Anda di halaman 1dari 25

Listrik arus searah

Kelas xii ipa

By : Physics Club
RANGKAIAN LISTRIK ARUS SEARAH
RANGKAIAN LISTRIK ARUS SEARAH
Hambatan/Resistansi(R) Pada Sebuah Kawat
Perhatikan betul-betul gambar berikut !!!

ρ
A l
ρ
R=l.
A
Keterangan
R = hambatan kawat(Ω)
l = panjang kawat(m)
A = Luas penampang kawat(m2)
ρ= hambatan jenis kawat(Ωm)
LATIHAN SOAL
Hukum Ohm
Rangkaian percobaan yang dilakukan oleh Ohm
Perhatikan betul-betul gambar berikut !!!
R

i(A) Grafik Hasil Percobaan


V
A
4
3
E 2
1
V(volt)
2 4 6 8
A = Amperemeter
Adalah alat untuk mengukur: Kuat arus listrik
V = Voltmeter
Adalah alat untuk mengukur: Tegangan listrik
R = Resistor/hambatan listrik
E = ggl/gaya gerak listrik(volt)
Berdasarkan Grafik Berikut, maka

Grafik Hubungan Antara Kuat


i(A) arus(i) Terhadap Tegangan
Listrik(V)

4
3
2
1
V(volt)
2 4 6 8

i V
1 .
i= V
V
R= 4 = 6 = 8 = 2Ω
R
R=
i 2 3 4
i= V Keterangan
R
V=i. R i = kuat arus listrik (A atau ampere)
V = tegangan listrik (volt)
R = hambatan listrik (Ω atau ohm)
LATIHAN SOAL
Hukum I Kirchhoff


Perhatikan betul-betul gambar berikut !!!
i masuk = ikeluar
i 2 + i 4 = i1 + i 3 + i5
i2 i3

i4
i1
i5
Hukum II Kirchhoff
“ Jumlah aljabar ggl (sumber arus listrik) = jumlah aljabar penurunan
tegangannya (hasil kali antara I dengan R) “

ΣE= Σi .R
E = ggl sumber arus atau tegangan
i = kuat arus listrik (A atau ampere)
R = hambatan listrik (Ω atau ohm)

Contoh penerapannya
1. a). i
E2 R2
Perhatikan betul-betul
ΣE= Σ i .R
gambar berikut !!! E3 E1 E2 E3 = i ( R1 + R2 + R3 + R4 )
Dari gambar disamping bila:
R1 R1 = 5Ω E1 = 18 volt
R3 R2 = 10Ω E2 = 10 volt
R3 = 5Ω E3 = 4 volt
R4 = 4Ω
E1 R4
Hitung kuat arus listrik yang
mengalir dalam rangkaian!!
b). Perhatikan betul-betul
E gambar
R berikut !!!
i 2 2

E3

R1
R3

E1 R2

ΣE= Σ i .R
E1 E2 E3 = i ( R1 + R2 + R3 + R4 )
Dari gambar disamping bila:
R1 = 5Ω E1 = 18 volt
R2 = 10Ω E2 = 10 volt
R3 = 5Ω E3 = 4 volt
R4 = 4Ω

Hitung kuat arus listrik yang


mengalir dalam rangkaian!!
2. Perhatikan betul-betul gambar berikut !!!
R1=2Ω
A i3
i1
i2

R2=2Ω
1
R3=2Ω
10V

E
2
B
10V

Dari rangkaian di atas, hitung:


a. Arus listrik yang mengalir pada tiap cabang (i1, i2, i3)
b. Tegangan antara ujung A dengan B
c. Energi kalor yang diterima hambatan R2 selama ½
menit
3. Perhatikan 12V
betul-betul
i i
gambar berikut !!!
1 A 2

E i3
1

R1=2Ω

R2=3Ω
6V
B
E
1

Dari rangkaian di atas, hitung:


a. i1, i2, dan i3
b. VAB
c. Energi kalor yang diterima R2 selama 1/6 menit
ENERGI (W) DAN DAYA (P) LISTRIK
A i R B

ENERGI/USAHA (W) LISTRIK


Usaha(W) untuk memindahkan muatan listrik(q) pada potensial V
W=q.V
q=i.t Keterangan
= i.t.V W = Energi listrik(joule)
q = Muatan listrik(C)
W=V.i.t
i = Kuat arus listrik(A)
V= i.R t = Waktu(detik)
V = Potensial listrik(volt)
i= V
R R = Hambatan listrik(Ω)
W = i2 . R . t

W= V2
.t
R
DAYA(P) LISTRIK
Adalah: Besar usaha /energi listrik tiap satu-satuan waktu

P= W Satuan daya listrik: Joule/detik atau watt


t
1 kWh = 1000 watt . 3600 detik = 3,6 . 106 joule
q.
P=
Vt
q
i
t =
= i.V

P =V . i
P = i2 . R
V= i.R
V2
i= V P=
R R
SUSUNAN RESISTOR ATAU
HAMBATAN LISTRIK
SUSUNAN RESISTOR/HAMBATAN LISTRIK

1. SUSUNAN SERI/DERET
Perhatikan betul-betul
R
gambarR berikut !!! R
3
1 2

V1 V2 V3
i

V = V1 + V2 + V3
i . Rs = i . R1 + i . R2 + i . R3
Rs = R1 + R2 + R3
2. SUSUNAN PARALEL/SEJAJAR
Perhatikan betul-betul gambar berikut !!!
R1
i1
i2 R2 i = i1 + i 2 + i 3
V = V + V + V
i3 R3 R3
i Rp R1 R2
1 = 1 1 + 1
Rp + R3
R1 R2
V
3. SUSUNAN CAMPURAN (CAMPURAN SERI – PARALEL
ATAU CAMPURAN PARALEL – SERI)
Perhatikan betul-betul gambar berikut !!!
R1 R2 R3
R5
R4
TRANSFORMASI DELTA BINTANG
PerhatikanB betul-betul gambar berikut !!!

B
R1 R3 Perhatikan betul-betul gambar
berikut !!!
Rb

A C
R2 Rc
Ra

BENTUK DELTA A C

BENTUK BINTANG
B
Perhatikan betul-betul gambar berikut !!!

Rb
R1
R3

Ra
Rc
A C
R2

DELTA BINTANG BINTANG DELTA


R1 . R2 Ra . Rb + Rb . Rc + Rc . Ra
Ra = R1 =
R1 + R2 + R3 Rc
R1 . R3 Ra . Rb + Rb . Rc + Rc . Ra
Rb = R2 =
R1 + R2 + R3 Rb
R2 . R3 Ra . Rb + Rb . Rc + Rc . Ra
Rc = R3 =
R1 + R2 + R3 Ra
SOAL-SOAL
1. Perhatikan betul-betul
i1 R gambar berikut !!!
2


A R1
B
i2 R3 C R5 D R6 E
10Ω 8Ω 8Ω 5Ω
i i3 R4
24Ω
50V

Dari gambar di atas, hitung!


a. R AE

b. Kuat arus listrik i


c. V AB

d. V CE

e. V BC

f. Kuat arus listrik i1, i2, dan i3


2. Dari gambar berikut, tentukan nilai hambatan pengantinya(RAB)
PerhatikanRbetul-betul gambar
1 R
berikut !!!
4

10Ω 10Ω

A R3 5Ω B

10Ω 4Ω
R2 R5
Gambar di atas dapat dirubah menjadi
R4
10Ω
R4
R1
10Ω 10Ω
Rb
Rb
A Ra Ra
R3 5Ω A B
B

10Ω R Rc
c
R2 4Ω

4Ω R5

R5
3. Perhatikan betul-betul
E gambar berikut !!!
1
i R2


24V

R1 4Ω E2 = 2VR3

VR3

R3 = 3Ω

Dari rangkaian di atas, hitung:


a. i
b. VR3
4. Dari gambar berikut, tentukan nilai hambatan pengantinya(RAB)
R
Perhatikan betul-betul gambar berikut !!!
1

A R2 B R3 R4 D
4Ω 2Ω C 4Ω

R5
Gambar di atas dapat dirubah menjadi
C

R1 R4
8Ω Rb 4Ω

A Ra D
R3 2Ω


Rc 2Ω
R2 R5

B
RANGKAIAN JEMBATAN
WHEATSTONE
B
Perhatikan betul-betul gambar berikut !!!
R1 R2
i1 0
A D
- G+
i2
i
R4 R3

C
R .R
E
4
=R 2

Bila jarum galvanometer(G) berada pada R1 3

posisi nol(ditengah), maka berlaku:


V =V AB V =V R .R =R .R
4 2 1 3
AC BD CD

i . R1 = i . R4
1 2
i .R = i .R
1 2 2 3 atau

i= i .R 2 4 i .R .
2
R = i .R
4 R .R =R .R
1 3 2 4

R1 R1
1 2
2 3
PENGUKURAN NILAI HAMBATAN/RESISTOR
DENGAN KONSEP JEMBATAN WHEATSTONE

R RX
0

- G+
l1 l2
R1 = ρ R2 = ρ
A A

l1 l2

E
R = Resistor/hambatan yang telah diketahui nilainya
Rx = Resistor/hambatan yang akan dicari diketahui nilainya
Dari Rangkaian Berlaku
R . l1 = R . l 2
R . R1 = R . R2
x
x

R . ρ . l1 = R . ρ . l2 R = R . l2
x
x
A A l1

Anda mungkin juga menyukai