Anda di halaman 1dari 28

KALKULUS 4

Dr. D. L. Crispina Pardede, SSi., DEA.

SARMAG TEKNIK MESIN


KALKULUS 4 - SILABUS
1. Deret Fourier
1.1. Fungsi Periodik
1.2. Fungsi Genap dan Ganjil,
1.3. Deret Trigonometri,
1.4. Bentuk umum Deret Fourier,
1.5. Kondisi Dirichlet,
1.6. Deret Fourier sinus atau cosinus separuh jangkauan.
2. Integral Fourier
3. Transformasi Laplace
3.1. Definisi dan sifat Transformasi Laplace
3.2. Invers dari transformasi Laplace
3.3. Teorema Konvolusi
3.4. Penerapan transformasi Laplace dalam penyelesaian P. D.
dengan syarat batas.
4. Fungsi Gamma dan Fungsi Beta
4.1. Fungsi Gamma
4.2. Fungsi Beta
4.3. Penerapan fungsi Gamma dan fungsi Beta
4.1. Fungsi Gamma
Tabel Nilai Fungsi Gamma
n Γ (n)
1,00 1,0000
1,10 0,9514
1,20 0,9182
1,30 0,8975
1,40 0,8873
1,50 0,8862
1,60 0,8935
1,70 0,9086
1,80 0,9314
1,90 0,9618
2,00 1,0000
4.1. Fungsi Gamma
Grafik Fungsi Gamma
4.1. FUNGSI GAMMA

FUNGSI GAMMA : Γ(n)

∞ b

∫x ∫x
n −1 −x n −1 −x
Γ (n ) = e dx = lim e dx
b→ ∞
0 0

konvergen untuk n>0


4.1. Fungsi Gamma
Contoh:

∫x
1 −1 −x
Γ (1) = e dx
0
b

∫x
1 −1 −x
= lim e dx
b→ ∞
0
b


−x
= lim e dx
b→ ∞
0

= lim − e
b→ ∞
[ ]
−x b
0 = lim − e
b→ ∞
[ −b
+e
0
]= 1
4.1. Fungsi Gamma
Contoh:

∫x
2 −1 −x
Γ (2) = e dx
0
b

∫x e
1 −x
= lim dx
b→ ∞
0
= ..........
4.1. Fungsi Gamma
Rumus Rekursi dari Fungsi Gamma
Γ(n+1) = n Γ (n)
dimana Γ(1) = 1

Contoh:
1. Γ(2) = Γ(1+1) = 1 Γ(1) = 1.
2. Γ(3) = Γ(2+1) = 2 Γ(2) = 2.
3. Γ(3/2) = Γ( ½ +1) = ½ Γ(½).
4.1. Fungsi Gamma
Bila n bilangan bulat positif
Γ(n+1) = n!
dimana Γ(1) = 1

Contoh:
1. Γ(2) = Γ(1+1) = 1! = 1.
2. Γ(3) = Γ(2+1) = 2! = 2.
3. Γ(4) = Γ(3+1) = 3! = 6.
4.1. Fungsi Gamma
Contoh:
Hitunglah
4. Γ(6)
5. Γ(5)/ΓΓ(3)
6. Γ(6)/2Γ(3)
4.1. Fungsi Gamma
Bila n bilangan pecahan positif
Γ(n) = (n-1) . (n-2) . … α Γ(α
α)
dimana 0 < α < 1

Contoh:
1. Γ(3/2) = (1/2) Γ (1/2)
2. Γ(7/2) = (5/2)(3/2)(1/2)Γ(1/2)
3. Γ(5/3) = (2/3)Γ(2/3).
4.1. Fungsi Gamma
Bila n bilangan pecahan negatif
Γ ( n + 1)
Γ (n ) =
n
atau
Γ (n + m )
Γ (n ) =
n ( n − 1)...

m bilangan
4.1. Fungsi Gamma
Contoh:
 3   1  1 
Γ − + 1 Γ −  Γ − + 1
 3  2   2  2 
Γ −  = = =
 2 3 3  3  1 
− −  −  − 
2 2  2  2 
1 1
Γ  Γ 
=  2
=  2
 3  1  3
 −  −   
 2  2  4
4.1. Fungsi Gamma
Contoh:
 5   3   3 
Γ− + 1 Γ−  Γ  − + 1 
 5   2   2   2 
Γ−  = = =
 2  5 5  5  3 
− − −  − 
2 2  2  2 
 1   1 
Γ−  Γ− + 1
=  2 
=  2 
 5  3   5  3  1 
−  −  −  −  − 
 2  2   2  2  2 
 1   1 
Γ  Γ 
=  2  =  2 
 5  3  1   15 
−  −  −  − 
 2  2  2   8 
4.1. Fungsi Gamma
Beberapa hubungan dalam fungsi gamma

Γ ( 12) = π

Γ ( n ) = ( n − 1)!
Γ ( n + 1)
Γ (n ) =
n
π
Γ ( n ) Γ (1 − n ) =
sin n π
4.1. Fungsi Gamma
Contoh Soal:

1. ( 2)
Γ 5 3.
( 2)
Γ 5
Γ (1 )
2
2. (
Γ − 1
2
) Γ (3 )Γ (2 , 5 )
4.
Γ (5 , 5 )
(
Γ − 1
2
)
3.
Γ (1 ) 5.
6Γ 8( 3)
2 5 Γ (2 )
3
4.1. Fungsi Gamma
Penggunaan Fungsi Gamma

∫x
6 −2x
1 . Hitung e dx
0
J awab :
Misalkan 2x = y → dx = 1 2 dy
bila x = 0, maka y = 0
bila x = ∞ , maka y = ∞
∞ ∞ ∞

∫x ∫( ∫(
6 −2x 6 −y 7 6 −y
e dx = 1
2 y) e 1
2 dy = 1
2 ) y e dy
0 0 0
∞ ∞

∫y ∫y
7 6 −y 7 7 -1 −y
=( 1
2 ) e dy = ( 1
2 ) e dy
0 0

) Γ (7) = 6! = 45
7
=( 1
2
7 8
2
4.1. Fungsi Gamma
∞ 3
−y 3
2 . Hitung ∫
0
y e dy dengan substitusi y =x
3 2
J awab : Misalkan y = x → dx = 3y dy
bila x = 0, maka y = 0
bila x = ∞ , maka y = ∞
∞ 3 ∞ ∞
−y 1 1 1 1
∫ ∫ ∫x
3 -x 6 -x
y e dy = x e 2
dx = e 2 dx
3  x 3 
 1 3
0 0 0 3x
 
∞ ∞
1 1 −2 1 − 12
∫ ∫
6 3 -x -x
= x e dx = x e dx
3 0
3 0

1 1 −1 1 1
∫x
2 -x
= e dx = Γ ( 2 ) =
1 π
3 0
3 3
4.1. Fungsi Gamma
1 dx
3 . Hitung ∫
0
- ln x dengan substitusi − ln x = u

J awab :
-u -u
Misalkan − ln x = u → x = e → d x = - e du
Bila x = 0, maka u = ∞ dan bila x = 1, maka u = 0

1 0 -u 0
dx - e du − 12 -u
∫0 - ln x
= ∫
∞ u
= ∫u

(− e ) du

− 12 -u
= ∫u
0
e du = Γ ( 1 2 ) = π
4.2. FUNGSI BETA
FUNGSI BETA dinyatakan sebagai
1


m −1 n −1
B(m , n ) = x (1 − x ) dx
0
konvergen untuk m > 0 dan n > 0.

Sifat: B(m,n) = B(n,m)


Bukti: … … …
4.2. Fungsi Beta
Bukti: 1

∫x
m −1 n −1
B(m , n ) = (1 − x ) dx
0
1


m −1 n −1
= (1 − y ) (y) dx
0
1

∫ (y)
n −1 m −1
= (1 − y ) dx
0
= B(n , m )
∴ Terbukti
4.2. Fungsi Beta
HUBUNGAN
Fungsi Beta dengan Fungsi Gamma

Γ (m ) Γ (n )
B(m , n ) =
Γ (m + n )
4.2. Fungsi Beta
Contoh:
1. Hitung B(3,5).
Jawab:
Γ (3) Γ (5 ) Γ (3) Γ (5 )
B ( 3,5 ) = = = ......
Γ (3 + 5) Γ (8 )
4.2. Fungsi Beta
Contoh:
2. Hitung B(5 , 2).
Jawab:
3. Hitung B(3/2 , 2).
Jawab:
4. Hitung B(1/3 , 2/3).
Jawab:
4.2. Fungsi Beta
Penggunaan Fungsi Beta
1

∫x
4 3
1 . Hitung (1 − x ) dx
0
Jawab :
1 1

∫x ∫x
4 3 5 -1 4 −1
(1 − x ) dx = (1 − x ) dx
0 0
= B (5,4 )
Γ (5) Γ (4) 4! 3!
= =
Γ (5 + 4) 8!
1
=
280
4.2. Fungsi Beta
2 2
x dx
2 . Hitung ∫
0 2−x

Jawab : Misalkan x = 2u → dx = 2 du

2 2 1 2 1 2
x dx ( 2 u ) 2 du 8 u du

0 2−x
= ∫0 2 − 2 u = ∫0 2 1 − u
1 2 1
8 u du − 12
∫ = 4 2 ∫ u (1 − u )
2
= du
2 0 1− u 0

= 4 2 B (3, 1 2 ) = ...
4.2. Fungsi Beta
Penggunaan Fungsi Beta
a

4 2 2
3 . Hitung y a −y dy
0
LATIHAN
Γ (7 ) Γ (3) Γ ( 3 2 )
1 . Hitung a). b).
2 Γ ( 4 ) Γ (3) Γ (9 2)


4 −x
2 . Hitung x e dx
0

− x

3 . Hitung 4 x e dx
0
4 . Hitung a). B ( 3 2 , 2) b). B ( 1 3 , 2 3 )
1


2 3
5 . Hitung x (1 − x ) dx
0
4


3/2 5/2
6 . Hitung u ( 4 - u) du
0

Anda mungkin juga menyukai