ater-ater “ka” lan panambang “an”------ dadi tegese susastra yakuwi tulisan kang becik lan endah
TULISAN KANG KAGOLONG KASUSASTRAN JAWA YAKUWI :
1. Kasusastran para (lisan)– dedongengan, tembang lss. 2. Kawruh kagunan basa 3. Nawala utawa layang 4. Wayang ( purwa ) 5. Buku kapustakan jawi 6. Gendhing ( gerongan, sindhenan) 7. guritan Kasusastran para /lesan yakuwi kasusastran kang awujud dedongengan lan tembang sing ora dingerteni sapa pangriptane/pengarange, lan uga kapan olehe agawe
Kawruh kagunan basa: babagan kasusastran sing ngemot
wedharing gagasane wong pinter (guna) ing bab basa kang tinata endah: Tembung saroja, yogyaswara, garba, plutan, keratabasa rura basa, baliswara, tembung entar, cangkirman, saloka, bebasan, paribasan, panyandra, pepindhan, sanepa. Wangsalan,parikan, purwakanthi, isbat, sesumbar, basa rinengga sandiasma, geguritan candra sengkala/sengkalan, donga lan japamantra, gaya basa KAPUSTAKAN JAWI Kapustakan saka tembung “pustaka” tegese kawruh bab isine buku kang ditulis nganggo basa endah Juru ngarang diarani pujangga sing ateges abdi dalem Karaton kang jejibahane piniji nulis/juru tulis Sing diarani pujangga kudu duweni kaluwihan cacahe 8 yaiku : 1. Parameng kawi – ahli ngiket ukara 2. Parameng sastra– ngreti marang ngelmu basa 3. Mandraguna --- sekti lan pinter memaca 4. Awi carita -- sugih dongeng lan carita 5. Sambegana --- elingan 6. Mardawa lagu - pinter gendhing l;an karawitan 7. Mardibasa – pinter milah-milahake tembung 8. Nawung kridha -- isa nyambutgawe lan mengku jangka Pujangga jaman biyen sing kawentar yaiku : 1. R.Ng. Yasadipura I 2. R.Ng. Yasadipura II 3. R.Ng. Ranggawarsita 4. KGPAA Mangkoenagoro IV 5. ISKS Pakoeboewono IV Pujangga jaman saiki : Ki Padmasukaca (M. Praja Pustaka) Ki Mangunwijaya, RM. Sulardi, R. Tandhanegara (RTSuradipura) Margana Jayaatmaja Yasawidagda, R.Ng. Sastra Suganda, RM, Senggana, Sri Hadijaya, M. Saerozi SN, WJS Poerwadarminta, CF Winter, Mr. Susanta Tirtapraja, T. Surata, Anton Suhana, S. Padmasukaca, Sunarna Siswa Raharja PUJANGGA OLEHE NGRIPTA BUKU MANUT CARANE ANA 3
1. Yasan : tegese karangan lan anggitane/reriptane pujangga iku
dhewe: Wedhatama-KGPAA Mangkoenagoro IV, Wilangreh – ISKS Pakoeboewono IV, Serat Riyanto -- RM Riyanto 2. Bangunan: tegese nyupuk crita kaang wis ana sing durung kadhapuk buku : Serat Menak – R.Ng.Yasadipura I, Serat ambiya – R.Ng. Yasadipura I, Serat Sakuntala – R.Ng. Sastrasuganda 3. Jarwan : tegese nyalin crita kuna- kuna kang abasa kawi, dadi gancaran basa jawa anyar, utawa basa sekar, lan geguritan: Serat Bharatayudha Macapat R.Ng. Ranggawarsita, Rama Jarwa – R.Ng Yasadipura I, Tajussalalatin –RNg. Yasadipura I