Bab1: TEORI MEMBUAT CORAK DAN REKAAN Coopes (1988) berpendapat guru seni perlu : Menguasai pengetahuan dan

teori pembelajaran dan psikologi manusia. Menunjukkan sikap jujur yang dapat menggalakkan pembelajaran serta mewujudkan interaksi yang positif dalam pelbagai hala. Mempunyai ilmu pengetahuan yang lengkap dalam m/p yang diajar. Gunakan kaedah dan teknik mengajar yang bolehkan pelajar jalankan aktiviti pembelajaran mereka dengan kaedah & teknik yang betul. 1.1 Teori Membuat Corak Dan Rekaan Corak - susunan motif sama ada secara teratur, terancang / secara bebas. 2 jenis corak - Corak Terancang dan Corak Tidak Terancang. Juga bole terbentuk drpd bukan motif secara bebas / Corak x Terancang. Motif - sama ada rupa/bentuk asas dalam rekaan/gubahan. -Ia drpd motif,flora,fauna,geometrical & organik. Corak Tradisi - corak yg mempunyai motifnya tersendiri dan mempunyai nama2 tertentu yg berunsur tradisi. Cth:Corak bunga buluh , Corak pucuk rebung, Corak bunga kiambang. 1.2 Penghasilan Corak Corak Terancang - guna motif yg disusun dgn teratur & dlm susunan tertentu. - motif menghasilkan corak yg ada pelbagai jenis susunan, termasuk penggunaan garisan grid dlm penghasilan corak. Cth: Corak teknik resis,Corak teknik anyaman, Corak menggunakan garisan grid. Corak Tidak Terancang - dihasilkan secara bebas tanpa mpunyai motif tertentu. -dihasilkan dgn cara, merenjis, meniup, mengayak, menggolek...... Cth: C. teknik cerminan , C. teknik pualaman, C. cetakan tali, Cetakan daun, C. tiupan, C. Stensilan. 1.3 JENIS-JENIS SUSUNAN DALAM CORAK DAN REKAAN (a)Susunan ulang sekata-Motif diulang berurutan dlm baris & lajur yg sama- mhasilkan corak yg menarik. Ia mgunakan garisan grid sbgai panduan. (b)Susunan berselang seli - Motif disusun berselang-seli antara motif ruangan kosong. Garisan grid membantu mhasilkan corak yg menarik & teratur. (c)Susunan batu-bata - Motif disusun berurutan pada baris/lajur yg sama. Motif seterusnya disusun antara pertemuan dua motif yang sebelumnya (d)Susunan bertimbal - Motif diwujudkan secara cerminan. Motif kelihatan dlm posisi yang bertentangan. (e)Susunan bertindih - Motif yg sama disusun bertindih/bertindan sehingga mbentuk corak yg menarik. (f)Susunan beralun - Motif kelihatan berombak dlm bentuk garisan yg sekata/tidak. terdiri drpd motif yg sama/berbeza. (g)Susunan berpusat - Motif berpunca drpd satu titik tengah yg dikembangkan. dihasilkan dlm btk bulatan, segi4, hexagon, octagon dll 1.4 JENIS MOTIF DALAM MEMBUAT CORAK DAN REKAAN Motif boleh didapati drpd:i. Rupa atau bentuk daripada alam ciptaan Ilahi Cth: Buah mangga ,Daun Siti Fatimah, Bunga teratai, Bunga mawar ii. Bentuk asas spt persegi, bulat,bujur, segitiga & geometri. iii. Bentuk dari bahan buatan manusia iv. Rupa atau bentuk angka dan huruf v. Rupa atau bentuk kraf tradisional spt corak pd wau, batik.

1.5 TUJUAN MEMBUAT CORAK DAN REKAAN 1.5.1 Perlakuan 1. Memilih serta menyesuaikan warna untuk tujuan tertentu. 2. Mengenal & mbezakan pelbagai bentuk asas. 3. Msuaikan jenis garisan dlm mhasilkan ciptaan. 4. Memilih & mdapatkan benda2 utk dijadikan bhn mhasilkan gubahan seni. 5. Mlukis mikut sifat semulaja sesuatu benda 6. Mmilih jenis bhn yg diperlukan dlm kegiatan pdidikan seni. 7. Molah, mubahsuai &mgunakan bahan. 8. Mgenal unsur corak yg tdapat di persekitaran. 9. Mbezakan jenis corak tertentu. 10. Mggunakan baneka jenis bhn & alat utk mbuat corak. 11. Mengatur corak. 12. Mencipta sesuatu karya seni yg digemari. 13. Mbuat penerokaan & ekperimentasi motif & warna dlm mcorak. 14. Mpunyai pengamatan yg tajam & meningkatkan daya koordinasi Mata & tangan yg baik utk mhasilkan karya seni. 15. Mlatih kebiasaan utk mcipta dgn teratur & mberi phatian terperinci ciptaan tersebut. 1.5.2 Persepsi 1. Myedari prinsip seni reka spt imbangan, harmoni, kadar banding penegasan, kepelbagaian, kesatuan, kontras dlm pghasilan corak 2. Mtingkatkan daya kreativiti dlm aktiviti mbuat corak & rekaan. 3. Mmahami & myedari corak alam sekitar 4. Mmahami konsep penyusunan motif dlm mcorak 5. Myedari adanya corak dlm palatan kegunaan harian 6. Myedari adanya pkaitan antara warna &corak 7. Mperkukuhkan cita rasa terhadap unsur2 seni dlm rekaan yg baik 8. Menyedari adanya corak tertentu pada sesuatu bahan 9. Myedari adanya pelbagai jalinan dlm mbuat corak 10. Myedari adanya perkaitan warna & rekaan corak 11. Mrujuk alam semulajadi sebagai sumber idea. 12. Myedari & mhargai keadaan psekitaran dlm suasana seni & kaitannya dgn kehidupan mereka. 13. Myedari ptalian ciri2 seni yg tdpt dlm a/sekitar & mhasilkan karya yg bharmoni & bmakna. 14. Mberikan pertimbangan estetika terhadap karya seni. 1.5.3 Pengetahuan Budaya 1. Mgenal & mbuatcorak2 tradisional yg mudah 2. Mgenal, molah, mubahsuai & mgunakan unsur2 corak kraf tradisional 3. Mgenal & mbuat corak2 yg mpunyai unsur tradisional pd alat kgunaan harian 4. Mgenal & mbuat pelbagai corak yg bunsurkan pelbagai corak kraf tradisional 5. Mhargai, mgembangkan & mgekalkan unsur2 kebudayaan kebangsaan. KEPENTINGAN MEMBUAT CORAK &REKAAN 1. Mencantikkan bahagian atau permukaan luar sesuatu objek 2. Corak sebagai elemen hiasan 3. Corak sebagai nilai estetik

RUMUSAN 1. Reka corak didefinisikan sebagai suatu bentuk kreativiti artistik yg dapat mmenuhi kperluan domain kognitif, psikomotor & afektif 2. Reka corak terancang & tidak terancang mewujudkan kesan tampak yg berbeza tetapi memerlukan kemahiran, kesedaran & pengetahuan seni utk menghasilkannya. 3. Mcipta reka corak melibatkan proses latihan bfikir yg berhbg dgn asas rekaan & prinsip rekaan. 4. Reka corak terdapat dlm seni bina, hiasan dalaman, lanskap, kraf dll BAB2 : CETAKAN DEFINISI CETAKAN -Cetakan ialah proses terapan blok/plat. Proses melibatkan penciptaan plat mhasilkan pelbagai imej. Kesan permukaan yg dicetakdilakukan ke atas bahan2 spt:- linoleum, styrofoam, logam, kadbod dll. -Blok/plat cetakan disediakan dgn memotong, mengguris, etching & melukis. -Dakwat diletakkan ke atas blok/plat tersebut dgn pelbagai teknik. -Kertas dicetak dgn cara menekap keatas blok melalui gosokan tangan / mgunakan mesin cetak. -Cetakan mempunyai keistimewaan keana dapat menghasilkan beberapa keping hasilan yg sama disebut edisi. 2.1 Sejarah Cetakan Bermula pada 3000 SM apabila cetakan timbul telah dihasilkan oleh org Sumeria dgn salinan imej kulit kerang di atas tanah liat yg bbtk 4 segi. Teknik cetakan kayu paling awal muncul di Negara China pd kurun ke 8. Cetakan bkembang di Eropah thn 1418 utk mencetak rekaan pd kain. Cetakan dikembangkan utk kegunaan pendidikan, keagamaan, propaganda & tekstil utk pakaian. Cetakan berwarna diperkenalkan pda kurun ke-15 Masihi Di Malaysia, cetakan bermula dgn mencetak kain batik sarung. Umumnya, cetakan dibahagikan kpd :cetakan timbulan, benaman, cetakan planograf dan cetakan stensil, saringrafi/Sutera Saring. Cetakan blok kayu buatan tangan muncul pada abad ke7 Masihi Industri cetakan mono blok kayu buatan tgn berkembang di Barat abad-14 Di Malaysia, cetakan kayu diguna utk mencetak kain sarung (kain terap hitam) sebelum kaedah lilin dari Jawa diperkenalkan. Kini, Industri cetakan yg mgabungkan teknik canggih melalui pembantuan perisian komputer . 2.2 TOKOH CETAKAN Edvard Munch (1863 1944) Edvard Munch dilahirkan di Loten, Norway pada 1863. Beliau pelukis catan aliran ekspresionisme. Karyanya lebih berfokus kpd figura manusia. Hasil karya beliau, The Kiss (1902), The SickChild (1886), The Frieze of Life(1892), The Blue Raider. Redza Piyadasa (1939) Dilahirkan Kuantan, Pahang 1939. Tahun 1958 mdapat pendidikan seni d Maktab Perguruan Brinsford Lodge, England. Tahun 1962 di MPerguruan Ilmu Khas, KualaLumpur. Pd 1963 1967 melanjutkan pengajian Hornesy College of Art,London. Pd 19751977 Menuntut University of Hawaii, Amerika Syarikat. Pensyarah seni Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang. Keluarga Baba merupakan salah satu karyanya yg agung.

Juhari Muhammad Said (Gopeng, Perak)

(e)Cetakan Gurisan Asid Cetakan asid pertama kali awal kurun 16 . Selepas asid diketahui boleh digunakan utk mengguris imej ke dlm kepingan logam. Rembrandt Van Rijn, Francisco Goya dan Pablo Picasso adalah antara artis yg menggunakan teknik ini. Corak gurisan yg dihasilkan diatas permukaan logam yg telah disapu dgn sejenis bahan yg kalis asid. Gurisan dibuat dgn jarum etching diatas permukaan logam. Mesin digunakan utk menghasilkan cetakan jenis ini. (f)Cetakan Kayu -Kaedah yg paling awal. Muncul d China kurun ke8. Berkembang ke Eropah 1418 Masihi, utk mencetak rekaan pd kain. Kemudian, dikembangkan utk kegunaan pendidikan, keagamaan, propaganda & tekstil utk pakaian. Cetakan berwarna diperkenalkan kurun15M. Manakala kurun16, cetakan muncul & mencapai status sebagai satu bentuk seni yg penting dgn pghasilan karya Albrecht Durer &karyawan Eropah. -Di Malaysia,cetakan bermula dgn mencetak kain sarung mudah & murah. Cara & teknik sama dgn cetakan lino. Perbezaannya hanya cetakan Kayu mgunakan kayu yg kesan cetakannya berair manakala cetakan lino mgunakan lino kesannya yg licin. Permukaan kayu yg berira ini membawa kesan yg tersendiri yg menarik. (g)Cetakan Lino Kaedah & proses sama dgn cetakan kayu iaitu kaedah cetakan timbul. Bezanya hanya imej yg hendak dicetak diukir dgn pahat pengukir di atas lino manakala kaedah cetakan kayu ukiran dibuat diatas blok kayu. (h)Cetakan Lithografi Cetakan dicipta pd 1798 oleh Aloys Senefelder. Pada 1890an,cetakan ini telah muncul dlm karya yg penuh artistik, iaitu dlm btk warna oleh Piere Bonnard & Henri de Toulouse Leutrec. Juga dikenali sebagai cetakanPlonografi Cetakan datar mgunakan blok batu kapur sbgi blok persembahan imej. Teknik yg digunakan teknik penolakan minyak dgn air. Kekalisan antara air & minyak dpt mhasilkancetakanseakan lukisan pensil. Cetakan dibuat mgunakan mesin cetak. (i)Cetakan Sutera Saring Juga dikenali sebagai cetakan stensil & sarigrafi. Ia memerlukan kain sutera (organdi) yg diregangkan pada pemidang. Imejnya dihasilkan melalui keratan kertas pendua, filem leker/skrin foto. Ia mgunakan sekuji utk menyapu dakwat/warna diatas pmukaan kertas. Beberapa kaedah ialah: a) Kaedah potongan kertas pendua, b) Kaedah Filem leker, c) Kaedah Lilin, d) Kaedah Sutera Saring (j)Cetakan Stensil Kaedah Potongan Kertas Pendua -Kaedah yg paling ringkas & mudah. Sediakan sebuah pemidang skrin. Lukis & gunting imej atas kertas pendua. Semasa mencetak, letakkan imej yg telah dipotong diatas kertas permukaan dasar yg hendak dicetak. Pemidang skrin diletakkan diatasnya sebelum dituangkan dakwat/warna. -Gunakan sekuji utk mratakan warna diatas pemidang skrin. Angkat perlahan pemidang skrin. -Biasanya imej yg dipotong terlekat pada belakang pemidang skrin. -Cetakan tidak boleh mhasilkan edisi yg banyak kerana kertas pendua yg dipotong itu akan lembap & menyebabkan dakwat/warna terkeluar.

(k)Cetakan Stensil Kaedah Filem Laker Langkah1 : Sediakan lakaran imej. Kemudian lukis imej pd muka belakang filem leker Langkah2 : Potong & keluarkan bhgn2 yg hendak didakwatkan /diwarnakan dgn pisau pemotong NT. Filem leker ini mpunyai dua lapisan. Satu lapisan berlilin & satu lapisan kertas biasa. Bahagian yg dipotong ialah bahagian yg berlilin. Langkah3 : Setelah selesai mgeluarkan bhgian yg ditembusi dakwat/warna, kertas filem leker itu diletakkan dibawah pemidang yg telah tersedia dgn kain sutera. Kemudian, digosok dgn seterika elektrik yg sederhana panas. Semasa mggosok, bhgian yg berlilin (leker) akan melekat pada pemidang, sementara kertas biasa(lutsinar) bolehlah ditarik keluar. Kerja ini hendaklah dilakukan dgn berhati2 hati. Langkah4 : Kemudian,gamkan bhagian tepi leker dgn pepenjuru kertas.Setelah selesai, pemidang filem leker boleh digunakan utk mencetak. 2.4 PROSES MENCETAK CETAKAN LINO ALAT & BAHAN UNTUK CETAKAN KAYU & LINO a) Warna lino, b) Kertas, c) Sudu, d) Berus, e) Blok Kayu, f) Lino, g) Penahan, h) Pahat, i) Penggelek Kertas keras, papan lapis, pisau pemotong, pembaris, gam digunakan untuk membuat alasuntuk cetakan. Bahan ini sangat penting dalam proses mencetak kerana ia dapat Mbantu & memudahkan kita membuat tindihan warna yg kedua. LANGKAH1 : Membuat lakaran & mengukir diatas lino. Pastikan bahagian yg dibuang tidak akan menerima warna LANGKAH2 : Blok lino disapu dgn dakwat lino. Pastikan sapuan warna rata utk mdapatkan kualiti cetakan yg bmutu & kemas. Warna cerah digunakan utk lapisan pertama. LANGKAH3 : Blok lino diletakan di atas penahan kemudian letakkan kertas diatasnya. Pastikan arah & kedudukan yg betul mengikut sukatan yg ditelah dibuat pada penahan. Ini ntuk memudahkan proses tindihan warna yg seterusnya disamping menjaga mutu &kekemasan hasil cetakan. Dengan mgunakan sudu gosok berhati2 hati diatas kertas tadi. Gosokan hendaklah rata dan tidak terlalu kuat. LANGKAH4(TINDIHAN WARNA KEDUA) : Blok Lino dicuci kemudian diukir semula Ulang langkah dua, & tiga. Pastikan kedudukan kertas diatas blok lino sama dgn corak pertama. Warna yg lebih gelap digunakan utk tindihan kedua. LANGKAH5 : Hasil cetakan digantung utk mengeringkannya 2.6 CETAKAN MGUNAKAN BAHAN ALAM (CETAKAN KENTANG) Bahan:Kentang, warna air dan kertas Alatan:Gunting,pisau,berus dan span 1 : Potong kentang kepada dua bhgian. 2 : Bentuk permukaannya dgn mgunakan pisau. 3&4 : Sapukan warna dipermukaan kentang yg telah siap dibentuk coraknya. 5&6 : Bentukkan aliran corak yg sesuai dgn mencetak dipermukaan kertas. 7 : Corak yg telah siap digunakan sebagai penghias baling dan sebagainya BAB 3 RESIS DEFINISI RESIS Resis ialah teknik menghasilkan lukisan atau reka corak dengan mgunakan bahan2 yg tidak bercampur antara satu sama lain seperti cat air dan cat minyak, cat air dan lilin & sebagainya yg boleh dikatakan sebagai proses penolakan warna.

2.3 JENIS-JENIS CETAKAN (a)Cetakan Timbulan (Relief)-Proses mbuat cetakan dgn meletakkan dakwat atau warna pada permukaan tapak cetakan yg biasanya terdiri drpd blok kayu/lino. -Hasil permukaan acuan mrupakan imej yg terhasil di permukaan kertas. Contoh cetakan ialah: a) C. Kayu , b) Cetakan Lino, c) Cetakan Kolograf d. Cetakan Kolaj (b)Cetakan Stensil atau Skrin-Cetakan memerlukan kain sutera yg direnggangkan diatas pemidang kayu. Cetakan Sutera Saring/Stensil ada beberapa kaedah iaitu:a) Kaedah Potongan Kertas Pendua, b) Kaedah Filem Leker c) Kaedah Skrin Foto (c)Cetakan Lithografi / Planograf / Cetakan datar -Cetakan ini mgunakan blok batu kapur sebagai blok persembahan imej. Teknik yg digunakan ialah teknik penolakkan minyak dgn air. -Kekalisan antara air & minyak mhasilkan cetakan seakan lukisan pensil. Cetakan dibuat mgunakan mesen cetak. (d)Cetakan Benaman ( Intaglio )-Cetakan benaman dakwat atau warnanya didalam ukiran turisan yg akan menjadi imej. Merupakan proses membuat cetakan melalui cara mengukir pd plat Logam/kayu & meletakkan dakwat/warna ke dlm hasil turisan. Contoh ialah:a) Kaedah Turisan, b) Kaedah Gurisan Asid , c) Kaedah Akuantin, d) Kaedah Mesotin

3.1 SEJARAH AWAL BATIK -Sejarah munculnya industri batik tidak dpt dipastikan dgn tepat. Ia mrupakan hasil seni yang telah lama wujud. Sebagai buktinya artifak batik berusia lebih 2000 tahun pernah ditemui di beberapa tempat diAsia dan Timur Tengah. Penggunaan batik didapati telah tersebar dgn meluas dikepulauan Jawa, Indonesia sbg hobi kaum wanita. Perkataan batik (sebutan bateek) dikatakan terbit dari perkataan Jawa -Di Malaysia batek dipercayai bermula pada abad ke 15 Masihi.Lukisan batik di klagan masyarakat Melayu dikatakan bermula dgn penggunaan ubi kentang sebagai alat pengecap. -Pada tahun 1920an, penggunaan lilin telah diperkenalkan oleh pengusaha- pengusaha batik di Kelantan dan Terengganu -Ianya merupakan perintis kpd sejarahperkembangan batik negara. 3.2 Tokoh2 Batik Chuah Thean Teng berasal dari Fukien, China &berhijrah ke Malaya pd tahun 1932 &menetap di Pulau Pinang sejak 1936. Kecenderungan beliau thadap batik lukis merupakan satu proses asimilasi seni budaya yg dialaminya. eliau merupakan generasi pertama & pelopor catan batik di Malaysia Contoh karya beliau, Malaysia Life Batik dan Two Women And The Cow. 3.3 RESIS MENGGUNAKAN BATIK TULIS Kaedah membatik ini mggunakan alat canting yg diisikan dgn lilin cair utk melukis atau mcanting di atas kain. Cara mewarnanya mggunakan berus spti kaedah melukis cat air. Batik ini biasanya digunakan utk membuat pakaian,catan, alat2 hiasan & sebagainya. 3.4 ALAT DAN BAHAN 1.Lilin 2.Resin 3.Pewarna 4.Soda Ash 5.Sodium Silikat 6.Canting 1. Canting mempunyai pelbagai rupa & bentuk samada mpunyai satu corong atau banyak corong. Perbezaan saiz adalah untuk fungsi2 tertentu. Corong halus untuk melilinkan isen, sementara corong besar utk mbentuk pola asas corak. 2. Pemidang kayu untuk meregangkan kain. 3. Berus Pelbagai saiz utk menyapu warna, sodium silikat atau lilin. 4.Periuk / kuali digunakan utk memasak lilin. 5. Dapur 6. Tempat mencelup kain & merebus kain. 7. Jemuran 8. Bahan Campuran Lilin: lemak binatang digunakan utk melembutkan lilin supaya aliran lilin tidak tersekat & tidak pecah. 9. Pewarna reaktif & campuran remazol/primazin (pewarna reaktif) Urea/soda ash. 10. Bahan pemati warna sodium silikat. 11. Bahan pencucisodaasli,serbuk sabun/soda ash. 12.Kainjenis kain yg sesuai kain kapas,poplin,rayon,drill,lawan Cotton shirting, lawan Unitika danvoile. 3.4.1 Bentuk2 Canting

3.5 PROSES MENGHASILKAN RESIS MENGGUNAKAN CANTING L.1 : Kain putih direbus dgn serbuk sabun sehingga hilang kanji dan seterusnya dijemur hingga kering. L.2 : Proses melakar motif atau corak ke atas kain. Kemudian kain yg telah dilakarkan dgn motif, diregangkan pada pemidang utk menyenangkan proses mencanting. L.3 : Corak batik dilakar terlebih dahulu dgn water colour pencil utk menghasilkan byk (mass production) di atas meja surih (tracing table). L. 4 : Panaskan campuran lilin hingga cair. Ceduk campuran lilin menggunakan canting. Sapukan muncung canting dgn kain perca utk mengelakkan lilin cair menitik. Seterusnya proses mencanting mengikut motif yg dilakarkan. L. 5 : setelah siap mencanting, proses mewarna dilakukan dgn menggunakan berus halus utk mewarna motif dahulu. Latarbelakang kain diwarnakan menggunakan berus yg besar. Tunggu hingga kering. L. 6:Setelah kering, kain tersebut handaklah disapu atau dicelup dgn pemati warna (sodium silikat) selama 8-12 jam utk memastikan warna tidak luntur. L. 7 : Setelah cukup masa, kain dibasuh dgn air panas yg dicampur dgn sedikit soda ash utk menghilangkan kesan lilin dan soda ash. L. 8 : Setelah bersih, jemur kain sehingga kering. Kemasan : 1. Garisan lili kemas dan tidak putus-putus. 2. Aliran corak yg dihasilkan berharmoni. 3. Sambungan garisan tidak ketara. 4. Tidak ada kesan lilin 5. Motif bersesuaian dgn warna tanah yg bertelau-telau 3.6 RESIS MENGGUNAKAN KRAYON Alat dan bahan: 1. Berus warna, Kertas lukisan, Span, Air, Krayon Langkah- langkah mghasilkan krayon resis: 1: Lukis rupa bentuk mengikut kreativiti sendiri, mggunakan krayon. 2: Sapukan warna yg muda terlebih dahulu. 3:Lukiskan lagi bentuk di atas pemukaan berwarna, mggunakan krayon. 4: Sapukan warna seterusnya dan ulang langkah 3 & 4 mengikut jumlah warna yg dikehendaki sehingga memperolehi corak yg dikehendaki. 5 : Corak yang terhasil mengikut teknik resis. BAB 4 : IKATAN DAN CELUPAN Proses mencorak kain dengan mengikat bahagian tertentu dan dicelupkan di dlm pewarna. Jenis ikatan yg selalu digunakan ialah cara simpulan, ikatan, lipatan dan jahitan. Celupan terlalu dlm, corak yg terhasil adalah besar. Celupan cetek, corak yg terhasil adalah kecil. 4.1 SEJARAH CORAK IKATAN DAN CELUPAN. Corak ikatan & celupan dlm bentuk primitif diketahui sejak 2000 tahun yg lalu di Parsi dan Mesir. Di negara China dan Jepun, kain bercorak begini mula digunakan sejak abad ke 7 & ke 8. Di Tanah Melayu, kain bercorak begini mula diperkenalkan sejak abad ke 15 Masihi iaitu zaman pemerintahan Parameswara di Melaka. Pd tahun 1770-an batik pelangi telah diperkenalkan di kepulauan Melayu. Sejarah tekstil Malaysia mula diketahui pd abad ke 18, apabila Batik Minah Pelangi memulakan perusahaan batik di terengganu. Dlm tahun 1911, Hj, Che Su bin Hj, Ishak memulakan perusahaan kain batik di kg. Lorong Gajah Mati, Kota Bharu, Kelantan. Pd masa itu, teknik pembuatan batik hanyalah menggunakan teknik ikat dan celup dan dikenali sbg batik pelangi. Pd masa itu kain diimport dari Thailand jenis kain Pereir.

Sementara itu warna dibuat sendiri menggunakan pewarna buah dan kulit kayu. Warna kain batik pelangi hanya warna biru dan hitam shj. 4.2 Tokoh Batik Malaysia Hj, Che Su bin Hj, Ishak adalah tokoh batik negeri Kelantan. Dilahirkan pd tahun 1817. Belaiu membuka perusahaan batik pd tahun 1911 di Kg. Lorong Gajah Mati, Kota Bharu Kelantan. Beliau pengasas batik dan bermula dgn batik pelangi dan batik blok yg menggunakan umbut pisang dan blok kayu. 4.3 Teknik corak ikatan dan celupan Dikenali sbg batik pelangi. Teknik ini hanya membuat ikatan pada kain mengikut kreativiti sendiri dan dicelup ke dlm pewarna. Corak yg dihasilkan menarik dan kos penghasilan adalah rendah. (a)Jenis ikatan jahitan, ikatan yg diisikan dgn pelbagai objek, lipatan dan ikatan, simpulan. (b)Bahan dan alatan 1. Kain sebaiknya kain kapas 2. Tali, benang, gelang getah, 3. Batu, guli, duit syiling, kayu dn sbgnya utk mendapatkan corak yg beraneka 4. warna / dye 5. Garam 6. Sudu, kayu pengacau 7. Apron, sarung tgn, kain lap, bekas utk pewrnaan. 8. Sodium silikat

4.4 Penghasilan Corak Ikatan dan Celupan. Langkah 1 : Penyediaan kain 1. Sediakan beberapa helai kain putih yg menyerap warna dgn baik. 2. Ikat kain tersebut dgn kemas mengikut kreativiti utk mendapatkan corak yg menarik. 3. Gunakan tali/ benang atau gelang getah utk mengikat. 4. Gunakan objek spt batu, duit syiling dan sbgnya yg diletakkan di bhgian dlm kain bg mendapatkan corak yg pelbagai. 5. Lipatan dan simpulan juga boleh digunakan utk mendapatkan corak yg menarik. Langkah 2 : Penyediaan warna 1. Bancuh serbuk warna dgn air panas. 2. Masukkan sesudu garam utk membantu proses penyerapan. 3. Tuangkan warna dlm bekas tertentu dan tambah air sejuk. 4. Kacau cermat dgn pengacau 5. Pastikan tidak terlalu cair. Langkah 3 : Proses Memcelup Kain. 1. Kain yg siap diikat harus dilembabkan dahulu bg membantu memudahkan proses penyerapan warna. 2. Celup kain ke dlm pewarna 3. Keringkan kain 4. Ulangi mencelup dgn warna yg lebih gelap Langkah 4 : Membuka ikatan kain 1. Setelah kering, buka ikatan kain tersebut 2. Keluarkan semua objek yg digunakan 3. Cuci kain tadi dgn washing soda dan pemati warna 4. Jemur kain hingga kering. 4.5 Jenis Ikatan dan Celupan (a)Jahitan L. 1 : Sedia alat dan bahan spt penutup botol, bola pingpong, benang, jarum, pensel, gelang getah, kain serta pewarna.

L. 2 : Kain yg menyerap warna spt kain kapas, sutera atau organza. L. 3 : bola pingpong diikat di bhgian tgh kain dan kain dijahit secara bulatan seberapa baris yg dikehendaki. L. 4 : Benang ditarik dgn kemas dan dikat dgn kuat L. 5 : Kain dicelup dgn pewarna yg lembut spt kuning dan di jemur sehingga kering. Kemudian dicelup dgn warna yg lebih gelap (b)Ikatan yg diisikan dgn objek tertentu L. 1 : Sedia alat dan bahan spt biji getah, duit syiling, kain, getah dan pewarna L. 2 : Biji getah dimasukkan ke dlm kain dan diikat dengan kemas menggunakan gelang getah L. 3 : Duit syiling diikat berselang dgn biji getah mengikut susunan berbaris L. 4 : Hasilan dicelup ke dlm pewarna lembut dahulu spt warna kuning. Keringkan dan diulang celup ke dlm warna yg lebih gelap secara bergilir-gilir. (c)Simpulan L. 1 : Sedia alat dan bahan spt gunting, beneng, tali, kain dan pewarna L. 2 : Ikat kain dgn tali sehingga ketat dan kemas L. 3 : Celup ke dlm pewarna yg cerah, keringkan, dan celup ke dlm warna yg gelap. BAB 5 LUKISAN Proses melukis dgn mggunakan teknik lorekan ton, melakar garisan dan gosokan mggunakan alat tulis yg kering ke atas sesuatu permukaan. Alat spt pensel, arang, pen, pensel warna, kertas dan kanvas. Lukisan terhasil melalui 2 cara : Lukisan tanpa warna Lukisan berwarna Lukisan tanpa warna mggunakan pensel, arang, pen dan dakwat, pen teknikal dsbgnya. Lukisan berwarna mggunakan pensel warna, krayon, pastel dsbgnya. Lukisan mggunakan arang, pensel, pastel dan krayon disapu atau di sembur dgn pemati (fixative) spy kesan lukisan tidak akan hilang apabila disentuh. Salah satu jenis pemati spray clear 5.1 SEJARAH SENI LUKIS Sej seni lukis dunia bermula dan berkembang sejak zaman pra sejarah. Terdpt 3 peringkat perkembangan : Zaman Paleolitik Zaman Mesolitik Zaman Neolitik 5.1.1 Zaman Paleolitik bermula pd tahun 2500 SM hingga 1500 SM. Pd zaman ini org Paleolitik tinggal di dlm gua-gua batu pd musim sejuk. Mrk menghabiskan masa dgn meniru cakaran yg dibuat oleh beruang pd dinding gua semasa menajamkan kuku. Mrk melukis garisan2 selari dan berbelok-belok dgn menekankan jari dan alat2 yg tajam di bhgian dinding yg lembut. Cetakan berwarna dibuat dgn mggunakan tapak tgn atau melukis garisan luar tgn mrk dgn warna merah dan hitam. Lukisan yg dibuat pd zaman batu byk meggunakan imej binatang spt rusa, beruang, seladang, babi hutan, & kuda. Setiap gambaran mencerminkan semangat binatang yg luar biasa. Binatang itu digambarkan dgn pelbagai gerak laku spt lemah-lembut, kegagahan, kedamaian dan keikhlasan. Lukisan ada juga menunjukkan figura org memburu atau berlawan. Figura dilukis spt org lidi atau stick figures 5.1.2 Zaman Mesolitik bermula pd tahun 15000 SM hingga 10000 SM. Pd zaman Paleolitik telah mengalami glasier, manusia primitif

telah meninggalkan gua2 yg mrk diami dan berpindah utk mencari tanah-tanih yg subur utk bercucuk tanam. Peralatan batu dihalusi, Beberapa lukisan yg ditemui wujud kebudayaan di Utara Afrika dan Timur Sepanyol. -Lukisan pd zaman ini kelihatan lebih detail drpd zaman Paleolitik. Pd zaman ini lukisan lebih berbentuk manusia drpd bentuk binatang. Lukisan diliukis menggambarkan kehidupan masy samada sewaktu berburu, berlawan dan upacara istiadat. Lukisan mementingkan gerakan drpd bentuk. -Lukisan menunjukkan pergerakan rentak binatang dan manusia. Tumpuan pd pergerakan utk menunjukkan bentuk semulajadi binatang. Terdpt jg bentuk yg digayakan melambangkan perasaan mrk. Mesej yg disampaikan adalah tentang pemburuan dan pengumpulan binatang di samping adat dan kehidupan kaum mrk. -Lukisan jg dibuat agar mendapat satu kuasa ghaib atau luar biasa dlm pemburuan mrk. Karya2 mula memperlihatkan corak2 utk menambah lagi kesan2 kuasa ghaib. Pd zaman ini mrk mggunakan pelbagai bahan semulajadi di sekitar mrk utk mghasilkan bahan catan. Utk mendapat warna merah, mrk menggunakan darah, warna hitam diperolehi drpd biji-bijian yg dihancurkan, warna hijau, tumbuh-tumbuhan dan lemak haiwan telah digunakan. 5.1.3 Zaman Neolitik bermula sekitar tahun 7000 SM hingga 1500 SM. Tumpuan penduduk di kawasan yg subur. Terdpt sistem buruh dan sistem perdagangan. Akt. Kehidupan mengikut peredaran musim. Mrk berfahaman animisma. Pd masa ini, wujud perkampungan dan perbandaran dan kehidupan berpindah randah mula berkurangan. -Binatang2 menjadi objek lukisan mrk ialah lembu, rusa, seladang, dan singa. Lukisan pd zaman ini ada yg digayakan dan ada dlm bentuk simbolik. Senirupa Neolitik adalah karya yg dibuat secara realisma yg semulajadi. Mrk mggunakan tgn utk membentuk garisan tebal dan nipis, manakala lorekan hitam digunakan di bhgian2 yg terdapat nilai ton. Karya yg dibuat bertujuan persembahan kpd semangat dan roh datuk nenek moyang mrk, menunjukkan ilmu sihir ketika memburu binatang, mendapat semangat haiwan spt keberanian, kepantasan, dan ketangkasan. -Mrk menganggap karya yg dihasilkan dpt menentukan nasib pemburu dan menyakitkan musuh, memperolehi kesaktian ketika memburu, menggambarkan corak hidup dan nilai budaya kaum mrk. -Pd zaman ini, mrk mggunakan darah utk menghasilkan warna merah manakala warna hitam diperolehi drpd manganam oksid, jelaga lemak atau arang. Warna coklat dan jingga diperolehi drpd biji-bijian yg dihancurkan dgn batu dan dicampur dgn darah haiwan, madu tumbuhtumbuhan dan lemak haiwan. -Warna2 yg dgunakan dikategori sbg earth colour spt perang, kuning, merah, hitam, dsbgnya yg dicampur dgn lemak haiwan. Warna ungu hitam diperolehi drpd oksid manganam yg terdpt dlm tanah liat. Warna putih diperolehi drpd batu kapur. Lukisan Neolitik byk ditemui di gua2 di Perancis dan sepanyol. Gua2 yg terkenal terdpt kesan2 spt ini ialah gua Altamira dan Lascaux. 5.2 TOKOH-TOKOH SENI LUKIS (a) Leornado da Vinci merupakan simbol unggul bg zaman Renaissance di Itali. Beliau bukan shj seorg saintis tetapi jg pelukis agung yg meninggalkan ribuan lukisan dan buku2 catatan yg mengandungi idea2 dan pelan2 rekaannya. Antaranya sebuah helikopter dan kapal selam. -Beliau jg mempelajari anatomi, kaedah penerbangan, menyelam di lautan dlm dan kejuruteraan. Lukisannya yg terkenal ialah Monalisa dan The Last Supper. Krn minat dan kemahirannnya yg luas, Leornado menjadi simbol bg zaman keagungan kesenian dan pengetahuan di Itali yg dikenali sbg Zaman Renaissance. Beliau seorg

saintis dan pelukis yg percaya bahawa utk melukis sesuatu, setiap pelukis mesti tahu bagaimana ia berfungsi. -Dilahirkan pd tahun 1452 di Vinci, Tuscany, Itali. Semasa kecil, beliau suka kpd binatang, pakaian dan gemar mempersendakan org. Semasa berusia 15 tahun, beliau bekerja dgn seorg pelukis, Andrea del Verrocchio di Florence. Di bengkel Verrocchio, Leornado sibuk melukis potret, membuat ukiran, brg kemas, dan pakaian. Beliau mengkaji karya2 yg telah menjadi permulaan zaman baru bg kesenian Itali spt pintu tembaga yg dibuat oleh Ghiberti utk gereja Baptistry dan patung David oleh Donatello. Leornado menjadi pelukis yg sangat mahir. Menurut kisahnya, Verrocchio tidak lagi melukis apabila melihat pelajarnya yg masih muda melukis bidadari dgn baik di sebelah kiri lukisan yg dilukis bersama iaitu Baptistry of Christ. -Tahun 1472, Leornado menjadi guru di Painters Guild, St Luke. Karya awalnya potret Ginevra de Benci (1474) dan Adoration of the Kings yg dijadikan sbg lukisan gereja St Donato di Florence. Pd Tahun 1482, beliau bekerja dgn Ludivico Sforza, iaitu Duke of Milan dan memperkenalkan dirinya sbg pakar dan pencipta peralatan perang. Beliau menyiapkan karyanya yg terkenal, The Last Supper di biara (b) Vincent Van Gogh - dilahirkan di Holland pd tahun 1853, anak seorg paderi. Semasa berumur 16 tahun, beliau bekerja dgn syarikat pengedar lukisan milik keluarga Goupil, yg berpusat di The Hague. Spjg tahun 1870-an, beliau bekerja dgn syarikat itu di London dan Paris. Berpeluang melawat muzium dan pameran seni. -Tahun 1876, beliau mengikut jejak langkah ayahnya dan menjalani latihan utk menjadi paderi. Van Gogh dihantar sbg mubaligh pelatih ke kaw lombong d daerah Borinage, Belgium. Beliau membuat lakaran landskap Borinage dan kehidupan para pelombang yg hidup susah. Karyanya Potato Eaters mgambarkan pekerja2 itu. -Tahun 1886, Van Gogh mngikut abangnya Theo mjual lukisan d Paris. Beliau mlihat lukisan impressionis dan bertemu dgn pelukis spt Degas, Pisarro, Toulouse-Lautrec, Paul Gaugin dsbgnya.Thn 1888, beliau berpindah ke Arles Selatan Perancis. Beliau mnyertai Paul Gaugin. Pertentangan pdpt mnyebabkan Van Gogh mmotong telinga kirinya. -Tahun 1889, beliau mngalami gangguan mental & dtempatkan d hospital Arles. Beliau dipindahkan ke St Remy. Beliau terus melukis dgn lukisan cara ganas dgn gerakan berus yg kuat mgunakan warna2 yg terang. 1890, beliau dipindahkan ke Auvers di Utara & dlletakkan dibawah jagaan Dr, Gachet. Ketika berusia 37 tahun, beliau menembak diri sendiri & meninggal 3 hari kemudian.Lukisannya yg agung ialah Sun Flowers dan Irises. 5.3 Teknik Melukis : 1. Teknik Garisan silang himpunan garisan yang bersilang menghasilkan kesan ton. 2. Teknik titik hanya titik shj yg dgunakan utk mhasilkan bentuk & ton 3. Teknik lorekan teknik yg biasa dgunakan dgn melorek kaw objek yg gelap utk menunjukkan ton. 4. Teknik gosokan meletakkan kertas lukisan d atas permukaan yg mpunyai jalinan yg diingini & mgosokannya mgunakan alat melukis 5. Teknik campuran lukisan dhasilkan dgn mgunakan campuran alat/ media melukis & teknik2 yg berlainan.

5.4 Media dan Teknik Melukis : 1. Pensel - dicipta oleh Nicolas Jacques Conte pd thn 1795, Dperbuat drp arang & tanah liat. Pensel jenis keras, H sesuai dgunakan utk melakar garisan yg tajam. Pensel jenis lembut, B sesuai dgunakan utk membuat lorekan / ton. Pensel jenis keras (H 8H) semakin besar nilai H, semakin keras kesan pensel, garisan yg dilakar tajam dan kurang gelap. Pensel jenis lembut (B 9B), semakin besar nilai B, semakin lembut kesan pensel iaitu lorekan yg dhasilkan semakin lembut & gelap. Garisan pensel dpengaruhi oleh 3 Faktor : gred pensel (keras / lembut), tekanan pensel dan kelajuan pensel semasa melukis. Dlm lukisan pensel, ton merupakan kegelapan secara beransur2, Kgelapan pensel bertambah beransur2 dr pensel jenis H ke jenis B. 2. Arang (charcoal) sangat popular dgunakan oleh pelukis pd abad ke 17 & ke 18. Pdmulanya, arang dgunakan oleh org gua utk melukis haiwan & pemburu pd dinding gua. Keistimewaan arang ialah Mpunyai kupayaan utk menunjukkan kesan tekstur permukaan yg dilukis. Menunjukkan jalinan dan ton yg baik Dpt menimbulkan kesan kelembutan yg tinggi. Kesan kegelapan yg tinggi Kesan tekstur yg amat menarik Dpt mhasilkan garisan yg tajam dan tepat. Berupaya melukis kaw yg luas dlm masa yg singkat Dpt dihalusi dgn menyapu air ke atasnya mgunakan berus. Arang masa kini dbuat dlm bentuk rod yg panjang atau dlm bentuk pensel. Sama spt pensel arang berbeza kekerasannya. Bahan yg dgunaka utk mmadam arang ialah sekeping roti segar / pemadam pensel jenis lembut. 5.5 Langkah-langkah Penghasilan Corak Teknik Lukisan: 1 : Lakarkan bentuk geometri terlebih dahulu. 2 : Melakar bentuk harimau berdasarkan bentuk geometri 3 : Gelapkan kawasan tertentu mgunakan arang 4 : Mgosok arang utk mnampakkan ton 5 : Corak kulit harimau yg terhasil mgunakan arang. BAB 6 : ANYAMAN Anyaman - satu proses menjalin helaian atau jaluran daun, lidi,rotan,akar,buluh dan beberapa jenis tumbuhan lain dengan cara menyusun dan menyusupkannya antara satu sama lain. 6.1 Sejarah Anyaman Anyaman yang berasal daripada tumbuhan jenis Pandanus (pandan dan mengkuang) boleh didapati dengan banyak di kawasan Asia. Tumbuhan jenis ini didapati bermula dari kawasan Mauritius di Lautan India, India Selatan, Siam,Indo-China, Malaysia hingga sepanjang Kepulauan Pasifik. Berbagai jenis rupabentuk kraftangan boleh dihasilkan melalui proses dan teknik anyaman daripada jenis tumbuhan pandanus ini. Bentukbentuk anyaman dibuat berdasarkan kepada fungsinya. Misalnya bagi petani atau nelayan, kerja anyaman dibentuk menjadi bakul, topi, tudung saji, tikar dan aneka rupa bentuk seharian. Daripada semua jenis tumbuhan ini, pandanus merupakan bahan paling terkenal terutama untuk anyaman bakul dan tikar. Di Kelantan, pada zaman pemerintahan Long Yunus (1756-1794) telah terdapat penggunaan tikar Raja yang diperbuat daripada rotan tawar dan bemban. Daun pandan dan mengkuang digunakan lebih terkemudian. Tulisan mengenai seni anyaman daripada jenis tumbuhan pandan ini

adalah berdasarkan kegiatan yang dilakukan di Rusila, Kuala Terengganu. Terdapat satu bengkel yang dikelolakan oleh PKKM. Pusat seni anyaman Terengganu terletak di daerah dan kampung-kampung berhampiran. Bermula dari Dungun, Marang, naik ke utara di sepanjang pantai menuju ke Kuala Terengganu iaitu Kampung Rusila, Rhu Renggeh, Kijing, Chendering dan Kuala Ibai. 6.2 Bahan Asas Menganyam Bahan asas tradisional ialah pandan dan mengkuang. Bahan yang lain seperti rotan, tali, buluh dll. Masyarakat Melayu menggolongkan pandanus kepada dua jenis iaitu pandan dan mengkuang. Menurut Burkill, (lima jenis pandan di Malaysia): Pandan duri ( pandanus octracapus ) Pandan bunga/pandan perah/pandan ikan ( pandanus aurantiacus ) Pandan hutan ( pandanus haoulitti ) Pandan laut ( pandanus tectorius ) Pandan tikus/selangseng/sendayan ( pandan oratus ) 6.3 Alatan Menganyam (a) Parang : utk. Memotong @ menetak daun; membelah daun drpd. Empulur & bhg. pinggir yg. Berduri. (b) Jangka : dlm. proses menjangka utk. membelah helaian daun menjadi jalur2 halus. (c) Pelurut : utk melembutkan bilah @ helaian daun yg telah dijangka. (d) Penyisip : utk mengelakkan ayaman dr terburai. (e) Tempayan : utk merendam bilah @ helaian pandan. (f) Besen/baldi : utk pewarnaan. (g) Periuk : proses pewarnaan utk memasak bilah pandan. (h) Dapur : proses pewarnaan / utk melayurkan daun (i) Ampaian : utk mengampai bilah pandan yg telah siap diwarnakan. 6.4 Proses Penyediaan Daun (a) Pemilihan dan pemotongan daun: berusia 2 tahun, potong bhg pangkalnya, pd waktu pagi @ petang, disusun berlapis-lapis, buang duri. (b) Melayur daun: dilayur di atas api hingga kekuning-kuningan, lembut & tahan lama & mudah menjangka. (c) Menjangka daun: membelah @ mengoyak @ mencarikkan daun menjadi helaian daun kecil (d) Melurut: dilakukan berulang kali spy bilah daunmenjadi lembut & X bergulung. (e) Merendam: diikat utk redam 2 hari(air ditukar 2kali sehari), lepas itu dicuci & dijemur. 6.5 Pewarnaan 6.5.1 Proses Pewarnaan Tradisi: tertumpu kepada penggunaan bahan tempatan spt kunyit, buah kesumba India dan daun mengkudu. Warnawarna yang dihasilkan ialah kuning, merah dan biru kehitaman. 6.5.2 Pewarnaan Cara Moden Pewarnaan secara moden pula menggunakan bahan pencelup dyestuff (semasa basic) serta beberapa bahan kimia sebagai bahan pembantu. Bahan pewarna ini berbentuk hablur atau serbuk. 1. air dipanaskan hingga mendidih dan dicampurkan dengan bahan pewarna. 2. dibancuh dan dikacau. 3. Bilah-bilah pandan/mengkuang yang telah ditongkolkan, dicelup ke dalam bancuhan pewarna tersebut. 4. dicelup selama antara 15 hingga 20 minit. 5. diangkat dan dibiarkan seketika untuk sejuk. 6. Tongkol2 ini kemudian dibasuh. 7. dibuka dan dijemur hingga kering di tempat yang redup mengelakan warna daripada pudar.

6.6 Proses anyaman a. Lagang Lagang merupakan tulang kepada sesuatu penciptaan dan rupa bentuk anyaman. Ukuran panjang sesuatu tikar bergantung kepada ukuran lagang yang dibuat.Tiap tiap satu bilah pandan/mengkuang dibuat bentuk v di bahagian tengah di tempat sesuatu anyaman bermula. b. Anyaman Ketika ini anyaman tikar dalam bentuk empat persegi. Untuk mendapatkan berbagai warna dan corak, anyaman jenis sulaman digunakan. c. Lepih Dikenali juga sebgai anyaman mati pada tepi tikar sebagai mengakhiri kerja anyaman. d. Sisip - Guna alat penyisip bagi merenggangkan bahagian anyaman untuk memudahkan lebihan daun bilah atau lebihan helaian daun yang telah direncungkan (ditajamkan) masuk. Tujuannya untuk Menghindarkan anyaman dari terburai. e. Kerat - Lebihan atau baki bilah anyaman dipotong menggunakan pisau supaya anyaman nampak kemas dan menarik. 6.7 Tokoh Anyaman Puan Siti Mariam Binti Hussin dilahirkan pada tahun 1948 berasal daripada Rusila, Terengganu. Tempat ia dilahirkan merupakan tempat penghasilan kraftangan terbesar di Malaysia. Puan Siti Mariam pernah terpilih sebagai tokoh kraftangan anyaman oleh Lembaga Kraftangan Malaysia pada tahun 2001. Pernah melawat ke Jepun, Jerman, United Kingdom dan Amerika Syarikat bagi memperkenal dan mempromosikan kraftangan anyaman Malaysia. 6.8 RUPA BENTUK ANYAMAN 2 dimensi ialah tikar, yg paling besar ialah berukuran 4X4 meter berfungsi sbg tikar tamu. Diletakkan dibhgian depan rumah dan dibentangkan ketika tamu datang. Saiz tikar tamu berbeza bergantung kpd jumlah tetamu yg hadir. Ada jg tikar dianyam utk kegunaan lain spt sejadah, alas almari, alas dulang, alas pinggan dll. Anyaman kipas berbentuk bulat, bujur sesuai utk kegunaannya. 3 Dimensi ialah bekas simpanan barang spt bakul, kampit, tudung saji, kembal (bakul pakaian) dll. 6.9 Kelarai Kelarai gubahan bentuk yg dijalin utk mghasilkan sesuatu gaya atau ragamhias yg menarik sbg motif utama. Kelarai digubah samada disusun tunggal atau disusun dlm ruang tertentu sehingga mghasilkan gaya atau ragamhias yg tertentu. (a)Kelarai bentuk bunga - pecah lapan, berembang, bunga cina, bunga durian, bunga cempaka, bunga tanjung, bunga cengkih, bunga cengkih beranak, bunga melur, bunga mempelas, bunga ator, bunga gedung, bunga kundur, bunga rumput. (b)Kelarai bermotifkan tumbuh-tumbuhan - Tampuk pinang, Tampuk pinang berantai, Tampuk jantung, Tampuk manggis, Pucuk rebung, Pucuk di dalam, Berakar (c)Kelarai motif haiwan jari kedidi, mata ketitir, mata pinai, anak ikan, tulang ikan, sisik kelah, pusat beranak, kepala lalat, belalang cucuk, kepala gajah, tapak anjing, tapak harimau, buntut siput, mata berkait, berhati. (d)Kelarai dgn nama pereka dan tempat - Cik Kedah, Cik Ku Daud, Makmek, Sambas, Sambas di dalam. (e)Kelarai Bentuk Bebas - Belah ketupat, kisar mengiri, beras patah, swastika, tumbu gila, madu manis,

6.10 CORAK ANYAMAN corak lebih menekankan kpd pggunaan susunan warna pd sesuatu anyaman biasa atau ghadas. Corak terjalin secara selang seli hingga meninggalkan kesan geometri asli. 13 corak anyaman iaitu : 1. Corak tapak catur dianyam dlm 2 atau 3 warna dgn mncantum warna cerah dan gelap. 2. Corak mata bilis Dua warna dipilih iaitu terang & gelap. Kedua2 warna timbul spt mata bilis. 3. Corak beras patah Hampir sama dgn mata bilis. Warna cerah dianyam tiga mata diselangi dgn satu mata gelap. Gambarannya seakan beras patah. 4. Corak Palembang asal dr Palembang. Petak 4 segi biru atau biji kundang dianyam dgn warna hijau dan dikelilingi dgn jalur2 warna merah & putih. 5. Corak Bugis Asal dr Bugis. Pggunaan 2 warna berdekatan iaitu hijau dan putih, petak-petaknya lebih kecil dr corak muar. dlm bentuk berdiri atau serong. 6. Corak Muar 7. Corak selang seli 8. Corak Berdiri 9. Corak Serong 10. Corak Ketapang Gilir Kacang 11. Corak Malaysia 6.11 SULAMAN ANYAMAN /bunga sulaman merupakan satu lagi teknik yang terdapat dalam ragamhias anyaman. Terdapat pada bekas serbaguna atau rombong. Teknik membuat ragamhias bunga sulaman menjahit. Satu jarum bermata lebar diperlukan untuk memasukkan bilah atau helaian daun. Jarum disusupkan ke atas permukaan anyaman sehingga menembusi bahagian bawah anyaman sambil meninggalkan kesan susupan di permukaan sebelah anyaman. Bunga sulam akan kelihatan menarik sekiranya bilah atau helaian daun yang digunakan untuk susupan berlainan warna dengan permukaan dasar. Bentuk bunga yg dihasilkan o bunga sulam: Bunga pecah empat, bunga pecah lapan, bunga pecah 12, potong wajik, susun pucuk rebung, susun empat persegi. 6.12 Anyaman Dimensi Baru Bidang kraf anyaman bukan sahaja tertumpu kepada proses pembuatan kraf tradisianal seperti tikar malah hasil anyaman telah diubahsuai mengikut keperluan dan kehendak semasa seperti pengadang ruang (screen), hiasan lampu, hiasan dinding, tudung saji, beg, kasut dan sebagainya. Cara ini dapat mempromosikan semula anyaman tradisi ini dengan ciri-ciri moden. 6.13Membuat Corak dgn Teknik Anyaman Alatan : gunting, pisau, pembaris, pen, Bahan : 2 jenis kertas warna yg kontras 1 : Lukiskan garisan lurus pd kertas warna yg dijadikan sebagai tapak 2 : Potong garisan tadi tetapi jgn sampai putus. 3 : Pd kertas yg lain potong garisan memanjang 4 : Potong garisan tadi menjadi jalur2 5 : Jalinkan jalur2 kertas tadi mengikut selang yg sesuai. 6 : Kemahiran menjalin akan mghasilkan corak anyaman yg menarik dipanggil kelarai. 6.14 Kesimpulan Keunikan dan keindahan sesuatu bentuk anyaman itu dapat dilihat daripada pelbagai sudut. Antaranya ialah kehalusan anyaman, keharmonian warna, penciptaan dan penggunaan pelbagai ragamhias (kelarai, bunga sulaman dan kerawang) dan kecekapan penganyam

menghasilkan anyaman mereka. Walau bagaimanapun keistimewaan anyaman itu sendiri telah dapat menghidupkan kesan keharmonian pada keseluruhan terutama apabila bahan pandan digunakan. Keahlian para penganyam dapat dilihat daripada segi kecekapan menghasilkan warnawarna daun, pemilihan motif, penggabungan ragamhias dan penciptaan bentuk anyaman. Walaupun teknik menganyam masih serupa iaitu teknik anyaman ghadas tetapi kecekapan setiap penganyam juga dapat dilihat melalui setiap rupabentuk yang telah dihasilkan. Anyaman mereka dikatakan baik kerana mata atau langkah yang dibuat adalah lurus, rata dan ketat tanpa meninggalkan kesan-kesan pecah pada tiap helaian daun, tidak rata atau renggang. Seni anyaman ini dilihat kini penuh dengan keghairahan warna, tegas dan meriah sementara kepada yang masih mengamalkan cara tradisi ianya dipenuhi dengan kelembutan, keharmonian dan keindahan . Namun begitu, kedua-duanya masih mengekalkan unsur-unsur tradisi dan mempunyai keunikannya yang tersendiri. BAB 7 : PUALAMAN Pualaman adalah satu penghasilan corak teknik cetakan mono di mana warna dimendapkan dr cairan yg bergelatin dan melekit. Pualaman dlm PSV sek rendah sbg pualaman yg dihasilkan di atas kertas serta kaedah yg melibatkan teknik mgunakan air ke atas permukaan sesuatu reka bentuk. 7.1 Sejarah pualaman di China dan Jepun. -Pualaman terawal dijumpai di negeri China dalam bentuk kompilasi yang bertajuk Wen Fang Si Puor. Kompilasi ini mengandungi maklumat tentang batang dakwat, batu dakwat, berus dakwat dan kertas di China. Ia menjelaskan maklumat tentang jenis kertas dekoratif yang dipanggil sha jian yang bermakna drifting-sand . Kertas ini dihasilkan melalui tindakan menarik kertas di dalam tepung yang telah melalui proses penapaian yang dicampur dengan pelbagai warna. Ia menghasilkan corak yang bebas mempunyai corak kemarmaran. 7.2 TEKNIK DAN KAEDAH PENGHASILAN Reka bentuk yang paling mudah dan tertua pernah dihasilkan di Jepun dan dikenali sebagai suminagashi; iaitu sebuah bekas yang diisi dengan air dan dicampurkan dengan dakwat sumi sebagai dye magenta dan beni iaitu warna yang dihasilkan daripada Safflower. Ia kemudian digunakan dengan teliti menggunakan berus dakwat. Pelbagai bahan kimia digunakan untuk membantu mengapungkan dakwat. Beberapa titisan air dijatuhkan ke atas permukaan campuran tadi yang akan membentuk warna seperti cincin. Proses ini diulang sehingga semua permukaan air dipenuhi oleh warna-warna cincin ini. Warna yang terapung ini kemudiannya dimanipulasikan dengan berhati-hati dengan menggunakan teknik tiupan secara terus atau menggunakan straw dan boleh juga menggunakan rambut bagi ,membentuk corak yang menarik. Pada abad ke-19, Tokutaro Yagi seorang guru di Kyoto telah mencipta kaedah penggunaan bilah-bilah buluh bagi membentuk warna dan hasilnya terbentuklah corak lingkaran yang sangat indah. Akhir sekali sehelai kertas washi dimasukkan ke dalam bekas tadi untuk memerangkap corak yang terapung. Suatu kaedah lain yang biasa digunakan di Eropah dan Amerika adalah diperbuat ke atas permukaan gam yang dihasilkan daripada tumbuhtumbuhan yang dikenali sebagai size atau sizing. Pualaman dihasilkan dengan menggunakan carrageenan iaitu sejenis serbuk daripada ekstrak chondrus crispus. Selain daripada itu gam daripada tumbuh-tumbuhan boleh juga didapati daripada sodium alginate. Sintetik size yang diperbuat daripada hydroxypropyl methylcellulose merupakan campuran yang mempercepatkan dalam penciptaan wallpaper untuk

mengapungkan akrilik dan warna minyak. Kaedah pualaman yang berasaskan size, warna adalah diperbuat daripada pigmen yang dicampur dengan bahan pengapung yang terdiri daripada organ dalaman binatang. Ini kemudiannya akan dititiskan ke dalam larutan yang mengandungi sizesatu warna demi satu warna hingga menghasilkan warna yang pelbagai. Penyedut daripada bulu jagung digunakan sebagai pemutar bagi menghasilkan corak berputar yang menarik. Bulu kuda dan pelbagai peralatan lain juga boleh digunakan bagi menghasilkan corak yang pelbagai. Apabila warna diletakkan, pelbagai peralatan boleh digunakan seperti sikat untuk menggerakkan warna bagi membentuk corak yang pelbagai dan menarik Aluminium sulfate diletakkan di atas warna yang terapung. Ini membolehkan warna dipindahkan ke atas permukaan kertas atau kain yang digunakan. Dalam teknik pualaman yang lebih kontemporari, pelbagai material digunakan dengan kombinasi pelbagai warna. Pelbagai cara digunakan untuk meletakkan warna seperti dengan menggunakan bilah buluh, paip plastik dan straw. 7.3 PROSES PENGHASILAN PUALAMAN 1. Dulang 2. Alat utk mencorak (Berus kecil, berus warna, Pencorak warna, suratkhabar, bekas warna, span) 3. Bahan (air,serbuk Carrageenan,warna,hempedu lembu,Alum, kertas) 7.4 PENYEDIAAN PUALAMAN RINGKAS Alat: 10x15x6 baldi atau besen Sudu makan 6 sudu makan lumut Carragheen 3 gelen air 7 batang berus halus Hempedu lembu dan penitis mata Pemangkin dan span Bekas bertutup untuk pemangkin lidi, sikat atau pencakar. Bahan: 100% kertas kapas (dicadangkan 5.5x8) 25% kertas kapas Kertas photostat 100% kain kapas putih atau warna krim. 50% cotton/50% kain polyster putih atau krim Mentol kecil Gelas atau cawan Warna: Cat air gouache Penyediaan: Lumut Carragheen mengambil masa selama dua belas jam untuk menjadi kental. Adunkan Carragheen dalam bekas besar atau tempat mandi. Campurkan 2 sudu makan bahan ini dalam setiap 1 gelen air. Taburkan adunan ini di atas air dan kacau Selepas dibiarkan selama 12 jam dalam keadaan suhu bilik aktiviti membuat pualaman sudah dapat dijalankan. Penyediaan carragheen mentah adalah berbeza. Dalam penyediaan ini, serbuk carragheen yang telah siap diproses digunakan. Penyediaan pemangkin ialah mcampurkan aluminium sulphate, potassium aluminium suphate atau ammonium aluminium sulphate dlm kuantiti 50 gram dlm satu per lapan gelen air, kemudiannya di panaskan hingga mendidih dan dibiarkan sejuk. Ia harus disimpan dlm jar yg bertutup. Jika dibiarkan dlm beberapa hari ia akan bertukar menjadi kristal.

Hasilan2 Pualaman: 1. Hasilan mgunakan cat minyak 2. Hasilan cat guache 3. Hasilan cat air 4. Hasilan di atas kain kapas BAB 8 : CATAN -Catan ialah hasil bahantara pigmen warna pd permukaan rata spt kertas, kanvas, dinding, plat, papan board dll. -Catan merupakan suatu medium yg membolehkan pelukis meluahkan perasaannya, membuat interpretasi pandangannya atau merakam gambaran yg dirasai atau dilihat dlm bentuk imej visual. 8.1 Sejarah Catan Sejarah seni catan bermula sejak zaman Yunani Purba. Media yg digunakan pd masa itu adalah fresco dan mozek. Subjek catan kebanyakannya menggambarkan peristiwa berkaitan dgn adat istiadat dan agama. Pelukis Yunani yg terkenal ialah Polyguotos, Zeuxis, Protogenis dan Apelles. Zaman Renaisance dikenali sbg zaman kelahiran semula merupakan zaman kemuncak seni lukis di Eropah. Zaman ini Dibhagi kpd 3 pringkat iaitu: 1. Renaisance Peringkat awal (1378 1500 TM) 2. Renaisance Peringkat kemuncak (1500 TM 1530 TM) 3. Renaisance Peringkat akhir (1530 TM 1600 TM) Media catan yg popular pd masa itu ialah fresko, cat minyak, cat tempera dan cat air. Subjek catan kebanyakannya mggambarkan peristiwa kitab suci agama kristian, potret dan peperangan. Gaya catan pd zaman itu semuanya dlm bentuk realistik. Pelukis yg termasyhur ialah Tammaso di Giovanni Masaccio (1401 1428), Leornardo Da Vinci (Itali 1452 1513), Albrecht Durer (Jerman 1471 1538), Vincent Van Gogh (Belanda 1853 1890). 8.2 TOKOH CATAN 1. Yong Mun Sen dilahirkan pd 10 Januari 1896 di Kuching, Sarawak. Menerima pend formal di Tai-Pu, Kwangtung di China. Pd 1922, Beliau membuka sebuah studio seni Tai Koon di Singapura. Peringkat awal menceburi bidang fotografi dan arca. Pd tahun 1930, beliau berpindah ke Pulau Pinang dan membuka studio Mun Sen di Penang Road. Beliau telah mengasaskan Kelab Seni Lukis Pulau Pinang pd tahun 1936 1937. Kebanyakan karyanya adalah menggunakan media cat air. Contoh karya yg penting ialah Rumah Atap di Tepi Pantai, media cat air 1960, Tema: Mgambarkan suasana rumah Melayu yg terletak di tepi pantai. Gaya: teknik wash dan lut sinar gaya victoria dgn kem mgunakn bahan. Nilai: mgambarkn suasana tempatan yg damai. 2. Tokoh Cat Minyak - Vincent Van Gogh (rujuk ms 6) 3. Leornardo Da Vinci (rujuk ms 5) 8.3 TEKNIK DAN MEDIA 8.3.1 Teknik-teknik Cat Minyak a. Titik (Pointilisme) - Dihasilkan dengan menggunakan berus dengan sapuan secara menegak dan bersistematik di atas kanvas putih. Proses yang rumit dan memerlukan kesabaran dan ketekunan serta disiplin yang tinggi untuk menyiapkannya. b. Glazing - Teknik ini digunakan untuk menampakkan kilauan dan menggunakan teknik Sapuan berus yang bersahaja tanpa tekanan yang kuat. Dibentuk dengan sapuan Berus lapis demi lapis untuk menimbulkan kesan yang lembut dan licin seolah Olah menampakkan kilauan. Teknik catan rumit kerana warna disapu selapisan Dan

dibiarkan kering, kemudian disapu pula lapisan kedua dan seterusnya Hingga menampakkan suatu filem warna yang lutsinar. c. Impasto - Teknik ini menggunakan warna terus daripada tiub dan disapu dengan pisau palet. Biasanya hasil catan ini mempunyai warna yang tebal dan legap. Tidak banyak menggunakan warna linsid. Menimbulkan kesan jalinan tampak yang menarik d. Scambling - Penggunaan berus yang terkawal dan secara lembut penggunaan satu lapisan nipis warna legap secara kasar di atas warna latar. Ia menimbulkan kesan lutsinar pada warna latar dan kelihatan seolah-olah menerusi sehelai kain halus. Teknik ini diguna untuk mendapatkan kesan yang kusam dan bertekstur. e. Alla Prima - Teknik ini dilakukan dengan menyapu cat minyak hanya sekali iaitu terus dari tiub dan melukis. Banyak tempelan cat perlu disapu hingga warna yang dikehendaki diperolehi. f. Hard Edged - Catan yang kelihatan terpotong-potong kerana pengkarya menggunakan masking tape. Ia menghalang warna daripada bercantum. Mempunyai rupa bentuk yang jelas dan berbatasan tepat. Gubahan biasanya ringkas, tepat danteratur. Menggunakan pita litup untuk memisahkan warna. Teknik yang digunakan paling popular di kalangan pelukis seni op. 8.3.2 Teknik2 cat air 1. Basah atas basah - Teknik yg melbatkan sapuan warna yg cair keatas permukaan yg basah. Ia menghasilkan kesan lutsinar. Teknik basah atas basah merupakan teknik paling dramatic bagi media cat air dan yg paling sukar dikawal sapuannya.Pelukis harus membiarkan warna terdahulu masih lembab dan sapuan warna berikutnya lebih air dan pewarna. Jika tidak warna kan berbau dan hasilnya nampak kotor. 2. Basah atas kering. - Melibatkan sapuan warna basah atas permukaan kering untuk menghasilkan kesan legap.Teknik ini banyak digunakan kerana sesuai dgn beberapa jenis media dan agak senang dikawal sapuan warna. Teknik ini juga boleh menggunakan warna yang basah dan disapukan keatas lapisan warna yang telah kering bagi mendapatkan kesan lut sinar. 3. Kering atas basah - Teknik yg melibatkan sapuan warna daripada tiub teus disapu ke atas lapisan warna yang cair atas permukaan kertas yang telah dibasahkan. 4. Renjisan - Teknik yang menggunakan berus, semburan atau berus gigi yang melibatkan renjisan warna cair ke atas permukaan untuk menghasilkan kesan yang menarik. 5. Kering atas kering serta tindihan - Teknik yang melibatkan sapuan warna yang pekat ke atas lapisan warna yang telah kering untuk menghasilkan kesan jalinan. Ia akan member kesan kering berlegap. 6. Kering Bertindih - Teknik yang menggunakan titik-titik warna untuk membentuk objek atau corak yang menarik (kesan jalinan). 8.4 Langkah2 Penghasilan Corak Teknik Catan Langkah 1: Tekankan span dlm warna Langkah 2: Sapukan warna yg muda terlebih dahulu Langkah 3: Kemudian warna yg lebih gelap ditambah Langkah 4: Langkah yg sama diteruskan. Langlah 5: Corak yg terhasil mempunyai pelbagai warna yg menarik. BAB 9 : MOZEK Mozek dari segi konsep seni hiasan . -Mozek adalah seni hiasan dengan menggunakan kepingan kecil kaca, batu dan Pelbagai bahan yang berwarna. Ia merupakan salah satu teknik membuat dekorasi dalam reka bentuk hiasan dalaman yang ada hubungkaitnya dengan kebudayaan dan kepercayaan seperti yang banyak dilihat terdapat di dewan dewan sembahyang di dalam gereja.

Jubin atau kepingan seramik yang dikenali sebagai tesserae atau kaca berwarna atau lut sinar dengan bersalutkan besi digunakan bagi menghasilkan corak pada gambar. -Mozek dalam pendidikan seni sekolah rendah pula didefinisikan sebagai susunan bahan kutipan yang ditampal di atas sesuatu permukaan kertas, kad atau permukaan lain secara sebelah menyebelah dan tidak bertindihan antara satu sama lain. 9.1 SEJARAH AWAL MOZEK -Sejarah penggunaan mozek dikatakan bermula seawal 4,000 tahun atau lebih dengan penggunaan bata merah bagi menghiasi latar belakang sesuatu kawasan. Pada abad ke lapan sebelum mesehi, terdapat batubatu kerikil digunakan disusun di lorong-lorong dengan menggunakan pelbagai saiz dan warna. Rakyat Greece telah mengubah keadaan ini dengan memperkenalkan satu bentuk seni baru dengan menghasilkan bentuk-bentuk geometri yang lebih tersusun dan teratur -Pada zaman kuno mozek telah digunakan untus hiasan dalam rumah, sebelum abad 4 masihi mozek dijumpai diistana Macedonisdi bandar Aegeen. Mozek Villa Romana del Casale di bandar di bandar Sicily merupakan koleksi terbesar mozek zaman akhir roman dan telah diwrtakan sebagai tapak warisan dunia oleh UNESCO. i. Zaman Byzantine - Mozek merupakan budaya masyarakat Byzantine yang paling menonjol Mozek Byzantine Hiasan dalaman gereja Rom-seni mozek-lebih realistik bermotifkan bunga2an Basilica Itali- Pengaruh ketimuran di Sicily dan Venise Teknik pembuatan mozek-masih dipengaruhi gaya zaman pertengahan ii. Zaman Pertengahan Itali Zaman pertengahan Itali di Florence-terdapat dalam hiasan di 'dome' Battistero-mozek terawal dibina oleh pandai tukang Venetina yang tidak dikenali bermula pada tahun 1225 Dome tidak dapat disiapkan hingga abad ke 14 mozek juga digunakan sebagai perhiasan di bahagian hadapan sesuatu bangunan cth : banguanan St. Mark's di Venice,Cathedral Orvieto dgan mozek keemasan & Basilica San Frediano iii. Zaman Renaissance dan Baroque Artis terkenal Renaissance masih meneruskan teknik lama mgunakn mozek sbg bahan dlm karya seni spt yg dlakukn oleh Raffaello pd dome Chigi Chapel di Santa Maria. Dlm abad ke 17, St. Peters Basilica dihiasi dgn mozek. Bahan Fresceos atau kanvas digunakan dlm gua Basilica. Seni Mozek Islam Arkitektur Islam mgunakn teknik mozek dalam konsep reka bentuk geometrik dan matematik yang rumit. Ia dikenali sebagai zillij dan qashani di Afrika Utara. Contoh yang terbaik dalam seni mozek islam telah dihasilkan di Moorish, Sepanyol dan masih wujud di istana Alhambra. Contoh2 lain boleh dilihat di Masjid Besar di Cordoba. Di negara2 Arab satu gaya berhias yang tersendiri bernama zillij yang dibuat dengan membentuk seramik serentak dengan mozek untuk meliputi satu permukaan digunakan.

9.2 Tokoh Mozek Sonia King Sonia King terkenal dgn ciptaan mozek. Beliau menerima Ijazah Sarjana Muda Seni Halus (BFA) drp California College Arts dan Sarjana Pengurusan Perniagaan (MBA) drp Southern Methodist University. Beliau mgusahakan ciptaan mozek hasil drp satu tafsiran semasa kebudayaan lama. Mozek mjadi sbg satu ciptaan seni halus yg sederhana. Mozek Kontemporari hasi ciptaan Sonia terdapat di galeri, pd seni bina dan rumah-rumah. Mozek seni halus mgunakn bahan2 paling halus spt emas, marmar, kaca, seramik dsbgnya. Beliau menyiapkan 4 mozek dinding yg besar utk Children Medical Centre di Dallas. Hasil karya ini memenangi anugerah spectrum Antarabangsa yg menjadi hiasan dlm majalah Healthcare Design Sonia menerima anugerah dan menang dlm pameran di peringkat kebangsaan dan antarabangsa. Langkah2 mghasilkan Mozek kertas. Alatan dan bahan: gunting, berus, kertas, kertas warna, pen dan gam. Langkah 1: Buat lakaran di atas kertas Langkah 2: Gunting kertas warna mengikut bentuk yg disukai Langkah 3:Tampal kertas guntingan pada lakaran yg telah dibuat. Pastikan tampalan tidak bertindihan antara satu sama lain. Langkah 4: Contoh mozek yg telah siap.

-Dalam 1930 Pollock pergi ke timur dan didaftarkan oleh pelukis Regionalist Thomas Hart Benton di Art Students League. Di bawah tunjuk ajar Benton, Pollock belajar menganalisa lukisan-lukisan lama dan ilmu mengenai asas-asas lukisan dan komposisi. Dia juga belajar melukis lukisan dinding bersama Benton. Pengalaman Pollock yang pertama menghasilkan lukisan dinding yang kontemporari telah menyemarakkan lagi semangat beliau bagi menghasilkan lukisan yang berskala besar. Albert Pinkham Ryder merupakan tokoh yang amat dikagumi oleh Pollock. Karya-karya Polock juga dipengaruhi oleh kebudayaan masyarakat asli Amerika. 10.3 Corak Renjisan dan Percikan pd langsir (Splatter Curtains) Bahan: 1.Langsir ( jenis kain kosong tanpa corak) 2.Berus cat 3.Plastik pengalas 4.Jarum menjahit 5.Pin 6. Beberapa tin cat Nota: Cat yang digunakan ialah latex water based paint. Warna akrilik juga boleh digunakan dan boleh diperolehi di kedai alatan seni. Dye juga boleh digunakan supaya tidak pudar apabila dicuci. Langkah 1 - Ukur tingkap yang akan digunakan bagi memasangkan langsir tadi. Ukuran tersebut mestilah ditambahkan 12 inci bagi membolehkan pemasangan rod bagi menggantung langsir tersebut. Potong langsir supaya sama panjangnya. Langkah 2 - Pastikan langsir tersebut dipotong dan dijahit mengikut ukuran yang telah dibuat tadi. Langkah 3 - Ukur 4 inci di bawah langsir dan pinkan. Bahagian ini akan digunakan bagi memasukkan rod bagi tujuan penggantungan langsir. Langkah 4 - Bentangkan langsir yang akan mengadap ke dalam bilik di bahagian atas. Cat akan disapukan di bahagian ini kerana ianya akan dilihat. Bahagian luar dibiarkan begitu sahaja. Langkah 5 - Celup berus ke dalam cat dan mulakan merenjis. Renjisan adalah bebas dan biarkan ianya meleleh dan berderaian jatuh ke bahagian bawah. Ia akan membentuk satu corak yang bebas dan menarik. Langkah 6 - Setelah langsir siap dicorak, keringkan kemudian gantunglah langsir tersebut di dalam bilik anda. 10.4 CORAK RENJISAN PADA KERTAS Bahan yang diperlukan : warna air, kertas warna, berus lukisan,span, sikat dan berus gigi Langkah 1 - Bancuhkan warna yang dikehendaki Langkah 2 - Celup berus gigi ke dalam warna dan gosok pada sikat. Percikan warna akan terhasil memenuhi ruangan kertas lukisan. Langkah 3 - Tukarkan warna lain dengan menggunakan aktiviti yang sama. Warna akan bertindih dan membentuk corak menarik. Ulang dengan seberapa banyak warna yang disukai.

BAB 10 : RENJISAN DAN PERCIKAN Definasi Renjisan dan percikan- Teknik yang menggunakan berus, semburan atau berus gigi yang melibatkan renjisan dan percikan secara sengaja menggunakan warna cair, cat atau cairan yang dapat meninggalkan kesan ke atas permukaan sesuatu bahan seperti kertas dan kain utk mghasilkan kesan yg spontan dan menarik 10.1 Sejarah Awal Renjisan dan Percikan Teknik dan gaya hasilan dr karya ini bermula selepas perang dunia ke 2 dan sgt terkenal di Amerika Syarikat. Karya dr teknik ini mgambarkn luahan perasaan yg sebenar melalui pgunaan berus, warna, renjisan serta percikan warna dgn gaya artis yg bebas dikenali sbg Aliran Abstrak Ekspressionisme. Pelbagai alatan digunakan dlm penghasilan karya ini spt alat semburan. Artis hanya mementingkan kespontanan, intuitif dan pemikiran bebas drp perancangan dlm berkarya. Karya Jackson Pollock bertajuk Autumn Rhythm dihasilkan dgn cara mencurah, merenjis serta menyapu cat dgn pergerakan keseluruhan anggota badan hingga memenuhi keseluruhan kanvas. Karya ini memperlihatkan warna yg dimanipulasikn bg penghasilan garisan dan jalinan yg mgambarkn pergerakan yg dinamik. Karya yg bertajuk Women 1 oleh Wiliam de Kooning mgunakn sapuan berus yg pantas dan laju bg mghasilkn garisan dan rupa yg bertindih. Oleh sebab karya ini memerlukan pergerakan badan dan aksi utk mghasilkannya, maka de Kooning mengistilahkan karyanya sbg aliran action painting 10.2 Tokoh Seni Renjisan dan Percikan -Paul Jackson Pollock dilahirkan di Cody, Wyoming di28 Januari 1912. Dia adalah anak kelima dan merupakan anak bongsu kpd pasangan McCoy Pollock dan Stella MCClure Pollock. Ketika berusia setahun beliau telah dibawa berpindah ke Arizona dan California kerana masalah perniagaan pertanian bapanya yang telah gagal. Bapanya menjadi seorang juruukur jalan di Grand Canyon dan di tempat lain dalam wilayah Southwest. Pollock, yang kadangkala mengikut bapanya bekerja mengaitkan panorama menarik pemandangan yang dilihatnya sebagai satu idea estetik yang membentuk beliau menjadi artis.