijau tersebut?

…………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

60
6 Rajah 6.1 menunjukkan sistem endokrin dalam badan manusia.

QP

Rajah 6.1

(a) Namakan kelenjar P.

……………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(b) Nyatakan kepentingan hormon yang dirembeskan oleh kelenjar P.

……………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(c) Apakah penyakit yang mungkin dihidapi oleh wanita itu sekiranya kelenjar P kurang
merembeskan hormon?

……………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]
(d) Tandakan R dalam Rajah 6.1, kelenjar yang bertindak sebagai kelenjar induk yang menghasilkan
hormon yang mengawal kelenjar endokrin yang lain.
[1 markah]

61
 (e) Selepas pemeriksaan kesihatan, seorang perempuan yang telah berkahwin disahkan mengalami
kekurangan hormon yang dirembeskan oleh kelenjar Q.

Nyatakan satu masalah yang mempengaruhi kehidupannya dan nyatakan rawatan yang boleh
dilakukan untuk mengatasi masalahnya.

……………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………….
[2 markah]

7 Rajah 7.1 dan Rajah 7.2 menunjukkan radas makmal dan ‘labu sayung’ yang diperbuat daripada
bahan yang berbeza.

(a) Berdasarkan rajah 7.1, namakan bahan yang digunakan untuk membuat produk tersebut.

……………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

(b) Nyatakan satu ciri yang membolehkan ia sesuai untuk membuat produk dalam rajah 7.1

……………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

(b) Berdasarkan Rajah 7.2, berikan satu contoh produk lain yang menggunakan bahan yang sama.

……………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

62
(c) Nyatakan dua kelebihan menggunakan bahan dalam 7(b)(i) bagi membuat ‘labu sayung’.

…………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………
[2 markah]

(d) Tandakan ( √ ) pada kotak yang disediakan, satu contoh bahan yang direka bentuk secara
inovatif daripada jenis bahan yang membuat radas makmal.

[1 markah]

63
8 Rajah 8.1 menunjukkan kedudukan unsur A,B,C dan D dalam Jadual Berkala yang tidak lengkap. Huruf
yang digunakan tidak mewakili symbol sebenar bagi unsur tersebut.

Rajah 8.1
(a) Berapakah nombor proton bagi B?

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(b) Nyatakan satu ciri bagi unsur D?

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(b) Rajah 7.2 menunjukkan satu unsur yang terdapat dalam Jadual Berkala

Rajah 7.2

(i) Berapakah nombor neutron bagi unsur di atas?

…………………………………………………………………………………………
[1 markah]

64
(ii) Lukis susunan electron bagi unsur ini dalam rajah di bawah.

[2 markah]

(iii) Dalam kumpulan manakah unsur ini diletakkan dalam Jadual Berkala?

………………………………………………………………………………………….
[1 markah]
9 Rajah 9.1 menunjukkan satu poster bagi kempen mengurangkan penggunaan plastik.

Rajah 9.1

(a) Berdasarkan poster dalam Rajah 9.1, nyatakan satu cara untuk mengurangkan penggunaan
plastik.

……………………………………………………………………………………………………...
[1 markah]

(b) Tandakan ( √ ) pada kotak yang disediakan, satu jenis kitar hayat umum bagi suatu produk
apabila anda memilih untuk menggunakan beg kitar semula.

[1 markah]
(c) Rajah 9.2 menunjukkan dua jenis beg iaitu beg plastik dan beg kertas.

Rajah 9.2
Berdasarkan Rajah 9.2, beg yang manakah lebih mesra alam?
Berikan satu sebab bagi jawapan anda.

…………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………
[2 markah]

(d) Amin mendapati terdapat beberapa botol detergen terbuang di belakang rumahnya. Amin
bercadang untuk menjalankan ‘upcycle’ bagi menghasilkan penyodok sampah daripada botol-
botol detergen itu. Dengan menggunakan botol detergen kosong, paku dan sebatang kayu,
terangkan bagaimana anda dapat membantu Amin menghasilkan penyodok sampah tersebut.
Penerangan konsep:
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………….
[3 markah]
10. Rajah 10.1 menunjukkan susunan radas bagi suatu proses elektrolisis.

Rajah 10.1

(a) Berdasarkan rajah 10.1, logam manakah berfungsi sebagai terminal negatif?

……………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

(b) Terangkan apakah yang akan berlaku pada anod selepas 5 minit?

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
[2 markah]
(b) Spatula besi di dalam makmal sains telah berkarat. Apakah kaedah saintifik yang sesuai untuk
mengatasi masalah ini?

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(c) Proses elektrolisis boleh diaplikasikan untuk mengekstrak logam tulen daripada logam tidak
tulen.
Anda dibekalkan dengan sekeping jalur argentum tidak tulen, sekeping jalur argentum tulen,
bikar, larutan argentum nitrat, wayar, ammeter dan bateri. Reka satu sel elektrolitik untuk
menghasilkan argentum tulen daripada pengekstrakan argentum tidak tulen di dalam ruang di
bawah. Label rajah anda.
Penerangan konsep:
…………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………..
[3 markah]

70
 Bahagian C
[22 markah]
Jawab Soalan 11 dan sama ada Soalan 12 atau Soalan
13.

11 Kaji maklumat di bawah

Rajah 11. 1 menunjukkan perbualan antara dua orang murid di sebuah kebun. Berdasarkan perbualan
dalan rajah 11.1, rancang satu eksperimen dalam makmal untuk mengkaji kesan nutrient terhadap
tumbuhan.

Rajah 11.1

Perancangan anda mestilah mengandungi maklumat berikut:

(a) Pernyataan masalah

[1 markah]
(b) Hipotesis
[1 markah]
(c) (i) Faktor yang perlu diubah
(ii) Faktor yang perlu dikawal
[2 markah]
(d) Lakaran susunan radas berlabel
[3 markah]
(e) Jangkaan pemerhatian
[1 markah]
(f) Dua langkah berjaga-jaga
[2 markah]

71
12. (a) Nyatakan dua kebaikan dan dua keburukan sumber tenaga yang boleh baharu seperti biodiesel
[4 markah]

(b) Rajah 12.1 menunjukkan air kumbahan kilang minyak sawit yang dihasilkan daripada proses
pensterilan minyak kelapa sawit.

Rajah 12.1

Terangkan dua aplikasi konsep sifar sisa dalam industri kelapa sawit dapat dipraktikkan.
[2 markah]

(c) Rajah 12.2 menunjukkan jadual bilangan kenderaan berdaftar bagi kereta yang
menggunakan kuasa elektrik dan hybrid sehingga 31 Mac 2019.

Rajah 12.2
 Berdasarkan Rajah 12.2, nyatakan satu perbezaan bilangan penggunaan kereta yang
menggunakan kuasa elektrik dan hybrid. Jelaskan kesan perbezaan bilangan ini kepada alam
sekitar.
[4 markah]

(d) Seorang lelaki bercadang untuk membuat pembelian sebuah kereta. Beliau telah memilih untuk
membeli kereta elektrik dan menolak kereta yang menggunakan bahan api petrol. Wajarkan
tindakan beliau.
[2 markah]

13 (a) Mutasi ialah perubahan secara rawak dan spontan yang berlaku kepada gen dan kromosom yang
boleh menyebabkan perbuahan ciri kepada anak yang mewarisi bahan genetic terubah suai
tersebut.

Nyatakan satu contoh bagi mutasi gen dan satu contoh bagi mutasi kromosom.

[2 markah]

(b) Rajah 13 menunjukkan satu keratan akhbar yang menjelaskan tentang perkembangan
teknologi perubatan genetik.

Rajah 13

73
 Berdasarkan rajah 13.1, nyatakan kebaikan perkembangan ini kepada bidang perubatan.
[2 markah]

(b) Jadual 13 menunjukkan dua variasi buah kelapa sawit yang ditanam di Malaysia dan ciri-
cirinya.

Jadual 13

Banding bezakan ciri kelapa sawit Dura dan Pisifera

Kacukan di antara kelapa sawit Dura dan Tenera akan meningkatkan pendapatan petani.
Berdasarkan maklumat dalam rajah 13.2, jelaskan bagaimana proses kacukan ini boleh
meningkatkan pendapatan mereka.
[4 markah]

(c) Organisma Termodifikasi Genetik (GMO) adalah satu Teknik dalam Teknologi Kejuruteraan
Genetik. GMO telah menyebabkan beberapa isu sejagat yang menjadi perdebatan pada
peringkat antara bangsa.

Bincangkan kebaikan dan keburukan penggunaan biji benih GMO

[4 markah]
 SET 2

Bahagian A
[20 markah]
Jawab semua soalan dalam bahagian ini.

1 Sekumpulan murid kelas 4 Kristal menjalankan eksperimen untuk mengkaji variasi jenis cap ibu jari. Jadual
1.1 menunjukkan jenis cap ibu jari 25 orang murid dalam kelas itu.

Jadual 1.1

(a) Berdasarkan data dalam Jadual 1.1, lengkapkan Jadual 1.2 di bawah.
Jenis cap ibu jari

Lengkung Komposit Gelung Sepusar

Bilangan murid
Jadual 1.2

[2 markah]
(b) Berdasarkan keputusan dalam Jadual 1.2, lukiskan carta bar yang menunjukkan bilangan murid
melawan kumpulan jenis cap ibu jari.

[2 markah]

(c) Bagaimanakah perbezaan jenis cap ibu jari di kalangan manusia dapat diaplikasikan untuk
meningkatkan tahap keselamatan di bangunan kem tentera?

………………………………………………………………………………………………………
[1 markah]
2 Rajah 2.1 menunjukkan eksperimen untuk mengkaji ketahanan kakisan bagi aloi.

Rajah 2.1
Jadual 2 menunjukkan keputusan selepas tiga hari.
Jenis paku Keadaan paku
Paku keluli Tiada perubahan
Paku besi Berubah menjadi perang
Jadual 2

(a) Berdasarkan Jadual 2, nyatakan satu pemerhatian bagi eksperimen ini.

………………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

(b) Berikan satu inferens berdasarkan pemerhatian di 2(a).

……………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(c) Nyatakan pembolehubah dalam eksperimen ini.

(i) Pembolehubah dimalarkan :

……………………………………………………………………………………………..
(ii) Pembolehubah dimanipulasi :

……………………………………………………………………………………………….
[2 markah]
(d) Rajah 2.2 menunjukkan sebuah jambatan di yang digunakan laluan kenderaan berat dan bermotor.

Rajah 2.2

Pada pendapat anda, mengapakah jambatan tersebut diperbuat daripada keluli?

………………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]
3 Sekumpulan murid menjalankan satu eksperimen untuk mengkaji kesan kekurangan nutrien ke atas
pertumbuhan anak benih jagung.

Rajah 3 menunjukkan keputusan yang diperoleh selepas seminggu.

(a) Nyatakan satu hipotesis bagi eksperimen ini.

…………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(b) Nyatakan definisi secara operasi bagi larutan kultur lengkap.

…………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(c) Tandakan (√) pada kotak yang disediakan bagi unsur yang sama kumpulan dengan fosforus.

Kalium

Zink

[1 markah]

(d) Ramalkan keadaan anak benih jagung Q sekiranya larutan kultur tanpa fosforus digantikan
dengan larutan kultur lengkap dan eksperimen diteruskan untuk tempoh dua minggu

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]
 (e) Selain dari Fosforus, unsur Nitrogen dalam bentuk ion nitrat juga diperlukan untuk
pertumbuhan yang sihat. Seorang petani mendapati tanahnya kurang subur. Beliau ingin
menambahkan sumber nitrat di dalam tanah ladangnya secara semulajadi. Apakah tumbuhan
yang sesuai di tanam?

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

4 Rajah 1.1 menunjukkan eksperimen bagi mengkaji kesan jisim terhadap inersia.

Rajah 4

Jadual 4 menunjukkan keputusan bagi eksperimen ini

Jadual 4

(a) Nyatakan pembolehubah yang ditetapkan dalam eksperimen ini.

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

80
(b) Berdasarkan Jadual 2, lukis graf masa bagi 10 ayunan melawan jisim plastisin.

[2 markah]

Nyatakan hubungan antara jisim plastisin dengan masa bagi 10 ayunan.

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

d) Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan definisi secara operasi bagi inersia.

…………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………......
[1 markah]

81
 Bahagian B
[38 markah]
Jawab semua soalan dalam bahagian ini.

5 Rajah 5.1 menunjukkan kariotip bagi seorang individu.

Rajah 5.1

(a) Berdasarkan Rajah 7.1:

(i) Namakan mutasi kromosom yang dihidapi oleh individu tersebut.

……………………………………………………………………………………………
[1 markah]

(ii) Nyatakan faktor yang boleh menyebabkan individu itu menghidapi mutasi tersebut.

…………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

82
(b) Rajah 5.2 menunjukkan suatu skema perwarisan sejenis penyakit gangguan gen.

Rajah 5.2

(i) Lengkapkan rajah skema pewarisan 5.2

[1 markah]
(ii) Ramalkan kebarangkalian anak yang menghidap penyakit hemofilia

…………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(d) Rakah 5.3 menunjukkan salah satu kaedah yang digunakan mengesan penyakit gangguan gen.

Rajah 5.3
(i) Namakan kaedah di atas.

…………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

83
 (ii) Nyatakan satu kepentingan kaedah di atas dilakukan oleh ibu mengandung.

…………………………………………………………………………………………
[1 markah]

6 Rajah 6.1 menunjukkan kedudukan kelenjar endokrin pada manusia.

Rajah 6.1

(a) Puan Salmah menghidap sejenis penyakit yang disebabkan oleh kekurangan hormon yang
dirembeskan oleh kelenjar X pada 6.1. Namakan penyakit tersebut.

……………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(b) Nyatakan satu langkah yang perlu di lakukan oleh Puan Salmah untuk mengurangkan dan
mengawal penyakit yang dinyatakan pada (a)(i).

……………………………………………………………………………………………………...
[1 markah]

(c) Rajah 8.2 menunjukkan simptom-simptom sejenis penyakit berkaitan hormon.

 Kadar metabolisme rendah

 Tidak tahan sejuk
 Kurang tenaga pada orang dewasa
 Cenderung menjadi gemuk

Rajah 8.2
 Berdasarkan maklumat pada Rajah 8.2, nyatakan sebab berlakunya simptom-simptom tersebut
dan cara untuk mengatasinya.

……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
[2 markah]

(d) Puan Kalsom mempunyai kadar gula dalam darah yang tinggi. Doktor menasihatkannya supaya
mengambil suntikan insulin. Wajarkan tindakan tersebut.

……………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(e) Pernyataan dibawah menerangkan tentang sejenis dadah.

 Menghalang atau melambatkan pergerakan impuls dalam

koordinasi badan
 Pengambilan dadah jenis ini akan menyebabkan pengguna
mengantuk dan kurang cemas.

Berdasarkan pernyataan di atas, kenal pasti jenis dadah tersebut.

…………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]
7 Rajah 7.1 menunjukkan kedudukan beberapa unsur dalam jadual berkala yang tidak lengkap. Huruf-
huruf yang terdapat dalam jadual merupakan simbol yang mewakili beberapa jenis unsur.

Rajah 7.1
(a) Terangkan bagaimana unsur-unsur disusun dalam jadual berkala?

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(b) Nyatakan jenis unsur C.

…………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(c) Bezakan dua sifat unsur C dan D dalam Rajah 7.1.

Unsur C Unsur D

[2 markah]
(d) Lukis susunan elektron bagi pembentukan ion C+ dalam kotak yang disediakan di atas.
Terangkan jawapan anda berdasarkan lakaran.

Penerangan:
…………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
[3 markah]
8 Rajah 8.1 menunjukkan mikroorganisma M dan N.

Rajah 8.1

(a) Berikan satu penyakit berjangkit yang disebarkan oleh mikroorganisma M.

……………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(b) Nyatakan cara rawatan penyakit berjangkit bagi jawapan anda di 8(a).

…………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(c) Namakan kelas mikroorganisma N.

……………………………………………………………………………………………………..
[1 markah]

(d) Nyatakan satu kegunaan mikroorganisma bagi jawapan anda di 8(c).

…………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(e) Habitat alga ialah air tawar, air masin, tanah lembap dan kulit pokok yang terdedah kepada
cahaya matahari.
Adakah alga sesuai hidup di dasar laut dalam? Jelaskan jawapan anda.

…………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….
[2 markah]
9 Alkohol merupakan sebatian organic yang mengandungi unsur karbon, hidrogen dan oksigen. Rajah
10 menunjukkan proses untuk menghasilkan alkohol di dalam makmal.

Rajah 9

(a) Namakan proses ini.

…………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

(b) Berikan satu bahan lain yang boleh digunakan untuk menggantikan larutan gula dalam
proses di atas.

………………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

(c) Jika bahan api seperti minyak wangi diletakkan dekat dengan sumber api, apakah yang akan
berlaku? Berikan alasan.

………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
[2 markah]
(d) Proses penghasilan alkohol menghasilkan gas karbon dioksida. Anda dibekalkan dengan
bahan: botol air mineral, satu bungkus yis, larutan gula dan belon. Lakarkan dalam ruangan
di bawah eksperimen yang boleh anda lakukan di rumah untuk menunjukkan kehadiran
gas karbon dioksida dalam proses tersebut. Labelkan rajah anda.

Penerangan:
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
[3 markah

90
10 Rajah 10 menunjukkan operasi system hidraulik

Rajah 10

(a) Bandingkan daya yang bertindak pada omboh input dan omboh ouput.

…………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

(b) Berikan alasan bagi jawapan anda di (a)

…………………………………………………………………………………………………
[1 markah]

(c) Apakah jenis cecair yang sesuai digunakan dalam sistem hidraulik. Nyatakan alasan anda.

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
[2 markah]

91
(d) Aplikasi hidraulik banyak membantu dalam kehidupan harian kita. Anda dikehendaki
melakarkan reka bentuk sebuah sistem hidraulik dengan menggunakan beberapa batang
aiskrim, dua picagari, salur penghantar dalam ruang yang disediakan di bawah. Labelkan
rajah anda.

[3 markah]

92
 Bahagian C
[22 markah]
Jawab Soalan 11 dan sama ada Soalan 12 atau Soalan 13

11 Kaji situasi di bawah

Rajah 11

Setiap Tahun sebelum sambutan Hari Raya Aidilfitri, Puan Salmiah sekeluarga akan melakukan
pembersihan secara besar-besaran di sekeliling rumahnya. Puan Salmiah mendapati bahawa pagar
ruamhnya yang diperbuat daripada keluli masih berkilat dan bersinar tetapi bingkai besi tingkapnya
telah berkarat dan perlu dicat semula.

(a) Nyatakan satu pernyataan masalah daripada maklumat diatas.

[1 markah]
(b) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat situasi di atas.

[1 markah]
(c) Berdasarkan situasi yang diberikan, rancang satu eksperimen untuk menyiasat tentang ciri
ketahanan terhadap kakisan bagi aloi dan logam tulen.
Huraian anda harus mengandungi aspek berikut:
(i) Pembolehubah dimanipulasi dan cara mengawalnya
(ii) Pembolehubah bergerakbalas dan cara mengawalnya
[4 markah]
(iii) Lakaran susunan radas berlabel
[3 markah]
(iv) Dua Langkah berjaga-jaga
[1 markah]

93
12 (a) Sisa bahan radioaktif boleh menyebabkan padah kepada manusia dan persekitaran. Apakah cara
terbaik bagi melupuskan sisa bahan radioaktif?
[2 markah]
(b) Rajah 12 menunjukkan proses penghasilan tenaga nuclear.

Rajah 12

Berdasarkan rajah 12, terangkan proses penghasilan tenaga nuklear yang ditunjukkan dalam
rajah di atas
[4 markah]

(c) Rajah 12.2 menunjukkan factor kapasiti oleh sumber tenaga di Amerika Syarikat pada Tahun
2020.
.

Berdasarkan Rajah 12.2 nyatakan dua perbezaan faktor kapasiti sumber tenaga yang digunakan
bagi menjana tenaga elektrik ini. Wajarkan penggunaan tenaga nuklear sebagai tenaga alternatif
utama dengan menyenaraikan kebaikan dan kelemahan penggunaan sumber tenaga nuklear
dalam menjana tenaga elektrik di Malaysia
[6 markah]
13 (a) Apakah kenderaan pelancar dan peranannya dalam perkembangan teknologi angkasa lepas?
[2 markah]
(b) Bandingbezakan kenderaan pelancar yang digunakan sekali sahaja (ELV) dan kenderaan
pelancar guna semula (RLV)
[4 markah]
(c) Rajah 13 data yang diperolehi berdasarkan sumber daripada Orbital Debris Quarterly
News, NASA berkaitan penghasilan bahan buangan angkasa.

Rajah 13
(i) Berdasarkan data dalam Rajah 13, nyatakan perbandingan penghasilan bahan
buangan angkasa berdasarkan negara. Pada pendapat anda, apakah faktor yang
menyebabkan keadaan ini berlaku di negara-negara terlibat?

(ii) Nyatakan dua bahan buatan manusia yang menghadapi risiko perlanggaran
bahan buangan tersebut ke atasnya

(iii) Jika anda seorang jurutera angkasa lepas, cadangkan bagaimana anda dapat
membersihkan bahan buangan di angkasa lepas. Lukis dan labelkan cadangan anda.
[6 markah]