BEBERAPA FUNGSI
KHUSUS
Wahyuni Ningsih
Teknik Kimia
Politeknik Negeri Malang
2020
Beberapa Fungsi Khusus 2
• Fungsi Beta
Fungsi Gamma dan beta adalah fungsi-fungsi istimewa yang sering muncul ketika
memecahkan persamaan diferensial, perpindahan panas, gesekan sumber bunyi,
proses fisika, potensial gaya, mekanika kuantum dan lain sebagainya.
Fungsi Gamma dan Beta ini adalah bagian dari beberapa fungsi khusus yang
berbentuk integrasi. Penyelesaian dari persamaan diferensial biasanya berbentuk
integral. Fungsi gamma dan beta ini hadir sebagai solusi ketika bentuk fungsi
integral dari penyelesaian PD tidak bisa diselesaikan dengan metode secara umum
yang biasanya menghasilkan fungsi eksponensial, logaritmik, dan trigonometri.
Beberapa Fungsi Khusus 3
FUNGSI GAMMA
Beberapa Fungsi Khusus 4
1
3. Γ = 𝜋
2
𝜋
5. Γ 𝑧 Γ 1−z = , untuk 0 < 𝑧 < 1
sin 𝜋𝑧
Beberapa Fungsi Khusus 6
Contoh Soal
Tentukan hasil dari
1. Γ 8
Penyelesaian
Γ 8 = 7! = 7.6.5.4.3.2.1 = 5040
Γ 5
2.
3Γ 3
Penyelesaian
Γ 5 4!
= =4
3Γ 3 3.2!
Γ 6 Γ 7
3.
2Γ(4)
Penyelesaian
Γ 6 Γ 7 5! 6! 5.4.6.5.4.3.2.1
= = = 7200
2Γ(4) 2.3! 2
Beberapa Fungsi Khusus 8
Contoh Soal
9
4. Γ 2
Penyelesaian
Cara 1
9 7 7 7 7 5 5 7 5 3 3 7 5 3 1 1 105
Γ =Γ +1 = Γ = . Γ = . . Γ = . . . Γ = 𝜋
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 16
Cara 2
Contoh Soal
3
Γ −2
5. 3
Γ 2
Penyelesaian
3 1
Γ − +1 2 Γ
2 − 2
3 3 2 1 3 1
Γ − − − Γ − −
2 = 2 3 2 2 8
= = =
3 1 1 1 1 1 3
Γ Γ 1+ Γ Γ
2 2 2 2 2 2
Beberapa Fungsi Khusus 10
Contoh Soal
∞ −𝑥 6
6. 0
𝑒 𝑥 𝑑𝑥
Penyelesaian
∞ ∞
𝑒 −𝑥 𝑥 6 𝑑𝑥 = 𝑒 −𝑥 𝑥 7−1 𝑑𝑥 = Γ 7 = 6! = 720
0 0
∞ −𝑥 3
7. 0
𝑒 𝑑𝑥
Penyelesaian
Misal 𝑥 3 = 𝑡 → 3𝑥 2 𝑑𝑥 = 𝑑𝑡
1
𝑑𝑥 = 𝑑𝑡 ; 𝑥 = 0 → 𝑡 = 0; 𝑥 = ∞ → 𝑡 = ∞
3𝑡 2/3
∞ ∞ ∞
−𝑥 3
𝑒 −𝑡 𝑡 −2/3 1 −𝑡
1
−1 1 1 1
𝑒 𝑑𝑥 = 𝑑𝑡 = 𝑒 𝑡 3 𝑑𝑡 = Γ =Γ + 1 = Γ 1,33 = 0.89 (𝑙𝑖ℎ𝑎𝑡 𝑡𝑎𝑏𝑒𝑙)
3 3 3 3 3
0 0 0
Beberapa Fungsi Khusus 11
1 𝑥 −3
8. 0 ln 𝑥
𝑑𝑥
Penyelesaian
Misal ln 𝑥 = 𝑣 → 𝑥 = 𝑒 𝑣 → 𝑑𝑥 = 𝑒 𝑣 𝑑𝑣
𝑥 = 0 → 𝑣 = ∞; 𝑥 = 1 → 𝑣 = 0
1 0 −3 0
𝑥 −3 𝑒𝑣
𝑑𝑥 = 𝑒 𝑣 𝑑𝑣 = 𝑒 −2𝑣 𝑣 3 𝑑𝑣
ln 𝑥 𝑣
0 ∞ ∞
1
Misal 2𝑣 = 𝑤 ⟶ 𝑑𝑣 = 𝑑𝑤; 𝑣 = ∞ ⟶ 𝑤 = ∞; 𝑣 = 0 ⟶ 𝑤 = 0
2
0
𝑒 −2𝑣 𝑣 3 𝑑𝑣
∞
0 ∞
𝑤 31 1 1 1 3
= 𝑒 −𝑤 𝑑𝑤 = − 𝑒 −𝑤 𝑤 3 𝑑𝑤 = − Γ 4 = − . 3! = −
2 2 16 16 16 8
∞ 0
Beberapa Fungsi Khusus 12
FUNGSI BETA
Beberapa Fungsi Khusus 13
𝐵 𝑚, 𝑛 = 𝑥 𝑚−1 1 − 𝑥 𝑛−1 𝑑𝑥
𝜋
2. 𝐵 𝑚, 𝑛 = 2 0 sin2𝑚−1 𝜃 cos 2𝑛−1 𝜃 𝑑𝜃
2
∞
𝑥 𝑝−1
𝑑𝑥 = Γ 𝑝 Γ 1 − 𝑝 , 0<𝑝<1
1+𝑥
0
Beberapa Fungsi Khusus 15
Contoh Soal
1 4
1. Hitung 0
𝑡 1 − 𝑡 5 𝑑𝑡
Penyelesaian
1
Γ 5 Γ(6) 4! 5! 4.3.2 1
𝑡 4 1 − 𝑡 5 𝑑𝑡 = 𝐵 5,6 = = = =
Γ(11) 10! 10.9.8.7.6 1260
0
3 𝑥3
2. Hitung 0 3𝑥−𝑥 2
𝑑𝑥
Penyelesaian
Misal 𝑥 = 3𝑡 → 𝑑𝑥 = 3𝑑𝑡; 𝑥 = 0 → 𝑡 = 0; 𝑥 = 3 → 𝑡 = 1
3 1 1 1
𝑥3 27𝑡 3 3 5
−
1 7 1
𝑑𝑥 = 3𝑑𝑡 = 27𝑡 3 . 𝑑𝑡 = 27 𝑡2 1 − 𝑡 2 𝑑𝑡 = 27𝐵 ,
3𝑥 − 𝑥 2 9𝑡 − 9𝑡 2 3 𝑡 1−𝑡 2 2
0 0 0 0
7 1
Γ 2 Γ 2 2.3 − 1 2.3 − 3 2.3 − 5 𝜋 𝜋 𝜋 135
= 27. = 27. = 27.5.3.1. = 𝜋
Γ(4) 4! 4.3.2 8
Beberapa Fungsi Khusus 16
Contoh Soal
3
𝜋
3. Hitung 0 sin5 𝜃 cos 3 𝜃 𝑑𝜃
2
Penyelesaian
3 1
2𝜋 2𝜋
5 3 5 3
Γ 3 Γ(2)
sin 𝜃 cos 𝜃 𝑑𝜃 = 3 sin 𝜃 cos 𝜃 𝑑𝜃 = 3𝐵 3,2 = 3.
Γ(5)
0 0
3! 2! 2 3
= 3. = 3. =
5! 5.4 10
Beberapa Fungsi Khusus 17
Latihan Soal
1. Tentukan nilai dari
7 8
Γ 2 2Γ 3 13
a. 3 b. 2 c. Γ
Γ 5Γ 6
2 3
2. Hitung
∞4 ∞ 3 −2𝑧 5
a. 0
𝑡𝑒 − 𝑡 𝑑𝑡 b. 0
𝑧 𝑒 𝑑𝑧
3. Hitung
1 5 𝑑𝑥 1 1
a. 0
ln 𝑥 b. 0
ln 𝑑𝑥
𝑥
Beberapa Fungsi Khusus 18
Thank You
Any Questions??