Anda di halaman 1dari 5

Drama Basa bali

Drama Bali modern


Lelampahan utawi drama pinaka sastra gancaran (prosa) saking kasusastraan Bali Anyar. 
Lelampahan inggih punika sinalih tunggil karya sastra sané marupa wangun reraosan (dialog),
sané saranannyané marupa papintonan. Lelampahan mnut unteng ceritannyané kakepah dados
kakalih inggih punika : (1) lelampahan sané madaging cerita indik folklor, sané ceritannyané 
sampun ketah ring kramané pinaka satua tetamian, miwah (2) lelampahan sané madaging indik 
satua-satua anyar sasuratan para kawi. Lelampahan ring sajeroning wataknyané wénten marupa :
wangun tragedi (sané nyritayang indik sosial), miwah komedi (sané nyritayang indik
bebanyolan).
Ring sajeroning papintonannyané wénten sané kawastanin pantomim inggih punika
lelampahan sané wantah marupa semita utawi mimik miwah solah utawi gerak kémanten.
Unteng karya sastra  lelampahan puniki wantah madrué wangun sané kabaos dialog utawi
mareraosan sadu arep ring para tokoh ceritannyané.
Ciri-ciri Drama  Bali modérn :
1. Nganggé naskah jangkep
2. Nganggén sutradara
3. Busana campuran( adat Bali lan modern)
4. Tabuh campuran tradisional Bali lan musik modern
5. Daging cerita ngeninin indik kahanan jagate mangkin
6. Basa sané kaanggén basa campuran
7. Genah masolah( setting pamentasan): bebas nganutin daging cerita

Teges Drama Tradisional


Kasusastraan Bali Anyar sané marupa lelampahan, yéning selehan, makasujatinnyané
kahuripan unén-unén lelampahannyané sampun les.wor becik pisan. Sakéwanten drama sané
ketah ring  Bali wantah drama tradisional upaminipun drama gong miwah drama klasik, tur sané
nganggén basa bali wantah drama gong, sané ceritannyané ketahn ganggén cerita Panji utawi
wénten taler sané nénten nganggén  naskah drama  sané jangkep, tur praginannyané  ketah
nganggén ringkesan cerita utawi sinopsis kémanten, raris kalimbakang ngraga – ngraga antuk
praginannyané soang-soang antuk improvisasi.
Indik artosnyane, Lelampahan  inggih punika Silih sinunggil karya sastra sané marupa
wangun reraosan (dialog), sané saranannyané marupa papintonan. Bantang satuannyané kakepah
dados kakalih inggih punika : sané madaging cerita-cerita indik folklor, sané  ceritannyané 
sampun lumrah mamargi ring kramané pinaka satua tetamian, miwah satua sané madaging indik 
satua-satua anyar reriptan para kawi, tur ring sajeroning wataknyané lelampahan punika wénten
sané marupa wangun tragedi (satua-satua sané madaging wicara sosial), miwah komedi (satua 
bebanyolan), tur ring sajeroning papintonannyané taler wénten lelampahan sané wantah marupa
solah (gerak), semita (mimik) kémanten, sané kawastanin pantomin. Dadosnyané, unteng karya
sastra lelampahan puniki wantah madrué wangun sané kabaos dialog utawi mareraosan sadu arep
ring para tokoh ceritannyané.

Drama Bali Purwa prasida kasorohang sakadi :


Drama Gong, Prembon, Arja, Gambuh, Sendratari, Wayang.

Ciri-ciri Drama Tradisional


Ciri-ciri Drama  Tradisional :
1. Naskah merupa ringkesan ring asapunapine nénten nganggén naskah
2. Nénten nganggé sutradara
3. Busana adat Bali
4. Tabuh Bali tradisional
5. Daging cerita ngeninin indik kahanan puri utawi aab jagate nguni.
6. Basa sané kaanggén Basa Bali lan Kawi
7. Genah masolah( setting pamentasan): panggung tradisional

Anggah ungguhing basa nyolahang Drama Tradisional


Tata Kramaning Basa Nyolahang Drama
1. Parekan lan parekan miwah panroan lan panyroan nganggé basa andap miwah basa kasar
2. Parekan / panyroan matur ring pepatih nganggén basa alus lan madya
3. Parekan/ panyroan matur ring sang prabu nganggén basa alus
4. Pepatih ring sang prabu nganggé basa alus
5. Pepatih ring parekan nganggé basa andap
6. Prabu ring parekan nganggé basa kapara lan kasar
7. Prabu ring para sametone nganggé basa alus lan andap
8. rikalaning kroda sami sering nganggé basa kasar.

Anak Tiwas Menek Tahta


Sedek galah masandekan, Puniarta, Ayuk ngajak Jati matuturan di tengah kelasé ajaka tetelu.
PUNIARTA : Yuk maan nepuk Tu Gek ae? AYUK : (Mekenyem) Oooh nak ke WC ya nak mencret
nika. PUNIARTA : Owh .. . mun kenten dadi tiang curhat? I JATI : Lek yee lek yeee (ngorahang ke
penonton) AYUK : Dadi emangne ngorta napi Pun?

Sedek mekejang ngorta, lantas teke Tu Gek, lantas iya ngomong. TU GEK : Tawange tunangane sakit jeg
ye malah asikasikan ngorta jak cewek len. PUNIARTA : Biiih ten je kenten, maih atehanga men ke UKS,

Lantas Puniarta ngateh Tu Gek ké UKS.


Sumber : LKS Saraswati Bahasa Bali Kelas XI, Januari 2014
I JATI : Ayuk dadi tiyang metakon sesuatu? AYUK : Mangne kar metakon napi Jati? I JATI : Ayu pasti
demen jak Puniarta ow? AYUK : Haaa? Miih.. . . adi Jati bisa nawang? I JATI : Nak ngenah uling cara
Ayu nolih Puniarta, jak tunian dogen pas Ayuk metepuk jak Puniarta Ayuk lek-lek gimana gitu deh…
AYUK : hehehehe. tapi Puniarta kan ampun ngelah tunangan Tu Gek. AYUK : nggih Sabar dogen Yuk
yening jodoh tan kar kija.

Lantas Tu Gek ajak Puniarta teka pedaduanan saling padapada ngisiang lima. I JATI : ampun segeran Tu
Gek??? TU GEK : Ampun, berkat AA Puniarta tercinta, jeg langsung seger tiang. Ayuk nyebeng
PUNIARTA : adi nyebeng keketo Yuk??? AYUK : (Ayuk kitak-kituk )
Sumber : LKS Saraswati Bahasa Bali Kelas XI, Januari 2014
Lantas bel mulih memunyi, teeetttt teeeettttt tteeeetttt. Di jalane Puniarta jak Tu Gek mulih jake dadua.
Lantas I Jati jak Ayuk mepapasan jaké I Awan. I AWAN : Mihhhh panakne nyen kone ajaka???

Awan neked di jumahne Indra, lantas I Awan ngorta ngajak Indra. I AWAN : Pak. . . Pak tuni tiang
ningalin panak tiange mulih ajaka anak muani, ngujang sing ajaka Ayuk ya mulih? INDRA : Owhhh nak
Ayu ngorang tuni kar mulih ngajak I Jati. Sedek Indra ngajak Awan ngorta, lantas teka Ayuk ngajak I
Jati. AYUK, JATI : Om Swastiastu INDRA : Suastiastu Yuk, suastiastu Jati. I AWAN : Yuk. Men Tu
Gek ajaka nyen tuni mulih? I J ATI : ajaka timpalne tuni nika, nak tuni Tu Gek nyakitang basang. INDRA
: engken mangne ya? Ngegugurang?
Sumber : LKS Saraswati Bahasa Bali Kelas XI, Januari 2014
I AWAN : Ngawag-ngawag ngomong, pianak tiange nak nu perawan ting-ting kone. AYUK : Nak
nyakitang basang ya tunian, mencret kayakne. I AWAN : Miihhh men kenten tiang lakar mulih malu
nggih? Pamit dumun jak mekejang. (Awan melaib labuh nyagjagin pianakne, makejang anake ngedekin)
INDRA : Adeng-adeng Pak ten melaib umahe.

Sesampune di jumah, Awan nepukin anak cerikne meroman pedaduanan di terase. I AWAN : Tu sira niki
ajak? (sambilang nengeng ningalin Puniarta) TU GEK : Niki timpal tiange Pak. (sambilange nguntuk)
PUNIARTA : Pak tiyang Puniarta timpalne Tu Gek. I AWAN : Ngujang ragane ngajak Tu Gek nak cerik
tiange ne cantik jelita. PUNIARTA : Nak tiang cumak.
Sumber : LKS Saraswati Bahasa Bali Kelas XI, Januari 2014
I AWAN : Cuma engken???? Ragane demen jak pianak tiange? PUNIARTA : nggih Pak (sambilanga
nguntuk ngerempuyukang). I AWAN : Ragane nemenin pianak tiange, mangne ragane orang kaya ké
kuda di dunia? PUNIARTA : Ten termasuk Pak, tiang niki ten je ngelah napinapi, bapan tiange tuah
dadi dagang acung keliling, nanging memen tiange ngakune merantau tapi ten mulih-mulih, bapan tiange
jeg ten runguanga, habis manis sepah di buang cara ngajeng tebu memen tiange jak bapak tiange. TU
GEK : Bihhh kasian ragane. I AWAN : Mihhh juarine ragane nemenin pianak tiyange, kacain malu ibane
men kar ngalih demenan nak cerik orang terkaya di kampong, pang tawang ragane be. TU GEK : Bihhh
ampunang je kentenanga Puniarta, biarpun Puniarta ten ngelah napi Tapi tiang cinta jak Puniarta. I
AWAN : Cinta-cinta . .. daarin be cintane to!!!!
Sumber : LKS Saraswati Bahasa Bali Kelas XI, Januari 2014
PUNIARTA : Tiang mula dari keluarga terhina, nanging tiang masih manusia panak manusia, ngelah ajin
raga, mula tiang dadi jeleme lacur, nanging ento tusing je dadi tolok ukur. I AWAN : Lebian uyut, mulih
muh mulih!! Panak tiange ten pantes ngajak anak melarat care ragane. Lantas Puniarta mulih nyrutcut…
kilang kileng care siap sambuin injin. Neked jumah Puniarta bengong care kebo mebalih gong, ten
medaar2, ten manjus, lantas bapan Puniartane teka uling madagang acung lantas nakonin Puniarta.
INDRA : Kenape Cening? Ngujang sebet cara bikul belus tamplig terek? PUNIARTA : Pak kuang napi
sih tiang jeg hidup sai tindasa buka kene? INDRA : Ngujang Cening bisa ngomong keto? PUNIARTA :
Tiang nak mula kuangan, kuang dueg, kuang sugih, tapi tetep bagus. INDRA : Ada apa mangne ning?
Apa ada hubungane jak Tu Gek??
Sumber : LKS Saraswati Bahasa Bali Kelas XI, Januari 2014
PUNIARTA : nggeh pak, usira tiang tuni uling umahne Tu Gek jak bapane mara tiang ten ngelah napi-
napi. INDRA : Be sai bapa ngorain, eda malu ngitungang matunangan! kerengang malu melajah pang ada
bekel anggon masa depan. PUNIARTA : Men kenkenang pak nak suba terlanjur cinta? INDRA : Nah jani
suud malu medemenan! Jani bapa ngorain. Ulung keladi di pejajah Ngae sampian di berine Uling
jani selegang melajah Apang pidan dadi nak megune Gugu nake munyin bapane! Suud ngenehang Tu
Gek buin mani dong maan ne melahan… PUNIARTA : Mani bapa??? INDRA : nggih buin mani, mani
puan. PUNIARTA : enggalan telah manine pak Ditu lantas Puniarta lega tusing buin nyakit hati lan tusing
ngenehang Tu Gek, lan ngelah rencana ngalih tunangan len, kaceritayang 6 warsa waktu sube liwat, lantas
Puniarta dadi nak
Sumber : LKS Saraswati Bahasa Bali Kelas XI, Januari 2014
sugih, jabatane ye dadi direktur di perusahaan Lem Tikus Paling Ampuh, lan Puniarta mangkin sampun
ngelah demenan baru inggih punike, Ayuk timpalne Puniarta dugas SMA, mangkin I Puniarta makeneh
lakar pesu jak tunanganne. Lantas ia nyemak HP. PUNIARTA : halo sayang.... AYUK : mesra munyin
beli, halo sayang tiang ngewales... hehe napi bli ? PUNIARTA : melali yuk, ada ne lakar orahang beli.
AYUK : ayuk nae bli. jemput tiang nggih... PUNIARTA : pasti Yuk. Antos bli nggih, dada sayang....
Puniarta lantas pesu melali ke pante kuta ngajak Ayuk, nanging drika ipun matepuk ngajak Tu Gek
mantanne Waktu SMA. TU GEK : kepang kepang kepang miss ?? just five tousand. AYUK : tugek...
yeee ngujang ragane driki??? TU GEK : ayuk. mih mekelo sajaan ten tepuk ayuk adi ajak Puniarta ?
wik Puniarta kok ajak ayuk ?
Sumber : LKS Saraswati Bahasa Bali Kelas XI, Januari 2014
PUNIARTA : melali ye Tiang kar nganten jak ayuk bin abulan Dije Awan ? mumpung tepuk jak Tu
Gek sekalian kar baang tiang surat undangan, Lantas wenten Bapak-bapak (Awan) metanja. I AWAN :
cangrokmen..... cangrokmen Kacang rokok permen 5000….. 5000 sayang anak sayang anak. AYUK :
Pak niki Puniarta nakonang (sambilanga ngusap yeh peningalane) yeh anake bagus, wenten napi
Puniarta ? PUNIARTA : niki bu tiang wenten surat undangan, Tiang kar nganten ajak Ayuk bin abulan. I
AWAN : haaa? Nganten (mekesiab laut ngetel yeh peningalane? PUNIARTA : nggih bu Ten ngorahang
napi-napi malih, Awan lantas melaib tur ngeling sigsigan. Gelisin satwa Puniarta nganten ngajak Ayuk.

Anda mungkin juga menyukai