PENANGANAN LINGGIR ALVEOLAR YANG RESORPSI

PADA PEMBUATAN JEMBATAN

Aprillia Adenan
Taufik Sumar!n"k!
Ba"ian Pr!#!d!n#ia $akul#a %ed!k#eran Gi"i
Uni&eri#a Pad'ad'aran
ABSTRA%
Jem(a#an adala) "i"i #iruan e(a"ian *an" dileka#kan e+ara permanen pada "i"i
pen*an""a un#uk men""an#ikan "i"i ali *an" )ilan", Jem(a#an *an" di(ua# pada lin"ir *an"
n!rmal #idak ada ada maala)- #e#api apa(ila lin"ir uda) men"alami re!rpi perlu
mem!difikai (en#uk ak)iran p!n#ik den"an mem(ua# "ui (ua#an upa*a #erli)a# e#e#ik,
Pada makala) ini dilap!rkan kau e!ran" pria (erumur ./ #a)un #ela) ke)ilan"an
"i"i 01 dan 00 elama 2 #a)un dan 0 #a)un *an" lalu di(ua# "i"i #iruan lepaan, Paien
meraa #idak n*aman dan kuran" pua- karena i#u in"in di(ua#kan "i"i #iruan (aru *an"
#idak (ia dilepa dan n*aman, Se#ela) dilakukan pemerikaan didalam mulu# dan
pemerikaan inar #em(u-kemudian di(ua#kan 'em(a#an k!n&eni!nal me#al keramik 11-
01- 00- 03 den"an "i"i pen*an""a pada 11 dan 03 p!n#ik 01 dan 00 er#a penam(a)an "ui
(ua#an daera) lin"ir *an" re!rpi pada p!n#ik e)in""a "i"i #iruan 'em(a#an #erli)a# e#e#i ,
%a#a kun+i 4 'em(a#an k!n&en#i!nal- p!n#ik- "ui (ua#an- lin"ir re!rpi

ABSTRACT
Brid"e i a par#ial den#ure 5)i+) i permanen#l* a##a+)ed #! a(u#men# #ee#) #)a#
+)an"e l! na#ural #ee#), A (rid"e #)a# 5a made a# n!rmall* al&e!lar rid"e n! pr!(lem- (u#
5)en al&e!lar rid"e re!rp#i!n need m!difika#i!n p!n#i+ f!rm end 5i#) ar#ifi+ial "in"i&a
l!!k ae#)e#i+, T)i paper rep!r#ed a +ae a man ./ #) *ear !ld )a&e l!# #ee#) 01 and 00
durin" 2 *ear- and 0 *ear af#er )e 5a made rem!&a(le par#ial den#ure , Pa#ien# fel# in
+!n&inien# and una#ifa+#i!n- #)en )e 5an#ed #! (e made ne5 den#ure 5)i+) +a( n!# (e
rem!&e an" +!n&innien#, Af#er e6amina#i!n !f m!u#) and 78 ra*- +!n&en#i!nal (rid"e me#al
+erami+ 11- 01- 00- 03 5i#) a(u#man #ee#) a# 11 and 03 5ere made p!n#i+ 01 - 00 and add
i#i!n !f ar#ifi+ial "in"i&a in area 5)i+) i re!rp#i!n #! #)e p!n#i+- ! #)a# #)e (rid"e l!!k
ae#e#i+
%e* 5!rd 4 +!n&en#i!nal (rid"e- p!n#i+- ar#ifi+ial "in"i&a- al&e!la rid"e re!rp#i!n
1
2
PENDA9ULUAN
Jem(a#an die(u# fi6ed par#ial den#ure adala) "i"i #iruan e(a"ian *an" dileka#kan e+ara
#e#ap pada a#u a#au le(i) "i"i pen*an""a dan #idak dapa# dilepa !le) paien, Apa(ila
ee!ran" ke)ilan"an a#u a#au le(i) (e(erapa "i"i- #eru#ama "i"i an#eri!r akan men""an""u
penampilan dan aa# (i+ara e)in""a meraa #idak per+a*a diri- 'ika ke)ilan"an "i"i
p!#eri!r akan men""an""u fun"i pen"un*a)an,-,
1-0
Pada kau ini paien #ela) ke)ilan"an
"i"i 01dan 0 elama 2 #a)un- lin"ir al&e!lar uda) men"alami re!rpi- e)in""a kalau
di(ua#kan 'em(a#an perlu memper(aiki (en#uk ak)iran p!n#ik upa*a #erli)a# e#e#i, Se'ak
0 #a)un *an" lalu paien uda) memakai "i"i #iruan lepaan men""an#ikan 0 "i"i an#eri!r
#e#api kuran" n*aman dan #idak pua- dan in"in men""an#i "i"i #iruan (aru *an" #idak (ia
dilepa un#uk memper(aiki penampilan, Ada ma+am8ma+am 'em(a#an *ai#u 'em(a#an kaku-
'em(a#an e#en"a) kaku- 'em(a#an +an#ile&er- 'em(a#an prin" +an#ile&er- ini emua die(u#
'em(a#an k!n&eni!nal karena dideain re#enin*a #idak #er"an#un" pada #e)nik adeif,
1
Ada
'u"a 'em(a#an adeif *an" perleka#an den"an "i"i pen*an""a men""unakan emen adeif dan
#e)nik e#a aam,
TINJAUAN PUSTA%A Pem(ua#an
'em(a#an memerlukan (e(erapa per#im(an"an *an" dieuaikan den"an kau- ren+ana
pera5a#an- preparai "i"i dan (a)an re#!rai, Pen""an#ian "i"i pada daera) an#eri!r ra)an"
a#a merupakan ua#u #an#an"an karena fak#!r keuli#an *an" #in""i un#uk pelakanaan
'arin"an lunak dan diain p!n#ik, Tu'uan pem(ua#an "i"i #iruan adala) memuli)kan da*a
kun*a)- memper(aiki e#e#ik- men+e"a) mi"rai8r!#ai8ek#rui- pen"u+apan- men'a"a
kee)a#an 'arin"an er#a men+e"a) #er'adin*a keruakan le(i) lan'u# dari #ruk#ur !r"an di
dalam r!n""a mulu#,
0
Un#uk men+apai #u'uan #ere(u# maka k!ndii #ruk#ur 'arin"an
pendukun" perlu diper)a#ikan,, Pada keadaan lin"ir *an" (elum #er'adi re!rpi pem(ua#an
'em(a#an #idak merupakan maala)- #e#api 'ika #ela) #er'adi re!rpi perlu penan"anan
k)uu,, Pem(ua#an "i"i #iruan un#uk men""an#ikan "i"i ali *an" )ilan" dapa# di(ua# e+ara
lepaan- +eka#- #er"an#un" k!ndii *an" ada, Tulan" al&e!lar merupakan (a"ian #ulan"
+rani!8ma6ill!fa+ial *an" mem(erikan dukun"an pada "i"i- lin"ir al&e!lar *an" merupakan
ala) a#u pendukun" "i"i #iruan erin" kali merupakan fak#!r per#im(an"an dalam
menen#ukan ren+ana pera5a#an,
3
, Re!rpi #ulan" al&e!lar #er'adi e#ela) pen+a(u#an "i"i
#eru#ama pada #a)un per#ama, Tin"ka# ke+epa#an re!rpi lin"ir al&e!lar (er(eda an#ara
ra)an" a#a dan ra)an" (a5a)- den"an per(andin"an 14.- dimana ke+epa#an re!rpi ra)an"
3
(a5a) le(i) (ear daripada ra)an" a#a,
3
, Re!rpi pada lin"ir al&e!lar (a"ian an#eri!r ra)an"
a#a +endrun" keara) (elakan" dan ke a#a den"an #in"ka# ke)ilan"an #ulan" *an" +ukup
pr!"reif, Pada (a"ian p!#eri!r ra)an" a#a re!rpi +endrun" ke ara) a#a dan kedalam
e)in""a lin"ir al&e!lar men"e+il e+ara pr!"reif, %alau lin"ir al&e!lar ra)an" (a5a)
an#eri!r dan p!#eri!r men"alami re!rpi ke ara) depan dan (a5a),
3
Tin""in*a #in"ka#
re!rpi lin"ir al&e!lar e#ela) pen+a(u#an "i"i akan menen#ukan apaka) di(ua# "i"i #iruan
lepaan a#au "i"i #iruan +eka#, Seper#i dike#a)ui p!n#ik adala) (a"ian dari 'em(a#an *an"
men""an#ikan "i"i ali *an" #an""al - memper(aiki fun"i dan penampilan,

P!n#ik )aru
euai den"an ke(er)ailan kee)a#an dan ken*amanan r!n""a mulu#,
1-.-:
Se(elum "i"i #iruan
+eka# di(ua# pada daera) #idak (er"i"i- )aru diper)a#ikan dalam meren+anakan pera5a#an,
Re!rpi #ulan" dapa# #er'adi e+ara &er#ikal dan )!ri!n#al, Pada re!rpi &er#ikal #er'adi
dimeni apik!k!r!nal *an" le(i) pendek di(andin"kan den"an "i"i e(ela)n*a, Sedan"kan
re!rpi )!ri!n#al men*e(a(kan ke+ekun"an pada dimeni (uk!lin"ual
,;
%edua #ipe re!ri
ini men"aki(a#kan keadaan *an" kuran" e#e#i, Ben#uk #ulan" dan #!p!"rafi daera) )aru
die&aluai- #ipe dan (an*akn*a de#ruki #ulan" (erperan dalam pemili)an p!n#ik,
.
Sie(er# men"klaifikai def!rmai (en#uk #ulan" al&e!lar #eria ada #i"a kel!mp!k
.-:
4
%ela I 4 ke)ilan"an le(ar fai!lin"ual den"an #in""i apik!k!r!nal n!rmal
%ela II4 ke)ilan"an #in""i lin"ir den"an le(ar n!rmal
%ela III4 ke)ilan"an keduan*a #in""i dan le(ar lin"ir
Pada makala) ini paien #ermauk ka#a"!ri keruakan kela III- e)in""a perlu mem!difikai
(en#uk ak)iran p!n#ik, P!n#ik )aru dapa# men*euaikan den"an kee)a#an mulu# dan
ken*amanan paien
1-.-:,

LAPORAN %ASUS
Se!ran" laki8laki (erumur ./ #a)un kar*a5an 5a#a da#an" ke klinik peiali pr!#!d!nia
RSGM $%G Unpad den"an kelu)an in"in di(ua#kan "i"i #iruan *an" #idak (ia dilepa-
karena uda) memakai "i"i #iruan lepaan dan meraa #idak n*aman, Se#ela) dilakukan
pemerikaan di dalam mulu# dike#a)ui paien ke)ilan"an "i"i 01 dan 00 kemudian dilakukan
pemerikaan radi!"rafi, Terli)a# pada daera) #idak (er"i"i uda) menipi dan #er'adi re!rpi
pada lin"ir,
Pera5a#an *an" diren+anakan4
1, Pem(ua#an "i"i #iruan lepaan
0, Pem(ua#an 'em(a#an adeif
4
3, Pem(ua#an 'em(a#an k!&eni!nal akrilik a#au me#al keramik 11-01-00-03 den"an
penam(a)an "ui (ua#an pada ak)iran p!n#ik
., Melakukan pem(eda)an lin""ir e(elum pemaan"an 'em(a#an
:, Melakukan implan 01 dan00
Se#ela) di dikuikan pada paien keun#un"an dan keru"ian pera5a#an- dan paien memili)
pem(ua#an 'em(a#an k!n&eni!nal me#al keramik dan penam(a)an "ui (ua#an pada p!n#ik,
TATA LA%SANA %ASUS
1, Pen+e#akan ra)an" a#a dan (a5a) un#uk pem(ua#an #udi m!del
0, Mem(ua# ren+ana pera5a#an pada m!del #udi
3, Preparai "i"i pen*an""a 11 dan 03 < "am(ar 0=
., Se#ela) eleai preparai perika kee'a'aran kedua "i"i pen*an""a den"an men+e#ak
memakai (a)an +e#ak al"ina# -lalu di +!r den"an "ip lalu li)a# kee'a'aran n*a,
:, %alau uda) e'a'ar- kemudian +e#ak den"an (a)an +e#ak ela#!mer un#uk mendapa#kan
m!del ker'a,< "am(ar 3-.= Lalu paan" pada ar#ikula#!r,
;, Pem(ua#an +!pin" 'em(a#an 11-01-00-03
>, U'i +!(a +!pin" pada paien < "am(ar :=
2, U'i +!(a p!relen
?, Penam(a)an p!relen 5arna "ui pada p!n#ik 01 dan00
1/, U'i +!(a 'em(a#an p!relen *an" uda) len"kap <"am(ar ;=
11, Jem(a#an di "la@in" < "am(ar >-2-? =
10, U'i +!(a 'em(a#an den"an pen*emenan emen#ara
13, Pen*emenan #e#ap 'em(a#an 11- 01- 00- 03 < "am(ar 1/=
1., Se#ela) i#u pen*euaian emin""u kemudian < "am(ar 11 =

Gam(ar 1 Gam(ar 0
Se(elum pera5a#an ke)ilan"an Gi"i pen*an""a 11,03 uda)
01-00 di preparai
5
Gam(ar 3 Gam(ar .
Men+e#ak den"an ela#!mer M!del ker'a


Gam(ar : Gam(ar ;
U'i +!(a +!pin" didalam mulu# U'i +!(a 'em(a#an didalam mulu#
Se(elum di "la@in"


Gam(ar > Gam(ar 2
Jem(a#an den"an "ui (ua#an Jem(a#an #ampak dari ara) pala#al
Suda) di "la@in" <dari ara) la(ial=
6
Gam(ar ? Gam(ar 1/
Jem(a#an #ampak dari ara) apikal Pen*emenan #e#ap 'em(a#an
Didalam mulu#

Gam(ar 11
Pen*euaian 'em(a#an
PEMBA9ASAN
Terdapa# (e(erapa me#!de un#uk men"a#ai maala) lin"ir *an" re!rpi dalam pem(ua#an
"i"i #iruan dalam )al ini "i"i #iruan +eka#, Pada keadaan lin"ir n!rmal pem(ua#an 'em(a#an
#idak ada keuli#an- #e#api apa(ila ke)ilan"an "i"i uda) lama maka lin"ir al&e!lar uda)
#er'adi re!rpi e)in""a perlu penan"anan k)uu, Ben#uk #ulan" dan #!p!"rafi daera) #idak
(er"i"i )aru di e&aluai den"an )a#i8)a#i elama #a)ap ren+ana pera5a#an,
.-:
Tin""i dan le(ar
lin"ir memun"kinkan penempa#an p!n#ik *an" euai den"an "i"i #e#an""a n*a, %e)ilan"an
(en#uk lin"ir #eria dapa# mem(ua# em(raur "ui #er(uka dan #idak e#e#ik- #er'adi impaki
makanan dan ali&a keluar dari dalam mulu# aa# (i+ara,
,:
Sie(er# men"klaifikai penurunan
(en#uk #ulan" *an" #eria men'adi 3 ka#a"!ri dan #ela) di#erima e+ara umum, Terdapa#
inideni *an" #er#in""i <?1A= dari peru(a)an lin"ir *an" #eria men"iku#i #an""aln*a "i"i
an#eri!r- #eru#ama pada keruakan kela III, Pada keruakan kela III uda) #er'adi re!rpi
7
e+ara &er#ikal dan )!ri!n#al e)in""a dimeni apik!k!r!nal le(i) prndek dan #er'adi
+ekun"an pada dimeni (uk!lin"ual,
;
Pada keruakan kela I 'aran" dan #idak men""an""u
e#e#ik,Te#api pada keruakan kela II dan III erin"kali #idak pua den"an e#e#ik "i"i #iruan
e(a"ian +eka#- !perai prepr!#e#ik un#uk memper(ear lin"ir )aru diper#im(an"kan den"an
(enar dan )a#i8 )a#i,
:
Balaupun le(ar reidual rid"e dapa# di#am(a) den"an "raf# 'arin"an
kera- )al ini #idak diindikaikan ke+uali daera) ini di"unakan un#uk penempa#an implan#
:->
,
Pada lap!ran kau ini paien ke)ilan"an "i"i 01 - 00 dan uda) #er'adi re!rpi lin"ir
al&e!lar di ka#a"!ri kela III- 'adi uda) #er'adi re!rpi e+ara &er#ikal dan )!ri!n#al
< "am(ar 1= le(ar dan #in""i #ulan" uda) (erkuran", Se#ela) didikuikan paien memili)
pem(ua#an 'em(a#an . uni# *ai#u pen*an""a "i"i 11 - 03 dan p!n#ik 01- 00 - dan penam(a)an
"ui (ua#an pada ak)iran p!n#ik, Paien men!lak un#uk dilakukan pr!edur (eda) un#uk
memper(aiki (en#uk lin"ir, Se(elum n*a di(erikan (e(erapa al#erna#if un#uk men"a#ai lin"ir
*an" uda) #ipiCrun+in" dan pendek den"an pem(ua#an p!la lilin p!n#ik da)ulu pada #udi
m!del den"an (en#uk "i"i euai den"an ruan" *an" ada dan (en#uk "i"i den"an penam(a)an
5arna "ui pada ak)iran p!n#ik, Pada kau ini 5alaupun ke)ilan"an "i"i uda) 2 #a)un
ruan" le(ar mei! di#al daera) #idak (er"i"i mai) n!rmal )an*a ukuran ini!"in"i&al le(i)
pan'an" karena uda) #er'adi re!rpi lin"ir al&e!lar 'adi perlu mem!difikai p!n#ik,,Adan*a
re!rpi lin"ir al&e!lar akan mem(ua# p!n#ik #erli)a# #erlalu pan'an" di (a"ian er&ikal,
Tin""i "i"i #erli)a# 'ela ke#ika paien #eren*um er#a memperli)a#kan mar"in "ui,
.-:
, Pada
daera) "i"i )ilan" *an" dier#ai re!rpi *an" lua- apa(ila di(ua# p!n#ik den"an #in""i *an"
n!rmal #idak akan eluru)n*a men*en#u) lin"ir al&e!lar , P!n#ik men'adi an"a# pan'an"
karena )ilan"n*a dukun"an #ulan"- !luin*a adala) menirukan permukaan akar dan
di(erikan +ampuran 5arna !ran"e8+!kla# den"an mem(en#uk +emen#!8enamel
'un+#i!n-
1-,:-2
,%eru"ian n*a #erli)a# em(raure "in""i&al *an" #er(uka<black triangle = *an"
men"uran"i e#e#ik
.-:-2,
Al#erna#if lain ukuran p!n#ik di(ua# n!rmal )an*a pada ak)iran
p!n#ik un#uk menu#upi ruan" k!!n" di(ua# p!relin 5arna pink menirukan 'arin"an"ui-
5alaupun #erdapa# ediki# per(edaan den"an "ui ali paien,
:
Paien +ukup pua den"an
pem(ua#an 'em(a#an me#al keramik den"an penam(a)an p!relen 5arna pink pada ak)iran
p!n#ik,
%ESIMPULAN
8 Terdapa# (e(erapa +ara un#uk men"a#ai maala) pem(ua#an 'em(a#an pada lin"ir
al&e!lar *an" men"alami re!rpi,
8
8 Pem(ua#an 'em(a#an den"an p!n#ik euai den"an pan'an" daera) *an" re!rpi den"an
pe5arnaan pada daera) akar #erli)a# em(raure "in"i&al #er(uka,
8 Pem(ua#an 'em(a#an den"an penam(a)an "ui (ua#an pada ak)iran p!n#ik den"an
p!relen 5arna "ui #erli)a# le(i) e#e#ik

DA$TAR PUSTA%A4
1, %!n#!r!5i+@- G,$ e# all, 1??3, Inla*- Dr!5n E Brid"e, :#) ed, O6f!rd 4
Bri")#,132-1:.81:;
0, Mar#an#!- P, 1?2:, Ilmu Ma)k!#a dan Jem(a#an, Bandun"4 Pener(i# Alumni )lm 3- 002
3, Binkler- S,Dlini+al Implan# Si#e De&el!pmen# and Al&e!lar B!ne Re!rpi!n
P)iladelp)ia
., S)illin"(ur"- 9,T e# all, 1??> 4 $undamen#al !f $i6ed Pr!#)!d!n#i+- 3rd , ed, D)i+a"!F
Guni#een+e Pu(,.?18 .?.
:, R!en#iel S,$,- Land M,$,- $u'im!#! J, 0//1 4 D!n#emp!r* $i6ed Pr!#)!d!n#i+- 3 rd
ed, S#, L!ui F M!(*, :138:3?
;, Gar(er- D,A, 1??? 4 T)e Eden#ul!u Rid"e in $i6ed Prr!#)!d!n#i+, 3 rd,
Ed,P)iladelp)ia-Penn*l&ania
>, Dapri-D F Al(e)(e)ani-Y 4 Smukler-9 4 Au"men##i!n an an#eri!r eden#ul!u rid"e f!r
fi6ed pr!#)!d!n#i+ +!m(ined ue !r#)!d!n#i+ and ur"er* 4 +lini+al rep!r#, J Pr!#)e#
Den# 0//3F?/411:8:
2, Nalla5am*-D 4 Te6#(!!k !f Pr!#)!d!n#i+, %uala Lumpur F Ja*pee, 9lm :1:8:1;