Satuan Pendidikan
Mata pelajaran
Kelas / Semester
Alokasi Waktu
I.
I.
: SMP/MTs
: Bahasa Sunda
: VII / 2
: 180 menit ( 2 x pertemuan)
STANDAR KOMPETENSI
Mampu menyimak, memahami dan menanggapi berbsagai wacana percakapan, dongeng dan
pupujian
KOMPETENSI DASAR
Menyimak pembacaan Pupujian
II.
A. INDIKATOR
Dapat menyimak dengan sikap yang baik
Dapat menyanyikan puisi pupujian dengan lagu yang sudah lazim, sendiri atau
bersama-sama
Dapat memahami isi pupujian
Dapat menceritakan isi pupujian dalam parafrase
Dapat menanggapi berbagai aspek puisi pupujian dalam diskusi
MATERI POKOK
Pupujian
Mengetahui
Kepala Sekolah
Cingambul,
Januari 2011
Guru Bahasa Sunda
PUPUJIAN
Pupujian asalna tina kecap puji, muji hartina ngagungkeun atawa ngucapkeun kecap-kecap nu
had. Pupujian mangrupa salasahiji karya sastra Sunda nu eusina puja-puji, doa, piwuruk, jeung
pangajaran nu dijiwaan ku agama Islam.
Pupujian sumebar sacara lisan di lingkungan pasantrn. Nembangkeun pupujian sok disebut
og nadoman. Nadom th pupujian anu eusina atikan boh atikan agama boh atikan moral jeung
sopan santun. Biasana sok dihaleuangkeun sammh adan atawa sanggeusna bari nungguan jamaah.
Pupujian bisa disawang tina wangun lahiriahna, tina eusina jeung tina basa nu digunakeunana.
1. Ditilik tina wangunna
a. Diwangun ku dua padalisan
Contona:
1. Eling-ling ka jalma nu sok sarolat
Geuwat-geuwat masing gancang ka musholla
2. Supaya meunang darajatna berjamaah
berjamaah anu tujuh likur ta
b. Diwangun ku opat padalisan
Contona :
Allah anu Maha Akbar
Nu rohmatna Maha Jembar
Nu Maha Welas ngaganjar
Ka jalma nu toat sabar
c. Diwangun ku lima padalisan
Contona :
Lamun aya waktu lowong
nggal eusi ulah lowong
pilari lmu nu luhung
ulah embung-ulah embung
meungpeung umur acan nungtung
d. Diwangun ku dalapan padalisan
Contona:
Lumpat sakabh jalma
Muruna ka kanjeng Nabi
Nyungkeun tulung jeung sapaat
Kanjeng Nabi teras nangis
Sujud ka Nu Maha Agung
Nyuhunkeun sapaat Gusti
Gusti Allah th nimbalan
Pk ku anjeun sapaatan
2. Ditilik tina eusina
a. Muji kaagungan Alloh
b. Sholawat ka Rosululloh
c. Doa jeung tobat ka Alloh
d. Mnta sapaat ka Rosululloh
e. Nashat
f. Pangajaran agama Islam
g. Etika
3. Ditilik tina basa (purwakanti)
Purwakanti th nyata sora basa nu mh sarua tina kecap-kecap dina unggal padalisan atawa
unggal pada. Pikeun mikanyahona, tengetan sora engang panungtung unggal kecapna.
Contona:
Eling-ling dulur kabh; ibadah ulah campolh; beurang peuting ulah welh;
bisina kaburu pah.
Sora h dina tungtung kecap kabh, campolh, welh, jeung pah disebutna murwakanti.
LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN
Regepkeun ku hidep ieu pupujian nu dinadomkeun !
1) Hayu urang babahanan
Pikeun bekel pangbalikan
Sing loba amal-amalan
Ibadah sing husu pisan
Sabada hidep ngaregepkeun sarta nembangkeun pupujian bieu, jawab soal di handap !
1. Pupujian di luhur diwangun ku .
a. tilu pada
b. opat pada
c. lima pada
d. genep pada
2. Tina sapada diwangun ku
a. sapadalisan
b. dua padalisan c. tilu padalisan d. opat padalisan
3. Pupujian di luhur judulna Tauhid, maksudna
a. Muji Alloh
b. Ngagungkeun Alloh
c. Ibadah ngan ka Alloh
d. Syukuran ka Alloh
4. Maksud babahanan dina pupujian Tauhid pada kahiji nyata
a. bebekelan ku harta
b. bebekelan ku lmu
c. bebekelan ku amal ibadah
d. bebekelan ku pakean
5. Ditilik tina eusina, ta pupujian teh kaasup kana pupujian nu maksudna
a. nitah
b. ngajak
c. nyaram
d. Ngagungkeun
6. Upama ditilik tina itikad pangarangna, eusi ta pupujian mangrupa
a. dorongan kana kahadan
b. kahanjakal
c. kaayaan jero kubur
d. papatah
7. Hirup jeung Sumebarna pupujian th di
a. sakola umum
b. lingkungan pasantren
c. madrasah
d. kantor-kantor
8. Tujuan awal pangna para ulama/kiyai ngagunakeun pupujian nyata
a. pikeun ngirut jalma sangkan asup Islam
b. sangkan resep di masjid
c. pikeun hiburan
d. sangkan teu bosen ibadah
9. Biasana pupujian sok dinadomkeun ku parasantri dina mangsa
a. sammh adzan
b. waktu adzan
c. sanggeus adzan
d. sabada sholat
10. Pupujian nu kaasup sholawat eusina netelakeun ngeunaan
a. Kaagungan Alloh
b. Sajarah paranabi
c. Riwayat Nabi Muhamad SAW
d. Sajarah sahabat
KABEUNGHARAN KECAP
1. ibadah
= pagawan anu didadasaran karana miharep rido Alloh tur nyonto kana sunah
rosul.
2. husu
3. amal
4. sobat
5. bugang
6. mungpang
7. hisab
8. bekel
= kadaharan atawa jeung duit nu dibawa nyaba keur kaberluan di jalan jeung di
panyabaan
9. ajal
= waktu maot, Nu gering th cageur deui dan can tepi kana ajalna.
UJI KOMPETENSI
Jawab/lengkepan pananya ieu di handap !
1. Dumasar kana asal kecapna, nu disebut pupujian nyata
_____________________________________________________________________________
2. Kumaha pross sumebarna pupujian di masyarakat ?
_____________________________________________________________________________
3. Ntlakeun ngeunaan hal naon ba pupujian th ?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
4. Tulis conto pupujian nu ku hidep dipikanyaho anu eusina mangrupa atikan agama !
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
5. Paraprasekeun (tuliskeun dina wangun lancaran) maksud / eusi ieu pupujian !
Mun urang boga rumasa
Nu masihan pangabisa
kedahna disasar-sasar
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
ISTILAH KAAGAMAAN
Dina Basa Sunda loba kecap-kecap nu patali jeung istilah kaagamaan utamana istilah dina
agama Islam. Eta hal teh lantaran ayana akulturasi antara budaya urang Sunda jeung budaya Islam.
Malah dina kahirupan sapopoe eta istilah kaagamaan teh geus teu asa tina basa agama, tapi asa asli
tina Basa Sunda asli. Contona bae dina pupujian, loba kapanggih istilah-istilah kaagamaan.
Istilah
Kaagamaan
Sabar
Soleh
Shobri
Sholihah
Kubur
Yakin
Subuh
Kupur
Pajar
Qubuuri
Yaqiin
Shubha
Kafaruu
Fajri
Asalna
MATERI PANAMBAH :
1. Kecap Rajekan
2. Kalimah ngantet jeung kalimah bilangan
3. Ngarang ngeunaan obyek wisata
Sumber
Q.S. 103: 3
Q.S. 103: 3
Q.S. 100: 9
Q.S. 102: 5
Q.S. 100: 11
Q.S. 98: 6
Q.S. 97: 5
RENCANA PEMBELAJARAN 2
Satuan Pendidikan
Mata pelajaran
Kelas / Semester
Alokasi Waktu
I.
II.
: SMP/MTs
: Bahasa Sunda
: VII / 2
: 180 menit ( 2 x pertemuan)
STANDAR KOMPETENSI
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara tertulis dalam bentuk menulis
pengalaman, biografi, sajak, bahasan dan menulis berita.
KOMPETENSI DASAR
Menulis Sajak
B. INDIKATOR
Dapat menulis sajak sederhana
Dapat memilih kata-kata (diksi) dengan tepat
Dapat menulis larik-larik (padalisan) yang bermakna
Dapat menulis sajak yang mengandung gaya bahasa, irama (wirahma) dan purwakanti
dalam pembacaannya
Dapat memperbaiki atau menyempurnakan naskah sajakDapat merencanakan tulisan
dalam kerangka karangan
VI.
MATERI POKOK
Sajak
Mengetahui
Kepala Sekolah
Cingambul,
Januari 2011
Guru Bahasa Sunda
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
2. Hidep kacida resepna ningal gunung Ciremai anu jangkung. Warna hjo, puncakna katutup
ku mga bodas nu maraju katebak angin.
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
3. Pasawahan mani ngaplak lega pisan. Parna geus karonng tereh dipann. Di tengah sawah
aya bebegig pikeun nyingsieunana manuk piit, dijieun tina kararas diknca ku tali ka saung.
Manuk leutik ting geleber luhureun par bangun suka bungah.
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Cing ayeuna hidep nyieun hiji sajak bbas. Eusina bisa ngagambarkeun ngeunaan kasedih,
kabungah, kabingung, kanyaah, kandahan alam, kaagungan Alloh, jeung sajabana nu kungsi
karasa, katempo jeung kaalaman ku hidep.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
MATERI PANAMBAH :
1. Harti konotatif
2. Harti denotatif
RENCANA PEMBELAJARAN 3
Satuan Pendidikan
Mata pelajaran
Kelas / Semester
Alokasi Waktu
I.
: SMP/MTs
: Bahasa Sunda
: VII / 2
: 180 menit ( 2 x pertemuan)
STANDAR KOMPETENSI
Mampu membaca, memahami dan menanggapi bentuk dan jenis wacana sejarah lokal/babad,
wacana percakapan, wacana dongeng dan carita pondok
X.
KOMPETENSI DASAR
Membaca sejarah lokal/babad
A.
XI.
INDIKATOR
Dapat memahami isi wacana atau cerita
Dapat memahami kedudukan dan peranan tokoh-tokoh
Dapat memahami hubungan kausalitas antarperistiwa kesejarahan
Dapat memahami pertautan antara tokoh, peristiwa dengan wilayah setempat
MATERI POKOK
Sejarah Lokal/Babad
Cingambul,
Januari 2011
Guru Bahasa Sunda
Sabada ngawurukkeun bagbagan agama Islam, Pangran Muhamad terus matuh di Gunung
Margatapa. Ari Siti Armilah ihtiar pikeun ngislamkeun Nyi Rambut Kasih. Ngan Nyi Rambut Kasih
tetep tagen kana agemanana, tepi ka ahirna mah ngahiyang.
Sabada ditinggalkeun ku ratuna, Karajaan Sindangkasih aya dina kakawasaan Cirebon, sarta
saterusna mah dingaranan Majalengka.
LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN
KABEUNGHARAN KECAP
XV. Langka = euweuh
Komara
= wibawa
Panutan
= nu dipikadeudeuh, nu dipikacinta
Geledegan
Ngawatek
= mapatkeun
Matuh
Tagen
Ngahiyang
= ngaleungit
UJI KOMPETENSI 1
Sabada maca Babad Majalengka, jawab pananya ieu di handap !
1.
Dumasar kana eusi perda, ayeuna milangkala Majalengka th nincak taun kasabaraha ?
_____________________________________________________________________
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Naon nu diucapkeun ku dua utusan barang nu dimaksudna teu tinekanan, naon maksudna ?
_____________________________________________________________________
10.
Kumaha sikep Ratu Sindangkasih basa diajak ku Siti Armilah sangkan ngagem agama
Islam ?
_____________________________________________________________________
UJI KOMPETENSI 2
Tulis ringkesan Babad Majalengka ku basa hidep sorangan !
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
UJI KOMPETENSI 3
Tulis hiji Babad (sajarah hiji lembur) nu ku hidep dipikanyaho, tulis ku basa nu had !
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Materi panambah :
1. Rarangken hareup barang2. Rarangken hareup pada3. Rarangken hareup sil- /silih-
RENCANA PEMBELAJARAN 4
Satuan Pendidikan
Mata pelajaran
Kelas / Semester
Alokasi Waktu
I.
: SMP/MTs
: Bahasa Sunda
: VII / 2
: 180 menit ( 2 x pertemuan)
STANDAR KOMPETENSI
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara tertulis dalam bentuk menulis
pengalaman, biografi, sajak, bahasan dan menulis berita.
XVI.
KOMPETENSI DASAR
Menulis biografi
A.
INDIKATOR
Dapat memilih tokoh dengan kriteria yang tepat
Dapat merencanakan tulisan dalam kerangka karangan
Dapat menunjukkan pentingnya tokoh yang ditulis
Dapat memilih peristiwa penting dari kehidupan tokoh
Dapat menceritakan (naratif) riwayat hidup tokoh secara kronologis
Dapat memperbaiki atau menyempurnakan naskah biografi
Cingambul,
Januari 2011
Mengetahui
Kepala Sekolah
program Magister anu lulus taun 1999. Lian ti ta kasuksesan Anjeunna teu leupas tina pangrojong
garwana nyata Ibu Dra. Hj. Dedeh Nurhayati, M.Pd. katut palaputrana anu lima.
Ti mangsa rumaja knh anjeunna resep icikibung dina organisasi, diantarana ba PII, HMI,
PUI, GOLKAR jeung PGRI. Aktifna dina widang organisasi th lain pdah aya nu dierong tapi
mangrupa pengabdian, pangalaman jeung pikeun ngadwasakeun diri.
Taun 1976 Anjeunna jeneng guru SD, taun 1981 jeneng guru SPG, taun 1995 jeneng Kepala
SMA, taun 2001 jeneng Kabid Dikmen, ti taun 2003 jeneng Kadisdik Kabupaten Majalengka.
Buah tina kaparigelanana dina mancn gaw, anjeuna knging sababaraha pangleler ti
Presiden diantarana ba: salami taun 2004 nampi Anugrah Widya Krama Pendidikan, Anugrah
Pemuda, sareng Anugrah Keaksaraan Fungsional dina raraga HAI ( Hari Keaksaraan Internasional).
Masih dina taun 2004 pancegna dinten Minggu 28 Maret di Grand Ballroom Hotel Aryaduta
Anjeunna nampi pangllr ti IHRDP (International Human Resourses Development Pragram)
Kharisma Indonesia The Internasional Foundation anu dipingpin ku Prof. Ir. Octavioanus
Rondonuwu, M.Ec., margi Anjeunna diajen kalebet inohong anu kalintang merhatoskeun widang
atikan jeung kamekaran sumberdaya manusia.
LEMBAR PERBAIKAN /PENGAYAAN
Jawab pananya ieu di handap !
1. Saha anu jeneng Wakil Bupatai Kabupaten Majalengka periode 2008-2013 th?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
2. Terangkeun deui asal muasal anjeunna !
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
3. Tuliskeun, di mana wa anjeunna sakola ?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
4. Kumaha sikep H. Karna Sobahi, M.Pd. ka barudak nu teu mampuh sakola? Naon buktina ?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
5. Tuliskeun jujutan riwayat padamelanana !
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
6. Tuliskeun, organisasi naon wa nu ku anjeunna diiluan !
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
7. Kumaha sikep hirup Pa H. Karna th ? Naon buktina ?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
8. Tuliskeun, kumaha motto hirup Pa H. Karna ?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
9. Jntrkeun, anugrah naon wa nu dillrkeun ka Pa Haji Karna boh ti presidn boh ti organisasi
sjnna ?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
10. Ajn atikan naon nu kapanggih sabada hidep maca ta biografi ?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Sabada hidep nengetan conto karangan biografi Drs. H. Karna Sobahi, M.M.Pd., katitn yn
hal-hal nu ditulis dina karangan biografi th di antarana nyata :
1. tempat, po, jeung tanggal dibabarkeunana;
2. indung, bapa jeung kulawargana;
3. kahirupan mangsa leutik knh nepi ka dwasa;
4. cita-citana;
5. pendidikan anu kungsi kaalamanna;
6. jabatan atawa kalungguhan anu kungsi kacangkingna;
7. pangajn/penghargaan anu kungsi katarima;
8. jeung sajabana.
UJI KOMPETENSI
Sangkan hidep bisa nulis karangan biografi, conto data ieu di handap ku hidep mekarkeun jadi
karangan biografi.
Jenengan
Lahir
:
:
:
:
Dian
SD Mekarmulya, taun 1971; SMP, taun 1977; SMA Negeri
Majalengka, 1980; ITB Jurusan Teknik Bangunan, 1983 lulus taun
1989 nilai rata-rata A.
Digawe
Pupus
RENCANA PEMBELAJARAN 5
Satuan Pendidikan
Mata pelajaran
Kelas / Semester
Alokasi Waktu
I.
: SMP/MTs
: Bahasa Sunda
: VII / 2
: 180 menit ( 2 x pertemuan)
STANDAR KOMPETENSI
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita tentang
penglaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan, menceritakan
tokoh, dan bercakap-cakap dengan teman.
INDIKATOR
Dapat memilih tokoh idola dengan pertimbangan yang baik
Dapat menjelaskan kelebihan tokoh idola
Dapat menjelaskan makna kelebihan atau keunggulan itu
Dapat menanggapi berbagai aspek terpuji dan keteladanan tokoh idola
Dapat menjawab pertanyaan tentang tokoh idola
Dapat memperbaiki atau menyempurnakan penceritaan
Januari 2011
Mengetahui
Kepala Sekolah
Materi Panambah :
* Kecap serepan tina Basa Indonesia
RENCANA PEMBELAJARAN 6
Satuan Pendidikan
Mata pelajaran
Kelas / Semester
Alokasi Waktu
: SMP/MTs
: Bahasa Sunda
: VII / 2
: 180 menit ( 2 x pertemuan)
I.
STANDAR KOMPETENSI
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara tertulis dalam bentuk menulis
pengalaman, biografi, sajak, bahasan dan menulis berita.
INDIKATOR
Dapat memilih topik (jejer) yang cocok untuk karangan eksposisi
Dapat merencanakan tulisan dalam kerangka karangan
Dapat menulis bagian pembukaan dengan jelas
Dapat menerangkan prosedur, langkah-langkah atau proses secara sistematis
Dapat menerangkan tiap prosedur, langkah atau proses dengan jelas dan singkat
Dapat menggunakan bahasa yang lugas, kata yang tepat, dan kalimat-kalimat yang efektif
Dapat menulis bagian penutup dan kesimpulan dengan baik
Dapat memperbaiki atau menyempurnakan naskah bahasan
XXVII.
MATERI POKOK
Bahasan
XXVIII. KEGIATAN PEMBELAJARAN
A. PERSIAPAN
Apersepsi
motivasi
KEGIATAN INTI
Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik menulis bahasan
(karangan eksposisi)
Dengan bimbingan guru siswa menulis bahasan yang disenang oleh siswa
Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan tulisannya
PENUTUP
Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari
Siswa ditugaskan untuk membaca karangan bahasan pada majalah atau koran
XXIX.
MEDIA DAN SUMBER BELAJAR
Buku pegangan
Majalah
Surat kabar
XXX.
PENILAIAN
Prak ku hidep tulis hiji karangan eksposisi (bahasan)! Basana kumaha hidep sarta ulah poho
gunakeun basa Sunda nu merenah tur henteu matak pikaboseneun nu maca !
Mengetahui
Kepala Sekolah
Cingambul,
Januari 2011
Guru Bahasa Sunda
ngajntrkeun lumangsungna hiji kajadian boh nu ciknh lumangsung boh anu geus heubeul.
Hasan Shadily ntlakeun dina Kamus Inggris-Indonesia yn karangan ksposisi nyata karangan
anu ntlakeun hiji pross atawa ngajntrkeun gagasan hiji jalma. Pangajaran, eusi ceramah,
laporan jeung tajukrencana og biasana ditulis mangrupa karangan bahasan (ksposisi).
Dina karangan ksposisi, hal anu ditulis kudu jntr ulah aya hal nu matak ragu-ragu.
Malah sangkan leuwih ngayakinkeun ka nu maca dina karangan bisa dilengkepan ku data anu
jelas.
Hidep kudu bisa nulis karangan ksposisi. Lngkah-lngkah nu kudu dipigaw diantarana:
Pilih jejer (topik) nu luyu;
Jieun heula rangkay karangan;
Robah rangkay karangan jadi karangan anu lengkep;
Gunakeun kecap-kecap anu jelas tur kalimah-kalimah anu fktif;
Hal nu kudu ditulis nyata :
1. Bubuka; tulis bagian bubuka kalawan jelas;
2. Eusi; jntrkeun kalawan jelas eusi karangan, prosdurna, jeung lngkah-lngkah (prossna).
3. Panutup, tulis bagian panutup kalawan jelas.
Karangan eksposisi eusina bisa ngagambarkeun ngeunaan lengkah-lengkah atawa proses
produksi. Jejer nu rek ditulis upamana cara-cara nyieun kadaharan, proses nyieun hiji karya seni,
lngkah-lengkah ngoperasikeun hiji alat, jeung sajabana.
Sangkan leuwih jntr, baca tur tengetan conto karangan ksposisi di handap !
Conto 1
Rangkay Karangan:
Bubuka
Eusi
Panutup
mere motivasi sangkan nu maca hayang nyoba nyieun nasi gorng istimewa.
NASI GORENG ISTIMEWA
Urang geus teu anh deui kana nasi gorng. Malah sigana mangrupa sarapan istimwa
sammh indit ka pagawean atawa ka sakola. Tapi lolobana lamun nyieun nasi gorng th asal
sangu digorng sarta cukup ukur dipurulukan ku uyah wungkul. Atuh rasana og kurang lezat.
Kudu kumaha atuh sangkan nasi gorng teh nikmat karasana ? Tangtu aya lmuna. Panasaran ?
Hal nu kudu diperhatikeun lamun urang rk nyieun nasi gorng istimewa nyaeta bahanbahanna, bungbuna, panglengkep, jeung cara nyieunna.
Bahan nu diperlukeun diantarana ba sangu tiis 450 gram, minyak sayur 3 sndok
makan, cai panas 200 mili, jeung daun konng nu diiris sing lembut.
Sangkan lezat rasana tangtu kudu mak bungbu. Bungbu nu diperlukeun diantarana
bawang beureum 8 sihung, bawang bodas 2 sihung, konng 5 cm jeung uyah sasndok enth.
Bungbu nu ditataan tadi dirndos nepi ka lemes pisan.
Pikeun ngalengkepan nasi gorng istimewa nyata gorng emping, bontng meunang
motongan aripis, jeung gorng jambal nu geus dipotong pasagi sntian.
Ayeuna kumaha cara ngolahna sangkan hasilna nyugemakaeun ? Mimiti, bungbu nu geus
meunang ngarndos th ditumis nepi ka seungit. Tuluy asupkeun sangu nu tiis kana bungbu tadi,
aduk-aduk sing walatra sangkan bungbuna ngahiji tur nyerep. Tambahkeun daun konng nu geus
lembut bari diaduk-aduk deui nepi ka asak.
Kumaha gampang pisan pan ? Tah sangkan leuwih nikmat, nasi gorng istimwa th
diawur ku gorng jambal. Sarta dilengkepan ku gorng emping jeung bontng meunang
motongan.
Geura cobaan resp nasi gorng istimwa khas Jawa Barat ieu. Pasti bakal deudeuieun.
Conto 2
Rangkay Karangan:
Bubuka
Eusi
Panutup
Sakur urang Sunda mah pasti moal bireuk kana sato nu disebut kelenci. Tapi sigana mah aya
og nu apal kana ngaran teu apal kana rupa. Kelenci th sato nu kacida lucuna. Gedna teu bda ti
ucing. Malah gibas mah leuwih ged batan ucing.
Kelenci kaasup sato nu halal, dagingna loba pisan kandungan gizina. Atuh kokotorna, bisa
dijieun gemuk pikeun tutuwuhan. Hasilna alus pisan.
Ngukut kelenci teu susah, sabab sajaba ti parabna ukur ku jukut th, kelenci mah jarang
katerap kasakit deuih. Lamun teu aya jukut bisa diparab ku kangkung atawa wortel, pokokna
sabangsa sayuran atawa dangdaunan anu seger. Ngan aya kaistimwaanana, lamun keur nganak
sok ngali liang nepi ka aya samterna. Atuh mun urang hayang nwak th hs kudu nungguan
bongohna.
Lamun ngajuru, kelenci sok leuwih ti dua. Malah sok aya nu nepi ka lima. Lamun kelenci
geus gede, sok dipeuncit tuluy dagingna diolah. Dibungbuan saperti masak daging domba atawa
daging hayam. Aya nu disat, diopor, disop, digorng jeung sajabana.
Di Rstoran mah daging kelenci th leuwih loba nu disat. Sabab, sajaba ti rasana gurih th,
seungit deuih.
Ku sabab ieu sato th loba kaunggulanana, urang bisa miara pikeun ngeusi waktu luang.
Rangka karangan :
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________________________________________
JUDUL : ______________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
________________________________________________
______________________________________________________________________________
___
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Materi Panambah :
1. Kecap Kantetan Rakitan dalit
2. Kecap kantetan rakitan anggang
RENCANA PEMBELAJARAN 7
Satuan Pendidikan
Mata pelajaran
Kelas / Semester
Alokasi Waktu
: SMP/MTs
: Bahasa Sunda
: VII / 2
: 180 menit ( 2 x pertemuan)
I.
STANDAR KOMPETENSI
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita tentang
pengalaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan, menceritakan
tokoh dan bercakap-cakap dengan teman
INDIKATOR
Dapat memilih topik bahasan yang penting atau berguna
Dapat memulai bahasan dengan pembukaan yang baik
Dapat menyajikan bagian-bagian bahasan dengan susunan yang sistematis
Dapat menyajikan bahasan dengan bahasa, pilihan kata atau kalimat-kalimat efektif
Dapat berbicara dengan penampilan yang baik
Dapat mengakhiri bahasan dengan penutup yang baik
Dapat menjawab pertanyaan-pertanyaan tentang isi bahasan
XXXII.
MATERI POKOK
Bahasan
XXXIII. KEGIATAN PEMBELAJARAN
A. PERSIAPAN
Memeriksa kesiapan siswa
Apersepsi
motivasi
KEGIATAN INTI
Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik menyampaikan
bahasan serta hal-hal yang harus disampaikannya
Secara bergantian siswa menyampaikan bahasan yang telah ditulisnya dengan teknik
dan bahasa yang baik
Bersama-sama memperhatikan temannya yang sedang menyampaikan bahasan
Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan kesalahan dalam
menyampaikan bahasan
PENUTUP
Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari
Siswa dimotivasi untuk berani mengemukakan gagasan atau hal lainnya
XXXIV. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR
Buku pegangan
Tabloid
XXXV.
PENILAIAN
Prak tepikeun ku hidep bahasan nu geus ditulis kalawan bener boh cara nyaritana boh basa nu
digunakeunnana !
Mengetahui
Kepala Sekolah
Cingambul,
Januari 2011
Guru Bahasa Sunda
Dina kompetnsi nu ti heula hidep geus diajar nulis karangan ksposisi (bahasan).
Ayeuna hidep kudu bisa nepikeun ta bahasan di hareupeun babaturan. Tujuanana
sangkan babaturan nyaho kana eusi karangan sarta hayang nyoba ngolah atawa
ngalaksanakeun nu geus dipraktkkeun ku hidep.
Nepikeun bahasan kudu lengkep tur sistematis. Maksudna ulah diliwatan sawarh
atawa diclkclok, tapi kudu ngaguluyur ti mimiti bubuka, eusi, nepi ka panutup. Kad
gunakeun kalimah-kalimah anu fktif sarta ucapkeun sing jntr sangkan kaharti
maksudna.
______________________________________________________________________________
__________________________________________
Materi panambah :
Kecap Pagawean Rundayan
RENCANA PEMBELAJARAN 8
Satuan Pendidikan
Mata pelajaran
Kelas / Semester
: SMP/MTs
: Bahasa Sunda
: VII / 2
Alokasi Waktu
I.
STANDAR KOMPETENSI
Mampu membaca, memahami dan menanggapi bentuk dan jenis wacana sejarah lokal/babad,
wacana percakapan, wacana dongeng dan carita pondok
XXXVI.
KOMPETENSI DASAR
INDIKATOR
Dapat membaca carita pondok dengan lafal dan intonasi yang baik
Dapat menceritakan ringkasan carita pondok dalam parafrase
Dapat memahami isi carita pondok
Dapat menanggapi carita pondok atas berbagai aspeknya
XXXVII.
MATERI POKOK
Cerita pendek
XXXVIII. KEGIATAN PEMBELAJARAN
A. PERSIAPAN
Memeriksa kesiapan siswa
Apersepsi
motivasi
KEGIATAN INTI
Secara bergantian siswa membacakan wacana cerita pendek
Bersama-sama menyimak dengan seksama cerita pendek yang dibacakan
Bertanya jawab tentang tema yang dibaca
Bertanya jawab tentang unsur-unsur cerita pendek
Bertanya jawab tentang isi bacaan
PENUTUP
Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari
Siswa ditugaskan untuk mencari dan membaca cerita pendek lainnya pada koran,
majalah serta menelaah isinya
XXXIX. MEDIA DAN SUMBER BELAJAR
Wacana cerita pendek
Buku pegangan
Majalah
Surat kabar
XL. PENILAIAN
1. Sebutkeun topik/pikiran utama eta carpon !
2. Saha palaku dina eta wacana teh ?
3. Kumaha watek/ pasipatan eta palaku nu kapanggih dina eta wacana ?
4. Di mana jeung iraha lumangsungna eta kajadian ?
5. Amanat naon nu kapanggih tina eta paguneman ?
Mengetahui
Kepala Sekolah
Cingambul,
Januari 2011
Guru Bahasa Sunda
kahirupan sapopo. Sok sanajan pondok, eusi carpon karasa hirup lantaran aya konflik.
Unsur-unsur dina carita pondok diantarana tma, galur, palaku, waktu jeung tempat kajadian
sarta amanat atawa ajn atikan nu kapanggih tina ta carita.
UJI KOMPETENSI 1
Baca carita pondok (carpon) di handap, nu sjn ngabandungan kalawan saregep !
BABALIK PIKIR
Geus opat po Esti teu sakola. Panas tiris babakuna mah. Tadi g geuning aya budak sakola mani
ngaliud, ngalayad. Malum Esti mah ketua kelas tur nyaahan pisan ka babaturan th. Katurugturug jelema aya. Sakalieun aya budak nu teu bogaeun buku th, Esti mah tetelepk, jorojoy
hayang ulin cenah ka imah babaturan th. Mun geus puguh katempona babaturanna th teu
mampuh, Esti sok buru-buru mangmeulikeun buku. Pikareueuseun puguh g. Keur mah pinter,
anak nu beunghar, katurug-turug bageur deuih.
Kasolhan Esti th hanjakalna teu meunang pangrojong ti kolotna. Ayeuna g bapana keur
tutunjuk bari hahaok. Bapana kacida ambekeunana basa tadi Bu Rida wali kelasna nganuhunkeun
kana kasaan putrana nu tos masihan kasur sapuratina ka Ikeu babaturan sakelasna. Sihorng
budak th nyokot tabunganana.
Paingan atuh duit th bak ba. Yeuh Bapa jeung Ema bisa kieu teh usaha popohoan. Dug hulu
pet nyawa. Ulah kna-kna tabungan th leuleuwihan duit bekel, tuluy sangeunahna dibagibagikeun.
Esti cicing ba. Hatna manghanjakalkeun ku naon Si Ikeu mak ngobrol sagala ka Ibu Rida?
Kumaha atuh? Kasalahan manhna geus nembrak. Teu bbja ka indung bapana. Ceuk pamikirna
bbja og ka baseuh-baseuh biwir da pasti moal diidinan, sedengkeun Ikeu kacida butuh pisan ku
bantuanana. Ikeu sarna ukur dina raranjangan ditilaman ku samak salambar. Bantalna og
buntelan bubututan. Teu bisa majar kumaha, da geus tigejebur, geus baraseuh. Esti ngeluk ba
tungkul hareupeun bapana. Manhna teu wanieun ngarrt-rrt acan. Lalaunan cai sakeclak
maseuhan pipina nu pias. Da puguh hudang gering ta. Satuluyna mah ngagukguk ceurik menta
dihampura ka bapana.
Sanggeus kajadian harita Esti tara deui kumawani barangbr ka babaturanana, sanajan dina hat
leutikna mah mungguh aya perang rongkah nu teu bisa kaungkulan ku sorangan. Bekelna og
diseret ayeuna mah ku bapana th. Keun Bapa ba nu nabungna, sakalian di bank. Engk og
keur saha deui, kabh og dalah jang anak. Kitu ceuk Pa Uja juragan angkot nu kacida keur
meumeujeuhna beunghar.
Orokaya da jalma th teu nanjeur ba, sataun ti harita barang Esti nak ka kelas 3 SMP angkotna
tabrakan, nu maotna og aya opatan, atuh lumayan og bayana th. Lian ti baya, gegedna mah
jadi beuki melang loba angkot th. Kurang katenangan. Kendat saminggu ti harita motor anyar di
buruan aya nu maling. Acan og opat puluh po ti barang angkot tabrakan, Pa Uja ujug-ujug
gareuneuk sababadan. Barang dipariksa th cenah infeksi darah. Geus mh sabulan awakna
leuleus wa, kituna mah kandungan hmoglobinna ngan lima. Jauh pisan tina wates normal.
Sor-sor Pa Uja ngadaweung pipir jandla. Nyawang mangsa-mangsa katukang basa manhna
jagjag. Kacida pohona kana gering. Mangsa teu boga kasusah, tara hayang nyaho kana kasusah
batur. Ari ayeuna? Geuning kacida bungahna mun aya nu ngalongok, komo mak mbl-mbl
ngadunga sagala nggal damang, cenah. Atuh da teu kitu kumaha Pa Uja mah mun lolongak ka
tatangga atawa kawawuhan th cukup diwakilan ku pamajikan ba. Basa leungit motor og Ikeu
babaturan Esti mak ngomong kieu, Moal sesaheun Alloh mah ngagentosan deui rejeki Bapa,
komo deui da Bapa mah seueur kasaanana. Puguh matak ddngeun na ceuli Pa Uja mah.
Liang irung asa rebh-rebh ba.
Pa, nuju naon sonten-sonten jiga nu ngemu kabingung. Tong dimutan ba panyawat mah. Apan
ayeuna og maju ka damang. Tos dileueut landongna? Bi Erus pamajikanana nanya.
Pa Uja ngarenjag, Kadieu geura Ma, saha budak anu dipangmeulikeun kasur ku Esti teh?
Oh, Ikeu. Karunya budak th geus pahatu lalis. Untung wa aya knh indung kolotna. Ceuk
Esti mah bumina og bilik jeung taneuh keneh handapna oge. Watir puguh g. Teu kajudi ku ema
mah kumaha ninina kudu dagang sorabi bari jeung nyakolakeun incu.
Kutan, Ema g wawuh?
Henteu ari wawuh mah. Eta w dongng Esti. Tuh di ditu lemburna mah, di Banjaran Hilir.
Pa Uja unggut-unggutan.Punten Ma, pangnyaurankeun Esti, pokna th.
Pamajikanana ngalos, teu lila norojol deui. Ayeuna mah bareng jeung Esti, budakna.
Aya pikersaeun naon naon, Pa? Esti kacida sopanna. Kituna mah budak th sapopona balik ti
sakola idek liher ba di Pasantrn Darul Falah. Sahenteuna budak th ngarti kana bagbagan
agama.
Ka dieu geulis, geuning hidep th kacida solhna. Bapa kakara sadar yn hidep th lir endog
hayam keur Bapa mah.
Ku naon Bapa th?
Enya ulah waka adigung, komo Bapa mah ukur tamat SD. Najan bijilna tina bujur hayam ari
endog mah teu burung didahar.
Kumaha maksad Bapa th?
Insya Alloh ti semet ayeuna Bapa taat ngaluarkeun jakat mal jeung rk ngarojong satemenna nu
kadada kaduga ku Bapa, kana kahayang Esti ngabantu barudak sakola nu kolotna kurang
mampuh.
Bapa...! Esti ngarangkul Bapana. Hujan cimata kabungah, muji sukur ka Pangran dipaparin
pituduh babalik pikir. Sor harita keur Esti mah wuwuh pinuh ku kabagjaan.
Tina : Rinengga Basa (Drs. M Yusuf Sy., Spk.)
Materi Panambah :
Kalimah kaayaan
RENCANA PEMBELAJARAN 9
Satuan Pendidikan
Mata pelajaran
: SMP/MTs
: Bahasa Sunda
Kelas / Semester
Alokasi Waktu
I.
: VII / 2
: 180 menit ( 2 x pertemuan)
STANDAR KOMPETENSI
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita tentang
pengalaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan, menceritakan
tokoh dan bercakap-cakap dengan teman
INDIKATOR
Dapat memilih dan mengucapkan salam pembuka atau membalas salam pembuka dengan
baik
Dapat berbicara dengan volume suara dan intonasi yang baik
Dapat mengungkapkan maksud dengan singkat dan jelas
Dapat menjawab pertanyaan mitra bicara dengan singkat dan jelas
Dapat menggunakan bahasa secara efektif dan santun
Dapat menyempurnakan pembicaraan dengan telepon
Cingambul,
Januari 2011
Guru Bahasa Sunda
Telepon nu asalna tina kecap tl (jarak jauh) jeung phone (sora) kaasup salah sahiji alat
komunikasi anu efektif tur fisin. Pangna disebut fktif, sabab ku ayana telepon urang bisa
nyarita kalawan jntr sanajan teu jonghok jeung nu diajak nyaritana. Efisien lantaran urang teu
kudu ngajugjug tempat nu rek diajak nyarita anu tempatna jauh sarta ngaluarkeun ongkos nu leuwih
mahal batan nelepon. Komo lamun nu dijugjugna suwung, pamaksudan urang th tangtu moal
tinekanan.
Cindekna maksud jeung tujuan ayana telepon nyata pikeun ngagampangkeun dina
komunikasi anu sipatna dadakan, rusuh jeung jauh.
Nyarita dina telepon kudu mak tata krama atawa aturannana.
Saperti :
1. Basa nu digunakeun kudu merenah luyu jeung tatakrama;
2. Sora waktu nyarita henteu halon teuing atawa tarik teuing;
3. Bener cara nyekel jeung nyimpen gagang teleponna;
4. Nyarita saperluna ba, bisi nu sjn rk nelepon;
5. Ucapkeun salam sammh atawa sanggeus brs paguneman.
6. Gunakeun kalimah anu efektif sangkan gampang kaharti.
Upamana:
Halo, ieu nyarios sareng saha?
Halo, Assalamualaikum, bad nyarios sareng saha?
Halo, dupi ieu sareng saha?
Halo, wilujeng njing!
Sangkan leuwih jntr, baca paguneman di handap!
( Kriing...kring ....kriing...) Shonya lumpat muru ka tempat telepon. Gagang telepon tuluy diangkat,
kadng sora nu nelepon.
Nu nelepon
Shonya
Yudi
Nu nelepon
Yudi
Nu nelepon
Yudi
Nu nelepon
Yudi
: Sukur atuh ari kitu mah, kad ulah bohong nya. Didagoan yeuh!
Nu nelepon
: Insya Alloh. Tos nya sakieu heula. Salam ka nu tadi narima telepon, hatur nuhun
kituh! Assalamualaikum!
Yudi
: Waalaikum salam.
: _____________________________________________________________
Shonya
: _____________________________________________________________
Yudi
: _____________________________________________________________
Nu nelepon
: _____________________________________________________________
Yudi
: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Nu nelepon
: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Yudi
: _____________________________________________________________
Nu nelepon
: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Yudi
: _____________________________________________________________
Nu nelepon
: _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Yudi
: _____________________________________________________________
UJI KOMPETENSI 2
Tulis ku hidep guneman ngagunakeun telepon. Eusina mangrupa obrolan antara hidep jeung indung,
bapa atawa dulur hidep anu ntlakeun mnta pidua sabab hidep kapilih pikeun milu pasanggiri
biantara jeung maca sajak Sunda di tingkat Kabupatn.
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________