TIGO PONDASI AKIDAH ISLAM (Revisi)

‫ا ُأل ُظ ْو ُل امث ََّلزَ ُة‬
Judul asli:
Al Ushul ats-Tsalatsah
Panulih:
Syaikh. Muhammad at-Tamimi
Edisi Bahaso Minang:
Tigo Pondasi Akidah Islam
Penerjemah:
Abul Khair Al-Minkabawi
Editor:
Zahir Al-Minangkabawi
Muraja’ah:
Buya Dafrizal S.Pd.I
Sakapua siriah:
Buya Asmon Nurijal Lc
Penerbit:
PUSTAKA MARIBARAJA
(Cetakan I, Muharram 1444 H)
(Hak cetak sarato penterjemahan buliah untuak saluruah kaum muslimin dengan
syaraik indak manambah sarato mangurangi kanduangan isi buku)
(1) Tigo Pondasi Akidah Islam

Salayang pandang
ِ ِ ‫ث ِۡس ِم ٱ َّ ِّلل ٱ َّمص ۡ َٰ لٱ ِر ٱ َّمص‬

،‫ْح ِح ِو ٱَ ْ ََم ِؼ ْ َْي‬ ِ ِ ‫امس َل ُم ػَ ََل ذ‬
ْ َ ‫َاِت ْ َاألنْ ِخيَا ِء َو ا ْم ُم ْص َس ِو ْ َْي ن َ ِح ِي ّنَا ُم َح َّم ٍس َو ػَ ََل ٱ ٓ ِ ِل َو‬ َّ ‫امْ َح ْمسُ ّ َّ ِّلل َر ِ ّب امْ َؼامَ ِم ْ َْي َو‬
َّ ‫امع َل ُة َو‬
: ُ‫ٱَ َّما ت َ ْؼس‬
Sagalo puji hanyo kapado Allah Subhanahu wa ta‟ala sajo kito paruntuakan,
indak adoh Rabb nan berhak kito ibadahi sacaro haq kacuali Allah Subhanahu wa
ta‟ala. Salawaik basarato salam kapado junjuangan kito Nabi Muhammad Shalallahu
„alaihi wasallam, kapado kaluarga baliau dan para sahabat baliau, sarato kapado
saluruah kaum muslimin nan manaladani patunjuak baliau sampai Hari Kiamaik.
Ibaraiknyo pai bajalan jauah, tantu kito paralu arah basarato patunjuak untuak
sampai ka tampek tujuan. Baitu pulo baagamo, tantu labiah paralu kito mampalajari
sarato mangatahui pondasi dari agamo kito. Jikok indak tahu arah patunjuak dalam
parjalanan di dunia sajo mambuek kito tasasek, mako labiah babahayo jikok kito
indak tahu jo pondasi utamo agamo kito.
Buku ketek nan ado di tangan dunsanak iko adolah sabuah buku nan kami
terjemahkan ka dalam bahaso Minang dari sabuah buku babahaso Indonesia matan
Ushul Tsalatsah nan ditulih dek Syaikhul Islam Muhammad at-Tamimi rahimahullah.
Inti parkaro dari tulisan baliau adolah tantang parkaro akidah, yaitu sabuah parkaro
nan paliang utamo wajib dikatahui dek kito umaik Islam.
Kami sangajo mamiliah pembahasan akidah disababkan banyak di antaro kito

nan alun paham bana tantang akidah nan salamaik. Di tambah pulo sairiang wakatu,
kito maliek samakin gadang fitnah untuak manyasekkan kito sarato katurunan kito
dari agamo dan pamahaman nan luruih.
Indak lupo kami mangucapkan tarimokasih kapado sado pihak nan alah
maluangkan wakatu mambantu kami dalam usaho nan ko. Diantaronya Buya
Dafrizal S.Pd.I, Buya Asmon Nurijal Lc, Ustadz Zahir Al-Minkabawi dan nan lainnyo,
nan tantu indak dapek kami sabuikan kasadonyo. Mudah-mudahan sajo usaho kito
dinilai dek Allah Subhanahu wa ta‟ala sabagai sabuah kabaiakan di Hari Kiamaik.
Dan semoga sajo usaho kito nan saketek ko bamanfaat untuak para dunsanak di
Ranah Minang, dan sakalian kaum muslimin. Aamiin
Sabagaimano indak adoh gadiang nan indak ratak, pastinyo adoh cacaik jo
kurang didalamnyo. Oleh karano itu, sungguah saran dan kritikan dari dunsanak
sadonyo sangaiklah kami tunggu. Sahinggo cacaik jo kurang dapek dielokan di
kudian hari. Barakallahu fiikum jami‟an.
‫ْح ِح ِو َٱ ْ ََم ِؼ ْ َْي‬

ْ َ ‫اّلل َو َس َّ ََّل ػَ ََل ن َ ِح ِي ّنَا ُم َح َّم ٍس َو ػَ ََل ٱ ٓ ِ ِل َو‬
ُ َّ ‫َو َظ ََّل‬
Bekasi, Safar 1443 H/ September 2021 M
Abul Khair Al-Minkabawi

Sakapua Siriah
‫ْح ِح ِو و مر والاه‬
ْ َ ‫امس َل ُم ػَ ََل رسولِ ّاّلل َو ػَ ََل ٱ ٓ ِ ِل َو‬ َّ ‫امْ َح ْمسُ ّ َّ ِّلل َو‬
َّ ‫امع َل ُة َو‬
ُ
: ُ‫ ٱَ َّما ت َ ْؼس‬،‫ورسول‬ ‫هللا وحسه ال رشيم ل وٱٔصيسُ ٱٔ َّن محمسً ا غحسُ ه‬
ُ ‫ٱٔصيسُ ٱٔ ْن ال ٕا َل إال‬
Alhamdulillah, sagalo puji hanyo milik Allah Rabb alam samesta, ateh sagalo
nikmat nan senantiaso Allah limpahkan kapado kito. Tarutamo sakali nikmat iman jo
amal sholeh.
Barangkek dari kaadaan umat Islam di ranah Minang nan makin lamo makin
tapangaruah jo paham-paham materi nan baakibaik banyak nan makin jauah dari
agamonyo. Sahinggo lah mulai asiang di talingo sabagian kalau mandanga tantang
ajaran Islam nan murni.
Supayo indak makin jauah awak dari agamo awak ko, mako ado dunsanak awak
nan punyo pamikiran untuak manterjemahkan kitab-kitab Islam nan babahaso Arab
ka bahaso Minang. Salah satunyo adolah kitab nan adoh di tangan kito ko. Kitab iko
maajak awak basamo untuak mangenal Allah, Islam agamo kito, jo Rasulullah. Tigo
parkaro nan ka ditanyokan ka awak katiko partamo masuak alam kubua. Tigo
parkaro ko murah manjaweknyo katiko di ateh tanah, tapi kalau alah di bawah tanah
tagantuang iman jo amal sholeh awak samaso hiduik di ateh tanah.
Tigo parkaro iko sangaik rancak diaja-an sajak dini ka anak cucu jo ponakan,
sabagai padoman utamo hiduik.
Demikian, samoga jadi parhatian basamo. Semoga bamanfaat,
‫ابرك ّاّلل يل و ممك‬
Saniangbaka, 27 Sepetember 2021/ 20 Shafar 1443
Asmon Nurijal

DAFTAR ISI
Salayang pandang ………………………………………………………………………… 2
Sakapua Siriah …………………………………………………………………………..... 3
Daftar Isi ……...…………………………………………………………………………..... 5
Tigo Pondasi Akidah Islam ……….……………………………………………………… 6
Pondasi nan partamo ……………………………………………………………………. 11
Pondasi nan kaduo .……………………………………………………………………… 19
Pengertian Islam …………………………………………………………………………. 19
Pengertian Iman ………………………………………………………………………….. 22
Pengertian Ihsan …………………………………………………………………………. 23
Pondasi nan katigo ………………………………………………………………………. 26
Matan Babahaso Arab Al-Ushul ats-Tsalatsah .………………………………………. 34

TIGO PONDASI AKIDAH ISLAM
ِ ِ ‫ث ِۡس ِم ٱ َّ ِّلل ٱ َّمص ۡ َٰ لٱ ِر ٱ َّمص‬

“Dengan manyabuik Namo Allah nan Maha Rahman (pangasiah) jo Maha Rahim
(panyayang).”
ُ ‫ َ(ر ِٰ ََم‬،‫ِا ْػ َ َّْل‬

‫هللا) ٱَن َّ ُو ََي ُِة ػَوَ ْينَا ثَ َؼ م َُّل ٱَ ْرتَع ِ َم َسائِ َل‬
Katahuilah (semoga Allah marahmati angkau) bahwasannyo wajib bagi kito
mampalajari tantang ampek parkaro, diantaronyo:
‫هللا َو َم ْؼ ِصفَ ُة ن َ ِخ ِيّ ِو َو َم ْؼ ِصفَ ُة ِد ْي ِر ْاال ْٕس َل ِم ِاب ْ َأل ِد َ ِل‬

ِ ‫ َو ى َُو َم ْؼ ِصفَ ُة‬،‫ امْ ِؼ ْ َُّل‬: ‫ْ ُاأل ْو ََل‬
Partamo: Ilmu. Yakni mangenal Allah, mangenal Nabi-Nyo, dan mangenal
Agamo Islam; basarato jo dalil-dalilnyo.
‫ امْ َؼ َم ُل ِت ِو‬: ‫امثَّا ِن َي ُة‬

Kaduo: Maamalkannyo (ilmu nan sudah dipalajari)
‫ ادلَّ غ َْو ُة ٕامَ ْي ِو‬: ‫امث َّا ِمثَ ُة‬

Katigo: Mandakwahkannyo.
‫امع ْ ُْب ػَ ََل ْ َاأل َذى ِف ْي ِو‬

َّ : ‫َّامصا ِت َؼ ُة‬
Kaampek: Basaba tahadok sagalo bantuak gangguan dalam malakukan tigo hal
nan tasabuik di ateh.
: ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

Dalilnyo adolah firman Allah Subhanahu wa ta‟ala nan babunyi:
(‫ُۡس ۝ ا َّال ٱ َّ َِّل َير َءا َمنُو۟ا َو َ َِعوُو۟ا ٱ َّمع لـ ِو َح لـ ِت َوث ََو َاظ ۡو۟ا تِبمۡ َح ّ ِق َوث ََو َاظ ۡو۟ا تِب َّمع ۡ ِْب‬
ٍ ۡ ‫ۡص ۝ ا َّن ٱ ۡال َنس لٱ َر مَ ِفی د‬
ِ ۡ ‫) َوٱمۡ َؼ‬
ّ ّ ّ
[3 - 1 ‫]سورة امؼۡص‬

“Demi Maso, sasungguahnyo manusia tu batua-batua barado dalam karugian,
kacuali urang-urang nan baiman dan mangarajoan amal saliah, dan nasehat
manasehati kapado kabanaran, dan nasehat manasehati supayo manatapi
kasabaran.” (QS. Al-„Ashr (103): 1-3)
‫كَا َل امضَّ ا ِف ِؼ مي َر ِ َٰ ُو َّاّلل‬

Imam Asy-Syafi‟i rahimahullah, baliau bakato:
‫امس ْو َر َة مَكَفَْتْ ُ ْم‬

‫هللا ُ َّج ًة ػَ ََل َذوْ ِل ِو ا َّٕال َى ِش ِه م‬
ُ ‫مَ ْو َما ٱَ ْن َز َل‬
“Sakironyo Allah indak manurunkan hujjah tahadok makhluk-Nyo kacuali surek
(Al-„Ashr) iko sajo, niscayo alah cukuik untuak mereka.”
ُ َّ ‫َو كَا َل امْ ُحز َِار مي َر ِ َٰ ُو‬

:‫اّلل‬
Imam Al Bukhari rahimahullah mangatokan pulo di dalam Kitab Shahih baliau:
ِ‫َاب ُب امْ ِؼ ْ َُّل كَ ْد َل امْلَ ْولِ َو امْ َؼ َمل‬

“Bab bailmu sabalun bakato jo babuek.”

Dalilnyo adolah firman Allah Subahanahu wa ta‟ala nan babunyi:
(‫فَب ۡػ َ َّۡل ٱَنَّوُۥ َ ۤال امَ لـ َو ا َّال ٱ َّ ُّلل َوٱ ۡس خَ ۡغ ِف ۡص ِ ََّلنۢح َِم‬...)
ّ ّ
[19 ‫]سورة محمس‬
“Mako katahuilah bahwasannnyo indak ado tuhan (nan berhak disambah)

kacuali Allah, dan mintaklah ampun ateh doso angkau.” (QS. Muhammad (47): 19),
) ِ‫فَ َدسَ ٱَ ِتوْ ِؼ ْ َِّل (كَ ْد َل امْلَ ْولِ َو امْ َؼ َمل‬

oleh karano itu, Allah ta‟ala mandahulukan ilmu sabalun ucapan jo amalan.
‫ك ُم ْس ِ ٍَّل َو ُم ْس ِو َم ٍة ثَ َؼ م َُّل َى ِش ِه امْ َم َسائِلِ َو امْ َؼ َم ُل ِبِ ِ َّر‬ ُ ‫ َ(ر ِٰ ََم‬،‫ِا ْػ َ َّْل‬
ّ ِ ُ ‫اهللا) ٱَن َّ ُو ََي ُِة ػَ ََل‬
Katahuilah (samoga Allah marahmati angkau) bahwasannyo wajib bagi satiok
urang Muslim jo Muslimah mampalajari tigo parkaro barikuik ko, dan maamalkannyo:

‫ فَ َم ْر ٱَ َهاػَ ُو َد َذ َل امْ َ نَّ َة َو َم ْر َغ َعا ُه َد َذ َل امنَّ َار‬،‫ ت َ ْل ٱَ ْر َس َل امَ ْينَا َر ُس ْو ًال‬،‫اّلل َذوَلَنَا َو َر َزكَنَا َو مَ ْم ي َ ْ ُْ ْننَا َ ًَ ًل‬
َ َّ ‫ ٱَ َّن‬: ‫ْ ُاأل ْو ََل‬
ّ
Nan partamo: Bahwasannyo Allah-lah nan manciptakan kito, mambari rasaki
kapado kito, dan indak mambiakan kito talantar, tapi mautuih saurang Rasul kapado
kito. Mako barangsiapo manaati Rasul tu, inyo akan masuak Sarugo dan
barangsiapo nan manantangnyo, inyo akan masuak Narako.

‫(ا َّ َّۤن ٱَ ۡر َسوۡنَ ۤا امَ ۡي ُ ۡمك َر ُس ًوال صَ لٱيِسً ا ػَوَ ۡي ُ ۡمك َ َ ۤمَك ٱَ ۡر َسوۡنَ ۤا ا َ لَل ِف ۡص َغ ۡو َن َر ُسو ًال ۝ فَ َؼ َ ل‬
)ً‫َص ِف ۡص َغ ۡو ُن ٱ َّمص ُسو َل فَبَذ َۡشن َ لـ ُو ٱَ ۡذ ًشا َوتِيل‬
ّ ّ ّ
[16 - 15 ‫]سورة املزمل‬
"Sasungguahnyo Kami alah mautuih ka angkau (hai urang-urang kapia Makkah)

saurang Rasul nan manjadi saksi tahadok angkau, sabagaimano Kami alah mautuih
(daulu) saurang Rasul kapado Fir'aun, mako Fir‟aun mandurhakoi Rasul itu, mako
Kami sikso inyo jo siksoan nan barek." (QS. Al-Muzammil (75):15-16)
ٌ َ ‫ َال َم‬،‫ُْشكُ َم َؼ ُو ٱَ َح ٌس ِِف ِغ َحا َدثِ ِو‬

‫ل ُملَ َّصبٌ َو َال ن ِ يَب ُم ْص َس ٌل‬ ِ ْ ‫اّلل َال يَ ْص ََض َٱ ْن ي‬
َ َّ ‫ ٱَ َّن‬: ‫امثَا ِن َي ُة‬
Kaduo: Sasungguahnyo Allah indak rido disakutukan jo sasuatu apopun
basamo-Nyo dalam baibadah kapado-Nyo; baiak itu Malaikaik nan didakekkan
ataupun Nabi nan diutuih.

)‫َ(و َٱ َّن ٱمۡ َم َس لٱجِ سَ ِ َّ ِّلل فَ َل ثَسۡ ُغو۟ا َم َع ٱ َّ ِّلل ٱَ َحسً ا‬

[18 ‫]سورة اجلر‬
"Dan sasungguahnyo musajik-musajik adolah milik Allah, mako jaanlah angkau

manyambah saurangpun di dalamnyo di sampiang manyambah Allah." (Q.S Al-Jin
(72): 18)
َ َّ ‫ َال َ َُي ْو ُز َ ُل ُم َو َاال ُة َم ْر َحا َّد‬،‫اّلل‬

‫ َو مَ ْو ََك َن َٱ ْك َص َب كَ ِصيْ ٍة‬،ُ‫اّلل َو َر ُس ْو َل‬ َ َّ َ‫ ٱَ َّن َم ْر ٱَ َها َع َّامص ُس ْو َل َو َو َّحس‬: ‫امث َّا ِمثَ ُة‬
Katigo: Barangsiapo nan manaati Rasul dan mantauhidkan Allah, mako indak
buliah baginyo basikap loyal (bakasiah sayang) kapado urang nan manantang Allah
jo RasulNyo, meskipun mereka itu adolah karabat dakeknyo.

‫مون َم ۡر َح ۤا َّد ٱ َّ َّلل َو َر ُس َولُۥ َومَ ۡو ََكن ُۤو۟ا َء َ ۤااب َء ُ ُۡه ٱَ ۡو ٱَتۡنَ ۤا َء ُ ُۡه ٱَ ۡو اد َۡواَنَ ُ ۡم ٱَ ۡو غ َِض َریَتَ ُ ۡ ۚۡم‬
َ ‫ون تِب َّ ِّلل َوٱمۡ َي ۡو ِم ٱمۡـَا ِد ِص يُ َوۤاد‬َ ُ‫َّ(ال ََتِسُ كَ ۡو ًما يُ ۡؤ ِمن‬
ّ
َِ ‫ٱُ ۟ومَ لۤـى َم نَخَ َة ِِف كُوُوِبِ ِ ُم ٱ ۡالمی َ لٱ َر َوٱَيَّسَ ُُه ِج ُصو ٍح ِّمنۡ ُوُۖ َويُسۡ ِذوُي ُۡم َحن َّ لـ ٍت َ َۡت ِصی ِمر ََتْۡتِ َا ٱ ۡ َألَنۡ َ لٱ ُص َد لـ ِ ِِل َير ِفهیَاۚۡ َر‬
‫َض ٱ َّ ُّلل َغۡنۡ ُ ۡم‬
ّ ّ
)‫َو َرضُ و۟ا َغ ۡن ُ ۚۡو ُٱ ۟ومَ لۤـى َم ِ ۡز ُب ٱ َّ ۚۡ ِّلل ٱَ َ ۤال ا َّن ِ ۡز َب ٱ َّ ِّلل ُ ُُه ٱمۡ ُم ۡف ِو ُح َو َن‬
ّ ّ
[22 ‫]سورة اجملادل‬
"Angkau indak ka mandapeki sasuatu kaum nan baiman ka Allah jo Hari Akia,
saliang bakasiah sayang jo urang-urang nan manantang Allah jo Rasul-Nyo,
sakalipun mereka itu bapak-bapak, atau anak-anak, atau sudaro-sudaro, ataupun
kaluarganyo. Mereka itulah urang-urang nan Allah alah mananamkan kaimanan
dalam hatinyo dan manguekkan mereka jo patolongan nan datang dari pado-Nyo.
Dan dimasuakan-Nyo mereka itu ka dalam Sarugo nan mailia dibawahnyo sungai-
sungai, mereka kekal didalamnyo. Allah rido ka mereka dan mereka pun maraso
pueh tahadok (limpahan rahmat)-Nyo. Mereka itulah golongan Allah. Katahuilah
bahwa sasungguahnyo golongan Allah tu adolah golongan nan baruntuang." (QS.
Al-Mujadilah (58): 22)
َ َّ َ‫ ٱَ ْن ثَ ْؼ ُحس‬: َ ْ ‫اّلل مَ َطا َغخِ ِو) ٱَ َّن امْ َحنِ ْي ِفيَّ َة ِم َّ ََّل ا ْج َص ِى‬
‫اّلل َو ْحسَ ُه ُم ْز ِو ًعا َ ُل ا ِم ّ ْ َْي‬ ُ َّ َ‫ (ٱَ ْرصَ سَ ك‬،‫ِا ْػ َ َّْل‬
ّ
Katahuilah (samoga Allah maagiah angkau ar-Rasydu (katatapan jo kataguahan
hati barado dijalan nan bana) untuak manaatiNyo) bahwasannyo al-Hanifiyah adolah
millah (agamo) Nabi Ibrahim, yaitu: handaknyo angkau manyambah Allah samato jo
mamurnikan kataatan hanyo kapadoNyo.
ُ َّ ‫ َ َمَك كَا َل‬:‫اّلل َمَ ِ ْي َع امنَّ ِاس َو َذوَلَي ُْم مَيَا‬

: ‫اّلل ثَ َؼ َاَل‬ ُ َّ ‫َو ِت َش ِ َِل ٱَ َم َص‬
Dan tahadok parkaro nan sarupo itulah Allah mamarintahkan kasadonyo
manusia sarato manciptakannyo, sabagaimano firman Allah nan babunyi:
ِ ُ‫َ)و َما َذوَ ۡل ُت ٱمۡ ِ َّر َوٱ ۡال َنس ا َّال ِم َي ۡؼ ُحس‬
(‫ون‬
ّ ّ
[56 ‫]سورة اَّلارايت‬
"Dan indaklah Aku ciptakan jin jo manusia kacuali supayo inyo sadonyo
baibadah kapado Aku." (QS. Adz-Dzariyat (51): 56)
‫ يُ َو ِّحسُ ْو ِن‬: ‫َو َم ْؼ ََن ي َ ْؼ ُحسُ ْو ِن‬

Makna dari kalimat "Supayo inyo sadonyo baibadah kapado Aku" dalam ayat iko
adolah supayo mereka tu sadonyo mantauhidkan Allah.

ْ ّ ِ : ‫ َو َٱغ َْظ ُم َما َنَ َى َغ ْن ُو‬،‫اّلل ثَ َؼ َاَل َابمْ ِؼ َحا َد ِة‬
‫ َو ى َُو َدغ َْو ُة غَ ْ ِری ِه َم َؼ ُو‬، ُ‫امْشك‬ ِ َّ ‫ َو ى َُو ٕا ْف َصا ُد‬، ُ‫ امخَّ ْو ِ ْيس‬: ‫اّلل ِت ِو‬
ُ َّ ‫َو ٱَغ َْظ ُم َما ٱَ َم َص‬
Dan parkaro nan paliang aguang dari parintah Allah adolah parintah tauhid, yaitu
mangesakan Allah dalam baibadah. Dan larangan nan paliang gadang adolah
syiriak, yaitu manyaru (manyambah) nan lain di sampiang manyambah Allah.

Dalilnyo adolah firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
(‫ْش ُنو۟ا ِت ِوۦ صَ ۡيـًٔا‬

ِ ۡ ُ ‫) َوٱ ۡغ ُحسُ و۟ا ٱ َّ َّلل َو َال ج‬
[36 ‫]سورة امنساء‬
"Dan sambahlah Allah dan jaanlah angkau babuek (syiriak) saketekpun!." (QS.
An-Nisa' (4): 36)
‫ َما ْ ُاأل ُظ ْو ُل امث ََّلزَ ُة ام َّ ِِت ََي ُِة ػَ ََل ْ ٕاالن ْ َس ِان َم ْؼ ِصفَْتُ َا؟‬: ‫فَ ٕا َذا ِك ْي َل َ َِل‬
Apobilo ditanyokan kapado angkau, "Apo itu tigo dasar utamo nan wajib
dikatahui dek satiok urang muslim?"
‫اّلل ػَوَ ْي ِو َو َس َّ ََّل‬

ُ َّ ‫ َو ن َ ِخيَّ ُو ُم َح َّمسً ا َظ ََل‬،ُ‫ َو ِديْنَو‬،ُ‫ َم ْؼ ِصفَ ُة امْ َؼ ْح ِس َرتَّو‬: ‫فَ ُل ْل‬
Mako jaweklah, "Pangatahuan hamba tantang Rabbnyo, agamonyo, jo Nabinyo
Muhammad Shalallahu 'alaihi wasallam."
---()---

1. Mangenal Rabb/ Allah ‫ﷻ‬
‫ َم ْر َرت م َم؟‬: ‫فَ ٕا َذا ِك ْي َل َ َِل‬

Apobilo ditanyokan kapado angkau, "Sia Rabb/ Tuhan angkau?"
‫ مَي َْس ِيل َم ْؼ ُح ْو ٌد ِس َوا ُه‬،‫ َو ى َُو َم ْؼ ُح ْو ِدي‬،‫اّلل َّ ِاَّلي َر َّاب ِِن َو َر ََّّب َ َِم ْي َع امْ َؼامَ ِم ْ َْي ِتنِ ْؼ َمخِ ِو‬
ُ َّ ‫ َر ِ ّ َّب‬: ‫فَ ُل ْل‬
Mako jaweklah, "Rabb ambo adolah Allah, nan mamaliharo ambo dan
mamaliharo saganok alam jo nikmat-nikmatNyo, dan Allah adolah sasambahan
ambo, ambo indak mamiliki sasambahan salain Allah."

(‫)ٱمۡ َح ۡمسُ ِ َّ ِّلل َر ِ ّب ٱمۡ َؼ لـوَ ِم َْي‬

[2 ‫]سورة امفاَتة‬
"Sagalo puji untuak Allah, Rabb samesta alam.'' (QS. Al-Fatihah (1): 2)
‫ َو ٱََّنَ َوا ِح ٌس ِم ْر َذ ِ َِل امْ َؼامَ ِم‬،‫اّلل ػَامَ ٌم‬

ِ َّ ‫ك َما ِس َوى‬
‫َو ُ م‬
Dan kasadonyo nan salain Allah adolah „alam (makhluk) dan ambo iko tamasuak
salah satu dari pado „alam tu.
‫ ِ َِب َغ َصفْ َت َرت م َم؟‬: ‫فَ ٕا َذا ِك ْي َل َ َِل‬

Apobilo ditanyokan kapado angkau, “Jo apo angkau mangatahui Rabb angkau?”
‫ ِتب ٓ َايثِ ِو َو َم ْزوُ ْوكَاثِ ِو‬: ‫فَ ُل ْل‬

Mako jaweklah, “ (ambo mangatahuinyo) jo tando-tando (kakuasaan) dan
makhluk-makhlukNyo.”

‫ َو َم ْر‬،‫ َو ْ َاأل ْرضُ ْو َن ام َّس ْح ُع‬،‫امس ْح ُع‬ َّ : ‫ َو ِم ْر َم ْزوُ ْوكَاثِ ِو‬...‫ َو امْلَ َم ُص‬،‫ َو امضَّ ْم ُس‬،‫ َو اهۡنَّ َ ُار‬،‫ انو َّ ْي ُل‬: ‫َو ِم ْر ٱ ٓ َايثِ ِو‬
َّ ‫امس َم َاو ُات‬
‫ِفهیْ ِ َّر‬
Di antaro tando-tandoNyo yaitu: adohnyo malam jo siang, matohari jo bulan, dan
di antaro makhluk-makhlukNyo adohnyo langik nan tujuah jo bumi nan tujuah, sarato
saganok makhluk nan adoh di dalam dan di antaro kaduonyo.

ّۡ ُ ‫) َو ِم ۡر َءاي َ لـخِ ِو ٱم َّ ۡي ُل َوٱهۡنَّ َ ُار َوٱمضَّ ۡم ُس َوٱمۡلَ َم ُ ۚۡص َال ج َ ۡس ُجسُ و۟ا نِوضَّ ۡم ِس َو َال نِوۡلَ َم ِص َوٱ ۡۡسُسُ و۟ا ِ َّ ِّلل ٱ َّ َِّلی َذوَلَي َُّر ّان ُن‬
َ ُ‫نإ ا َّاي ُه ثَ ۡؼ ُحس‬
(‫ون‬
[37 ‫]سورة فعوت‬
“Dan sabagian dari tando-tando kakuasaan-Nyo adonyo malam, siang, matohari

jo bulan. Jaanlah basujuik kapado matohari dan jaanlah (pulo) kapado bulan, tapi
basujuiklah kapado Allah nan manciptakannyo, jikok angkau hanyo kapado-Nyo sajo
manyambah.” (QS. Fushshilat (41): 37)
: ‫َو كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
Dan firmanNyo Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
‫(ا َّن َرجَّ ُ ُمك ٱ َّ ُّلل ٱ َّ َِّلی َذوَ َق ٱ َّمس َم لٱ َو لٰ ِت َوٱ ۡ َأل ۡر َض ِِف ِس خَّ ِة ٱَ َّاي ٍم ُ َّث ٱ ۡس َخ َو لى ػَ ََل ٱمۡ َؼ ۡص ِ ُۖش يُغ ِۡضی ٱم َّ ۡي َل ٱهۡنَّ َ َار يَ ۡطوُ ُحوُۥ َ ِثيثًا‬
ّ
)‫َوٱمضَّ ۡم َس َوٱمۡلَ َم َص َوٱمنم ُ و َم ُم َسر ََّص لٰ ِت ِتبَ ۡم ِص ِه ۤۦ ٱَ َال َ ُل ٱمۡ َزوۡ ُق َوٱ ۡ َأل ۡم ُ ُۗص ثَ َح َاركَ ٱ َّ ُّلل َر مب ٱمۡ َؼ لـوَ ِم ْ َْي‬
[54 ‫]سورة األٔغصاف‬
“Sasungguahnyo Rabb angkau adolah Allah nan alah manciptakan langik jo

bumi dalam anam maso, sudah tu Inyo basamayam di ateh „Arasy. Inyo
manutuikkan malam kapado siang nan mangikutinyo dengan capek, dan
(diciptakkan-Nyo pulo) matohari, bulan jo bintang-bintang, (masiang-masiang)
tunduak kapado parintah-Nyo. Ingeklah, manciptakan jo mamarintahkan hanyolah
hak Allah. Maha suci Allah, Rabb samesta alam.” (QS. Al-A‟raf (7): 54)
: ‫ َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬،ُ‫َو َّامص مب ى َُو امْ َم ْؼ ُح ْود‬

Dan ar-Rabb (nan manciptakan samesta iko) Inyo-lah Tuhan nan punyo hak
untuak disambah. Dalilnyo adolah firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:

‫ون ۝ ٱ َّ َِّلی َح َؼ َل مَ ُ ُمك ٱ ۡ َأل ۡر َض ِف َصاصً ا َوٱ َّمس َم ۤا َء ِتنَ ۤا ًء‬ َ ‫(يَبُّٔيم َا ٱمنَّ ُاس ٱ ۡغ ُحسُ و۟ا َرجَّ ُ ُمك ٱ َّ َِّلی َذوَلَ ُ ۡمك َوٱ َّ َِّل َير ِمر كَ ۡد ِو ُ ۡمك مَ َؼوَّ ُ ۡمك ثَخَّ ُل‬
)‫َوٱَ َنز َل ِم َر ٱ َّمس َم ۤا ِء َم ۤا ًء فَبَد َۡص َج ِت ِوۦ ِم َر ٱمث َّ َم َصا ِت ِر ۡزكًا مَّ ُ ۡمكُۖ فَ َل َ َۡت َؼوُو۟ا ِ َّ ِّلل ٱَنسَ ادًا َوٱَ ُ ۡنإ ثَ ۡؼوَ ُم َو َن‬
[22 - 21 ‫]سورة امحلصة‬
“Wahai sakalian manusia, sambahlah Rabb angkau nan alah manciptakan

angkau jo urang-urang nan sabalun angkau supayo angkau batakwa. Inyo-lah nan
manjadikan bumi sabagai hamparan untuak angkau dan langik sabagai atok dan
Inyo manurunkan (hujan) dari langik, sudah tu Inyo manghasilkan jo hujan tu sagalo
buah-buahan sabagai rasaki untuak angkau, dek karano itu jaanlah angkau
manjadikan sakutu-sakutu bagi Allah padohal angkau mangatahui.” (QS. Al-Baqarah
(2): 21-22)
‫ امْزَا ِم ُق ِميَ َش ِه ْ َاأل ْص َيا ِء ى َُو امْ ُم ْس َخ ِح مق نِوْ ِؼ َحا َد ِة‬: ‫اّلل‬
ُ َّ ‫كَا َل ا ْج ُر نَثِ ْ ٍری َر ِ َٰ ُو‬
Alah bakato Imam Ibnu Katsir rahimahullah, “nan manciptakan sagalo sasuatu
ikolah nan berhak untuak disambah.”
،‫ك‬ ُ ‫ َو امخَّ َو م‬،‫ َو َّامص َخا ُء‬،‫ َو امْر َْو ُف‬،‫ َو ِمنْ ُو ادلم ػَا ُء‬،‫ َو ْاال ْ َس ِان‬،‫ َو ْااليْ َم ِان‬،‫ ِمثْ ُل ْاال ْس َل ِم‬،‫اّلل ِبِ َا‬ ُ َّ ‫َو ٱَن َْوا ُع امْ ِؼ َحا َد ِة ام َّ ِِت ٱَ َم َص‬
ّ ّ ّ
‫ َو‬،‫ َو امنَّ ْش ُر‬،‫ َو ا ََّّلتْ ُح‬،‫ َو ْاال ْس خِغَازَ ُة‬،ُ‫ َو ْاال ْس خِ َؼا َذة‬،‫ َو ْاال ْس خِ َؼان َ ُة‬،‫ َو ْاالَّنَ ت َ ُة‬،‫ َو امْر َْض َي ُة‬،ُ‫ َو امْرُ ضُ ْوع‬،‫ َو َّامص ْى َح ُة‬،‫َو َّامص ْغ َح ُة‬
ّ ّ ّ ّ
ُ َّ ‫غَ ْ ُری َذ ِ َِل ِم ْر ٱَن َْواعِ امْ ِؼ َحا َد ِة ام َّ ِِت ٱَ َم َص‬
‫ ُ مُكيَا ِ َّ ِّلل ثَ َؼ ََل‬،‫اّلل ِبِ َا‬
Macam-macam ibadah nan Allah parintahkan adolah; Islam, Iman, Ihsan,
bado'a, khauf (takuik), raja' (pangharok-an), raghbah (baharok amalan di tarimo),
rahbah (raso cameh), khusyu', khasyyah (takuik), inabah (baliak kapado Allah),
isti'anah (mintak patolongan), isti'adzah (bamohon palinduangan), istighatsah
(bamohon patolongan katiko tajadi kasulitan), mandabiah, banazar, dan amal ibadah
lainnyo nan diparintahkan Allah, saluruahnyo hanyolah untuak Allah Subhanahu wa
ta'ala.

)‫َ(و َٱ َّن ٱمۡ َم َس لٱجِ سَ ِ َّ ِّلل فَ َل ثَسۡ ُغو۟ا َم َع ٱ َّ ِّلل ٱَ َحسً ا‬

[18 ‫]سورة اجلر‬
"Dan sasungguahnyo musajik-musajik adolah milik Allah, mako jaanlah angkau

manyambah saurangpun di dalamnyo di sampiang manyambah Allah." (Qur'an
Surek Al-Jin (72): 18)

‫ْشكٌ ََك ِف ٌص‬ ِ َّ ‫َص َف ِمۡنْ َا صَ يْئًا ِمغ ْ َِری‬
ِ ْ ‫اّلل فَي َُو ُم‬ َ َ ‫فَ َم ْر‬
Mako barangsiapo nan maaliahkan ciek sajo dari ibadah-ibadah itu kapado
salain Allah, mako inyo adolah urang musyrik nan kapia (batal ka-Islamannyo)

َ ‫) َو َمر يَسۡ ُع َم َع ٱ َّ ِّلل امَ لٱيًا َءاد ََص َال ُج ۡص َى لٱ َر َلُۥ ِت ِوۦ فَان َّ َما ِ َساتُوُۥ ِغنسَ َ ِرت ّ ِو ۤۦ ٰۚۡ انَّوُۥ َال يُ ۡف ِو ُح ٱ ۡمكَ لـ ِف ُص‬
(‫ون‬
ّ ّ ّ
[117 ‫]سورة املؤمنون‬
"Dan barangsiapo manyambah tuhan nan lain di sampiang (manyambah) Allah,

padohal indak adoh suatu dalil pun baginyo tantang itu, mako sasungguahnyo
paretongannyo di sisi Rabbnyo, sasungguahnyo urang kapia tu tiado baruntuang."
(Qur'an Surek Al-Mu'minun ayat 117)
)3371:‫ ادلم ػَا ُء َمخم امْ ِؼ َحا َد ِة (رواه امْمشي‬: ‫َو ِِف امْ َح ِسيْ ِر‬
Dalam sabuah hadits disabuikkan, "Do'a adolah inti ibadah.'' (HR. Tirmidzi no.
3371)

(‫ون َ ََجَّنَّ َ دَا ِد ِص َير‬ َ ‫ُوِن ٱَ ۡس خَ ِ ۡة مَ ُ ۡمكۚۡ ا َّن ٱ َّ َِّل َير ي َۡس خَ ۡك ِ ُْب‬
َ ُ‫ون َغ ۡر ِغ َحاد َِِت َس َيسۡ ُذو‬ ۤ ِ ‫) َوكَا َل َ جرم ُ ُمك ٱ ۡدغ‬
ّ
[66 ‫]سورة غافص‬
"Dan Rabb angkau bafirman, 'Bado'a-lah kapado Aku, niscayo akan Aku
perkenankan untuak angkau. Sasungguahnyo urang-urang nan manyombongkan
diri dari manyambah Aku, akan masuak Narako Jahanam dalam kaadaan hino."
(QS. Al-Mu'min (40): 60)
: ‫َو َد ِم ْي ُل امْر َْو ِف كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

Dalil (bahwasannyo) Khauf („raso takuik‟ tu adolah ibadah nan indak buliah
diparuntuakan kacuali kapado Allah) adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan
babunyi:

)‫ون ان ُن ُنإ مم ۡؤ ِم ِن َْي‬ ۡ ُ ُ‫)فَ َل ََتَاف‬
ِ ُ‫وُه َوذَاف‬
ّ
[175 ‫]سورة ٱٓل َعصان‬
"Karano itu jaanlah angkau takuik kapado urang-urang tu tapi takuiklah kapado
Aku, jikok angkau batua-batua urang nan baiman." (QS. Ali Imran (3): 175)
: ‫َو َد ِم ْي ُل َّامص َخا ِء كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

Dalil (bahwasannyo) Raja' („baarok‟ itu adolah ibadah nan indak diparuntuakkan
kapado salain Allah) adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
(‫ُْشكۡ ِت ِؼ َحا َد ِة َ ِرت ّ ِو ۤۦ ٱَ َح ۢ َسا‬

ِ ۡ ‫)فَ َمر ََك َن يَ ۡص ُحو۟ا ِملَ ۤا َء َرِت ّ ِوۦ فَوۡ َي ۡؼ َم ۡل َ ََع ًل َظ لـ ِو ًحا َو َال ي‬
[116 ‫]سورة امكيف‬
"Barangsia maarokan basuo jo Rabbnyo, mako handaklah inyo mangarajokan

amal salih dan jaanlah inyo mampasakutukan jo saurangpun dalam baibadah
kapado Allah." (QS. Al-Kahfi (18): 110)
: ‫ك كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
ِ ‫َو َد ِم ْي ُل امخَّ َو م‬
Dalil (bahwasannyo) Tawakal (adolah ibadah nan indak buliah diparuntuakkan
kapado salain Allah) adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
)‫َ(وػَ ََل ٱ َّ ِّلل فَذَ َو َّ ُُك ۤو۟ا ان ُن ُنإ مم ۡؤ ِم ِن َْي‬

ّ
[23 ‫]سورة املائسة‬
"Dan hanyo kapado Allah-lah handaknyo angkau batawakal jikok angkau batua-
batua urang nan baiman.” (QS. Al-Ma'idah (5): 23)
: ‫َو كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
Dan baitu pulo jo Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
(‫ك ػَ ََل ٱ َّ ِّلل فَي َُو َ ۡس ُح ُو‬

ۡ َّ ‫َ)و َمر ي َ َخ َو‬
[3 ‫]سورة امطلق‬
"Dan barangsiapo batawakal kapado Allah, mako Allah akan mancukuikkan

(kaparaluannyo)." (QS. Ath-Thalaq (65): 3)

: ‫َو َد ِم ْي ُل َّامص ْغ َح ِة َو َّامص ْى َح ِة َو امْرُ ضُ ْوعِ كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
Dalil bahwasannyo Raghbah (raso cinto), Rahbah (raso cameh) dan Khusyu‟
(marupokan ibadah nan indak buliah diparuntuakan kapado salain Allah) adolah
Firman Allah Subhanahu wa ta‟ala nan babunyi:
)‫ُون ِِف ٱمۡز ۡ ََریا ِت َويَسۡ ُغونَنَا َرغَ ًحا َو َرىَح ًا ُۖ َو ََكنُو۟ا مَنَا َد لـ ِض ِؼ َْي‬
َ ‫)اَنَّ ُ ۡم ََكنُو۟ا ي َُس لٱ ِصغ‬
ّ
[96 ‫]سورة األٔنخياء‬
“Sasungguahnyo mereka itu adolah urang-urang nan salalu bagageh dalam

(mangarajokan) parbuatan nan baiak. Dan mereka itu bado‟a kapado Kami jo arok
cameh dan mereka itu adolah urang-urang nan khusyu‟ kapado Kami.” (QS. Al-
Anbiya‟ (21): 90)
: ‫َو َد ِم ْي ُل امْر َْض َي ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

Dalil (bahwasannyo) Khasyyah („raso takuik‟ itu ibadah nan indak buliah
diparuntuakkan kapado salain Allah) adolah Firman Allah Subhanahu wa ta‟ala:
)‫)فَ َل َ َۡتضَ ۡو ُ ُۡه َوٱدۡضَ ۡو ِِن‬

[156 ‫]سورة امحلصة‬
“Mako jaanlah angkau takuik ka mereka itu dan takuiklah angkau kapado Aku.”
(QS. Al-Baqarah (2): 150)
: ‫َو َد ِم ْي ُل ْاالَّنَ ت َ ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

ّ
Dalil (bahwasannyo) Inabah („babaliak kapado Allah‟ itu marupokan ibadah)
adolah Firman Allah Subhanahu wa ta‟ala:
)ُ‫َ)وٱَ ِني ُد ۤو۟ا ا َ لَل َ ِرجّ ُ ۡمك َوٱَ ۡس ِو ُمو۟ا َل‬

ّ
[54 ‫]سورة امزمص‬
“Dan batobaiklah angkau kapado Rabb angkau dan basarah dirilah kapado-
Nyo.” (QS. Az-Zumar (39): 54)
: ‫َو َد ِم ْي ُل ْاال ْس خِ َؼان َ ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

ّ

Dalil (bahwasannyo) Isti‟anah („mamohon patolongan‟ itu adolah ibadah) adolah
Firman Allah Subhanahu wa ta‟ala:
)‫)ا َّايكَ ن َ ۡؼ ُحسُ َوا َّايكَ ن َ ۡس خَ ِؼ ُْي‬

ّ ّ
[5 ‫]سورة امفاَتة‬
“Hanyo kapado Angkau-lah kami manyambah dan hanyo kapado Angkau-lah

kami mamintak patolongan.” (QS. Al-Fatihah (1): 5)
:‫َو ِِف امْ َح ِسيْ ِر‬

Dalam sabuah hadits Nabi Shalallahu alaihi wasallam basabda,
)293/1 :‫ ٱٰٔس‬،2516 :‫َو ا َذا ْاس َخ َؼ ْن َت فَ ْاس َخ ِؼ ْر ِاب َّ ِّلل (رواه امْمشي‬
ّ
“Apobilo angkau mamintak patolongan, mako mintaklah kapado Allah.” (HR.
Tirmidzi no. 2516, Ahmad I/293)
: ‫َو َد ِم ْي ُل ْاال ْس خِ َؼا َذ ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

ّ
Dalil (bahwasannyo) Isti‟adzah (“mamohon palinduangan” adolah marupokan
ibadah) adolah Firman Allah Subhanahu wa ta‟ala nan babunyi:
)‫)كُ ۡل ٱَغُو ُذ ِج َص ِ ّب ٱمۡفَوَ ِق‬

[1 ‫]سورة امفوق‬
“Katokanlah, ambo balinduang kapado Rabb nan manguasoi (wakatu) Subuah.”

(QS. Al-Falaq (113): 1)
(‫)كُ ۡل ٱَغُو ُذ ِج َص ِ ّب ٱمنَّ ِاس‬

[1 ‫]سورة امناس‬
“Katokanlah, ambo balinduang kapado Rabb nan mamaliharo dan manguasoi

manusia.” (QS. An-Naas (114): 1)
: ‫َو َد ِم ْي ُل ْاال ْس خِغَازَ ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

ّ
Dalil (bahwasannyo) Istighatsah („mamohon bantuan supayo disalamaikkan dari
kasulikan‟ marupokan ibadah) adolah Firman Allah Subhanahu wa ta‟ala:

(‫اب مَ ُ ۡمك‬ َ ‫)ا ۡذ ج َ ۡس خَ ِغيث‬
َ ‫ُون َ جرَّ ُ ۡمك فَب ۡس خَ َج‬
ّ
[9 ‫]سورة األٔنفال‬
“(Ingeklah) katiko angkau mamohon bantuan kapado Rabb angkau, mako

dikabuakan untuak angkau.” (QS. Al-Anfal (8): 9)
: ‫َو َد ِم ْي ُل ا ََّّلتْ ِح كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

Dalil bahwasannyo adz-Dzabhu („mandabiah‟ marupokan ibadah) adolah Firman
Allah Subhanahu wa ta‟ala nan babunyi:
(‫يم َ ُلۥُۖ َو ِت َشا ِ َِل ٱُ ِم ۡص ُت َوٱَ َ َّ۠ن ٱَ َّو ُل ٱمۡ ُم ۡس ِو ِم َْي‬ِ َ ‫)كُ ۡل ا َّن َظ َل ِِت َون ُ ُس ِكی َو َم ۡح َي َای َو َم َم ِاِت ِ َّ ِّلل َر ِ ّب ٱمۡ َؼ لـوَ ِم َْي ۝ َال‬
َ ‫رش‬
ّ
[163 - 162 ‫]سورة األٔنؼام‬
“Katokanlah, sasungguahnyo shalat ambo, ibadaik ambo, iduik ambo jo mati

ambo hanyolah untuak Allah, Rabb samesta alam, indak adoh sakutu bagiNyo. Dan
sarupo itulah nan diparintahkan kapado ambo dan ambo adolah urang nan partamo-
tamo manyarahkan diri (kapado Allah).” (QS. Al-An‟am (6): 162-163)
ُ َّ ‫ مَ َؼ َر‬: ‫َو ِِف امْ َح ِسيْ ِر‬

ِ َّ ‫اّلل َم ْر َذت َ َح ِمغ ْ َِری‬
‫اّلل‬
Dan didalam sabuah hadits dikatokan: “Allah mangutuak urang nan mandabiah
untuak salain Allah.”
: ‫َو َد ِم ْي ُل امنَّ ْش ِر كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

Dalil (bahwasannyo) banazar (marupokan ibadah) adolah Firman Allah
Subhanahu wa ta‟ala nan babunyi:
(‫رش ُهۥ ُم ۡس َخ ِط ًریا‬ َ ُ‫ون تِبمنَّ ۡش ِر َو َ َیاف‬

‫ون ي َ ۡو ًما ََك َن َ م‬ َ ُ‫)يُوف‬
[7 ‫]سورة االٕنسان‬
“Mereka itu manunaikan nazar dan takuik ka suatu hari nan azabnyo marato di
manopun.” (QS. Al-Insan (76): 7)
---()---

2. Mangenal Islam basarato dalil-dalinyo
ْ ّ ِ ‫ َو ا ْم َ َْب َاء ُة ِم َر‬،‫ َو ْ ِاالنْ ِل َيا ُد َ ُل ِاب َّمطاػَ ِة‬،‫َو ى َُو ْ ِاال ْس ِد ْس َل ُم ِ َّ ِّلل ِابمخَّ ْو ِ ْي ِس‬
‫امْش ِك َو ٱَى ِ ِْل‬
Yaitu Mangenal agamo Islam basarato dalil-dalilnyo. Islam adolah basarah diri
(dan tunduak) kapado Allah jo caro batauhid, patuah jo kataatan, dan basikap indak
suko (bara‟) dari nan namonyo kasyiriakan jo palakunyo.
‫ َو ُ م‬،‫ َو ْاال ْ َس ُان‬،‫ َو ْااليْ َم ُان‬،‫ ْاال ْس َل ُم‬: ‫َو ى ُُو زَ َل ُث َم َصاثِ َة‬
‫ك َم ْصثَ َح ٍة مَيَا ٱَ ْر ََك ٌن‬
ّ ّ ّ
Dan Islam itu mampunyai tigo tingkatan yaitu: Islam, Iman, jo Ihsan, dan satiok
tingkeknyo mampunyoi rukun.
)‫ ْ(اال ْس َل ُم‬:‫امْ َم ْصثَ َح ُة ْ ُاأل ْو ََل‬

ّ
Tingkatan partamo (istilahnyo) adolah Islam.
،‫ َو َظ ْو ُم َر َمضَ َان‬،‫ َو ايْخَا ُء َّامز ََك ِة‬،‫امع َل ِة‬ ُ َّ ‫ صَ يَا َد ُة ٱَ ْن َال ا َ َل ا َّال‬:‫فَبَ ْر ََك ُن ْاال ْس َل ِم َ َْخ َس ٌة‬
ِ َّ ‫اّلل َو ٱَ َّن ُم َح َّمسً ا َر ُس ْو ُل‬
َّ ‫ َو اكَا ُم‬،‫اّلل‬
ّ ّ ّ ّ ّ
ِ ّ ‫َو ِ مج امْ َحي ِْت‬
‫اّلل امْ َح َصا ِم‬
Rukun Islam adoh limo yaitu: Syahadaik (pasaksian) bahwasannyo indak adoh
tuhan nan berhak disambah kacuali Allah dan Nabi Muhammad adolah utusan Allah,
managakkan shalat, mambayia zakaik, puaso di bulan Ramadhan dan manunaikan
haji ka Baitullah al-Haram.
: ‫فَسَ ِم ْي ُل امضَّ يَا َد ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

Dalil (dari pado) syahadaik adolah Firman Allah Subhanahu wa ta‟ala nan
babunyi:
( ُ ‫)صَ يِسَ ٱ َّ ُّلل ٱَنَّوُۥ َ ۤال امَ لـ َو ا َّال ى َُو َوٱمۡ َموَ لۤـىكَ ُة َوٱُ ۟ومُو۟ا ٱمۡ ِؼ ۡ َِّل كَ ۤإِ ۢ َما تِبمۡ ِل ۡس ِِۚۚۡ َ ۤال امَ لـ َو ا َّال ى َُو ٱمۡ َؼ ِز ُيز ٱمۡ َح ِك‬
ّ ّ ّ ّ ّ ّ
“Allah manyatokan bahwasannyo indak adoh tuhan (nan berhak disambah)

malainkan Inyo, Nan managakkan kaadilan. Sado alahnyo Malaikaik jo urang-urang
nan bailmu (manyatokan nan sarupo jo itu). Indak adoh tuhan (nan berhak
disambah) malainkan Inyo, Nan Maha Perkasa lagi Maha Bijaksana.” (QS. Ali Imran
(3): 18)

ُ َّ ‫ َال َم ْؼ ُح ْو َد ِِب ّ ٍَق ا َّال‬:‫َو َم ْؼۡنَ َا‬
‫اّلل َو ْحسَ ُه‬
ّ
Dan maknanyo adolah: Indak adoh nan berhak disambah jo caro nan haq
malainkan Allah samato.
ِ َّ ‫ َّنَ ِفيًا َ َِم ْي َع َما يُ ْؼ َحسُ ِم ْر د ُْو ِن‬:َ‫َال ا َل‬

‫اّلل‬
ّ
(Makna) "Indak adoh tuhan" adolah maniadokan sado alah bantuak
sasambahan salain daripado Allah,
‫رشيْ َم َ ُل ِِف ُم ْو ِك ِو‬

ِ َ ‫ َ َمَك ٱَن َّ ُو َال‬،‫رشيْ َم َ ُل ِِف ِغ َحا َدثِ ِو‬
ِ َ ‫ ُمثْ ِحخًا امْ ِؼ َحا َد َة ِ َّ ِّلل َو ْحسَ ُه َال‬:‫اّلل‬
ُ َّ ‫ا َّال‬
ّ
(Sadangkan makna) "Kacuali Allah" adolah manatapkan sagalo bantuak ibadah
hanyo kapado Allah samato, indak adoh sakutu bagi-Nyo dalam baibadah
kapadoNyo dan indak adoh pulo sakutu dalam kakuasoan-Nyo.
ُ ّ ِ ‫َو ثَ ْف ِس ْ ُریىَا َّ ِاَّل ْي يُ َو‬

:‫ّضيَا كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
Tafsiran dari pado syahadaik tu dipajaleh oleh Firman Allah Subhanahu wa
ta'ala nan babunyi:
‫ون ۝ ا َّال ٱ َّ َِّلی فَ َط َص ِِن فَانَّوُۥ َس هیَ ۡ ِس ِير ۝ َو َح َؼوَيَا َ ُِك َم ۢ َة َاب ِكيَ ًة ِِف‬
َ ُ‫َ(وا ۡذ كَا َل ا ۡج َصا ِى ُ ِ َألتِي ِو َوكَ ۡو ِم ِو ۤۦ ان ََِّن جَ َ ۤصا ٌء ِّم َّما ثَ ۡؼ ُحس‬
ّ ّ ّ ّ ّ
)‫ون‬َ ُ ۡ َ ۡ ‫َغ ِل ِد ِوۦ مَ َؼوَّي‬
‫ؼ‬ ِ
‫ح‬ ‫ص‬ ‫ي‬ ‫ُم‬
[28 - 26 ‫]سورة امزدصف‬
"Dan ingeklah katiko Ibrahim bakato kapado bapak jo kaumnyo,

'Sasungguahnyo ambo balapeh diri dari apo nan kalian sambah. Tatapi ambo
manyambah Rabb nan manjadikan ambo, karano sasungguahnyo Inyo akan
maagiah hidayah kapado ambo.' Dan Ibrahim manjadikan kalimaik tauhid itu kekal
pado katurunannyo supayo mereka itu babaliak kapado kalimaik tauhid tu." (QS. Az-
Zukhruf (43): 26-28)
:‫َو كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
Dan Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
ِ ۡ ُ ‫(ك ٌ ۡل ي َ لۤـبَ ۡى َل ٱ ۡم ِكذَ لـ ِة ثَ َؼامَ ۡو۟ا ا َ لَل َ ُِك َم ٍة َس َوۤا ِء ت َ ۡينَنَا َوتَيۡنَ ُ ۡمك ٱَ َّال ن َ ۡؼ ُحسَ ا َّال ٱ َّ َّلل َو َال ن‬
‫ْشكَ ِت ِوۦ صَ ۡيـًٔا َو َال يَخَّ ِز َش ت َ ۡؼضُ نَا ت َ ۡؼضً ا ٱَ ۡر َاب ًاب ِّمر‬
ّ ّ
)‫ون‬ َ ‫ُون ٱ َّ ۚۡ ِّلل فَان ث ََوم َّ ۡو۟ا فَ ُلومُو۟ا ٱ ۡصيَسُ و۟ا ِتبََّنَّ ُم ۡس ِو ُم‬ ِ ‫د‬
ّ

"Katokanlah, 'Hai Ahli Kitab, marilah (bapacik) kapado suatu katatapan nan
indak adoh pasalisiahan antaro kami jo angkau, bahwasannyo indaklah kito sambah
kacuali Allah dan indak kito pasakutukan Inyo jo sasuatu pun dan indak (pulo)
sabagian kito manjadikan sabagian nan lain sabagai tuhan salain Allah.' Jikok
mereka itu bapaliang, mako katokanlah kapado mereka itu, 'Saksikanlah
bahwasannyo kami adolah urang-urang nan basarah diri (kapado Allah)." (QS. Ali
Imran (3): 64)
:‫اّلل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
ِ َّ ‫َو َد ِم ْي ُل صَ يَا َد ِة ٱَ َّن ُم َح َّمسً ا َر ُس ْو ُل‬
Dalil syahadaik (pasaksian) bahwasannyo Nabi Muhammad adolah Rasul Allah
adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
)ٌ ْ ِ ‫)مَلَسۡ َخ ۤا َء ُ ُۡك َر ُسو ٌل ِّم ۡر ٱَن ُف ِس ُ ۡمك َغ ِز ٌيز ػَوَ ۡي ِو َما َغنِ م ۡإ َ ِص ٌيط ػَوَ ۡي ُمك تِبمۡ ُم ۡؤ ِم ِن َْي َر ُء ٌوف َّر‬
[128 ‫]سورة امخوتة‬
"Sasungguahnyo alah tibo kapado angkau saurang Rasul dari kaum angkau,
barek taraso dek inyo pandaritaan angkau, (inyo) sangaik mainginkan (kaimanan jo
kasalamatan) untuak angkau, sangaik belas kasihan sarato panyayang tahadok
urang-urang Mukmin." (QS. At-Taubah (9): 128)
َ‫ َو ٱَ ْن َال يُ ْؼ َحس‬،‫اب َما َنَ َى َو َز َح َص‬

ُ َ‫ َو ْاح ِذن‬،‫ َو ث َْع ِسيْ ُل ُو ِف ْي َما ٱَذ َ َْْب‬،‫ َها َغ ُخ ُو ِف ْي َما ٱَ َم َص‬:‫اّلل‬
ِ َّ ‫َو َم ْؼ ََن صَ يَا َد ِة ٱَ َّن ُم َح َّمسً ا َر ٌس ْو ُل‬
َ َ ‫اّلل ا َّال ِت َما‬
‫رش َع‬ ُ َّ
ّ
Makna dari kalimaik syahadaik (pasaksian) bahwasannyo Nabi Muhammad
adolah Rasul Allah adolah: manaati sagalo parintah baliau, mambanakan barito nan
baliau kabakan, dan maninggakan sagalo nan baliau larang, (sarato) supayo Allah
indak diibadahi malainkan jo caro nan alah baliau syariatkan.
:‫ َو ثَ ْف ِس ْ ُری امخَّ ْو ِ ْي ِس كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬،‫ َو َّامز ََك ِة‬،‫امع ّل ِة‬

َّ ‫َو َد ِم ْي ُل‬
Dalil shalat dan zakaik basarato panafsiran tauhid adolah Firman Allah
Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
(‫) َو َم ۤا ٱُ ِم ُص ۤو ۟ا ا َّال ِم َي ۡؼ ُحسُ و۟ا ٱ َّ َّلل ُم ۡز ِو ِع َْي َ ُل ٱ ِّدل َير ُ نَفَ ۤا َء َويُ ِلمیُو۟ا ٱ َّمعوَ لو َة َويُ ۡؤثُو۟ا ٱ َّمزنَ لو َةۚۡ َو َذا ِ َِل ِد ُير ٱمۡ َل ِيّ َم ِة‬
ّ
[5 ‫]سورة امحينة‬
"Padohal mereka itu indak disuruah kacuali supayo baibadah kapado Allah jo
mamurnikan kataatan kapado-Nyo dalam (manjalankan) agamo dengan luruih dan
supayo mereka itu managakkan shalat dan manunaikan zakaik, dan nan sarupo
itulah agamo nan luruih." (QS. Al-Bayyinah (98): 5)

:‫امع َيا ِم كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
ِ ّ ‫َو َد ِم ْي ُل‬
Dalil (daripado syari'at) puaso adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan
babunyi:
َ ‫)ي َ لۤـبَُّيم َا ٱ َّ َِّل َير َءا َمنُو۟ا ُنخِ َة ػَوَ ۡي ُ ُمك ٱ ّ ِمع َيا ُم َ َمَك ُنخِ َة ػَ ََل ٱ َّ َِّل َير ِمر كَ ۡد ِو ُ ۡمك مَ َؼوَّ ُ ۡمك ثَخَّ ُل‬
(‫ون‬
"Hai urang-urang nan baiman, diwajibkan kapado kalian bapuaso sabagaimano

diwajibkan kapado urang-urang nan sabalun kalian, supayo kalian batakwa." (QS.
Al-Baqarah (2): 183)
:‫َو َد ِم ْي ُل امْ َح ّ ِج كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

Dalil (dari syari'at) haji adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
ۡۚ ً ‫) َو ِ َّ ِّلل ػَ ََل ٱمنَّ ِاس ِ مج ٱمۡ َحيۡ ِت َم ِر ٱ ۡس َخ َطا َع امَ ۡي ِو َسخ‬

(‫ِيل َو َمر نَفَ َص فَا َّن ٱ َّ َّلل غَ ِ يَن َغ ِر ٱمۡ َؼ لـوَ ِم َْي‬
ّ ّ
"Haji adolah kawajiban manusia tahadok Allah yaitu (untuak) urang-urang nan
sanggup maadokan pajalanan ka Baitullah. Barangsiapo nan maingkari (kawajiban
haji), mako sasungguahnyo Allah Maha Kayo (indak mamaralukan sasuatu) dari
samesta alam." (QS. Ali Imran (3): 97)
‫ ْاالي ْ َم ُان‬:‫امْ َم ْصثَ َح ُة امثَّا ِن َي ُة‬

ّ
Tingkatan kaduo adolah Iman
‫ َو امْ َح َيا ُء ُص ْؼ َح ٌة ِم َر ْااليْ َم ِان‬،‫ َو ٱَدَّْنَ ىَا ا َم َاه ُة ْ َاأل َذى َغ ِر ا َّمط ِصيْ ِق‬،‫اّلل‬
ُ َّ ‫ فَبَ ْػ َلىَا كَ ْو ُل َال ا َ َل ا َّال‬،‫َو ى َُو تِضْ ٌع َو َس ْح ُؼ ْو َن ُص ْؼ َح ًة‬
ّ ّ ّ ّ
Dan Iman itu adoh labiah dari tujuah puluah cabang; nan paliang tinggi darinyo
adolah ucapan Laa ilaha illallah dan nan paliang randah adolah manyingkiakan apo
nan manganggu di jalan, dan malu tamasuak juo di antaro cabang daripado Iman.
ِ ّ َ ‫ َو ث ُْؤ ِم َر َابمْلَسَ ِر ذ ْ َِری ِه َو‬،‫ َو ا ْم َي ْو ِم ْ َاأل ِد ِص‬،‫ َو ُر ُس ِ ِل‬،‫ َو ُن ُخ ِح ِو‬،‫ َو َم َلئِكَ ِذ ِو‬،‫ ٱَ ْن ث ُْؤ ِم َر ِاب َّ ِّلل‬:‫َو ٱَ ْر ََكن ُ ُو ِس خَّ ٌة‬
‫رش ِه‬
Dan (Iman) rukunnyo adoh anam yaitu; angkau baiman kapado Allah, Malaikaik-
malakaikNyo, Kitab-KitabNyo, Rasul-RasulNyo, Hari Akia, dan baiman tahadok
takdir nan baiak jo takdir nan buruak.

:‫امس خَّ ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
ّ ِ ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل ػَ ََل َى ِش ِه ْ َاأل ْر ََك ِن‬
Dan dalil untuak anam macam rukun Iman ko adolah Firman Allah Subhanahu
wa ta'ala nan babunyi:
( ‫ْش ِق َوٱمۡ َم ۡغ ِص ِب َومَ لـ ِك َّر ٱمۡ ِ َّْب َم ۡر َءا َم َر تِب َّ ِّلل َوٱمۡ َي ۡو ِم ٱمۡـَا ِد ِص َوٱمۡ َموَ لۤـىكَ ِة َوٱ ۡم ِكذَ لـ ِة‬
ِ ۡ ‫مَّيۡ َس ٱمۡ ِ َّْب ٱَن ث َُوممو۟ا ُو ُحوى ُ َۡمك ِك َد َل ٱمۡ َم‬
ّ
‫َ)وٱمنَّ ِحيِّٱ ۧ َر‬
"Bukanlah manghadokkan wajah angkau ka arah timua jo baraik itu suatu

kabaikan, akan tatapi sasungguahnyo kabaikan itu adolah baiman kapado Allah,
Hari Kamudian, Malaikaik-malakaik, Kitab-kitab, jo Nabi-nabi." (QS. Al-Baqarah (2):
177)
:‫َو َد ِم ْي ُل امْلَسَ ِر كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

Dan dalil baiman kapado takdir adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan
babunyi:
)‫َش ٍء َذوَ ۡلنَ لـ ُو ِتلَسَ ٍر‬ َّ ُ َّ‫)اَّن‬

َۡ ‫ك‬ ّ
[49 ‫]سورة املمص‬
"Sasungguahnyo Kami manciptakan sagalo sasuatu manuruik ukuran (takdir)."

(QS. Al-Qamar (54): 49)
‫ ْاال ْ َس ُان‬: ‫َو امْ َم ْصثَحَ ُة امث َّا ِمث َ ُة‬

ّ
Tingkatan katigo adolah Ihsan
َ‫ فَا ْن مَ ْم حَ ُك ْر حَ َصا ُه فَان َّ ُو َي َصاك‬،‫اّلل َ ََكن ََّم حَ َصا ُه‬

َ َّ َ‫ َو ى َُو ٱَ ْن ثَ ْؼ ُحس‬،‫َوا ِح ٌس‬
ّ ّ
Dan Ihsan mamiliki ciek rukun sajo, yaitu; handaknyo angkau baibadah kapado
Allah saakan-akan angkau mancaliak-Nyo, jikok angkau indak mancaliak-Nyo, mako
sasungguahnyo Inyo mancaliak angkau.
:‫َو َد ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
Dalilnyo adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:

‫)ا َّن ٱ َّ َّلل َم َع ٱ َّ َِّل َير ٱثَّلَو۟ا َّوٱ َّ َِّل َير ُُه مم ۡح ِس نُ َ‬
‫ون(‬
‫ّ‬
‫]سورة امنحل ‪[128‬‬
‫‪"Sasungguahnyo Allah basarato urang-urang nan batakwa dan urang-urang nan‬‬

‫)‪babuek baiak." (QS. An-Nahl (16): 128‬‬
‫َو كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪:‬‬
‫‪Baitu pulo jo Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:‬‬
‫ك ػَ ََل ٱمۡ َؼ ِزي ِز ٱ َّمص ِ ِ ۝ ٱ َّ َِّلی يَ َ ِٕصل َم ِح َْي ثَ ُلو ُم ۝ َوثَلَو م َح َم ِِف ٱ َّمس لٱجِ ِس َير ۝ انَّوُۥ ى َُو ٱ َّمس ِمي ُع ٱمۡ َؼ ِو ُ (‬
‫) َوث ََو َّ ۡ‬
‫ّ‬
‫]سورة امضؼصاء ‪[226 - 217‬‬
‫‪"Dan batakwalah kapado (Allah) nan Mahaperkasa lagi Maha Panyayang nan‬‬
‫)‪mancaliak angkau katiko angkau tagak (untuak shalat) dan (mancaliak pulo‬‬
‫‪parubahan garik badan angkau di antaro urang-urang nan sujuik. Sasungguahnyo‬‬
‫)‪Inyo Maha Mandanga lagi Maha Mangatahui." (QS. Asy-Syu'ara (26): 217-220‬‬
‫‪Sasudah itu Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:‬‬
‫ون ِفي ِو(‬ ‫ون ِِف صَ بۡٔ ٍن َو َما ثَ ۡخوُو۟ا ِمنۡ ُو ِمر ُك ۡص َء ٍان َو َال ثَ ۡؼ َموُ َ‬
‫ون ِم ۡر َ ََع ٍل ا َّال ُننَّا ػَوَ ۡي ُ ۡمك ُصيُودًا ا ۡذ ثُ ِفيضُ َ‬ ‫) َو َما حَ ُك ُ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫]سورة يونس ‪[61‬‬
‫‪"Angkau indak barado dalam suatu kaadaan dan indak mambaco suatu ayat‬‬
‫‪daripado Al Qur'an dan angkau indak mangarajokan sabuah karajo, malainkan Kami‬‬
‫)‪manjadi saksi bagi angkau di wakatu angkau malakukannyo.'' (QS. Yunus (10): 61‬‬
‫اّلل َغ ْن ُو كَا َل‪:‬‬ ‫امس نَّ ِة‪َ :‬ح ِسيْ ُر ِخ ْ َْبائِ ْي َل امْ َم ْضي ُْو ُر َغ ْر ُ ََع َص ْج ِر امْر ََّط ِاب َر ِ َ‬
‫ِض َّ ُ‬ ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل ِم َر م‬
‫‪Dalil dari As-Sunnah adolah sabuah hadits Jibril nan sangaik masyhur dari Umar‬‬
‫‪bin al-Khaththab radhiyallahu 'anhu, baliau mangatokan:‬‬
‫هللا ػَوَ ْي ِو َو َس ََّّل َذ َات ي َ ْو ٍم ا ْذ َهوَ َع ػَوَ ْينَا َر ُخ ٌل صَ ِسيْسُ ت َ َي ِاض ام ِث ّ َي ِاب صَ ِسيْسُ َس َوا ِد‬ ‫هللا َظ ََّل ُ‬ ‫تَيْنَ َما َ َْن ُر ُخوُ ْو ٌس ِغ ْنسَ َر ُس ْولِ ِ‬
‫ّ‬
‫هللا ػَوَ ْي ِو َو َس ََّّل‪ ,‬فبَ ْس نَسَ ُر ْن َحد َ ْي ِو ا ََل ُر ْن َحد َ ْي ِو‪,‬‬
‫امس َف ِص َو َال ي َ ْؼ ِصفُ ُو ِمنَّا ٱَ َح ٌس‪ََّّ َ ,‬ت َخوَ َس ا ََل امنَّ ِ ِ ّب َظ ََّل ُ‬ ‫َّ‬ ‫امضَّ ْؼ ِص‪َ ,‬ال ُي َصى ػَوَ ْي ِو ٱَث َُص‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫هللا ػَوَ ْي ِو َو َس ََّّل ‪َ :‬اال ْس َل ُم ٱَ ْن‬ ‫هللا َظ ََّل ُ‬ ‫َو َوضَ َع نَفَّ ْي ِو ػَ ََل فَ ِز َشيْ ِو‪َ ,‬و كَا َل ‪َ :‬اي ُم َح َّمسُ ٱَذ ِ ْْْب ِ ِْن َغ ِر اال ْس َل ِم‪ ,‬فَلَا َل َر ُس ْو ُل ِ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫امع َلةَ‪َ ,‬وث ُْؤ ِ َِت َّامز ََكةَ‪َ ,‬وث َُع ْو َم َر َمضَ َان‪َ ,‬و َ َُت َّج امْ َحي َْت ا ِن ْاس خَ َط ْؼ َت‬ ‫هللا‪َ ,‬وثُ ِل ْ ُ َّ‬‫هللا َو ٱَ َّن ُم َح َّمسً ا َر ُس ْو ُل ِ‬ ‫ج َ ْضيَسَ ٱَ ْن َالا َ َل االَّ ُ‬
‫ّ‬ ‫ّ ّ‬
‫امَ ْي ِو َس ِخ ْي ًل‪ .‬كَا َل ‪َ :‬ظسَ كْ ُت‪ .‬فَ َؼ ِ ْحنَا َ ُل ي َْس ئَ ُ ُل َويُ َع ِّسكُوُ‪ .‬كَا َل ‪ :‬فَبَذ ِ ْْْب ِ ِْن َغ ِر االيْ َم ِان‪ ,‬كَا َل ‪ :‬ٱَ ْن ِاب ِهلل‪َ ,‬و َم َلئِكَ ِذ ِو‪َ ,‬و ُن ُخ ِح ِو‪,‬‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫رش ِه‪ .‬كَا َل ‪َ :‬ظسَ ْكتَ ‪ .‬كَا َل ‪ :‬فَبَذ ِ ْْْب ِ ِْن َغ ِر اال ْ َس ِان‪ ,‬كَا َل ‪ :‬ٱَ ْن ثَ ْؼ ُحسَ َ‬
‫هللا‬ ‫َو ُر ُس ِ ِل‪َ ,‬وامْ َي ْو ِم األٓ ِد ِص‪َ ,‬و ث ُْؤ ِم َر ِابمْلَسْ ِر ذ ْ َِری ِه َو َ ّ ِ‬
‫ّ‬
‫امسائِلِ ‪.‬‬‫امساػَ ِة كَا َل ‪َ :‬ما امْ َم ْس ُؤ ْو ُل َغۡنْ َا ِتبَ ْػ َ ََّل ِم َر َّ‬
‫َ ََكن ََّم حَ َصا ُه فَا ْن مَ ْم حَ ُك ْر حَ َصا ُه فَان َّ ُو َي َصاكَ ‪ .‬كَا َل ‪ :‬فَبَذ ِ ْْْب ِ ِْن َغ ِر َّ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫)‪(24‬‬ ‫‪Tigo Pondasi Akidah Islam‬‬

‫ ث‬,‫ َوٱَ ْن حَ َصى امْ ُحفَا َة امْ ُؼ َصا َة امْ َؼا َ َل ِرػَ َاء امضَّ ا ِء يَخَ َط َاومُ ْو َن ِ ِْف امْ ُحنْيَ ِان‬,‫ ٱَ ْن ث ِ ََِل ا َأل َم ُة َ جرَّْتَ َا‬: ‫ كَا َل‬,‫ فَبَذ ِ ْْْب ِ ِْن َغ ْر ٱَ َم َاراَتِ َا‬: ‫كَا َل‬
‫ فَان َّ ُو ِخ ْ ِْبيْ ُل ٱََتَ ُ ُْك يُ َؼ ِو ّ ُم ُ ْمك ِديْنَ ُ ْمك‬: ‫ كَا َل‬.‫هللا َو َر ُس ْو ُ ُل ٱَ ْػ َ َُّل‬ َّ ‫ ٱَثَسْ ِر ْي َم ِر‬,‫ َاي ُ ََع ُص‬: ‫ ُ َّث كَا َل‬,‫ فَوَ ِحث ْ ُت َم ِويًّا‬,‫َان َْطوَ َق‬
ُ : ‫امسائِل؟ كُوْ ُت‬
ّ
)8 :‫(رواه مسام‬
"Pado suatu hari kami duduak-duduak di sampiang Rasulullah shalallahu alaihi

wasallam, tibo-tibo datanglah surang laki-laki nan sangaik putiah bajunyo jo sangaik
itam rambuiknyo, indak nampak dari inyo tando daripado bakeh bajalan jauah sarato
indak indak adoh surangpun dari kami nan kenal jo inyo, hinggo inyo duduak
dihadokan Nabi shalallahu alaihi wasallam sambia manyandakan lutuiknyo ka kaduo
lutuik baliau, dan malatakkan kaduo talapak tangannyo di ateh kaduo paho baliau,
kamudian inyo bakato,
"Wahai Muhammad, kabaan kapado ambo tantang Islam!" Rasulullah shalallahu

alaihi wasallam manjawek, "Islam adolah angkau basaksi bahwasannyo indak adoh
tuhan nan berhak disambah kacuali Allah dan bahwasannyo Nabi Muhammad
adolah Rasul Allah, managakkan shalat, mambayia zakaik, bapuaso di bulan
Ramadhan, jo manunaikan ibadah haji ka Baitullah jikok dunsanak kuaso
manampuah pajalanan kasinan."
Urang tu bakato, "Angkau batua!"
Mako kami heran ka inyo, inyo nan batanyo inyo pulo nan mambanakan
(jawaban) baliau shalallahu alaihi wasallam.
Inyo batanyo lo baliak, "Kabaan ka ambo tantang (apo itu) Iman!" Rasulullah
shalallahu alaihi wasallam manjawek, "Iman adolah angkau pacayo jo Allah,
malaikaik-malakaik Nyo, kitab-kitabNyo, rasul-rasulNyo, Hari Akia, dan angkau
baiman jo takdirNyo, nan baiak maupun nan buruak." Inyo bakato, "Angkau batua!"
Inyo batanyo lo baliak, "Kabaan ka ambo tantang Ihsan!" Rasulullah shalallahu

alaihi wasallam manjawek, "Handaklah angkau baibadah kapado Allah saakan-akan
angkau mancaliakNyo, jikok angkau indak mancaliakNyo, mako sasungguah-nyo
Inyo (Allah) mancaliak angkau."
Inyo batanyo (baliak), "Kabaan ka ambo tantang (bilo tajadinyo) Hari Kiamaik!"
Rasulullah shalallahu alaihi wasallam manjawek, "Indaklah nan ditanyo labiah tau
dari nan batanyo."
Inyo bakato, "Kalau baitu kabaan kapado ambo tantang tando-tandonyo!" Nabi
shalallahu alaihi wasallam manjawek, "Jikok adoh budak padusi malahiakan anak
induak samangnyo, dan jikok angkau mancaliak urang nan indak batarompa,
batalanjang, bansaik pulo dan karajonyo manggumbaloan kambiang bapacu-pacu di
dalam mambangun bangunan nan tinggi."
Sasudah itu inyo pai, ndak lamo Rasulullah shalallahu alaihi wasallam
mangecek ka ambo (Umar), "Wahai Umar, lai tau angkau sia nan (tadi) batanyo itu?"
Ambo manjawek, "Allah jo Rasul-Nyo nan labiah tau."
Rasulullah shalallahu alaihi wasallam mangatokan, "Sasungguahnyo inyo adolah

Jibril nan tibo kapado kalian untuak maaja-an pakaro agamo kalian." (HR. Muslim
no. 8, Abu Dawud no. 4695, Tirmidzi no. 2610)

3. Mangenal Nabi Muhammad ‫ﷺ‬
‫ َو امْ َؼ َص ُب ِم ْر ُذ ِّري َّ ِة‬،‫ َو كُ َصي ٌْش ِم َر امْ َؼ َص ِب‬،‫َاِش ِم ْر كُ َصي ٍْش‬ ٌ ِ ‫ َو ى‬،‫َاِش‬ ِ ِ ‫اّلل ْج ِر َغ ْح ِس امْ ُم َّط ِو ِة ْج ِر ى‬ ِ َّ َ‫َو ى َُو ُم َح َّمسُ ْج ُر َغ ْحس‬
‫ ِمۡنْ َا‬،‫ َو َ ُل ِم َر امْ ُؼ ْم ِص زَ َل ٌث َو ِس خم ْو َن َس نَ ًة‬.‫امس َل ِم‬ َّ ‫امع َل ِة َو‬ َّ ‫ ػَوَ ْي ِو َو ػَ ََل ن َ ِح ِي ّنَا ٱَفْضَ ُل‬، ِ‫ا ْ َْسا ِغ ْي َل ا ْج ِر ا ْج َصا ِى ْ َ امْ َز ِو ْيل‬
ّ ّ
،‫ َو ىَا َح َص ا ََل امْ َم ِسيْنَ ِة‬،‫ َو ت َ َ ُِل ُه َمكَّ ُة‬،‫ َو ٱُ ْر ِس َل ِابمْ ُم َّس ِثّ ِص‬،ِ‫ ن ِ ّ َُّب ِاب ْك َصٱ‬،‫ْش ْو َن ن َ ِخيًّا َو َر ُس ْو ًال‬
ُْ ‫ َو زَ َل ٌث َو ِغ‬،‫ٱَ ْرت َ ُؼ ْو َن كَ ْد َل امنم ُح َّو ِة‬
ّ ّ
‫امْش ِك َو يَسْ غُو ا ََل امخَّ ْو ِ ْيس‬ ْ ّ ِ ‫اّلل ِابمنَّ َش َار ِة َغ ِر‬ ُ َّ ‫ت َ َؼثَ ُو‬
ّ
Baliau adolah: Muhammad bin Abdullah bin Abdul Muthalib bin Hasyim. Hasyim
adolah kabilah dari suku Quraisy dan Quraisy ko dari bangso Arab, sadangkan
bangso Arab adolah katurunan dari Nabi Ibrahim, kakasiah Allah (Khalilullah).
Baliau baumua 63 taun, 40 taun dari umua baliau adolah sabalun baliau manjadi
nabi, dan 23 taun sabagai nabi jo rasul. Baliau diangkek manjadi Nabi diawali
turunnyo wahyu nan babunyi ‫( ِا ْق َر ْأ‬Bacolah...!) dan manjadi Rasul samanjak turunnyo
wahyu ‫( َيآ ُّي َها ا ْل َمد َِّّثر‬Wahai urang nan basalimuik). Nagari asa baliau adolah Makkah
sasudah itu baliau hijrah ka Madinah. Baliau diutuih dek Allah untuak maingekkan
umaik dari kasyiriakan sarato maajak kapado tauhid.
:‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

‫(ي َ لۤـبَُّيم َا ٱمۡ ُم َّس ِثّ ُص ۝ كُ ۡم فَبَن ِش ۡر ۝ َو َرت َّ َم فَكَ ِ ّ ْۡب ۝ َوزِ َيات َ َم فَ َطيِّ ۡص ۝ َوٱ ممص ۡح َز فَب ۡۡه ُۡص ۝ َو َال ثَ ۡم ُُن ج َ ۡس خَ ۡك ِ ُث ۝‬
)‫َو ِم َصت ّ َِم فَب ۡظ ِ ْْب‬
[7 - 1 ‫]سورة املسثص‬
"Wahai urang nan basalimuik, jagolah, sasudah itu agiahlah paringatan, dan
Rabb angkau aguangkanlah, dan pakaian angkau barasiahkanlah, dan parbuatan
doso (manyambah berhala) tinggakanlah, dan jaanlah angkau maagiah (jo
mukasuik) mandapek (balasan) nan labiah banyak, dan untuak (mamanuahi
parintah) Rabb angkau mako basabalah." (QS. Al-Muddatstsir (74): 1-7)
‫امْش ِك َو يَسْ غُو ا ََل امخَّ ْو ِ ْي ِس‬

ْ ّ ِ ‫َو َم ْؼ ََن (كُ ۡم فَبَن ِش ْر) يُ ْن ِش ُر َغ ِر‬
ّ
Makna "Jagolah sasudah tu agiahlah paringatan", adolah maagiah paringatan
tantang bahayo kasyiriakan dan sakaliguih maajak kapado tauhid,
‫ َغ ِّظ ْم ُو ِابمخَّ ْو ِ ْي ِس‬:‫( َو َرت َّ َم فَكَ ِ ّ ْْب) ٱَ ْي‬

"Tuhan angkau aguangkanlah" (maknanyo) yaitu aguangkanlah Allah jo caro
mantauhidkan (Nyo),
‫امْش ِك‬ َ َ ‫ َهيّ ِْص ٱَ ْ ََع‬:‫َ(وزِ َيات َ َم فَ َطيّ ِْص) ٱَ ْي‬

ْ ّ ِ ‫اِل َغ ِر‬
"Pakaian angkau barasiahkanlah" , yaitu: barasiahkanlah parbuatan dari pado
kasyiriakan,
‫ َو َۡه ُْصىَا حَ ْص ُنيَا َو امْ َ َْب َاء ُة ِمۡنْ َا َو َٱ ْى ِويَا‬،‫ ْ َاأل ْظنَا ُم‬:‫( َوٱ ممص ۡح َز فَب ۡۡه ُْص) َا ممص ْح ُز‬
"Parbuatan doso tinggakanlah" maknanyo yaitu: parbuatan doso disiko
mukasuiknyo adolah manyambah berhala-berhala, aratinyo tinggakanlah
(panyambahan tahadok) berhala-berhala itu, dan lapehkan diri angkau darinyo dan
dari urang-urang nan malakukannyo.
َّ ‫ َو فُ ِصضَ ْت ػَوَ ْي ِو‬،‫امس َما ِء‬

‫ َو‬،‫امعوَ َو ُات امْر َْم ُس‬ َّ ‫ْش ُغ ِص َج ِت ِو ّا ََل‬ ِ ْ ‫ َو ت َ ْؼسَ امْ َؼ‬،‫َْش ِس نِ ْ َْي يَسْ غُو ا ََل امخَّ ْو ِ ْي ِس‬ َ ْ ‫ٱَ َذ َش ػَ ََل َى َشا غ‬
ّ
‫ َو ت َ ْؼسَ ىَا ٱُ ِم َص ِابمْيِ ْ َص ِة ا ََل امْ َم ِسيْنَ ِة‬،‫َظ ََّل ِِف َمكَّ َة زَ َل َث ِس نِ ْ َْي‬
ّ
Baliau (shalallahu alaihi wasallam) badakwah maajak kapado tauhid ko salamo
sapuluah taun dan sasudah (badakwah) sapuluah taun baliau dimi'rajkan
(dinaiakkan) ka langik, dan diwajibkan kapado baliau shalat nan limo wakatu. Baliau
manjalankan (syari'at) shalat di nagari Makkah salamo tigo taun dan satalah itu
baliau diparintahan untuak hijrah ka Madinah.
ْ ّ ِ ‫ َو امْيِ ْ َص ُة فَ ِص ْيضَ ٌة ػَ ََل َى ِش ِه ْ ُاأل َّم ِة ِم ْر ت َ َ ِِل‬،‫امْش ِك ا ََل ت َ َ ِِل ْاال ْس َل ِم‬
‫ َو‬،‫امْش ِك ا ََل ت َ َ ِِل ْاال ْس َل ِم‬ ْ ّ ِ ‫ َا ْ ِالنْخِلَ ُال ِم ْر ت َ َ ِِل‬:ُ‫َو امْيِ ْ َصة‬
ّ ّ ّ ّ
‫امساػَ ُة‬ َّ ‫ِه َاب ِك َي ٌة ّا ََل ثَ ُل ْو َم‬َِ
Mukasuik dari pado Hijrah adolah pindah dari suatu nagari syiriak ka nagari
Islam. Hijrah hukumnyo wajib bagi satiok umaik Islam dari nagari syiriak ka nagari
Islam, dan (nan paralu dikatahui) kawajiban iko akan tatap adoh dan balangsuang
sampai Hari Kiamaik.

‫نإُۖ كَامُو۟ا ُننَّا ُم ۡس خَضۡ َؼ ِف َْي ِِف ٱ ۡ َأل ۡر ِۚۡض كَامُ ۤو۟ا ٱَمَ ۡم حَ ُك ۡر َٱ ۡر ُض ٱ َّ ِّلل َوا ِس َؼ ًة‬ ۡ ُ ‫ّ(ا َّن ٱ َّ َِّل َير ث ََوف َّ لىي ُُم ٱمۡ َموَ لۤـىكَ ُة َظامِ ِم ۤی ٱَن ُف ِسيِ ۡم كَامُو۟ا ِف َ ُن‬
ّ
‫ون‬َ ‫فَْتُ َ ِاح ُصو ۟ا ِفهیَاۚۡ فَبُ ۟ومَ لۤـى َم َمب َو ُ ۡم َج َّ َُّن َو َسا َءت َمع ًریا ۝ اال ٱ ُ ۡ خَ َؼف َْي م َر ٱ ّ ِمص َخ َوٱ َساء َوٱم ِو َدل ا ِن ال ۡ َ ي ُؼ‬
ِ
‫ط‬ ‫خ‬ ‫َس‬ ‫ي‬ َ ۡ ۡ ِ ۤ ّ ِ
‫ن‬ ‫م‬ ِ‫ال‬ ِ ِ ۡ‫ض‬ ‫س‬ ‫م‬ ۡ ‫م‬ َّ ِ ۡ ۤ ُۖ َ َ ‫ٰىل‬ ٔ ۡ
ّ ّ
)‫ون َسخ ًِيل ۝ فَبُ ۟ومَ لۤـى َم َغ ََس ٱ َّ ُّلل َٱن ي َ ۡؼ ُف َو َغۡنۡ ُ ۡ ۚۡم َو ََك َن ٱ َّ ُّلل َغ ُف ًّوا غَ ُف ًورا‬ َ ُ‫يَّل َو َال ُّيَ ۡ َخس‬ ًَ ِ
ّ
[99 - 97 ‫]سورة امنساء‬
"Sasungguah-nyo urang-urang nan dimatikan malaikaik dalam kaadaan

maaniayo diri surang, (ka urang-urang itu) malaikaik batanyo, "Dalam kaadaan baa

angkau ko?'' Urang-urang tu manjawek, "Kami adolah urang-urang nan tatindeh di
nagari (Makkah)." Para malaikaik bakato, "Bukankah bumi Allah laweh, sahinggo
angkau dapek hijrah di bumi tu?" Mereka itu tampeknyo di Narako Jahanam dan
Jahanam tu saburuak-buruak tampek baliak. Kacuali urang-urang nan tatindeh tu,
baiak laki-laki maupun padusi ataupun anak-anak nan indak kuaso bausaho dan
indak mangatahui jalan (untuak hijrah), mereka itu mudah-mudahan Allah
mamaafkannyo, dan adolah Allah Maha Pamaaf lagi Maha Pangampun." (QS. An-
Nisa' (4): 97-99)
Dan Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
ِ ُ‫)ي َ لـ ِؼ َحا ِد َی ٱ َّ َِّل َير َءا َمنُ ۤو۟ا ا َّن ٱَ ۡر َِض َوا ِس َؼ ًة فَاي َّ لٱ َی فَب ۡغ ُحس‬
(‫ون‬
ّ ّ
[56 ‫]سورة امؼنكدوت‬
"Wahai hamba-hambaKu nan baiman, sasungguahnyo bumi-Ku laweh, mako

sambahlah Aku sajo." (QS. Al-Ankabut (29): 56)
‫ْس ْااليْ َم ِان‬

ْ ‫اّلل ِاب‬ ُ ُ ‫ َّنَ د‬،‫ َسخ َ ُة نُ ُز ْولِ َى ِش ِه األٓي َ ِة ِِف ا ْم ُم ْس ِو ِم ْ َْي َّ ِاَّل ْي َر ِت َمكَّ َة مَ ْم ُّيُ َ ِاح ُص ْوا‬:‫كَا َل امْ َحغَ ِو مي رٰو هللا‬
ُ َّ ‫َاُه‬
ّ ِ
Imam al-Baghawi rahimahullah mangatokan, “Sabab musabab turunnyo ayat iko
adolah dek karano adoh urang-urang Islam nan tingga di Makkah dan indak ikuik
bahijrah; Allah maimbau mereka itu jo panggilan „baiman‟.”
‫َو ادلَّ ِم ْي ُل ػَ ََل امْيِ ْ َص ِة ِم َر م‬

:‫امس نَّ ِة كَ ْو ُ ُل ظَل هللا ػويو وسَّل‬
Dalil wajibnyo bahijrah dari as-Sunnah adolah sabda Nabi shalallahu „alaihi
wasallam nan babunyi:
‫ َو َال ثَ ْنلَ ِط ُع امخَّ ْوت َ ُة َ ََّّت ث َْطوُ َع امضَّ ْم ُس ِم ْر َم ْغ ِصِبِ َا‬،‫َال ثَ ْنلَ ِط ُع امْيِ ْ َص ُة َ ََّّت ثَ ْنلَ ِط َع امخَّ ْوت َ ُة‬
“Hijrah indak ka tahanti sabalun taputuih tobaik dan tobaik indak taputuih hinggo
matohari tabik dari (arah) baraik.” (HR. Ahmad no. 16463, Abu Dawud dalam kitab
Al-Jihad bab Fii al-Hijrah Hal Inqatha‟at no. 2479)
‫ َو‬،‫ َو ْ َاأل َذ ِان‬،‫ َو امْ ِ يَا ِد‬،‫ َو امْ َح ّ ِج‬،‫امع ْو ِم‬ َّ ‫ َو‬،‫ ِمثْ ُل َّامز ََك ِة‬،‫رشائِع ِ ْاال ْس َل ِم‬
َّ ‫ َو‬،‫امع َل ِة‬ َ َ ‫ ٱُ ِم َص ِت َح ِليَّ ِة‬،‫فَوَ َّما ْاس خَلَ َّص ِابمْ َم ِسيْنَ ِة‬
ّ
َ َ ‫ َو غَ ْ ُری َذ ِ َِل ِم ْر‬،‫ َو اهۡنَّ ْ ِىي َغ ِر امْ ُم ْنكَ ِص‬،‫ْ َاأل ْم ِص ِابمْ َم ْؼ ُص ْو ِف‬
‫رشائِع ِ ْاال ْس َل ِم‬
ّ

Sakatiko Nabi manatap di Madinah, baliau mamarintahkan syari‟at-syari‟at Islam
nan lain sarupo Zakaik, Shalat, Haji, Jihad, Adzan, Amar Ma‟ruf, Nahi Mungkar, dan
syari‟at-syari‟at Islam lainnyo.
‫ َو ِديْنُ ُو َاب ٍق‬،‫اّلل َو َس َل ُم ُو ػَوَ ْي ِو‬

ِ َّ ‫ َو ت َ ْؼسَ ىَا ث ُُو ِ ّ َِف َظوَ َو ُات‬،‫َْش ِس نِ ْ َْي‬
َ ْ ‫ٱَ َذ َش ػَ ََل َى َشا غ‬
Baliau manyamparonokan (dakwah)-nyo salama sapuluah taun lai, dan sasudah
itu Nabi Muhammad shalallahu alaihi wasallam wafat dalam kaadaan agamo alah
batua-batua samparono.
َّ َ ‫ َو َال‬،‫ َال ذ ْ ََری ا َّال َد َّل ْ ُاأل َّم ِة ػَوَ ْي ِو‬،ُ‫َو َى َشا ِديْ ُنو‬
‫رش ا َّال َح َّش َرىَا ِم ْن ُو‬
ّ ّ
Ikolah agamo Islam (nan baliau bao), nan maa indak adoh suatu kabaikanpun
kacuali baliau alah manunjuakan kapado umaik , dan indak adoh suatu kaburuakan
pun malainkan baliau alah maingekan pulo darinyo.
ُ َّ ‫ َو َ َِم ْي ُع َما ُ ُِيحم ُو‬، ُ‫ امخَّ ْو ِ ْيس‬:‫َو امْز ْ َُری َّ ِاَّلي َد َّل ػَوَ ْي ِو‬
‫اّلل َو يَ ْصضَ ا ُه‬
Kabaikan nan alah baliau tunjuakan kito kapadonyo adolah: tauhid sarato sagalo
hal nan dicintoi dan diridoi dek Allah Subhanahu wa ta‟ala.
ُ َّ ‫ َو َمَ ِ ْي ُع َما يَ ْك َص ُى ُو‬، ُ‫امْشك‬

‫اّلل َو يَبِ َاب ُه‬ ْ ّ ِ :ُ‫امْش َّ ِاَّلي َح َّش َر ِمنْو‬
َّ َّ ‫َو‬
Sadangkan kaburukan nan baliau paringekan kito darinyo adolah syiriak sarato
sagalo hal nan dibanci dan indak disukoi dek Allah Subhanahu wa ta‟ala.
‫ ْاالن ْ ِس َو امْ ِ ِّر‬:‫اّلل َها َغ َخ ُو ػَ ََل َ َِم ْيع ِ امثَّلَوَ ْ ِْي‬

ُ َّ ‫ َو ا ْف َ َْ َض‬،‫اّلل ا ََل امنَّ ِاس ََكف َّ ًة‬
ُ َّ ‫ت َ َؼثَ ُو‬
ّ ّ
Allah Subhanahu wa ta‟ala alah mautuih baliau kapado umaik manusia
saluruahnyo. Dan Allah mawajibkan pulo kapado saluruah jin dan manusia untuak
manaati baliau.

(‫ول ٱ َّ ِّلل امَ ۡي ُ ۡمك َمَ ِ ي ًؼا‬

ُ ‫)كُ ۡل ي َ لۤـبَُّيم َا ٱمنَّ ُاس ا ِ ِّن َر ُس‬
ّ ّ
[158 ‫]سورة األٔغصاف‬
"Katokanlah, 'Hai manusia sasungguahnyo ambo adolah utusan Allah kapado

kalian sadonyo." (QS. Al-A'raf (7): 158)

ُ َّ ‫َو َٱ ْْكَ َل‬
:‫ َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬،‫اّلل ِت ِو ِّادل ْي َر‬
Allah alah manyamparono-kan agamo Islam iko jo (diutuihnyo) baliau. Dalilnyo
adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
(‫يت مَ ُ ُمك ٱ ۡال ۡسو َ لـ َم ِدينًا‬

ُ ‫)ٱمۡ َي ۡو َم َٱ ْۡكَوۡ ُت مَ ُ ۡمك ِدينَ ُ ۡمك َوٱَثۡ َم ۡم ُت ػَوَ ۡي ُ ۡمك ِن ۡؼ َم َِّت َو َر ِض‬
ّ
[3 ‫]سورة املائسة‬
"Pado hari ko alah Aku samparonoan untuak kalian agamo kalian dan alah Aku
cukuikan kapado kalian nikmat-Ku, dan alah Aku ridoi Islam itu jadi agamo untuak
kalian." (QS. Al-Ma'idah (5): 3)
:‫َو ادلَّ ِم ْي ُل ػَ ََل َم ْوثِ ِو كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

Dan dalil tantang maningganyo baliau shalallahu alaihi wasallam adolah Firman
Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
َ ‫ون ۝ ُ َّث انَّ ُ ۡمك ي َ ۡو َم ٱمۡ ِل َي لـ َم ِة ِغنسَ َ ِجرّ ُ ۡمك َ َۡت َخ ِع ُم‬
(‫ون‬ َ ‫)ان ََّم َميّ ٌِت َواَنَّ ُم َّم ِيّ ُخ‬
ّ ّ ّ
[31 - 36 ‫]سورة امزمص‬
"Sasungguahnyo angkau akan mati dan sasungguahnyo mereka akan mati

(pulo), sasudah itu sasungguahnyo angkau pado Hari Kiamaik akan babantah-
bantahan dihadapan Rabb angkau." (QS. Az-Zumar (39): 30-31)
:‫ َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬،‫َو امنَّا ُس ا َذا َم ْاثوا ي َ ْح َؼث ُْو َن‬

ّ
Dan manusia apobilo alah maningga akan dibangkikan baliak. Dalilnyo adolah
Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
(‫) ِمۡنۡ َا َذوَ ۡلنَ لـ ُ ۡمك َو ِفهیَا ن ُ ِؼيسُ ُ ُۡك َو ِمۡنۡ َا ُ ُۡن ِص ُح ُ ۡمك َتَ َر ًة ُٱد َۡص لى‬
[55 ‫]سورة هو‬
"Dari bumi (tanah) Kami manjadikan angkau dan kapadonyo Kami akan
mambaliakan angkau dan dari padonyo Kami akan mangaluakan angkau pado hari
nan lain." (QS.Thaha (20): 55)
Dan baitu pulo Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
(‫) َوٱ َّ ُّلل ٱَنۢخَذَ ُمك ِّم َر ٱ ۡ َأل ۡر ِض ن َ َحاَتً ۝ ُ َّث يُ ِؼيسُ ُ ُۡك ِفهیَا َو ُ ۡی ِص ُح ُ ۡمك اد َۡصا ًخا‬
ّ
[18 - 17 ‫]سورة نوح‬

"Dan Allah manumbuahkan angkau dari tanah sabaiak-baiaknyo, sudah itu Inyo
mambaliakan angkau ka dalam tanah, dan mangaluakan angkau (dari padonyo di
Hari Kiamaik) sabana-bananyo." (QS. Nuh (71): 17-18)
:‫ َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬،‫َو ت َ ْؼسَ امْ َح ْؼ ِر ُم َح َاس ُح ْو َن َو َم ْ ِزي م ْو َن تَبَ ْ ََعا ِمي ِْم‬
Sasudah dibangkikan, angkau akan dihisab dan dibaleh sasuai jo amal
parbuatan angkau. Dalilnyo adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
(‫) ِم َي ۡ ِز َی ٱ َّ َِّل َير ٱَ َس لۤٱٱُو۟ا ِت َما َ َِعوُو۟ا َو َ َۡي ِز َی ٱ َّ َِّل َير ٱَ ۡ َس نُو۟ا تِبمۡ ُح ۡس ََن‬
[31 ‫]سورة امن م‬
"Supayo Inyo maagiah balasan kapado urang-urang nan babuek jaek tahadok
apo nan alah mereka itu karajokan dan maagiah balasan kapado urang-urang nan
babuek baiak jo pahalo nan labiah baiak (Sarugo)." (QS. An-Najm (53): 31)
:‫ َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬،‫َو َم ْر نَ َّش َب ِابمْ َح ْؼ ِر نَفَ َص‬

Barangsiapo nan mandutokan hari kabangkikan, mako inyo alah kapia. Dalilnyo
adolah Firman Allah Subhanahu wa ta‟ala nan babunyi:
) ٌ‫َ(ز َ ََع ٱ َّ َِّل َير نَ َف ُص ۤو ۟ا ٱَن مَّر يُ ۡح َؼثُو۟ا كُ ۡل ت َ َ لَل َو َر ِ َّّب مَ ُخ ۡح َؼ ُ َُّث ُ َّث مَ ُخنَدَّ ُؤ َّن ِت َما َ َِعوۡ ُ ۡ ۚۡإ َو َذا ِ َِل ػَ ََل ٱ َّ ِّلل ي َِسری‬
[7 ‫]سورة امخغاجر‬
“Urang-urang kapia mangatokan bahwasannyo dirinyo sakali-kali indak akan

dibangkikan, katokanlah, „Indak sarupo itu, demi Rabb ambo, batua-batua angkau
akan dibangkikan, sudah itu akan dibaritokan apo nan alah angkau karajokan. Nan
sarupo itu adolah mudah dek Allah.” (QS. At-Taghabun (64): 7)
:‫ َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬،‫ْشْي َر َو ُمنْ ِش ِرْي َر‬

ِ ّ ِ َ‫اّلل َ َِم ْي َع مامص ُسلِ ُمخ‬
ُ َّ ‫َو ٱَ َر َس َل‬
Allah mautuih sagalo rasul gunonyo adolah manyampaikan kaba gembira sarato
maagiah paringatan. Dalilnyo adolah Firman Allah Subhanahu wa ta‟ala nan
babunyi:
) ِ‫ون نِونَّ ِاس ػَ ََل ٱ َّ ِّلل ُ َّج ُۢة ت َ ۡؼسَ ٱ ممص ُسل‬
َ ‫ْش َير َو ُمن ِش ِر َير ِمئَ َّل يَ ُك‬
ِ ّ ِ َ‫) مر ُس ًل ممخ‬
“Para Rasul itu Kami utuih sabagai pambao barito gembira dan paagiah
paringatan, supayo indak adoh alasan dek manusia untuak mambantah Allah
sasudah diutuihnyo rasul-rasul itu.” (QS. An-Nisa‟ (4): 165)

َّ ‫َوٱَ َّومُي ُْم ن ُْو ٌح ػَوَ ْي ِو‬
‫امس َلم َو ٱ ٓ ِد ُص ُ ُْه ُم َح َّم ٌس ظَل هللا ػويو و سَّل‬
Nan partamo di antaro para Rasul itu adolah Nabi Nuh alaihissalam dan nan
tarakhir adolah Nabi Muhammad shalallahu alaihi wasallam.
:‫َو ادلَّ ِم ْي ُل ػَ ََل ٱَ َّن ٱَ َّومَي ُْم ن ُْو ٌح ػويو امسلم كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬
Dalil nan manunjukkan bahwasannyo Rasul nan partamo adolah Nabi Nuh
alaihissalam, adolah Firman Allah Subhanahu wa ta'ala nan babunyi:
(‫)ا َّ َّۤن ٱَ ۡو َ ۡينَ ۤا امَ ۡي َم َ َ ۤمَك َٱ ۡو َ ۡينَ ۤا ا َ لَل ن ُو ٍح َوٱمنَّ ِحيِّٱ ۧ َر ِم ۢر ت َ ۡؼ ِس ِه‬
ّ ّ ّ
"Sasungguahnyo Kami alah maagiahkan wahyu kapado angkau sabagaimano

Kami alah maagiahkan wahyu kapado Nuh jo nabi-nabi nan sasudahnyo." (QS. An-
Nisa' (4): 163)
َّ ‫اُه َغ ْر ِغ َحا َد ِة‬

‫امطاغُ ْو ِت‬ ِ َّ ‫ يَبِ ُم ُص ُ ُْه ِت ِؼ َحا َد ِة‬،‫اّلل اهَهیْ َا َر ُس ْو ًال ِم ْر ن ُْو ٍح ا ََل ُم َح َّم ٍس‬
ْ ُ َ ْ‫اّلل َو ْحسَ ُه َو يَۡن‬ ُ َّ ‫ك ٱُ َّم ٍة ت َ َؼ َر‬
‫َو ُ م‬
ّ ّ
Dan untuak satiok umaik Allah alah mautuih surang rasul kapadonyo, mulai
sajak Nabi Nuh sampai ka Nabi Muhammad shalallahu alaihi wasallam,
mamarintahkan umaiknyo itu supayo manyambah Allah sajo, sarato managahan
mereka itu manyambah thaghut.

َ ‫ك ٱُ َّم ٍة َّر ُس ًوال ٱَ ِن ٱ ۡغ ُحسُ و۟ا ٱ َّ َّلل َوٱ ۡحذَنِ ُحو۟ا ٱ َّمط لـغ‬
(‫ُوت‬ ّ ِ ُ ‫) َومَ َلسۡ ت َ َؼثۡنَا ِِف‬
[36 ‫]سورة امنحل‬
"Dan sasungguahnyo Kami alah mautuih rasul kapado satiok umaik (untuak
manyaru), "Sambahlah Allah (sajo) dan jauahilah thaghut itu." (QS. An-Nahl (16): 36)
‫اّلل ػَ ََل َمَ ِ ْيع ِ امْ ِؼ َحا ِد ْام ُك ْف َص ِاب َّمطاغُ ْو ِت َو ْااليْ َم َان ِاب َّ ِّلل‬
ُ َّ ‫َو ا ْف َ َْ َض‬
ّ
Allah mawajibkan kasado alah hamba(Nyo) untuak maingkari thaghut dan hanyo
baiman kapado Allah sajo.
ٍ‫ َما ََت ََاو َز ِت ِو امْ َؼ ْحسُ َح َّس ُه ِم ْر َم ْؼ ُح ْو ٍد ٱَ ْو َم ْذ ُح ْوعٍ ٱَ ْو ُم َطاع‬:‫امطاغُ ْو ُت‬ ُ ّ ‫كَا َل ا ْج ُر امْلَ ِ ّ ِ َر ِ َٰ ُو‬
َّ ‫اّلل‬
Ibnul Qayyim rahimahullah mangatokan, "Thaghut adolah apo (sajo) nan
dilampaui bateh haknyo dek surang hamba, baiak barupo sasuatu nan disambah,
diikuti, atau nan ditaaati."

‫ َو‬،‫ َو َم ْر ُغحِسَ َو ى َُو َر ٍاض َو َم ْر َدػَا امنَّ َاس ا ََل ِغ َحا َد ِة ن َ ْف ِس ِو‬،‫اّلل‬ُ َّ ‫ اتْ ِوي ُْس مَ َؼنَ ُو‬:‫ َو ُر ُؤ ْو ُسي ُْم َ َْخ َس ٌة‬،ٌ‫امط َوا ِغ ْي ُت نَثِ ْ َریة‬
َّ ‫َو‬
ّ ّ
ُ َّ ‫ َو َم ْر َ َ َمك ِتغ ْ َِری َما ٱَ ْن َز َل‬،‫َم ِر ا َّد َغ صَ يْئًا ِم ْر ِػ ْ َِّل امْغَ ْي ِة‬
‫اّلل‬
Thaghut-thaghut itu banyak, tapi nan pokok darinyo ado limo: (Partamo), Dubilih
nan dikutuak dek Allah, (kaduo) adolah urang nan disambah dan inyo rido, (katigo)
urang nan maajak manusia untuak manyambah dirinyo, (kaampek) urang nan
mangaku mangatahui parkaro nan ghaib, dan (nan kalimo) adolah urang nan
bahukum jo salain hukum nan diturunkan Allah.

ُۗ‫ُوت َويُ ۡؤ ِم ۢر تِب َّ ِّلل فَلَ ِس ٱ ۡس َخ ۡم َس َم تِبمۡ ُؼ ۡص َو ِة ٱمۡ ُوزۡ َل ل َال ٱن ِف َعا َم مَيَا‬
ِ ‫( َ ۤال ا ۡن َصا َه ِِف ٱ ِّدل ِ ُۖير كَس ث َّ َح َّ َْي ٱ ممص ۡصسُ ِم َر ٱمۡغ َِّۚۡی فَ َمر يَ ۡك ُف ۡص تِب َّمط لـغ‬
ّ
)ٌ ‫َوٱ َّ ُّلل َ ِْسي ٌع ػَ ِو‬
"Indak adoh dipaso (paksaan) untuak (mamasuki) agamo (Islam),

sasungguahnyo alah jaleh jalan nan bana daripado jalan nan sasek, dek karano itu
barangsiapo nan ingkar kapado thaghut dan baiman kapado Allah, mako
sasungguahnyo inyo alah bapacik kapado buhua tali nan sangaik kuek nan indak
akan putuih. Dan Allah Maha Mandanga lagi Maha Mangatahui." (QS. Al-Baqarah
(2): 256)
ُ َّ ‫َو َى َشا َم ْؼ ََن َال ا َ َل ا َّال‬

‫اّلل‬
ّ ّ
Ikolah arati daripado makna kalimaik 'Laa ilaaha illallah.'
:‫َو ِِف امْ َح ِسيْ ِر‬

Dalam sabuah hadits dikatokan:
ِ َّ ِ‫ َو ِذ ْر َو ُة َس نَا ِم ِو امْ ِ يَا ُد ِِف َس ِخ ْيل‬،ُ‫امع َلة‬

‫اّلل‬ َّ ‫ َو َ َُع ْو ُد ُه‬،‫َرٱِ ُس ْ َاأل ْم ِص ْاال ْس َل ُم‬
ّ
"Pokok agamo adolah panyarahan diri, sadangkan tiangnyo adolah shalat, dan
puncak tatingginyo adolah jihad di jalan Allah." (HR. Tirmidzi no. 2616)
‫ْح ِح ِو َو َس َّ ََّل‬
ْ َ ‫اّلل ػَ ََل ُم َح َّم ٍس َو ٱ ٓ ِ ِل َو‬
ُ َّ ‫ َو َظ ََّل‬،‫اّلل ٱَ ْػ َ َُّل‬
ُ َّ ‫َو‬
Hanyo Allah nan Maha Mangatahui, dan semoga shalawaik jo salam salalu Allah
limpahkan kapado Nabi Muhammad shalallahu alaihi wasallam basarato
kaluarganyo jo para sahabaiknyo.
--(Salasai)--

‫ْ ُاأل ُظ ْو ُل امث ََّلزَ ُة‬
‫ث ِۡس ِم ٱ َّ ِّلل ٱ َّمص ۡ َٰ لٱ ِر ٱ َّمص ِ ِ‬
‫ِاػْ َ َّْل‪َ ( ،‬ر ِ َٰ َم ُ‬

‫هللا) َٱن َّ ُو ََي ُِة ػَو َ ْينَا ث َ َؼ م َُّل َٱ ْرتَع ِ َم َسائِ َل‬
‫هللا َو َم ْؼ ِصفَ ُة ن َ ِخ ِيّ ِو َو َم ْؼ ِصفَ ُة ِد ْي ِر ْاال ْٕس َل ِم ِاب ْ َأل ِد َ ِل‬
‫ْ ُاأل ْو ََل ‪ :‬امْ ِؼ ْ َُّل‪َ ،‬و ى َُو َم ْؼ ِصفَ ُة ِ‬
‫امث َّا ِن َي ُة ‪ :‬امْ َؼ َم ُل ِت ِو‬
‫امث َّا ِمثَ ُة ‪ :‬ادلَّ غ َْو ُة ٕام َ ْي ِو‬
‫امع ْ ُْب ػَ ََل ْ َاأل َذى ِف ْي ِو‬
‫َّامصا ِت َؼ ُة ‪َّ :‬‬
‫ُۡس۝ ا َّال ٱ َّ َِّل َير َءا َمنُو ۟ا َو َ َِعوُو ۟ا ٱ َّمع لـ ِو َح لـ ِت‬ ‫ۡص۝ ا َّن ٱ ۡال َنس لٱ َر م َ ِفی د ۡ ٍ‬ ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪(َ :‬وٱمۡ َؼ ۡ ِ‬
‫ّ‬ ‫ّ ّ‬
‫َوث ََو َاظ ۡو ۟ا تِبمۡ َح ّ ِق َوث ََو َاظ ۡو ۟ا تِب َّمع ۡ ِْب) (سورة امؼۡص‪)3-1 :‬‬
‫هللا ُ َّج ًة ػَ ََل َذوْ ِل ِو ا َّٕال َى ِش ِه ا ممس ْو َر َة م َ َك َف ْْتُ ْم‬ ‫امضا ِف ِؼ مي َر ِ َٰ ُو َّ ُ‬
‫اّلل‪ :‬م َ ْو َما َٱنْ َز َل ُ‬ ‫كَا َل َّ‬
‫اّلل‪َ :‬اب ُب امْ ِؼ ْ َُّل كَ ْد َل امْلَ ْولِ َو امْ َؼ َم ِل‬ ‫َو كَا َل امْ ُحز َِار مي َر ِ َٰ ُو َّ ُ‬
‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪( :‬فَبػۡ َ َّۡل َٱنَّوُۥ َ ۤال ام َ لـ َو ا َّال ٱ َّ ُّلل َوٱ ۡس خَ ۡغ ِف ۡص ِ ََّلنۢح َِم) (سورة محمس‪)19 :‬‬
‫ّ ّ‬
‫فَ َدسَ َٱ ِتوْ ِؼ ْ َِّل (كَ ْد َل امْلَ ْولِ َو امْ َؼ َم ِل)‬
‫ك ُم ْس ِ ٍَّل َو ُم ْس ِو َم ٍة ثَ َؼ م َُّل َى ِش ِه امْ َم َسائِ ِل َو امْ َؼ َم ُل ِبِ ِ َّر‬‫اهللا) َٱن َّ ُو ََي ُِة ػ َ ََل ُ ِ ّ‬ ‫ِاػْ َ َّْل‪َ ( ،‬ر ِ َٰ َم ُ‬
‫اّلل َذوَلَنَا َو َر َزكَنَا َو م َ ْم ي َ ْ ُْ ْننَا َ ًَ ًل‪ ،‬ت َ ْل ٱَ ْر َس َل ام َ ْينَا َر ُس ْو ًال‪ ،‬فَ َم ْر ٱَ َهاػَ ُو َد َذ َل امْ َ نَّ َة َو‬‫ْ ُاأل ْو ََل ‪َ :‬ٱ َّن َّ َ‬
‫ّ‬
‫َم ْر َغ َعا ُه َد َذ َل امنَّ َار‬
‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪( :‬ا َّ َّۤن َٱ ۡر َسوۡنَ ۤا ام َ ۡي ُ ۡمك َر ُس ًوال َص لٱيِسً ا ػَوَ ۡي ُ ۡمك َ َمَكۤ َٱ ۡر َسوۡنَ ۤا ا َ لَل ِف ۡص َغ ۡو َن َر ُس ًوال۝‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ً‬
‫َص ِف ۡص َغ ۡو ُن ٱ َّمص ُسو َل فَبَذَشن َ لـ ُو ٱ ۡذشا َو ِيل) (سورة املزمل‪)16- 15 :‬‬
‫ت‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫فَ َؼ َ ل‬
‫ُْشكُ َم َؼ ُو َٱ َح ٌس ِِف ِغ َحا َد ِث ِو‪َ ،‬ال َم َ ُ‬
‫ل ُملَ َّص ٌب َو َال ن ِ يَب ُم ْص َس ٌل‬ ‫اّلل َال يَ ْص ََض َٱ ْن ي ْ ِ‬
‫امثَا ِن َي ُة ‪َ :‬ٱ َّن َّ َ‬

‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪(َ :‬و َٱ َّن ٱمۡ َم َس لٱجِ َس ِ َّ ِّلل ف َ َل ثَسۡ ُغو ۟ا َم َع ٱ َّ ِّلل َٱ َحسً ا) (سورة اجلر‪)18 :‬‬
‫اّلل‪َ ،‬ال َ َُي ْو ُز َ ُل ُم َو َاال ُة َم ْر َحا َّد َّ َ‬
‫اّلل َو َر ُس ْو َلُ‪َ ،‬و م َ ْو ََك َن‬ ‫امث َّا ِمثَ ُة ‪ :‬ٱَ َّن َم ْر َٱ َها َع َّامص ُس ْو َل َو َو َّح َس َّ َ‬
‫َٱ ْك َص َب كَ ِصيْ ٍة‬
‫مون َم ۡر َح ۤا َّد ٱ َّ َّلل َو َر ُس َولُۥ َوم َ ۡو‬ ‫ون تِب َّ ِّلل َوٱمۡ َي ۡو ِم ٱمۡـَا ِد ِص ي ُ َو ۤاد َ‬‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪(َّ :‬ال ََتِسُ كَ ۡو ًما ي ُ ۡؤ ِمنُ َ‬
‫ََكن ُۤو ۟ا َء َ ۤااب َء ُ ُۡه َٱ ۡو َٱتۡنَ ۤا َء ُ ُۡه َٱ ۡو اد َۡواَنَ ُ ۡم َٱ ۡو غ َِض َریَتَ ُ ۡ ۚۡم ُٱ ۟وم َ لـۤى َم َنخَ َة ِِف كُوُوِبِ ِ ُم ٱ ۡالمی َ لٱ َر َو َٱيَّسَ ُُه ِج ُصو ٍح ِ ّمنۡ ُوُۖ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫َض ٱ َّ ُّلل َغۡنۡ ُ ۡم َو َرضُ و ۟ا َغ ۡن ُ ۚۡو ٱُ ۟وم َ لـۤى َم ِ ۡز ُب ٱ َّ ّۚۡللِ‬ ‫َويُسۡ ِذوُيُ ۡم َحن َّ لـ ٍت َ َۡت ِصی ِمر ََتْۡتِ َا ٱ ۡ َألَنۡ َ لٱ ُص َد لـ ِ ِِل َير ِفهیَاۚۡ َر َِ‬
‫ّ‬
‫َٱ َ ۤال ا َّن ِ ۡز َب ٱ َّ ِّلل ُ ُُه ٱمۡ ُم ۡف ِو ُح َو َن) (سورة اجملادل‪)22 :‬‬
‫ّ‬
‫اّلل م َ َطا َغ ِخ ِو) َٱ َّن امْ َحنِ ْي ِفيَّ َة ِم َّ ََّل ا ْج َص ِى ْ َ ‪َ :‬ٱ ْن ثَ ْؼ ُح َس َّ َ‬

‫اّلل َو ْحسَ ُه ُم ْز ِو ًعا َ ُل ا ِم ّ ْ َْي‬ ‫ِاػْ َ َّْل‪َ ( ،‬ٱ ْر َص َسكَ َّ ُ‬
‫ّ‬
‫اّلل ثَ َؼ َاَل ‪َ ( :‬و َما َذوَ ۡل ُت ٱمۡ ِ َّر َوٱ ۡال َنس ا َّال‬ ‫اّلل َ َِم ْي َع امنَّ ِاس َو َذوَلَيُ ْم مَيَا‪َ َ :‬مَك كَا َل َّ ُ‬ ‫َو ِت َش ِ َِل َٱ َم َص َّ ُ‬
‫ّ ّ‬
‫ون) (سورة اَّلارايت‪َ )56 :‬و َم ْؼ ََن ي َ ْؼ ُحسُ ْو ِن ‪ :‬ي ُ َو ِّحسُ ْو ِن‬ ‫ِم َي ۡؼ ُحسُ ِ‬
‫اّلل ثَ َؼ َاَل َابمْ ِؼ َحا َد ِة‪َ ،‬و َٱغ َْظ ُم َما َنَ َى َغ ْن ُو ‪ْ ّ ِ :‬‬
‫امْشكُ ‪،‬‬ ‫اّلل ِت ِو ‪ :‬امخَّ ْو ِ ْيسُ ‪َ ،‬و ى َُو ٕافْ َصا ُد َّ ِ‬ ‫َو َٱغ َْظ ُم َما َٱ َم َص َّ ُ‬
‫َو ى َُو َدغ َْو ُة غ َ ْ ِری ِه َم َؼ ُو‬
‫ْش ُنو ۟ا ِت ِوۦ َص ۡيـًٔا) (سورة امنساء‪)36 :‬‬ ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪َ ( :‬وٱ ۡغ ُحسُ و ۟ا ٱ َّ َّلل َو َال ج ُ ۡ ِ‬
‫فَ ٕا َذا ِك ْي َل َ َِل ‪َ :‬ما ْ ُاأل ُظ ْو ُل امث ََّلزَ ُة ام َّ ِِت ََي ُِة ػَ ََل ْ ٕاالن ْ َس ِان َم ْؼ ِصفَْتُ َا؟ فَ ُل ْل ‪َ :‬م ْؼ ِصفَ ُة امْ َؼ ْح ِس َرتَّوُ‪َ ،‬و‬
‫اّلل ػَوَ ْي ِو َو َس َّ ََّل‬
‫ِديْنَوُ‪َ ،‬و ن َ ِخيَّ ُو ُم َح َّمسً ا َظ ََل َّ ُ‬
‫ا ْ َأل ْظ ُل ْ َاأل َّو ُل ‪َ :‬م ْؼ ِصفَ ُة َّامص ِ ّب‬
‫اّلل َّ ِاَّلي َر َّاب ِِن َو َر ََّّب َ َِم ْي َع امْ َؼام َ ِم ْ َْي ِت ِن ْؼ َم ِخ ِو‪َ ،‬و ى َُو‬
‫فَ ٕا َذا ِك ْي َل َ َِل ‪َ :‬م ْر َرت م َم؟ فَ ُل ْل ‪َ :‬ر ِ ّ َّب َّ ُ‬
‫َم ْؼ ُح ْو ِدي‪ ،‬مَيْ َس ِيل َم ْؼ ُح ْو ٌد ِس َوا ُه‬
‫ك َما ِس َوى َّ ِ‬
‫اّلل ػَام َ ٌم‪َ ،‬و َٱَّنَ‬ ‫َو ا َّدل ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪( :‬ٱمۡ َح ۡمسُ ِ َّ ِّلل َر ِ ّب ٱمۡ َؼ لـوَ ِم ْ َْي) (سورة امفاَتة‪َ )2:‬و ُ م‬
‫َوا ِح ٌس ِم ْر َذ ِ َِل امْ َؼام َ ِم‬
‫فَ ٕا َذا ِك ْي َل َ َِل ‪َِ ِ :‬ب َغ َصفْ َت َرت م َم؟ فَ ُل ْل ‪ِ :‬تب ٓ َاي ِث ِو َو َم ْزوُ ْوكَا ِث ِو‬

‫امض ْم ُس‪َ ،‬و امْلَ َم ُص‪َ ،‬و ِم ْر َم ْزوُ ْوكَا ِث ِو ‪ :‬ا َّمس َم َاو ُات ا َّمس ْح ُع‪َ ،‬و‬ ‫َو ِم ْر ٱ ٓ َاي ِث ِو ‪ :‬انو َّ ْي ُل‪َ ،‬و اهۡنَّ َ ُار‪َ ،‬و َّ‬
‫ْ َاأل ْرضُ ْو َن ا َّمس ْح ُع‪َ ،‬و َم ْر ِف ْ ِهی َّر‬
‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪(َ :‬و ِم ۡر َءاي َ لـ ِخ ِو ٱم َّ ۡي ُل َوٱهۡنَّ َ ُار َوٱ َّمض ۡم ُس َوٱمۡلَ َم ُ ۚۡص َال ج َ ۡس ُجسُ و ۟ا ِن َّوض ۡم ِس َو َال ِنوۡلَ َم ِص‬
‫ون) (سورة فعوت‪)37 :‬‬ ‫َوٱ ۡۡسُسُ و ۟ا ِ َّ ِّلل ٱ َّ َِّلی َذوَلَي َُّر ّان ُن ُ ّۡ‬
‫نإ ا َّاي ُه ثَ ۡؼ ُحسُ َ‬
‫َو كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪( :‬ا َّن َ جر َّ ُ ُمك ٱ َّ ُّلل ٱ َّ َِّلی َذوَ َق ٱ َّمس َم لٱ َوا ِت َوٱ ۡ َأل ۡر َض ِِف ِس خَّ ِة ٱَ َّاي ٍم ُ َّث ٱ ۡس خَ َو لى ػَ ََل ٱمۡ َؼ ۡص ِ ُۖش‬
‫ّ‬
‫ي ُ ۡغ ِضی ٱم َّ ۡي َل ٱهۡنَّ َ َار ي َ ۡطوُ ُحوُۥ َ ِثيثًا َوٱ َّمض ۡم َس َوٱمۡ َل َم َص َوٱمن م ُ و َم ُم َسر ََّصا ِت ِتبَ ۡم ِص ِه ۤۦ َٱ َال َ ُل ٱمۡ َزوۡ ُق َوٱ ۡ َأل ۡم ُ ُۗص‬
‫ثَ َح َاركَ ٱ َّ ُّلل َر مب ٱمۡ َؼ لـو َ ِم ْ َْي) (سورة ا ٔألغصاف‪)54 :‬‬
‫َو َّامص مب ى َُو امْ َم ْؼ ُح ْودُ‪َ ،‬و ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪( :‬يَبُّٔيم َا ٱمن َّ ُاس ٱ ۡغ ُحسُ و ۟ا َ جر َّ ُ ُمك ٱ َّ َِّلی َذوَلَ ُ ۡمك َوٱ َّ َِّل َير ِمر‬
‫ون۝ ٱ َّ َِّلی َح َؼ َل مَ ُ ُمك ٱ ۡ َأل ۡر َض ِف َصا ًصا َوٱ َّمس َم ۤا َء ِتنَ ۤا ًء َو َٱ َنز َل ِم َر ٱ َّمس َم ۤا ِء َم ۤا ًء فَبَد َۡص َج‬ ‫كَ ۡد ِو ُ ۡمك م َ َؼو َّ ُ ۡمك ثَخَّ ُل َ‬
‫ِت ِوۦ ِم َر ٱمث َّ َم َصا ِت ِر ۡزكًا م َّ ُ ۡمك ُۖ فَ َل َ َۡت َؼوُو ۟ا ِ َّ ِّلل َٱنسَ ادًا َو َٱ ُ ۡنإ ث َ ۡؼوَ ُم َو َن) (سورة امحلصة ‪)22 – 21‬‬
‫اّلل ‪ :‬امْزَا ِم ُق ِميَ َش ِه ْاألَ ْص َيا ِء ى َُو امْ ُم ْس خَ ِح مق ِنوْ ِؼ َحا َد ِة‬
‫كَا َل ا ْج ُر َن ِث ْ ٍری َر ِ َٰ ُو َّ ُ‬
‫اّلل ِبِ َا‪َ ،‬مثْ ُل ْاال ْس َل ِم‪َ ،‬و ْااليْ َم ِان‪َ ،‬و ْاال ْ َس ِان‪َ ،‬و ِمنْ ُو ادلم ػَا ُء‪َ ،‬و‬ ‫َو َٱن َْوا ُع امْ ِؼ َحا َد ِة ام َّ ِِت َٱ َم َص َّ ُ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ّ‬ ‫ْ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ك‪َ ،‬و ا َّمص ْغ َح ُة‪َ ،‬و َّامص ْى َحة‪َ ،‬و امر ُُض ْوعُ‪َ ،‬و امر َْض َية‪َ ،‬و االَّنَ تَة‪َ ،‬و‬
‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫امْر َْو ُف‪َ ،‬و َّامص َخا ُء‪َ ،‬و امخَّ َو م ُ‬
‫ْ‬ ‫ّ‬
‫ْاال ْس ِخ َؼان َ ُة‪َ ،‬و ْاال ْس ِخ َؼا َذةُ‪َ ،‬و ْاال ْس خِغَازَ ُة‪َ ،‬و ا ََّّلت ْ ُح‪َ ،‬و امنَّ ْش ُر‪َ ،‬و غَ ْ ُری َذ ِ َِل ِم ْر َٱن َْوا ِع امؼ َحا َدة ام ِِت َٱ َم َص‬
‫َّ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫اّلل ِبِ َا‪ُُ ،‬كميَا ِ َّ ِّلل ث َ َؼ ََل‬‫َّ ُ‬
‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪(َ :‬وٱَ َّن ٱمۡ َم َس لٱجِ سَ ِ َّ ِّلل فَ َل ثَسۡ ُغو ۟ا َم َع ٱ َّ ِّلل َٱ َح ًسا) (سورة اجلر‪)18 :‬‬
‫ْشكٌ ََك ِف ٌص‬ ‫اّلل فَي َُو ُم ْ ِ‬‫َص َف ِم ْۡنَا َصيْئًا ِمغ ْ َِری َّ ِ‬
‫فَ َم ْر َ َ‬
‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪(َ :‬و َمر يَسۡ ُع َم َع ٱ َّ ِّلل ام َ لٱيًا َءاد ََص َال جُ ۡص َى لٱ َر َلُۥ ِت ِوۦ فَان َّ َما ِ َسات ُوُۥ ِغن َس َرِت ّ ِو ۤۦ ٰۚۡ انَّوُۥ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ون) (سورة املؤمنون‪)117 :‬‬ ‫َال ي ُ ۡف ِو ُح ٱمۡ َك لـ ِف ُص َ‬
‫َو ِِف امْ َح ِسيْ ِر ‪ :‬ادلم ػَا ُء َمخم امْ ِؼ َحا َد ِة‬
‫ُوِن َٱ ۡس خَ ِ ۡة م َ ُ ۡمكۚۡ ا َّن ٱ َّ َِّل َير ي َۡس َخ ۡك ِ ُْب َ‬
‫ون َغ ۡر ِغ َحاد َِِت‬ ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪(َ :‬وكَا َل َ جر م ُ ُمك ٱ ۡدغ ِ ۤ‬
‫ّ‬
‫ون َ ََج َّ ََّن دَا ِد ِص َير) (سورة غافص‪)66 :‬‬ ‫َس َيسۡ ُذوُ َ‬

‫ون ان ُن ُنإ مم ۡؤ ِم ِن َْي) (سورة ٱٓل َعصان‪)175 :‬‬ ‫وُه َوذَافُ ِ‬ ‫َو َد ِم ْي ُل امْر َْو ِف كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪( :‬فَ َل َ ََتافُ ُ ۡ‬
‫ّ‬
‫ُْشكۡ ِت ِؼ َحا َد ِة َ ِرت ّ ِو ۤۦ‬
‫َو َد ِم ْي ُل َّامص َخا ِء كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪( :‬فَ َمر ََك َن يَ ۡص ُحو ۟ا ِملَ ۤا َء َ ِرت ّ ِوۦ فَوۡ َي ۡؼ َم ۡل َ ََع ًل َظ لـ ِو ًحا َو َال ي ۡ ِ‬
‫َٱ َحسَ ا) (سورة امكيف‪)116 :‬‬
‫ك كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪(َ :‬وػَ ََل ٱ َّ ِّلل فَذَ َو َُّكُ ۤو ۟ا ان ُن ُنإ مم ۡؤ ِم ِن َْي) (سورة املائسة‪َ )23 :‬و كَ ْو ُ ُل‬ ‫َو َد ِم ْي ُل امخَّ َو م ِ‬
‫ّ‬
‫ك ػَ ََل ٱ َّ ِّلل فَيُ َو َ ۡس ُحوُ) (سورة امطلق‪)3 :‬‬ ‫ثَ َؼ َاَل ‪(َ :‬و َمر ي َ َخ َو َّ ۡ‬
‫َو َد ِم ْي ُل َّامص ْغ َح ِة َو َّامص ْى َح ِة َو امْر ُُض ْو ِع كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪( :‬اَنَّ ُ ۡم ََكنُو ۟ا ي َُس لٱ ِصغ َ‬
‫ُون ِِف ٱمۡز ۡ ََریا ِت َويَسۡ ُغونَنَا َرغَ ًحا‬
‫ّ‬
‫َو َرىَح ًاُۖ َو ََكنُو ۟ا مَنَا َد لـ ِض ِؼ َْي) (سورة ا ٔألنخياء‪)96 :‬‬
‫َو َد ِم ْي ُل امْ َر ْض َي ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪( :‬فَ َل َ َۡتضَ ۡو ُ ُۡه َوٱدۡضَ ۡو ِِن) (سورة امحلصة‪)156 :‬‬
‫َو َد ِم ْي ُل ْاالَّنَ ت َ ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪(َ :‬و َٱ ِني ُد ۤو ۟ا ا َ لَل َ ِجر ّ ُ ۡمك َوٱَ ۡس ِو ُمو ۟ا َلُ) (سورة امزمص‪)54 :‬‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫َو َد ِم ْي ُل ْاال ْس ِخ َؼان َ ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪( :‬ا َّايكَ ن َ ۡؼ ُحسُ َوا َّايكَ ن َ ۡس خَ ِؼ ْ ُْي) (سورة امفاَتة‪)5 :‬‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫َو َد ِم ْي ُل ْاال ْس ِخ َؼا َذ ِة كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل ‪( :‬كُ ۡل َٱغُو ُذ ِج َص ِ ّب ٱمۡفَو َ ِق) (سورة امفوق‪( )1 :‬كُ ۡل َٱغُو ُذ ِج َص ِ ّب ٱمنَّ ِاس)‬
‫ّ‬
‫(سورة امناس‪)1 :‬‬
‫اب مَ ُ ْمك) (سورة ا ٔألنفال‪)9 :‬‬ ‫َو َد ِم ْي ُل ْاال ْس ِخغَازَ ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪( :‬ا ۡذ ج َ ۡس خَ ِغيث َ‬
‫ُون َ جر َّ ُ ۡمك فَب ۡس خَ َج َ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫َو َد ِم ْي ُل ا ََّّلت ْ ِح كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪( :‬كُ ۡل ا َّن َظ َل ِِت َون ُ ُس ِكی َو َم ۡح َي َای َو َم َم ِاِت ِ َّ ِّلل َر ِ ّب ٱمۡ َؼ لـوَ ِم َْي۝ َال‬
‫ۡ‬ ‫ّ‬
‫يم َ ُلۥُۖ َو ِت َشا ِ َِل ُٱ ِم ۡص ُت َو َٱ َ َّ۠ن ٱَ َّو ُل ٱم ُم ۡسوم َْي) (سورة األنؼام‪)163 – 162 :‬‬
‫ٔ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫رش َ‬ ‫َِ‬
‫َو ِِف امْ َح ِسيْ ِر ‪ :‬م َ َؼ َر َّ ُ‬
‫اّلل َم ْر َذت َ َح ِمغ ْ َِری َّ ِ‬
‫اّلل‬
‫رش ُهۥ ُم ۡس َخ ِط ًریا) (سورة االٕنسان‪)7 :‬‬ ‫َو َد ِم ْي ُل امنَّ ْش ِر كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪( :‬يُوفُ َ‬
‫ون تِبمنَّ ۡش ِر َو َ َیافُ َ‬
‫ون ي َ ۡو ًما ََك َن َ م‬
‫َو ْ َاأل ْظ ُل امث َِّاِن ‪َ :‬م ْؼ ِصفَ ُة ِد ْي ِر ْاال ْس َل ِم ِاب ْ َأل ِد َّ ِل‪َ ،‬و ى َُو ْ ِاال ْس ِد ْس َل ُم ِ َّ ِّلل ِابمخَّ ْو ِ ْي ِس‪َ ،‬و ْ ِاالنْ ِل َيا ُد َ ُل‬
‫ّ‬
‫ِاب َّمطاػَ ِة‪َ ،‬و امْ َ َْب َاء ُة ِم َر ِ ّ ْ‬
‫امْش ِك َو َٱى ِ ِْل‬
‫َو ى ُُو زَ َل ُث َم َصا ِث َة ‪ْ :‬اال ْس َل ُم‪َ ،‬و ْااليْ َم ُان‪َ ،‬و ْاال ْ َس ُان‪َ ،‬و ُ م‬
‫ك َم ْصثَ َح ٍة مَيَا َٱ ْر ََك ٌن‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ا ْم َم ْصثَح َ ُة ْ ُاأل ْو ََل‪(ْ :‬اال ْس َل ُم)‬
‫ّ‬

‫امع َل ِة‪َ ،‬و ايْ َخا ُء‬ ‫اّلل‪َ ،‬و اكَا ُم َّ‬ ‫اّلل َو ٱَ َّن ُم َح َّمسً ا َر ُس ْو ُل َّ ِ‬ ‫فَبَ ْر ََك ُن ْاال ْس َل ِم َ َْخ َس ٌة‪َ :‬صيَا َد ُة َٱ ْن َال ا َ َل ا َّال َّ ُ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ْ ّ ّ‬ ‫ّ‬
‫ْ‬ ‫ِ‬
‫َّامز ََك ِة‪َ ،‬و َظ ْو ُم َر َمضَ َان‪َ ،‬و مج ا َحيْت ّاّلل ام َح َصا ِم‬
‫ِ‬ ‫م‬ ‫ِ‬
‫امضيَا َد ِة كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل ‪(َ :‬صيِسَ ٱ َّ ُّلل َٱنَّوُۥ َ ۤال ام َ لـ َو ا َّال ى َُو َوٱمۡ َمو َ لۤـى َك ُة َو ُٱ ۟ومُو ۟ا ٱمۡ ِؼ ۡ َِّل كَ ۤإِ ۢ َما تِبمۡ ِل ۡس ِِۚۚۡ َ ۤال‬ ‫فَسَ ِم ْي ُل َّ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ ّ‬
‫ام َ لـ َو ا َّال ى َُو ٱمۡ َؼ ِز ُيز ٱمۡ َح ِك ُ ) (سورة ٱٓل َعصان‪)18 :‬‬
‫ّ ّ‬
‫َو َم ْؼۡنَ َا‪َ :‬ال َم ْؼ ُح ْو َد ِ َِب ّ ٍق ا َّال َّ ُ‬
‫اّلل َو ْحسَ ُه‬
‫ّ‬
‫رشيْ َم َ ُل ِِف ِغ َحا َد ِث ِو‪َ َ ،‬مَك‬ ‫اّلل‪ُ :‬مثْ ِحخًا امْ ِؼ َحا َد َة ِ َّ ِّلل َو ْحسَ ُه َال َ ِ‬ ‫اّلل ‪ ،‬ا َّال َّ ُ‬ ‫َال ا َلَ‪َّ :‬نَ ِف ًيا َ َِم ْي َع َما ي ُ ْؼ َحسُ ِم ْر د ُْو ِن َّ ِ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫رشيْ َم َ ُل ِِف ُموْ ِك ِو‬ ‫َٱن َّ ُو َال َِ‬
‫َو ثَ ْف ِس ْ ُریىَا َّ ِاَّل ْي ي ُ َو ِ ّ ُ‬
‫ّضيَا كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل‪َ ( :‬وا ۡذ كَا َل ا ۡج َصا ِى ُ ِ َألتِي ِو َوكَ ۡو ِم ِو ۤۦ ان ََِّن جَ َصۤا ٌء ِ ّم َّما ثَ ۡؼ ُحسُ َ‬
‫ون۝ ا َّال‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ ۢ ّ‬
‫ون) (سورة امزدصف‪26 :‬‬ ‫ِ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬
‫ٱ َّ َِّلی فَ َط َص ِِن فَانَّوُۥ َس هیَ ۡ ِس ِير۝ َو َح َؼوَيَا َ ُِك َم َة َابك َية ِف َغل ِدوۦ م َؼويُ ۡم يَ ۡصح ُؼ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ً‬ ‫ِ‬
‫ّ‬
‫– ‪)28‬‬
‫ْشكَ ِت ِوۦ َص ۡيـًٔا َو َال يَخَّ ِز َش‬ ‫(ك ٌ ۡل ي َ لـۤبَ ۡى َل ٱمۡ ِكذَ لـ ِة ث َ َؼام َ ۡو ۟ا ا َ لَل َ ُِك َم ٍة َس َو ۤا ِء ت َ ۡينَنَا َوت َ ۡينَ ُ ۡمك ٱَ َّال ن َ ۡؼ ُحسَ ا َّال ٱ َّ َّلل َو َال ن ُ ۡ ِ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ون) (سورة ٱل َعصان‪)64 :‬‬ ‫ٓ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫۟‬ ‫ۡ‬ ‫۟‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫۟‬ ‫َّ‬
‫ُون ٱ َّ ّۚۡلل فان ث ََوم ۡوا فلوموا ٱصيَسُ وا ِتبَّنَّ ُم ۡسو ُم َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ت َ ۡؼضُ نَا ت َ ۡؼضً ا َٱ ۡر َاب ًاب ِ ّمر د ِ‬
‫ّ‬
‫اّلل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪( :‬مَلَسۡ َخ ۤا َء ُ ُۡك َر ُسو ٌل ِ ّم ۡر َٱن ُف ِس ُ ۡمك َغ ِز ٌيز ػَوَ ۡي ِو َما َغ ِنإم ۡ‬ ‫َو َد ِم ْي ُل َصيَا َد ِة ٱَ َّن ُم َح َّمسً ا َر ُس ْو ُل َّ ِ‬
‫َ ِص ٌيط ػَوَ ۡي ُمك تِبمۡ ُم ۡؤ ِم ِن َْي َر ُء ٌوف َّر ِ ْ ٌ) (سورة امخوتة‪)128 :‬‬
‫اب َما َنَ َى َو‬ ‫اّلل‪َ :‬ها َغ ُخ ُو ِف ْي َما َٱ َم َص‪َ ،‬و ث َْع ِسيْ ُل ُو ِف ْي َما ٱَذ َ َْْب‪َ ،‬و ا ْح ِذنَ ُ‬ ‫َو َم ْؼ ََن َصيَا َد ِة ٱَ َّن ُم َح َّمسً ا َر ٌس ْو ُل َّ ِ‬
‫اّلل ا َّال ِت َما َ َ‬
‫رش َع‬ ‫َز َح َص‪َ ،‬و ٱَ ْن َال ي ُ ْؼ َح َس َّ ُ‬
‫ّ‬
‫امع ّل ِة‪َ ،‬و َّامز ََك ِة‪َ ،‬و ثَ ْف ِس ْ ُری امخَّ ْو ِ ْي ِس كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل‪َ ( :‬و َم ۤا ُٱ ِم ُص ۤو ۟ا ا َّال ِم َي ۡؼ ُحسُ و ۟ا ٱ َّ َّلل ُم ۡز ِو ِع َْي َ ُل‬ ‫َو َد ِم ْي ُل َّ‬
‫ّ‬
‫ٱ ّ ِدل َير ُ نَ َف ۤا َء َوي ُ ِلمیُو ۟ا ٱ َّمعو َ لو َة َوي ُ ۡؤثُو ۟ا ٱ َّمز َن لو َةۚۡ َو َذا ِ َِل ِد ُير ٱمۡلَ ِيّ َم ِة) (سورة امحينة‪)5 :‬‬
‫امع َيا ِم كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪( :‬ي َ لـۤبَُّيم َا ٱ َّ َِّل َير َءا َمنُو ۟ا ُن ِخ َة ػَوَ ۡي ُ ُمك ٱ ّ ِمع َيا ُم َ َمَك ُن ِخ َة ػ َ ََل ٱ َّ َِّل َير ِمر كَ ۡد ِو ُ ۡمك‬ ‫َو َد ِم ْي ُل ّ ِ‬
‫ون) (سورة امحلصة‪)183 :‬‬ ‫م َ َؼو َّ ُ ۡمك ثَخَّ ُل َ‬
‫َو َد ِم ْي ُل امْ َح ّ ِج كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪َ ( :‬و ِ َّ ِّلل ػَ ََل ٱمنَّ ِاس ِ مج ٱمۡ َحيۡ ِت َم ِر ٱ ۡس خَ َطا َع ام َ ۡي ِو َسخ ً ۚۡ‬
‫ِيل َو َمر َن َف َص فَا َّن ٱ َّ َّلل‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫غَ ِ يَن َغ ِر ٱمۡ َؼ لـوَ ِم َْي) (سورة ٱٓل َعصان‪)97 :‬‬
‫اّلل‪َ ،‬و َٱدَّْنَ ىَا ا َم َاه ُة‬ ‫ا ْم َم ْصثَح َ ُة امثَّاِني َ ُة‪ْ :‬االيْ َم ُان‪َ :‬و ى َُو ِتضْ ٌع َو َس ْح ُؼ ْو َن ُص ْؼ َح ًة‪ ،‬فَبَ ْػ َلىَا كَ ْو ُل َال ا َ َل ا َّال َّ ُ‬
‫ّ‬ ‫ّ ّ‬ ‫ْ‬ ‫ّ‬
‫ْ‬ ‫ِ‬ ‫ٌ‬ ‫ؼ‬ ‫ص‬‫ُ‬ ‫ح‬ ‫م‬
‫امط ِصيْ ِق‪َ ،‬و ا َ َيا ُء ْ َحة م َر االيْ َم ِان‬ ‫ْ َاأل َذى َغ ِر َّ‬
‫ّ‬
‫َو َٱ ْر ََكن ُ ُو ِس خَّ ٌة‪َ :‬ٱ ْن ث ُْؤ ِم َر ِاب َّ ِّلل‪َ ،‬و َم َلئِ َك ِذ ِو‪َ ،‬و ُن ُخ ِح ِو‪َ ،‬و ُر ُس ِ ِل‪َ ،‬و امْ َي ْو ِم ْ َاأل ِد ِص‪َ ،‬و ث ُْؤ ِم َر َابمْلَسَ ِر ذ ْ َِری ِه‬
‫رش ِه‬
‫َو َ ّ ِ‬
‫ْش ِق َوٱمۡ َم ۡغ ِص ِب‬ ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل ػَ ََل َى ِش ِه ْ َاأل ْر ََك ِن ا ِ ّمس خَّ ِة كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل‪( :‬م َّ ۡي َس ٱمۡ ِ َّْب ٱَن ث َُوممو ۟ا ُو ُحوى ُ َۡمك ِك َد َل ٱمۡ َم ۡ ِ‬
‫َوم َ لـ ِك َّر ٱمۡ ِ َّْب َم ۡر َءا َم َر تِب َّ ِّلل َوٱمۡ َي ۡو ِم ٱمۡـَا ِد ِص َوٱمۡ َموَ لـۤى َك ِة َوٱمۡ ِكذَ لـ ِة َوٱمنَّ ِحيِّٱ ۧ َر) (سورة امحلصة‪)177 :‬‬
‫ّ‬
‫َش ٍء َذوَ ۡلنَ لـ ُو ِتلَسَ ٍر) (سورة املمص‪)49 :‬‬ ‫ك َۡ‬ ‫َو َد ِم ْي ُل امْلَسَ ِر كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪( :‬اَّنَّ ُ َّ‬
‫ّ‬
‫َو ا ْم َم ْصثَح َ ُة امثَّا ِمث َُة‪ْ :‬اال ْ َس ُان‪ُ :‬ر ْن ٌر َوا ِح ٌس‪َ ،‬و ى َُو َٱ ْن ثَ ْؼ ُحسَ َّ َ‬
‫اّلل َ ََكن ََّم حَ َصا ُه‪ ،‬فَا ْن م َ ْم حَ ُك ْر حَ َصا ُه فَان َّ ُو يَ َصاكَ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ون) (سورة امنحل‪َ )128 :‬و كَ ْو ُ ُل‬ ‫َو َد ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪( :‬ا َّن ٱ َّ َّلل َم َع ٱ َّ َِّل َير ٱثَّلَو ۟ا َّوٱ َّ َِّل َير ُُه مم ۡح ِس نُ َ‬
‫ّ‬
‫ثَ َؼ َاَل‪:‬‬
‫ك ػَ ََل ٱمۡ َؼ ِزي ِز ٱ َّمص ِ ِ ۝ ٱ َّ َِّلی يَ َ ِٕلص َم ِح َْي ثَ ُلو ُم۝ َوثَلَو م َح َم ِِف ٱ َّمس لٱجِ ِس َير۝ انَّوُۥ ى َُو‬ ‫( َوث ََو َّ ۡ‬
‫ّ‬
‫ٱ َّمس ِمي ُع ٱمۡ َؼ ِو ُ ) (سورة امضؼصاء‪َ )226 – 217 :‬و كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪:‬‬
‫ون‬ ‫ون ِِف َصبٔۡ ٍن َو َما ثَ ۡخوُو ۟ا ِمنۡ ُو ِمر كُ ۡص َء ٍان َو َال ثَ ۡؼ َموُ َ‬
‫ون ِم ۡر َ ََع ٍل ا َّال ُننَّا ػَوَ ۡي ُ ۡمك ُصيُودًا ا ۡذ ثُ ِفيضُ َ‬ ‫( َو َما حَ ُك ُ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ِفي ِو) (سورة يونس‪)61 :‬‬
‫اّلل َغ ْن ُو كَا َل‪ :‬تَيْنَ َما َ َْن ُر‬ ‫ِض َّ ُ‬ ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل ِم َر ا ممس نَّ ِة‪َ :‬ح ِسي ْ ُر ِخ ْ َْبائِ ْي َل امْ َم ْضي ُْو ُر َغ ْر ُ ََع َص ْج ِر امْر ََّط ِاب َر ِ َ‬
‫هللا ػَوَ ْي ِو َو َس ََّّل َذ َات ي َ ْو ٍم ا ْذ َهوَ َع ػَوَ ْينَا َر ُخ ٌل َص ِسيْسُ ت َ َي ِاض ام ِث ّ َي ِاب‬ ‫هللا َظ ََّل ُ‬ ‫ُخوُ ْو ٌس ِغ ْنسَ َر ُس ْولِ ِ‬
‫ّ‬
‫هللا‬
‫ُ‬ ‫َل‬ ‫َّ‬ ‫ظ‬ ‫ب‬
‫َّ ِ ِ ّ َ‬ ‫ن‬ ‫ام‬ ‫َل‬ ‫َ‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫و‬ ‫خ‬
‫َ‬ ‫َّت‬‫َّ‬ ‫َ‬ ‫‪,‬‬ ‫س‬ ‫ٌ‬ ‫امض ْؼ ِص‪َ ,‬ال يُ َصى ػَوَ ْي ِو َٱث َُص ا َّمس َف ِص َو َال ي َ ْؼ ِصفُ ُو ِ َّ َ‬
‫ح‬ ‫َ‬
‫ٱ‬ ‫ا‬‫ن‬‫م‬ ‫َص ِسيْسُ َس َوا ِد َّ‬
‫ّ‬
‫ػَوَ ْي ِو َو َس ََّّل‪ ,‬فبَ ْس نَ َس ُر ْن َحد َ ْي ِو ا ََل ُر ْن َحد َ ْي ِو‪َ ,‬و َوضَ َع َنفَّ ْي ِو ػ َ ََل فَ ِز َشيْ ِو‪َ ,‬و كَا َل ‪َ :‬اي ُم َح َّمسُ ٱذ ِ ْْْب ِ ِْن َغ ِر‬
‫َ‬
‫ّ‬
‫هللا َو ٱَ َّن ُم َح َّمسً ا‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫هللا ػَو ْيو َو َسَّل ‪َ :‬اال ْس َل ُم َٱ ْن ج ْضيَسَ ٱَ ْن الا َل اال ُ‬ ‫َّ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫هللا َظَل ُ‬ ‫َّ‬ ‫اال ْس َل ِم‪ ,‬فَلَا َل َر ُس ْو ُل ِ‬
‫ّ ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫امع َلةَ‪َ ,‬وث ُْؤ ِ َِت َّامز ََكةَ‪َ ,‬وث َُع ْو َم َر َمضَ َان‪َ ,‬و َ َُت َّج امْ َحيْ َت ا ِن ْاس َخ َط ْؼ َت ام ْيو َس ِخ ْي ًل‪ .‬كَا َل‬
‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ُ َّ‬ ‫ِ‬
‫ل‬ ‫ُ‬ ‫ث‬‫و‬ ‫‪,‬‬ ‫ِ‬
‫هللا‬ ‫ل‬‫ُ‬ ‫و‬ ‫ْ‬ ‫س‬ ‫ُ‬ ‫َر‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫‪َ :‬ظسَ ْك ُت‪ .‬فَ َؼ ِ ْحنَا َ ُل ي َْس ئَ ُ ُل َوي ُ َع ِّسكُوُ‪ .‬كَا َل ‪ :‬فَبَذ ِ ْْْب ِ ِْن َغ ِر االيْ َم ِان‪ ,‬كَا َل ‪ :‬ٱَ ْن ِاب ِهلل‪َ ,‬و َم َلئِ َك ِذ ِو‪َ ,‬و ُن ُخ ِحو‪ِ,‬‬
‫ّ‬
‫رش ِه‪ .‬كَا َل ‪َ :‬ظسَ ك َت‪ .‬كال ‪ :‬فبذ ِ ْْْب ِ ِْن َغ ِر اال ْ َس ِان‪,‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َو ُر ُس ِ ِل‪َ ,‬وامْ َي ْو ِم األ ٓ ِد ِص‪َ ,‬و ث ُْؤ ِم َر ِابمْلَسْ ِر ذ ْ َِری ِه َو َ ّ ِ‬
‫ِ ّ‬
‫هللا َ ََكن ََّم حَ َصا ُه فَا ْن م َ ْم ح َ ُك ْر حَ َصا ُه فَان َّ ُو يَ َصاكَ ‪ .‬كَا َل ‪ :‬فَبَذ ِ ْْْب ِ ِْن َغ ِر ا َّمساػَة كَا َل ‪َ :‬ما‬ ‫كَا َل ‪َ :‬ٱ ْن ثَ ْؼ ُح َس َ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫امسائِ ِل‪ .‬كَا َل ‪ :‬فَبَذ ِ ْْْب ِ ِْن َغ ْر ٱَ َم َاراَتِ َا‪ ,‬كَا َل ‪َ :‬ٱ ْن ث ِ ََِل ا َأل َم ُة َ جر َّْتَ َا‪َ ,‬وٱَ ْن حَ َصى‬ ‫امْ َم ْس ُؤ ْو ُل َغ ْۡنَا ِتبَػْ َ ََّل ِم َر َّ‬

‫امْ ُح َفا َة امْ ُؼ َصا َة امْ َؼ َ َال ِرػَ َاء ا َّمضا ِء ي َ َخ َط َاومُ ْو َن ِ ِْف امْ ُحن ْ َي ِان‪ ,‬ث َان َْطوَ َق‪ ,‬فَوَ ِحث ْ ُت َم ِو ًّيا‪َّ ُ ,‬ث كَا َل ‪َ :‬اي ُ ََع ُص‪َ ,‬ٱثَسْ ِر ْي‬
‫هللا َو َر ُس ْو ُ ُل َٱػْ َ َُّل‪ .‬كَا َل ‪ :‬فَان َّ ُو ِخ ْ ِْبيْ ُل َٱَتَ ُُكْ ي ُ َؼ ِو ّ ُم ُ ْمك ِديْنَ ُ ْمك‬
‫امسائِل؟ كُوْ ُت ‪ُ :‬‬ ‫َم ِر َّ‬
‫ّ‬
‫اّلل ْج ِر َغ ْح ِس امْ ُم َّط ِو ِة‬ ‫ْ َاأل ْظ ُل امث َّا ِم ُر‪َ :‬م ْؼ ِصفَ ُة ن َ ِخيّ ُ ِْمك ُم َح َّم ٍس ظَل هللا ػويو و سَّل َو ى َُو ُم َح َّمسُ ْج ُر َغ ْحسَ َّ ِ‬
‫َاِش ِم ْر كُ َصي ٍْش‪َ ،‬و كُ َصي ٌْش ِم َر امْ َؼ َص ِب‪َ ،‬و امْ َؼ َص ُب ِم ْر ُذ ِّري َّ ِة ّا ْ َْسا ِغ ْي َل ا ْج ِر ّا ْج َصا ِى ْ َ‬ ‫َاِش‪َ ،‬و ى ِ ٌ‬ ‫ْج ِر ى ِ ِ‬
‫امس َل ِم‪َ .‬و َ ُل ِم َر امْ ُؼ ْم ِص ز َ َل ٌث َو ِس خم ْو َن َس نَ ًة‪ِ ،‬م ْۡنَا‬ ‫امع َل ِة َو َّ‬ ‫امْ َز ِو ْي ِل‪ ،‬ػَوَ ْي ِو َو ػ َ ََل ن َ ِح ِي ّنَا َٱفْضَ ُل َّ‬
‫ْش ْو َن ن َ ِخيًّا َو َر ُس ْو ًال‪ ،‬ن ِ ّ َُّب ِاب ْك َص ِٱ‪َ ،‬و ُٱ ْر ِس َل ِابمْ ُم َّس ِث ّ ِص‪َ ،‬و ت َ َ ُِل ُه َمكَّ ُة‪َ ،‬و‬ ‫َٱ ْرت َ ُؼ ْو َن كَ ْد َل امن م ُح َّو ِة‪َ ،‬و ز َ َل ٌث َو ِغ ْ ُ‬
‫ّ‬
‫امْش ِك َو يَسْ غُو ا ََل امخَّ ْو ِ ْي ِس‬ ‫ىَا َح َص ا ََل امْ َم ِسيْنَ ِة‪ ،‬ت َ َؼثَ ُو َّ ُ‬
‫اّلل ِابمنَّ َش َار ِة َغ ِر ِ ّ ْ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل‪( :‬ي َ لۤـبَُّيم َا ٱمۡ ُم َّس ِث ّ ُص ۝ كُ ۡم فَبَن ِش ۡر ۝ َو َرت َّ َم فَ َك ِ ّ ْۡب ۝ َو ِز َيات َ َم فَ َطيّ ِۡص ۝‬
‫َوٱ ممص ۡح َز فَب ۡۡه ُۡص ۝ َو َال ثَ ۡم ُُن ج َ ۡس خَ ۡك ِ ُث ۝ َو ِم َصت ّ َِم فَب ۡظ ِ ْْب)‬
‫(سورة املسثص‪)7 – 1 :‬‬
‫امْش ِك َو يَسْ غُو ا ََل امخَّ ْو ِ ْي ِس‪َ ( ،‬و َرت َّ َم فَ َك ِ ّ ْْب) َٱ ْي‪َ :‬غ ِّظ ْم ُو ِابمخَّ ْو ِ ْي ِس‬ ‫َو َم ْؼ ََن (كُ ۡم فَبَن ِش ْر) ي ُ ْن ِش ُر َغ ِر ِ ّ ْ‬
‫ّ‬
‫امْش ِك‬
‫اِل َغ ِر ِ ّ ْ‬ ‫َ(و ِز َيات َ َم فَ َطيّ ِْص) َٱ ْي‪َ :‬هيّ ِْص ٱَ ْ ََع َ َ‬
‫( َوٱ ممص ۡح َز فَب ۡۡه ُْص) َا ممص ْح ُز‪َ ْ :‬األ ْظنَا ُم‪َ ،‬و َۡه ُْصىَا حَ ْص ُنيَا َو امْ َ َْب َاء ُة ِم ْۡنَا َو َٱ ْى ِويَا‬
‫ْش ُغ ِص َج ِت ِو ا ََل ا َّمس َما ِء‪َ ،‬و فُ ِصضَ ْت ػَوَ ْي ِو‬ ‫َْش ِس ِن ْ َْي يَسْ غُو ا ََل امخَّ ْو ِ ْي ِس‪َ ،‬و ت َ ْؼ َس امْ َؼ ْ ِ‬ ‫َٱ َذ َش ػَ ََل َى َشا غ ْ َ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫امعو َ َو ُات امْ َر ْم ُس‪َ ،‬و َظ ََّل ِِف َمكَّ َة زَ َل َث ِس ِن ْ َْي‪َ ،‬و ت َ ْؼسَ ىَا ُٱ ِم َص ِابمْيِ ْ َص ِة ا ََل امْ َم ِسيْنَ ِة‬ ‫َّ‬
‫ّ‬
‫امْش ِك ا ََل ت َ َ ِِل ْاال ْس َل ِم‪َ ،‬و امْيِ ْ َص ُة فَ ِصيْضَ ٌة ػ َ ََل َى ِش ِه ْ ُاأل َّم ِة ِم ْر ت َ َ ِِل ِ ّ ْ‬
‫امْش ِك‬ ‫َو امْيِ ْ َصةُ‪َ :‬ا ْ ِالنْ ِخلَا ُل ِم ْر ت َ َ ِِل ِ ّ ْ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫امساػَ ُة‬‫ِه َاب ِك َي ٌة ّا ََل ثَ ْ َ َّ‬
‫م‬ ‫و‬ ‫ُ‬
‫ل‬ ‫ّا ََل ت َ َ ِِل ْ ّاال ْس َل ِم‪َ ،‬و ِ َ‬
‫نإُۖ كَامُو ۟ا ُننَّا ُم ۡس َخضۡ َؼ ِف َْي‬ ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل‪ّ ( :‬ا َّن ٱ َّ َِّل َير ث ََوف َّ لىيُ ُم ٱمۡ َموَ لۤـى َك ُة َظا ِم ِم ۤی َٱن ُف ِسيِ ۡم كَامُو ۟ا ِف َ ُن ُ ۡ‬
‫ّ‬
‫ِِف ٱ ۡ َأل ۡر ِۚۡض كَامُ ۤو ۟ا َٱم َ ۡم حَ ُك ۡر َٱ ۡر ُض ٱ َّ ِّلل َوا ِس َؼ ًة فَْتُ َ ِاح ُصو ۟ا ِفهیَاۚۡ فَبُ ۟وم َ لـۤى َم َمبۡٔ َوٰىل ُ ۡم َ ََج َّ َُّن ُۖ َو َس ۤا َء ۡت َم ِع ًریا ۝‬
‫ّ‬
‫ون َسخِيل ۝‬‫ً‬ ‫َ‬
‫يَّل َوال ُّيَ ۡخَسُ َ‬ ‫َ‬
‫ون ً‬ ‫ِ‬ ‫ا َّال ٱمۡ ُم ۡس خَضۡ َؼ ِف َْي ِم َر ٱ ّ ِمص َخالِ َوٱم ِن ّ َس ۤا ِء َو امْ ِو ْ َدل ِان َال ي َۡس خَ ِطي ُؼ َ‬
‫ّ‬
‫فَبُ ۟وم لۤـى َم َغ ََس ٱ َّ ُّلل َٱن ي َ ۡؼ ُف َو َغۡنۡ ُ ۡ ۚۡم َو ََك َن ٱ َّ ُّلل َغ ُف ًّوا غَ ُف ًورا) (سورة امنساء‪)99 – 97 :‬‬ ‫َ‬
‫ّ‬
‫ون) (سورة امؼنكدوت‪)56 :‬‬ ‫َو كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪( :‬ي َ لـ ِؼ َحا ِد َی ٱ َّ َِّل َير َءا َمنُ ۤو ۟ا ا َّن َٱ ۡر َِض َو ِس َؼ ًة فَاي َّ لٱ َی فَب ۡغ ُحسُ ِ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬

‫اّلل‬
‫اُه َّ ُ‬ ‫كَا َل امْ َحغَ ِو مي رٰو هللا‪َ :‬سخَ ُة نُ ُز ْولِ َى ِش ِه األٓي َ ِة ِِف امْ ُم ْس ِو ِم ْ َْي َّ ِاَّليْ َر ِت َمكَّ َة م َ ْم ُّيُ َ ِاح ُص ْوا‪َّ ،‬نَ َد ُ ُ‬
‫ْس ْااليْ َم ِان‬
‫ِ‬ ‫ِاب ْ‬
‫ّ‬
‫َو ادلَّ ِم ْي ُل ػَ ََل امْيِ ْ َص ِة ِم َر ا ممس نَّ ِة كَ ْو ُ ُل ظَل هللا ػويو وسَّل‪َ :‬ال ثَ ْنلَ ِط ُع امْيِ ْ َص ُة َ ََّّت ثَ ْنلَ ِط َع امخَّ ْوت َ ُة‪َ ،‬و‬
‫َال ثَ ْنلَ ِط ُع امخَّ ْوت َ ُة َ ََّّت ث َْطوُ َع ا َّمض ْم ُس ِم ْر َم ْغ ِصِبِ َا(رواه ٱٰٔس‪ 16463 :‬و ٱٔتو داود‪)2479 :‬‬
‫امع ْو ِم‪َ ،‬و امْ َح ّ ِج‪َ ،‬و‬ ‫امع َل ِة‪َ ،‬و َّ‬ ‫رشائِع ِ ْاال ْس َل ِم‪ِ ،‬مثْ ُل َّامز ََك ِة‪َ ،‬و َّ‬ ‫فَوَ َّما ْاس َخلَ َّص ِابمْ َم ِسيْنَ ِة‪ُ ،‬ٱ ِم َص ِت َح ِليَّ ِة َ َ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ّ‬
‫َ‬
‫رشائع ِ اال ْسل ِم‬ ‫ِ‬ ‫امْ ِ يَا ِد‪َ ،‬و ْ َاأل َذ ِان‪َ ،‬و ْ َاأل ْم ِص ِابمْ َم ْؼ ُص ْو ِف‪َ ،‬و اهۡنَّ ْىي َغ ِر ام ُم ْنك ِص‪َ ،‬و غ ُری ذِل م ْر َ َ‬
‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬
‫ّ‬
‫اّلل َو َس َل ُم ُو ػَوَ ْي ِو‪َ ،‬و ِدي ْ ُن ُو َاب ٍق َو َى َشا ِديْ ُنوُ‪،‬‬ ‫َْش ِس ِن ْ َْي‪َ ،‬و ت َ ْؼسَ ىَا ث ُُو ِ ّ َِف َظوَ َو ُات َّ ِ‬ ‫َٱ َذ َش ػَ ََل َى َشا غ ْ َ‬
‫َال ذ ْ ََری ّا َّال َد َّل ْ ُاأل َّم ِة ػَوَ ْي ِو‪َ ،‬و َال َ َّّ‬
‫رش ا َّال َح َّش َرىَا ِمنْ ُو‬
‫اّلل ا ََل امنَّ ِاس ََكف َّ ًة‪َ ،‬و افْ َ َْ َض‬ ‫اّلل َو يَبِ َاب ُه ت َ َؼثَ ُو َّ ُ‬ ‫امْشكُ ‪َ ،‬و َ َِم ْي ُع َما يَ ْك َص ُى ُو َّ ُ‬ ‫امْش َّ ِاَّلي َح َّش َر ِم ْنوُ‪ْ ّ ِ :‬‬ ‫َّ‬ ‫َو َّ‬
‫ّ‬
‫اّلل َها َغخَ ُو ػَ ََل َ َِم ْيع ِ امثَّلَوَ ْ ِْي‪ْ :‬االن ْ ِس َو امْ ِ ِّر‬ ‫َّ ُ‬
‫ّ‬
‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل‪( :‬كُ ۡل ي َ لۤـبَُّيم َا ٱمنَّ ُاس ا ِ ِّن َر ُسو ُل ٱ َّ ِّلل ام َ ۡي ُ ۡمك َ َِمي ًؼا) (سورة ا ٔألغصاف‪)158 :‬‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫يت‬‫اّلل ِت ِو ّ ِادل ْي َر‪َ ،‬و ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل‪( :‬ٱمۡ َي ۡو َم َٱ ْۡكَوۡ ُت مَ ُ ۡمك ِدينَ ُ ۡمك َو َٱثۡ َم ۡم ُت ػَو َ ۡي ُ ۡمك ِن ۡؼ َم َِّت َو َر ِض ُ‬ ‫َو َٱ ْْك َ َل َّ ُ‬
‫مَ ُ ُمك ٱ ۡال ۡسو َ لـ َم ِدينًا) (سورة املائسة‪)3 :‬‬
‫ّ‬
‫ون۝ ُ َّث ان َّ ُ ۡمك ي َ ۡو َم ٱمۡ ِل َي لـ َم ِة ِغنسَ َ ِجر ّ ُ ۡمك‬ ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل ػَ ََل َم ْو ِث ِو كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪( :‬ان ََّم َميّ ٌِت َواَنَّ ُم َّم ِيّ ُخ َ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ون) (سورة امزمص‪)31 – 36 :‬‬ ‫َ َۡت َخ ِع ُم َ‬
‫َو امنَّ ُاس ا َذا َم ْاثوا ي َ ْح َؼث ُْو َن‪َ ،‬و ا َّدل ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪ِ ( :‬مۡنۡ َا َذوَ ۡلنَ لـ ُ ۡمك َو ِفهیَا ن ُ ِؼيسُ ُ ُۡك َو ِمۡنۡ َا ُ ُۡن ِص ُح ُ ۡمك َتَ َر ًة‬
‫ّ‬
‫ُٱد َۡصى) (سورة هو‪)55 :‬‬
‫َو كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪(َ :‬وٱ َّ ُّلل َٱنۢخَذَ ُمك ِ ّم َر ٱ ۡ َأل ۡر ِض ن َ َحاَتً ۝ ُ َّث ي ُ ِؼيسُ ُ ُۡك ِفهیَا َو ُ ۡی ِص ُح ُ ۡمك اد َۡصا ًخا) (سورة نوح‪17 :‬‬
‫ّ‬
‫– ‪)18‬‬
‫َو ت َ ْؼسَ امْ َح ْؼ ِر ُم َح َاس ُح ْو َن َو َم ْ ِزي م ْو َن تَبَ ْ ََعا ِميِ ْم‪َ ،‬و ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪ِ ( :‬م َي ْ ِز َی َّ ِاَّليْ َر ٱَ َس لٱۤٱُ ْوا ِت َما َ َِعوُ ْوا‬
‫َو َ َْي ِز َی ٱ َّ َِّل ْي َر َٱ ْ َس نُ ْوا ِابمْ ُح ْس ََن) (سورة امن م‪)31 :‬‬
‫َو َم ْر َن َّش َب ِابمْ َح ْؼ ِر َن َف َص‪َ ،‬و ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪(َ :‬ز َ ََع َّ ِاَّليْ َر َن َف ُص ۤو ۟ا ٱَن مَّر ي ُ ْح َؼث ُْوا كُ ْل ت َ َ لَل َو َر ِ َّّب‬
‫هللا ي َِسریٌ ) (سورة امخغاجر‪)7 :‬‬ ‫م َ ُخ ْح َؼ ُ َُّث ُثَّ مَخُنَدَّ ُؤ َّن ِت َما َ َِعوْ ُ ْإ َو َذا ِ َِل ػ َ ََل ِ‬

‫ْشيْ َر َو ُم ْن ِش ِريْ َر ِمئَ َّل‬
‫ْش ْي َر َو ُم ْن ِش ِريْ َر‪َ ،‬و ا َّدل ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪ ( :‬مر ُس ًل ممخَ ِ ّ ِ‬
‫اّلل َ َِم ْي َع مامص ُس ِل ُمخَ ِ ّ ِ‬
‫َو َٱ َر َس َل َّ ُ‬
‫هللا ُ َّج ُۢة ت َ ْؼسَ ا ممص ُس ِل) (سورة امنساء‪)165 :‬‬ ‫يَ ُك ْو َن نِونَّ ِاس ػَ ََل ِ‬
‫امس َلم َو ٱ ٓ ِد ُص ُ ُْه ُم َح َّم ٌس ظَل هللا ػويو و سَّل‪َ ،‬و ا َّدل ِم ْي ُل ػَ ََل ٱَ َّن ٱَ َّومَيُ ْم ن ُْو ٌح ػويو‬ ‫َو َٱ َّومُيُ ْم ن ُْو ٌح ػَوَ ْي ِو َّ‬
‫امسلم كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‪:‬‬
‫(انَّب ٓ َٱ ْو َ ْينَب ٓ ام َ ْي َم َ َمَك ٓ َٱ ْو َ ْينَب ٓ ا َ لَل ن ُْو ٍح َوامنَّ ِح ِيّ ْٱ َر ِم ۢر ت َ ْؼ ِس ِه) (سورة امنساء‪)163 :‬‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫اُه َغ ْر ِغ َحا َد ِة‬ ‫اّلل اه َ ْهیَا َر ُس ْو ًال ِم ْر ن ُْو ٍح ا ََل ُم َح َّم ٍس‪ ،‬يَبِ ُم ُص ُ ُْه ِت ِؼ َحا َد ِة َّ ِ‬
‫اّلل َو ْحسَ ُه َو يَ ْۡنَ ُ ْ‬ ‫ك ُٱ َّم ٍة ت َ َؼ َر َّ ُ‬ ‫َو ُ م‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫امطاغُ ْو ِت‬ ‫َّ‬
‫امط لـغ ُْو َت) (سورة‬ ‫ك ُٱ َّم ٍة َّر ُس ًوال َٱ ِن ا ْغ ُحسُ وا َ َ‬
‫اّلل َوا ْحذَ ِن ُحوا َّ‬ ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل‪َ ( :‬ومَلَسْ ت َ َؼثْنَا ِِف ُ ِ ّ‬
‫امنحل‪)36 :‬‬
‫اّلل ػَ ََل َ َِم ْيع ِ امْ ِؼ َحا ِد امْ ُك ْف َص ِاب َّمطاغُ ْو ِت َو ْاالي ْ َم َان ِاب َّ ِّلل‬ ‫َو افْ َ َْ َض َّ ُ‬
‫ّ‬
‫امطاغُ ْو ُت‪َ :‬ما َ ََت َاو َز ِت ِو امْ َؼ ْحسُ َح َّس ُه ِم ْر َم ْؼ ُح ْو ٍد َٱ ْو َم ْذ ُح ْو ٍع َٱ ْو ُم َطاعٍ‬ ‫اّلل َّ‬ ‫كَا َل ا ْج ُر امْلَ ِ ّ ِ َر ِ َٰ ُو ّ ُ‬
‫اّلل‪َ ،‬و َم ْر ُغحِسَ َو ى َُو َر ٍاض َو َم ْر َدػَا امنَّ َاس‬ ‫امط َوا ِغ ْي ُت َن ِث ْ َری ٌة‪َ ،‬و ُر ُؤ ْو ُسيُ ْم َ َْخ َس ٌة‪ :‬اتْ ِويْ ُس م َ َؼنَ ُو َّ ُ‬ ‫َو َّ‬
‫ّ‬
‫اّلل‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ا ََل ِغ َحا َد ِة ن َ ْف ِس ِو‪َ ،‬و َم ِر ا َّد َغ َصيْئًا ِم ْر ػ َِّل امغَ ْي ِة‪َ ،‬و َم ْر َ مك ِتغ ْ َِری َما َٱنْ َزل َّ ُ‬
‫ْ‬ ‫ِ‬
‫ّ‬
‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ث َ َؼ َاَل‪ۤ َ ( :‬ال ا ْن َصا َه ِِف ٱ ّ ِدل ِ ُۖير كَسْ ث َّ َح َّ َْي ٱ ممص ْصسُ ِم َر امْغ َِّۚۡی فَ َم ْر ي َ ْك ُف ْص تِب َّمط لـغ ِ‬
‫ُوت َوي ُ ْؤ ِم ۢر تِب َّ ِّلل‬
‫ُۗ‬ ‫ّ‬
‫هللا َ ِْس ْي ٌع ػَ ِو ْ ٌ) (سورة امحلصة‪َ )256 :‬و َى َشا َم ْؼ ََن الَ‬ ‫فَلَ ِس ٱ ْس خَ ْم َس َم ِابمْ ُؼ ْص َو ِة امْ ُوزْلَ ل ال انْف َعا َم ميَا َو ُ‬
‫َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬
‫ا َ َل ا َّال َّ ُ‬
‫اّلل‬
‫ّ ّ‬
‫امع َلةُ‪َ ،‬و ِذ ْر َو ُة َس نَا ِم ِو امْ ِ يَا ُد ِِف َس ِخ ْي ِل َّ ِ‬
‫اّلل‬ ‫َو ِِف امْ َح ِسيْ ِر‪َ :‬ر ِٱ ُس ْ َاأل ْم ِص ْاال ْس َل ُم‪َ ،‬و َ َُع ْو ُد ُه َّ‬
‫ّ‬
‫ْح ِح ِو َو َس َّ ََّل‬ ‫اّلل ػ َ ََل ُم َح َّم ٍس َو ٱ ٓ ِ ِل َو َ ْ‬ ‫اّلل َٱػْ َ َُّل‪َ ،‬و َظ ََّل َّ ُ‬ ‫َو َّ ُ‬
‫‪)--‬امْ َح ْمسُ ِ َّ ِّلل َر ِ ّب امْ َؼام َ ِم ْ َْي(‪--‬‬

Didukung oleh:
Manyadiokan kitab-kitab babahaso Arab jo nan terjemahan berdasarkan Al Qur’an, Hadits Shahih
sarato Pamahaman Salafus Shalih.
Kontak tampek mamasan:

Admin Maktabah Al-Khairi: 0852-0022-3203/ 0896-5280-8869

TIGO PONDASI AKIDAH ISLAM (Revisi)

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

TIGO PONDASI AKIDAH ISLAM (Revisi)

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

‫ا ُأل ُظ ْو ُل امث ََّلزَ ُة‬

Syaikh. Muhammad at-Tamimi

Edisi Bahaso Minang:

Tigo Pondasi Akidah Islam

Abul Khair Al-Minkabawi

Buya Dafrizal S.Pd.I

Buya Asmon Nurijal Lc

(Cetakan I, Muharram 1444 H)

(1) Tigo Pondasi Akidah Islam

ِ ِ ‫ث ِۡس ِم ٱ َّ ِّلل ٱ َّمص ۡ َٰ لٱ ِر ٱ َّمص‬

Kami sangajo mamiliah pembahasan akidah disababkan banyak di antaro kito

‫ْح ِح ِو َٱ ْ ََم ِؼ ْ َْي‬

Bekasi, Safar 1443 H/ September 2021 M

Abul Khair Al-Minkabawi

(2) Tigo Pondasi Akidah Islam

Demikian, samoga jadi parhatian basamo. Semoga bamanfaat,

‫ابرك ّاّلل يل و ممك‬

Saniangbaka, 27 Sepetember 2021/ 20 Shafar 1443

(3) Tigo Pondasi Akidah Islam

Salayang pandang ………………………………………………………………………… 2

Sakapua Siriah …………………………………………………………………………..... 3

Daftar Isi ……...…………………………………………………………………………..... 5

Tigo Pondasi Akidah Islam ……….……………………………………………………… 6

Pondasi nan partamo ……………………………………………………………………. 11

Pondasi nan kaduo .……………………………………………………………………… 19

Pengertian Islam …………………………………………………………………………. 19

Pengertian Iman ………………………………………………………………………….. 22

Pengertian Ihsan …………………………………………………………………………. 23

Pondasi nan katigo ………………………………………………………………………. 26

Matan Babahaso Arab Al-Ushul ats-Tsalatsah .………………………………………. 34

(5) Tigo Pondasi Akidah Islam

ِ ِ ‫ث ِۡس ِم ٱ َّ ِّلل ٱ َّمص ۡ َٰ لٱ ِر ٱ َّمص‬

ُ ‫ َ(ر ِٰ ََم‬،‫ِا ْػ َ َّْل‬

‫هللا َو َم ْؼ ِصفَ ُة ن َ ِخ ِيّ ِو َو َم ْؼ ِصفَ ُة ِد ْي ِر ْاال ْٕس َل ِم ِاب ْ َأل ِد َ ِل‬

‫ امْ َؼ َم ُل ِت ِو‬: ‫امثَّا ِن َي ُة‬

‫ ادلَّ غ َْو ُة ٕامَ ْي ِو‬: ‫امث َّا ِمثَ ُة‬

‫امع ْ ُْب ػَ ََل ْ َاأل َذى ِف ْي ِو‬

: ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

(6) Tigo Pondasi Akidah Islam

‫كَا َل امضَّ ا ِف ِؼ مي َر ِ َٰ ُو َّاّلل‬

‫امس ْو َر َة مَكَفَْتْ ُ ْم‬

ُ َّ ‫َو كَا َل امْ ُحز َِار مي َر ِ َٰ ُو‬

ِ‫َاب ُب امْ ِؼ ْ َُّل كَ ْد َل امْلَ ْولِ َو امْ َؼ َمل‬

: ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

“Mako katahuilah bahwasannnyo indak ado tuhan (nan berhak disambah)

) ِ‫فَ َدسَ ٱَ ِتوْ ِؼ ْ َِّل (كَ ْد َل امْلَ ْولِ َو امْ َؼ َمل‬

(7) Tigo Pondasi Akidah Islam

: ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

"Sasungguahnyo Kami alah mautuih ka angkau (hai urang-urang kapia Makkah)

ٌ َ ‫ َال َم‬،‫ُْشكُ َم َؼ ُو ٱَ َح ٌس ِِف ِغ َحا َدثِ ِو‬

: ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

)‫َ(و َٱ َّن ٱمۡ َم َس لٱجِ سَ ِ َّ ِّلل فَ َل ثَسۡ ُغو۟ا َم َع ٱ َّ ِّلل ٱَ َحسً ا‬

"Dan sasungguahnyo musajik-musajik adolah milik Allah, mako jaanlah angkau

َ َّ ‫ َال َ َُي ْو ُز َ ُل ُم َو َاال ُة َم ْر َحا َّد‬،‫اّلل‬

(8) Tigo Pondasi Akidah Islam

ُ َّ ‫ َ َمَك كَا َل‬:‫اّلل َمَ ِ ْي َع امنَّ ِاس َو َذوَلَي ُْم مَيَا‬

‫ يُ َو ِّحسُ ْو ِن‬: ‫َو َم ْؼ ََن ي َ ْؼ ُحسُ ْو ِن‬

(9) Tigo Pondasi Akidah Islam

: ‫َو ادلَّ ِم ْي ُل كَ ْو ُ ُل ثَ َؼ َاَل‬

(‫ْش ُنو۟ا ِت ِوۦ صَ ۡيـًٔا‬

‫اّلل ػَوَ ْي ِو َو َس َّ ََّل‬

(10) Tigo Pondasi Akidah Islam

‫ َم ْر َرت م َم؟‬: ‫فَ ٕا َذا ِك ْي َل َ َِل‬