Anda di halaman 1dari 42

Basa Sunda Kelas 1

BAB I
HURUF VOKAL

A. Huruf vokal nu aya dina basa sunda nyaéta:

a, i, u, é, o, e, dan eu.

Conto kata nu ngandung bunyi huruf Vokal :

a = hayam o = boboko

i = hiji
1 e = genep
6
u = tujuh
7 eu = beureum

é = émbér

1
Kelas 1 Basa Sunda

Apalkeun kawih di handap!

Lagu huruf vokal


(nada lagu “Anak Kambing Saya”)
Tujuh huruf vokal dina basa sunda
Hayu sami-sami apalkeun sasarengan
Tujuh huruf vokal dina basa sunda
Hayu sami-sami bacakeun sasarengan
a, i, u, ê, o, e, eu
a, i, u, ê, o, e, eu
a, i, u, ê, o
2X
a, i, u, ê, o, ê, eu

2
Basa Sunda Kelas 1

Latihan Maca Wacana 1


Baca teks di handap ieu!

a, I, u, é, o, e, eu

hayam

hiji

tujuh

émbér

boboko

genep

beureum

3
Kelas 1 Basa Sunda

Lembar Kerja Siswa 1

A. Tulis huruf vokal dina basa sunda!


huruf huruf huruf huruf huruf huruf

……...... ……...... ……...... ……...... ……...... ……......

B. Tentukan huruf vokal pada kata di bawah ini!

No Kata Huruf vokal


1 ema
2 abdi
3 sampéan
4 seuneu
5 kaléci
6 barudak
7 sakola
8 beurit
9 mésér
10 gedang

4
Basa Sunda Kelas 1

BAB II
AWAK ABDI

A. Di handap ieu conto nami-nami anggaota awak:

soca baham panangan

sampéan pangambung cepil

B. Kagunaan

Soca kanggo ningali

Baham kanggo nyarios


Panangan kanggo nyepeng

Sampéan kanggo mapah


Pangambung kanggo ngangseu

Cepil kanggo ngadangu

5
Kelas 1 Basa Sunda

Apalkeun kawih di handap ieu!

Kawih Awak Abdi 1


(nada lagu naik-naik ke puncak gunung)

ieu soca kanggo ningali


ieu baham kanggo nyarios

panangan nyepeng

sampéan mapah
pangambung ngangseu

cepil ngadangu

 Kanggo = untuk
 Ningali = melihat
 Nyarios = berbicara
 Nyepeng = memegang
 Mapah = berjalan
 Ngangseu = mencium
 Kagunaan = fungsi
 ieu = ini
 Ngadangu = mendengar

6
Basa Sunda Kelas 1

Apalkeun kawih di handap ieu!

Kawih Awak Abdi 2

(nada lagu “Dua Mata Saya” )

Dua soca abdi

Katuhu jeung kénca

Hiji baham abdi

Dianggo nyarios

Dua panangan abdi

Katuhu jeung kénca

Dua sampéan abdi

Nganggo sapatu anyar

 Katuhu = kanan
 Kênca = kiri
 Dianggo = untuk
 Nganggo = memakai
 Anyar = baru

7
Kelas 1 Basa Sunda

Latihan Maca Wacana 2

Awak Abdi

Soca abdi aya dua.

Katuhu jeung kênca.


Pangambung jeung baham aya hiji.

Panangan kanggo nyepeng.


Baham kanggo nyarios.

Pangambung kanggo ngangseu.


Upami ningali nganggo soca.

Upami mapah nganggo sampêan.


Upami ngadangu nganggo cepil.

8
Basa Sunda Kelas 1

Lembar Kerja Siswa 2


I. Tulis nami-nami anggota tubuh di handap ieu!

1. …................ 2. …................ 3. …................

4. …................ 5. …................

II. Eusian titik-titk di handap ieu ku jawaban nu tos aya!

6. kanggo . . . . A. ningali

B. mapah

7. kanggo . . . . C. ngangseu

D. nyarios

8. kanggo . . . . E. nyepeng

F. ngadangu

9. kanggo . . . .

10. kanggo . . . .

9
Kelas 1 Basa Sunda

BAB III
KULAWARGI
Di handap ieu conto nami-nami anggaota kulawargi
 Bapak = bapa

 Ibu = ema
 Kakak = raka

 Adik = rai
 Kakek = aki

 Nenek = nini
 Paman = mamang

 Bibi = bibi

ema bapa

raka

10
Basa Sunda Kelas 1

Apalkeun kawih di handap ieu!

Kawih Kulawargi
(Nada lagu “Aku Sayang Ibu”)

hiji-hiji abdi nyaah ema

dua-dua ogé nyaah bapa

tilu-tilu nyaah rai raka


hiji dua tilu nyaah sadayana

Latihan Maca Wacana 3

KULAWARGI

Abdi gaduh bapa sareng ema


Raka abdi aya dua

Pameget sareng istri


Rai abdi mah alit kênêh

11
Kelas 1 Basa Sunda

Lembar Kerjas Siswa 3

A. Tulis nami-nami anggota kulawargi di handap ieu!

………
………..
………
………..

………
………..

B. Eusian titik-titik di handap ieu sahingga janten kawih anu

sampurna!
Hiji- hiji abdi nyaah ….

Dua-dua ogé nyaah ….


Tilu-tilu nyaah ….

Hiji dua tilu nyaah ….

12
Basa Sunda Kelas 1

BAB IV
KALIMAH SAPAAN
Di handap ieu conto kalimah sapaan.
 Wilujeng ênjing = selamat pagi

 Wilujeng siang = selamat siang


 Wilujeng sonten = selamat sore

 Wilujeng wengi = selamat malam

Conto paguneman (contoh percakapan)


Asêp : Wilujeng énjing.

Udin : Wilujeng ênjing.


Asêp : Kumaha damang?

Udin : Pangéstu.
Asêp : Saha nami anjeun ?

Udin : Nami abdi Udin.

Asêp : Anjeun linggih di mana?


Udin : Abdi linggih di Bogor.

Asep : Hatur nuhun.

Udin : Sami-sami.  Kumaha damang = apa kabar


 Saha = siapa
 Nami = nama
 Anjeun = kamu
 Abdi = saya
 Pangêstu = baik
 Linggih = tinggal
 Hatur nuhun = terima kasih
 Sami-sami = sama-sama

13
Kelas 1 Basa Sunda

Apalkeun kawih di handap ieu!

Lagu kalimah Sapaan


(nada lagu lihat kebunku)
Wilujeng énjing selamat pagi
Wilujeng siang selamat siang
Wilujeng sonten selamat sore
Wilijeng wengi selamat malam

Tes Maca Wacana 4


KALIMAH SAPAAN
Wilujeng énjing
Nami abdi Renata
Abdi linggih di bogor
Sakolana di SDIT Aliya
Ayeuna abdi kelas hiji
Hatur nuhun

14
Basa Sunda Kelas 1

Lembar Kerja Siswa 4


A. Cakra (X) huruf A, B, C, atawa D di hareup jawaban anu

pangbenerna!
1. Arkan: Wilujeng énjing, Fachry?

Fachry : ....
A. Wilujeng sonten, Syauqi C. Wilujeng wengi, Syauqi

B. Wilujeng énjing, Syauqi D. Wilujeng siang, Syauqi


2. Ines : Kumaha damang?

Maira : ....
A. Nami abdi Maira C. Sami-sami

B. Hatur nuhun D. Pangêstu


3. Almeer : Saha nami anjeun?

Abyan : ....
A. Nami abdi Abyan C. Sami-sami

B. Nami abdi Almeer D. Hatur nuhun


4. Aisya : Anjeun linggih di mana?

Laqhifa: ....
A. Anjeun linggih di Bogor C. Abdi linggih di Bogor

B. Saê D. Wilujeng wengi


5. Azkiya : Hatur nuhun?

Quinta : ....
B. Sami-sami C. Pangéstu

C. Hatur nuhun D. Damang

15
Kelas 1 Basa Sunda

B. Jodokeun pananya sareng jawaban di handap ieu!

6. hatur nuhun ੦ ੦ selamat pagi

7. wilujeng wengi ੦ ੦ selamat siang


8. wilujeng siang ੦ ੦ selamat sore

9. wilujeng sonten ੦ ੦ selamat malam


10. wilujeng ênjing ੦ ੦ terima kasih

੦ sama-sama

16
Basa Sunda Kelas 1

BAB V
ANGKA 1-10

Hiji Dua Tilu Opat Lima

Genep Tujuh Dalapan Salapan Sapuluh

Apalkeunkawihdi handap ieu!

Kawih angka 1-10


(nada lagu ampar-ampar pisang)
Hiji dua tilu
Opat lima genep
Tujuh dalapan salapan sapuluh

17
Kelas 1 Basa Sunda

Lembar Kerja Siswa 5


Tulis jumlah gambar dihandap ieu ngagunakeun aksara sunda!

Gambar Jumlah

18
Basa Sunda Kelas 1

BAB VI
PARABOT KELAS
Di handap ieu conto nami-nami alat-alat nu aya di kelas :

Papan Buku Pamupus


bor tulis

Wadah Mistar Pangserut


patlot

Patlot Méja Korsi

Pulpén

19
Kelas 1 Basa Sunda

Apalkeun kawih di handap ieu!

Kawih parabot kelas


(nada lagu balonku)

# Papan bor buku tulis


Pamupus patlot mistar

Pangserut wadah patlot


Méja korsi jeung pulpên

(Balik ka#)

Latihan Maca Wacana 5

Parabot Kelas

Ibu guru nuju nulis dina papan bor.

Barudak caralik dina luhur korsi.

Pamupus kanggo mupus.

Upami ngukur nganggo mistar.

Upami nyerat nganggo patlot jeung pulpên.

20
Basa Sunda Kelas 1

Lembar Kerja Siswa 6

Tulis nami-nami parabot kelas di handap ieu!

............................ ............................ ............................ ............................


...... ...... ...... ......

............................ ............................ ............................ ............................


...... ...... ...... ......

......................... .........................
......... .........

21
Kelas 1 Basa Sunda

Lembar Kerja Siswa 7


Baca wacana di handap pikeun ngajawab pananya no 1– 5

Parabot Kelas

Di kelas seueur parabot kelas.

Aya papan bor, korsi, méja, jeung sajabina.

Ibu guru nuju nulis dina papan bor.

Barudak caralik dina luhur korsi.

Barudak nyerat dina buku tulis.

Barudak nyerat nganggo patlot.

Upami mupus nganggo pampus.

Upami ngukur nganggo mistar.

I. Cakra ku anjeun huruf A, B, C, atawa D di hareup jawaban anu pangbenerna!

1. Judul wacana di luhur nyaéta ....

A. parabot kelas C. barudak di kelas

B. di lebet kelas D. seueur parabot

2. Ibu guru nuju nulis dina....

A. korsi B. papan bor C. mistar D. caralik

3. Barudak caralik dina luhur....

A. pamupus B. patlot C. korsi D. buku tulis

4. Barudak nyerat nganggo ....

A. pulpén B. méja C. pangserut D. patlot

5. Upami ngukur nganggo ....

A. mistar B. wadah patlot C. korsi D. Pamupus

II. Jodokeun pananya jeung jawaban di handap ieu!

a. patlot
6. .... 9 .... b. mistar
c. pangserut

7. .... 10 .... d. wadah patlot


e. pamupus
f. papan bor
8. ....

22
Basa Sunda Kelas 1

BAB VII
KELIR

Di handap ieu conto nami-nami warna:

Beureum Konéng Héjo

Bulao Hideung

Bodas Oranye Coklat

Gandaria Kasumba

23
Kelas 1 Basa Sunda

Apalkeun kawih di handap ieu!

Kawih Nami-Nami Kelir


(nada lagu “Pelangi”)

Beureum konêng hêjo

Bulao jeung hideung

Bodas oranye coklat


Gandaria kasumba

Beureum konêng hêjo


Bulao jeung hideung

Bodas oranye
Coklat kasumba

Latihan Maca wacana 6

Nami-Nami Kelir

Kelir = Warna
Rupa-rupa warna Katumbiri.
Beurem = Merah
Aya nu beureum, oranye jeung konêng.
Konêng = Kuning
Hêjo, bulao, kasumba jeung gandaria. Hêjo = Hijau
Êta sadayana kagungan nu Maha Kawasa. Bulao = Biru
Hideung = Hitam
Bodas = Putih
Oranye = Orange
Coklat = Cokelat
Gandaria = Ungu
Kasumba = Pink
Katumbiri = Pelangi

24
Basa Sunda Kelas 1

Lembar Kerja Siswa 8


I. Warnaan di handap teras tuliskeun nami kelir di handapna!

……………… ……………… ………………

……………… ………………

……………… ……………… ………………

……………… ………………

25
Kelas 1 Basa Sunda

BAB VIII
SASATOAN
Di handap ieu contoh nami-nami sasatoan :

Hayam Manuk Ěntog

Embé Munding Beurit

Sireum Maung

Simeut
Ucing
26
Basa Sunda Kelas 1

Sora Sasatoan

Munding sorana ooe


Embé sorana embééé

Ucing sorana méong-meong


Hayam sorana kukuruyuk

Êntog sorana wék-wék,

Beurit sorana cit-cit


Manuk sorana cuit-cuit

Maung sorana auum

Sasatoan nu aya sukuan, tandukan jeung jang-jangan


Munding, embé, ucing, maung jeung sireum sukuna aya opat

Hayam, éntog, manuk jeung simeut sukuna aya dua


Hayam, éntog, manuk aya jang-jangan

Munding, embé, ucing, maung jeung sireum teu aya jang-jangan


Munding, jeung émbé, aya tandukkan

Sireum, hayam, éntog, manuk jeung simeut teu aya tandukkan

 sora = suara
 Jangjang = sayap,
 Suku = kaki
 Tanduk=tanduk
 Aya = ada
 Teu aya = tidak ada

27
Kelas 1 Basa Sunda

Lembar Kerja Siswa 8


Baca ku anjeun wacana di handap ieu pikeun ngajawab

pananya no 1-5
Sasatoan

Ucing jeung maung sukuna aya opat.


Hayam jeung manuk sukuna aya dua.

Hayam, jeung manuk aya jangjangan.


Ucing, jeung mmbê teu aya jangjangan.

Embê jeung munding aya tandukkan.


Ucing, jeung beurit teu aya tandukkan.

Sora ucing mêong-mêong, sora maung auum.


Sora hayam kukuruyuk, sora êntog wêk-wêk.

A. Cakra ku anjeun huruf A, B, C, atawa D di hareup jawaban anu

pangbenerna!

1. Judul wacana di luhur nyaêta ....

A. sora B. warna C. sasatoan D. dinten

2. Maung sukuna aya ....

A. lima B. opat C. tilu D. dua

3. Sasatoan nu aya jangjangan ....

A. munding B. embê C. maung D. hayam

4. Sasatoan nu aya tandukkan ....

A. munding B. éntog C beurit D. simeut

5. Wék-wék éta sora ....

A. éntog B. sireum C. ucing D. hayam

28
Basa Sunda Kelas 1

B. Eusian ku anjeun titik-titik di handap ieu!

6. Sora manuk .... 9. Ieu gambar ....

7. Sora beurit ....

8. Ieu gambar …. 10. Ieu gambar ….

Apalkeun kawih di handap ieu!

Kawih nami-nami sasatoan

(nada lagu Cicak di dinding)

Hayam, manuk jeung éntog

Embé, munding jeung beurit


Simeut, sireum jeung ucing

Auum

Sorana maung

Latihan Maca Wacana 7

Sasatoan

Rupa-rupa sasatoan.

Aya nu jangjangan jeung aya nu tandukan.


Aya nu sukuna dua jeung aya nu sukuna opat.

Manuk, Hayam, Êntog aya jangjangan.


Embe, Munding aya tandukan.

Ucing sukuna opat, hayam sukuna dua.

29
Kelas 1 Basa Sunda

Lembar Kerja Siswa 9

Ceklis (√) sasatoan nu aya jangjangan jeung cakra (X) sasatoan nu


teu aya jangjangan!

30
Basa Sunda Kelas 1

Lembar Kerja Siswa 10

Ceklist (√) ku anjeun sasatoan nu sukuna dua jeung cakra (X) ku


anjeun sasatoan nu sukuna opat!

31
Kelas 1 Basa Sunda

BAB IX
NAMI-NAMI DINTEN

Di handap ieu contoh nami-nami dinten :

Senin = Senén
Selasa = Salasa

Rabu = Rebo
Kamis = Kemis

Jum’at = Juma’ah
Sabtu = Saptu

Minggu = Ahad
Ayeuna dinten Kemis

Kamari dinten Rebo


Énjing dinten Juma’ah

Pagéto dinten Saptu

 Dinten = hari
 Ayeuna = sekarang
 Kamari = kemarin
 Énjing = besok
 Pageto = lusa
 Anyar = baru

32
Basa Sunda Kelas 1

Apalkeun kawih di handap ieu!

Kawih nami-nami dinten

Senén Salasa
Rebo Kemis

Juma’ah Saptu Ahad


Éta nami-nami dinten

Senén diajar
Ambéh pinter

Budak anu males

Moal naék kelas

Latihan Maca Wacana 8

Nami-Nami Dinten

Dina saminggon aya tujuh dinten.


Ti kawit dinten Senén dugi ka dinten Ahad.

Barudak the sakolana ti kawit dinten Senên dugi ka dinten Juma’ah.


Barudak teh upacara unggal dinten Senén.

Unggal dinten Salasa ogé sok diayakeun kagiatan Pramuka.


Barudak pami ekskul unggal dinten Rebo jeung dinten Saptu.

Upami dinten Saptu jeung dinten Ahad barudak SDIT Aliya libur
sakola.

33
Kelas 1 Basa Sunda

Lembar Kerja 11
Baca ku anjeun wacana di handap ieu pikeun ngajawab

pananya no 1-5
Dinten

Dina saminggon aya tujuh dinten.


Ti kawit dinten Senén dugi ka dinten Ahad.

Ayeuna dinten Kemis kamari dinten Rebo.


Ayeuna dinten Juma’ah énjing dinten Saptu.

Ayeuna dinten Ahad pagéto dinten Salasa.

A. Cakra ku anjeun huruf A, B, C, atawa D di hareup jawaban anu

pangbenerna!
1. Judul wacana di luhur nyaéta ....

A. kelir B. sasatoan C. dinten D. kadaharan


2. Dina saminggon aya … dinten

A. opat B. lima C. genep D. tujuh


3. Ayeuna dinten Kemis kamari dinten ....

A. Salasa B. Rebo C. Jum’ah D. Saptu


4. Ayeuna dinten Jum’ah énjing dinten .…

A. Kamis B. Saptu C. Ahad D. Senén


5. Ayeuna dinten Ahad pagéto dinten ….

A. Saptu B. Senén C. Salasa D. Rebo

34
Basa Sunda Kelas 1

B. Euisan titik-titik di handap ieu!

6. Barudak upacara unggal dinten ....

7. Unggal dinten . . . . . . . . . . . . barudak nganggo saragam pramuka.

8. Barudak libur sakola unggal dinten . . . . . . . . . . . . . . jeung dinten

.........

9. Upami ekskul aya nu dinten . . . . . . . . . . jeung aya nu dinten . . . .

10. Sateuacaan dinten salasa dinten . . . . .

35
Kelas 1 Basa Sunda

BAB X
BUBUAHAN

Di handap ieu conto nami-nami bubuahan:

Cau Gedang
Kadu

Waluh Manggu Ganas Manggah

samangka kalapa
Dalima

Apallkeun kawih di handap ieu!

Kawih Bubuahan
(nada lagu Burung Kaka Tua)

Cau gedang kadu

Waluh manggu ganas


Samangka kalapa

Manggah jeung dalima

36
Basa Sunda Kelas 1

Kulit Jeung Rasa Bubuahan

Bubuahan aya nu rasana amis jeung aya nu rasana haseum.


Kulit bubuahan aya nu lésang jeung aya nu seusuet.

Bubuahan nu rasana amis : cau, gedang, kadu, waluh, samangka,


kalapa.

Bubuahan nu rasana haseum : manggu, ganas manggah, dalima.


Bubuahan nu kulitna lésang : cau, gedang, waluh, manggu, ganas,

samangka, kalapa, manggah, dalima.


Bubuahan nu kulitna seusuet : kadu, ganas.

 Lésang = halus
 Seuseut = kasar
 Amis = manis
 Haseum = asam

Latihan Maca Wacana 9


Bubuahan

Rupa-rupa bubuahan.

Aya nu rasana amis jeung aya nu haseum.

Aya nu kulitna lésang jeung aya nu seuseut.


Samangka jeung gedang rasana amis.

Manggah jeung ganas rasana haseum.


Cau jeung dalima kulitna lésang.

Kadu jeung ganas kulitna seuseut.

37
Kelas 1 Basa Sunda

Lembar Kerja Siswa 12


Tulis nami bubuahanna di handap ieu teras warnaan gambarna!

................... ................... ...................

................... ................... ...................

................... ...................

................... ...................

38
Basa Sunda Kelas 1

Lembar Kerja 13
Ceklis (√) bubuahan nu rasana amis jeung cakra (X) bubuahan nu
rasana haseum!

39
Kelas 1 Basa Sunda

BAB XI
KADAHARAN
Perhatikeun ieu nami-nami kadaharan dina basa sunda!

Sangu Endog Kupat

Jagong Lauk Sampeu

Supa Hui Borondong

Kembang gula

40
Basa Sunda Kelas 1

Apalkeun kawih di handap ieu!

Kawih Kadaharan
(nada lagu Bintang Kecil)

Sangu endog kupat jagong lauk


Sampeu hui supa jeung borondong

Kembang gula raos karasana


Abdi hoyong nyobian sadayana

Latihan Maca Wacana 10


Kadaharan
Unggal énjing Abdi tuang nganggo sangu, endog jeung lauk.

Waktos boboran abdi tuang kupat.

Jagong, sampeu, hui, supa jeung borondong raos karasana.

Kembang gula amis karasana.

Abdi hoyong nyobian sadayana.

 Jeung = dan
 Raos karasana = enak rasanya
 Hoyong = ingin
 Nyobian = mencoba

41
Kelas 1 Basa Sunda

Lembar Kerja Siswa 14


Eusian titik –titik di handap ieu!

1. Unggal énjing abdi tuang nganggo ….

2. Ema nuju ngagoréng ….

3. Nuju taun baruan abdi meuleum ….

4. Waktos boboran abdi tuang ….

5. Waktos lalajo di bioskop abdi mawa ….

6. ……………………………….. rasana amis.

7. Mang ujang nuju panên ………………. di kebon.

8. …………………………..…. Hayam teh ngandung protein.

9. Upami usum mijih sok bijil ….

10. Mang udin nuju melak ………………… di kebon.

42

Anda mungkin juga menyukai