TEKNIK TANAMAN CENDAWAN TIRAM

KURSUS KHAS UNTUK

PELAJAR-PELAJAR
INSTITUT PERTANIAN
SERDANG, SELANGOR
8 & 9 MEI 2023
1
PEMILIHAN JENIS CENDAWAN

2
 PENYEDIAAN
SUSUNATUR TAPAK
DAN BANGUNAN

3
 TEMPAT MEMPROSES BONGKAH
Susun atur ruang kerja yang baik
boleh mengurangkan pencemaran

•Bilik Suntik
•Ruang Pemeraman
•Stok Habuk Kayu
•Ruang Pengeluaran
•Ruang Penyediaan
Ruang Pengukusan Hasil

KAWASAN TIDAK BASMI KUMAN KAWASAN BASMI KUMAN

SEMPADAN ANTARA
KAWASAN TIDAK BASMI KUMAN DAN BASMI KUMAN

4
 PEMBINAAN
RUMAH HASIL
CENDAWAN

5
Ukuran Rumah Hasil Cendawan Yang Sesuai

Dicadangkan : 20’ x 20’ - memuatkan 5,000 bongkah

(anggaran kos bina rumah dan rak RM10,000.00)

Rumah cendawan tidak sesuai terlalu besar kerana

sukar untuk mengawal jangkitan penyakit.

Jika hendak besarkan projek, tambah sebuah lagi rumah 20’ x 20’
Cuba selaras dengan pembuatan bongkah 1 atau 2 minggu

6
Ciri-ciri Asas Rumah cendawan:

1. pengudaraan (ventilation) yang baik (pastikan

arah angin pagi & petang)
2. terlindung dari cahaya matahari dan hujan
- terbaik bumbung atap nipah/sagu,
- jika zink/kanvas (tinggi dinding 12 kaki)
3. suhu sesuai : 28°C - 32°C
(ukur guna thermometer)
4. kelembapan udara : 80 – 90%
(guna hygrometer)
5. kalis serangga dan penyakit :
dinding netting 90%, lantai bersemin/berbatu
6. rumah konventional atau guna sistem kawalan
persekitaran (cooling pad / ultrasonic misting)

7
Contoh Rumah Cendawan

8
 PEMBINAAN
RAK BONGKAH

9
 Rak Untuk Letak Bongkah Cendawan
12 kaki

4 kaki 4 kaki 4 kaki

Kayu 2x1
atau 2x2 atau batten
6 kaki / 2 m
12 inci

12 inci Kayu 2x3 atau C-Chanel

mengikut kesesuaian lebar rumah cendawan

Tinggi tingkat rak bawah dari lantai : 12 inci

10
 Rak Untuk Letak Bongkah Cendawan

Guna besi C-Chanel & batten (lebih murah & tahan lama)
Rak Double panjang 20 kaki x tinggi 6 kaki x 3 tingkat = 1,500 bongkah
Pastikan lebar batten sesuai dengan panjang bongkah
11
 Doube
(ruang tengah)

Single
(tepi dinding)

Rak Single & Double

untuk meletak bongkah cendawan
12
 CONTOH RAK BONGKAH
DALAM RUMAH CENDAWAN
 Susunan Rak Yang Sesuai
Dalam Rumah Cendawan

Jarak antara rak - 1m

Pintu masuk Pintu keluar

14
 Susunan Rak Yang Sesuai
Dalam Rumah Cendawan

Pintu masuk Jarak antara rak - 1m Pintu keluar

15
 PENYEDIAAN
BENIH CENDAWAN

16
 Penyediaan Benih Cendawan
• Benih cendawan disediakan bermula dengan
penyediaan tisu kultur.

Sedikit tisu diambil dari Tisu diletak di atas media Setelah 2 minggu miselia tisu
cendawan untuk dapatkan tisu kultur kultur berkembang

Setelah 2 minggu Sedikit tisu kultur diletak ke dalam

Benih dimasukkan ke miselia tisu kultur gandum (media) untuk menjadi
dalam bongkah cendawan berkembang benih cendawan

17
 TEKNIK
PENYEDIAAN
BONGKAH
CENDAWAN

18
1. BUAT BONGKAH CENDAWAN

BAHAN-BAHAN DAN PERALATAN

• Habuk kayu getah SAHAJA
• Dedak padi halus atau PKE
• Kapur pertanian (calcium carbonate)
• Beg plastik (PP, saiz 6” x 13”, tebal 0.06 : 800g)
• Leher plastik
• Tudung plastik
• Kertas
• Tudung rehat (tudung kicap/tudung penuh/tisu)
Leher & Tudung diguna KOKULAC

20
 CARA MEMBUAT
BONGKAH CENDAWAN
• Gaul habuk kayu getah, dedak dan kapur pada
nisbah 100:10: 1 mengikut berat (tiram kelabu)
• Campur air sehingga habuk kayu tidak berderai
apabila dikepal
• Masukkan campuran habuk kayu getah ke dalam
beg plastik dan hentak dengan tangan sehingga
padat atau menggunakan mesin pengisi
• Pasangkan leher dan tudung
• Purata berat satu bongkah ialah 800g – 900g
• Saiz beg plastik : 6” x 13” x 0.05/0.06 mm
Membuat bongkah cendawan

Media campuran Menggaul campuran

Mencampur air Mengisi beg plastik

 Membuat bongkah cendawan

Tudung jaring + kertas

Memasang leher dan tudung span

 Membuat bongkah cendawan
( menggunakan mesin )

Menggaul campuran Mencampur air

Mengisi beg plastik Memasang leher &

2. MENGUKUS BONGKAH CENDAWAN

BAHAN / PERALATAN:
• TONG DRUM atau
• PENGUKUS BESAR (STEAMER) dan
• SET DAPOR GAS (high pressure)
• Selepas penyediaan bongkah cendawan,
pengukusan perlu dijalankan segera untuk
membunuh organisma yang terdapat di
dalam habuk kayu supaya tidak berlaku
pencemaran.
• Tempoh kukus : 6-7 jam atau 10-12 jam
PROJEK KECIL : tong drum, set dapur gas, pelapik, penutup
(anggaran 80-100 bongkah sekali kukus : 6-7 jam)
PROJEK BESAR : steamer besi + set dapor gas high pressure
(anggaran 1,000 bongkah sekali kukus : 10-12 jam)
3. Menyuntik Benih Cendawan

Benih Benih
cendawan cendawan
yang baik yang tua

Pilih benih cendawan yang baik iaitu yang

berwarna putih bersih dan pertumbuhannya
sudah penuh sehingga ke bawah botol / plastik.
Beli benih dari pembekal yang dipercayai / terbaik.
Selalu tukar pembekal benih untuk elak penyakit.
 TEKNIK MENYUNTIK BENIH CENDAWAN

Hancurkan benih cendawan Masukkan benih 1 sudu besar

Pasang semula tudung Tulis tarikh suntik & jenis benih

4. Pemeraman Bongkah Cendawan

Susun bongkah cendawan di atas rak dalam bilik atau

rumah peram secara rebah atau tegak selama 30/45/60
hari sehingga misilium puteh sampai ke bawah bongkah.
Terbaik jika keadaan bilik gelap dan suhu tidak melebihi
30C. Tidak perlu basahkan lantai. Pastikan ada ventilation.
Pertumbuhan Cendawan Tiram Kelabu

Ha
Hari 3 ri 4

Hari 2
Hari 5

Hari
1 SISTEM REHAT 10+5 HARI
 5. Memungut Hasil

Buka tudung bongkah apabila

misilium sudah penuh dan korek
keluar benih jika tersumbat di leher
bongkah. Selepas 4-5 hari hasil
cendawan dapat dipungut. Pastikan
cendawan dipungut sebelum jadi tua
(berombak di tepi daun)