Anda di halaman 1dari 32

ESTIMASI SUMBERDAYA NIKEL

MENGGUNAKAN METODE GEOSTATISTIK


DI PT. GAG NIKEL, RAJA AMPAT, PAPUA BARAT
Yandi Rizky Taufik
073001400103

Pembimbing Utama: Pembimbing Pendamping:


Dr. Ir. Chairul Nas M.Sc. Dr. Irfan Marwanza S.T., M.T.
LATAR BELAKANG

 Setiap perusahaan yang bergerak dibidang


pertambangan perlu melakukan perhitungan
estimasi sumberdaya dan klasifikasi sumberdaya
dalam tahap awal sebelum melakukan perhitungan
cadangan

 Kesalahan pada estimasi mungkin diakibatkan


oleh model yang kurang akurat.
PERUMUSAN MASALAH TUJUAN PENELITIAN

 Bagaimana model yang paling  Dapat mengtahui model yang


sesuai dengan penentuan paling sesuai
sumberdaya?
 Bagaimana klasifikasi  Mengetahui klasifikasi sumberdaya
sumberdaya berdasarkan hasil berdasarkan hasil estimasi kriging.
estimasi kriging?
BATASAN MASALAH

Ru a n g L i ngk up Peneli tia n B a ta s a n -Ba ta sa n

 Data sekunder berupa sebagian data di pit


central yang di dapat dari arsip PT. Gag Nikel.
 Penelitian didasarkan pada
 Penulis tidak melakukan koreksi detail pada
ilmu geostatistika.
error yang terdapat pada data pemboran.
 Penelitian dilakukan pada data
bor eksplorasi yang dilakukan  Penelitian terbatas pada kegiatan estimasi dan
oleh PT. Gag Nikel penentuan klasifikasi sumberdaya
menggunakan RKSD.
 Estimasi kriging dikerjakan secara tiga dimensi
(3D).
KESAMPAIAN LOKASI

Luas IUP: ±13000ha


Jalur Udara: Jakarta – Sorong
± 5 - 6 jam
Sorong – Tambang
± 35 menit
atau
Jalur Laut: Sorong –Tambang
±4 - 5 jam
NIKEL LATERIT

N i ke l L a t e r i t

Pelapukan batuan ultrabasa

P r o f i l N i ke l
Iron cap (zona 100)
Limonit (zona 200)
Saprolit (zona 300)
Bedrock (zona 400)
GEOSTATISTIK

Geostatistik bernilai optimal apabila:


 Normal
Aplikasi ilmu Statistik terhadap data-data
 Stasioner
bersifat spasial.
(Bohling, 2005)

Theory of Regionalized Variables : Perlu analisa statistik deskriptif dan uji


 Data bersifat random
baik suai.
Statistik Deskriptif: Uji baik suai:
 Data saling berhubungan (not independent)
 Mean  Probability plot
 Variasi data yang berdekatan secara spasial lebih  Median  Histogram
kecil dibandingkan dengan data yang berjauhan  Modus
secara spasial
 Standar deviasi
(Georges Matheron, 1963)  Varians
 Coeficience of
Variation
Histogram (with Normal Curve) of NI
Mean 1.198
50
H
StDev 0.2455

STATISTIK DASAR N
i
260

40
s
t

Frequency
30
o
20 g
Statistik Deskriptif: r
10 a
 Mean
m
 Median 0
0.0 0.3 0.6 0.9 1.2 1.5 1.8 2.1
NI
 Modus
P P
 Standar deviasi r l

 Varians
o o
b t

 Coeficience of Variation a
b
i
l
i
t
y
DIRECTIONAL VARIOGRAM

 Azimuth  Lag Tolerance


 Dip  Angle tolerance
 panjang Lag  Bandwith. Variogram model:
Variogram eksperimental:
 Plot Variogram terhadap  Model yang
jarak yang berbeda-beda. disesuaikan
terhadap variogram
eksperimental.
 Untuk
mendapatkan nilai
Nugget effect Sill
dan Range.
PENCARIAN VARIOGRAM

Isotropi
2D
Anisotrop:
Anisotropi Geometri
Anisotropi Zonal
3D
KRIGING
Kriging

Metode estimasi dengan sifat BLUE


Best Rumus umum estimasi:
Linear 𝑛
Unbiased 𝑍 = ෍ λ𝑖 . 𝑥𝑖
𝑥0
Estimator 𝑖=1
KLASIFIKASI SUMBERDAYA

Relative Kriging Standard Deviation


Terukur <0,3
Tertunjuk 0,3-0,5
Terreka >0,5

(Blackwell, 1998)
Data sekunder: Statistik deskriptif &
Studi pustaka -Data Collar Database Uji Baik Suai:
-Data assay 1. Mean
2. Median
3. Modus
4. Standar deviasi
5. Varians & CoV
6. Skewness &
Variogram modelling Kurtosis
7. Probability Plot
Analisa Estimasi Kriging
Menentukan Sill,
Range dan Nugget
effect Normal?
Stasioner?

Kesimpulan dan Saran Eksperimental


Variogram

Cross Penentuan:

DIAGRAM ALIR Validation 1. panjang Lag


2. Jumlah Lag
3. Lag tol
PENELITIAN 4. Angle tol
DATA
BHID X Y Z LENGTH FROM TO NI CO FE SIO2 MGO ZONE
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 95.41 1 0 1 1 0.15 37.27 16.01 2.21 100
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 94.41 1 1.0 2 1.41 0.2 40.44 12.8 2.67 200
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 93.41 1 2 3 1.22 0.22 45.75 7.88 2.33 200
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 92.41 1 3 4 1.24 0.2 45.45 8.04 1.4 200
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 91.41 1 4 5 1.06 0.13 42.78 13.36 1.36 200
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 90.41 1 5 6 1.13 0.14 43.2 12.98 1.32 200
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 89.41 1 6 7 1.03 0.25 33.04 29.03 1.27 200
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 88.41 0.6 7 7.6 0.87 0.1 19.92 49.61 1.68 200
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 87.81 0.4 7.6 8 2.34 0.04 12.29 38.5 23.99 300
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 87.41 1 8 9 2.46 0.03 9.91 41.25 26.88 300
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 86.41 1 9 10 2.43 0.02 9.4 43.44 27.24 300
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 85.41 1 10 11 2.03 0.04 12.94 36.67 24.38 300
AII/j1-1/20 598,999.832 9,948,475.079 84.41 1.25 11 12.25 0.68 0.01 7.25 46.58 34.61 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 101.21 1 0 1 1.19 0.22 44.05 9.69 2.76 100
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 100.21 1 1 2 1.19 0.16 38.41 16.24 2.39 200
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 99.21 1 2 3 2.6 0.03 12.18 36.56 21.11 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 98.21 1 3 4 2.71 0.02 10.3 44.82 20.37 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 97.21 1 4 5 1.39 0.06 17.7 46.72 6.84 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 96.21 1 5 6 1.68 0.15 40.95 17.56 1.81 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 95.21 1 6 7 1.35 0.11 32.59 27.37 1.9 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 94.21 1 7 8 0.64 0.06 15.81 57.38 1.24 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 93.21 1 8 9 0.93 0.15 23.4 41.71 1.89 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 92.21 1 9 10 1.59 0.08 20.52 28.95 14.77 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 91.21 1 10 11 1.48 0.11 30.18 31.76 3.8 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 90.21 1 11 12 1.7 0.11 28.69 28.74 7.64 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 89.21 1 12 13 1.95 0.04 14.32 41.45 20.36 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 88.21 0.6 13 13.6 1.99 0.06 19.18 35.71 18.18 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 87.61 0.4 13.6 14 1.74 0.01 8.31 43.56 34.53 300
AII/j1-1/21 598,999.841 9,948,500.079 87.21 1 14 15 1.99 0.04 15.62 38.09 20.92 300

Jumlah lubang bor: 62 Spasi antar lubang bor: 25 Jumlah Sampel: 1206
A’
A

MODEL GEOLOGI
STATISTIK DESKRIPTIF
KESELURUHAN
LIMONIT
EXPERIMENTAL
VARIOGRAM
LIMONIT

Panjang Lag: 25
Jumlah Lag: 6
Bandwith: -
Angle Tolerance: 22.5

Arah 0˚ 45 ˚ 90 ˚ 135 ˚
Pencarian

Range 54 55 56 57
Sill 0.41 0.4 0.41 0.41
Nugget 0.57 0.68 0.62 0.6
Effect
 Azimuth: 150, Dip: 0
 Model: Spherical
 Nugget Effect: 0,25
 Sill: 0,75
 Range: 166

 Azimuth: 0, Dip: 0  Azimuth: 0, Dip: 90


VARIOGRAM  Model: Spherical  Model: Spherical
MODEL  Nugget Effect: 0,84  Nugget Effect: 0,84
 Sill: 0.16  Sill: 0.16
LIMONIT  Range: 80 m  Range: 80 m
SAPROLIT
EXPERIMENTAL
VARIOGRAM
SAPROLIT

Panjang Lag: 25
Jumlah Lag: 6
Bandwith: -
Angle Tolerance: 22.5

Arah 0˚ 45 ˚ 90 ˚ 135 ˚
Pencarian

Range 55 54 56 56
Sill 0.51 0.52 0.5 0.52
Nugget 0.5 0.48 0.48 0.5
Effect
 Azimuth: 0, Dip: 0  Azimuth: 0, Dip: 90
VARIOGRAM  Model: Spherical  Model: Spherical
MODEL  Nugget Effect: 0,61  Nugget Effect: 0,61
 Sill: 0.37  Sill: 0,37
SAPROLIT  Range: 42 m  Range: 42 m
CROSS VALIDATION
BLOK MODEL KRIGING

RANGE Ni VOLUME TONASE

0-1,2 WASTE 1.037.000 1.430.246,364

1,2-1,8 LGO 1.407.000 3.061.921,53

>1,8 HGO 311.000 974.539,12

Totals 2.755.000 5.466.707,02 CoG = 1.2%


KRIGING VARIANS
Kriging Kriging_krig_var KSD Volume Density Tonase RKSD Klasifikasi
1.82667 1.37816 1.173951 1000 1.5 2740.005 1.259638 Inf
1.84857 1.20101 1.095906 1000 1.5 2772.855 1.161966 Inf
1.84835 1.20235 1.096517 1000 1.5 2772.525 1.162753 Inf
0.866702 1.47062 1.212691 1000 1.5 1300.053 2.742436 Inf
0.8634 1.40721 1.186259 1000 1.5 1295.1 2.69292 Inf
0.86672 1.47098 1.21284 1000 1.5 1300.08 2.742715 Inf
1.06022 1.59928 1.264626 1000 1.5 1590.33 2.337881 Inf
1.06025 1.60007 1.264939 1000 1.5 1590.375 2.338392 Inf
1.82657 1.37915 1.174372 1000 1.5 2739.855 1.260159 Inf
1.84832 1.20253 1.096599 1000 1.5 2772.48 1.162858 Inf
1.8481 1.20387 1.09721 1000 1.5 2772.15 1.163645 Inf
0.866807 1.47278 1.213581 1000 1.5 1300.2105 2.744117 Inf
0.852165 1.24919 1.117672 1000 1.5 1278.2475 2.570672 Inf
0.839374 1.13808 1.066808 1000 1.5 1259.061 2.491076 Inf
0.852218 1.24977 1.117931 1000 1.5 1278.327 2.571109 Inf
1.12364 1.30723 1.143342 1000 1.5 1685.46 1.994366 Inf
1.1237 1.30839 1.143849 1000 1.5 1685.55 1.995144 Inf
0.975088 1.26802 1.126064 1000 1.5 1462.632 2.263473 Inf
0.990233 1.43597 1.19832 1000 1.5 1485.3495 2.371873 Inf
1.53875 1.1767 1.084758 1000 1.5 2308.125 1.381723 Inf
2.06444 1.14989 1.072329 1000 1.5 3096.66 1.01808 Inf
2.0643 1.15098 1.072837 1000 1.5 3096.45 1.018632 Inf
0.863675 1.41214 1.188335 1000 1.5 1295.5125 2.696774 Inf
0.840056 1.14279 1.069014 1000 1.5 1260.084 2.494199 Inf
0.797217 0.971882 0.985841 1000 1.5 1195.8255 2.423741 Inf
0.840166 1.14356 1.069374 1000 1.5 1260.249 2.494712 Inf
1.1169 1.21356 1.101617 1000 1.5 1675.35 1.933181 Inf
1.11704 1.21504 1.102289 1000 1.5 1675.56 1.934117 Inf
0.965388 1.19948 1.095208 1000 1.5 1448.082 2.223569 Inf
MEA IND
Kriging Kriging_krig_var KSD Volume Density Tonase RKSD Klaifikasi
1.82667 1.37816 1.173951 1000 1.5 2740.005 1.259638 Ind
1.84857 1.20101 1.095906 1000 1.5 2772.855 1.161966 Ind
1.84835 1.20235 1.096517 1000 1.5 2772.525 1.162753 Ind
0.866702 1.47062 1.212691 1000 1.5 1300.053 2.742436 Inf
0.8634 1.40721 1.186259 1000 1.5 1295.1 2.69292 Inf
0.86672 1.47098 1.21284 1000 1.5 1300.08 2.742715 Inf
1.06022 1.59928 1.264626 1000 1.5 1590.33 2.337881 Inf
1.06025 1.60007 1.264939 1000 1.5 1590.375 2.338392 Inf
1.82657 1.37915 1.174372 1000 1.5 2739.855 1.260159 Ind
1.84832 1.20253 1.096599 1000 1.5 2772.48 1.162858 Ind
1.8481 1.20387 1.09721 1000 1.5 2772.15 1.163645 Ind
0.866807 1.47278 1.213581 1000 1.5 1300.2105 2.744117 Inf
0.852165 1.24919 1.117672 1000 1.5 1278.2475 2.570672 Inf
0.839374 1.13808 1.066808 1000 1.5 1259.061 2.491076 Inf
0.852218 1.24977 1.117931 1000 1.5 1278.327 2.571109 Inf
1.12364 1.30723 1.143342 1000 1.5 1685.46 1.994366 Ind
1.1237 1.30839 1.143849 1000 1.5 1685.55 1.995144 Ind
0.975088 1.26802 1.126064 1000 1.5 1462.632 2.263473 Inf
0.990233 1.43597 1.19832 1000 1.5 1485.3495 2.371873 Inf
1.53875 1.1767 1.084758 1000 1.5 2308.125 1.381723 Ind
2.06444 1.14989 1.072329 1000 1.5 3096.66 1.01808 Ind
2.0643 1.15098 1.072837 1000 1.5 3096.45 1.018632 Ind
0.863675 1.41214 1.188335 1000 1.5 1295.5125 2.696774 Inf
0.840056 1.14279 1.069014 1000 1.5 1260.084 2.494199 Inf
0.797217 0.971882 0.985841 1000 1.5 1195.8255 2.423741 Inf
0.840166 1.14356 1.069374 1000 1.5 1260.249 2.494712 Inf
1.1169 1.21356 1.101617 1000 1.5 1675.35 1.933181 Ind
1.11704
MEA
1.21504 IND
1.102289 1000 1.5 1675.56 1.934117 Ind
0.965388 1.19948 1.095208 1000 1.5 1448.082 2.223569 Inf
KLASIFIKASI RELATIVE KRIGING
STANDARD DEVIATION (RKSD)

TONASE
INF 929.739,17
IND 4.536.967,85
MEA ---
Totals 5.466.707,02
KESIMPULAN

 Variogram model yang sesuai untuk unsur Ni menggunakan model


Spherical, Nugget Effect 0,84 (LIM), Sill 0.16 (LIM), Range 80m
(LIM) dengan eror Cross Validasi pada model variogram limonit
31%. Nugget Effect 0,61 (SAP), Sill 0,37 (SAP), Range 42m (SAP)
dengan eror Cross Validasi pada model variogram saprolit 41%
 Jumlah sumberdaya metode Ordinary Kriging tidak ada klasifikasi
terukur, 4.536.967,85 ton tertunjuk dan 929.739,17 ton terreka.
Dengan sumberdaya pada nilai kadar sesuai CoG sebesar
4.036.460,66 ton
TERIMA KASIH

Anda mungkin juga menyukai