Anda di halaman 1dari 9

AKSARA JAWA

Contoh Tembang Macapat

Mijil Poma kaki padha dipun eling Ing pitutur ingong Sira uga satriya arane Kudu anteng jatmika ing budi Ruruh sarta wasis Samubarang tanduk Sinom Nulada laku utama Tumraping wong tanah Jawi Wong Agung ing Ngeksianda Panembahan Senapati Kepati amarsudi Sudaning hawa lan nenpsu Pinesu tapa brata Tanapi ing siyang ratri Amemangun karyenak tyas ing sasama Kinanthi Saranane wong yun luhung Betah tapa kurang guling Elinga solah jatmika Yen wicara kudu manis Murih sengseming sasama Samaning manungsa sami Dhandanggula Lamun sira anggeguru kaki Amiliha manungsa kang nyata Ingkang becik martabate Sarta kang wruh ing hukum Kang ngibadah lan kang wirangi Sokur oleh wong tapa Ingkang wus amungkul Tan mikir pawewehing lyan Iku pantes sira guranana kaki Sartane kawruh ana

Asmaradana Aja turu sore kaki Ana dewa nganglang jagal Nyangking bokor kencanane

Pangkur Mingkar-mingkuring angkara Akarana karenan mardi siwi sinawung resmining kidung sinuba sinukarta mrih kertarta pakartining ngelmu luhung kang tumrap neng tanah jawa agama ageming aji

Tembang Macapat
By Hafid Algristian, dr., CHt. Dalam film Kuntilanak yang dibikin sampai tiga seri itu, mantra untuk memanggil sang kuntilanak dikemas dalam gendhing jawa. Kurang ajar. Apa kemudian seni jawa dihargai sebatas mantra pemanggil syaitan itu? Place/Date/Time: Pink house/Sabtu, 17012008/10:16am Jawa Pos hari ini: Sebuah acara macapatan digelar di rumah Mbah Atmo, Pakem, Sleman, Yogyakarta. Acara macapatan dimulai jam sepuluh malam dan berakhir pada dini hari. Suasana di lereng Gunung Merapi malam itu semi. Dingin menggigit. Mbah Atmo mendaras Serat Ambiya yang ditulis dengan aksara Arab gundul. Kisah yang didaras Mbah Atmo, menjelang dini hari, sampai pada riwayat Nabi Yusuf dicemplungkan ke sumur oleh para saudaranya yang iri pada kemasyhurannya. Nabi Yusuf lolos dari tempat celaka itu. Dia lalu bergegas mengunjungi makam ibu yang sangat dicintainya. Seluruh keluh kesah ditumpahkan di pusara ibunda. Nabi Yusuf tertidur di makam. Sedang lelap-lelapnya, Nabi Yusuf bermimpi, ibunya datang memberi petuah, Sudah Nak, mau diapakan lagi. Perjalanan hidupmu baru terjal dan mendaki. Pesanku, jalani dengan tegar, ikhlas, tekun, dan sabar hati. Nabi Yusuf bangun seraya mengusap kedua mata. Kendati sedang berada dalam situasi batas, batinnya melonjak gembira mendengar nasihat ibu. Nabi Yusuf seperti musafir

mendapatkan percikan air yang menyegarkan. Niatnya menumbuhkan semangat baru. Ia berani meneruskan perjalanan hidup yang bergelimang kesulitan tak terperi. Nasihat ibu dalam mimpi Nabi Yusuf pendek dan bersahaja. Justru karena tidak mulukmuluk terasa lebih menghujam ke dalam hati. Mendengar nasihat tadi, penyimak bagai disedot ke dalam turbulensi zona ikhlas (semeleh). Manusia mesti menerima nasibnya tanpa perlawanan. Sembari pasrah pada nasib, manusia harus berani mengatasi kesulitan dan keluar dari keterbatasan hidupnya (breaking through limitation). Perilaku ini bukan sikap fatalistik. Kebajikan Nabi Yusuf mudah dicerna budi dan merasuk ke dalam hati karena dikidungkan dalam Macapat, menjadi asupan spirit yang meneguhkan. Ada aneka ragam tembang Macapat: dhandanggula, sinom, asmaradana, pangkur, mijil, gambuh, durma, maskumambang, dan pucung. (see http://jv.wikipedia.org/wiki/Macapat). Sialnya, kali waktu saya iseng menonton seperti apa film Kuntilanak hingga dibuat tiga seri, ternyata gendhing jawa memainkan peran di sana. Lebih tepatnya, mantra untuk memanggil sang kuntilanak dikemas dalam gendhing jawa. Kurang ajar. Apa kemudian seni jawa dihargai sebatas mantra pemanggil syaitan itu? Padahal, banyak sekali tembang-tembang (lagu) dalam kesusastraan jawa yang bernilai seni tinggi. Contoh yang paling gampang, tembang Macapat. Tembang Macapat ini semacam pantun, puisi, umum digunakan pada masyarakat jawa dulu untuk menyampaikan pesan moral, nasehat, memberi info, atau sekedar bergurau. Seperti contoh, Dhandhanggula. Kata Dhandhanggula sendiri terdiri dari dua kata, Dhandhang yang berarti pengarep-arep (harapan), dan gula, ya gula. Jadi, harapan semanis gula J Dhandhanggula, meski sering dipakai sebagai ungkapan sehari-hari yang bernada ringan, bergurau, juga memiliki pesan moral di dalamnya. Contohnya berikut ini. Kala sira kadhawuhan mijil Sira ora ngerti apa-apa njur Allah paring rakhmate iku wujud pangrungu paningal lan ati kang suci mula padha nyukurana ing paringan mau kanggo sangu nggonmu mlana lumaku ing alam kadonya puniki supaya nora sasar

GEGURITAN

Crita Saka Manca ing papan sarwa salju, aku ngangen-angen lawang gubug binuka ana bedhiyang lan lincak nanging wis kebacut dadi salju guritan apadene kekarepan nglinthing bareng tumiyupe angin nunjem-nunjem dom periih sadawane wengi kangmangka ing ngisor salju pinendhem candhi sing durung kober kababar unine prasasti

Babad Wedhi Pasisir Sorene sore jingga wengine wengi biru kembang pandhan mesem marang mbulan tangane ngawe-awe sajak kemayu apa hiya iki dayane layang atimu sing jare bakal ditulis kalane ijen lan sendhang mung amping-ampingann jendhela sing wengi iki isih panggah binuka? biyen aku nate apal gojegmu kepiye nalika bingung ndhedher sagegem guritan ing lemah suwung pinggire taman ora ketang mbalang liring sambi mungkur nyamudana wingkis sakehing kekarepan nutup kudhuping kekembangan iki babad wedhi pasir pinaes ganda aruming mawar rarasing riris dhadha kumesar

Ambengan Sega Kuluban Ambengan sega kuluban dieler ing tampah diladekake ing pasamunan direncah bebarengan, kroyokan, rebutan

ambengan sega kuluban oora ana sing ngerti duweke sapa kejaba dadi pangane wayang , para dhalang sing lagi lungguh methingkring (kidang lan trewelu, kinjeng lan kupu mung bisa nyawang sinambi ngeleg idu) ambengan sega kuluban, wis gusis dienggo pesta mung kari tampah ngganda amis, angganda amis banjur kanggoo bal-balan para buta!

WAYANG

GAMELAN

DAFTAR ISI

AKSARA JAWA CONTOH TEMBANG MACAPAT CERITA TEMBANG MACAPAT GEGURITAN WAYANG GAMELAN

KLIPING BAHASA JAWA

DISUSUN OLEH : NAMA NO KELAS : SRI WIDODO : : IX E

SMP NEGERI 6 SUKOHARJO TAHUN PELAJARAN 2011/2012

Anda mungkin juga menyukai