Anda di halaman 1dari 36

Columna vertebralis

Dr. Dindin Hardi Gunawan, SpRM

Columna Vertebralis
pilar utama tubuh : menyangga cranium, gelang bahu, extremitas superior, dinding thorax gelang panggul extremitas inferior. Tempat medulla spinalis, radix nervi spinalis, lapisan meningens. Tdd 33 vertebra : 7 vertebra cervicalis, 12 thoracicus, 5 lumbales, 5 sacralis, 4 coccygis. Bantalan fibrokartilago : discus intervertebralis

Ciri-ciri vertebra tipikal


Corpus : di anterior; Arcus : di posterior Ruang diantaranya : foramen vertebralis, Sepasang pediculus di anterior, sepasang lamina di posterior arcus. 7 processus pd arcus : 1 processus spinosus / spina, menonjol ke posterior di pertemuan kedua lamina; 2 processus transversus menonjol ke lateral di pertemuan pediculus dengan lamina sebagai pengungkit, tempat melekat otot, ligamen. 4 processus articularis, letak vertikal, 2 procesuss articularis superior, 2 inferior.

Processus articularis menonjol di antara lamina dan pediculus, facies articularis diliputi kartilago hyalin. Kedua processus articularis superior membentuk sendi dgn processus articularis inferior vertebra di atasnya membentuk sendi sinovial. Lekukan pd pinggir atas dan bawah pediculus : incisura vertebralis superior, dan inferior. Foramen intervertebrale dibentuk incisura vertebralis superior dgn incisura vertebralis inferior di atasnya. Dilalui nervus spinalis dan pembuluh darah.

Ciri vertebra cervicalis tipikal


Processus transversus memiliki foramen processus transversarium, tempat lewat a. Vertebralis (C1-C6), dan v. Vertebralis (C1-C7) Spina kecil, bifida. Corpus kecil, lebar. Foramen vertebra besar, berbentuk segitiga. Facies processus articularis superior menghadap ke belakang dan atas. Facies processus articu aris inferior menghadap ke depan dan bawah.

Ciri vertebra cervicalis atipikal (I, II, VII)


1. Vertebra cervicalis I (atlas) Tidak mempunyai corpus Tidak mempunyai processus spinosus. Mempunyai arcus anterior dan arcus posterior Mempunyai massa lateralis dgn facies articularis permukaan atas utk bersendi dgn condylus occipitalis (articulatio atlantooccipitalis), permukaan bawah bersendi dgn axis (art. Atlanto-axialis)

2. Vertebra cervicalis II (axis), memiliki dens mirip pasak menonjol ke atas dari permukaan superior corpus. 3. Vertebra cervicalis VII (prominens), processus spinosus paling panjang, tidak bifid, processus transversus besar, foramen trasnversarium kecil.

Ciri vertebra thoracica tipikal


Corpus ukuran sedang, bentuk jantung. Foramen vertebrale kecil, bulat. Processus spinosus panjang, miring ke bawah. Fovea costalis pd sisi corpus bersendi dgn capitulum costae. Fovea costalis pd processus transversus bersendi dgn tuberculum costae. (Kecuali T11, 12). Facies proc. artic. superior menghadap belakang, lateral; proc.artic. inferior menghadap depan, medial. Proc.art.inferior T12 menghadap lateral.

Ciri vertebra lumbalis tipikal


Corpus besar, bentuk ginjal. Pediculus kuat, mengarah ke belakang. Lamina tebal. Foramina vertebrale bentuk segitiga. Processus transversus panjang, langsing. Processus spinosus pendek, rata, bentuk segiempat, arah ke belakang. Facies articularis processus art. superior menghadap medial; inferior menghadap lateral.

Os sacrum
Tdd 5 vertebra rudimenter tergabung menjadi satu membentuk tulang baji cekung di anterior. Pinggir atas / basis bersendi dgn vert. L V. Pinggir bawah bersendi dgn os coccygis. Di lateral bersendi dgn os coxae art. Sacroiliaca. Pinggir anterior atas vert. S1 menonjol ke depan, sebagai margo posterior apertura pelvis superior : promontorium sacralis.

Foramen vertebralis membentuk canalis sacralis. Lamina sacralis 4, 5 kadang tidak sampai ke tengah hiatus scaralis. Canalis sacralis berisi radix anterior dan posterior nervi spinalis sacrales dan coccygeales, filum terminale, zat fibroadiposa, bagian bawah spatium sub arachnoidea sampai setinggi pinggir bawah S2. Permukaan anterior, posterior sacrum mempunyai 4 foramen di tiap sisi, dilewati rami antertior dan posterior n. Spinalis S1-4.

Os coccygis
Tdd 4 vertebra, berfusi, bentuk segitiga kecil, basis bersendi dgn ujung bawah sacrum. Vertebra coccygeus pertama biasanya tidak berfusi, atau berfusi tidak lengkap dengan vertebra coccygeus kedua.

Sendi-sendi columna vertebralis


1. Articulatio atlanto-occipitalis. Sendi sinovial antara condylus occipitalis dgn facies articularis superior massa lateralis atlantis di bawah. Ligamenta : membrana atlanto-occipitalis anterior lanjutan ligamentum longitudinale anterior, membrana atlanto-occipitalis posterior = ligamentum flavum. Pergerakan : fleksio, ekstensio, lateral fleksio.

2. Articulatio atlanto-axialis. Tdd 3 sendi sinovial : articulatio antara dens dgn arcus anterior atlantis, dua buah antara massa lateral. Ligamenta : apices dentis menghubungkan apex dentis dgn margo anterior foramen magnum; alaris menghubungkan dens dgn sisi medial condylus occipitalis; cruciatum transversus dan vertikal; membrana tectoria lanjutan ligamentum longitudinale posterior. Gerakan : rotasi

3. Sendi columna vertebralis lainnya dgn perantaraan articulatio cartilaginea antar corpus, dan articulatio sinovial antar processus articularis. Permukaan corpus vertebra dilapisi tulang rawan hialin, di antaranya terdapat discus intervertebralis dr jaringan fibrocartilago. Daerah cervicalis bawah didapatkan sendi sinovial kecil di kanan kiri discus intervertebralis.

Discus intervertebralis menyusun panjang columna vertebralis. Paling tebal di vertebra cervical dan lumbal. Fungsi sebagai peredam getaran. Tdd : annulus fibrosus dan nukleus pulposus. Ligamentum longitudinale anterior dan posterior, berjalan seperti pita pd permukaan anterior dan posterior columna vertebralis dari cranium sampai sacrum

Sendi antara dua arcus vertebrae tdd sendi sinovial antar processus articularis superior dan inferior vertebra berdekatan. Facies articularisnya dilipiti kartilago hyalin, sendinya dikelilingi ligamentum capsularis. Ligamentum supraspinale, ligamentum interspinale, ligamentum intertransversaria, ligamentum flavum : menghubungkan lamina berdekatan. Di daerah cervicalis : ligamentum nuchae dibentuk oleh ligamentum supra dan interspinale, dr processus spinales C7 protuberentia occipitalis externa.

Perdarahan
Arteri di daerah cervical : cabang dari : a. Occipitalis, a. Carotis externa, dari a. Vertebralis, cabang a. Subclavia, a. Cervicalis profunda, truncus costocervicalis, a. Subclavia, cabang a. Cervicalis ascendens, a. Thyroidea. Thoracal : cabang a. Intercostalis posterior. Lumbal : cabang a. Subcostaslis, dan lumbalis. Sacral : cabang dari : a. Iliolumbalis, a. Sacralis lateralis, a.iliaca interna.

Vena : plexus venosus vertebralis externus, bermuara ke v. Vertebralis, v, intercostalis, v. Lumbalis,.v. Sacralis.; plexus venosus vertebralis internus , bermuara ke dalam v. Intervertebralis.

Medulla spinalis
Struktur berbentuk silinder, warna putih keabuabuan, mulai di atas setinggi foramen magnum, lanjutan medulla oblongata. Org dewasa : sampai setinggi pinggir bawah V.L1. Anak : lebih panjang, sampai setinggi pinggir atas vertebra L3. Daerah cervical tempat asal plexus brachialis terdapat pelebaran : intumescencia cervicalis. Intumescencia lumbalis : di daerah thoracica bawahlumbal tempat asal plexus lumboscaralis.

Di inferior meruncing : conus medullaris. Dari puncak conus berjalan turun lanjutan pia mater : filum terminale, akan melekat ke bagian belakang os coccygis. Garis tengah anterior terdapat fissura longitudinalis yg dalam : fissura mediana anterior. Permukaan posterior terdapat alur dangkal : sulcus mediana posterior.

Nervi spinalis
Terdapat 31 pasang nervus spinalis : radix anterior (motorik) dan posterior (sensorik). Masing-masing radix melekat pd medulla spinalis melalui radices segmen medulla spinalis yg sesuai. Setiap radix memiliki sebuah ganglion radix posterior yg axon selnya memberikan serabut saraf perifer dan pusat. Radix nervus spinalis berjalan dari masing-masing segmen medulla spinalis ke foramen intervertebralis yg sesuai, bersatu : nervi spinalis tdd serabut saraf motorik dan sensorik

Pertumbuhan memanjang kolumna vertebralis tidak sebanding dengan pertumbuhan medulla spinalis panjang radix n. Spinalis bertambah panjang dari atas ke bawah. Di ujung bawah medulla setinggi pinggir bawah L1 mebentuk berkas saraf vertikal di sekitar filum terminale, disebut cauda equina. Keluar dr foramen intervertebrale, nervi spinalis bercabang dua : ramus anterior, yg lebih besar dari ramus posterior, keduanya mengandung serabut sensoris dan motoris.

Perdarahan medulla spinalis


Dari 2 arteri spinalis posterior, dan 1 arteri spinalis anterior, aa. radicularis A. Spinalis posterior dicabangkan dari a. Vertebralis berjalan turun sepanjang sisi medulla spinalis, dekat tempat perlekatan radix posterior nervus spinalis. A. Spinalis anterior dari a. Vertebralis berjalan ke bawah di dalam fissura mediana anterior. Vena-vena medulla spinalis bermuara ke dalam plexus venosus vertebralis internus.

Meningen medulla spinalis


1. Duramater Membrana paling luar, lapisan fibrosa padat dan kuat membungkus medulla spinalis dan cauda equina. Dilanjutkan ke atas melalui foramen magnum sebagai lapisan meningeal pembungkus otak, di bawah sampai filum terminale setinggi pinggir bawah vertebra S2. Selubung duramater terletak longgar di dalam canalis vertebralis, dipisahkan dgn dinding canalis oleh : spatium extra dural (spatium epidural)

Spatium berisi jaringan ikat jarang, pleksus venosus vertebralis internus. Duramater mengikuti radix saraf, menyatu dgn jaringan ikat di sekitar nervi spinalis (epineurium) di foramen intervertebrale. Permukaan dalam duramater terpisah dgn arachnoidea mater oleh spatium subdural berisi selapis tipis cairan jaringan. 2. Aracnoidea mater. Terletak di antara dura dan pia mater. Dipisahkan dr piamater oleh spatium subarachnoidea, berisi liquor cerebrospinalis

Di antara conus medularis dan ujung akhir spatium subarachnoidea terletak radix saraf cauda equina yg dibasahi oleh LCS. Arachnoidea mater berlanjut sepanjang radix nervus spinalis, membentuk pelebaran lateral spatium subarachnoidea. 3. Piamater Membrana vaskuler yg menutupi medulla spinalis dgn rapat. Piamater menebal di kedua sisinya, diantara radix-radix saraf : ligamentum denticulatum yg berjalan ke lateral menuju tempat perlekatannya pd dura mater.

Anda mungkin juga menyukai