Alat Dan Mesin Pengolahan Kelapa Sawit Pada Stasiun Pressing (Press)

Di PKS PT. Johan Sentosa Desa Sungai jernih Kabupaten Kampar

Provinsi Riau

Oleh : Satria

Dibawah Bimbingan : Hendra, S.Kom, M.Kom

RINGKASAN

Kelapa sawit (Elaeis guineensis jacq) merupakan komunitas perkebunan terbesar dan
menjadi andalan bagi Indonesia. Panen merupakan salah satu kegiatan yang dapat
mempengaruhi produktivitas kelapa sawit. Produksi minyak sawit 2019 mencapai 51,8 juta
ton CPO atau sekitar 9% lebih tinggi dari produksi tahun 2018 sementara konsumsi biodiesel
naik 24% menjadi 16,7 juta ton dengan rincian konsumsi biodisel naik 49%, pangan naik
14% dan oleokimia naik 9%. Volume ekspor produk sawit tahun 2019 sebesar 35,7 juta ton
naik 4% dari ekspor 2018, nilai ekspor produk minyak sawit termasuk oleokimia dan biodisel
2019 diperkirakan mencapai USD 19 miliar. Pengolahan kelapa sawit di PKS PT. Johan
Sentosa Desa Sungai Jernih Kabupaten Kampar Provinsi Riau dimulai dari pengangkutan
TBS dari kebun kemudian di bawah kepabrik pengolahan kelapa sawit, kemudian disinilah
terjadi proses selanjutnya. TBS yang di angkut oleh truk melewati beberapa stasiun yang
pertama TBS ditimbang terlebih dahulu sebelum di sortir kemudian TBS yang sudah
ditimbang langsung di sortasi kemudian TBS yang sudah memenuhi standar pabrik langsung
masukan ke stasiun loading romp berguna untuk tempat penampungan sementara. Kemudian
TBS akan di rebus, setelah masuk ke stasiun rebusan TBS akan direbus selama 90 menit.
Kemudian setelah matang (TBR) masuk lagi ke stasiun real track kemudian masuk ke stasiun
treasihing, di stasiun ini TBR terjadi pembantingan angar fruit dan tangkos terpisah.
Kemudian fruit yang sudah terpisah dari jenjangan masuk ke under theresihing conveyor dan
menuju ke bottom cross conveyor kemudian fruit akan di angkut ke fruit distributing
conveyor dengan menggunakan fruit elevator kemudian fruit di distribusikan kemasing-
masing degester kemudian didalam degester fruit di cacah dengan menggunakan long arm,
short arm, dan expeller arm kemudian fruit yang sudah di lumatkan masuk ke screw press di
sinilah akan terjadi proses pengempaan dengan menggunakan bantuan hydralic dan cone.
Disinilah proses terjadinya pemisahan sludge, fibre, dan nut. Sludge masuk ke stasiun
klarifikasi dan sedangkan fibre dan nut masuk ke stasiun kernel.

Kata Kunci : Alat dan mesin pengolahan kelapa sawit pada stasiun pressing (Press).

i
 KATA PENGANTAR

Puji dan syukur penulis ucapkan kepada Allah SWT dimana atas karunia-Nya penulis dapat
menyusun dan menyelesaikan Laporan Tugas Akhir ini dengan judul “ALAT DAN
MESIN PENGOLAHAN KELAPA SAWIT PADA STASIUN PRESSING (PRESS) DI
PKS PT. JOHAN SENTOSA DESA SUNGAI JERNIH KABUPATEN KAMPAR
PROVINSI RIAU ”. Laporan Tugas Akhir ini merupakan salah satu syarat untuk
menyelesaikan Program Studi Teknologi Mekanisasi Pertanian Jurusan Teknologi
Pertanian Politeknik Pertanian Negeri Payakumbuh.

Pada kesempatan ini Penulis tidak lupa mengucapkan terima kasih kepada semua
pihak yang telah memberi dorongan moril dan bimbingan serta informasi sehingga dapat
menyelesaikan laporan ini, terima kasih penulis sampaikan kepada:

1. ALLAH yang telah memberi kemudahan dalam menjalankan magang dan

saya bersyukur telah diberi ketabahan dalam penulisan Tugas Akhir ini.
2. Kedua orang tua dan keluarga besar penulis yang telah memberikan dukungan
dan motivasi kepada penulis baik secara moril maupun materil.
3. Bapak Ir.Elvin Hasman, MP, selaku Direktur Politeknik Pertanian
Negeri Payakumbuh.
4. Bapak Dr. Edi Syafri, ST, M.Si, selaku Ketua Jurusan Teknologi
Pertanian Politeknik Pertanian Negeri Payakumbuh.
5. Bapak Fithra Herdian STP, M.P selaku ketua Program Studi Teknologi
mekanisasi Pertanian.
6. Ibuk Fanny Yuliana Batu Bara, ST, MT selaku Koordinator dalam pelaksanaan
PKPM ini.
7. Bapak Hendra, S.Kom, M.Kom, selaku Pembimbing Akademik.
8. Bapak Isman, Selaku Asisten sekaligus pembimbing lapangan.
9. Semua teman-teman dan pihak yang telah membantu baik secara langsung
maupun tidak langsung didalam membuat laporan ini.
Penulis menyadari bahwa dalam pembuatan Laporan Tugas Akhir ini masih jauh
dari kesempurnaan. Untuk itu kritik dan saran yang bersifat membangun semangat
Penulis harapkan demi kesempurnaan Laporan Tugas Akhir ini.

Tanjung Pati, 15 Mei 2020

Satria

ii
 DAFTAR ISI
Halaman

RINGKASAN ................................................................................................................... i

KATA PENGANTAR ..................................................................................................... ii

DAFTAR ISI................................................................................................................... iii

DAFTAR TABEL .......................................................................................................... vi

DAFTAR GAMBAR ..................................................................................................... vii

DAFTAR LAMPIRAN ................................................................................................... x

I. PENDAHULUAN ....................................................................................................... 1

1.1 LatarBelakang ............................................................................................................ 1

1.1 Tujuan ........................................................................................................................ 2

1.2 Manfaat ...................................................................................................................... 3

II. TINJAUAN PUSTAKA ............................................................................................. 4

2.1 Kelapa Sawit .............................................................................................................. 4

2.2 Proses Pengolahan Kelapa Sawit ............................................................................... 5

2.3 Gambar Umum Perusahaan ....................................................................................... 6

2.3.1 Sejarah Perusahaan ........................................................................................... 6

2.3.2 Lokasi Perusahaan ............................................................................................ 7

2.4 Visi Dan Misi Perusahaan.......................................................................................... 7

2.4.1 Visi ................................................................................................................... 7

2.4.2 Misi .................................................................................................................. 7

2.5 Struktur Organisai ...................................................................................................... 7

III. METODE PELAKSANAAN ...................................................................................9

3.1 Waktu dan Tempat Pelaksanaan .................................................................................9

3.2 Metode Pelaksanaan ...................................................................................................9

iii
3.3 Alat Dan Mesin Pengolahan Kelapa Sawit .................................................................9

3.3.1 Stasiun Penerimaan Buah (Food Reception) ...................................................10

3.3.2 Stasiun Loading Ramp.....................................................................................12

3.3.3 Stasiun Perebusan (Sterilizer) .........................................................................15

3.3.4 Stasiun Rail Track ...........................................................................................16

3.3.5 Stasiun Bantingan (Threshing) ........................................................................17

3.3.6 Stasiun Pengempaan (Press) ...........................................................................18

3.3.7 Stasiun Kernel .................................................................................................19

3.3.8 Stasiun Klarifikasi (Pemurnian) ......................................................................23

3.3.9 Stasiun Boiler (Ketel Uap) ..................................................................................... 30

3.3.10 Stasiun Engine Room ...................................................................................31

3.3.11 Stasiun Water Treatment...............................................................................32

IV. HASIL DAN PEMBAHASAN ...............................................................................35

4.1 Alat Dan Mesin Stasiun Pressing (Press) ..................................................................35

4.2 Diagram Alir Di Stasiun Pressing (press) .................................................................36

4.2.1 Under Tresihing Conveyor ..............................................................................36

4.2.2 Bottom Cross Conveyor ...................................................................................37

4.2.3 Fruit Elevator ..................................................................................................38

4.2.4 Top Distributihing Conveyor ...........................................................................39

4.2.5 Degester ...........................................................................................................39

4.2.6 Pengempaan (Pressing) ...................................................................................42

4.3 Maintenance (perawatanpadastasiun .........................................................................46

V. KESIMPULAN DAN SARAN ...............................................................................48

5.1 Kesimpulan ...............................................................................................................48

5.2 Saran .........................................................................................................................48

iv
DAFTAR PUSTAKA .....................................................................................................50

LAMPIRAN....................................................................................................................51

v
 DAFTAR TABEL

Tabel Halaman

1. Jumlah Perusahaan Yang Tergabung Dalam Darmex Aggro .............................................. 6

2. Batas-Batas Wilayah PT. Johan Sentosa ......................................................................... 7

vi
 DAFTAR GAMBAR

Gambar Halaman

1. Diagram Alir Proses Pengolahan Kelapa sawit .......................................................... 10

2. JembatanTimbang ....................................................................................................... 11

3. Loading Ramp ............................................................................................................. 12

4. Lorry ........................................................................................................................... 13

5. Capstand ..................................................................................................................... 14

6. Transfer Carridge ....................................................................................................... 14

7. Sterilizer ...................................................................................................................... 15

8. Grafik Tripe Peak. ...................................................................................................... 15

9. Tippler......................................................................................................................... 17

10. Bunch Elevator ........................................................................................................... 17

11. Thresher ...................................................................................................................... 18

12. Stasiun Press ............................................................................................................... 18

13. Cake Breaker Conveyor (CBC) .................................................................................. 19

14. Polishing Drum ........................................................................................................... 20

15. Depericarper............................................................................................................... 20

16. Fibre Cyclone Fan ...................................................................................................... 21

17. Nut Silo. ...................................................................................................................... 21

18. Ripple Mill .................................................................................................................. 22

19. Light Tenera Dry Separator (LTDS) ............................................................................... 22

20. Kernel Silo .................................................................................................................. 23

21. Bulking Kernel Storage............................................................................................... 23

22. Sand Trap Tank ........................................................................................................... 24

23. Vibrating Screen ......................................................................................................... 24

24. Crude Oil Tank ........................................................................................................... 25

25. Continous Setting Tank ............................................................................................... 25

vii
26. Oil Tank ...................................................................................................................... 26

27. Float Tank ................................................................................................................... 26

28. Vacum Dryer ............................................................................................................... 27

29. Storage Tank ............................................................................................................... 27

30. Sludge Tank................................................................................................................. 28

31. Sand cyclone ............................................................................................................... 28

32. Buffer Tank. ................................................................................................................ 29

33. Decanter ...................................................................................................................... 29

34. Reclaimed Tank........................................................................................................... 29

35. Fat Fit................ .......................................................................................................... 30

36. Bak Recovery .............................................................................................................. 30

37. Boiler .......................................................................................................................... 31

38. Turbine ........................................................................................................................ 31

39. Genset (generatorsetting) ........................................................................................... 32

40. Tabung BPV ............................................................................................................... 32

41. Clarifier Tank ............................................................................................................. 33

42. Water Stelling Basin ................................................................................................... 34

43. Water tower tank ......................................................................................................... 34

44. Diagram Alir Stasiun Pressing (Press) ....................................................................... 36

45. Under Tresihing Conveyor ......................................................................................... 37

46. Bottom Cross Conveyor .............................................................................................. 37

47. Fruit Elevator ............................................................................................................. 38

48. Top Distributihing Conveyor ...................................................................................... 39

49. Digester....................................................................................................................... 40

50. Pisau Pencacah Dan Pisau Pelempar .......................................................................... 41

51. Elektro Motor Digester ............................................................................................... 41

52. Gerbox Digester .......................................................................................................... 42

viii
53. Screw Press ................................................................................................................. 43

54. Elektro Motor Screw Press ......................................................................................... 43

55. Gear Box Screw Press ................................................................................................ 44

56. Double Screw .............................................................................................................. 45

57. Press Cake .................................................................................................................. 45

58. Hydraulic, Double Cone ............................................................................................. 46

ix
 DAFTAR LAMPIRAN

Lampiran Halaman

Dokumentasi Magang ............................................................................................ 51