PANDUAN MENJAWAB SOALAN SPESIFIK

Soalan 1: Pengenalan [5 Markah]

(a) Jelaskan maksud dan latar belakang nasionalisme

Nasionalisme bermaksud perasaan cinta akan bangsa dan negara. Perasaan ini akan mencetuskan gerakan untuk
membebaskan tanah air daripada belenggu penjajahan. Contohnya penjajahan British di Tanah Melayu.

Gerakan nasionalisme merupakan usaha masyarakat tempatan menentang apa sahaja bentuk penjajahan oleh kuasa luar.
Penentangan di dorong oleh hasrat membebaskan negara daripada kuasa penjajah. Di Malaysia penentangan terhadap
British dilakukan oleh pemimpin dan rakyat tempatan sejak abad ke-19.

Gerakan ini bertujuan untuk menjaga kepentingan mereka daripada oleh penjajah. Contohnya sejak abad ke-19,
penentangan telah dilakukan oleh beberapa pemimpin tempatan seperti Dol Said, Dato Maharajalela, Rentap dan Mat
Salleh. Gerakan nasionalisme secara menyeluruh telah bermula pada awal abad ke-20.

Soalan 2: Memahami [15 markah]

Soalan 2a: Sebab-sebab / faktor-faktor penentangan

Huraikan sebab-sebab penentangan pemimpin tempatan terhadap British di Tanah Melayu, Sabah dan Sarawak
pada abad ke-19.

Antara sebab penentangan masyarakat tempatan terhadap British di Tanah Melayu ialah dasar penaklukan British.
Penentangan terhadap British oleh masyarakat tempatan adalah disebabkan oleh dasar penaklukan British di daerah
mereka seperti di Naning, Pahang, Kelantan, Terengganu, Sarawak dan Sabah. Dasar penaklukan British terhadap
Negeri-Negeri Melayu bertujuan untuk mengukuhkan kedudukan kuasa politiknya. Melalui dasar ini, penguatkuasaan
politik British menjadi luas dan kawasan itu akan terikat dengan perintah dan peraturannya. Contohnya, Penentangan Dol
Said terhadap British kerana mengambil alih Melaka daripada Belanda. Ini kerana Naning dipaksa menjadi jajahan
takluk British dan membayar ufti.

Selain itu, eksploitasi terhadap ekonomi tempatan menjadi sebab penentangan masyarakat tempatan terhadap British di
Tanah Melayu. Penentangan terhadap British berlaku kerana British ingin menguasai ekonomi tempatan bagi
kepentingannya. Penguasaan ekonomi dilakukan melalui perjanjian yang dimeterai oleh British dengan pemimpin
tempatan. Menerusi perjanjian ini, saudagar dari Negeri-Negeri Selat dibenarkan menjalankan aktiviti perlombongan dan
perdagangan bijih timah . Ini menimbulkan kemarahan penduduk tempatan terhadap British.

Seterusnya, perlaksanaan pentadbiran Barat terhadap masyarakat tempatan. British memperkenalkan sistem cukai,
undang-undang, dan peraturan-peraturan tanah untuk mendapatkan hasil yang maksimum. Peraturan British juga
bertentangan dengan amalan tradisi masyarakat tempatan. Contohnya, tanah boleh dibuka mengikut keperluan mereka
dan tidak perlu membayar cukai. British telah memaksa sistem pentadbiran Barat kepada penduduk tempatan. Sebagai
contoh, di Terengganu, penentangan berlaku kerana British menetapkan bahawa setiap tanah yang hendak dibuka oleh
penduduk tempatan mesti mendapat kebenaran British dan tanah dikenakan cukai.

Campur tangan British dalam adat resam tempatan turut membawa kepada penentangan penduduk tempatan. British telah
memaksa penduduk tempatan menerima nilai-nilai British yang amat bertentangan dengan budaya masyarakat tempatan.
Misalnya di Perak, J.W.W. Birch telah campur tangan dalam adat resam masyarakat Melayu, iaitu amalan menggunakan
orang suruhan. Tindakan Birch telah ditentang oleh pemimpin dan masyarakat tempatan.

Di samping itu, pembesar tempatan kehilangan kuasa dan pengaruh. Ini kerana British telah mengambil kawasan
pentadbiran mereka. Sebelum penjajahan, kebanyakan pemimpin tempatan telah dilantik oleh sultan untuk mentadbir
kawasan tersebut. Perlantikan ini memberi kuasa untuk kepada mereka untuk menjaga hal ehwal daerahnya seperti soal
pentadbiran, ekonomi dan sosial.. Keadaan ini telah menimbulkan perasaan tidak puas hati dalam kalangan pemimpin
tempatan sehingga mendorong mereka menentang British.

Akhir sekali, kesulitan penduduk tempatan. Penduduk tempatan tertekan dengan pelaksanaan undang-undang British
yang menyulitkan kehidupan mereka. Mereka telah memberi sokongan kepada penentangan pemimpin tempatan.
Kesetiaan kepada pembesar tempatan sebagai ketua turut mendorong penduduk tempatan memberikan kerjasama dalam
menentang British.

Soalan 2b: Faktor-faktor pemangkin / kebangkitan / pencetus semangat nasionalisme

(i) Huraikan faktor-faktor pemangkin nasionalisme sehingga perang dunia kedua

Faktor-faktor pemangkin kebangkitan semangat nasionalisme ialan tindakan Sir Andrew Clarke telah memperkenalkan
sistem politik barat. Ini telah memusnahkan sistem politik tradisional tempatan. British telah meletakkan seorang residen
yang mengambil alih pentabdiran negeri daripada pembesar tempatan. Para pembesar diberikan pencen dan tempat
mereka digantikan oleh pegawai British. Bagi orang tempatan perubahan ini mencabar sistem atau amalan tradisi mereka
dan juga menjatuhkan maruah mereka. Hal ini membangkitkan kebencian penduduk tempatan terhadap British.

Faktor pemangkin seterusnya ialah sistem pendidikan Inggeris dan vernakular Melayu yang diperkenalkan pada akhir
abad ke-19, telah melahirkan golongan intelek melayu yang mampu berfikir tentang kemajuan bangsanya. Mereka
menyedari perlunya sumbangan tenaga dan fikiran mereka untuk menyedarkan bangsa Melayu. Mereka telah
menggunakan idea baru untuk memajukan diri dan menolak penjajahan British.

Selain itu, dasar British dalam mentadbir Tanah Melayu telah menggalakkan sesiapa sahaja yang datang untuk melabur,
berniaga, berdagang, bekerja dan menetap di Tanah Melayu. Ramai orang asing telah datang ke Tanah Melayu dan
menetap di sini. Kemasukan orang asing yang berterusan telah meningkatkan jumlah imigran dan menimbulkan
persaingan kepada penduduk tempatan. Mereka menguasai ekonomi Tanah Melayu dalam bidang perlombongan bijih
timah, perladangan, getah dan perniagaan. Orang Melayu mula kekal dengan pertanian padi yang tidak dimajukan oleh
British.

Seterusnya, British juga telah membuka bandar baru sebagai pusat pentadbirannya sedangkan orang Melayu tetap tinggal
di kampung-kampung dengan segala kekurangan. Kemajuan ekonomi seperti perniagaan serta kewujudan prasarana
contohnya elektrik, perkhidmatan pos, telefon, sekolah, hospital dan lain-lain telah meningkatkan taraf hidup di bandar.
Keadaan ini menjarakkan lagi jurang taraf hidup antara orang tempatan di luar bandar dengan imigran dan penduduk di
bandar. Ternyata, dasar British telah memundurkan lagi taraf hidup orang Melayu. Hal ini disedari oleh golongan intelek
melayu dan mereka menjadikannya isu gerakan nasionalisme Melayu.

Faktor pendudukan Jepun juga menjadi pemangkin terhadap gerakan nasionalisme di Tanah Melayu. Pihak Jepun dengan
konsep kawasan Kesemakmuran Asia telah menekankan kebebasan Negara-negara Asia untuk menentukan kemajuan
masing-masing. Dengan konsep ini Jepun menggalakkan orang tempatan berkerjasama dengannya dan berjanji akan
memerdekakan mereka. Bagaimanapun kesengsaraan hidup akibat kekurangan makanan dan ubat-ubatan serta
kekejaman pentadbiran Jepun menyebabkan sebilangan besar penduduk Tanah Melayu membenci penjajahan sama ada
oleh kuasa Barat atau Timur. Bagi mereka semua penjajah tetap zalim dan menekan kehidupan orang tempatan.

Seterusnya, penguasaan Parti Komunis Malaya (PKM) selama 14 hari pada tahun 1945 juga telah membangkitkan
semangat menentang penjajahan dan memulakan penyebaran ideologi komunis. Dalam tempoh itu, PKM telah
menguasai balai-balai polis dan memerintah dengan kejam. Mereka membunuh dan menangkap sesiapa sahaja yang
dianggap sebagai penyokong Jepun. Gerakan ini telah mencetuskan konflik perkauman. Banyak orang Melayu terbunuh
dan rumah mereka dibakar oleh anggota PKM. Serangan mereka telah dibalas oleh orang Melayu di Perak, Johor, dan
Pahang.

Kemunculan mesin cetak telah memberikan kesan kepada penyebaran ilmu pengetahuan dan mendorong penentangan
terhadap British. Perkara ini berlaku kerana melalui buku, akhbar, majalah, kitab agama dan lain-lain idea menentang
penjajah itu dapat disebarkan.

Faktor pemangkin seterusnya ialah Gerakan Pan Islamisme yang telah membangkitkan kesedaran semangat kebangsaan
Tanah Melayu. Gerakan Pan Islamisme merupakan gerakan intelektual Islam seluruh dunia untuk membangkitkan
pemahaman yang lebih progresif terhadap Islam untuk menentang penjajahan Barat ke atas Negara-negara Islam.
Gerakan ini didokong oleh pelajar Islam dari seluruh dunia. Gerakan reformis islam yang dimulakan oleh Syeikh
Muhammad Abduh, pensyarah di Universiti Al-Azhar Mesir telah tersebar luas. Dalam tulisannya beliau telah
memberikan kupasan bahawa islam ialah cara hidup yang menekankan kepentingan dunia dan akhirat, disamping
mendorong umatnya menuju kejayaan. Tulisan Syeikh Muhammad Abduh ini disebarkan dalam majalah al-Manar.
Selain itu gerakan Wahabi yang berlaku di Arab Saudi juga mendesak matlamat sama.

Faktor yang terakhir ialah kesedaran politik serantau yang berlaku di sekitar Asia Tenggara, terutama di Indonesia turut
mendorong kebangkitan nasionalisme di Tanah Melayu. Indonesia yang amat rapat dengan Tanah Melayu dari segi
geografi dan budaya telah mempengaruhi gerakan nasionalisme di Tanah Melayu. Kesedaran ini telah melahirkan ramai
golongan intelektual. Contohnya, Zaba yang banyak mengkritik dasar British.

Soalan 3: Memahami [30 markah]

Soalan 3a: Peristiwa Kebangkitan Pemimpin Tempatan menentang Pentadbiran British

Tanah Melayu

Penghulu Dol Said di Naning.

Penjajah Inggeris telah berjaya menduduki Melaka selepas Perjanjian Inggeris-Belanda pada tahun 1824. Pihak British
telah mendakwa bahawa Naning merupakan sebahagian daripada wilayah Melaka. Oleh itu, British menganggap Naning
berada dibawah kekuasaan mereka. Oleh itu, Naning terpaksa membayar cukai ke Melaka iaitu 1/10 daripada hasil yang
terdapat di Naning. Selain itu, British juga telah mengarahkan supaya semua kesalahan-kesalahan jenayah yang berlaku
di Naning diselesaikan di Melaka kerana British menyalahkan tindakan Dol Said yang menyelesaikan kesalahan jenayah
di Naning pada tahun 1828.

Faktor penentangan di oleh Penghulu Dol Said berlaku apabila beliau menolak dakwaan British yang mengatakan
Naning berada di bawah wilayah British. Beliau juga telah menolak tindakan British yang meletakkan Naning didalam
wilayah mereka dengan tidak membayar ufti 1/10 yang dituntut British kepada Melaka.

Peristiwa penentangan di Naning berlaku apabila tindakan Penghulu Dol Said yang menolak untuk membayar ufti
kepada Melaka telah menyebabkan British menghantar tentera ke Naning untuk menawan Naning pada tahun 1831.
Penghulu Dol Said telah berjaya menewaskan serangan British yang membawa seramai 150 tentera British yang
dipimpin oleh Kapten Wylie dalam usaha mereka menawan Taboh.

Kejayaan Penghulu Dol Said menewaskan tentera British ini kerana Naning telah mendapat bantuan daripada Yamtuan
Ali, Syed Shaba, Penghulu Remai dan Rchat, Dato Kelana Sungai Ujong serta Penghulu Gemencheh. Pada Jun 1832,
British sekali lagi telah menghantar seramai 1200 orang tentera untuk menawan Naning. British telah berjaya
menewaskan Penghulu Dol Said kerana Naning telah menghadapi serangan ini sendirian dengan tidak dibantu oleh
sesiapa. Kekalahan Naning kepada British telah menyebabkan Penghulu Dol Said terpaksa menyerah diri kepada British
pada Febuari 1833. Oleh itu
1.2 Tok Janggut di Kelantan

Faktor penentangan menentang British di Kelantan oleh Tok Janggut berlaku apabila British memperkenalkan Sistem
Penasihat British di Kelantan. Selain itu, pihak British telah memaksa penduduk tempatan untuk menerima pakai sistem
cukai yang diperkenalkan oleh mereka.

Peristiwa penentangan Tok Janggut di Kelantan bermula apabila beliau telah membantah sistem cukai yang telah
diperkenalkan oleh British. Beliau enggan untuk membayar cukai sebagai tanda bantahan kepada sistem cukai yang
diperkenalkan oleh British namun tindakan beliau tersebut tidak dilayan oleh Pegawai Daerah Pasir Puteh. Sebaliknya
British telah mengarahkan pihak polis untuk menangkap Tok Janggut tetapi gagal. Pada tahun 1915, Tok Janggut
bersama-sama dengan Engku Besar Jeram, Tuan Ahmad, Penghulu Adam, Haji Said, Che Ishak serta rakyat tempatan
telah membuat pakatan untuk menyerang Pasir Puteh. Mereka telah berjaya menawan daerah Pasir Puteh seterusnya
membentuk sebuah kerajaan baru di Pasir Puteh. Kerajaan baru itu diketuai oleh Engku Besar Jeram sebagai raja, Tok
Janggut sebagai Perdana Menteri dan Che Ishak sebagai Pegawai Daerah.

Bagi menawam semula Pasir Puteh, British telah menggunakan nama sultan bagi menentang Tok Janggut. Oleh itu,
British telah membawa masuk pasukan tentera daripada Negeri-Negeri Selat dengan kapal perang H.M.S.Cadmus yang
telah mendarat di Tumpat Kelantan. British telah memulakan serangan mereka pada Mei 1915 di Saring. Serangan
British yang tersusun dan penggunaan senjata yang moden telah berjaya melumpuhkan perjuangan Tok Janggut dan
pengikutnya. Selain itu, Tok Janggut juga telah terkorban semasa serangan yang dilakukan oleh British. Mayat beliau
telah diarak ke seluruh pecan Kota Bharu sebelum digantung di pasar dengan kepala di bawah sebagai amaran kepada
masyarakat tempatan supaya jangan berani menentang British.

1.3 Dato Maharajalela di Perak

Penentangan di Perak dipimpin oleh Dato Maharaja lela dengan dibantu oleh semua pembesar dan sultan. Sebab-sebab
penentangan ialah residen J.W. W Birch memungkiri fungsinya sebagai penasihat seperti yang terkandung dalam
Perjanjian Pangkor 1874. Para pembesar menolak system cukai yang menghapuskan hak mereka. Para pembesar
menolak pengguasaan British terhadap kawasan mereka Sebab yang ketiga para pembesar menolak campur tangan
British dalam adat resam dan hal ehwal tempatan. Contoh larangan menggunakan hamba. J.W.W. Birch tidak
menghormati sistem sosial tempatan dan tidak pandai berbahasa Melayu.

Peristiwa penentangan bermula apabila Dato Maharaja Lela bermesyuarat dengan pembesar Melayu di Durian Sebatang
untuk menentang undang- undang British pada 21 Julai 1875. Dato Maharaja Lela, Dato Sagor, Pandak Anduk, Seputum
telah membunuh J.W. W Birch pada 2 Nov 1875 di Sungai Perak, Pasir Salak. Pihak British dengan 500 orang tentera
melancarkana serangan terhadap Pasir Salak . Dato Maharaja lela dan Dato Sagor melarikan diri ke Kota Lama. Pada 20
November 1877 Dato Maharaja lela, Dato Sagor dan Pandak Lam, Seputum dan Pandak Indut dijatuhkan hukuman
gantung. Sultan Abdullah , Menteri Ngah Ibrahim , syahbandar dan laksamana telah dibung negeri ke Pulau Seychelles.

1.4 Haji Abdul Rahman Limbong di Terengganu

Haji Abdul Rahman Limbong mengetuai penduduk kampong membersihkan tanah di Kuala Telemong tanpa
menghiraukan peraturan tanah British. Pada Mei 1925, kira-kira 300 penduduk kampong telah berkumpul dan membuka
tanah milik Tengku Nik Maimunah ibn Sultan Zainal Abidin III. Tindakan ini telah membimbangkan pihak British.
Namun dengan jasa baik Tengku Nik Maimunah, mereka dapat di suraikan. Kemuncak kemarahan rakyat ialah pada Mei
1928, iaitu dengan melakukan serangan bersenjata terhadap bangunan kerajaan di Kuala Berang. Mereka telah berjaya
menawan bangunan kerajaan tersebut.

Manakala satu kumpulan lagi berkumpul di Kuala Telemong bersiap sedia menunggu arahan untuk menentang British.
Dengan menggunakan kuasa dan nama sultan, British menghantar tiga pembesar untuk menawan semula Kuala Berang
serta menangkap dan memburu sesiapa sahaja yang menghalangnya.Ini memudahkan British menghadapi penentangan
rakyat kerana orang Melayu tidak akan menderhaka kepada sultan. Sepasukan polis seramai 25 orang telah menyerang
Kuala Telemong dan berjaya menumpaskan kebangkitan penduduk tempatan dengan membunuh sebelas orang. Haji
Abdul Rahman Limbong telah diserang oleh 50 orang polis yang dibawa dari Singapura. Haji Abdul Rahman Limbong
berjaya di tahan dan telah dibuang negeri ke Makkah.

1.5 Dato Bahaman di Pahang

Pada tahun 1888, Dato Bahaman dan pembesar-pembesar Pahang yang lain bangkit menentang Residen British pertama
di Pahang, iaitu J.P. Rodgers. Dato Bahaman menentang perlaksanaan undang-undang British yang bertentangan dengan
adat resam dan sistem politik tempatan seperti system kehakiman, pungutan hasil tanah, sistem cukai, dan penubuhan
pasukan polis luar.

Ini kerana undang-undang tersebut telah menghakis kuasa Dato Bahaman sebagai Orang Kaya Setia Perkasa Pahlawan
Semantan. Dato Bahaman dan rakan-rakannya seperti Tok Gajah dan Iman Rasul telah bersatu menentang British selama
lima tahun.

Siri penentangan Dato Bahaman ialah pada 1890 iaitu menentang pembinaan Balai Polis Lubuk Terua, Pada 1891-
menyerang British kerana menangkap anak buahnya, pada 1892- menyerang dan menawan semula Lubuk Terua, 1894-
Menyerang dan menguasai Kuala Tembeling dan Jeram Ampai. Dan akhir sekali pada 1895- Akibat tekanan British,
Dato Bahaman berundur ke Kelantan.

Dato Bahaman dan rakan- rakan mendapat pelindungan daripada penduduk dan pembesar Terengganu dan Kelantan
Dato Bahaman kemudiannya menetap di Hulu Kelantan. Manakala Tok Gajah dan keluarganya menetap di Hulu
Terengganu. Pada tahun 1896, Dato Bahaman berpindah ke Bangkok dan diberikan perlindungan politik oleh Raja
Chulalongkorn. Beliau telah menetap di Cheing Mai dan diberikan wang sara hidup sebanyak 1000 baht. Dato Bahaman
kemudiannya meninggal di sana.

1.6 Yam Tuan Antah di Negeri Sembilan

Penentangan oleh pembesar tempatan terhadap penguasaan British telah dilakukan oleh Yam Tuan Antah Sri Menanti
dan Dato Syahbandar Sungai Ujong, iaitu Abdullah Tunggal. Kedua-duanya telah menentang kemasukan British di
Sungai Ujong. Malah Dato Syahbandar Sungai Ujong enggan menandatangani perjanjian dengan British pada 21 April
1874. Dato Syahbandar juga menentang Dato Kelana Sungai Ujong, iaitu Syed Abdul Rahman yang mempelawa
British untuk campur tangan dalam pertikaian mereka.

Kedua-dua pemimpin tempatan ini, berebut kawasan sempadan untuk mengenakan cukai kepada pedagang bijih timah
dari Negeri-Negeri Selat. Dengan kerjasama British, Dato Kelana Syed Abdul Rahman berjaya mengalahkan Dato
Syahbandar Abdullah Tunggal untuk menguasai Sungai Ujong. Dato Syahbandar Abdullah Tunggal terpaksa berundur
ke Selangor. Bagaimanapun, beliau kembali semula ke Sungai Ujong dan menandatangani perjanjian dengan British
pada 10 November 1874. Dato Syahbandar bersetuju meletakkan jawatan dan berhijrah ke Singapura. Dengan itu, Dato
Kelana Syed Abdul Rahman dapat menguasai seluruh Sungai Ujong tetapi tertakluk di bawah penguasaan British.

Sarawak

Rentap

Rentap pemimpin Iban menentang James Brooke pada tahun 1853 kerana bertindak menghapuskan orang Iban di Sungai
Skrang yang dianggap sebagai lanun. Beliau telah menyerang pasukan James Brooke di kubu Nanga Skrang bagi
menghalang kezaliman James Brooke di daerah tersebut.

Rentap dan pengikutnya berjaya mengusir James Brooke tetapi tentera James Brooke telah bertindak balas dengan
membakar kampung mereka. Rentap dan pengikutnya berundur ke Bukit Sadok, namun sekali lagi mereka diserang oleh
James Brooke. Tentera James Brooke berjaya mengalahkan Rentap pada tahun 1861. Rentap terpaksa berundur ke Ulu
Sungai Entabai dan serangannya semakin lemah.

2.2 Linggir

Linggir iaitu pemimpin Iban di Saribas menentang penaklukan James Brooke pada tahun 1849 dengan menyerang kapal
Nemesis dekat Batang Lupar. Serangan ini merupakan tindak balas terhadap langkah James Brooke dan kapten Farquhar
menghalang pelayaran mereka di Sungai Saribas. Bagaimanapun, Linggir dan pengikutnya tewas dalam pertempuran
tersebut.

2.3 Syarif Masahor

Penentangan orang Melayu di bawah pimpinan Syarif Masahor dan Datuk Patinggi Abdul Gapur berlaku kerana mereka
menolak penguasaan James Brooke di wilayah mereka, iaitu di Sungai Rajang pada tahun 1857. Hal ini disebabkan
mereka kehilangan kuasa memungut cukai dan pengaruh terhadap penduduk tempatan. Pada tahun 1858, James Brooke
telah membina sebuah kubu di Kanowit. Syarif Masahor telah menyerang kubu tersebut. Beliau dan Datuk Patinggi
Abdul Gapur kemudian menyerang James Brooke di Kuching. Bagaimanapun, tentangan mereka gagal. Syarif Masahor
melarikan diri ke Brunei tetapi beliau telah diserahkan oleh Sultan Brunei kepada British di Singapura. Datu Patinggi
Abdul Gapur melarikan diri ke Betawi tetapi beliau berjaya ditahan oleh Belanda dan diserahkan kepada James Brooke.

Sabah

Mat Salleh

Di Sabah, terdapat beberapa penentangan oleh pemimpin tempatan terhadap Syarikat Borneo Utara British (SBUB).
Bagaimanapun, penentangan terbesar telah dilakukan oleh Mat Salleh. Beliau ialah pemerintah daerah Tambunan dan
Sungai Sugut. Namun, pihak SBUB tidak menghiraukan keduukan Mat Salleh. Bukan sahaja mereka menduduki
kawasan pengaruh Mat Salleh, malah mereka turut melaksanakan sistem cukai kepala dan surat perahu. Pegawai-
pegawai syarikat itu juga bersikap kasar kepada penduduk tempatan.

Mat Salleh telah ke Sandakan berbincang dengan SBUB pada tahun 1895, tetapi tidak dilayan. Sebaliknya, gabenor
Beaufort telah menyerang dan membakar kampungnya. Mat Salleh terpaksa melarikan diri. Pada tahun 1897, beliau dan
para pengikutnya telah melakukan serangan mengejut terhadap kubu SBUB di Pulau Gaya. Ekoran itu, SBUB telah
menawarkan pelan damai pada Mat Salleh, iaitu menyerahkan Tambunan kepadanya. Namun, SBUB mungkir janji dan
hal ini menyebabkan Mat Salleh sekali lagi menyerang kubu SBUB. Serangan ini dibalas oleh pasukan tentera SBUB
dengan menyerang kubu Mat Salleh. Beliau akhirnya tewas dan meninggal dunia pada 31 Januari 1900.

Soalan 4a: Menganalisis [10 markah]

(i) Buktikan Kejayaan pemimpin tempatan menentang British pada abad ke 19.

Penghulu Dol Said

Penghulu Dol Said mengingkari arahan British supaya naning menghantar 1/10 hasil sebagai ufti kepada Melaka.
Penghulu Dol Said Berjaya mengalahkan 150 orang tentera British pimpinan Kapten Wyllie.

Dato Maharaja Lela

Sultan Abdullah dan Dato Maharaja Lela serta pembesar Perak telah melakukan bantahan terbuka terhadap campur
tangan British di Perak. Dato Maharajalela juga berjaya membina kubu di Pasir Salak. Selain itu, kejayaan lain yang
lebih besar ialah berjaya membunuh residen British di Perak iaitu J.W.W. Birch.

Dato Bahaman
Dato Bahaman menyerang British kerana menangkap anak buahnya. DatoBahaman menyerang dan berjaya menawan
semula Lubuk Terua. Beliau juga berjaya menguasai Kuala Tembeling dan Jeram Ampai.

Tok Janggut

Kejayaan yang di capai oleh Tok Janggut ialah ketika menentang British di Pasir Puteh dan berjaya menawan daerah
tersebut. Penawanan daerah Pasir Puteh berjaya membentuk sebuah kerajaan di mana Engku Besar Jeram telah di lantik
sebagai Raja, Tok Janggut sebagai Perdana Menteri dan Che Ishak sebagai Pegawai Daerah.

Haji Abdul Rahman Limbong

Haji Abdul Rahman Limbong mengetuai penduduk membersihkan tanah di Kuala Berang tanpa menghiraukan peraturan
tanah British. Beliau juga bersama penduduk tempatan melancarkan penentangan bersenjata pada tahun 1928. Mereka
telah menyerang dan berjaya menduduki bangunan kerajaan di Kuala Berang.

Rentap

Di Sarawak, Rentap telah menyerang tentera James Brooke di Kubu Nanga Skrang dan berjaya mengusir James Brooke
dari kawasanya.

Mat Salleh

Akhir sekali ialah kejayaan pemimpin Mat Salleh di Sabah,yang melakukan serangan mengejut terhadap Kubu SBUB di
Pulau Gaya. Ini menyebabkan SBUB terpaksa menawarkan pelan damai kepada Mat Salleh dengan menyerahkan
Tambunan kepadanya.

Jelaskan keberkesanan penentangan pemimpin tempatan terhadap British pada abad ke-19.

Keberkesanan penentangan pemimpin tempatan terhadap Bitish pada abad ke-19 ialah kejayaan Dato Maharajalela
menyatukan pembesar dan Dalam peristiwa ini, penduduk Melayu untuk sama-sama menentang British. Dalam peristiwa
ini Sepuntum berjaya membunuh J.W.W Birch dan Kapten Innes menyebabkan British terpaksa meminta bantuan
daripada tentera SHTI di Hong Kong dan India.

Selain itu, keberkesanan penentangan pemimpin tempatan juga dapat dilihat melalui kejayaan Dol Said dalam
mengalahkan British semasa serangan ke atas Naning pada tahun 1831. Kebijaksanaan Dol Said mendapatkan bantuan
tentera dari Yam Tuan Ali Rembau, Syed Shahban dan Penghulu Remai dapat mengalahkan tentera British seramai 150
orang.

Seterusnya, kejayaan Mat Salleh melancarkan serangan mengejut terhadap kubu SBUB di Pulau Gaya telah memaksa
SBUB mengadakan pelan damai kepada Mat Salleh dan berjanji akan menyerahkan Tambunan.

Sehubungan dengan perkara di atas, perjuangan Tok Janggut juga berjaya mencabar British. Keberkesanan perjuangan
Tok Janggut terbukti apabila pihak polis yang diarahkan menangkap Tok Janggut gagal menangkapnya. Malah beberapa
pembesar tempatan juga telah menyerang Pasir Puteh dan mereka Berjaya mendudukinya.

Di samping itu, perjuagan Tuan Haji Abdul Rahman Limbong juga memperlihatkan keberkesanan pada tahap awal.
Beliau bersama rakyat Telemong telah beberapa kali mengingkari peraturan tanah yang ditetapkan oleh British. Beliau
mengetuai penduduk kampong membuka tanah pada tahun 1922 dan 1925.

Seterusnya, perjuangan Dato Bahaman juga memperlihatkan keberkesanannya kerana berjaya menyerang British dan
menawan semula Lubuk Terua yang telah dikuasai oleh British. Dato Bahaman dan pengikut juga berjaya menguasai
Kuala Tembeling dan Jeram Ampai.
(iii) Strategi perjuangan pemimpin tempatan menentang penjajahan British.

Dol Said menggunakan taktik dengan cara mendapatkan bantuan ketenteraan daripada Yam Tuan Ali dari Rembau, Syed
Shaban, Penghulu Remai dan Rechat, Dato Kelana Sungai Ujung serta Penghulu Gemencheh telah berjaya mengalahkan
150 orang tentera British.

Rentap menentang penaklukan James Brooke dengan menyerang Kapal Nemesis dekat Batang Lupar. Syarif Masahor
telah menyerang kubu James Brooke di Kanowit. Seterusnya, menyerang James Brooke di Kuching bersama-sama
dengan Datu Patinggi Abdul Gapur. Mat Salleh telah menggunakan strategi melalui perbincangan tetapi tidak dilayan
oleh pihak SBUB. Mat Salleh dan pengikutnya telah melakukan serangan mengejut terhadap kubu SBUB di Pulau Gaya.

Dato Maharaja Lela membuat bantahan terbuka terhadap campur tangan British dan mengarahkan pengikutnya untuk
membunuh J.W.W. Birch di Sungai Perak, Pasir Salak.

Dato Bahaman menyerang dan menawan semula Lubuk Terua. Kemudian menyerang dan menguasai Kuala Tembeling
dan Jeram Ampai. Engku Besar Jeram, Tuan Ahmad, Penghulu Adam, Haji Said, Che Ishak dan rakyat tempatan
menyerang Pasir Puteh dan berjaya mendudukinya.

Haji Abdul Rahman Limbong mengetahui membersihkan tanah di Kuala Telemong dan tanah milik Tengku Nik
Maimunah ibn Sultan Zainal Abidin III. Haji Abdul Rahman Limbong menyerang bangunan kerajaan di Kuala Berang
dan telah berjaya mendudukinya.

(iv) Tindak balas British terhadap kebangkitan pemimpin tempatan

Tindakan British terhadap penentangan di Tanah Melayu ialah, di Naning British telah menghantar tenteranya untuk
menakluki Naning pada tahun 1831 tetapi dikalahkan oleh penghulu Dol Said. Pada akhir tahun 1832, seramai 1200
orang tentera telah dihantar oleh British sekali lagi menyerang Naning dan berjaya mengalahkan penghulu Dol Said.

Seterusnya di Perak pula, pihak British dengan 500 orang tentera melancarkan serangan terhadap Pasir Salak dan
kawasan yang terlibat. Mereka yang terlibat seperti Dato Maharaja Lela, Dato Sagor, Pandak Lam, Seputum dan
Pandak Indut dihukum gantung. Manakala Sultan Ibrahim dibuang negeri ke Johor dan Sultan Abdullah dan yang lain
dibuang ke Pulau Seychelles.

Di Kelantan pula, British telah menggunakan nama sultan Kelantan bagi membawa masuk pasukan tentera dari negeri
selat dengan kapal Perang H.M.S Cadmus yang mendarat di Tumpat dan memulakan serangan pada bulan Mei 1915 di
Saring. Tok Janggut terkorban dan mayatnya di arak di seluruh pekan Kota Bharu sebelum digantung di pasar dalam
keadaan kepala ke bawah dan kaki ke atas sebagai amaran kepada penduduk tempatan yang menentang British.

Tindakan British di Terengganu pula ialah pihak British menggunakan kuasa dan nama sultan Terengganu dan
menghantar tiga orang pembesar untuk menawan semula Kuala Berang dan menangkap serta memburu sesiapa sahaja
yang menghalang mereka. Selain itu, British juga mengarahkan seramai 25 orang polis menyerang Kuala Telemong dan
berjaya mengorbankan seramai 11 orang penentang. Manakala Haji Abdul Rahman Limbong ditangkap dan dibuang ke
Makkah.

Bagi menghadapi tentangan di Sarawak, James Brooke telah bertindak membakar kampung Rentap dan menyerang
sekali lagi apabila Rentap berundur ke Bukit Sadok.

Di Sabah pula, Gabenor Beufort telah menyerang dan membakar kampung Mat Salleh apabila beliau membuat
perundingan di Sandakan tentang kedudukannya. Tindak balas di atas serangan Mat Salleh terhadap kubu SBUB telah
menamatkan penentangan terhadap British di Sabah.
Soalan 4b: Menganalisis [10 markah]

Jelaskan keberkesanan peranan pertubuhan dan kesatuan dalam memupuk semangat nasionalisme di negara ini.

Keberkesanan pertubuhan dalam memupuk semangat nasionaisme di negara ini dapat dilihat melalui penubuhan
Kesatuan Melayu Singapura (KMS) oleh Mohammad Eunos Abdullah. Tujuan penubuhan KMS ialah menjaga
kepentingn sosioekonomi penduduk Melayu Singapura. Melalui desakannya, beliau memperoleh sebuah kawasan
penempatan khas bagi orang melayu di Singapura.

Selain itu, Persatuan Sahabat Pena Malaya (PASPAM) di tubuhkan oleh S.M Zainal Abidin B.A. Persatuan ini
ditubuhkan dengan tujuan menggalakkan ahli-ahlinya berkenal-kenal dan bertukar-tukar pendapat bagi memajukan diri
sendiri dan bangsa serta menggalakkan perpaduan dan persaudaraan di kalangan orang Melayu di Semenanjung Tanah
Melayu.

Seterusnya, Persatuan Negeri-negeri yang ditubuhkan di Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan. Persatuan-
persatuan ini berjaya menggabungkan tenaga intelektual Melayu untuk membincangkan nasib orang melayu dalam soal
ekonomi. Ini bertujuan untuk menggalakkan perpaduan orang melayu.

Di samping itu, di negeri Sarawak pula, Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak yang telah ditubuhkan oleh Datu
Patinggi Abang Haji Abdillah pada tahun 1939. Persatuan ini ditubuhkan untuk mengeratkan perpaduan Melayu. Selain
itu untuk menggalakkan masyarakat memperolehi pendidikan untuk kemajuan bangsa. Malahan persatuan ini turut
menjaga maruah bangsa dan menegakkan ajaran agama Islam.

Salah satu lagi keberkesanan dapat dilihat melalui penubuhanKesatuan Melayu Muda (KMM) pada tahun 1939.
Tokohnya ialah Ibrahim Haji Yaakob dan Mustapha Husein. KMM bertujuan menggalakkan perpaduan di kalangan
pemuda melayu, meningkatkan tahap pendidikan orang melayu, bekerjasama dengan Jepun menghalau British, menjadi
propaganda Jepun dengan membeli Warta Malaya untuk dijadikan alat propaganda anti-British dan menyediakan kader-
kader yang dikenali sebagai tentera semut untuk menentang British.

Akhir sekali, Kongres Melayu 1939 dan 1940. Tujuan pertubuhan ini membincangkan kemunduran orang Melayu dalam
pendidikan dan layanan pilih kasih British terhadap anak negeri, Resolusi kongres dengan menggambarkan perpaduan
melayu untuk mengatasi permasalahan sosioekonomi dan politik mereka yang lemah dan akhir sekali orang melayu dapat
mengatasi perasaan kenegerian yang memisahkan mereka selama ini.

Terangkan kesan gerakan nasionalisme sehingga membawa kepada penyatuan orang Melayu dalam persatuan.

Kesan gerakan nasionalisme membawa kepada kesan positif dalam penyatuan orang Melayu. Persatuan Sahabat Pena
(PASPAM) antara pertubuhan yang wujud hasil daripada gerakan nasionalisme. Ditubuhkan pada 1934 yang dipimpin
oleh S.M Zainal Abidin. Penubuhannnya bertujuan untuk menggalakkan ahlinya berkenal-kenal dan bertukar-tukar
pendapat bagi memajukan diri dan bangsa. Hal ini secara tidak langsung telah menggalakkan perpaduan dan
persaudaraan dikalangan orang Melayu di seluruh semenanjung Tanah Melayu Pertubuhan negeri juga telah ditubuhkan
di Negeri-Negeri Melayu Bersekutu seperti di Perak (1937), Selangor (1938), Negeri Sembilan (1938) dan Pahang
(1938). Objektif utama penubuhan persatuan negeri ini adalah untuk menggabungkan tenaga intelektual Melayu bagi
membincangkan nasib orang Melayu dalam soal ekonomi, pendidikan dan perkhidmatan kerajaan.

Disamping itu,kesan dari gerakan nasionalisme juga telah mewujudkan sebuah persatuan separa politik yang dikenali
sebagai Kesatuan Melayu Muda (KMM). Kesatuan ini dipimpin oleh Ibrahim Hj Yaakob. Objektifnya untuk
menggalakkan perpaduan dikalangan pemuda Melayu di seluruh semenanjung dan meningkatkan tahap pendidikan orang
Melayu.
Manakala di Sarawak pula, Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (1939) telah ditubuhkan Persatuan ini dipimpin oleh
Datu Patinggi Abang Haji Abdillah. Tujuan penubuhannya adalah untuk mengeratkan perpaduan Melayu, menggalakkan
pendidikan, manjaga budaya dan maruah bangsa serta menegakkan ajaran agama Islam.

Di Sabah, walaupun kesedaran untuk berpersatuan tidak menonjol tetapi masih terdapat cawangan Persatuan Sahabat
Pena yang bergiat di Jesselton (Kota Kinabalu), Labuan dan Tawau. Walaubagaimanapun, kegiatannya mirip kepada
kegiatan persatuan di Semenanjung. Anggota-anggotanya terdiri daripada peniaga kecil, pegawai rendah kerajaan dan
guru sekolah Melayu.

Soalan 5a: Mengaplikasi [10 markah]

Bagaimanakah kita memanfaatkan perjuangan pemimpin tempatan pada abad ke 19 dalam memupuk semangat
nasionalisme dalam kalangan rakyat Malaysia.

Antara usaha bagi memanfaatkan perjuangan pemimpin tempatan dalam memupuk semangat nasionalisme adalah
menghayati perjuangan pemimpin tempatan yang sanggup berjuang untuk kedaulatan negara.

Seterusnya, bagi memanfaatkan perjuangan pemimpin tempatan dalam memupuk semangat nasioanilsme dengan
menghidupkan semula watak-watak mereka melalui filem dan drama agar menjadi tatatpan rakyat Malaysia hari ini.

Kita juga boleh memanfaatkan perjuangan pemimpin tempatan melalui pameran yang menarik dan kreatif di muzium
yang dilawati untuk menimbulkan kesedaran tentang kehebatan perjuangan pemimpin tempatan

Di samping itu, aktiviti penulisan seperti menulis esei bertemakan perjuangan pemimpin tempatan juga mampu
memupuk semangat nasionalisme dalam kalangan rakyat Malaysia. Aktiviti ini sesuai dilakukan sempena sambutan
bulan kemerdekaan yang perlu dibuka penyertaan untuk pelbagai lapisan masyarakat.

Seterusnya, perjuangan pemimpin tempatan dimanfaatkan untuk memupuk semangat nasionalisme dengan memuatkan
peristiwa berkenaan dalam silibus pembelajaran bagi murid sekolah rendah dan menengah agar dapat mencontohi
keberanian dan kegigihan para pejuang lampau.

Selain itu, kita dapat memupuk semangat nasionalisme dengan mengenali pejuang-pejuang terdahulu serta menghayati
hasil perjuangan mereka dalam membebaskan negara daripada cengkaman penjajah. Seterusnya, menghargai jasa-jasa
dan pengorbanan para pejuang bangsa terutamanya dalam kalangan generasi muda.

Dalam pada itu juga, semangat nasionalisme ini dapat dipupuk dengan memelihara keamanan yang sudah sekian lama
dikecapi untuk meneruskan legasi pembangunan negara secara berterusan. Kita juga wajar mencontohi sikap perjuangan
pemimpin tempatan seperti berani dalam mempertahankan hak walaupun mereka tidak mempunyai senjata yang canggih.
Malahan mereka juga tidak mudah putus asa kerana sentiasa berusaha untuk mempertahankan kedaulatan negara.

Akhirnya, kita hendaklah sentiasa menyedari bahawa pembangunan yang dikecapi sehingga kini tidak akan tercapai
tanpa pengorbanan dan perjuangan tokoh-tokoh terdahulu. Justeru melalui penghayatan ini kita dapat memupuk
semangat cintakan negara.

(ii) Melalui semangat nasionalisme warga Malaysia mampu mempertahankan kedaulatan negara. Berikan alasan
anda.
Semangat nasionalisme yang ada pada warga Malaysia sememangnya mampu mempertahankan kedaulatan negara, ini
kerana semangat nasionalisme akan mengukuhkan jati diri bangsa Malaysia seterusnya mendorong kepada semangat
setia negara yang tinggi dan semangat sanggup berkorban untuk negara.

Di samping itu, dapat melahirkan warga Malaysia yang tidak mudah terpengaruh dengan agenda anasir luar dan
mengelakkan diri daripada perkara-perkara negatif seperti rasuah, penyalahgunaan dadah dan pemerdagangan orang.

Selain itu, semangat nasionalisme bukan sahaja memupuk semangat sifat bekerjasama antara rakyat Malaysia yang
berbilang kaum dan bersama-sama menjaga maruah bangsa Malaysia yang berdaulat.

Selanjutnya semangat nasionalisme akan mengekalkan perpaduan antara kaum. Perpaduan antara kaum akan dapat
memastikan keamanan negara dan kemajuan yang dirancang akan tercapai.

Selain itu, warga Malaysia yang memiliki semangat nasionalisme akan patuh kepada ajaran agama masing masing.
Masyarakat yang patuh kepada ajaran agama akan mematuhi undang-undang dan mudah diuruskan.

Seterusnya warga Malaysia yang mempunyai semangat nasionalisme akan melengkapkan diri dengan segala ilmu
pengetahuan yang berguna dan menguasai pelbagai kemahiran seperti ilmu komputer, sains dan teknologi. Masyarakat
berpengetahuan amat diperlukan untuk merealisasikan wawasan negara.

5b: Mengaplikasi [10 markah]

Berdasarkan pemerhatian anda, jelaskan keberkesanan yang boleh dicapai oleh negara melalui media massa untuk
mengekalkan kedaulatan negara

Media Massa merupakan medium berkesan dalam membantu negara mengekalkan kedaulatan negara. Buktinya, media
massa dapat menyampaikan dasar-dasar kerajaan kepada umum dengan lebih cepat.Malahan maklumat berkaitan dengan
dasar baru kerajaan dapat di peroleh dan di akses dengan lebih mudah sama ada melalui media sosial, internet mahupun
melalui media penyiaran seperti berita dan hebahan umum.

Di samping itu, media massa juga dapat menyampaikan maklumat dengan tepat kepada umum. Hampir 90% maklumat
yang disampaikan melalui media massa adalah sahih dan boleh dipercayai. Oleh yang demikian, kebanyakan rakyat
Malaysia kebanyakkannya bergantung sepenuhnya kepada media massa untuk mendapatkan berita terkini.

Keberkesanan media massa juga dapat dilihat dalam memartabatkan bahasa Melayu sebagai bahasa perpaduan. Bahasa
Melayu digunakan sebagai bahasa pengantar di media massa. Hal ini dapat dilihat melalui penyampaian berita,
rancangan-rancangan ilmiah dan forum yang kebanyakkannya disampaikan dengan menggunakan bahasa Melayu. Hal
ini sekaligus membantu ke arah perpaduan kaum di negara ini.

Selain itu, media massa juga merupakan agen perpaduan dan medium penting dalam mengekalkan keamanan negara.
Buktinya, penyiaran berita yang berkaitan dengan perjuangan tokoh-tokoh kemerdekaan dapat menyemarakkan semangat
patriotik dalam kalangan masyarakat. Mesej berunsurkan semangat keberanian dan kerjasama juga jelas berjaya
disampaikan melalui program-program radio atau siaran rancangan televisyen.

(ii) Jelaskan ciri-ciri warga Malaysia yang mempunyai semangat nasionalisme yang tinggi.
Antara ciri warga Malaysia yang mempunyai semangat nasionalisme yang tinggi adalah mempunyai semangat cintakan
negara yang kental. Perasaan sayangkan negara diterjemahkan dengan mematuhi undang-undang negara. Malahan
perasaan bangga menjadi warga Negara Malaysia melangkaui semangat perkauman dan kenegerian.

Selain itu , menghormati tokoh-tokoh negarawan yang banyak berjasa sebelum dan selepas kemederkaan perlu dipupuk
sebagai tanda penghargaan kepada mereka. Jasa dan pengorbanan mereka perlu diingati dan dihargai serta dijadikan
sumber inspirasi terutama kepada generasi muda.

Seterusnya, setiap warga Malaysia mesti berpegang teguh dengan prinsip Rukun Negara yang menjadi panduan kepada
semua warga. Nilai agama dan budaya perlu diamalkan demi memperkukuhkan jati diri sebagai rakyat Malaysia yang
baik. Warga Malaysia seharusnya berani,bijak dan yakin dalam sebarang tindakan demi menjaga nama baik negara sama
ada di dalam dan di luar negara

Di samping itu, mempunyai semangat juang untuk mempertahankan kedaulatan negara daripada ancaman penceroboh
atau anasir asing. Ini penting untuk mengekalkan keharmonian dan kemakmuran negara.

Warga Malaysia yang mempunyai semangat nasionalisme yang tinggi akan mengutamakan perpaduan dan sanggup
bekerjasama dengan pelbagai kaum untuk memastikan kesejahteraan dan keamanan negara.Warga Malaysia juga
sewajarnya mendaulatkan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan sebagai melambangkan penyatuan bangsa.

Seterusnya, warga Malaysia juga mesti menguasai pelbagai cabang ilmu pengetahuan seperti teknologi dan kemahiran
ICT untuk menjadi sebuah negara maju menjelang tahun 2020.Akhir sekali warga Malaysia seharusnya mengutamakan
pembelian barangan buatan Malaysia sebagai sumbangan dalam pembangunan ekonomi negara.

Soalan 6 : Menilai [10 Markah]

(i) Adakah anda bersetuju bahawa perjuangan pemimpin tempatan tidak berjaya. Berikan hujah anda.

Saya tidak bersetuju dengan pernyataan ini walaupun dari segi perjuangan menentang penjajah itu gagal namun kesan
yang ditinggalkan ekoran penentangan tersebut telah menaikkan semangat patriotisme yang sangat tinggi dalam kalangan
penduduk Tanah Melayu .Contohnya perjuangan Dato Maharajalela, Pandak Lam, Pandak Indut, Dato, Sagor dan
Seputum sehingga titisan darah terakhir. Perjuangan mereka telah menunjukkan semangat setia negara yang mendalam
kerana sanggup berkorban untuk bangsa dan tanahair tercinta. Akhirnya kemerdekaan mampu kita perolehi pada 31 Ogos
1957
Selain itu juga, sifat bekerjasama dan tolong menolong antara pemimpin dengan pengikut dalam menentang penjajahan
British telah menyumbangkan ke arah kejayaan generasi hari ini. Contohnya kemenangan Dol Said menentang British
pada 1831 mendapat bantuan ketenteraan dari Yam Tuan Ali, Syed Shaban, Penghulu Ramai dan Rechat, Dato Kelana
Sungai Ujong serta Penghulu Gemenchah. Sifat inilah yang akhirnya menjadikan Malaysia negara yang aman dan
makmur walaupun terdiri daripada berbilang kaum, agama dan kebudayaan.

Di samping itu, penentangan ini jelas memperlihatkan sikap tidak mudah putus asa. Buktinya perjuangan sehingga ke
titisan darah yang terakhir yang ditunjukkan oleh pejuang tempatan seperti Tok Janggut, Mat Salleh dan Rentap
sebenarnya telah mampu mengugat kedudukan British di Tanah Melayu. Sikap ini yang telah diaplikasi oleh generasi
hari ini mampu melahirkan ramai atlet sukan yang bertaraf antarbangsa seperti Dato Lee Chong Wei, Pandalela Rinong,
Dato Nicol David dan ramai lagi.

Kesabaran perjuangan pemimpin tempatan yang lampau sebenarnya mencetuskan kebimbangan pihak penjajah yang
akhirnya mengakui kehebatan para pemimpin dan kemudian akur untuk membebaskan Tanah Melayu daripada belenggu
penjajahan. Kesabaran ini juga yang diamalkan oleh generasi hari ini yang akhirnya menjadikan negara Malaysia sebuah
negara industri yang akhirnya mampu menghasilkan kereta nasional yang boleh dipasarkan di luar negara.
Seterusnya, keberanian perjuangan tokoh tempatan telah memberi inspirasi dan mampu melahirkan ramai pemimpin
negara yang mampu bersuara dan mengeluarkan pendapat dalam arena perbincangan antarabangsa seperti Persidangan
PBB. Buktinya keberanian Perdana Menteri kita dalam membela nasib mangsa yang terlibat dengan kemalangan kapal
terbang MH17 yang ditembak jatuh oleh pihak yang tidak bertanggungjawab. Perdana Menteri lantang untuk membawa
mereka yang bersalah ke muka pengadilan.

(ii) Pada pendapat anda, apakah peranan yang patut dimainkan oleh penulis akhbar bagi mengekalkan politik yang
stabil di Malaysia pada hari ini?

Pada pendapat saya, peranan yang patut dimainkan oleh penulis akhbar bagi mengekalkan politik yang stabil di Malaysia
pada hari ini ialah hanya menyiarkan berita yang benar atau sahih sahaja. Ini penting supaya rakyat memahami
perkembangan semasa politik tanah air yang sebenar.

Seterusnya, penulis akhbar perlu kerap memaparkan isu yang menggalakkan kerjasama dalam masyarakat. Contohnya,
menulis berita mengenai aktviti gotong-royong dan aktiviti Rukun Tetangga yang melibatkan pelbagai kaum di negara
ini.

Di samping itu,penulis akhbar juga perlu menyediakan ruangan khas untuk memberi kesedaran tentang kepentingan
perpaduan kaum. Hal ini bertujuan untuk memupuk perpaduan kaum yang menjadi nadi kestabilan politik sehingga hari
ini. Contohnya, gambar sukan yang memupuk perasaan muhibbah antara pelbagai kaum

Selain itu, penulis akhbar tidak seharusnya menimbulkan isu-isu sensitif yang boleh menyemarak api perkauman.
Sebaliknya penulis boleh membantu mengekalkan politik yang stabil melalui bahasa. Contohnya, memartabatkan Bahasa
Melayu sebagai perhubungan utama di negara Malaysia. Ini kerana Bahasa Melayu merupakan bahasa kebangsaan dan
alat penyatuan antara kaum seperti yang termaktub dalam perlembagaan 152.

Akhir sekali ialah penulis akhbar perlu berusaha untuk meningkatkan perasaan cinta akan bangsa dan negara terutama
dalam kalangan generasi muda. Contohnya menyediakan ruangan Sejarah untuk mengetahui tentang peristiwa penting
negara seperti kemerdekaan dan perjuangan pemimpin tempatan. Ini penting agar rakyat tidak melupakan sejarah
perjuangan negara demi mengekalkan politik yang stabil di Malaysia pada hari ini.

(iii) Sekiranya anda adalah seorang penulis akhbar, majalah atau novel pada hari ini, apakah tema penulisan yang
akan anda pilih untuk menaikkan semangat nasionalisme dalam kalangan rakyat? Berikan alasan anda.

Sekiranya saya adalah seorang penulis akhbar, majalah atau novel pada hari ini, tema penulisan yang akan saya pilih
untuk menaikkan semangat nasionalisme kalangan rakyat ialah tema Perpaduan. Ini kerana Malaysia terkenal sebagai
sebuah negara yang terdiri daripada rakyat pelbagai kaum tetapi mampu hidup dengan aman dan makmur. Sebagai
contoh, tema perpaduan yang ditonjolkan melalui pengamalan Rumah Terbuka oleh kaum-kaum yang menyambut
perayaan masing-masing pada setiap tahun dan diraikan secara bersama dengan rasa gembira. Hal ini pasti akan berjaya
menaikkan dan menyuburkan semangat nasionalisme kalangan rakyat.

Seterusnnya ialah tema Malaysia Boleh merupakan slogan yang diilhamkan oleh Tun Dr. Mahathir bin Mohamad.
Slogan ini merupakan ciptaan terulung yang berjaya mengikis persepsi orang luar bahawa Malaysia adalah negara
kampung. Pada asalnya, slogan ini dicipta untuk menyuntik semangat atlet Malaysia dalam arena sukan tetapi slogan ini
akhirnya telah berkembang dan berjaya melakukan transformasi besar dalam aspek politik, ekonomi dan sosial sehingga
dikagumi oleh negara luar. Contohnya, kejayaan dua orang pendaki negara iaitu Mohandas dan Magendran yang berjaya
sampai ke puncak Gunung Everest kerana semangat Malaysia Boleh! Semangat ini tentunya akan terus menaikkan
semangat nasionalisme kalangan rakyat.
Selain itu, tema Keistimewaan Malaysia. Dalam tema ini, saya akan memaparkan keistimewaan Malaysia yang
mempunyai kepelbagaian etnik dan budaya etnik terutama di Sabah dan Sarawak. Ini kerana, Sabah dan Sarawak
mempunyai lebih 32 etnik yang terdiri daripada pelbagai budaya, makanan dan adat tradisi. Hal ini pasti menimbulkan
semangat kebanggaan kalangan rakyat Malaysia kerana mempunyai keunikan yang tersendiri.

Seterusnya ialah tema Kejayaan Rakyat Malaysia. Semua kejayaan yang pernah dicipta oleh rakyat Malaysia akan
dikumpulkan dalam Malaysia Boof Of Record untuk dijadikan inspirasi oleh generasi pada hari ini. Contohnya,
kejayaan Datuk Sheikh Muzaffar sebagai angkasawan pertama negara dan Datuk Nicol David sebagai pemain nombor
satu dunia dalam sukan Skuasy. Melalui penulisan ini, pastinya akan menyuntik semangat generasi muda untuk terus
melakar kejayaan dan seterusnya menaikkan semangat nasionalisme kalangan rakyat.

Akhir sekali ialah tema Patriotik. Tema ini mengangkat perjuangan tokoh-tokoh yang sering dilupakan setiap kali
sambutan ulangtahun kemerdekaan negara. Contohnya, perjuangan Tok Janggut di Kelantan, Rosli Dhobi di Sarawak
dan Mat Salleh di Sabah. Melalui tema ini adalah diharapkan generasi pada hari ini akan sentiasa merasa bersyukur
kerana hidup dalam suasana aman damai dan berusaha untuk menjaga keamanan negara. Untuk itu, semangat
nasionalisme harus subur sentiasa dan mekar mewangi setiap masa demi kedaulatan negara tercinta.

Soalan 7: Menjana Idea [10 markah]

7a. Cabaran dan langkah

7a (i) Jelaskan cabaran yang dihadapi oleh negara dalam usaha memupuk semangat nasionalisme dalam kalangan
rakyat. [5 markah ]

Cabaran yang dihadapi dalam usaha memupuk semangat nasionalisme adalah kesukaran mengukuhkan perpaduan di
Malaysia kerana kepelbagaian kaum yang terdapat dalam negara.

Selain itu pengaruh luar juga menyebabkan kurangnya semangat nasionalisme dalam kalangan rakyat kerana mereka
lebih tertarik dengan budaya luar berbanding budaya sendiri,

Perkembangan teknologi yang melalaikan juga menyebabkan kurangnya semangat nasionalisme terutama dalam
kalangan remaja. Mereka lebih suka berhibur daripada membaca dan mencari maklumat berkaitan sejarah negara.

Di samping itu kurang kerjasama pelbagai pihak berwajib dalam mengadakan program-program yang berunsur
patriotisme menyebabkan semanagat nasionalisme kurang dihayati.

Akhir sekali wujudnya jurang perbezaan pendidikan seperti memilih sekolah mengikut kelompok kaum masing-masing.
Ini menyebabkan sukar untuk menwujudkan semangat nasionalisme dalam diri pelajar.

7a (ii) Nyatakan langkah-langkah untuk mengatasi cabaran di atas. (5 Markah)

Langkah-langkah untuk mengatasi cabaran dalam memupuk semangat nasionalisme dalam kalangan rakyat adalah semua
rakyat haruslah mengukuhkan perpaduan dengan menjayakan konsep 1 Malaysia yang dapat menyatupadukan semua
kaum dan menwujudkan perpaduan.

Selain itu pihak yang berkenaan contohnya pihak media haruslah menapis pengaruh luar sebelum disiarkan. Rakyat juga
haruslah bijak memilih maklumat yang disampaikan.

Seterusnya ibu bapa haruslah memantau penggunaan teknologi supaya anak-anak hanya mengakses maklumat yang
positif dan bermanfaat. Ini penting supaya anak-anak mempunyai ilmu pengetahuan tanpa mengenepikan nilai-nilai
murni seperti berakhlak mulia dan bertanggungjawab.
Kerajaan wajib meningkatkan kerjasama daripada pelbagai pihak untuk menganjurkan program-program berunsurkan
nasionalisme. Contohnya, Syarahan kemerdekaan dan kuiz kenegaraan.

Akhir sekali menubuhkan sekolah wawasan boleh menaikkan semangat nasionalisme rakyat kerana pelajar boleh bergaul
dan bekerjasama dalam satu sekolah walaupun berlainan kaum.

7b. Sebab dan kesan

7b(i) Jelaskan sebab-sebab semangat nasionalisme semakin luntur dalam kalangan generasi muda pada hari ini.

Semangat nasionalisme semakin luntur dalam kalangan generasi muda hari ini adalah disebabkan generasi muda kini
tidak mempunyai semangat cinta akan tanah air . Mereka juga tidak memahami maksud sebenar patriotisme. Selain itu,
generasi muda juga mudah terpengaruh dengan anasir-anasir yang negatif dari media massa ataupun internet.

Generasi muda juga terlalu leka dengan lambakan hiburan yang menyeronokkan. Di samping itu,generasi muda turut
terpengaruh dengan budaya asing yang kini semakin berleluasa di negara kita. Seterusnya, kurang didikan agama dan
kesedaran sivik juga menyebabkan semangat nasionalisme semakin luntur dalam jiwa generasi muda.

Selain itu,sikap suka mementingkan diri sendiri juga antara sebabnya. Tidak dapat dinafikan bahawa semangat
nasionalisme juga semakin luntur kerana generasi muda kini tidak memahami konsep Rukun Negara.

Generasi muda juga kurang menghayati perjuangan tokoh-tokoh tempatan. Seterusnya,kurangnya ilmu pengetahuan turut
menyebabkan kurangnya semangat nasionalisme dalam diri generasi muda kini.

7b(ii) Nyatakan kesan yang akan berlaku sekiranya sikap ini tidak dibendung.

Kesan yang akan berlaku sekiranya sikap ini tidak dibendung ialah generasi muda akan berpecah belah.

Selain itu, keamanan dan keharmonian negara juga akan terancam. Seterusnya, lahirnya individu yang mementingkan
diri sendiri.

Di samping itu, generasi muda juga akan hilang jati diri. Seterusnya, minda generasi muda akan mudah dijajah dan
terpengaruh dengan anasir-anasir luar. Gejala sosial dalam kalangan generasi muda turut meningkat dan sukar
dibendung.

Selain itu,perasaan bangga sebagai rakyat Malaysia tidak akan wujud. Generasi muda juga tidak akan menghormati
Rukun Negara. Seterusnya, pertahanan negara juga akan menjadi lemah.Wawasan 2020 turut tidak akan tercapai.

Soalan 8 : Iktibar / nilai / patriotisme [5 Markah]

Iktibar /Nilai/Unsur Patriotisme yang diperoleh berdasarkan tajuk yang dikaji.

Antara iktibar yang diperoleh ialah kita hendaklah sentiasa menunjukkan kecintaan kepada negara untuk mengekalkan
kedaulatan negara. Selain itu, kita haruslah bekerjasama dalam mencapai matlamat negara. Kita juga perlu berganding
bahu untuk membangunkan negara supaya negara kita setanding dengan negara-negara maju. Seterusnya, kita mestilah
berani dan tabah menghadapi cabaran. Disamping itu, kita haruslah setia kepada pemimpin dan berhati-hati dengan orang
asing supaya negara kita tidak lagi dijajah semula.

Antara nilai yang kita perlu amalkan ialah sentiasa menunjukkan semangat kekitaan dan kesamarataan dalam apa jua
tindakan yang dilakukan. Selain itu, kita perlu menunjukkan kerjasama dan hidup saling hormat-menghormati di antara
pelbagai kaum di Malaysia. Kita juga perlu menunjukkan nilai menghargai dan menghormati agama kaum lain. Kita juga
sentiasa saling memahami dan bertoleransi dalam apa jua perkara yang dilakukan.
Sebagai rakyat Malaysia yang mempunyai unsur patroitik, kita perlu bersifat terbuka dengan menyokong perubahan dari
semasa ke semasa untuk kearah kebaikan. Selain itu, perpaduan harus diamalkan sepanjang masa supaya keamanan
negara dapat dikekalkan. Sebagai rakyat juga, kita perlu berbangga dengan kejayaan dan keunikan negara yang terdiri
daripada pelbagai kaum dan budaya. Akhir sekali kita juga wajar menunjukkan penghormatan terhadap kepimpinan
negara dan sentiasa bersyukur dengan kemerdekaan Malaysia yang sudah

Soalan 9 : Kesimpulan [5 Markah]

Pengetahuan

Antara Pengetahuan yang saya perolehi ialah mengetahui usaha masyarakat tempatan penjajahan oleh kuasa luar.
Penentangan di dorong oleh hasrat membebaskan negara daripada kuasa penjajah. Abad ke-19 dan abad ke-20
mengetengahkan ramai pemimpin tempatan daripada pelbagai latar belakangan bangkit menentang penjajah. Perubahan
pentadbiran penjajah mendatangkan pelbagai kesulitan kepada penduduk tempatan. Penjajahan British telah
meninggalkan pelbagai impak dalam aspek politik, ekonomi dan sosial.

Nilai Murni

Antara nilai murni yang dapat diterapkan ialah semangat juang yang kental dalam mempertahankan tanah air. Selain itu
mempertahankan kedaulatan negara dengan memiliki sikap berani menentang musuh. Disamping itu, memiliki jati diri
yang tinggi agar tidak mudah menerima pengaruh luar. Selanjutnya tidak mudah berputus asa dengan menunjukkan
semangat setia negara yang tinggi. Akhirnya kesangupan bekorban demi agama, bangsa dan negara dengan
mengetepikan kepentingan diri.

Unsur Patriotik

Antara unsur patriotik yang boleh diterapkan dalam diri ialah cinta akan negara yang tinggi dan berkorban nyawa.
Contohnya penentangan Tok Janggut. Selain itu, bersatu padu dan mempunyai semangat kekitaan bagi mewujudkan
keharmonian negara.

Harapan dan masa depan

Harapan saya agar rakyat Malaysia dapat memperkukuh semangat nasionalisme yang tinggi. Hal ini juga, supaya dapat
pertahan negara daripada campur tangan kuasa asing dan seterusnya dapat mengekalkan kedaulatan negara. Akhir sekali
semoga rakyat Malaysia saling menghormati antara satu sama lain untuk mewujudkan keamanan.