Anda di halaman 1dari 14

FONOLOGI BASA JAWA

ENDANG SRI MARUTI, S.Pd., M.Pd


UNIVERSITAS PGRI MADIUN
WA: 082257995470
marutiendang@gmail.com
FONOLOGI ????
Fonologi niku gabungan saking kalih
ukara Yunani,
phone ingkang artinipun swara

kalian logos ingkang artosipun


tatanan, swara, utawi ilmu ingkang
diarani tatanipun swara.

Fonologi yaiku ilmu kang


mempelajari swaranipun basa.
FONOLOGI

Fonetik

Fonemik
mempelajari pripun
ngasilaken swara basa utawi
pripun basa di hasilaken kalian
Fonetik alat pangucapiun manungsa.

Fonetik Artikulatoris

Fonetik Akustis

Fonetik Auditoris
Fonemik
Fonemik niku cabang studi fonologi ingkang nyelidiki swara
satunggal ingkang paling alit sangking basa ingkang mbedakaken
makna.
Fonemik
Fonem

Alofon
Fonem

Fonem niku swara paling alit ingkang saged mbedakaken


tegesipun, minangka huruf niku
lambang swara utawi lambang fonem.

Kudu[kudu] >< kuru [kuru] mboten kalian huruf,


’harus’ ’kurus Fonem niku swara
Tuma[tumo] >< tuwa[tuwo] saking huruf, kalian
huruf niku lambang
Kutu tua saking swara
Alovon
Alofon niku swara basa ingkang
mboten gadhah fungsi dadhos
pambeda makna, variasi saking
anggota fonem

PITIK diwaos PITIK (PITEK)


Basa jawa gadhah fonem – fonem ngenten
niki :
Ngajeng Tengah Wingking
Lambang Nami Lambang Nami Lambang Nami
Kebuka I I jejeg U U jejeg
ditulis “u”

½ e é-jejeg : ə e- pepet: o o-jejeg


kebuka ditulis Ditulis ‘e’ u-miring:
‘é’ atau ‘ê’ ditulis ‘u’
i-miring:
ditulis ‘i
½ (Ɛ) e-miring: (ͻ) o-miring:
ketutup ditulis ‘e’ ditulis ‘o’
a-jejeg:
ditulis ‘a’

ketutup a a-miring
Macem-macemipun fonem vokal
No Vokal Jejeg Miring
1. /a/ 1. Amba 1. Aku
2. Rata 2. Laris
2. /e/ 1. Eman 1. Estu
2. Sela 2. Sela (*watu)
3. /i/ 1. mrico 1. cacing
2. Kalian 2. Wajik
4. / ə/ 1. Kere [ kere] 1. Kere [kəre]
2. Geger [gɛgɛr] 2. geger [ gəgər]
5. /o/ 1. Obah 1. topi
2. Coba 2. roti

6. /u/ 1. untu 1. Biyung


2. Putu 2. Parut
Konsonan
No konsonan ngajeng Tengah wingking
1. b Bebek Bebek Manteb
2. c Candra Cocok -
3. d Dene Dalu Abad
4. dh Dhawuh Tuladha -
5. f Geger Ajeg
6. g Gendong Geger Ajeg
7. h Hyang Luhur Tuwuh
8. j Jejer Ajeg Bajaj
9. k Kuawajiban Akik Mlirik
10. l Lali Palu Aspal
Pambeda
No Pembeda Salah Bener
1. t kalian d 1. Kasebud 1. Kasebut
2. Kaged 2. Kaget
2. t kalian th 1. Tiwul 1. Thiwul
2. Nyatet 2. Nyathet
3. d kalian dh 1. Pandawa 1.Pandhawa
2. Dahar 2. Dhahar
4. p kalian b 1. Guyub Rukun 1.Guyup Rukun
2. Andhab Ansor 2. Andhap Ansor
pengembanganipun
Materi pangembangipun Fonologi basa jawa wonten kelas SD minangka
njelasaken pripun caranipun maos kalian nulis ingkang bener wonten basa
jawa. Damel model sinau simulasi tipenipun sinau sesarengan,

Modhel belajar niki mugi –mugi saged nambahi pahamipun siswa kadhos
mempelajari fonologi basa jawa ingkang nyinaoni bentenipun swara basa
kalian panulisanipun wonten tuladha ukara basa jawa.
Kesimpulan
Fonologi niku ilmu ingkang nyinaoni swaranipun basa

fonologi niku swara ingkang diasilaken sangking alat pengucapipun manungsa,


ingkang ginanipun dados pambeda makna utawi ingkang mboten gadhah fungsi
dados pambeda makna

Fonologi niku jinise wonten kalih, satunggal fonetik kalian fonemik.

Anda mungkin juga menyukai