ORGANISASI TISU TUMBUHAN

1 DAN PERTUMBUHAN

STANDARD KANDUNGAN
1. Organisasi Tisu Tumbuhan
2. Tisu Meristem dan Pertumbuhan
3. Lengkung Pertumbuhan

Kenalpasti tahap penguasaan anda:

TP TAFSIRAN KENDIRI GURU
Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai
1
organisasi tisu tumbuhan dan pertumbuhan.
Memahami organisasi tisu tumbuhan dan pertumbuhan serta dapat
2
menjelaskan kefahaman tersebut.
Mengaplikasi pengetahuan mengenai organisasi tisu tumbuhan dan
3 pertumbuhan dalam kehidupan harian untuk menerangkan kejadian atau
fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.
Menganalisis pengetahuan mengenai organisasi tisu tumbuhan dan
4 pertumbuhan dalam konteks penyelesaian masalah mengenai kejadian
atau fenomena alam.
Menilai pengetahuan mengenai organisasi tisu tumbuhan dan
5 pertumbuhan dalam konteks penyelesaian masalah dan membuat
keputusan untuk melaksanakan satu tugasan.
Mereka cipta dengan menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains
berkaitan organisasi tisu tumbuhan dan pertumbuhan dalam konteks
penyelesaian masalah dan membuat keputusan atau dalam
6
melaksanakan aktiviti atau tugasan dalam situasi baharu secara kreatif
dan inovatif dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya
masyarakat.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 1.1 ORGANISASI TISU TUMBUHAN

STANDARD PEMBELAJARAN:
1.1.1 Berkomunikasi tentang jenis tisu tumbuhan dan fungsi utamanya

JENIS TISU TUMBUHAN DAN FUNGSI UTAMANYA

1. Tisu utama tumbuhan terdiri daripada dua jenis iaitu:-

(a) Tisu m........................ - tisu yang aktif membahagi secara mitosis. Terdiri dari tisu
meristem apeks dan tisu meristem l............................ berdasarkan kedudukannya pada
tumbuhan.
(b) Tisu kekal - tisu matang yang sedang atau telah mengalami p........................... Terdiri
dari tisu epidermis, tisu vaskular dan tisu asas.

Uji Minda 1:
Kenalpasti tisu utama tumbuhan berikut sama ada tisu meristem atau tisu kekal (tisu epidermis,
tisu vaskular dan tisu asas).

Tisu m………..…..…

Tisu v………………..

Tisu e………………...

Tisu v………………...

Tisu a………………..

Tisu a………………..

Tisu v………………..

Tisu m………………..

Uji Minda 2:
Mengapakah akar, batang dan daun dikatakan sebagai organ dalam organisasi sel?

..........................................................................................................................................................................

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 2. Struktur dan fungsi bagi tiga tisu kekal tumbuhan:-

(a) Tisu Epidermis

Struktur

(i) Ia melapisi permukaan l..................... batang, daun dan akar tumbuhan muda.
(ii) Dinding sel epidermis yang terdedah kepada udara diliputi lapisan berlilin dan kalis
air yang dinamakan k...........................
(iii) Sel-sel epidemis akan t.............................. mengikut fungsinya. Contohnya
terubahsuai kepada sel pengawal dan sel rambut akar.
Fungsi

(i) Kutikel mengurangkan kehilangan air melalui penyejatan semasa

t............................, melindungi daun daripada kecederaan mekanikal dan
menghalang serangan p..........................
(ii) Sel pengawal – mengawal bukaan liang s......................... dan sel rambut akar –
meningkatkan luas permukaan akar untuk penyerapan air dan garam mineral.

(b) Tisu Vaskular

Tisu Xilem Tisu Floem

Struktur Struktur
(i) Terbentuk daripada sel-sel (i) Terdiri daripada tiub t................. dan sel rakan.
m....................... yang tidak (ii) Terbentuk daripada sel h.................. dengan
mengandungi sitoplasma. kehadiran sitoplasma.
(ii) Mempunyai dinding sel yang (iii) Tiub tapis tidak mempunyai organel seperti
diselaputi l..................... nukleus dan ribosom kerana mengalami
(iii) Terdiri daripada salur xilem k................................ apabila matang.
yang memanjang, b.................... (iv) Tiub tapis tersusun dari hujung ke hujung
dan bersambungan antara satu floem untuk membentuk struktur t..................
dengan lain dari akar ke daun. yang memanjang dan bersambungan.
Fungsi Fungsi
(i) Ini membolehkan xilem (i) Mengangkut g............... yang terhasil daripada
mengangkut a............. dan
proses fotosintesis dari daun ke organ
garam mineral dari akar ke
semua bahagian tumbuhan. penyimpanan seperti akar, buah dan umbisi.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 (c) Tisu Asas

Tisu parenkima Tisu Kolenkima

Struktur Struktur
(i) Merupakan sel h................ yang paling (i) Terdiri daripada sel h........................
ringkas dan belum mengalami dan apabila telah matang akan
pembezaan. menjadi sel yang fleksibel.
(ii) Mempunyai dinding sel yang paling
(ii) Mempunyai dinding sel yang
n...........................
diperbuat daripada p.................. dan
Fungsi
hemiselulosa.
(i) Memberikan s................... dan (iii) Mempunyai dinding sel yang lebih
t.................... berbanding dengan
mengekalkan bentuk tumbuhan herba
dinding sel parenkima.
apabila selnya dalam keadaan segah.
(ii) Terlibat dalam f..................... dan
Fungsi
membantu menyimpan kanji dan gula
(i) Memberi sokongan mekanikal dan
serta terlibat dalam pertukaran gas.
sifat k................... kepada tumbuhan.
(iii) Terlibat dalam baik pulih dan
(ii) Tisu kolenkima tidak ditemui dalam
penjanaan semula tisu tumbuhan serta
tumbuhan monokotiledon
dalam pengangkutan sistem v...............

Tisu Sklerenkima

Struktur
(i) Terdiri daripada sel-sel yang m....................... apabila matang.
(i) Mempunyai dinding sel yang paling t................ antara semua tisu asas.
(ii) Terdapat pada kedua-dua tumbuhan monokotiledon dan dikotiledon.

Fungsi

(i) Memberi s.................... dan kekuatan mekanikal kepada bahagian tumbuhan yang matang.
(ii) Membantu dalam pengangkutan air dan n....................... dalam tumbuhan.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Uji Minda 3:
Rajah di bawah menunjukkan sebahagian keratan rentas suatu batang pokok dan 3 jenis tisu
asas, kenalpasti nama tisu asas berdasarkan kedudukan 3 tisu tersebut pada keratan batang.

P:
Q:
R:

Uji Minda 4
Lengkapkan jadual di bawah untuk membezakan di antara tisu sklerenkima dan tisu kolenkima.
Tisu kolenkima Tisu Sklerenkima
Dinding selnya k.............. tebal dan Dinding selnya lebih tebal oleh penebalan
ditebalkan oleh selulosa dan pektin l.......................
Berbentuk bujur, bulat atau p.................. Bentuk sel tidak s.............................
Terdiri daripada sel-sel yang m......................
Terdiri daripada sel-sel yang h.................... apabila matang.
Memberikan sokongan mekanikal kepada Memberikan sokongan mekanikal kepada
tumbuhan untuk lebih a........................ tumbuhan untuk kekal t.........................

Uji Minda 5: Tandakan (√) atau (X) pada pernyataan di bawah :-

1 Sel pengawal adalah sel epidermis yang telah menjalani pembezaan. √
2 Pembentukan lapisan berlilin yang dinamakan kutikel di luar sel epidermis
adalah untuk memberikan kesegahan kepada daun. X

3 Tisu parenkima berfungsi untuk memberikan sokongan mekanikal kepada

tumbuhan berkayu sahaja. X
4 Sel-sel mesofil daun juga merupakan sel-sel parenkima yang telah
menjalani pembezaan untuk menjalani fotosintesis dan menyimpan makanan √

5 Tisu sklerenkima terdiri daripada sel-sel hidup yang sentiasa mengalami

penebalan lignin bagi memberikan sokongan mekanikal kepada tumbuhan. X

6 Tisu xilem juga penting untuk sokongan mekanikal kerana dinding selnya √
ditebalkan dengan lapisan lignin.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 1.2 TISU MERISTEM DAN PERTUMBUHAN
STANDARD PEMBELAJARAN:
1.2.1 Mengenalpasti jenis dan bahagian tisu yang terlibat dalam pertumbuhan.
1.2.2 Menghuraikan kedudukan zon pembahagian sel, zon pemanjangan sel dan zon
pembezaan sel dalam pucuk dan akar.
1.2.3 mengenalpasti zon pembahagian sel, zon pemanjangan sel dan zon pembezaan
sel dalam radikel anak benih.

Jenis Tisu dan Bahagian yang terlibat dalam Pertumbuhan

1. Tisu meristem merupakan tisu h………………… yang belum membeza dan berfungsi dalam
pertumbuhan tumbuhan
2. Dua jenis tisu meristem iaitu meristem a……… yang terdapat pada hujung pucuk dan hujung
akar. Manakala meristem l…………...terdiri daripada kambium vaskular dan kambium gabus.

Meristem apeks pucuk

Epidermis
Kambium
v………….…

Meristem
lateral Kambium

Meristem g…………….

a……….. akar

3. Pertumbuhan dan perkembangan merujuk kepada perubahan yang

Bio~ INFO :
berlaku dalam organisma bermula dari peringkat zigot sehingga d…….…. Tisu
meristem
Kedudukan Zon Pembahagian Sel, Zon Pemanjangan Sel dan Zon lateral juga
dikenali
Pembezaan Sel pada Pucuk dan Akar.
sebagai tisu
1. Tiga zon pertumbuhan ini terdapat pada hujung pucuk dan hujung meristem
sekunder
a………….. tumbuhan. manakala tisu
2. Pertumbuhan yang berlaku dalam zon ini merupakan jenis pertumbuhan meristem
apeks adalah
p…………………… yang akan menambahkan ketinggian pokok dan
tisu meristem
pemanjangan akar. primer.
3. Rajah di sebelah menunjukkan tiga zon pertumbuhan pada pucuk dan akar.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Meristem apeks pucuk

Zon
Meristem Primordium
apeks p……………… daun
pucuk sel

Zon Tisu vaskular

pemanjangan mula terbentuk
sel

Xilem
Zon Floem
pembezaan Korteks
sel Epidermis

Tisu matang

Tisu matang

Xilem
Zon Floem
pembezaan Rambut akar
sel Korteks

Zon Tisu vaskular

mula terbentuk
p………………
sel

Zon pembahagian sel Meristem apeks akar

Jidal akar

Meristem
Jidal
apeks
akar
akar

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Uji Minda 6:
Terangkan ciri sel dan perubahan yang berlaku bagi setiap zon pertumbuhan tumbuhan:
1. Zon Pembahagian Sel
(a) Berlaku pada meristem apeks yang terdiri daripada sel-
sel m.................. yang giat membahagi secara mitosis.
(b) Pertambahan bilangan sel menyebabkan peningkatan
k........................... batang tumbuhan.
(c) Semasa sel baharu terbentuk, sel yang terbentuk
Pembahagian sel sebelumnya akan ditolak ke zon p............................ sel.
(d) Ciri-ciri sel meristem adalah kecil, tersusun rapat,
nukleus besar, sitoplasmanya p......................... dan
dinding sel yang nipis dan vakuol kecil.
2. Zon Pemanjangan Sel
(a) Terdiri daripada sel-sel yang mengalami
p........................... saiz.
(b) Pertambahan saiz berlaku melalui:
(i) resapan a................... secara osmosis.
(ii) penyerapan n................... ke dalam sel dan
seterusnya disimpan di dalam vakuol.
(c) Pemvakuolan berlaku di mana vakuol-vakuol kecil
yang bersebelahan b....................... untuk membentuk
vakuol yang bersaiz besar.
(d) Proses kemasukan air mengenakan t..................
terhadap dinding sel lalu menolak, memanjang dan
melebarkan sel.
3. Zon Pembezaan Sel

(a) Apabila sel telah mencapai saiz yang m...................., pembezaan sel
mula berlaku
(b) Sel-sel yang membeza ini akan mengalami perubahan b………….
dan struktur untuk menjadi sel khusus yang mempunyai fungsi yang
s..................................
(c) Sel-sel membeza membentuk tisu kekal seperti epidermis, korteks,
x.................... dan floem.
(d) Contoh: Sel epidermis pada akar tumbuhan membeza membentuk
r…………… a…………… yang menambahkan luas permukaan
untuk penyerapan air dari tanah ke dalam akar.
Pembezaan sel epidermis daun menghasilkan sel p……………...
yang mengawal pembukaan dan penutupan liang stoma.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Uji Minda 7:
Rajah di bawah menunjukkan tiga zon utama pada keratan memanjang hujung akar.
(a) Namakan zon P, Q dan R.
Huraikan ciri-ciri utama yang diperhatikan pada sel
di zon yang dinamakan di atas.
Zon P: ......................................................................................
R
Huraian : .......................................................................................
.......................................................................................
Zon Q: ........................................................................................ Q

Huraian : ........................................................................................
P
Zon R: ........................................................................................
Huraian : ........................................................................................
...................................................................................................................................
(b) Padankan gambarajah di bawah dengan peringkat pertumbuhan pada hujung akar.

Q R P

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 STANDARD PEMBELAJARAN:
1.2.4 Memerihalkan jenis pertumbuhan: (i) primer (ii) sekunder.
1.2.5 Mewajarkan kepentingan pertumbuhan primer dan pertumbuhan sekunder.
1.2.6 Membanding dan membezakan antara pertumbuhan primer dengan pertumbuhan
sekunder dalam tumbuhan eudikot.
1.2.7 Menilai kepentingan tumbuhan yang mengalami pertumbuhan sekunder dari
segi ekonomi

Jenis Pertumbuhan
1. Tumbuhan menjalani dua jenis pertumbuhan iaitu pertumbuhan primer dan pertumbuhan
s……………………
2. Pertumbuhan Primer
(a) Pertumbuhan primer ialah pertumbuhan yang berlaku dalam semua tumbuhan apabila
biji benih mula bercambah untuk menambahkan p…………………… akar dan batang.
(b) Pertumbuhan primer bermula apabila sel-sel dalam tisu meristem apeks pada zon
pembahagian sel giat membahagi secara m…………………... Ini diikuti dengan
pemanjangan sel dan pembezaan sel.
(c) Pada hujung pucuk, primordium daun dan primordium t……… akan tumbuh membentuk
daun dan pucuk baharu. Kesannya tumbuhan akan bertambah ketinggiannya.
(d) Pada bahagian hujung akar, j…………… akar akan menjadi haus apabila menembusi
tanah. Akibatnya sel-sel jidal akar akan digantikan dengan sel-sel m…………………..
(e) Rajah di bawah menunjukkan pertumbuhan primer dan diikuti pertumbuhan sekunder
pada tumbuhan eudikot.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Uji Minda 9:
Huraikan peranan yang dijalankan oleh tisu meristem apeks pada tumbuhan dalam proses
pertumbuhan primer
P1: Tisu meristem apeks terdapat pada hujung pucuk dan hujung a............ tumbuhan
P2: Tisu ini terdiri dari sel-sel yang aktif membahagi secara m.................. untuk
menghasilkan xilem primer dan floem p....................
P3: Xilem primer berfungsi untuk mengangkut a…… dan garam mineral dari akar ke daun
P4: Floem primer berfungsi untuk mengangkut hasil f……………… dari daun ke bahagian
lain tumbuhan

3. Pertumbuhan Sekunder
(a) Merupakan pertumbuhan yang berlaku pada kebanyakan tumbuhan e……………. dan
sebilangan kecil tumbuhan monokot (pokok renek) untuk menambah u………….
l…………….. atau diameter pada batang dan akar.
(b) Penambahan ukur lilit kerana berlakunya pembahagian sel pada tisu meristem l………...
(c) Tisu meristem lateral terdiri tisu kambium g…………………. dan tisu kambium vaskular.
Tisu gabus terletak di bawah epidermis dan tisu kambium vaskular terletak di antara tisu
floem dan tisu xilem dalam b…………………… vaskular.
(d) Tumbuhan h……… eudikot yang tidak berkayu tidak menjalani pertumbuhan sekunder.

Uji Minda 10:

Rajah menunjukkan keratan rentas batang
eudikot yang telah mengalami
pertumbuhan sekunder.
Kenalpasti tisu yang berfungsi dalam
pertumbuhan sekunder:
(i) R: ........................................................

(ii) S: ........................................................

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 4. Pertumbuhan sekunder pada batang

(a) Bermula apabila kambium v…………

mula membahagi dengan aktif secara
mitosis lalu bercantum menjadi satu
g……………….. kambium

(b) Sel-sel pada gelang kambium

membahagi ke arah luar bagi
membentuk f……………. baharu. dan
ke arah dalam bagi membentuk xilem
baharu
(c) Tisu floem baharu akan menjadi floem
s………………….. dan tisu xilem
baharu akan menjadi xilem sekunder.

(d) Floem primer ditolak ke arah

e………………. manakala xilem
primer ditolak ke arah e……………….
(e) Akibatnya, tisu-tisu xilem primer
dimampatkan untuk membentuk
lapisan k…………….. yang kuat.
(f) Dinding salur xylem ditebalkan
dengan l…………… untuk sokongan
mekanikal kepada tumbuhan.

(g) Apabila lapisan xilem sekunder

dimampatkan, berlaku pertambahan
lilitan batang dan menyebabkan
epidermis batang meregang lalu
r…………………… dan pecah
(h) Kambium gabus membahagi dengan
aktif membentuk sel-sel g…………..
di sebelah luar dan korteks sekunder
di sebelah d…………………..
(i) Lapisan gabus melindungi batang
Nota: Warnakan tisu primer dan tisu sekunder daripada serangan s…………… dan
dengan warna yang berbeza. patogen apabila epidermis merekah.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Uji Minda 11:
Rajah menunjukkan pembahagian sel semasa pertumbuhan sekunder.
Labelkan tisu berikut yang terdapat semasa tahun kedua pokok tersebut.
P: ................................ Q: .............................. R: ....................... S:.........................
T: ............................... U:............................... V: .................................

5. Pertumbuhan sekunder pada akar

(a) Akar tumbuhan juga mengalami pertumbuhan sekunder seperti batang bagi
menambahkan u…… l……………atau diameternya.
(b) Sel-sel pada kambium v........................... membahagi dengan aktif kemudiannya
bergabung membentuk gelang. Seterusnya membahagi membentuk tisu xilem sekunder
di sebelah d................. dan tisu floem sekunder di sebelah l......................
(c) Manakala kambium gabus akan menghasilkan g................. yang berfungsi untuk
memberi p................................ kepada tisu akar.
Uji Minda 12:
Rajah di bawah menunjukkan pertumbuhan sekunder pada akar tumbuhan eudikot.

Labelkan struktur berikut :-

P : .............................. Q : ............................ R : ...................... S : ...............................

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Bio~ INFO :
Gelang tahunan membolehkan usia sebatang pokok dikira.
Setiap gelang gelap mewakili satu tahun usia pokok.
Ini disebabkan pertumbuhan sekunder berlaku
pada kadar yang berbeza mengikut musim.
Pada musim bunga dan awal musim panas,
apabila bekalan air dan cahaya matahari
mencukupi, xilem sekunder yang dihasilkan
adalah besar dan berdinding nipis (warna
cerah).
Pada lewat musim panas dan musim luruh,
ketika persekitaran menjadi kering, keamatan
cahaya berkurangan, xilem sekunder yang
terbentuk adalah kecil dan berdinding tebal
(warna gelap).
Oleh itu, gegelang berwarna cerah dan gelap
mewakili setahun usia pertumbuhan sekunder.

6. Pertumbuhan Sekunder Tumbuhan Monokot

(a) Kebanyakan tumbuhan monokot t…………… mengalami pertumbuhan sekunder.
(b) Bagi tumbuhan monokot yang menjalani pertumbuhan sekunder ia mempunyai tisu
k…………………… seperti pokok palma, Aloe sp, Dracaena sp dan Agave sp.
(c) Tisu kambium di lapisan korteks batang yang akan membahagi membentuk berkas
vaskular s……………………...
(d) Rajah menunjukkan pertumbuhan sekunder pada batang monokotiledon.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Uji Minda 13:
Lengkap jadual di bawah untuk menunjukkan pertumbuhan primer dan pertumbuhan sekunder
Pertumbuhan Primer Pertumbuhan sekunder
Sel terlibat Meristem apeks
Kambium vaskular dan kambium g...........

Kedudukan H....................... akar dan Berkas vaskular dan lapisan epidermis

tisu hujung pucuk (bawah)
Fungsi Pemanjangan akar dan pucuk Menambahkan d……………..batang

Kepentingan Pertumbuhan Primer dan Sekunder

Uji Minda 14:

Terangkan kepentingan pertumbuhan primer dan pertumbuhan sekunder bagi tumbuhan
Jawapan :
Kepentingan pertumbuhan primer adalah :
P1: Menambahkan k……………… pokok supaya dapat menyerap cahaya matahari untuk
menjalankan proses fotosintesis.
P2: Membentuk xilem primer yang berfungsi mengangkut a……… dari tanah ke daun oleh akar
P3: Membentuk xilem primer bagi memberi s…………… kepada tumbuhan h……… dan
tumbuhan muda.
P4: Membentuk f…………. primer untuk mengangkut hasil fotosíntesis dari daun ke bahagian
lain tumbuhan.

Kepentingan Pertumbuhan Sekunder ádalah:

S1: Menambahkan diameter batang dan akar supaya bersesuaian dengan ketinggian pokok bagi
memberikan kestabilan dan sokongan m.....................
S2: Menghasilkan lebih b..................... tisu xilem dan floem untuk pengangkutan air, mineral dan
bahan organik dengan lebih cekap.
S3: Menggantikan tisu floem dan tisu x...................... yang telah rosak atau tua.
S4: Menghasilkan k.................. kayu yang kuat dan tebal bagi perlindungan terhadap
kehilangan air yang berlebihan, kecederaan fizikal dan serangan patogen.
S5: Berupaya hidup lebih lama bagi meningkatkan peluang menghasilkan b................ b...............
dan membiak.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Perbandingan antara Pertumbuhan Primer dengan Pertumbuhan Sekunder dalam
Tumbuhan Eudikot.

Persamaan

S1: Kedua-duanya melibatkan tisu m……………….

S2: Kedua-duanya melibatkan pembahagian sel secara m………………...

S3: Kedua-duanya dapat meningkatkan s………………. tumbuhan secara tetap.

S4: Kedua-duanya berlaku pada tumbuhan berkayu.

Perbezaan

Pertumbuhan Primer Pertumbuhan Sekunder

Berlaku pada tisu meristem l…………

Berlaku pada tisu meristem a……………..
(Kambium vaskular dan kambium gabus)

Berlaku apabila pertumbuhan primer telah

Berlaku pada batang dan akar di bahagian terhenti pada batang dan akar yang telah
tumbuhan yang lebih m………….. m……………...

Arah pertumbuhan berlaku secara Arah pertumbuhan berlaku secara j……………

m…………………

Akibatnya k………………… batang dan akar Akibatnya berlaku pertambahan u…………

tumbuhan bertambah. l…………batang dan akar tumbuhan.

Tisu terbentuk ialah kulit kayu, periderma

Tisu yang terbentuk ialah e…………….., (kambium gabus dan tisu gabus), l…………..
korteks dan tisu v………………primer (xilem dan tisu vaskular sekunder terbentuk (xilem
primer dan floem primer). sekunder dan floem sekunder).

T……………… mempunyai tisu berkayu. Mempunyai tisu berkayu.

Epidermis yang n……………… Epidermis yang t…………………

Tidak mempunyai gelang tahunan. Mempunyai g…………….. tahunan.

Bio~ INFO: Proses pertumbuhan haiwan tidak sama dengan proses pertumbuhan tumbuhan. Bagi haiwan,
proses pertumbuhan berlaku di semua bahagian anggota badannya tetapi, bagi tumbuhan pula proses
pertumbuhannya hanya berlaku pada bahagian yang mempunyai tisu meristem.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Kepentingan Ekonomi Tumbuhan yang Mengalami Pertumbuhan Sekunder

Uji Minda 15:

Adakah pokok yang mengalami pertumbuhan sekunder menyumbangkan sumber ekonomi
kepada negara kita. Jelaskan dengan menyatakan contoh tumbuhan tersebut.
Jawapan:
Ya.
P1: Dapat menghasilkan k………….. balak yang mempunyai nilai komersial yang tinggi
P2: Ia mempunyai struktur kayu yang kuat, keras dan tahan lama. Ini berguna dalam industri
p………………. Contohnya untuk membuat tiang,pintu, rumah, pagar dan bot.
P3: Ia mempunyai gelang t……………….. menjadikan ia menarik sebagai alatan perhiasan dan perabut
rumah dan pejabat.
P4: Dapat menghasilkan r………….. dan minyak dari kayu dan kulit dari tumbuhan seperti merawan
(Hopea sp.) dan meranti (Shorea sp.) Ia boleh digunakan sebagai varnis, bahan pelekat,
m……………… w…………………… dan ubat-ubatan tradisional.
P5:Tumbuhan b………………. seperti durian dan mangga dapat menjana sumber pendapatan negara.
P6: Contoh tumbuhan seperti meranti, balau (Shorea sp.), c……………. (Balanocarpus sp.), giam
(Hopea sp) sangat berguna

Bio~ Info : Tahukah anda bahawa landasan kereta api bukan sahaja dibuat daripada besi. Ia
menggunakan kayu keras untuk menjadi alas kepada rangka besi yang merentangi landasan.
Apakah jenis kayu yang digunakan untuk bertahan bagi kegunaan yang lama dan lasak dalam cuaca
yang berubah-ubah? Pokok balak seperti pokok Jati, pokok pain, pokok Jarra (Eucalyptus
marginata) adalah antara jenis kayuan yang memenuhi kriteria ini.

Uji Minda 16: Rajah di bawah menunjukkan keratan rentas batang tumbuhan eudikot P dan Q.

gabus kulit
epidermis
korteks
xilem primer

floem primer

gelang kambium
kambium kambium
vaskular korteks gabus
sekunder

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Batang P diambil dari tumbuhan yang mengalami pertumbuhan primer. Batang Q pula
diambil dari tumbuhan yang mengalami pertumbuhan sekunder.
Terangkan perbezaan struktur di antara batang P dan Q.
P Q
Mempunyai kedua-dua xilem primer dan xilem
Mempunyai xilem p……………………..
s…………………

Mempunyai floem primer Mempunyai kedua-dua floem p……………..

dan floem s……………………

Kambium vaskular t…………...

Kambium vaskular membahagi secara m……..
membahagi secara mitosis untuk
untuk membentuk xilem dan floem sekunder
membentuk xilem dan floem sekunder

Tidak mempunyai gelang k……………… Mempunyai gelang kambium

Diameter batang lebih kecil Diameter batang lebih besar

Bio~ INFO: Proses pertumbuhan haiwan tidak sama dengan proses pertumbuhan tumbuhan. Bagi haiwan,
proses pertumbuhan berlaku di semua bahagian anggota badannya tetapi, bagi tumbuhan pula proses
pertumbuhannya hanya berlaku pada bahagian yang mempunyai tisu meristem.

1.3 LENGKUNG PERTUMBUHAN

STANDARD PEMBELAJARAN:
1.3.1 Mengenal pasti jenis tumbuhan berdasarkan kitar hidup: (i) tumbuhan semusim
(ii) tumbuhan dwimusim (iii) tumbuhan saka
1.3.2 Mencerakinkan lengkung pertumbuhan: : (i) tumbuhan semusim
(ii) tumbuhan dwimusim (iii) tumbuhan saka
1.3.3 Mengeksperimen untuk mengkaji lengkung pertumbuhan dalam tumbuhan.

Jenis Tumbuhan berdasarkan Kitar Hidup

Bio~INFO
Tumbuhan terbahagi kepada 3 jenis berdasarkan
Tumbuhan dwimusim tulen hanya berbunga
kitar hidupnya: tumbuhan s………………, sekali dalam hidupnya, berbeza dengan
tumbuhan d…………………. dan tumbuhan tumbuhan saka yang berbunga setiap tahun
s………………….. setelah matang.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Jenis Tumbuhan

1. Tumbuhan Semusim 3. Tumbuhan Saka

(a) Tumbuhan semusim adalah
tumbuhan yang mempunyai
s…… kitar hidup untuk setahun
atau semusim.
(b) Kitaran hidup biologinya dimulai
dengan p……………….. biji
benih dan diakhiri dengan
pembungaan atau penghasilan
biji benih.
(c) Selepas tempoh setahun,
tumbuhan ini akan m………...
(d) Jenis tumbuhan ini banyak
terdapat pada sayur-sayuran
berbanding buah-buahan.
Contoh:pokok p………….,
jagung, pokok labu dan pokok
bunga matahari.
(a) Merupakan tumbuhan yang kitar
hidupnya p………… iaitu boleh hidup
melebihi 2 tahun bergantung kepada
spesis dan keadaan persekitaran.
(b) Ada 2 kategori tumbuhan saka, iaitu
tumbuhan b………………. saka dan
tumbuhan h……………… saka.
(c) Bagi tumbuhan saka mampu
berbunga dan berbuah berkali-kali
sepanjang hidupnya. Ia mempunyai
s……….. untuk beradaptasi dengan
persekitaran dan perubahan suhu.
(d) Contoh-contoh tumbuhan saka ialah
rumput, pokok bunga raya dan pokok
mangga.
(e) Cth tumbuhan herba saka: Lilium spp.

2. Tumbuhan Dwimusim
(a) Merupakan tumbuhan yang kitar hidupnya dilengkapkan dalam masa d…… tahun.
(b) Pada tahun pertama atau musim pertumbuhan pertama ialah pertumbuhan
t………… dan tahun berikutnya musim pertumbuhan kedua ialah fasa pembiakan.
(c) Pada tahun pertama berlaku pertumbuhan struktur tampang iaitu akar, daun dan
batang.
(d) Kemudian proses pertumbuhan akan t………….seketika ketika musim sejuk.
(e) Pada tahun seterusnya iaitu pada musim bunga atau musim panas, batang mula
tumbuh dengan c…….. untuk fasa pembiakan pula. Kemudian ia akan berbunga,
berbuah serta menghasilkan biji benih. Akhirnya tumbuhan ini akan mati.
(f) Kebanyakan tumbuhan dwimusim berasal dari kawasan beriklim s………………...
(g) Contoh: Pokok kubis, lobak merah dan pokok bunga balung ayam.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Lengkung Pertumbuhan dalam Tumbuhan
Terdapat 3 bentuk pertumbuhan tumbuhan.
Lengkung pertumbuhan tumbuhan semusim

Lengkung pertumbuhan berbentuk sigmoid.

P Q R S
P: Penurunan jisim kering
(a) Makanan atau kanji yang disimpan di
dalam k……………….. digunakan untuk
percambahan biji benih sebelum
tumbuhnya daun untuk menjalankan

jisim kering (kg)

forosintesis.
Q: Peningkatan jisim kering
(a) Kadar pertumbuhan m…………….dengan
cepat kerana tumbuhan mula
menjalankan proses f…………………...

R: Jisim kering m…………………..

(a) Kadar pertumbuhan s………………….
(b) Tumbuhan mencapai k……………………. masa (minggu)

S: Penurunan jisim kering

(a) Proses p………………… berlaku secara perlahan-lahan.
(b) Kadar fotosintesis rendah, keguguran daun dan bunga.serta penyebaran biji benih.

Lengkung pertumbuhan tumbuhan dwimusim

1. Lengkung pertumbuhan berbentuk d…….

lengkung sigmoid yang digabungkan
bersama.
2. Musim pertumbuhan pertama:
(a) Tumbuhan menghasilkan d…………..
dan fotosintesis berlaku.
(b) Makanan disimpan di dalam u…………
3. Musim pertumbuhan kedua:
(a) Makanan simpanan digunakan untuk
menghasilkan bunga dan biji benih.

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Lengkung pertumbuhan tumbuhan saka
1. Lengkung pertumbuhan terdiri daripada
jujukan sigmoid yang k……………...
2. Lengkung pertumbuhan pada setiap tahun
berbentuk sigmoid. Pertumbuhan berlaku
secara b…………………. sepanjang hayat.
3. Kadar pertumbuhan adalah tinggi pada
musim bunga dan musim panas kerana
keamatan cahaya yang t…………….dapat
meningkatkan kadar fotosintesis.
4. Kadar pertumbuhan m……………….pada
musim sejuk dan musim luruh disebabkan
keguguran daun.

Uji Minda 17
Rajah di bawah menunjukkan 2 jenis tumbuhan yang dapat dijumpai di persekitaran kita.
Kenalpasti dan bandingkan jenis kedua-dua tumbuhan tersebut.

Persamaan
S1: Kedua-duanya dari jenis tumbuhan s…………….
S2: Kedua-duanya mempunyai jangka hayat melebihi …………….. tahun.
S3: Kedua-duanya tumbuhan b………………………..
Pokok mangga Pokok daisi

Jenis tumbuhan b……………. saka Tumbuhan h……………….. saka

Mempunyai tisu berkayu

Tidak mempunyai tisu berkayu

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR

 Uji Minda 18
Rajah menunjukkan graf lengkung pertumbuhan tumbuhan saka. Berdasarkan graf terangkan
bagaimana pertumbuhan bagi tumbuhan saka.

Ketinggian (m)

Masa (tahun)

Jawapan:
P1: Jenis tumbuhan ini adalah tumbuhan b……………….. s………………..
P2: Graf menunjukkan corak pertumbuhan berterusan sepanjang h……………
P3: Graf menunjukkan siri jujukan s……………… yang kecil.
P4: Setiap l…………………… sigmoid mewakili pertumbuhan setahun.
P5: Pertumbuhan m……………….. dan berterusan dari tahun ke tahun
P6: Di setiap penghujung sigmoid, menunjukkan sedikit p……………….. ketinggian
disebabkan berlakunya k……………………….. daun pada musim luruh.
P7: Pertumbuhan dipengaruhi oleh m………………
P8: Semasa musim b……………….. dan musim panas, keamatan cahaya matahari yang
tinggi menggalakkan f…………………….., oleh itu kadar pertumbuhan tinggi.
P9: Semasa musim l…………… dan musim sejuk keamatan cahaya berkurangan, maka
kadar fotosintesis juga m………………... Oleh itu kadar pertumbuhan rendah.
P10: Tumbuhan ini didapati di negara beriklim s……………

Disemak oleh,

……………………..
Tarikh

| HAK CIPTA : PANEL MODUL BIO SKOR