Anda di halaman 1dari 3

BAB IV WIDYA TULA

Kompeténsi Dasar Indikator


3.4 Mengaplikasikan anggah PERTEMUAN 1
ungguhing basa Bali dalam 3.4.1Menggali persoalan dalam wacana pendidikan
berkomunikasi dan percakapan 3.4.2 Mengemukakan tanggapan tentang masalah
tentang masalah pendidikan, pendidikan dengan anggah ungguhing basa Bali
ekonomi dan surat lamaran

4.4.Memproduksi surat lamaran 4.4.1 Menunjukkan permasalahan pendidikan dan


kerja dengan menggunakan anggah solusinya
ungguhing basa Bali yang benar

PAPLAJAHAN 9 WIDYATULA
9.1 Widyatula Wacana Pendidikan

Paiketan Basa miwah Budaya


Bali ring Panglimbak Jagaté
Maosang indik basa Bali, akéh pisan pikenohipun majeng ring kahuripan iraga sareng
sami, utaminnyané ring iraga sané wéntén ring sajebag jagat Bali. Silih sinunggilnyané basa Bali
punika prasida anggén serana ngajegang angga sarira. Napi sané ngawinan kadi punika? Akéh
karasayang panglimbak sané nénten becik saking dura negara, ngranjing ka jagat Bali.
Panglimbak sané kaon punika, minakadi akéh parajana Baliné, pamekas para yowana, sané
sampun maparilaksana sakadi nginutin budaya saking dura negara, akéh parajana Baliné sané
nganggén obat-obatan terlarang, akéh para yowana sané maparilaksana nénten manut ring tata
krama miwah budaya Baliné. Yéning parisolah para yowanané kadi asapunika kabanggayang
nglimbak, pastika sampun pacang sayan kaon saha rug jagat Baliné.
Sinalih tunggil sané kaanggén serana nénten wénten tios wantah basa Bali. Basa Baliné
kabuatang pisan anggén jalaran, nincapang parilaksana, mangda prasida setata maparilaksana
becik, duaning yéning kayun mlajahin, raris nganggén basa Bali punika, sinanggeh iraga pacang
prasida setata eling ring sikian, ring dija ja iraga magenah. Santukan ring basa Bali punika
wénten sané kabaos sor singgih basa, sané pinaka cihna madaging tatakrama ngupadi kahuripan
maparajana. Sapunapi sapatutnyané iraga mabaos ring anaké sané sampun lingsir, sapunapi
mabaos ring anaké sané durung kauningin utawi durung kenal, sinanggeh iraga setata jaga eling,
ring dija iraga magenah, sang sapasira sané kairing mabaos, mawinan pacang prasida setata
mabaos sané ngawetuang ledang pikayunan anaké siosan utawi kabaos "angawé sukaning wong
lén ".
Yening mlajahin basa Bali, janten setata éling ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa.
Indayang pratyaksayang, yéning anaké nganggén basa Bali, makadi ring paruman, ring
pasangkepan, janten rikala ngawitin mabaos, ngojarang Om Swastiastu, raris rikala muputang
bebaosan, setata kadulurin antuk Om Santih Santih Santih Om. Puniki nyihnayang iraga setata
éling ring Ida turmaning setata nyinahang pangubakti mangda ngamolihang karahajengan sareng
sami.
Salanturnyané sajeroning mlajahin basa Bali, setata iraga éling ring budaya, saluir
pakardin i manusa, sané mawit saking padma hredayané. Ring budaya druéné ngranjing sané
kabaos kasusastran. Kasusastraan Bali punika nganggén basa Bali, saha kasurat antuk aksara
Bali, mawinan budaya druéné mapaiketan pisan ring basa Bali, bilih-bilih basa Baliné kabaos
pinaka akah budaya Baliné. Taler kabaos, mungguing budaya Baliné kapramanain antuk agama,
uning raris iraga ring sastra-satra agama, taler uning ring asapunapi maparilaksana sané becik.
Yening sampun setata maparilaksana becik, sinanggeh setata nemu bagia, kadi kabaos ring
sastrané.
"Ring hulu, ring helet, ring p'ringga ring laya, ring jroning paperangan kuneng, tar teka
juga ikang bhaya ri sang darmika, apan subhakanna rumaksa sira ". Suksmannyané, yéning
sampun setata maparilaksana sané becik, yadiastun iraga magenah ring genah sané kalintang
mayanin, iraga jaga mangguh karajahengan, duaning sang sané setata nglaksanayang dharma,
jaga ngamolihang woh pakardinipun. sané ngawinan setata mangguhang ayu.
Majalaran mlajahin basa Bali, prasida mlajahin budaya druéné. Mangda nenten iraga
kabaos, kadi i katak sané wénten ring sor tunjungé, i kekupu saking doh ipun ngarasayang
kamiikan ipun i sekar tunjung, sakéwaten i katak yadiastun nampek ring genahé punika, setata
nyongkok nénten ngrasayang kamiikan i sekar tunjung. sané kalintang ngulangunin.
Suksmanipun, iraga ring jagat Bali akéh pisan madué seni budaya, sané luihing utama kabaos
adiluhung, ngawinan akéh parajanané saking dura negara, meled pisan manahipun ngantenang
seni budaya Baliné, sakéwanten iraga sané magenah ring Bali nénten pati rungu ring budayané,
mangda nénten kadi asapunika.
Kadi sampun kabaos i wau, iraga mlajahin basa Bali, gumanti prasida éling ring raga,
ring dija ja pada magenah, setata nglaksanayang wacika parisuda, stata éling ring Ida Sang
Hyang Widhi Wasa, éling ring agama, éling ring budaya Baliné. Yéning sampun setata éling
kadi punika, sinanggeh iraga prasida setata turéksa ring angga, prasida setata mulat sarira,
duaning wénten kabaos,
"apan ikang manah ngaranya, ya ika witning indrya, maprewerti to ya ring subha asubha
karma, matangyan ikang manah juga prihen kahutamanya sokareng". Sané kabaos manah wantah
satmaka witnyané saking indria sami, saking punika taler jaga matemu laksana sané becik utawi
kaon, mawinan patut iraga ngeretin manah punika ngawit saking mangkin.
Inggih sasampuné iraga prasida nglaksanayang kadi iwau, janten pacang setata ajeg ring
raga soang-soang. Ajeg ring angga pacang metu parilaksana sané becik, sané ngawinang ajeg
jagat Baliné. Yan sampun ring soang-soang angga setata prasida ajeg, asapunapi ja kabaos ageng
gegodané ring jagat kaliyugané mangkin, sinanggeh prasida iraga jaga ngimpasin.

Anda mungkin juga menyukai