Contoh soalan-soalan mengikut konstruk

FAKTA

1 Suatu objek sedang bergerak dengan kelajuan tertentu di dalam suatu tempoh
masa tertentu. Apakah perubahan yang berlaku dalam tempoh masa tersebut ?

A berat
B jarak
C jisim
D suhu

ISTILAH

2 Apakah maksud pengawetan?

A Keadaan di mana berbagai spesies pupus dari bumi

B Usaha untuk mendapat keperluan asas yang terhad

C Untuk mengekalkan keadaan habitat

D Menjaga sesuatu dengan membaikinya ke arah keadaan asalnya.

KAEDAH

3 Manakah yang berikut menunjukkan kedudukan mata yang betul untuk

membaca isipadu cecair?

8
Meranti Kemuncup Semalu Angsana

A cup
S
S A
A K
TAFSIRAN

8 Rajah menunjukkan dua buah kenderaan yang mempunyai kelajuan pergerakan

yang tertentu.

Rajah
Pilih pernyataan yang benar.

A P dan Q bergerak dengan kelajuan yang sama.

B P bergerak lebih jauh berbanding Q dalam masa 2 jam.

C Q sampai terlebih dahulu pada jarak yang sama.

D Q mengambil masa lebih lama untuk bergerak

EKSTRAPOLASI

9 Rajah menunjukkan satu radas yang disediakan oleh seorang murid.

Rajah
Apakah yang mungkin berlaku kepada pergerakan bongkah itu apabila
bilangan buku ditambah ?

A Kelajuan bongkah bertambah.

B Bongkah akan berhenti bergerak.
C Pergerakan bongkah semakin perlahan.
D Tiada perubahan pada kelajuan bongkah.
11
 APLIKASI

10 Rajah menunjukkan sebuah tingkap boleh laras.

Rajah
Tingkap didapati sukar untuk ditutup.Apa yang patut dilakukan pada penutup
tingkap itu?

A Curahkan air

B Ketuk penutup

C Titiskan minyak pelincir

D Catkan penutup

12
 TEMA : SAINS HAYAT

TAJUK : KEGIGIAN MANUSIA

GIGI MANUSIA

GIGI KACIP GIGI TARING GIGI GERAHAM

Memotong Makanan Menyiat Makanan Memecah dan melumatkan

makanan

13
 TEMA : SAINS HAYAT

TAJUK : KEGIGIAN MANUSIA

Saiz gigi
Saiz gigi lebih
yang kecil besar

Gigi
Kacip
32 batang
20 batang

Gigi Susu Gigi Kekal

Gigi
Taring Gigi lebih
Gigi kuat
kurang
kuat

Gigi
Geraham Jangka
Jangka hayat
hayat panjang
pendek

14
TEMA : SAINS HAYAT

TAJUK : KEGIGIAN MANUSIA

Gosok gigi dua kali Guna Flos gigi

sehari

Guna ubat gigi

Amalan berfluorida

Berkumur selepas Penjagaan

makan
Gigi

Elakkan mengambil
makanan bergula Jumpa doktor gigi
enam bulan sekali

Makan makanan yang

berkhasiat

15
TEMA : SAINS HAYAT

TAJUK : KEGIGIAN MANUSIA

Penjagaan Gigi

Makanan Baik untuk Makanan yang

Gigi merosakkan gigi

16
TEMA : SAINS HAYAT

TAJUK : HAIWAN

Litupan Badan Haiwan

Bersisik Berbulu Berbulu Bercangkerang

Pelepah

17
TEMA : SAINS HAYAT

TAJUK : HAIWAN

ANGGOTA
BADAN
HAIWAN

Tanduk Sayap Ekor Kuku Tajam

Lembu Burung Ular Harimau

Kerbau Rama-rama Ikan Helang
Kambing Kelawar Gajah Kucing
Rusa Bangau

Paruh Berkaki

Itik Cicak

Ayam Arnab

Burung Kucing

Angsa Kuda

18
TEMA : SAINS HAYAT

TAJUK : HAIWAN

Haiwan
yang hidup
di Darat dan
Air

21
TEMA : SAINS FIZIKAL

TAJUK : MAGNET

BAHAN
MAGNET

25
TEMA : SAINS FIZIKAL

TAJUK : MAGNET

BAHAN BUKAN
MAGNET

26
 TEMA : SAINS FIZIKAL

TAJUK : MAGNET

Kutub magnet berlainan didekatkan Menarik

U S U S U S U S

TARIKAN DAN
TOLAKAN
MAGNET

Kutub magnet sama didekatkan Menolak

S U U S
S U U S

27
TEMA : SAINS BAHAN

TAJUK : PENYERAPAN

Penyerapan Bahan

Menyerap air Kalis Air

Kertas Pemadam

Baju Payung

Tuala Baju Hujan

Tisu Botol Plastik

Sapu Tangan Sarung Tangan Getah

Span Belon

Surat Khabar Gelas

28
TEMA : BUMI DAN SAINS ANGKASA

TAJUK : TANAH

JENIS TANAH

TANAH KEBUN TANAH LIAT PASIR

Tumbuhan dan Haiwan reput

Butir batu Kikir Butir tanah liat

KANDUNGAN

TANAH

Butir Pasir Butir Kelodak

29
Tema : Sains Hayat

Tajuk : Kegigian Manusia

Latihan :

1. Nyatakan 3 jenis gigi manusia.

i. __________________________________
ii. __________________________________
iii. __________________________________
2. Labelkan jenis gigi di bawah dengan betul.

3. Isikan tempat kosong dengan jawapan yang sesuai.

i. Gigi kacip digunakan untuk ____________________________.
ii. Gigi yang digunakan untuk menyiat makanan ialah gigi
____________________ .
iii. Gigi geraham digunakan untuk _______________________ dan
_________________________.
4. Lengkapkan jadual berikut dengan jawapan yang betul.
Ciri-Ciri Perbezaan
Set Gigi Susu Set Gigi Kekal
Aspek
Bilangan
Saiz
Kekuatan
Jangka Hayat
Bilangan Gigi Kacip
Bilangan Gigi Taring
Bilangan Gigi Geraham

30
5. Labelkan struktur gigi dengan tepat.

6. Isikan tempat kosong dengan jawapan yang betul.

i. _____________________ gigi perlu dilakukan setiap 6 bulan sekali.
ii. ________________ gigi perlu ditukar setiap 3 bulan sekali.
iii. Makanan yang mengandungi ________________ menjadikan gigi lebih
sihat dan kuat.
iv. Memakan ais krim, kek dan coklat menyebabkan gigi lebih cepat menjadi
_______________
v. Pengambilan sayur-sayuran baik untuk _______________ gigi.

7. Nyatakan 5 perkara yang perlu dilakukan sebagai amalan penjagaan gigi yang
baik.
i. ________________________________________________________
ii. ________________________________________________________
iii. ________________________________________________________
iv. ________________________________________________________
v. ________________________________________________________

31
Tema : Sains Hayat

Tajuk : Haiwan

Latihan :

1. Lengkap peta pokok di bawah dengan jawapan yang betul.

Haiwan

Berkaki Bersayap Berekor

__________ __________ __________

__________ __________ __________

__________ __________ __________

Berparuh Bertanduk

__________ __________

__________ __________

__________ __________
2. Kenal pasti ciri-ciri yang terdapat pada haiwan-haiwan di bawah.
Haiwan Kuda Ayam Buaya Kucing Burung

Ciri-ciri
Litupan
Badan
Anggota
Badan
Cara
Membiak

32
3. Nyatakan maksud bagi istilah berikut:
i. Karnivor : ________________________________________________
ii. Herbivor : ________________________________________________
iii. Omnivor : ________________________________________________

4. Lengkapkan peta pokok di bawah dengan jawapan yang betul:

Haiwan

Herbivor Karnivor Omnivor

_______________ _______________ _______________

_______________ _______________ _______________

_______________ _______________ _______________

_______________ _______________ _______________

33
Tema : Sains Hayat

Tajuk : Tumbuhan

Latihan :

1. Namakan jenis urat daun bagi daun tumbuhan berikut:

i. Kelapa = _________________________
ii. Bunga Raya = _________________________
iii. Lalang = _________________________
iv. Rumput = _________________________
v. Cili = _________________________
vi. Pisang = _________________________
vii.
2. Lengkapkan jadual berikut :

Tumbuhan Berbunga Tumbuhan Tidak Berbunga

3. Padankan tumbuhan di bawah dengan jenis akarnya yang betul.

Jagung Tebu
Akar
tunjang
Bunga mawar Padi
Akar
serabut
Keembung Keladi

34
6. Nyatakan empat kepentingan tumbuhan kepada manusia dan haiwan.

i. ________________________________________________________
ii. ________________________________________________________
iii. ________________________________________________________
iv. ________________________________________________________

36
Tema : Sains Fizikal

Tajuk : Magnet

Latihan :

1. Nyatakan bentuk-bentuk magnet dengan betul:

i. ______________________________
ii. ______________________________
iii. ______________________________
iv. ______________________________
v. ______________________________
vi. ______________________________
2. Isikan tempat kosong dengan jawapan yang betul.
i. Magnet yang mempunyai kutub yang ____________ akan menolak antara
satu sama lain apabila didekatkan.
ii. Objek yang dapat ditarik magnet dikenali sebagai _________________
3. Kelaskan objek-objek di bawah dalam kumpulan yang betul.

Duit syiling Guli Paku tekan Pemadam

Tisu Skru Gunting Kunci

Sapu tangan Kertas Pensel Paku besi

Bahan magnet Bahan bukan magnet

_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ _____________________

37
4. Nyatakan 4 kegunaan magnet.
i. ________________________________________________________
ii. ________________________________________________________
iii. ________________________________________________________
iv. ________________________________________________________

5. Labelkan bahagian kutub magnet dengan betul.

i.

ii. Magnet saling menarik antara satu sama lain.

U U

iii. Magnet menolak antara satu sama lain.

U U

38
Tema : Sains Bahan

Tajuk : Penyerapan

Latihan :

1. Lengkapkan peta pokok di bawah dengan jawapan yang betul.

Objek

Bahan menyerap air Bahan tidak menyerap

air
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________

2. Rajah di bawah menunjukkan 4 objek yang berlainan direndam di dalam sebuah

bikar yang diisikan 150ml air. Selepas 5 minit semua objek dikeluarkan daripada
bikar.

A B C

Keputusan :

Bikar Isipadu air yang tinggal ( ml )

A 50
B 100
C 150

39
 a) Bahan manakah yang paling banyak menyerap air ?
___________________________________________________________
b) Nyatakan satu sebab kenapa di dalam bikar C isipadu air yang tinggal paling
banyak.
___________________________________________________________

c) Ramalkan isipadu air yang tinggal jika sebiji guli dimasukkan ke dalam bikar.
___________________________________________________________

d) Tulis urutan bahan yang betul mengikut keupayaan menyerap air bermula
daripada bahan menyerap air paling sedikit.

3. Lengkapkan jadual di bawah dengan jawapan yang betul.

Objek Menyerap air Diperbuat daripada bahan

Ya Tidak
Sarung tangan getah

Tuala

Surat Khabar

Beg Plastik

Span

40
4. Rajah di bawah menunjukkan sebuah khemah.

a) Apakah bahan yang digunakan untuk membuat khemah ?

___________________________________________________________

b) Nyatakan satu sifat bahan bagi khemah di atas

___________________________________________________________

c) Nyatakan 2 contoh objek yang mempunyai sifat bahan yang sama seperti
khemah.
i. ______________________________________
ii. ______________________________________

41
Tema : Bumi dan Sains Angkasa

Tajuk : Tanah

Latihan :

1. Nyatakan 3 jenis tanah.

i. ___________________________
ii. ___________________________
iii. ___________________________

2. Padankan dengan betul setiap lapisan yang terbentuk apabila campuran tanah
kebun, dan air digoncang dan dibiarkan selama 5 minit.

Tanah liat

Air

Pasir

Batu-batu kecil

Haiwan dan Tumbuhan mati

Kelodak

42
3. Rajah di bawah menunjukkan sejenis tumbuhan.

a) Namakan jenis tanah yang sesuai untuk tanaman di atas ?

___________________________________________________________

b) Berikan satu sebab ( inferens ) untuk jawapan kamu di ( a )

______________________________________________________________
________________________________________________________

c) Pokok kaktus sesuai di tanam di kawasan tanah berpasir. Berikan alasan

kamu.
______________________________________________________________
________________________________________________________

43
Tema : Teknologi dan Kehidupan Lestari

Tajuk : Tanah

Latihan :

1. Nyatakan nama-nama komponen berikut:

44
 Pernafasan :
Guna Peparu
Proses tarikan &
hembusan. Kadar
Pernafasan ialah
bilangan
pergerakan dada

Perkumuhan ;
Pewarisan : Penyingkiran bahan
Rupa buangan dari badan
Keadaan Peparu -air dan
rambut karbon dioksida
Warna rambut Ginjal air kencing
Kulit - peluh

PROSES
HIDUP
MANUSIA

Penyahtinjaan :
Proses buang
Ransangan : Cahaya, tinja drpd badan
Bunyi, Bau, Rasa, Tinja makanan
Kesakitan, tidak dicerna.
Tekanan,Kepanasan Boleh sembelit
dan sejuk jika simpan lama
dalam badan.

45
 TABIAT BURUK MANUSIA

MEROKOK MENAGIH DADAH ALKOHOL

Rosakkan peparu kanser, Kerosakan otak. Kerosakan organ dalaman.

seranan jantung, batuk, Koma dan kematian. Tidak boleh memandu.
kesukaran bernafas. Lambatkan pergerakan Lambat gerak balas
Mulut Berbau dan gigi seseorang terhadap terhadap rangsangan.
kuning. ransangan.

Peparu :

Burung, ular, Lembu,

Kucing, Buaya, Katak

Spirakel:
Kulit Lembap :
Lalat, ulat,
Katak, Cacing Pepatung,
PERNAFASAN
Tanah, Lintah rama-rama,
HAIWAN
Beluncas
Lipas

Insang :

Ikan, Berudu, Udang,

Ketam, pari

46
SENTUHAN CAHAYA
MATAHARI
Daun
Pucuk

GERAK BALAS
TUMBUHAN
TERHADAP
RANGSANGAN

GRAVITI AIR
Akar Akar

47
 KEPERLUAN UNTUK PROSES FOTOSINTESIS

Cahaya Matahari adalah

sumber tenaga.

Karbon Dioksida masuk

melalui liang halus pada
daun

Klorofil bahan berwarna

hijau pada daun.

Air diserap oleh akar

tumbuhan

48
Kanji disimpan Proses tumbuhan
sebagai makanan buat makanannya
dalam daun

FOTOSINTESIS

Klorofil serap
Oksigen dibebas
tenaga daripada
melalui liang halus
cahaya matahari.
ke persekitaran

49
 Panjang

Jisim Masa

Luas
PENGUKURAN Isipadu

Unit Isipadu
Seragam Cecair

Isipadu
Pepejal

50
 Maksud :
Jarak Antara
2 titik

Cara
Alat
UKURAN Mengukur
Piawai : Depa Hasta
Pita - PANJANG Pembaris Tali
Pengukur Pita Pengukur
Pembaris

Unit
Milimeter
Sentimeter
Meter
Kilometer

51
 Alat Rumus :
Mengukur
Bikar Panjang x
Isipadu Lebar x
Silinder -
penyukat Tinggi

Isipadu Isipadu
Cecair Pepejal

Unit
Unit Jumlah Piawai
3
Piawai : ruang mm
3
yang cm
3
Mililiter dipenuhi m
Liter sesuatu

52
 Jumlah benda dalam
objek

Kilogram

Gram JISIM

Miligram

53
 Maksud :

Tempoh Antara dua ketika

60 saat = 1 minit

60 minit = 1 jam Unit Piawai :

24 jam = 1 hari MASA Jam , Minit, Saat

30 hari = 1 bulan

12 bulan = 1 tahun
Perkara yang boleh
mengukur masa :
Denyutan Nadi

Ayunan Bandul

Perubahan Siang dan

Malam

54
 BAHAN SEMULA JADI

TUMBUHAN HAIWAN BATUAN

Kayu Kulit Logam

Pensel, gabus, kerusi, Dompet, tali pinggang, Sudu, cincin, periuk,
sampan, kertas kasut duit syiling, piuter

Getah Ulat Sutera Tanah

Tayar, belon, bola Kain Sutera, selendang Bata, jubin, pasu,
pinggan, cermin kaca
Kapas Bulu
Bantal, Benang, Baju Baju panas, Bulu
tangkis, permaidani

BAHAN BUATAN

PLASTIK KAIN SINTETIK

Diperbuat daripada Dibuat daripada

petroleum dengan petroleum, arang
batu, dan selulosa
bahan kimia. Nilon, Rayon,
Tidak mudah reput, Poliester
Khemah, payung,
Bila dibakar akan
jaring ikan, baju
hasilkan gas beracun hujan.
Ringan, kuat, murah, Tahan lama, Tidak
kedut dan kilat
penebat, mudah
dibentuk

55
 Konduktor:
Mengalir elektrik
dan haba

Tembaga, zink,
keluli, Loyang
emas

Menyerap Air Penebat :

Serap air Tidak mengalir

elektrik atau
Kain, Span,
haba.
Kapas
Plastik,kayu,

SIFAT-SIFAT
BAHAN

Kekenyalan

Boleh kembali
Terapung
ke bentuk asal
Tidak selepas
tenggelam diregang
dalam air
Getah, Spring
Kayu, plastik

Benar Cahaya
Tembusinya

Lutsinar semua
cahaya tembusinya
Lutcahaya- separuh
cahaya
menembusinya
Legap cahaya tidak
menembusinya.

56
 KEBOLEHAN PENEMBUSAN CAHAYA

LUT SINAR LUT CAHAYA LEGAP

Bahan benar paling Benar Sebahagian cahaya Tidak benar cahaya

banyak cahaya tembusi. tembusinya. tembusinya.

Contoh : Contoh : Contoh :

Kaca jernih, plastik jernih, Kaca berfros, kertas tisu, Kayu, logam, getah, buku,
bikar, tabung uji, cermin tingkap, botol tin, pemadam, kotak
akuarium. warna.

PENGARATAN

Faktor Objek Cegah Faedah Cegah

Pengaratan Berkarat Pengaratan Pengaratan
Air Paku Mengecat Objek Kilat
Udara Jarum Menyapu dan cantik
Pintu Pagar Gris Objek kuat
Skru Meletakkan Jimat kos /
Zink Minyak wang
Dawai Besi Salut dengan Elak
Plastik penyakit
Sadur tetanus /
dengan kancing gigi
Aluminium /
logam tahan
karat
Sadur
dengan
emas / perak

57
 Matahari

Pusat sistem suria

Ialah bintang
Keluar cahaya &
haba

Satelit Semula
Asteroid Jadi

Batuan mengelilingi Bulan Beredar

matahari mengelilingi planet
Antara planet marikh Kecil dari planet
& musytari Memantul cahaya

SISTEM
SURIA

Meteoroid Komet

Batuan / Logam Ais, debu & gas.

terapung Geseseran Bentuk kepala &
meteoroid dengan ekor. Terkenal
atmosfera meteor Komet Halley 76
th

Planet

9 buah Utarid,
Zuhrah, Bumi, Marikh,
Musytari, Zuhal,
Uranus, Neptun

58
 PERBANDINGAN SAIZ DAN JARAK

BUMI BULAN MATAHARI

Diameter 12756km Diameter 3480 km Diameter 1.4 juta km

Jarak dari Matahari
150juta km
Ada Tarikan Graviti
Ada air, udara dan
hidupan
Ada Atmosfera
bumi ialah air
bumi ialah daratan
Jarak dari Bumi 384000 Bintang paling Kecil
km Memancarkan cahaya
Permukaan Berbatuan, kepada bulan.
gunung berbatu, debu Suhu kira-kira 60000C
halus, & kawah.
Tarikan graviti lemah Tiada Matahari
Tiada Air, udara dan Suhu Bumi jadi gelap
tidak sesuai untuk Tidak boleh lihat dan
hidupan. bergerak
Memantulkan cahaya Lautan Jadi ais
matahari Tumbuhan mati kerana tidak
boleh membuat makanan
sendiri.

59
 Tidak boleh melihat objek
yang jauh

Kapal Terbang :
Kalkulator:
Boleh pergi ke tempat yang
Boleh mengira cepat dan tepat jauh

Tidak boleh bercakap

dengan kuat

HAD Tidak boleh berjalan

Teleskop :
KEUPAYAAN jauh
Dapat melihat objek yang jauh
MANUSIA
Mikroskop :

Dapat melihat objek halus &

seni

Komputer :

Boleh menyimpan banyak Stetoskop :

maklumat
Boleh mendengar bunyi yang
perlahan

Tidak boleh melihat

objek yang kecil

60
 KOMUNIKASI ( DAHULU )

Lukisan Isyarat Asap Pukulan Burung

Gendang merpati

Penghantar Penghantar
Utusan Utusan

KOMUNIKASI ( KINI )

Telefon Televisyen Radio Komputer

PENGANGKUTAN AIR ( DAHULU )

Batang Kayu Kayak Rakit Sampan

Kapal Enjin Kapal Layar

Stim

PENGANGKUTAN UDARA

Belon Udara Kapal Udara Pesawat Flyer

Panas Luncur

Roket Helikopter Kapal

Terbang

61
PENGANGKUTAN DARAT

Berjalan Kereta Kereta Kereta

Lembu Kuasa Stim Kuasa Petrol

LRT Komuter Lori

PERTANIAN

Kayu dan Cangkul Haiwan Jentera

Tulang Pembajak Pembajak

Jentera
Penuai

PEMBINAAN KEDIAMAN

Dalam gua Pondok Rumah Rumah

papan konkrit

kondominium

PEMBINAAN JAMBATAN

Batang kayu Jambatan Jambatan Jambatan

papan konkrit Konkrit & Keluli

62
Latihan : Proses Hidup Manusia

1. Apakah yang dapat diperhatikan pada dada apabila nafas ditarik dan dihembus ?

.............................................................................................................................

2. Nyatakan saluran yang dilalui oleh udara untuk sampai ke peparu ?

.............................................................................................................................

3. Definisi perkumuhan ?

.............................................................................................................................

4. Nyatakan tiga organ perkumuhan ?

.............................................................................................................................

5. Definisi tinja ?

.............................................................................................................................

6. Apakah tujuan pembiakan bagi manusia ?

.............................................................................................................................
.

7. Nyatakan keburukan apabila mengamalkan tabiat merokok ?

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

8. Nyatakan keburukan ketagihan dadah ?

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

63
Latihan : Proses Hidup Haiwan

1. Contoh haiwan bernafas melalui ...............

Peparu spirakel Insang Kulit lembap

1 1 1 1

2 2 2 2

Latihan : Proses Hidup Tumbuhan

1. Tumbuhan boleh bergerakbalas terhadap....

......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................

2. Apakah maksud proses fotosintesis?

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

3. Proses fotosintesis menghasilkan...

.....................................................................
.....................................................................

64
Latihan : Pengukuran / Pengaratan

1. Definisi jisim ?
............................................................................................................................
............................................................................................................................

2. Definisi panjang ?
............................................................................................................................
............................................................................................................................

3. Definisi masa ?
............................................................................................................................
............................................................................................................................

4. Definisi luas ?
............................................................................................................................
............................................................................................................................

5. Berikan contoh formula pengiraan luas ?

..

6. Definisi isipadu ?

............................................................................................................................
............................................................................................................................

7. Berikan contoh formula pengiraan isipadu ?

..

8. Berikan contoh alat yang digunakan untuk mengukur isipadu cecair ?

............................................................................................................................

65
 Latihan : Bahan Semulajadi / Buatan

1. Sumber asas terdiri daripada...

............................................................
............................................................
............................................................

2. Nyatakan bahan semulajadi bagi tumbuhan...

............................................................................................................................
............................................................................................................................

3. Nyatakan tiga objek yang diperbuat daripada bulu haiwan...

..............................................................
..............................................................
..............................................................

4. Objek seperti sudu, cincin, periuk dan duit syiling diperbuat daripada...

............................................................................................................................

5. Nyatakan keistimewaan plastik...

............................................................................................................................
............................................................................................................................

6. Mengapakah plastik tidak boleh dibakar ?

............................................................................................................................
............................................................................................................................
7. Berikan tiga jenis kain sintetik...
........................................................
............................................................
............................................................
66
Latihan : Sifat-Sifat Bahan

1. Berikan empat sifat-sifat bahan...

......................................................
......................................................
......................................................
......................................................

2. Apakah yang dimaksudkan dengan kekenyalan ?

.................................................................................................................................

3. Definisi konduktor ?

............................................................................................................................

4. Definisi penebat ?

............................................................................................................................

5. Berikan contoh bagi bahan...

Konduktor:................................................................................................................

Penebat:...................................................................................................................

6. Definisi lutsinar ?

............................................................................................................................

7. Definisi lut cahaya ?

............................................................................................................................

8. Berikan dua faktor pengaratan?

..........................................................................

67
Latihan : Sistem Suria

1. Sistem suria terdiri daripada...

.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................
.......................................................

2. Nyatakan ciri-ciri bagi Asteroid...

.............................................................................................................................

3. Meteoroid
adalah.................................................................................................................
............................................................................................................................

4. Namakan komet yang paling terkenal ? Tempoh komet yang dapat dilihat ?

............................................................................................................................

5. Susun kedudukan planet bermula paling hampir daripada matahari

............................................................................................................................
............................................................................................................................

6. Planet yang paling besar dan mempunyai 16 bulan ialah

...........................................................................

7. Planet putar mengikut arah jam dan paling panas ialah

............................................................................

8. Planet yang paling kecil, sejuk, malap ialah

............................................................................

68
9. Planet yang berputar sisi sebahagian akan malam ialah
...........................................................................

Latihan : Matahari, Bumi Dan Bulan

1. Apakah persamaan antara matahari, bumi dan bulan ?

............................................................................................................................

2. Nyatakan perbezaan peratus bagi daratan dan lautan di bumi...

............................................................................................................................

3. Bagaimanakah bentuk permukaan bulan ?

............................................................................................................................

............................................................................................................................

4. Kesan tiada matahari kepada bumi?

............................................................................................................................

............................................................................................................................

5. Siapakah manusia yang pertama menjejaki kaki ke bulan ?

............................................................................................................................

6. Mengapakah bumi sesuai untuk kehidupan ?

............................................................................................................................

7. Kepentingan lapisan atmosfera ialah...

............................................................................................................................

............................................................................................................................

69
 8. Kapal angkasa yang digunakan untuk sampai ke bulan ialah

............................................................................................................................

Latihan : Perkembangan Teknologi

1. Definisi had keupayaan manusia...

............................................................................................................................

2. Alat yang digunakan untuk mengira dengan cepat dan tepat ialah

............................................................................................................................
.........

3. Mikroskop digunakan sebagai

............................................................................................................................

4. Stetoskop boleh digunakan

sebagai...............................................................................................................

5. Alat yang digunakan untuk melihat objek terlalu jauh ialah

.....................................................................

6. Kaedah komunikasi dahulu seperti :

............................................................................................................................
............................................................................................................................
...........................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
...................................

7. Susun pengangkutan udara pada zaman dahulu...

............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
........................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
70
8. Nyatakan dua keburukan teknologi kepada kehidupan...

.................................................................................................................................
.......................................................................................................................

9. Berikan dua contoh kenderaan darat terkini...

........................................................................

........................................................................

10. Lengkapkan petak yang kosong dibawah.

Dalam gua Rumah

papan

kondominium

Cangkul Jentera
Pembajak

71
 CIRI DAN PERLINDUNGAN
HAIWAN

MUSUH CUACA

Sisik Keras Tenggiling
Kulit Tebal Gajah
Cangkerang Kura- kura
Kuku Tajam Helang
Sengat Bisa Kala Jengking
Tanduk Tajam Lembu
Bau Busuk skunk, lipas, pijat
Pancut Dakwat Hitam sotong
Gulung Badan Tenggiling
Pura-Pura Mati Kumbang
Putus Ekor Cicak
Cuaca Sejuk
Bulu Tebal beruang kutub,
musang artik
Lapisan Lemak Tebal penguin,
anjing laut, ikan paus, singa laut,
walrus
Cuaca Panas
Bonggol simpan air & makan
unta
Telinga Panjang musang gurun

Hidup Kumpulan Gajah

Tukar Warna Kulit - Sesumpah

72
 KEMANDIRIAN HAIWAN

Beranak & Menjaga Bertelur sedikit & Bertelur banyak dan tidak
anak menjaga anak menjaga telur / anak

Burung Penyu
Kucing
Ayam Katak
Kanggaru
Buaya Ikan
Ikan paus
Ular Siput Babi
Gajah
Kala Jengking Rama rama
Kuda
Belalang
Zirafah

73
 RANTAI MAKANAN

Mesti dimulai dengan tumbuhan kerana tumbuhan

boleh buat makanan sendiri.
Maksud dimakan oleh.

CONTOH 1 :

Daun hijau beluncas burung helang

(pengeluar) (pengguna 1) (pengguna 2) (pengguna 3)

( herbivor ) ( karnivor ) ( karnivor )

( primer ) ( sekunder ) ( tertier )

CONTOH 2:

Pokok padi tikus ular helang

(pengeluar) (pengguna 1) (pengguna 2) (pengguna 3)

( herbivor ) ( karnivor ) ( karnivor )

( primer ) ( sekunder ) ( tertier )

TABIAT PEMAKANAN

HERBIVOR KARNIVOR OMNIVOR

( haiwan makan tumbuhan ) ( haiwan makan daging ) ( haiwan makan

Kambing, lembu, rusa,
gajah, zirafah, tupai,
lebah, rama-rama,
belalang
tumbuhan & daging )
Harimau, serigala,
buaya, ikan paus, katak, Ayam, itik, angsa,
tenggiling, cicak, helang kucing, beruang,
lalat, lipas, tikus

74
 SIRATAN MAKANAN

1. Gabungan daripada beberapa rantai makanan dalam habitat

yang sama.
2. Siratan makanan penting untuk mengekalkan keseimbangan
persekitaran.
3. Pemangsa ( yang makan ) & mangsa ( dimakan ).

CONTOH SAWAH PADI:

Belalang

Padi Burung

Tikus Ular

CONTOH KOLAM :

Larva

Alga Ikan kecil Ikan

besar

Berudu

K
Karnivor

Herbivor

Tumbuhan

75
 CIRI DAN PERLINDUNGAN
TUMBUHAN

MUSUH CUACA

nDuri Tajam Pokok Nenas Angin Kencang

Bulu Halus Buluh, tebu, labu
Getah Betik, nangka, manggis
Beracun cendawan, keladi
Tebal & Keras Buah kelapa,
biji getah
Pahit Peria
Bau Busuk Bunga tahi ayam,
petai
Daun pecah-pecah pokok kelapa
Batang lentur Buluh & Kelapa
Akar Banir Pokok Bakau
Daun Bentuk Tajam Pokok Ru
..
Cuaca Kering

Gugur Daun Pokok Getah, Pokok

bunga kertas.
Menggulungkan daun Pokok kunyit,
keladi, pokok pisang.

76
 PENCARAN BIJI
BENIH DAN BUAH

ANGIN AIR HAIWAN

Ciri-Ciri :
Ciri Ciri : Ciri-Ciri :
Ruang udara, pudung Warna terang
Kecil, ringan &
berspan, kalis air.
berbulu.
Bau Harum
Contoh :
Contoh :
Isi buah sedap
Buah kelapa
Lalang, buah
Bercangkuk
sena, meranti, Teratai
kapas Contoh :
Telipuk
Rambutan, betik,
manga,
mempelam,
tomato

MEKANISME KEMANDIRIAN
LETUPAN TUMBUHAN

Ciri-Ciri :
Elakkan daripada :
Kulit Kering, tegang apabila
1. Persaingan Antara
masak.
anak benih.
Contoh : 2. Persaingan Antara
anak benih dengan
Buah getah, keembung dan induk.
kacang bendi

77
 Matahari

Bateri
Angin

SUMBER
TENAGA

Makanan
Air

Bahan Api

78
 BENTUK
TENAGA

TENAGA TENAGA TENAGA TENAGA

KINETIK BUNYI CAHAYA KIMIA

Objek yang Boleh Keluar Terdapat

bergerak dan dengar cahaya dalam bahan
berputar
Dihasilkan api dan
melalui makanan
getaran

TENAGA TENAGA TENAGA

ELEKTRIK HABA KEUPAYAAN

Daripada Suhu Tinggi Gelang

bateri, Getah yang
dinamo, sel Objek Panas
ditarik
suria
Spring yang
diregangkan

79
 Kipas Angin

Mesin Basuh Televisyen

PERUBAHAN
TENAGA

Dapur Gas Saterika

Elektrik

Pengering
Rambut

80
 TENAGA

Boleh Dibaharui Tidak Boleh Dibaharui

Tenaga yang boleh Tenaga yang tidak

diganti apabila habis boleh diganti apabila
digunakan. habis digunakan.
Angin Gas Asli
Suria Arang Batu
Biojisim Petroleum
Hidroelektrik

Mengelakkan pembaziran

Sesetengah
GUNAKAN sumber tenaga
Menjimatkan TENAGA tidak boleh
kos DENGAN diganti apabila
BIJAK habis

Mengurangkan
pencemaran

81
 SIFAT CAHAYA

BERGERAK LURUS DIPANTULKAN DIBIASKAN

Cahaya bersifat lurus Cahaya lurus mengenai Cahaya bergerak dari

Cahaya lurus yang tidak permukaan objek cahaya satu medium ke satu
boleh menembusi objek akan memantul medium lain.
legap menghasilkan Pemantul yang baik : Contoh : kolam
bayang-bayang Permukaan keras, licin, kelihatan cetek, straw
dan berkilat bengkok dalam air.
Kaleidoskop ,periskop
,cermin muka dan cermin
sisi muka

82
 SUMBER TENAGA
ELEKTRIK

SEL KERING AKUMULATOR SEL SURIA

This image cannot currently be displayed.

This image cannot currently be displayed.

Cahaya Matahari
Tenaga Kimia Kebaikan : Boleh
dicas dan tahan Kebaikan : Bersih,
Kebaikan : Kecil lama. dan tidak
dan ringan mencemarkan
Kelemahan : Mahal, alam.
Kelemahan : Tidak berat dan asid
tahan lama sulfurik kesan kepada Keburukan : Alat
kulit. yang mahal.
Contoh Alatan :
Lampu Suluh Contoh Alatan : Contoh Alatan :

Kereta, Motor. Pemanas Air,

Kalkulator

DINAMO GENERATOR KUASA

HIDROELEKTRIK

Kebaikan : Menyalakan Kebaikan : Membekalkan Dinamo besar

mentol pada basikal tenaga elektrik
Kebaikan : Tenaga elektrik
Kelemahan : Perlu kayuh Kelemahan : Perlu minyak yang sangat besar
basikal untuk gerakan untuk hidup, bunyi bising
Keburukan : Merbahaya
dynamo.
Contoh Alatan : Pam udara
Contoh Alatan : Rumah dan
Contoh Alatan : Basikal dalam kolam83ikan.
kilang

83
 JENIS LITAR

BERSIRI SELARI

Malap Lebih terang

 KEJUTAN API
ELEKTRIK

BAHAYA
KECUAIAN
MENGENDALIKAN
PERALATAN
ELEKTRIK

RENJATAN
ELEKTRIK KEBAKARAN

Jangan guna alat

elektrik yang
rosak

Jangan Jangan
bebankan pasang suis
soket LANGKAH tempat
dengan KESELAMATAN dibasahi air
banyak alat
elektrik

Jangan baiki Jangan cabut

sendiri alat palam ketika
elektrik tangan basah

85
 Takat Didih
1000C
Takat Beku
00C
Termometer
Klinik Ukur
Dalam
suhu badan
termometer SUHU manusia
terdapat
skala 350C -
merkuri
420C
dan alkohol
peka Termometer
kepada Makmal
haba Sukatan
cecair
Darjah
merkuri skala
kepanasan
-100C -1100C
sesuatu objek

BAHAN
MENGEMBANG
/ BERUBAH
BENTUK JIKA
TERIMA HABA

HABA BAHAN
BOLEH MENJADI
DIRASAI
TETAPI
HABA PANAS
BILA
TIDAK TERIMA
BOLEH
DILIHAT

SUMBER UTAMA IALAH

MATAHARI

86
 PENGEMBANGAN DAN PENGECUTAN

PEPEJAL CECAIR UDARA

Apabila bola besi Cecair mengembang Udara mengembang

dipanaskan, bola tidak
dapat melalui gelang. Hal
ini disebabkan bola telah
mengembang dan
bertambah besar. Apabila
bola besi disejukkan,
dengan rendam dalam air
sejuk, bola besi akan
mengecut dan dapat
melalui gelang semula.
Contoh lain:
- Wayar elektrik
- Jambatan keluli
- Rel kereta api
apabila dipanaskan dan apabila dipanaskan dan
mengecut apabila mengecut apabila
disejukkan. disejukkan.
Sifat ini digunakan dalam Bola ping pong kemek
cecair merkuri dalam akan bulat semula apabila
termometer. direndam dalam air panas
Contoh lain: kerana udara dalam belon
air warna dalam botol mengembang apabila
dipanaskan, aras air dipanaskan.
warna itu akan naik. Contoh lain:
belon diikat pada botol
membesar apabila botol
dipanaskan kerana
udara didalamnya
mengembang apabila
dipanaskan.
belon boleh mengecil
semula apabila udara
dalam belon mengecut
apabila disejukkan.

87
 KEADAAN BAHAN

Pepejal Cecair Gas

Ada jisim/berat Ada jisim/berat Ada jisim/berat

Isipadu tetap Penuhi ruang Penuhi ruang
Bentuk tetap Isipadu tetap Tiada isipadu tetap
Tidak boleh mampat Mengambil bentuk bekas Tiada bentuk tetap
yang diisinya Mengambil bentuk
Tidak boleh mampat bekas yang diisinya

Peleburan :

Penambahan haba

Pepejal Gas

Contoh : Ais

Pendidihan :
Penyejatan :

Penambahan
Penambahan haba
Haba
Cecair Gas
Cecair Gas
Contoh : Kain
i

PERUBAHAN
KEADAAN
BAHAN

Kondensasi :
Pembekuan:
Pegurangan
Pengurangan haba haba

Cecair Pepejal Gas Cecair

Contoh : air jadi ais Contoh :

embun, air di
luar titisan gelas
yang sejuk
88
 KITARAN AIR

Wap air

Wap air
Wap air

Wap air

ASID DAN ALKALI

ASID NEUTRAL ALKALI

Rasa masam Rasa masin, manis dan Rasa pahit

Tukarkan kertas litmus tawar. Tukarkan kertas litmus
biru kepada merah Tidak tukar warna kertas merah kepada biru.
Kertas litmus merah tidak litmus biru dan merah. Kertas litmus biru tidak
bertukar warna. bertukar warna.

Contoh : kicap, sirap, air

Contoh : jus oren, asam mineral, minyak masak. Contoh: ubat gigi,
jawa, jus nenas syampu, sabun, serbuk

89
 PERGERAKAN
BUMI

BERPUTAR PADA PAKSI BEREDAR KELILING

MATAHARI

Putaran lengkap 24 jam 365 hari atau

sehari setahun untuk
mengelilingi
matahari

Berputar pada paksi dari

barat ke timur.
Berkaitan dengan
perubahan musim.

Kejadian siang dan malam

Matahari terbit sebelah

timur dan tenggelam
sebelah barat.

Pembentukan bayang-

90
 FASA BULAN

Bulan sabit lama Bulan purnama lama

26 takwin qamari
19 takwin qamari

Bulan separa lama

Bulan
purnama
Matahari penuh

14 @ 15
Bumi
Anak bulan takwin
qamari
1 takwin qamari

Bulan separa baru

Bulan sabit baru Bulan purnama baru

3 @ 4 takwin qamari 9 takwin qamari

91
 SILINDER

SFERA
KON

KEKUATAN &
KESTABILAN

KUBOID
PIRAMID

KUBUS

92
 KEKUATAN DAN
KESTABILAN

Faktor Kekuatan Struktur Faktor Kestabilan

Struktur

Jenis bahan digunakan Luas tapak

Konkrit lebih kuat Luas tapak besar

daripada kayu. lebih stabil daripada
luas tapak kecil
sesuatu objek.
Saiz struktur

Mesti sepadan dengan Ketinggian

beban ditanggung.
Lebih rendah objek
lebih stabil daripada
Bentuk struktur objek yang tinggi.

Lengkung lebih kuat

daripada rata. Contoh
terowong.

93
 KEKUATAN DAN
KESTABILAN

Faktor Kekuatan Struktur Faktor Kestabilan

Struktur

Jenis bahan digunakan Luas tapak

Konkrit lebih kuat Luas tapak besar

daripada kayu. lebih stabil daripada
luas tapak kecil
sesuatu objek.
Saiz struktur

Mesti sepadan dengan Ketinggian

beban ditanggung.
Lebih rendah objek
lebih stabil daripada
Bentuk struktur objek yang tinggi.

Lengkung lebih kuat

daripada rata. Contoh
terowong.

94
Latihan : Kemandirian Haiwan / Tumbuhan

1. Mengapakah haiwan bertelur dengan banyak ?

............................................................................................................................

2. Berikan dua contoh haiwan yang bertelur banyak dan tidak menjaga telur

...........................................................................
...........................................................................

3. Berikan dua contoh haiwan bertelur sedikit dan menjaga anak

...........................................................................
...........................................................................

4. Mengapakah kemandirian tumbuhan perlu berlaku ?

............................................................................................................................
.....

5. Berikan empat cara pencaran biji benih dan buah...

..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................

6. Nyatakan ciri-ciri buah yang dipencarkan oleh haiwan

..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................

95
7. Nyatakan ciri-ciri tumbuhan yang dipencarkan oleh air

..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................
..................................................................................

8. Mengapakah pokok kaktus sesuai ditanam di kawasan gurun...

............................................................................................................................

............................................................................................................................

9. Lengkapkan jadual di bawah...

Jenis tumbuhan Ciri khas lindung dari angin kencang

Pokok buluh & pokok kelapa

Pokok ru

Pokok bakau

10. Mengapakah pokok getah mengugurkan daun apabila cuaca kering ?

............................................................................................................................

............................................................................................................................

96
 11 .Bagaimanakah beruang kutub dan musang artik melindungi diri daripada
cuaca sejuk?

............................................................................................................................

............................................................................................................................

12. Berikan empat contoh haiwan dan cara perlindungan diri daripada bahaya.....

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

Latihan : Rantai / Siratan Makanan

1. Lukis simbol dimakan oleh di dalam kotak di bawah

2. Rantai makanan mesti dimulai dengan

................................................................................................................................

3. Berikan dua contoh rantai makanan

.................................................................................................................................

4. Apakah yang dimaksudkan dengan Herbivor ?

.................................................................................................................................

97
5. Berikan tiga contoh haiwan Omnivor ?

................................................................
................................................................
................................................................

6. Adakah haiwan Karnivor memakan daging ?

.................................................................................................................................

7. Definisikan siratan makanan

.................................................................................................................................

8. Lukis contoh siratan makanan pada kotak disediakan...

98
Latihan : Tenaga

1. Definisi tenaga ?

............................................................................................................................

2. Sumber tenaga terdiri daripada...

...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................

3. Berikan empat contoh bentuk tenaga...

...............................................................
...............................................................
...............................................................
...............................................................

4. Nyatakan perubahan tenaga yang berlaku apabila menggunakan pengering

rambut.

............................................................................................................................

5. Definisi tenaga diperbaharui ?

............................................................................................................................

............................................................................................................................

6. Definisi tenaga tidak diperbahurui ?

99
7. Berikan dua contoh bagi tenaga yang tidak dibaharui ?

.....................................................................................
.....................................................................................

Latihan : Litar Bersiri / Berselari / Sifat Cahaya

1. Lukiskan simbol litar bersiri...

2. Jika satu mentol di dalam litar bersiri rosak adakah mentol lain dalam litar
tersebut akan menyala ?

............................................................................................................................

3. Jika litar elektrik lengkap tapi mentol masih tidak menyala, berikan sebab...

............................................................................................................................
............................................................................................................................

4. Berikan langkah berjaga-jaga ketika mengendalikan peralatan elektrik...

100
5. Apakah jenis permukaan yang menghasilkan pemantul cahaya yang baik ?

............................................................................................................................

6. Apakah jenis permukaan yang menghasilkan pemantul cahaya tidak baik ?

............................................................................................................................

7. Nyatakan faktor yang menyebabkan bentuk dan saiz bayang-bayang berubah

............................................................................................................................

............................................................................................................................

Latihan : Haba / Suhu

1. Apakah sumber utama bagi haba ?

...............................................................

2. Apakah yang menyebabkan satu bola besi tidak dapat masuk ke dalam
gelangnya semula?

............................................................................................................................
............................................................................................................................

3. Mengapakah aras bacaan cecair merkuri dalam termometer akan menaik

dan menurun?

4. Bagaimanakah kita hendak mengembalikan bola pingpong yang kemek

kepada bentuk asalnya ?

...

101
5. Definisi suhu ?

............................................................................................................................
............................................................................................................................

6. Apakah suhu bacaan takat didih ?........................................................

7. Apakah suhu bacaan takat beku ? .......................................................

8. Suhu bagi satu bilik ialah......................................................................

9. Suhu bagi kesihatan manusia ialah......................................................

10. Nyatakan perbezaan antara termometer makmal dan termometer klinik...

Termometer makmal Termometer klinik

102
Latihan : Keadaan Bahan

1. Nyatakan tiga ciri bagi pepejal ialah...

.............................................................
.............................................................
.............................................................

2. Gas mempunyai jisim dan memenuhi ruang, nyatakan ciri-ciri seterusnya...

.............................................................
.............................................................
.............................................................

3. Perubahan pepejal cecair adalah proses...

..........................................................................................................................

4. Proses penyejatan menyebabkan perubahan keadaan bahan berlaku iaitu...

..........................................................................................................................

5. Berikan contoh situasi yang melibatkan dengan proses kondensasi.

6. Sewaktu proses kitaran air berlaku, apakah proses yang terlibat...

..........................................................................................................
..........................................................................................................

103
 7. Lukis grafik bagi menunjukkan proses kitaran air berlaku...

Latihan : Asid dan Alkali

1. Dua jenis kertas litmus ialah ...

...................................................................................
...................................................................................

2. Jika kertas litmus biru bertukar kepada merah maka makanan itu bersifat

...........................................................................................................................

3. Jika makanan berasa pahit maka ia boleh menukarkan warna kertas litmus ...

...........................................................................................................................

4. Berikan tiga contoh makanan yang bersifat neutral...

.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................

104
Latihan : Kejadian Siang dan Malam / Fasa Bulan

1. Kejadian siang dan malam berlaku apabila ...

............................................................................................................................

2. Nyatakan waktu untuk siang dan malam bagi satu hari di bumi.

............................................................................................................................

3. Kejadian yang berlaku apabila bumi berputar pada paksinya ialah ...

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

4. Bagaimanakah kejadian empat musim boleh berlaku...

............................................................................................................................

5. Nyatakan kejadian yang berlaku apabila bulan beredar mengelilingi bumi...

............................................................................................................................

6. Bentuk bulan yang wujud pada tarikh 14 -15 takwin qamari ialah...

............................................................................................................................

7. Nyatakan tarikh bagi kewujudan bulan sabit baru...

............................................................................................................................

105
8. Lengkapkan gambarajah di bawah dan labelkan.

____________________ ____________________ ____________________

Latihan : Kekuatan dan Kestabilan Objek

1. Lukiskan bentuk silinder di dalam kotak di bawah.

2. Kekuatan struktur bergantung kepada ...

.............................................................................
.............................................................................
.............................................................................

3. Kestabilan struktur bergantung kepada...

.............................................................................
.............................................................................
.............................................................................

106
4. Diantara bentuk lengkung dan segiempat yang manakah lebih sesuai untuk
dijadikan sebagai terowong? Nyatakan sebab ?

............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................

5. Lukiskan bentuk struktur yang stabil dan tidak stabil

Stabil Tidak stabil

107
 Mikroorganisma

Bakteria Alga Kulat Protozoa Virus

Ciri-Ciri

Membesar
Bernafas

Bergerak Tidak boleh dilihat

dengan mata kasar

Menyebabkan adunan
tepung menaik.
- Limau busuk

- Nasi berkulat

Halus

108
 Beberapa mikoorganisma yang berbahaya

dan berguna

Berguna Berbahaya Cara mencegah

- buat makanan Penyakit

Membasuh
( roti,tapai,tempe, yogurt ) tangan
Menyebabkan
- buat baja
Sakit perut Minum air yang
- buat ubat
dimasak

batuk
Menutup mulut
dan

Penyakit Keracunan Gigi mereput hidung apabila

makanan batuk dan bersin

Makanan
Sakit mata
basi
Gigi mereput

109
.
INTERAKSI
ANTARA HIDUPAN

BERKUMPULAN BERSENDIRAN

TUJUAN TUJUAN

> Selamat daripada musuh > Elak persaingan bagi

> Bekerjasama cari dapatkan makanan dan
makanan ruang
> Membina tempat
perlindungan
CONTOH
CONTOH
> Panda, cheetah, helang,
> Gajah, kerbau, babun beruang, musang,
belang, rusa, serigala, tenggiling, labah-labah
singa & antelop

Air

Cahaya
Makanan
matahari

HAIWAN TUMBUHAN

Wilayah

Pasangan
Tempat /
Ruang Nutrien

110
 PERSAINGAN
ANTARA HAIWAN

Intraspesies Simbiosis Interspesies

Mutualisme
Persaingan antara Persaingan antara
haiwan sama jenis. Manfaat kepada haiwan berlainan
kedua-dua haiwan jenis.
Contoh : berlainan.
Dua ekor tupai Contoh :
bersaing untuk Kuda belang dan
tempat tinggal. Contoh: zirafah bersaing
Burung Kerbau dengan untuk sumber air
pembakai yang terhad.
bersaing untuk Singa dan dubuk
dapatkan Parasitisme bersaing untuk
makanan. dapatkan
Manfaat kepada makanan.
sebelah pihak dan
merugikan satu pihak
lain.
Contoh:
Kucing dengan
sengkenit.

Komensalisme

Manfaat kepada
sebelah pihak tetapi
satu pihak tidak
mendapat manfaat
mahupun kesan
buruk.
Contoh:
Ikan jerung dengan
ikan remora

111
 Mamot

Burung Dodo Serigala

Tasmania
Hidupan
Pupus

Dinasour

Orang Utan

Burung Hidupan Periuk Kera

Kenyalang Hampir
Pupus

Tapir
Panda

Bunga Pakma Badak Sumbu

112
 Pembangunan
tidak

terkawal

Pembalakan
haram Pemburuan
haram

PUNCA
KEPUPUSAN

Pengutipan telur

Pencemaran

Pembuangan
sisa toksik

113
 Menguatkuasakan
Undang-undang

Langkah
Menangani Mengadakan
Hidupan Hampir Kempen
simpan Pupus

Menubuhkan
Pusat pembiakan
haiwan

114
 DAYA
( Tidak boleh dilihat

tetapi boleh dirasai )

TARIKAN TARIKAN TARIKAN &

TOLAKAN

Sepak Bola Meregang Mengergaji

Spring Memulas Kain
Tekan Span
Membuka Pintu Mendayung
Menolak kotak
Mengangkat Mengepan
Membaling bola
Kotak
Menolak troli
Menarik Tali
Mengangkat
Meja

115
 Menghentikan
objek
yang
bergerak

Mengubah
Arah Mengubah
Pergerakkan bentuk
objek Objek

KESAN
DAYA

Mengubah
kelajuan
Mengerakkan objek
objek yang
pegun

116
 Menentang arah
pergerakan objek.

Permukaan Kasar Perlahankan

dan Tidak Rata pergerakan objek.

Objek berat Hauskan dan

GESERAN merosakkan
permukaan objek.

Objek besar Menghasilkan

haba yang tidak
diperlukan.

Menghentikan
objek bergerak.

117
 LILIN

RODA
GRIS

MENGURANGKAN

GESERAN

KUSYEN
BEDAK UDARA

MINYAK
PELINCIR

118
 Maksud : Jarak yang dilalui oleh
suatu objek dalam satu unit masa

Objek Laju :
Formula : Jarak dilalui KELAJUAN
Jarak jauh masa
Masa diambil
yang
ditetapkan.
Masa yang
singkat jarak
yang
ditetapkan.

Unit :

cm/s m/s km/j

119
 Suhu Sesuai

Suhu Bilik

Udara : Asid Sesuai:

Boleh Tidak aktif

mengurai pada asid
pekat

SYARAT
PERTUMBUHAN
MIKROORGANISMA

Air :
Nutrien :
Untuk
Makanan membiak
mereput

Aktif :

Lembap

Gelap

120
 PENGAWETAN MAKANAN

Pengeringan Pendinginan Penyejukbekuan Penjerukan

Singkir air dari Simpan Simpan Rendam

makanan. makanan makanan pada makanan
Contoh : Ikan, suhu rendah suhu sangat dalam cuka
sotong, cili, 00C 50C rendah atau gula
= Sayur dan tepu.
Bawah 00C
Buah Buah-
= Daging, ikan,
buahan
ayam

Pengasinan Pelilinan Pempasteuran

Panas Susu pada suhu

Makanan diawet Awet buah 630C dalam masa 30
dengan dan sayur minit.
menggunakan Diikuti pendingan
garam. bawah 100C.
= Telur, ikan = Jus buah, susu segar

Pengetinan &
Pengasapan
Pembotolan

Pemanasan Makanan disalai atas

makanan pada suhu api.
tinggi = Ikan, pisang,
Penggunaan bahan daging.
awet dan perwarna

121
 KAEDAH PENGAWETAN MAKANAN

PENJERUKAN :

Potong dan Gaulkan Basuh dan Rendam

potongan toskan buah potongan buah
basuh buah
dalam larutan
hingga bersih dengan garam lagi sekali gula tepu

Tambahkan
cuka sedikit dan
tutup botol
dengan kuat.

PENGETINAN DAN PEMBOTOLAN

Makanan
dalam tin Tin ditutup
Tin Makanan
dipanaskan segera untuk
dibersihkan dibersihkan
untuk keluar jadi kedap
dan direndam atau dimasak
udara udara.
dimasukkan
ke dalam tin

Tin dipanaskan Tin dipanaskan

untuk bunuh untuk bunuh
bakteria dan bakteria dan
fungi fungi

122
 BAHAN BUANGAN

PEPEJAL CECAIR GAS

Kaca Kumbahan Asap kenderaan

Kayu Minyak Asap rokok
Kertas Buangan toksik Racun perosak
Logam Buangan kimia Gas toksik
Daun-daun Detergen
Plastik

123
 Hujan asid

Pencemaran air
Penyakit

KESAN
PEMBUANGAN
BAHAN BUANGAN

Banjir kilat

Pencemaran
udara

Rawat bahan
buangan
kilang sebelum
dibuang

Sampah dibuang
Bakar sampah CARA ke dalam tong
yang tidak MEMPERBAIKI sampah dan
boleh dikitar PEMBUANGAN dihantar ke tapak
semula di BAHAN perlupusan
dalam
BUANGAN
insinerator

124
 Sampah
dibungkus
dalam beg
plastic &
diikat

BAHAN BUANGAN

GUNA SEMULA KITAR SEMULA

Bahan buangan diguna Proses bahan buangan

semula dibuat barangan baru

Contoh : Contoh :

Tin Surat Khabar

Botol Botol dan Bekas Kaca
Tayar Tin Aluminium
Majalah Botol dan Bekas plastik
Pakaian lama

GERHANA

* Apabila bulan keliling bumi dan bumi beredar keliling

matahari.

* Gerhana disebabkan oleh sifat cahaya :

-Cahaya gerak dalam garis lurus

125
 GERHANA BULAN
Berlaku apabila bumi berada di antara Matahari dan Bulan
Matahari, Bumi dan Bulan berada dalam satu garis lurus.
Bumi halang cahaya matahari daripada sampai ke Bulan.
Bayang-bayang Bumi terbentuk di permukaan Bulan.
Berlaku lebih daripada sejam dan hanya berlaku pada waktu malam sahaKawasan

GERHANA MATAHARI
Berlaku apabila Bulan berada di antara Matahari dan Bumi
Matahari , Bulan dan Bumi dalam satu garis lurus.
Bulan halang cahaya matahari daripada sampai ke Bumi.
Bayang-bayang Bulan terbentuk di permukaan Bumi dan Bumi waktu siang menjadi gelap seketika.
Berlaku beberapa minit dan waktu siang sahaja.

126
 Belantik

Pemburu
Tunjuk arah
utara
Disember dan
Februari

BURUJ
Ialah sekumpulan
bintang di langit. Pari
Biduk ( 8 10 malam )
Layang-
Senduk Zaman dahulu layang
Tunjuk arah digunakan sebagai Tunjuk arah
utara menentukan arah. selatan
April dan April dan Jun
Jun Digunakan ahli
astonomi sebagai
mengkaji bintang

Skorpio

Kala
jengking
Jun dan
Ogos

127
 MESIN
RINGKAS

TUAS GEAR RODA & TAKAL

GANDAR

Tuas gerak atas Bergerigi seperti Rod dipanggil Gerak objek ke

dan bawah pada gigi. gandar. atas atau ke
satu titik dipanggil Mengubah laju Gerak dan bawah.
fulkrum. atau arah. putarkan objek. Kurangkan jumlah
Tuas terdiri Gear besar putar Cth paip, daya untuk angkat
daripada beban, sekali & gear kecil pemutar skru, beban.
daya dan fulkrum. putar beberapa gerudi tangan, Cth: tarik bendera,
spanar kereta. kren,

SKRU BAJI SATAH

CONDONG

Sebatang rod dililit Dua satah Satu hujung

oleh satah condong yang satah tinggi dari
condong. bercantum. hujung satah
Mencantumkan Memisahkan objek satu lagi.
objek Cth: pisau, kapak, Contoh tangga
Cth: pengapit G, penyendal pintu, dan bukit, papan
botol, gerudi gunting, gergaji, gelongsor.
tangan. pahat

128
 TUAS

KELAS PERTAMA
KELAS KEDUA KELAS KETIGA

* Penyepit ais
* Pemecah kekeras * Penyapu sampah
* Kereta sorong * Joran ( pancing )
* Gunting
* Pembuka tin / pemotong
* Playar / penukul
kertas
* Pengetip kuku
* Tukul besi

129
 MESIN KOMPLEKS

CONTOH 1
CONTOH 2 CONTOH 3

130
Latihan : Mikroorganisma

1. Nyatakan ciri-ciri mikroorganisma.

............................................................
............................................................
............................................................
2. Bakteria boleh didapati di

............................................................................................................................

3. Penyakit yang disebabkan oleh bakteria adalah...

............................................................................................................................

4. Kebaikan bakteria ialah

............................................................................................................................

5. Virus boleh membawa penyakit seperti

............................................................................................................................

6. Demam malaria disebabkan oleh

............................................................................................................................

7. Makanan yang boleh dihasilkan oleh fungi ialah

............................................................................................................................

8. Mikroorganisma juga menyebabkan :

.........................................................................
.........................................................................

9. Berikan empat kaedah untuk mengelakkan jangkitan mikroorganisma

..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................

131
Latihan : Interaksi Antara Hidupan / Persaingan

1. Apakah tujuan haiwan hidup secara berkumpulan ?

............................................................................................................................

2. Berikan dua contoh haiwan hidup secara berkumpulan...

............................................................................................

..

3. Apakah tujuan haiwan hidup bersendirian ?

............................................................................................................................
4. Berikan dua contoh haiwan hidup secara bersendirian...

.........................................................................................

5. Definisi persaingan ?

............................................................................................................................

6. Haiwan bersaing untuk mendapatkan...

............................................................................................................................
7. Berikan tiga aktiviti yang menyebabkan kepupusan spesies haiwan.

.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
8. Tumbuhan bersaing untuk mendapatkan...

............................................................................................................

132
Latihan : Daya / Geseran

1. Daya tidak boleh ...........................................................tapi boleh

...............................................................

2. Meregang getah melibatkan daya

............................................................................................................................

3. Kesan daya menyebabkan ...

............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................

4. Definisi geseran ?
............................................................................................................................
............................................................................................................................

5. Nyatakan dua kebaikan geseran ...

............................................................................................................................
............................................................................................................................

6. Nyatakan dua keburukan geseran ...

...........................................................................................................................
............................................................................................................................

7. Definisi kelajuan ?
............................................................................................................................
............................................................................................................................

8. Apakah formula yang digunakan untuk mengira kelajuan ?

133
Latihan : Pengawetan Makanan

1. Berikan tiga syarat pertumbuhan mikroorganisma...

....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................

2. Mikroorganisma juga lebih aktif pada keadaan...

...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................

3. Definisi pengawetan makanan ?

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

4. Berikan dua kaedah yang sesuai untuk mengawet ikan dan sotong kering...

...................................................................................
...................................................................................

5. Buah-buahan dan sayur-syuran sesuai menggunakan kaedah pengawet seperti

...................................................................................................................................

6. Terangkan kaedah pengawetan pempasteuran...

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

7. Apakah tiga keburukan pengawetan kaedah pengeringan, pengasinan,

penjerukan dan pengetinan ?

....................................................................................................................................
...................................................................................................................................
..................................................................................................................................

134
Latihan : Kaedah Pengawetan Makanan

1. Isikan tempat kosong tersebut...

Pembungkusan Vakum

1. Kandungan air 2. 3.
disingkirkan
daripada
makanan

2. Nyatakan lima kaedah penjerukan

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

3. Lengkapkan perenggan kosong di bawah

* Makanan yang dibersih atau dimasak dimasukkan dalam tin

*...........................................................................................................................

* Tin ditutup segera untuk jadi kedap udara.

*.......................................................................................................................................

* Dilabel dan dibungkus untuk dipasarkan.

135
Latihan : Pengurusan Bahan Buangan

1. Tiga kesan buruk pembuangan bahan buangan ialah...

............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................

2. Bahan buangan daripada gas ialah

3. Bahan buangan organik ialah

............................................................................................................................
............................................................................................................................

4. Nyatakan 3 cara membaiki pembuangan bahan buangan

............................................................................................................................

............................................................................................................................

5. Nyatakan dua jenis mikroorganisma yang menghuraikan bahan buangan organik

..

..

6. Nyatakan definisi bagi pengomposan

136
Latihan : Gerhana

1. Bagaimanakah gerhana berlaku ?

............................................................................................................................

............................................................................................................................

2. Dua sifat cahaya yang menyebabkan gerhana berlaku iaitu :

............................................................................................................................

............................................................................................................................

3. Gerhana bulan berlaku apabila...

............................................................................................................................

............................................................................................................................

4. Nyatakan tempoh berlakunya gerhana bulan ?

............................................................................................................................

5. Gerhana matahari berlaku apabila...

............................................................................................................................

6. Nyatakan tempoh berlakunya gerhana matahari ?

............................................................................................................................

7. Apakah yang berlaku pada permukaan bumi apabila gerhana matahari

berlaku ?

............................................................................................................................

137
Latihan : Buruj

1. Apa itu buruj ?

.......................................................................................................................

2. Buruj digunakan untuk ....

.......
.......
.......

3. Jenis buruj yang dapat menunjukkan arah selatan ialah...

............................................................................................

4. Buruj yang mempunyai bentuk seperti kala jengking dikenali sebagai...

..................................................................................................................

5. Buruj dapat dilihat jelas di langit bermula dari waktu...

6. Apakah buruj yang dapat dilihat pada Disember dan Februari?

138
Latihan : Mesin Ringkas

1. Definisi mesin ringkas ?

............................................................................................................................
............................................................................................................................
2. Apakah tujuan takal digunakan dalam kehidupan seharian ?

.......................................................................................................................................
.................................................................................................................

3. Berikan tiga contoh roda dan gandar ?

..................................................................
..................................................................
..................................................................

4. Satu putaran gear besar bersamaan dengan

................................................putaran gear kecil.

5. Berikan dua contoh bagi baji ?

6. Berikan tiga contoh objek yang mengaplikasikan prinsip tuas 1

.................................................................
.................................................................
.................................................................

7. Definisi mesin kompleks ?

............................................................................................................................

............................................................................................................................

8. Nyatakan dua mesin ringkas yang terdapat pada kereta sorong.

....................................................................

....................................................................

139
 LATIHAN AMALI SAINS

Tahun 3
Tema Bumi dan Sains Angkasa
Tajuk Pengaliran air dalam tanah
Penyataan masalah Bagaimanakah tanah membenarkan air melalui ?
Tujuan Mengkaji keupayaan air mengalir melalui pelbagai jenis tanah
Hipotesis
..
..
Alat dan radas Tiga botol plastik yang sama besar,tiga buah kelalang kon 25 ml,tiga buah bikar
mengandungi 200 ml air,gunting, jam randek dan gelang getah,tiga keping kain nipis
tiga buah bikar 100 ml yang dipenuhi oleh pasir, tanah kebun dan tanah liat kering.
Langkah-langkah 1 .Potong ketiga-tiga botol plastik kepada tiga bahagian seperti rajah di bawah.

2. Ikat kain dengan gelang getah pada satu hujung botol yang dipotong.

3. Sediakan dan labelkan tiga set alat radas dengan tiga jenis tanah yang berbeza
seperti rajah di bawah.

4. Tuangkan air ke dalam radas dan mulakan jam randik dengan serentak.

5. Biarkan air mengalir selama 60 saat.

6. Perhatikan paras air yang terkumpul pada setiap kelalang kon.

Pemerhatian Lakarkan paras air yang terkumpul pada setiap kelalang kon.

140
Soalan 1. Bagaimanakah kamu mengaitkan paras air terkumpul dengan keupayaan air mengalir
melalui jenis-jenis tanah?

.
.
.
.
2. Susun jenis tanah mengikut keupayaan air mengalir melaluinya secara urutan
menaik.

.
.
.
.

Kesimpulan
.
.
.
.

141
 LATIHAN AMALI SAINS

Tahun 3
Tema Sains Bahan
Tajuk Penyerapan
Penyataan masalah Kemana perginya air?
Tujuan Mengenal pasti objek yang menyerap air dan kalis air.
Hipotesis
..
..
Alat dan radas Bikar, Air berwarna,Sapu tangan,Pemadam,tisu dapur, kunci, pembalut gula-gula dan
penutup botol minuman.
Langkah-langkah 1 Sediakan enam buah bikar yang berisi 200ml air berwarna dan labelkan
A,B,C,D,E dan F.
2 Masukkan satu objek ke dalam satu bikar.
3 Selepas 60 saat , keluarkan objekdaripada bikar.
4 Bina jadual seperti di bawah. Catatkan dan lukiskan paras air yang diperhatikan.

Pemerhatian Bina jadual seperti contoh yang diberikan.

Soalan 1. Paras air dalam bikar manakah yang paling sedikit ? Berikan alasan anda.

.
.

Kesimpulan
.
.
LATIHAN AMALI SAINS

Tahun 4
Tema Sains Bahan
Tajuk Konduktor dan penebat
142
Penyataan masalah Mengenalpasti sifat bahan yang bersifat konduktor haba dan penebat haba
Tujuan
..
..
Hipotesis
..
..
Alat dan radas Bekas, sudu kayu, sudu plastik, sudu logam,Cerek berisi air panas.

Langkah-langkah 1. Sediakan alat dan bahan seperti yang di atas.

2. Tuang air panas ke dalam bekas.

3. Masukkan semua senduk ke dalam bekas secara serentak.
4. Selepas 2 minit, pegang setiap hujung senduk. Apakah yang dapat kamu rasa?
5. Rekodkan pemerhatian kamu dalam jadual seperti yang di bawah.
Pemerhatian Bina jadual dan rekodkan pemerhatian.

143
Soalan 1. Apakah bahan yang merupakan konduktor elektrik?

.
.
2. Apakah bahan yang merupakan penebat elektrik?

.
.

Kesimpulan
1. Apakah kesimpulan yang kamu perolehi dalam eksperimen ini ?

.
.
.
.

144
 LATIHAN AMALI SAINS

Tahun 4
Tema Sains Bahan
Tajuk Pengaratan
Penyataan masalah Paku yang terdedah kepada air dan udara akan berkarat
Tujuan Mengeksperimen faktor-faktor yang menyebabkan pengaratan.
Hipotesis
..
..
Alat dan radas Tabung uji,gabus,minyak masak,air yang didihkan,air pili,kalsium klorida kontang dan
tiga batang paku yang telah digosok dengan kertas pasir.
Langkah-langkah 1. Lakukan eksperimen ini secara berkumpulan.
2. Letakkan sebatang paku ke dalam setiap tabung uji. Labelkan setiap tabung uji
sebagai A, B, dan C.

3. Perhatikan keadaan paku selepas seminggu.

4. Catatkan keputusan eksperimen dalam jadual yang anda bina.
Pemerhatian Bina jadual untuk merekod pemerhatian.

145
Soalan 1. Nyatakan pemboleh ubah berikut
Pemboleh ubah dimanipulasikan :
Pemboleh ubah bergerak balas : ..
Pemboleh ubah dimalarkan : .
2. Apakah pemerhatian kamu pada akhir eksperimen ini ?

.
.
3. Apakah inferens berdasarkan pemerhatian tersebut ?

.
.
Kesimpulan 1. Apakah kesimpulan yang kamu perolehi dalam eksperimen ini ?

.
.
.
.

146
 LATIHAN AMALI SAINS

Tahun 5
Tema Sains Fizikal
Tajuk Cahaya
Penyataan Bagaimana cahaya dipantulkan?
masalah
Tujuan Menyiasat pantulan cahaya.
Hipotesis
..
..
Alat dan Cermin, Pita pelekat ,Lampu suluh, Kadbod, Pisau, Tanah liat , Kertas putih, Pensel
radas
Langkah- 1 Sediakan kadbod satu celah seperti rajah di bawah. Gores kadbod pada garisan A
langkah
menggunakan pisau. Potong bahagian B untuk membuat celah yang kemas.

2 Letakkan lampu suluh, kadbod dan cermin di atas kertas putih seperti dalam gambar
di bawah. Dirikan cermin menggunakan tanah liat.

3 Gelapkan bilik dan hidupkan lampu suluh. Lukis sinar yang diperhatikan.

147
 4 Ubah orientasi cermin seperti keadaan I hingga iii dan lukis sinar yang diperhatikan.

Pemerhatian ( catatkan hasil ujikaji anda dalam bentuk jadual / graf atau lain lain )

Soalan 1. Nyatakan pemboleh ubah berikut

Pemboleh ubah dimanipulasikan :

Pemboleh ubah bergerak balas : ..
Pemboleh ubah dimalarkan : .
2. Apakah pemerhatian kamu pada akhir eksperimen ini ?

.
.
3. Apakah inferens berdasarkan pemerhatian tersebut ?

.
.
4. Nyatakan satu hubungan antara pemboleh ubah dimanipulasi dengan pemboleh
ubah bergerak balas yang dikenalpasti dalam penyiasatan ini.

.
.
Kesimpulan
1. Apakah kesimpulan yang kamu perolehi dalam eksperimen ini ?

.
.
.
.

148
 LATIHAN AMALI SAINS

Tahun 5
Tema Sains Fizikal
Tajuk Elektrik
Penyataan masalah Bagaimanakah simbol komponen.
Tujuan Melakar gambar rajah elektrik menggunakan simbol komponen.
Alat dan radas 2 biji mentol, Wayar penyambung, 2 biji sel kering, Suis, Pemegang sel kering dan
Pemegang mentol.
Langkah-langkah 1. Lakukan aktiviti ini dalam kumpulan berempat.
2. Setiap kumpulan dibahagikan kepada dua kumpulan kecil, iaitu kumpulan A dan
kumpulan B.
3. Lakukan aktiviti mengikut giliran seperti yang berikut. Peranan setiap kumpulan
akan bertukar selepas selesai aktiviti.
Giliran Kumpulan A Kumpulan B
1 Lakar gambar rajah litar Lakar gambar rajah litar
elektrik 1 yang disediakan elektrik 2 yang disediakan
oleh guru oleh guru
2 Bina litar berpandukan Bina litar berpandukan
lakaran litar elektrik yang lakaran litar elektrik yang
disediakan oleh kumpulan disediakan oleh kumpulan A
B
Pemerhatian ( catatkan hasil ujikaji anda dalam bentuk jadual / graf atau lain lain )

149
Soalan 1. Apakah komponen elektrik yang kamu gunakan semasa memasang litar elektrik?
.
.

2. Buat pemerhatian ke atas mentol. Berikan inferens ke atas pemerhatian kamu?

.
.

Kesimpulan 1. Apakah kesimpulan yang kamu perolehi dalam eksperimen ini ?

.
.
.
.

150
 LATIHAN AMALI SAINS

Tahun 6
Tema Sains Hayat
Tajuk Mikroorganisma
Penyataan masalah Adakah mikroorganisma hidup
Tujuan Membuktikan yis bernafas dan membebaskan gas.
Hipotesis
..
..
Alat dan radas Botol plastik, Belon , Yis , Air suam dan Gula
Langkah-langkah 1 Isikan 250 ml air suam ke dalam botol plastik .
2 Masukkan tiga sudu kecil yis ke dalam botol.
3 Tambah satu sudu besar gula dan goncangkan botol
4 Pasang belon pada mulut botol.
5 Buat pemerhatian kamu pada saiz belon.
6 Ukur diameter belon menggunakan benang dan pembaris bagi setiap 5 minit
Dalam tempoh 20 minit.
Pemerhatian ( catatkan hasil ujikaji anda dalam bentuk jadual / graf atau lain lain )

Soalan 1. Apakah pemerhatian kamu?

.
.
2. Berikan satu inferens berdasarkan pemerhatian anda?

.
.

151
Kesimpulan
1. Apakah kesimpulan yang kamu perolehi dalam eksperimen ini ?

.
.
.
.

152
 LATIHAN AMALI SAINS

Tahun 6
Tema Sains Fizikal
Tajuk Kelajuan
Penyataan masalah Adakah kelajuan mempengaruhi jarak pergerakan objek.?
Tujuan Mengkaji hubungan antara kelajuan objek dengan jarak dilalui yang dilalui oleh objek
Hipotesis
..
..
Alat dan radas

Langkah-langkah
1. Ujikaji dijalankan diatas permukaan lantai simen .
2. Pasangkan gelang getah pada palang seperti rajah di bawah.
( palang boleh degantikan dengan kaki kerusi )

3. Letakkan bola golf di hadapan gelang getah..

4. Tarik gelang getah bersama-sama bola sejauh 24 cm dan lepaskan.
5 Tandakan jarak laluan bola .
6. Ukur jarak dilalui dan rekodkan
7. Ulang langkah 2 hingga 5 dengan jarak getah ditarik 28 cm dan 32 cm

153
Pemerhatian ( catatkan hasil ujikaji anda dalam bentuk jadual / graf atau lain lain )

Soalan 1. Nyatakan pemboleh ubah berikut

Pemboleh ubah dimanipulasikan :
Pemboleh ubah bergerak balas : ..
Pemboleh ubah dimalarkan : .
2. Apakah pemerhatian kamu pada akhir eksperimen ini ?

.
.
3. Apakah inferens berdasarkan pemerhatian tersebut ?

.
.
4. Nyatakan satu hubungan antara pemboleh ubah dimanipulasi dengan pemboleh
ubah bergerak balas yang dikenalpasti dalam penyiasatan ini.

.
.

Kesimpulan 1. Apakah kesimpulan yang kamu perolehi dalam eksperimen ini ?

.
.
.
.

154
1 Maklumat berikut menunjukkan langkah-langkah untuk menyiasat ruang bagi
pertumbuhan pokok.

W - Bekas R mempunyai 5 anak pokok cili yang ditanam rapat manakala bekas S
mempunyaI 5 anak pokok cili yang ditanam lebih jauh antara satu sama lain.
X - Kedua-dua bekas disiram setiap hari dan diletakkan di tempat yang terdapat
pancaran cahaya matahari.
Y - Selepas satu bulan, saiz anak pokok dibandingkan.
Z - Sediakan dua bekas yang sama saiz R dan S.

Pilih urutan yang betul bagi langkah-langkah itu.

A W,X,Y,Z

B Z,W,Y,X

C W,Z,X,Y

D Z,W,X,Y

2 Maklumat berikut menerangkan tentang penyesuaian haiwan semasa

berlakunya perubahan cuaca.

Burung bangau berhijrah ke kawasan yang lebih panas

sebelum bermulanya musim sejuk

Apakah istilah yang sesuai digunakan untuk menggambarkan situasi di atas.

A Migrasi
B Hibernasi
C Respirasi

D Fotosintesis

155
3 Nazrin memotong botol plastik kosong kepada dua bahagian seperti Rajah 1.
Beliau menggunakan bahagian botol yang dipotong sebagai bekas untuk
menanam pokok bunga seperti ditunjukkan.

Rajah 1

Nyatakan kesimpulan yang sesuai daripada rajah yang ditunjukkan di atas.

A Nazrin telah mengguna semula bahan

B Nazrin telah menjimatkan sumber bahan
C Nazrin telah mengurangkan penggunaan bahan
D Nazrin telah menjalankan proses kitar semula bahan

4 Sistem Suria terdiri daripada Matahari, lapan buah planet, satelit semula jadi,
asteroid, meteoroid dan komet. Antara berikut, yang manakah benar tentang
ciri-ciri komet dan asteroid?

Asteroid
A Terdiri daripada ais
B Terdiri daripada logam
C Terdiri daripada ais dan debu
D Sekumpulan batuan dan logam
Komet
Terdiri daripada debu
Terdiri daripada logam
Sekumpulan batuan dan logam
Terdiri daripada ais dan debu

156
5 Nazim menjalankan penyiasatan untuk mengkaji kebolehan span
menyerap air. Span-span itu dimasukkan ke dalam tiga buah bikar
yang mengandungi isipadu air yang sama. Nazim merekod isipadu air
dalam setiap bikar seperti dalam Jadual 1.

Jenis span X Y Z
Isipadu air yang tinggal dalam setiap bikar/ml 65 70 75
Jadual 1
Kesimpulan yang paling sesuai berdasarkan Jadual 1 ialah...
A Span bersaiz kecil merupakan penyerap air yang kurang
baik
B Kadar penyerapan air oleh pelbagai jenis span adalah
berbeza.
C Span X menyerap air paling banyak berbanding span yang
lain.
D Span Z paling kurang menyerap air berbanding span yang
lain.
6 Jadual 2 menunjukkan isipadu air yang boleh diisi ke dalam empat bekas.

Bekas V X Y Z
Isipadu air ( cm padu ) 20 30 40 50
Jadual 2

Berdasarkan jadual di atas, apakah inferens yang boleh dibuat?

A Saiz bekas X adalah paling besar.

B Bekas V hanya boleh diisi dengan 20 cm padu air sahaja
C Bekas Z mempunyai isipadu paling besar.
D Bekas Y mempunyai isipadu lebih besar daripada bekas Z tetapi lebih
kecil isipadu dari bekas V dan bekas X.

157
7 Maklumat berikut adalah tentang satu penyiasatan yang telah
dijalankan.

Panjang asal objek T adalah 20 cm

Panjang objek T adalah 28 cm apabila beban digantung .
Panjang objek T apabila beban dialih adalah 20 cm.

Apakah sifat bahan T?

A Boleh ditarik
B Bersifat kenyal
C Boleh diregangkan
D Kebolehan menyerap air

8 Rajah 2 menunjukkan satu litar elektrik yang dibina oleh sekumpulan murid tahun
lima.

Rajah 2

Ramalkan apa yang akan berlaku pada mentol K,L dan N sekiranya mentol M
terbakar?
Nyalaan Mentol
K L N
A Tidak menyala Tidak menyala Tidak menyala
B Menyala Menyala Menyala
C Menyala Tidak menyala Menyala
D Tidak menyala Menyala terang Tidak menyala

158
9 Rajah 3 menunjukkan keadaan daging ayam apabila kuantiti garam yang
digunakan bagi satu proses pengawetan adalah berbeza.

Kuantiti garam (g) Keadaan daging Tempoh ketahanan

ayam

150 1 minggu

500 2 minggu

Rajah 3

Antara berikut, yang manakah merupakan kesimpulan terbaik yang boleh

dibuat daripada penyiasatan ini?

A Apabila kuantiti garam bertambah,ayam tidak akan menjadi rosak.

B Apabila kuantiti garam bertambah,tempoh masa ketahanan ayam akan
bertambah.
C Apabila kuantiti garam berkurang, tempoh masa ketahanan ayam akan
bertambah.
D Apabila kuantiti garam bertambah, tempoh masa ketahanan ayam
akan berkurang.

159
10 Rajah 4 menunjukkan satu eksperimen telah dilakukan oleh sekumpulan
murid tahun lima.

Sebelum eksperimen Selepas eksperimen

Rajah 4
Apakah kesimpulan yang sesuai bagi penyiasatan itu ?
A Bebola besi mengecut apabila dipanaskan dan mengembang apabila
disejukkan.
B Bebola besi boleh melepasi gegelung besi selepas dipanaskan
C Bebola besi mengecut apabila dipanaskan.
D Bebola besi mengembang apabila dipanaskan.

11 Rajah 5 menunjukkan mikroorganisma yang terdapat di atas sekeping roti.

Rajah 5

Antara berikut yang manakah boleh dilakukan untuk melambatkan keadaan

tersebut daripada berlaku?

A Menyimpan roti di dalam peti ais

B Menyimpan roti di tempat lembab

C Memasukkan roti ke dalam plastik jernih.

D Menyimpan roti ke dalam plastik berwarna hitam.

160
12 Amar mengisi bekas R,S,T dan U dengan 200 cm air.

R S T U

Apakah yang boleh dirumuskan berkenaan sifat cecair dengan berpandukan

kepada gambar yang diberi ,

A Mempunyai jisim

B Boleh dimampatkan

C Tidak mempunyai bentuk yang tetap

D Tidak mempunyai isipadu yang tetap

13 Berikut adalah langkah-langkah untuk menjalankan aktiviti X.

Langkah 1 Labelkan tabung uii sebagai A, B dan C.

Langkah 2 Bersihkan tiga paku besi dengan kertas pasir
Langkah 3 Letakan sebatang paku ke dalam setiap tabung uji.
Tuangkan air paip ke dalam tabung uji A, masukkan tiga sudu
Langkah 4 agen pengering ke dalam tabung uji B, isi separuh tabung uji C
dengan air didih dan tuangkan sedikit minyak ke dalamnya
Perhatikan keadaan paku dalam setiap tabung uji selepas
Langkah 5
seminggu.

Apakah yang dikaji dalam aktiviti X?

A Jisim paku

B Sifat kimia paku

C Pengaratan paku

D Isipadu paku

161
14 Rajah 6 menunjukkan satu situasi ketika keluarga Fatin sedang menjamu
selera.

Rajah 6

Apakah cara terbaik supaya situasi ini tidak berulang.

A Tinggikan kaki meja

B Tambahkan luas meja
C Gunakan gelas yang lebih tinggi
D Gunakan gelas yang tapaknya lebih besar

15 Seorang murid telah menjalankan satu penyiasatan tentang pengembangan

dan pengecutan seperti ditunjukkan dalam Rajah 7 di bawah.

Titisan air berwarna

air

S T
Rajah 7

Bagaimanakah murid itu dapat menggerakkan titisan air berwarna ke arah

bekas S ?

A Panaskan bekas S sahaja

B Panaskan bekas T sahaja
C Panaskan kedua-dua bekas S dan T
D Letakkan beberapa ketul ais ke dalam bekas S dan T

162
16 Rajah 8 menunjukkan penutup botol dipanaskan selama 3 minit.
Penutup botol

Lilin

Rajah 8

Apakah tujuan penutup botol dipanaskan?

A Untuk memanaskan botol.

B Untuk mengecutkan penutup botol.
C Untuk mengembangkan penutup botol.
D Untuk mengubah bentuk botol.

17 Rajah 9 menunjukkan objek yang digunakan untuk mengelap lantai.

Bahan Y

Kawasan X
Rajah 9

Apakah yang akan berlaku pada kawasan X apabila bahan Y digantikan

dengan plastik?
A Tercalar
B Masih basah
C Berubah warna
D Menjadi kering

163
18 Antara berikut yang manakah menunjukkan kaedah yang betul untuk
mengambil bacaan sesuatu ukuran.

R S T U

Mata mesti berada Mata mesti Mata mesti Mata mesti

pada aras yang berada di atas berada di berada sama
sama pada tali paras meniskus hadapan aras dengan
yang ditanda di pembaris meniskus
atas pembaris

A R dan S
B R dan U
C T dan U
D S dan T

19 Antara berikut, yang manakah sesuai mewakili penyataan S dan T?

Satu hubungan pemindahan tenaga dalam bentuk makanan dari

S
satu hidupan kepada hidupan yang lain
Satu hubungan antara hidupan untuk mendapatkan keperluan
T
hidup yang sama dan terhad.

S T
A Persaingan Rantai makanan
B Rantai makanan Persaingan
C Kemandirian Siratan makanan
spesies
D Rantai makanan Kerjasama

164
20 Empat buah bekas yang mempunyai isipadu air yang sama ditinggalkan
di bawah sinaran Matahari. Jadual 2 menunjukkan masa untuk air tersejat.

Bekas Masa untuk air tersejat (minit)

W 40
X 35
Y 15
Z 20
Jadual 2

Antara yang berikut,yang manakah berkemungkinan luas permukaan bekas-

bekas itu?

A W B
W
X
X
Y
Y
Z
Z

C W D W

X X

Y Y

Z Z

165
21 Maklumat berikut menunjukkan satu situasi.

Makcik Biknah menghadapi masalah untuk mengeluarkan cincin

daripada jarinya.

Amirah memberi cadangan supaya Makcik Biknah menggunakan air

sabun pada jarinya.

Berdasarkan petikan di atas, apakah sebab utama air sabun digunakan?

A Mengurangkan daya geseran

B Mengurangkan daya tarikan
C Menambahkan daya tarikan
D Menambahkan daya geseran

22 Rajah 10 menunjukkan Azhar bermain permainan `paintball` bersama

rakannnya.

Rajah 10

Apakah cara terbaik yang sepatutnya digunakan oleh Azhar untuk

melihat di manakah `musuhnya` berada.

A Menggunakan teleskop
B Menggunakan periskop
C Menggunakan mikroskop
D Menggunakan stetoskop

166
23 Seorang murid memanaskan air selama tiga minit kemudian air dibiarkan
sejuk. Carta palang yang manakah menunjukkan perubaan suhu air dengan
betul?

A B
o
Suhu C Suhu oC

Masa Masa

C D
Suhu oC
Suhu oC

Masa
Masa

24 Maklumat di bawah menunjukkan beberapa alat yang diwakili oleh R, S, T

dan U. R Gunting

S Penyapu

T Kereta sorong

U Jongkang jongkit

Antara pengelasan alat berikut, yang manakah benar?

Mesin kompleks Mesin ringkas

A R, S T, U
B R, T S, U
C S, U R, T
D T, U R, S

167
25 Riduan ingin mengetahui kandungan yang terdapat di dalam tanah kebun
menggunakan cara mendapan. Apakah yang yang harus dilakukan setelah
air, serbuk pencuci dan tanah kebun dimasukkan ke dalam botol?

A Letakkan botol dalam peti sejuk

B Tambahkan pasir memenuhi botol
C Tutup botol hingga ketat dan goncang
D Biarkan botol di atas meja semalaman tanpa gangguan

26 Maklumat di bawah menunjukkan tentang sejenis tanaman di Malaysia.

Pokok jagung memerlukan air yang banyak untuk membesar

tetapi akan mati jika akarnya terendam di dalam air.

Apakah jenis tanah yang sesuai untuk kegiatan pertanian tersebut?

A Tanah liat
B Tanah kebun
C Tanah pasir

27 Rajah 11 menunjukkan satu jenis gigi manusia.

Rajah 11
Apakah fungsi gigi tersebut?
A Menyiat makanan
B Memotong makanan
C Memecahkan dan melumatkan makanan
D Mengoyakkan cebisan daging yang dimakan

168
28 Rajah 12 menunjukkan satu penyiasatan.

Mentol Belon
Limau

Rajah 12

Pada pendapat anda mengapakah penyiasatan tentang simulasi

gerhana tidak dapat dijalankan.

A Belon tidak cukup besar.

B Belon adalah objek lutcahaya
C Cahaya mentol tidak cukup terang.
D Limau tidak boleh menyerap cahaya.

29 Jadual menunjukkan masa di dua buah tempat yang berlainan kedudukan di

bumi

Bandar Masa

M 12 tengah malam

N 12 tengah hari

Berdasarkan maklumat di atas, apakah yang dapat dinyatakan ?

A M tidak menghadap matahari manakala N menghadap matahari

B M dan N berada pada bahagian yang sama di bumi
C N akan mengalami waktu siang selepas 12 jam
D M dan N tidak menerima cahaya matahari

169
30 Pusaran angin puting beliung telah melanda Negeri Sabah baru-baru ini.
Banyak bangunan dan rumah telah runtuh dan musnah dalam bencana
tersebut. Walau bagaimanapun masih terdapat bangunan dan rumah yang
hanya mengalami kerosakan kecil.

Apakah inferens yang sesuai boleh dibuat tentang kerosakan kecil yang
dialami oleh sebahagian bangunan dan rumah di situ?

A Kos membina bangunan dan rumah yang mahal

B Warna bangunan dan rumah yang menarik

C Struktur bangunan dan rumah yang kukuh

D Bangunan dan rumah tersebut rendah

31 Rajah 13 menunjukkan seorang saintis menggunakan suatu peralatan

teknologi dalam penyiasatannya.

Rajah 13
Bagaimanakah teknologi tersebut dapat membantu saintis itu untuk
mengatasi had keupayaannya?

A Membolehkan saintis itu melihat objek yang terhalang daripada

pandangannya
B Membolehkan saintis itu melihat objek yang sangat jauh dengan lebih
jelas
C Membolehkan saintis itu melihat objek yang halus dengan lebih jelas
D Membolehkan saintis itu melihat imejnya dengan lebih jelas

170
32 Rajah 14 menunjukkan ciri khas yang terdapat pada sejenis tumbuhan untuk
melindungi diri daripada musuh.

Rajah 14

Antara yang berikut, yang manakah mempunyai ciri khas yang sama seperti
tumbuhan di atas?

A Pokok betik
B Pokok tebu
C Cendawan
D Kaktus
33 Rajah 15 adalah satu jadual yang mengumpulkan beberapa situasi kepada
X dan Y.

X Y
Televisyen dipasang Dalam gua
Bilik darjah di waktu siang Bekalan elektrik terputus
Pertunjukkan bunga api Waktu malam

Rajah 15
Apakah X dan Y ?
X Y
A Tenggelam Terapung
B Terang Gelap
C Panas Sejuk
D Kering Basah

171
34 Rajah 16 menunjukkan Peta Buih Berganda tentang ciri-ciri dua ekor haiwan.

Boleh Berkaki
Berparuh
terbang enam

Burung
X

Bertelur Mempunyai
Berkaki sesungut
dua

Rajah 16
Manakah antara berikut boleh mewakili haiwan X?

Lipas Labah-
A Labah-labah B Beluncas
labah

C Kupu-kupu Lipas D Beluncas Kupu-kupu

35 Rajah 17 menunjukkan sejenis haiwan yang mempunyai duri di badannya.

Apabila terancam, ia akan menggulungkan badannya seperti bola.

Rajah 17
Bagaimanakah tingkah laku ini dapat membantu haiwan tersebut daripada
ancaman musuhnya?
A Ia dapat berguling dengan cepat.
B Bahagian badannya yang lembut dilindungi
C Saiznya kelihatan lebih besar apabila bergulung.
D Keadaannya dalam bentuk bola menyukarkan musuh melihatnya.

172
36 Rajah 18 menunjukkan proses fotosintesis.

Cahaya
Y
W Proses
Air Fotosintesis
Oksigen
X

Rajah 18

Manakah antara berikut benar?

W X Y
A Karbon dioksida Kanji Klorofil
B Klorofil Karbon dioksida Kanji
C Oksigen Karbon dioksida Klorofil
D Kanji Klorofil Karbon dioksida

37 Rajah 19 menunjukkan seketul ais yang terdedah kepada suhu persekitaran..

Rajah 19
Apakah yang boleh dilakukan bagi memperlahankan proses di atas?

A Meletakkan ais ke dalam kotak

B Meletakkan ais di hadapan kipas
C Menabur garam pada ais
D Membalut dengan plastic

173
38 Rajah 20 menunjukkan beberapa bahan yang dibeli oleh Siti di pasar.

Rajah 20
Apakah kaedah pengawetan yang paling sesuai digunakan oleh Siti untuk
mengirim bahan makanan tersebut kepada saudaranya yang berada di luar
negara?
A Penyejukbekuan
B Penjerukan
C Pendidihan
D Pengeringan

39 Maklumat berikut adalah sebuah puisi.

Kelip, kelip bintang di langit

Bercahaya waktu malam penuh persoalan

Pada pemburu ada pedang dan perisai

Kelihatan di langit pada Jun dan Ogos

Apakah buruj yang dinyatakan di dalam puisi di atas?

A Belantik
B Skorpio
C Biduk
D Pari

174
40 Pernyataan berikut menghuraikan tentang sifat mesin ringkas.

Mempunyai sisi yang

Digunakan untuk memotong atau memisahkan

Pada pendapat anda sifat yang sesuai untuk digabungkan

dengan mesin ringkas di atas.

A Berputar mengikut arah jam

B Mempunyai alur yang tajam

C Bulatan bulat yang dikelilingi oleh gerigi.

D Terdiri daripada satu atau dua satah condong

175
1 Manusia menjalankan proses pernafasan untuk meneruskan hidup.
(a) Nyatakan satu organ yang terlibat dalam proses pernafasan manusia.
________________________________________________________
[ 1 markah ]
(b) Rajah 1.1 menunjukkan satu aktiviti manusia.

Rajah 1.1
Tuliskan laluan udara semasa aktiviti dalam rajah di atas.
________________________________________________________
[ 1 markah ]
(c) Rajah 1.2 menunjukkan satu aktiviti manusia.

Rajah 1.2
i Berdasarkan Rajah 1.2 ramalkan kadar pernafasan bagi aktiviti di
atas.
______________________________________________________
[ 1 markah ]
ii. Mengapakah kadar pernafasan semasa aktiviti cergas adalah lebih
tinggi?
______________________________________________________
[ 1 markah ]

176
2 Seorang murid meletakkan sebatang sudu besi dan sebatang penyedut minuman
di dalam cawan yang berisi air kopi panas seperti yang ditunjukkan dalam Rajah
2.1

Rajah 2.1

Selepas dua minit, murid itu menyentuh sudu dan penyedut minuman itu.

a) Ramalkan apa yang dirasai oleh murid itu apabila dia menyentuh
i) Sudu besi :
___________________________________________________________
ii) Penyedut minuman
___________________________________________________________
[ 2 markah ]
b) Nyatakan alasan kamu berdasarkan jawapan di 2 (a).

[ 1 markah ]
c) Cadangkan satu cara untuk mengekalkan suhu air kopi itu supaya lambat
sejuk.

[ 1 markah ]

177
3 Tumbuhan mempunyai ciri khas untuk menyesuaikan diri dengan iklim dan
perubahan musim.

(a) Rajah 3.1 menunjukkan sejenis tumbuhan .

Rajah 3.1

i Apakah ciri khas yang terdapat pada tumbuhan tersebut untuk

mengelakkannya tumbang apabila ditiup angin kencang ?

________________________________________________________

________________________________________________________

[ 1 markah ]

(b) Pada zaman dahulu, orang tua-tua menentukan musim dengan melihat
perubahan pokok getah.

Apakah yang berlaku pada pokok getah semasa musim kemarau dan
kering bagi mengelakkan kehilangan air yang banyak?

________________________________________________________

________________________________________________________

[ 1 markah ]

178
(c) Rajah 3.2 menunjukkan dua jenis tumbuhan yang tidak disiram air selama
seminggu.

Pokok keembung Pokok kaktus

Rajah 3.2

(i) Ramalkan keadaan pokok keembung dan kaktus selepas seminggu.

Pokok keembung : _________________________________________

Pokok kaktus :__________________________________________

[ 2 markah ]

(d) Nyatakan alasan kamu berdasarkan jawapan di 3 (c) (i)

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

[ 1 markah ]

179
4 Rajah 4.1 menunjukkan satu eksperimen yang dijalankan oleh Noyah. Kedua-
dua tumbuhan diletakkan di tepi tingkap dan disiram.

Alat penyiram
Alat penyiram

Kalium Hidroksida

Rajah 4.1
(a) Apakah yang berlaku kepada tumbuhan dalam pasu A dan pasu B
selepas tujuh hari ?
i. Pasu A :_____________________________________________

ii. Pasu B :_____________________________________________

[ 1 markah ]

(b) Nyatakan pemboleh ubah yang terlibat dalam penyiasatan ini.

i. Pemboleh ubah dimanipulasi
______________________________________________________

ii. Pemboleh ubah dimalarkan

______________________________________________________
[ 2 markah ]

(c) Apakah fungsi Kalium hidroksida ?

__________________________________________________________
[ 1 markah ]
(d) Apakah kesimpulan yang boleh dibuat daripada penyiasatan ini ?
__________________________________________________________
__________________________________________________________

[ 1 markah ]
180
5 Rajah 5.1 menunjukkan satu penyiasatan yang dijalankan oleh murid tahun 6
Elite. Dua buah troli yang sama jenis diletakkan pada ketinggian satah condong
yang berbeza.

Rajah 5.1
Jadual 5.2 menunjukkan keputusan penyiasatan itu.

Troli P Q
Jarak (cm) 50 50
Masa (s) 25 10

(a) i. Hitung kelajuan troli P dan Q.

[ 2 markah ]
ii. Troli yang manakah bergerak paling laju ?
______________________________________________________
[ 1 markah ]

(b) Mengapakah kelajuan setiap troli berbeza

___________________________________________________________
[ 1 markah ]

181
(c) Jika ketinggian satah condong dan jarak adalah sama bagi kedua-dua situasi
di atas, pada pendapat kamu, apakah yang mempengaruhi kelajuan bagi
kedua-dua troli ?

Tandakan ( ) pada jawapan yang betul.

Jisim troli

Ketinggian satah condong

Bilangan buku

[ 1 markah ]

6 Rajah 6 menunjukkan satu penyiasatan yang dijalankan untuk memerhati

perubahan keadaan jirim yang melibatkan beberapa proses.

titisan air

air sirap

dipanaskan

Rajah 6

(a) Namakan dua proses yang terlibat dalam penyiasatan ini.

__________________________________________________________
[1 markah]

182
(b) Berdasarkan jawapan di 5 (a), tandakan kepada perubahan keadaan
jirim yang betul.

Pepejal Cecair
Cecair Gas Gas Cecair
Cecair Pepejal

[1 markah]

(c) Apakah warna titisan air yang terbentuk dalam Rajah 6?

___________________________________________________________

[1 markah]

(d) Rajah 7 menunjukkan kitaran air semula jadi.

P Awan Q

Wap air Hujan

Air di Bumi
R
S

Rajah 7

Berdasarkan Rajah 7, di peringkat manakah proses penyejatan berlaku?

Berikan alasan.

Peringkat :
___________________________________________________________

Alasan :
____________________________________________________________
[2 markah]

183
7 Latifah menjalankan penyiasatan terhadap dua bandul yang berlainan
panjang talinya. Bilangan ayunan bandul selama 5 minit dicatatkan seperti
rajah 7.1.

S T
Bilangan ayunan : 10 Bilangan ayunan : 15

Rajah 7.1

a) Apakah hubungan antara panjang tali dengan bilangan ayunan bandul?

______________________________________________________________

______________________________________________________________

[1 markah]

b) Lukiskan carta palang yang sesuai untuk menunjukkan hasil penyiasatan itu.

[2 markah]

184
a) Berdasarkan penyiasatan nyatakan,

i. Pembolehubah manipulasi :

______________________________________________________

ii. Pembolehubah bergerak balas :

______________________________________________________

[2 markah]

Rajah 7.2 menunjukkan sebiji bola yang melantun beberapa kali ke lantai.

Bola

Rajah 7.2

a) Adakah lantunan bola itu sesuai digunakan untuk mengukur

masa? Mengapa?
______________________________________________________________
______________________________________________________________

[1 markah]

185
8 Cikgu Majid meminta muridnya menjalankan satu penyiasatan bagi mengkaji
bagaimana jarak antara objek dengan sumber cahaya mempengaruhi saiz
bayang-bayang.

Rajah 8.1 di bawah menunjukkan susunan radas penyiasatan tersebut.

Bayang-bayang

Bola
Sumber cahaya

Skrin

Rajah 8.1
(a) Apakah hipotesis yang sesuai bagi eksperimen tersebut ?

Tandakan ( ) pada jawapan yang betul.

Jarak antara bola dengan sumber cahaya mempengaruhi

saiz bayang-bayang

Apabila bola jauh dari sumber cahaya, saiz bayang-

bayang bola akan menjadi lebih kecil

Semakin dekat bola dengan skrin, semakin besar saiz

bayang-bayang

[ 1 markah ]

186
(b) Penyiasatan telah dijalankan dan pemerhatian direkodkan dalam maklumat di
bawah.

Jarak bola dari sumber cahaya : 20 cm, saiz bayang-bayang : Besar

Jarak bola dari sumber cahaya : 30 cm, saiz bayang-bayang : Sederhana
Jarak bola dari sumber cahaya : 40 cm, saiz bayang-bayang : Kecil

Berdasarkan maklumat yang diberi, bina satu jadual untuk menunjukkan

keputusan penyiasatan.

[ 2 markah ]

(c) Berdasarkan penyiasatan ini, nyatakan pemboleh ubah berikut :

(i) Pemboleh ubah yang dimanipulasi

________________________________________________________
[ 1 markah ]

(ii) Pemboleh ubah yang bergerak balas

__________________________________________________________
[ 1 markah ]

(d) Ramalkan apa yang akan berlaku jika bola digantikan dengan kaca lut sinar ?

___________________________________________________________________________
[ 1 markah ]

187
SAINS UPSR SET II

1 Rajah 1 menunjukkan pengelasan haiwan berdasarkan struktur pernafasan

masing-masing.

Haiwan

Monyet Ikan Rama-rama Lintah

Kelawar R Belalang S

Rajah 1

Antara berikut,yang manakah mewakili R dan S?

R S

A Berudu Cacing tanah

B Burung Tikus

C Udang Cicak

D Katak Buaya

2 Wardah mendapati banyak buah sawit di ladangnya dirosakkan oleh tikus.

Antara berikut ,spesies burung manakah yang boleh membantu Wardah
menyelesaikan masalahnya?

A Burung bangau

B Burung pipit

C Burung hantu

D Burung helang

188
3 Rajah 2 menunjukkan anak-anak pokok di dalam sebuah pasu.

Rajah 2

Didapati bilangan daun bagi setiap pokok selepas sebulan masih sama.
Antara yang berikut,yang manakah boleh menyelesaikan masalah ini?

A Letakkan lebih banyak baja ke dalam pasu.

B Gantikan anak pokok dengan pokok yang lain

C Alihkan beberapa anak pokok ke pasu yang lain.

D Siramkan lebih banyak air kepada anak-anak pokok itu.

4 Apakah yang dimaksudkan dengan persaingan antara haiwan?

A Hubungan yang berlaku antara haiwan untuk mendapatkan keperluan

asas yang sama.

B Hubungan yang berlaku antara haiwan untuk mendapatkan keperluan

asas yang terhad.

C Hubungan yang berlaku dalam intraspesies dan interspesies bagi

memperolehi keperluan asas.

D Hubungan yang berlaku dalam intraspesies dan interspesies bagi

memperolehi keperluan asas yang terhad.

189
5 Rajah 3 menunjukkan beberapa ekor ikan di dalam sebuah akuarium.

Rajah 3

Selepas 3 bulan didapati, sebahagian daripada ikan-ikan itu tidak

membesar.Antara berikut,yang manakah boleh menambahkan saiz ikan-ikan
itu?

A Kurangkan isipadu air di dalam akuarium itu.

B Tambahkan jumlah ikan ke dalam akuarium itu.

C Letakkan akuarium ikan itu ke tempat yang lebih gelap.

D Berikan lebih banyak makananan kepada ikan di dalam akuarium itu.

190
6 Rajah 4 menunjukkan organ yang terlibat dalam sistem pernafasan manusia.

Rajah 4

Antara berikut,yang manakah laluan udara yang betul semasa menarik

nafas?

A X Z Y

B Y Z X

C ZXY

D YXZ

191
7 Rajah 5 menunjukkan seekor haiwan.

Rajah 5

Antara haiwan berikut,yang manakah menjalankan kemandirian spesies sama

seperti haiwan tersebut?

A Ular

B Katak

C Anjing

D Burung

8 Rajah 6 menunjukkan satu siratan makanan.

Rajah 6

Antara berikut,yang manakah omnivor?

A Q ,R dan S

B Q,T dan S

C R,S dan T

D R,S dan Q

192
9 Rajah 7 menunjukkan reaksi seorang budak lelaki apabila tersentuh seterika
panas.

Rajah 7

Apakah kesimpulan yang dapat dibuat berdasarkan reaksi budak itu?

A Manusia boleh melihat

B Manusia akan menjerit apabila sakit

C Manusia bergerak balas terhadap rangsangan

D Manusia melindungi diri sendiri daripada bahaya

10 Rajah 8 menunjukkan sejenis tumbuhan.

Rajah 8

Apakah ciri yang terdapat pada tumbuhan tersebut bagi melindungi diri
daripada musuh?

A Bau

B Duri

C Bulu

D Getah

193
11 Apakah yang dimaksudkan dengan kondensasi?

A Perubahan cecair kepada gas.

B Perubahan pepejal kepada cecair.

C Perubahan gas kepada cecair.

D Perubahan cecair kepada pepejal.

12 Rajah 9 menunjukkan satu aktiviti haiwan.

Rajah 9

Pernyataan manakah yang betul menerangkan aktiviti tersebut?

A Pembiakan haiwan

B Kemandirian spesies

C Interaksi antara haiwan

D Hidupan melindungi spesiesnya

194
13 Rajah 10 menunjukkan satu penyiasatan menggunakan dua batang magnet
yang berbeza panjangnya didekatkan dengan klip kertas.

Rajah 10

Didapati bilangan klip kertas yang tertarik ke magnet yang pendek lebih
banyak.Apakah kesimpulan yang dapat dibuat dalam penyiasatan ini?

A Magnet hanya boleh menarik klip kertas.

B Magnet yang pendek lebih kuat berbanding yang panjang.

C Tarikan magnet lebih kuat di bahagian kutub.

D Semua bahan logam boleh ditarik oleh magnet.

195
14 Rajah 11 menunjukkan dua buah kubus L dan M.

M
L

4cm 8cm

Rajah 11

Berapakah bilangan kubus L yang diperlukan bagi memenuhi kubus M?

A 8

B 9

C 10

D 11

196
15 Maklumat berikut adalah tentang keupayaan empat jenis objek terapung di
dalam air.

Objek S terapung lebih tinggi daripada Q tetapi lebih rendah daripada R

Objek T terapung lebih rendah daripada R tetapi lebih tinggi daripada Q

Carta palang manakah yang mewakili maklumat itu?

T Q R S T Q R S

T Q R S T Q R S

197
16 Antara pengelasan haiwan berikut,yang manakah betul berdasarkan cara
hidup haiwan?

Hidup berkumpulan Hidup bersendirian

A Burung enggang,tupai Burung belatuk,tenggiling

B Kambing,burung bangau Rusa,tenggiling

C Dubuk, singa Ular sawa, sesumpah

D Kuda belang, ular sawa Labah-labah, tupai

17 Aqil hendak menggunakan jam randik untuk merekod masa pemanasan air.
Apakah yang perlu dilakukannya untuk menggerakkan jarum jam?

A Tekan butang besar sekali.

B Tekan butang besar dua kali.

C Tekan dan jangan lepaskan butang besar.

D Tekan butang besar sambil menggoncangkannya.

18 Rajah 12 menunjukkan sebiji bola ping-pong yang telah kemek.

Rajah 12

Apakah yang boleh dilakukan untuk mengembalikan bentuk asal bola ping-
pong tersebut.

A Panaskan bola ping-pong menggunakan api.

B Rendamkan bola ping-pong ke dalam air suam.

C Rendamkan bola ping-pong ke dalam air panas.

D Picit bola ping-pong menggunakan dua jari.

198
19 Haziq ingin menggerakkan sebuah almari besi yang berat di dalam kelasnya.
Apakah cara terbaik untuk memudahkan kerjanya?

A Tolak almari besi itu

B Tarik almari menggunakan tali

C Menaburkan bedak di atas lantai.

D Meletakkan penggolek di bawah almari itu.

20 Atan selalu tergelincir di dalam bilik mandi. Apakah yang perlu dilakukan oleh
Atan bagi mengelakkan beliau tergelincir ?

A Meletakkan minyak gris di atas lantai.

B Memakai kasut yang bercorak dan kasar.

C Meletakkan pelapik anti gelincir di atas lantai.

D Menaburkan serbuk kapur magnesium karbonat di atas lantai.

21 Rajah 13 di bawah menunjukkan seorang pemandu yang menggunakan

cermin sisi untuk melihat kenderaan di belakangnya.

Rajah 13

Di antara alat-alat berikut, yang manakah menggunakan prinsip yang sama

seperti Rajah 13?

A Cermin mata

B Cermin muka

C Kanta pembesar

D Teleskop

199
22 Wardina hendak menjalankan satu penyiasatan tentang pengaliran air bagi
tiga jenis tanah yang berbeza. Apakah yang perlu dilakukan bagi memastikan
penyiasatannya berjaya ?

A Saiz corong turas yang digunakan perlu sama

B Penyiasatan dijalankan di tempat yang sama

C Saiz silinder penyukat yang digunakan perlu sama

D Isipadu awal air yang dituangkan ke setiap tanah perlu sama

23 Rajah 13 menunjukkan empat buah bekas J,K,L dan M yang mengandungi

isipadu air yang sama diletakkan di kawasan panas.

Rajah 13

Manakah urutan yang betul menunjukkan kadar penyejatan paling cepat

kepada yang paling lambat?

A J K L M

B K L J M

C M J L K

D L J M K

200
24 Rajah 14 menunjukkan pembuangan sampah yang tidak terancang.

Rajah 14

Apakah kesan daripada aktiviti ini ?

A Mengeluarkan bau busuk

B Mencemarkan sungai

C Berlaku pencemaran udara

D Suhu persekitaran bertambah

25 Maklumat menunjukkan satu rekod pemerhatian yang dicatatkan oleh Ali.

Semangkuk ais yang diletakkan di atas meja menjadi cair

selepas beberapa minit

Berdasarkan pemerhatian yang dibuat, apakah kesan haba yang terlibat?

A Haba boleh berubah bentuk

B Haba mengubah bentuk bahan

C Haba menyebabkan bahan mengembang

D Haba menyebabkan bahan mengecut

201
26 Rajah 15 menunjukkan penyiasatan tentang pengaliran arus elektrik.

Rajah 15

Apakah yang akan berlaku selepas beberapa minit?

A Lingkaran nikrom melebur

B Kepingan besi menjadi panas

C Mentol terbakar

D Nyalaan mentol semakin terang

27 Antara bahan berikut, yang manakah boleh digunakan oleh Zara bagi
melindungi dirinya daripada air hujan?

A Kain batik

B Baju sejuk

C Plastik sampah

D Kertas surat khabar

202
28 Rajah 16 menunjukkan satu eksperimen.

Rajah 16

Mengapakah hanya sedikit air sahaja memasuki ke dalam silinder penyukat?

A Udara mempunyai jisim

B Udara tidak boleh dimampatkan

C Udara mengembang apabila dipanaskan

D Udara memenuhi ruang silinder penyukat

29 Ajwad ingin mengutip jarum peniti yang terjatuh di atas lantai. Antara berikut
yang manakah cara paling cepat untuk Ajwad mengutip jarum peniti tersebut?

A menggunakan penyapu

B menggunakan magnet

C menggunakan pita pelekat

D menggunakan penyedut hampagas

203
30 Rajah 17 menunjukkan sebotol cili sos yang penutupnya tidak dapat dibuka
oleh Haziq.

Rajah 17

Antara berikut, cara manakah yang dapat membantu Haziq membuka

penutup botol itu?

A Rendam keseluruhan botol ke dalam air panas

B Ketuk bahagian bawah botol menggunakan tapak tangan

C Panaskan bahagian penutup botol sahaja

D Rendamkan bahagian bawah botol di dalam air panas

204
31 Rajah 18

menunjukkan satu eksperimen yang dijalankan oleh 5 Tuah.

Rajah 18

Mengapakah belon berubah saiz apabila botol itu dipindahkan daripada bekas
L ke dalam bekas M ?

A Belon menjadi sejuk

B Haba telah terbebas ke udara

C Udara mengecut apabila disejukkan

D Udara mengembang apabila dipanaskan

205
32 Rajah 19 menunjukkan kedudukan planet Bumi di dalam sistem suria.

Rajah 19

Apakah yang akan berlaku apabila Bumi lebih dekat dengan Matahari?

A Tiada hidupan di Bumi

B Bumi menjadi lebih sejuk

C Gas oksigen semakin bertambah

D Tempoh masa peredaran bumi mengelilingi matahari semakin lambat

33 Antara mikroorganisma berikut, yang manakah boleh menjalankan proses

fotosintesis.

A Alga

B Bakteria

C Fungi

D Protozoa

206
34 Rajah 20 menunjukkan suatu pengelasan tentang salah satu sifat bahan.

Kebolehan
penembusan cahaya

Pintu kayu Cermin mata Kertas surih

H Plastik jernih J

Rajah 20

Antara berikut,yang manakah mewakili H dan J?

H J

A Besi Cermin muka

B Botol plastik Batu

C Buku Teks Kain kasa

D Kadbod Pensel

207
35 Maklumat berikut adalah tentang kebolehan empat jenis objek meregang.

Objek T meregang lebih banyak daripada S tetapi kurang daripada R

Objek Q meregang kurang daripada R tetapi lebih daripada S

Antara carta palang berikut,yang manakah mewakili maklumat tersebut?

A
T

B
T

C T

T
D
Q

208
36 Rajah 21 menunjukkan seorang pelayar sedang belayar di lautan.

Rajah 21

Buruj manakah yang boleh membantunya menuju ke arah selatan?

A Biduk

B Belantik

C Pari

D Skorpio

37 Faris ingin mendengar bunyi degupan jantung adiknya. Alat yang manakah
sesuai digunakan untuk mendengar bunyi degupan jantung dengan jelas?

A Mikroskop

B Stetoskop

C Teleskop

D Binokular

209
38 Apakah maksud kelajuan?

A Jarak yang dilalui dalam satu masa

B Tempoh masa yang direkodkan dalam satu jam

C Masa yang digunakan semasa melakukan aktiviti

D Cepat atau lambat sesuatu pergerakan dari suatu tempat ke tempat

yang lain

39 Apakah yang akan berlaku sekiranya terlalu banyak gas karbon dioksida
dibebaskan ke udara?

A Tanah runtuh

B Banjir kilat

C Hakisan tanah

D Suhu bumi meningkat

40 Rajah 22 menunjukkan sebatang gigi manusia.

Rajah 22

Apakah fungsi gigi tersebut?

A mengoyak makanan

B memotong makanan

C mengisar makanan

D menghancurkan makanan

210
1 Rajah 1.1 menunjukkan sejenis haiwan.

Rajah 1.1

a) Nyatakan cara haiwan tersebut melindungi dirinya daripada cuaca

sejuk.

______________________________________________________
[1 markah]
b) Berdasarkan jawapan anda di 1(a).Berikan satu contoh haiwan yang
melindungi diri menggunakan cara yang sama.

______________________________________________________
[1 markah]
c) Rajah 1.2 menunjukkan burung bangau bermigrasi.

Rajah 1.2

i) Berdasarkan Rajah 1.2, mengapakah haiwan tersebut

bermigrasi?

_________________________________________________

_________________________________________________
[1 markah]
ii) Apakah yang akan berlaku kepada haiwan tersebut jika tidak
bermigrasi?

_________________________________________________

_________________________________________________
[1 markah]
211
2 Mikroorganisma ialah hidupan seni yang tidak dapat dilihat dengan mata
kasar.

a) Nyatakan satu alat yang boleh digunakan untuk melihat

mikroorganisma.

_____________________________________________________
[1 markah]
b) Rajah 2.1 menunjukkan pesakit yang sakit disebabkan oleh
mikroorganisma.

Rajah 2.1

i) Nyatakan nama penyakit itu.

__________________________________________________
[1 markah]
ii) Berdasarkan jawapan anda di 2(b)(i),nyatakan satu cara untuk
mengelakkan daripada penyakit itu berjangkit kepada orang lain.

__________________________________________________

__________________________________________________
[1 markah]
c) Amalan membersihkan tangan menggunakan cecair pembersih kuman
dapat mencegah jangkitan penyakit. Adakah kamu bersetuju.

Ya Tidak

Berikan alasan anda

________________________________________________________

________________________________________________________
[1 markah]

212
3 Rajah 3.1 menunjukkan jenis-jenis buruj yang mudah dilihat.

a) Isikan rajah dengan dua jenis buruj.

Pari

________________

Buruj
Biduk

________________

[2 markah]
Rajah 3.1

b) Nyatakan dua kegunaan buruj.

i._______________________________________________________

ii._______________________________________________________
[2 markah]
c)
Pada suatu malam,bintang-bintang di langit tidak kelihatan

Mengapa?

________________________________________________________

________________________________________________________
[1 markah]

213
4 Cikgu Azhar meminta muridnya mengukur jisim sepiring gula.

a) Apakah alat yang boleh digunakan untuk mengukur jisim sepiring gula
tersebut.

________________________________________________________
[1 markah]
b) Rajah 4.1 menunjukkan bacaan jisim sepiring gula itu.

Rajah 4.1

i) Nyatakan bacaan jisim sepiring gula tersebut jika jisim piring

adalah 85g.

________ g [1 markah]

ii) Berdasarkan jawapan di 4(b)(i), tukarkan jawapan dalam unit kg.

________ kg
[1 markah]

c) Bolehkah jisim diukur dengan menggunakan neraca elektronik yang

selalu digunakan di kedai-kedai?

Ya Tidak

Berikan alasan

________________________________________________________

________________________________________________________
[1 markah]
d) Nyatakan satu kepentingan penggunaan alat piawai.

________________________________________________________

________________________________________________________
[1 markah]

214
5 Rajah 5.1 menunjukkan dua situasi yang melibatkan sifat cahaya.

Situasi A Situasi B

Rajah 5.1

a) Nyatakan sifat cahaya yang ditunjukkan di situasi A dan B.

i) Situasi A : ________________________________

ii) Situasi B : ________________________________

[2 markah]
b) Rajah 5.2 menunjukkan satu perkataan yang ditulis di atas
kertas dan diletakkan di hadapan cermin muka.

SAINS
Rajah 5.2

Lukiskan imej yang terbentuk pada cermin muka itu.

[1 markah]
c) Rajah 5.3 menunjukkan sebuah alat yang menggunakan prinsip
pantulan cahaya.

Rajah 5.3

i) Apakah nama alat tersebut?

______________________________________________
[1 markah]

215
 ii) Nyatakan satu alat lain yang menggunakan prinsip
pantulan cahaya.

______________________________________________
[1 markah]
6 Rajah 6.1 menunjukkan satu penyiasatan tentang jarak yang dilalui oleh bola
logam dengan menggunakan jisim bola logam yang berbeza.
Bola logam
daya
tolakan

Rajah 6.1

a) Nyatakan satu alat yang boleh digunakan untuk mengukur panjang.

________________________________________________________
[1 markah]
b) Mengapakah alat pengukuran yang dinyatakan di 6(a) boleh digunakan
untuk mengukur panjang?

________________________________________________________

________________________________________________________
[1 markah]
c) Maklumat di bawah menunjukkan keputusan penyiasatan.

Bola logam berjisim 300g bergerak sejauh 150cm

Bola logam berjisim 200g bergerak sejauh 200cm

Bola logam berjisim 100g bergerak sejauh 350cm

Berdasarkan maklumat diberi,pindahkan data tersebut ke dalam

bentuk carta palang.

[2 markah]

216
 d) Apakah pola jarak yang dilalui oleh bola logam?

________________________________________________________
[1 markah]
7 Carta palang berikut menunjukkan jumlah sungai yang tercemar di empat
buah negeri di Malaysia.

a) Negeri yang manakah mencatat bilangan sungai yang tercemar paling

tinggi?

________________________________________________________
[1 markah]
b) Berikan dua inferens bagi jawapan anda di 7(a).

Inferens 1 : ______________________________________________

______________________________________________

Inferens 2 : ______________________________________________

______________________________________________
[2 markah]
c) Apakah yang perlu dilakukan bagi mengelakkan berlakunya
peningkatan pencemaran sungai di Malaysia?

________________________________________________________

________________________________________________________
[1 markah]
d) Nyatakan dua pemboleh ubah dalam penyiasatan ini.

i. ___________________________________________________

ii. ___________________________________________________
[2 markah]

217
8 Razak menjalankan satu penyiasatan tentang tempoh masa untuk
menyiapkan kerja membajak tanahnya dengan menggunakan dua kaedah
berbeza. Rajah 8.1 menunjukkan dua kaedah yang digunakan oleh Razak.

Rajah 8.1

a) Antara dua kaedah berikut,yang manakah dapat membantunya

menyiapkan kerja dalam masa yang singkat? Mengapa?

Kaedah : ____________________

Mengapa : _____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________
[1 markah]
b) Nyatakan pemboleh ubah yang terlibat dalam penyiasatan ini.

i. Pemboleh ubah dimanipulasi : ______________________________

ii. Pemboleh ubah bergerak balas : ____________________________

iii.Pemboleh ubah dimalarkan : ____________________________

[3 markah]
c) Ramalkan apa akan berlaku jika Razak menggunakan jentera
membajak yang lebih besar untuk membajak tanahnya.

________________________________________________________
[1 markah]
d) Nyatakan satu hubungan antara pemboleh ubah dimanipulasi dengan
pemboleh ubah bergerak balas.

_______________________________________________________
[1 markah]

218
1. Rajah 1 menunjukkan pengelasan haiwan berdasarkan cara
mempertahankan diri dari musuh

Haiwan

Ular Penyu Belalang Kambing

M Kura-kura N Lembu
Rajah 1

Antara yang berikut yang manakah mewakili M dan N?

M N
A Lipan Sesumpah
B Kala jengking Helang
C Lipas Monyet
D Lebah Sotong

2. Rajah 2 menunjukkan satu sistem gear pada sebuah basikal.

Rajah 2

Gear pada basikal itu didapati sukar untuk digerakkan. Apakah yang patut
dibuat pada gear itu?

219
 A Mengecatnya

B Sapu minyak tanah

C Menggunakan pelincir

D Gosok dengan kertas pasir

3. Sekumpulan murid telah mengadakan perkhemahan di Taman Negara.

Sewaktu perjalanan pulang, mereka ditimpa bencana menyebabkan semua
harta benda termasuk jam mereka rosak. Bagaimanakah mereka boleh
menentukan masa tanpa melihat jam?

A Memerhati kedudukan buruj

B Memerhati panjang bayang pokok

C Memerhati arah pokok

D Memerhati kecerahan hari

4. Rajah 3 menunjukkan suatu objek X .

Ahli sistem suria

Terbakar dan mengeluarkan

cahaya
OBJEK

Selalu memasuki atmosfera

bumi

Rajah 3

Apakah objek X itu?

220
 A Bulan

B Meteor

C Bintang

D Asteroid

5. Siti mencuci kasut sekolahya yang kotor akibat melalui satu jalan yang
berlumpur. Antara yang berikut, tindakan yang manakah perlu dilakukan oleh
siti supaya kasut sekolahnya kering dengan cepat?

A Meletakkannya di dalam bilik yang dingin

B Meletakkannya di bawah sinar cahaya matahari.
C Meletakkannya di belakang peti sejuk
D Meletakkannya di bawah kipas.

6. Rajah 4 menunjukkan alat yang biasa digunakan di kebun sekolah.

Rajah 4

Bahagian yang berlabel M ialah........

A Fulkrum

B Beban

C tuas

D daya

221
7. Rajah 5 di bawah menunjukkan satu ujikaji.

Selepas 2
minggu

Rajah 5

Apakah yang sedang di siasat?

A Percambahan biji benih

B Pertumbuhan anak benih

C persaingan antara anak benih

D Pembiakan anak benih

8. Rajah 6 menunjukkan satu siratan makanan dalam suatu habitat.

Tumbuhan
S

V U

Rajah 6

222
 Antara berikut, yang manakah herbivor?

A Q dan R
B R dan V
C T dan V
D S dan U

9. Jadual 1 menunjukkan tempoh edaran empat planet mengelilingi Matahari.

Planet Tempoh edaran

Utarid 88 hari
Bumi 365 hari
Musytari 11.9 tahun
Uranus 84 tahun

Jadual 1
Apakah kesimpulan berdasarkan maklumat dalam jadual di atas ?
A Semakin jauh planet dari matahari, semakin singkat masa yang diambil
untuk membuat satu edaran lengkap.
B Semakin besar saiz planet, semakin lama masa yang diambil untuk
membuat satu edaran lengkap.
C Semakin kecil saiz orbit, semakin lama masa yang diambil untuk
membuat satu edaran lengkap.
D Semakin dekat planet dangan matahari, semakin singkat masa yang
diambil untuk membuat satu edaran lengkap.

10. Rajah 7 menunjukkan beberapa jenis daun yang dikutip dari taman sumber
sekolah oleh sekumpulan murid untuk satu tugasan.

223
 W X Y

Z T S

Rajah 7
Berdasarkan Rajah 7 kelaskan daun mengikut jenis urat daunnya.

Jejala Selari

A X,Y,T W,T,S

B W,Y,S X,Z,T

C X , T ., Z Y,W,S

D Z, S , W T,Y,X

11. Perkumuhan didefinasikan sebagai pembuangan ............................ dari

badan manusia.

A kencing
B najis
C wap air
D Bahan yang tidak diperlukan

224
12. Rajah 8 menunjukkan satu aktiviti haiwan.

Rajah 8

Pernyataan manakah yang betul menerangkan aktiviti di atas?

A Pembiakan haiwan

B Kepupusan haiwan

C Interaksi antara hidupan

D Hidupan melindungi spesiesnya.

13. Rajah 9 menunjukkan suatu penyiasatan menggunakan sebuah bekas

yang mengandungi beberapa objek.

Rajah 9

Sebelum Selepas

225
Magnet berbentuk U didekatkan kepada bekas itu. Didapati klip kertas dan
paku tekan tertarik ke arah magnet itu. Apakah yang dapat dibuktikan oleh
penyiasatan itu?

A Magnet hanya boleh menarik objek logam

B Bahan magnet menolak ke arah magnet
C Semua magnet adalah bahan logam
D Tarikan magnet bertumpu di bahagian luar bekas kaca.

14. Rajah 10 menunjukkan beberapa cara pengukuran tradisional.

Rajah 10
Rajah manakah digunakan untuk menggantikan cara-cara pengukuran ini?

A B

C D

226
 15. Rajah 11 menunjukkan kaedah pengangkutan untuk bergerak dari Kuala
Lumpur ke Kuantan.

Rajah 11

Antara carta palang berikut, yang manakah mewakili masa yang diambil untuk
bergerak dari Kuala Lumpur ke Kuantan?
Masa yang di ambil

Ii
Jenis kenderaan
I II III IV

Masa yang di ambil

B

Jenis kenderaan
I II III IV

227
C
Masa yang di ambil

Jenis kenderaan
I II III IV

D Masa yang di ambil

Jenis kenderaan
I II III IV

16. Rajah 12 menunjukkan pengelasan tentang cara hidup haiwan.

Cara Hidup

Berkumpulan Bersendirian

Kerbau Y Ular Z

Rajah 12

Apakah Y dan Z ?

228
 Y Z
A Burung Belantuk Labah-labah
B Singa Burung Kenyalang
C Harimau Lembu
D Rusa Lebah

17. Sunny menggunakan 70 keping kad berukuran 2 cm x 2 cm untuk

menutupi permukaan sebuah buku. Berapakah luas permukaan buku
tersebut?
A 140 cm
B 280 cm
C 420 cm
D 560 cm

18. Sekumpulan nelayan yang baru pulang dari menangkap ikan telah
mengumpulkan hasil tangkapan mereka. Hasil tangkapan ini perlu diurus
dengan baik agar tidak rosak. Kaedah yang manakah sesuai digunakan
untuk mengekalkan kesegaran ikan tersebut.

A Menjemur hasil tangkapan di atas para di bawah cahaya matahari.

B Melumur garam dan menjemur di bawah cahaya matahari.

C Memasukkan ikan ke dalam kotak plastik berisi pecahan ais batu.

D merendam ikan dengan air masin agar ikan sentiasa segar dan cantik

229
19. Rajah 13 menunjukkan sejenis objek .

Rajah 13

Mengapakah objek di atas sesuai digunakan untuk mengelap peluh?

A Objek ini lembut

B Objek ini tahan air

C Objek ini dapat menyerap air

D Objek ini sering digunakan oleh murid selepas bermain.

20. Rajah 14 menunjukkan sekeping gambar yang diletakkan di belakang

bahan Q . Kamal ingin melukis gambar itu dengan mudah, betul dan jelas
.

Bahan Q

Rajah 14

Apakah bahan Q yang sesuai digunakan oleh Kamal .

A keranjang aluminium

B Plastik jernih

C kertas tebal

D Kertas surih
230
21. Rajah 15 menunjukkan penyiasatan tentang kesan daya ke atas bola.

Sebelum Selepas

Rajah 15

Apakah kesan daya yang dapat kamu perhatikan dalam Rajah 15 di

atas?

A Daya menggerakkan sesuatu objek pegun

B Daya mengubah kelajuan sesuatu objek

C Daya memberhentikan objek yang sedang bergerak

D Daya mengubah bentuk sesuatu objek.

22. Rajah 16 menunjukkan satu perbualan antara dua orang murid .

Rajah 16

231
 Bagaimanakah tuala yang kering itu dapat menyelesaikan masalah
Amir.

A Tuala kering itu dapat menyerap peluh ditangan Amir.

B Tuala kering itu menyebabkan tangan Amir kemas memegang

balang itu.

C Tuala kering itu dapat mengurangkan daya geseran pada

permukaan penutup balang.

D Tuala kering itu dapat menambahkan saya geseran pada

permukaan panutup balang.

23. Rajah 17 menunjukkan cara membuat baja kompos yang mudah.

W X

Masukkan tanah ke dalam Masukkan sisa makanan dan

bekas plastik berlubang gaul . Siram dengan air dan
biarkan selama 4 5 minggu.

Y Z

Selepas 4 -5 minggu, sisa Setiap minggu, gaul tanah dan siram

makanan telah mereput dan dengan air bagi mengekalkan
menjadi baja kompos. kelembapan tanah.

Rajah 17

232
 Manakah urutan yang betul menunjukkan cara yang mudah baja kompos
dibuat.

A W,X,Y,Z

B W ,X , Z , Y

C Y, Z , X , W

D Z ,Y , X , W

24. Rajah 18 menunjukkan budaya yang patut diamalkan oleh kita semua.

Rajah 18

Apakah kesan jika budaya di atas tidak diamalkan.

A Menjejaskan keindahan pantai

B Kualiti air laut semakin kurang baik

C Mengurangkan hasil tangkapan nelayan

D Suhu di pantai semakin meningkat

25. Rajah 19 menunjukkan penyiasatan tentang sifat gas.

Rajah 19

233
 Apakah sifat gas tersebut?

A Mempunyai jisim yang berubah

B Tidak mempunyai isipadu yang tetap

C Bentuk tidak tetap

D Boleh dimampatkan

26. Rajah 20 menunjukkan penyiasatan tentang pengembangan dan

pengecutan bahan.

Rajah 20
Apakah yang akan berlaku jika ais diganti dengan air panas?

A Gelas tidak boleh dipisahkan

B Gelas mengecut

C Gelas menjadi licin

D Gelas boleh dipisahkan

234
27. Fendi ingin melihat kulat yang terdapat pada roti.
Alat yang manakah sesuai digunakan untuk melihat kulat tersebut dengan
jelas?

A Mikroskop

B Teleskop

C Komputer

D Periskop

28. Rajah 21 menunjukkan seorang budak lelaki menggunakan satu alat

untuk melihat rumah jirannya yang berada di sebalik tembok yang tinggi.

Rajah 21

Antara yang berikut, yang manakah menggunakan prinsip yang sama

seperti alat ini?

A Sebiji epal diletakkan di hadapan lampu suluh yang menyala

B Sebatang pensel diletakkan di dalam air.

C Kedudukan duit syiling di dalam air

D Cermin sisi kereta yang digunakan untuk melihat kenderaan di

belakang.

235
29. Rajah 22 menunjukkan sebuah akuarium.

Rajah 22

Selepas seminggu , didapati saiz ikan-ikan itu tidak bertambah walaupun

diberi makanan yang mencukupi.

Pada pendapat anda, bagaimanakah cara untuk menyelesaikan masalah ini?

A mengurangkan tumbuhan di dalam akuarium

B meletakkan lebih banyak ikan di dalam akuarium.

C Mengurangkan air di dalam akuarium tersebut.

D Memindahkan sebahagaian ikan-ikan ke dalam akuarium lain.

30 Zalika mendapati bola pingpong yang digunakan adiknya sudah kemik. Antara
cara berikut, yang manakah dapat menjadikan bola pingpong itu bulat semula?

A Lantunkan bola pingpong itu ke dinding.

B Alirkan air pili ke atas bola pingpong itu.

C Rendamkan bola pingpong itu ke dalam air panas.

D Letakkan bola pingpong itu kedalam bikar yang berisi kuib ais.

236
31. Rajah 23 menunjukkan seorang budak lelaki sedang bermain buaian.

Rajah 23

Alat manakah yang mempunyai pergerakan yang sama dengan situasi di

atas untuk mengukur masa.

A Jam air

B Jam pasir

C Jam matahari

D Jam bandul

32. Rajah 24 menunjukkan kedudukan Matahari, Bumi dan Bulan.

Rajah 24

Antara yang berikut , yang manakah akan berlaku apabila Matahari, Bumi
dan Bulan berada seperti kedudukan di atas?

237
 A Bulan menghalang cahaya matahari daripada sampai ke Bumi.

B Bayang-bayang Bulan akan melindungi permukaan bumi.

C Bumi menghalang cahaya matahari daripada sampai ke bulan

D Berlakunya gerhana matahari.

33 Rajah 25 menunjukkan perbualan di antara dua orang murid. Amir

menceritakan pemerhatian situasi keadaan langit kepada Aiman semasa gerhana
matahari.

Aiman Amir

Rajah 25

Objek yang dirujuk Amir itu ialah..................

A Komet

B Bintang

C Bulan

D Planet

238
34. Rajah 26 menunjukkan bagaimana bahan buangan dillupuskan secara
terancang.

K
Dibakar pada suhu yang tinggi

Bahan Buangan

L
Diasingkan kepada jenis yang berbeza

Rajah 26

Antara yang berikut, yang manakah mewakili K dan L?

K L
A Tapak pelupusan sampah Insinerator
B Pusat kitar semula Tapak pelupusan sampah
C Pusat kitar Insinerator
D Insinerator Pusat kitar semula

239
35. Rajah 27 menunjukkan fenomena fasa-fasa bulan.

Q R S T U

Rajah 27

Ramalkan fasa bulan yang mungkin berlaku apabila sebahagian kecil

permukaan bulan yang disinari menghadap bumi.

A U

B T

C S

D R

36. Rajah 28 di bawah menunjukkan antara 2 jenis kenderaan yang

banyak terdapat di atas jalan raya di Malaysia.

Rajah 28

Sekiranya terdapat pertambahan bilangan kenderaan di atas, apakah

kemungkinan yang berlaku hasil daripada pengeluaran asap dari kenderaan
tersebut?

A Negara akan bertambah maju

B Banyak kemalangan akan berlaku

C Ramai orang yang mengalami sesak nafas

D Peniaga akan bertambah maju

240
 37. Rajah 29 menunjukkan sebuah penempatan yang popular di kalangan
masyarakat Eskimo di sebuah Negara beriklim sejuk.

Rajah 29

Apakah yang menjadikan bentuk binaan di atas stabil ?

A Dindingnya yang tebal

B Tapak binaan ini yang luas

C struktur binaanya yang kukuh

D bahan yang digunakan bermutu.

38. Apakah yang dimaksudkan dengan baji?

A Penyangga keras yang bertindak sebagai penyokong.

B Tali atau rantai yang berputar mengikut alurnya.

C Mesin yang mempunyai satah atau dua satah condong yang tajam
pada hujungnya.

D Permukaan rata yang condong yang menghubungkan permukaan-

permukaaan lain pada aras yang berbeza.

241
39. Rajah 30 menunjukkan sebuah cerek elektrik.

Rajah 30

Bahan manakah yang sesuai digunakan untuk membuat bahagian X?

A kertas

B Plastik

C Logam

D Kaca

40. Rajah 31 menunjukkan satu model binaan yang dibina oleh Ahmad.

Rajah 31

Ahmad mendapati model binaannya tumbang setelah diuji pada kecondongan

30 darjah.

242
Apakah yang perlu dilakukan oleh Ahmad supaya model binaanya lambat
tumbang?

A Mengurangkan berat model binaan

B Menambahkan ketinggiaan model binaan.

C Menggunakan model binaan yang lebih besar.

D Menambahkan keluasan tapak model binaan.

243