WACANA

PENGERTIAN
 

 

Unit bahasa yang melebihi batas ayat Terdiri daripada ayat, sejumlah ayat, ceraian. dialog, bab, buku, siri buku, dsb yang memperlihatkan hubungan dan perkembangan fikiran yang berurutan dan mantap Perkaitan antara unit bahasa melahirkan kesatuan yang utuh Wacana lisan atau tulisan diujarkan bagi menyampaikan sesuatu maklumat tentang sesuatu topik

Hierarki tatabahasa
wacana ayat klausa frasa

perkataan

CIRI WACANA


KOHESI keserasian hubungan antara satu unsur linguistik dengan unsur linguistik dalam sesuatu wacana untuk menghasilkan wacana yang lengkap. Keserasian lazimnya dilihat melalui hubungan antara suatu perkataan, frasa atau ayat, dengan perkataan, frasa atau ayat lain dalam wacana yang sama

Contoh kohesi
Ali dan adiknya pulang ke kampung 2. Mereka pergi ke sana untuk berhari raya * Kohesi antara ayat (1) dan (2) wujud melalui pertalian antara Ali dan adiknya dengan mereka dan antara ke kampung dengan ke sana.
1.

KOHEREN


Runtutan, merupakan kesinambungan idea yang terdapat dalam sesebuah wacana sehingga menjadikan teks itu bermakna

Contoh koheren
Teknologi maklumat dicipta dan dikembangkan oleh Dunia Barat. Oleh demikian, bahasa asas bidang ini sudah sewajarnya bahasa Inggeris. Namun begitu, teknologi maklumat telah tersebar luas ke seluruh negara,ke alam yang bahasa Inggeris tidak menjadi bahasa utama. Maka perlu berlaku penyesuaian, iaitu kepada suasana yang penggunaan bahasa lain menjadi selari dengan bahasa Inggeris.

Kesinambungan idea terjalin melalui perkataan/frasa

Ayat 1 : teknologi maklumat  Ayat 2 : bahasa asas, tersebar luas ke seluruh dunia  Ayat 3 : berlaku penyesuaian, penggunaan bahasa


PENANDA WACANA


Untuk wujudkan kesinambungan antara ayat dengan frasa dalam sesuatu wacana (1) penanda penghubung (2) penanda rujukan (3) penanda penggantian (4) penanda leksikal (5) penanda elipsis atau pengguguran

(1) Penanda penghubung



Perkataan/frasa yang menghubungkan sesuatu maklumat dengan maklumat lain dalam wacana (a) penghubung tambahan (b) penghubung tentangan (c) penghubung musabab (d) penghubung tempoh

(a) Penghubung tambahan



Penghubung yang memberi maklumat tambahan kepada sesuatu perkara yang diperkatakan sebelumnya (a) dan (b) lalu (c) malahan (d) tambahan pula (e) lebih-lebih lagi lebih(f ) di samping itu (g) selanjutnya

Contoh penghubung tambahan



Kuasa melalui proses unang-undang unangdiiktiraf oleh mahkamah. Undang-undang Undangbukan sahaja menentukan bahawa kuasa itu sah, malahan menentukan bahawa kuasa itu digunakan dengan munasabah, adil, jujur, dan saksama.

(b) Penghubung tentangan



Penghubung yang menunjukkan pertentangan maklumat antara suatu yang baharu diperkatakan dengan yang sebelumnya dalam wacana yang sama. (a) tetapi (b) sebaliknya (c) namun (d) namun begitu (e) walau bagaimanapun

Contoh penghubung pertentangan



Ali dan keluarganya berpindah ke bandar pada akhir tahun tersebut. Namun hatinya masih teringat akan kampung halamannya. Morfem bebas boleh bersifat bebas dan terikat. Morfem bebas ialah morfem yang dapat wujud bersendrian. Sebaliknya, morfem terikat ialah Sebaliknya, morfem yang hanya wujud bersama-sama bersamamorfem lain.

(c) Penghubung musabab

 

Penanda wacana yang merupakan sebab berlakunya sesuatu Contoh : (a) kerana (b) oleh (c) oleh sebab (d) oleh itu (e) oleh demikian (f ) dengan itu (g) maka itu

Contoh penghubung musabab



Teknologi maklumat dicipta dan dikembangkan oleh Dunia Barat. Oleh demikian, bahasa asas bidang ini sudah sewajarnya bahasa Inggeris. Sebenarnya semua pihak patut terasa terpanggil untuk menangani masalah sosial dalam masyarakat kini. Dengan itu, kejayaan dapat dicapai dengan segera.

(d) Penghubung tempoh

Penanda penghubung yang menunjukkan urutan masa atau siri berlakunya sesuatu.  Contoh : (a) pertama (b) seterusnya (c) kemudian (d) selanjutnya (e) selepas itu (f ) maka (g) akhirnya


(2) Penanda rujukan

Kata ganti nama yang digunakan bagi merujuk perkataan dan frasa lain.  Dalam bahasa Melayu,kata ganti nama rujukan terdiri drp. KGND (I, II, III) dan KGN tunjuk (ini, itu, sana, sini, situ)


Contoh dalam ayat

Ayah, ibu, dan saya bertolak ke Jakarta pada pukul 9.30 pagi. Kami berlepas dari lapangan terbang KLIA.  Encik Ali bekerja di pejabat pos. Beliau pos. bekerja di situ sejak tahun lalu.


(3) Penanda penggantian

Perkataan atau frasa yang menggantikan perkataan atau frasa lain dalam wacana yang sama  Terdiri drp. FN, FK, dan klausa


Contoh dalam ayat



Penagihan dadah merupakan satu masalah besar di negara kita. Kerajaan sedang menyusun langkah untuk membanteras gejala ini. (FN) Ayah tidak menggalakkan Ali terlalu kerap menonton televisyen. televisyen. Mengikut ayah, melakukan perbuatan itu tidak membawa manfaat (FK) Orang-orang barat berpendapat Orangnegaranegara-negara timur kurang maju. Bahawa mereka beranggapan demikian sudah dijangka. (klausa)

(4) Penanda leksikal

 

Melibat kohesi (pertautan) antara perkataan atau frasa melalui pengulangan kata. Unsur pengulangan terdiri drp. pengulangan perkataan yang sama, pengulangan perkataan yang sama makna (sinonim), perkataan yang umum maknanya dengan khusus maknanya (hiponim) dan pengulangan perkataan yang kehadirannya saling berkait (kolokasi)

(a) Pengulangan perkataan yang sama (i) Guru mengucapkan tahniah kepada Ali atas
kejayaannya. Kami juga turut mengucapkan tahniah.

(b) Pengulangan sinonim

Sungguh cantik pemandangan di kawasan itu. Semua orang bersetuju bahawa tempat itu sungguh indah.

(i)

(c) Pengulangan hiponim

(i) Pasar mini itu menjual pelbagai jenis ikan : ada
tenggiri, kembung, bawal, dan sepat

(d) Pengulangan kolakasi

Abang suka menonton permainan bola sepak. Babak yang paling digemarinya ialah apabila berlaku tendangan percuma dan tendangan sudut.

(i)

(5) Penanda elipsis (pengguguran)



Melibatkan pengguguran perkataan atau frasa yang telah dinyatakan dalam ayat sebelumnya

Contohnya :
Minggu lalu Kak Esah dan keluarganya berkelah di Port Dickson. Demikian juga Dickson. keluarganya.  Pagi tadi pegawai-pegawai di Jabatan pegawaiPendidikan Negeri menghadiri satu taklimat khas. Kami juga turut sama. khas.


KEUTUHAN WACANA
Boleh menentukan sama ada sesuatu satuan boleh dikatakan wacana atau tidak  Dapat dilihat dari aspek fonologi,. semantik, dan gramatis


Kaitan dari aspek fonologi

Dapat dilihat daripada hentian atau kesenyapan suara,nada suara,intonasi dan tinggi rendah.  Unsur-unsur ini boleh menimbulkan kaitan Unsursemantik antara bahagian-bahagian bahagianwacana


Contoh :
1. 2.

Kau makan lembu? Kau makan, lembu?

* Apakah maksud kedua-dua ayat di atas? kedua-

Kaitan semantik


Boleh dilihat antara bahagian-bahagian bahagianwacana dan dari konteks atau latar wacana : 1. Kaitan sebab dan tujuan 2. Kaitan sebab dan akibat 3. Kaitan sebab dan hasil 4. Kaitan syarat dan hasil 5. Kaitan perbandingan 6. Kaitan latar dan kesimpulan 7. Kaitan sampingan 8. Kaitan memperkuat isi

(b) Kaitan semantik dari segi konteks atau latar wacana

1. Laras bahasa yang digunakan 2. Kesepaduan tajuk 3. Kaitan sosial antara penutur dengan pendengar

Kaitan dari aspek gramatis



Keutuhan wacana dapat dilihat dari penggunaan penanda gramatis (a) kata hubung (b) penyelapan