Jawaban:
Tabel keadaan berikut dan masukan untuk flip-flop RS dan T ditunjukkan dalam tabel berikut.
A B C D A+ B+ C+ D+ RA SA RB SB RC SC RD SD TA TB TC TD
0 0 0 0 0 0 0 1 x 0 x 0 x 0 0 1 0 0 0 1
0 0 0 1 0 0 1 0 x 0 x 0 0 1 1 0 0 0 1 1
0 0 1 0 0 0 1 1 x 0 x 0 0 x 0 1 0 0 0 1
0 0 1 1 0 1 0 0 x 0 0 1 1 0 1 0 0 1 1 1
0 1 0 0 0 1 0 1 x 0 0 x x 0 0 1 0 0 0 1
0 1 0 1 0 1 1 0 x 0 0 x 0 1 1 0 0 0 1 1
0 1 1 0 0 1 1 1 x 0 0 x 0 x 0 1 0 0 0 1
0 1 1 1 1 0 0 0 0 1 1 0 1 0 1 0 1 1 1 1
1 0 0 0 1 0 0 1 0 x x 0 x 0 0 1 0 0 0 1
1 0 0 1 0 0 0 0 1 0 x 0 x 0 1 0 1 0 0 1
1 0 1 0 - - - - x x x x x x x x x x x x
1 0 1 1 - - - - x x x x x x x x x x x x
1 1 0 0 - - - - x x x x x x x x x x x x
1 1 0 1 - - - - x x x x x x x x x x x x
1 1 1 0 - - - - x x x x x x x x x x x x
1 1 1 1 - - - - x x x x x x x x x x x x
Dari Tabel Kebenaran masukan di atas dapat dibentuk peta-K untuk memperoleh persamaan
masukannya.
AB AB AB AB
CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10
00 x x x 0 00 0 0 x x 00 x 0 x x 00 0 x x 0
01 x x x 1 01 0 0 x 0 01 x 0 x x 01 0 x x 0
11 x 0 x x 11 0 1 x x 11 0 1 x x 11 1 0 x x
10 x x x x 10 0 0 x x 10 x 0 x x 10 0 x x x
R A AD S A BCD R B BCD S B BCD
AB AB
CD
AB
CD 00 01 11 10 CDAB 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 00 01 11 10
00 x x x x 00 0 0 x 0 00 0 0 x 0 00 1 1 x 1
01 0 0 x x 01 1 1 x 0 01 1 1 x 1 01 0 0 x 0
11 1 1 x x 11 0 0 x x 11 1 1 x x 11 0 0 x x
10 0 0 x x 10 x x x x 10 0 0 x x 10 1 1 x x
RC CD S C A CD RD D SD D
1
Solusi Latihan Bab 7
00 01 11 10 00 01 11 10 00 01 11 10 00 01 11 10
00 0 0 x 0 00 0 0 x 0 00 0 0 x 0 00 1 1 x 1
01 0 0 x 1 01 0 0 x 0 01 1 0 x 0 01 1 1 x 1
11 0 1 x x 11 1 1 x x 11 1 1 x x 11 1 1 x x
10 0 0 x x 10 0 0 x x 10 0 1 x x 10 1 1 x x
T A AD BCD T B CD TC A BD BC TD 1
Untuk flip-flop JK persamaan masukan dapat diturunkan langsung dari peta-K keadaan berikut
sebagai berikut.
AB AB AB AB
CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10
00 0 0 x 1 00 0 1 x 0 00 0 0 x 0 00 1 1 x 1
01 0 0 x 0 01 0 1 x 0 01 1 1 x 0 01 0 0 x 0
11 0 1 x x 11 1 0 x x 11 0 0 x x 11 0 0 x x
10 0 0 x x 10 0 1 x x 10 0 1 x x 10 1 1 x x
J A BCD J B CD J C AD JD 1
KA D K B CD KC D B KD 1
Fasilitas Reset dapat diberikan dengan menambahkan rangkaian logika yang memaksa Q= 0. Lihat
jawaban soal Bab 6 nomor 5 dan 6.
Jawaban:
Tabel keadaan berikut dan tabel masukan dan petaK masukan untuk flip-flop RS dan T ditunjukkan
dalam tabel berikut.
A B C D A+ B+ C+ D+ RA SA RB SB RC SC RD SD TA TB TC TD
0 0 0 0 0 0 0 1 x 0 x 0 x 0 0 1 0 0 0 1
0 0 0 1 0 0 1 1 x 0 x 0 0 1 0 x 0 0 1 0
0 0 1 0 0 1 1 0 x 0 0 1 0 x x 0 0 1 0 0
0 0 1 1 0 0 1 0 x 0 x 0 0 x 1 0 0 0 0 1
0 1 0 0 - - - - x x x x x x x x x x x x
0 1 0 1 - - - - x x x x x x x x x x x x
0 1 1 0 1 1 1 0 0 1 0 x 0 x x 0 1 0 0 0
0 1 1 1 - - - - x x x x x x x x x x x x
1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 x 0 x 0 x 0 1 0 0 0
1 0 0 1 1 0 0 0 0 x x 0 x 0 1 0 0 0 0 1
1 0 1 0 1 0 1 1 0 x x 0 0 x 0 1 0 0 0 1
1 0 1 1 1 0 0 1 0 x x 0 1 0 0 x 0 0 0 1
1 1 0 0 - - - - x x x x x x x x x x x x
1 1 0 1 - - - - x x x x x x x x x x x x
1 1 1 0 1 0 1 0 0 x 1 0 0 x x 0 0 1 0 0
1 1 1 1 - - - - x x x x x x x x x x x x
RA C D S A AB R B AB S B AC D
Solusi Latihan Bab 7
AB AB AB AB
CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10
00 x x x x 00 0 x x 0 00 0 x x x 00 1 x x 0
01 0 x x x 01 1 x x 0 01 0 x x 1 01 x x x 0
11 0 x x 1 11 x x x 0 11 1 x x 0 11 0 x x x
10 0 0 0 0 10 x x x x 10 x x x 0 10 0 0 0 1
RC AD SC A D R D AC AC S D A C A BC
Peta-K masukan flip-flop
T
AB AB AB AB
CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10
00 0 x x 1 00 0 x x 0 00 0 x x 0 00 1 x x 0
01 0 x x 0 01 0 x x 0 01 1 x x 0 01 0 x x 1
11 0 x x 0 11 0 x x 0 11 0 1 x 0 11 1 x x x
10 0 1 0 0 10 1 0 1 0 10 0 0 0 0 10 0 0 0 x
TD AD AC D
TA AB AC T
DB AB A BCTD
C A C D BD
ACD
Untuk flip-flop JK persamaan masukan dapat diturunkan langsung dari peta-K keadaan berikut
sebagai berikut.
AB AB AB AB
CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10
00 0 x x 0 00 0 x x 0 00 0 x x 0 00 1 x x 0
01 0 x x 1 01 0 x x 0 01 1 x x 0 01 1 x x 0
11 0 x x 1 11 0 x x 0 11 1 x x 0 11 0 x x 1
10 0 1 1 1 10 1 1 0 0 10 1 1 1 1 10 0 0 0 1
JA B J B AC D J C AD J D A C A BC
KA C D KB A K C AD K D AC AC
Untuk flip-flop D, keadaan berikut adalah masukannya sehingga persamaan masukan dapat
diturunkan langsung dari peta-K keadaan berikut sebagai berikut.
AB AB AB AB
CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10
00 0 x x 0 00 0 x x 0 00 0 x x 0 00 1 x x 0
01 0 x x 1 01 0 x x 0 01 1 x x 0 01 1 x x 0
11 0 x x 1 11 0 x x 0 11 1 x x 0 11 0 x x 1
10 0 1 1 1 10 1 1 0 0 10 1 1 1 1 10 0 0 0 1
D A B AC AD
D B AC D DC AD C D DD A C A BC
3. Rencanakanlah register 4 bit dengan menggunakan flip-flop RS yang dapat menaikkan dan
menurunkan 1 harga yang disimpannya. Register tersebut dapat diberi harga awal melalui
masukan paralelnya.
Jawaban:
3
Solusi Latihan Bab 7
Perancangan register ini sebenarnya perancangan pencacah naik dan pencacah turun dilengkapi
pemilihan masukan unutk masing-masing operasi. Pencacah naik dapat dirancang seperti pada soal
nomor 1 dan dengan cara serupa dapat dirancang pencacah turun.
AB AB AB AB
CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10
00 x x x x 00 0 0 0 0 00 0 0 0 0 00 1 1 1 1
01 0 0 0 0 01 1 1 1 1 01 1 1 1 1 01 0 0 0 0
11 1 1 1 1 11 0 0 0 0 11 1 1 1 1 11 0 0 0 0
10 0 0 0 0 10 x x x x 10 0 0 0 0 10 1 1 1 1
RC CD SC C D RD D SD D
R A A BC D S A A BC D R B BCD S B BCD
AB AB AB AB
CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10 CD 00 01 11 10
00 0 0 0 0 00 1 1 1 1 00 0 0 0 0 00 1 1 1 1
01 x 0 x x 01 0 x 0 0 01 1 1 1 1 01 0 0 0 0
11 0 0 0 0 11 x x x x 11 1 1 1 1 11 0 0 0 0
10 1 1 1 1 10 0 0 0 0 10 0 0 0 0 10 1 1 1 1
RC C D SC C D RD D SD D
Untuk memuat register
dengan data eksternal, misalkan Ex, flip-flop RS dibuat sebagai flip-flop D, yaitu dengan memberikan
Ex ke Sx dan ke Rx. Masukan Masukan kontrol L (Load/Count), U (Up/Down) digunakan untuk
memilih modus berikut:
L U Modus
0 0 Count Down, masukan dari pencacah turun
0 1 Count Up, masukan dari pencacah turun
1 x Load, masukan dari dari data eksternal
C
D
dengan menggunakan multiplexer, rangkaian flip-flop C ditunjukkan dalam gambar berikut ini. Dengan
cara serupa rangkaianC flip-flop yang lain
MUX SC dapat disusun.
dapat
D 4-ke-1
EC
S C
LU
C R C
D
C
D MUX
4-ke-1 RC 4
EC
LU
Solusi Latihan Bab 7
4. Dengan menggunakan rangkaian terpadu 74197 Gambar 7.12, rancanglah suatu pencacah yang
akan melakukan pencacahan: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 2, 3, ....
Isyarat: setel (set) data masukan pada harga yang dibutuhkan dan berikan sinyal yang
berlogika 0 kepada masukan COUNT/LOAD pada saat pemuatan (loading)
dibutuhkan.
Jawaban:
Agar pencacah dibersihkan setelah cacahan 8 (1000) maka QD dihubungkan melalui inverter (gerbang
NOT) ke terminal Load/Count sehingga perubahan QD dari 0 ke 1 akan mem-Load Data ABCD ke
register. Perhatikan bahwa Load/Count = 0 yang meemaksa operasi Load.
Clock
Vcc 1
14 13 12 11 10 9 8
CLEAR
QD D B QB
Clock 1
Count/
Load Clock
QC C A QA 2
1 2 3 4 5 6 7