1. Artikel yaiku karangan sing nyata ora di gawe-gawe opini,kang jangkep lan isine
dawa tinamtu,tujuane kanggo di sebarke
2. Unsur ektrinstik
Nilai moral
Panguwasa kuwi kudu gelem lelabuhan kanggo kawula ora malah
ngrayah uripe kawula, lan kawula kudu wengku-winengku
3. Analis Relevansi :
Panguasa kuwi kudu gelem lelabuhan kanggo kawula ora malah ngraya
uripe kawula
Raja lan kawula kudu wengku - winengku
Wulangan 3 Ciri-ciri ragam basa lisan
1. Langsung
a. “Kok kesesa mboten medang to.”
b. “Suwun – suwun kang, kapan kapan mawon mangga Pak Guru.”
b. Ngoko Alus
Ngoko alus wujude tembung-tembung ngoko kang dicampuri tembung krama kanggo
ngajeni wong sing diajak omong-omongan. Ngoko alus biayasane digunakake kanggo
omong-omongan antarane wong diwasa sing wis akrab ananging isih padha ngajeni,
wong tuwa marang wong nom sing diajeni, lan kanggo ngomongake wong sing
diajeni.
Tuladha:
1) Pak Amin wis rawuh apa durung?
2) Panjenengan arep tindak menyang Semarang dina apa?
3) Mas Anto arep siram saiki apa mengko?
4) Wingi Pak Dhe rawuhe nitih motor mabur.
c. Krama Lugu
Krama lugu wujude kabeh tetembungane nganggo tembung krama ananging
wuwuhane isih migunakake wuwuhan basa ngoko. Krama lugu biyasane digunakake
dening bakul ing pasar menawa omong-omongan karo wong kang arep tuku.
Tuladha:
1) Sampeyan mundhute sayur ingkang pundi?
2) Mangke kula betakake dhateng daleme panjenengan.
3) Kopine sampun diunjuk eyang kakung.
4) Bapak kundure mangke jam kalih.
d. Krama Alus
Krama alus wujude kabeh tetembungane krama kabeh. Krama alus digunakake kanggo
wong nom menawa matur marang wong tuwa, anak buah marang pimpinan, lan wong
sing durung kenal.
Tuladha:
1) Mangga pinarak, panjenengan sampun dipuntengga bapak.
2) Menawi sampun dados tugasipun saged dipunkempalaken.
3) Bapak lan ibu sampun tindak dhateng Jogja kala wingi.
4) Pak, kula badhe nyuwun arta kangge tumbas buku basa Jawi.
Wulangan 4 Aksara Jawa