Anda di halaman 1dari 4

"Tanoh Lappung, Kota Wisata Sai Helau"

Provinsi lampung sai bubatasan jama provinsi sumatera selatan, bengkulu, jama
selata sunda sinji, ngedok potensi sai sangun mahelau. Lappung tikenal jama hasil
bumi ni sai nayah, injuk kupi, lada, cangkeh, jama damar sai selalu jadi andalan.
Masyarakat sai wat di lappung khususni sai buguai tani sangun luar biasa. Api lagi
sai bagian nahun, di tiap tahun ni selalu mansa gabah sai lamon.

Lambangni tanoh Lappung yaddi Sai Bumi Rua Jurai, Masyarakat sai kaya reno
muneh jama adat budaya ni sai wat. Bahasa lappung neggalan ngedok khua dialek
injuk A sai tipakai masyarakat Sai Batin, wat muneh Dialek O bahasani pepadun.
Mani suku lampung udi wat khua Sai Batin jama Pepadun.

Ki neram midor mik lampung, mik di wisata ni lamon nihan sai aga ti idorkon. Mani di
lampung wisata ni lamon sai radu tikenal sampai luar negeri. Maka ni jak tumbai
tugok ganta lappung selalu jadi rang ni turis midor. Apilagi wisata sai selalu jadi
andalan ni tian mik lawok haga bumain selancar, rik midor-midor pingger heni.

Kik ngebahas kanik'an, lampung ngedok khas neggalan. Injuk sai paling tikenal
yadoo Seruit. Selain seno buak ni sai lamon juk ibek, cucor mandan, selimpok
gelamai, ngengasan rik sai bareh ni. Makani sepa jelma sai pernah mik lappung
pasti haga muloh luot.

Ngeliak kemajuanni provinsi lappung ganta ji, patu do nihan neram jejama
bubakhong nulung pemerintah ngepromosikon wisata rik budaya jama api sai wat
dilamppung jo. Api lagi kham jelma sai tinggal di lappung harus bangga selalu. Anjal
seno payu kham jejama ngejaga ni dang sampai lebon mak tanntu. Bulajar ngenal
budayani, belajar ngenalkonni jama unyinni wisatawan sai midor ratong mik lappung.

Asal Mulou Kota Bumi

Di wilayah Lappung Utakha, ghajou begelagh Tutut Jimat sai kuwaso adil bijaksana.
Tutur Jimat yolah  ketughunan Ratu Darah Putih. Ulah omoghno sai ghaduw tuho,
yu beghmaksud menseghahkan kuwaso hadop sanak teghtuhono begelagh
Paniakan Dalem. Seghadou jadei ghajo, Paniakan Dalem kuwaso adil bijaksana.
Khakyatno ughik aman, damai, sejaghteha. Lalu, Paniakan Dalem nikah dan
memiliki meghanai begelagh Muhammad. Seghadou beni, keghajoan beghkumbang.
Ketughunan Ratu Darah Putih munih lamon. Paniakan Dalem memikeghkan carow
supayou ketughunan keghajoan dapek mengenang umpu tiyan.

Suatu ghani, Muhammad ngulih ayahno. "Ayah, sapa Kuto Bumi ino?". Ghajo
Paniakan Dalem nimbal. "Kuto Bumi yolah Umpu gham. Yu yolah ghatu sai peghnah
memippin dairah ji. Gham yolah ketughunannya. Jak dipa nikeu dengei gelagh ijo?".
“Penajou, Ayah sikam sedong berburu dan sappai jak kappung. Hulun dudo cawou
tiyan yolah ketughunan Kuto Bumi. Ghappa lamun gham gelaghkan dairah ini jamo
Kuto Bumi, Ayah? Jamo demikian, unyin sai anjak dijou dapek bimbing umpu tiyan.”
Bacak Muhammad.

Paniakan Dalem hanjak dan setuju meghubah gelagh dairah jadei Kuto Bumi. Lapah
watteu, gelagh Kuto Bumi jadei Kotabumi dan tano jadei ibukota Lappung Utagha.
KISAH LIMAN SAI PUNGAH
Kisah Sapa hulun lampung sai mak pandai jama Liman? Iya, liman sai dilom bahasa indonesia-ni gajah jadi
simbol provinsi Lampung. Alkisah di jaman tumbai dilom khimba, uwat binatang-binatang sai hukhik angkon
budamai jejama. Kemuakhian sina khadu beni tekhjadi. Kidang ketenganan tiyan sina teganggu ulih khatongni
liman di tengah khimba sina.
“Minggekh-minggekh pai kuti kenyin, liman sakti haga teliyu”, cawa liman mekik-mekik sekhaya nyipakko
binatang api gawoh sai tihalu didepanni. Mak jawoh anjak sina, uwat lelabi, kelicci, kecot, manuk, khik napuh sai
lagi nganik jukuk. Tiyan kemena bela memalihan disipak moneh jama liman.
“aduiiii.... binatang api sina wuiii??? Mati balak badanni! Masyaallah pungah nihan mak pandai supan santun” ,
cawa kecot jama napuh.
Lelabi nimbal “sepandaiku iya liman, iya ampai khatong di khimba sinji”.
“payu kejadian sinji kham tiaduko gawoh jama baginda khaja!”  cawa manuk. Tiyan lapah jejama mit jenganni
khaja.
“wih lawi... wih ulih api badan kuti? Bahaban kodo? Api hal ni?”,  cawa lemawung, baginda khaja binatang
khimba.
“dang beni ‘ga cecok disan, geluk ubati pai badanmu dilom!” timbal lemawung.
Mak beni sekhadu sihat badanni, napuh nyekhitako kejadian jama lemawong. Haga luwah mata lemawung
nahan makhahni di hati sekhadu ngedengis cekhita sina.
“api maksudni liman? Beno nyak tenggalan sai nungga’i iya!”, timbal lemawung geluk malih anjak istana mit di
khimba. “Hati-hati baginda khaja!”, timbal kelicci.
Kesaktian lumpatan baginda khaja lemawung sangun mak salah-salah. Dilom sekian detik, iya khadu dacok
putungga jama liman di khimba. “Hai liman! Mati jahat lelakunmu sina mak pandai supan santun! Sebangikni
gawoh niku ngesesanik behaban binatang sai bakhih, niku musti tanggung jawab!” cawa hatang baginda khaja
jama liman.
Mak tisangka, luwah timbalni liman sekhaya butulak pinggang suw nyemit, “Oi baginda khaja, api pai
ukhusanmu sina? nyak bibas disungi sinji, apikah uwat sai salahni?”
“tengis betik-betik liman! anjak lelakunmu sina khadu pak wakhgaku makheng mak beuyunan! Mestini ki niku
haga netop pujajama dija, niku mesti ngejaga betikni laku khik tunduk jama atokhan sai uwat dija”  cawa
lemawung ngenasihati.
“Niku mak usah palai-palai nawai nyak, bakas tuha! Ki niku sangun hibat, jemoh kutunggu di penggekh wai
kham tentuko sapa sai paling kuasa jak kham khua ji!”  cawa liman pungah.
“nah payu ki sangun haga khena”, timbal lemawung agak makhah.
Baginda khaja geluk-geluk mulang. Togok di istana, baginda khaja sina langsung ngumpulko saunyinni binatang
guwai mufakat jejama. Lemawung mekhatiko usul-usalan sai tikeni jama wakhgani. “Pusikam dang maju
ngelawan liman, sikindua gawoh sai nyemuka, sikindua dacok ngelawan liman”, usul khuyan jama khaja.
“khepa da pekhwatin, sepakat kodo jama usul khuyan?” timbal khaja
“yaa patut.....” timbal binatang seunyinni.
Jemoh pagini, saunyinni binatang di khimba kuppul di tanoh lapang khedik wai. Tiyan haga nyaksiko khuyan
ngelawan liman. “Oi liman, tantanganmu kupenuhi. Niku ganta hadapi pai khuyan sinji. Iya khadu siap jama niku.
Ki niku menang niku dapok sehaga-haga dilom khimba sinji”, cawa lemawong. “Oi bakas tuha, apikah niku
khabai jama nyak ji? Payu kidah ki niku sangun haga goh ji, nyak khadu siap jak jeno, hahaha....”  timbal liman
cecakak pungah.
Kain suluh khadu tianggat jama lemawong, tanda tanding dimulai. Liman langsung gawoh ngeayunko cukutni,
nyipakko khuyah sai lebih lunik jak liman. Khuyan khadu busiap mekakh-mekhakhko bulu ni. Petikani cukut liman
ngekhedik badan khuyan, bulu sina bekhubah jadi tajom nyanik cukut liman katan.
“Aduiiiiiiii... cukutku sakik luwah khah... aduuiiiii... ampunnnnnn... “,  cawa liman tekosokh mit tanoh.
“Khadu khuyan, nyak ngaku kalah... cabukko pai khuwi-khuwi jak cukutku ji”  cawa liman nyedih jama khuyan.
“Payu kidah liman, nyak lepasko niku kidang uwat sakhatni! Niku musti ngekhubah lelakunmu khik ngejaga
supan santun dilom khimba ji!”, timbal khuyan.
“Payu wih kulaksanako. Nyak kilu mahap jama kuti, pekhwatin saunyinni....” timbal liman kesakik’an.

Lemawung ngeni mahap jama liman, ditutuk saunyinni binatang sai uwat di khimba sina. Ujungni, khimba sina
jadi hukhik angkon bujejama luwot goh memula.
Si Pahit Lidah (Bahasa Lampung)

Dahulu kala wat sanak muda sai gelaghni “Pagar Bumi” tiyan enom  bersaudara sai telah mengembara jaoh mak
tentu rimbani.Pada suatu ghani ahli ghamal kerajaanpehalu jama Pagar Bumi selintas gawoh ia kak dapok
menilai jemoh lusa Pagar Bumi sina bakal jadi ulun sai sakti,  amun kesaktianni dapok ngebahayako kerajaan.
Jak ghani sina juga Pagar Bumi ghk ulun tuhani mansa peghintah guwai ngehadop jak istana kerajaan. Disan
Pagar Bumi mansa peghintah anjak Raja, ia musti ninggalko kerajaan jawa, ia munih di asingko guk Pulau
Sumatera. Indukni menangis tersedu-seduSuatu ghani ia tunggak di desa sai megung permaisuri hulun sebai sai
sakti ghik ngedok ilmu ghaib.Di desa sina ia berkenalan jama pemuda sebayani. Tiyan ngedengis pengumuman
sai diluahko jama Ratu, siapa gawoh dapok belajar ilmu kesaktian jama iaSai mansa giliran sai pertama iyulah
kancani. Pagar Bumi nunggu giliran ia mejong di ghuang tunggu pendopo. Ulah kamunnian ia terpedom, sappai
giliranni ia mak minjak.

Celakoni kancani munih mak ngeminjakko ia, padahal gelangni di sebut-sebut jama Ratu.Ratu pun mak sabar, ia
ngeredik Pagar Bumi, ia ngegurah si Pagar Bumi, amun sia-sia, Pagar Bumi pasan mak minjak, si Ratu jeno
akhirnya ngakuk way nginum segelas dan di bacako mantra, sappai Pagar Bumi sadar jak pedomni.Ia tekanjat
ulah Ratu kak di hadopanni dan segala hulu balangni. Ia bingung ulah kancani mak dok di disan dan pengawal
pun nyawako kalau kancani mak dok lari waktu niku pedom, si Pagar Bumi pun ngelanjutko lapah mit barat, tigoh
di tepi ujung kulon.Pagar Bumi niat haga nyebrang mit selat sunda, akhirni ia tigoh di Pulau Sumatera,ia sappai
di sebuah dusun di sumatera selatan.ulah letih ia pun pedom debah pohon jama alas huluni kayu balak sai kak
mati. Beghani-ghani ia mejong, ngeliyak hulun lalu lalang, amun mak dok ulun sai meghatikanni, seolah-olah
mak dok Pagar Bumi sai mejong disan.Amun kak haga debingi appai penduduk minjak mit tiyan nuwo, wat kijang
sai liwat di hadapanni ia tekanjat, ghik cawa “Batu”, ajaibni kijang sina langsung jadi batu, sejak sina ia jadi
sombong. Ia pun di juluki “ Si Pahit Lidah”. Berita sina sappai kedaerah Lampung.Pada waktu sina Lappung
ngedok sebuah kerajaan sai gelaghni “Danau Maghrib”, awalni di perintah jama Raja sai arif ghik bijaksana. Raja
sina wat telu sanak, tiyan iyulah Dewi Sinta, Gunawan Suci, ghik Gunawan Sakti.

Amun sayang seghadu Raja wafat tahta kerajaan di akuk jama puakhi raja sai lalim.Ke ghua anak Raja jeno
haga tewot ngedengisko si Pagar Bumi sai wat kelebihanni, ia dacok ngeguai hulun sai di sapani jadi batu.
Khabar nasib keghua putra Raja tersebar keseluruh penjuru dunia. Kakak ni sai tuha Dewi Santi miwang
tersedu-sedu ulah duka sai mendalam. Selama pigha ghani Dewi Santi mak mengan ghik mak pedom. Pada
ghani ke 5 seghadu kepergian apakni Dewi Santi pedom bangik temon, dilom pedomni ia mimpi ia di ghtongi
keghua ulun tuhani, tiyan ngejuk petunjuk cara-cara ngehadopi si Pahit Lidah ghik ngebebasko adik tiyan sai
terkena sihir.Jemohni ia ngehadop pamanni sai ganta jadi raja, ia kilu izin haga guk Bukit Pesagi guwai
ngebebasko keghua adik ni.Tigoh diunggak Bukit Pesagi, Dewi Sinta hiran, ia ngeliyak burung sai pintagh nyanyi
iwat munih pohon sai dapok ngeluarko bunyi-bunyian bak musik alami.

Amun ia geluk sadar, kalau keghatonganni lain guwai ngehibur ia, melainkan ngebebasko keghua adikni sai kak
jadi batu. Ia geluk mit debah  jak kuda sesuai api sai dicawako jama ulun tuhani, ia ngeghedik guk pangkal
puhun beghingin, disalah satu celah batang puhun ia ngakuk sebuah peti kayu sai dilomni wat abu.Tigoh pok si
Pahit Lidah, tiba-tiba bughung ajaib hinggap di bahu si Pahit Lidah, ia pun mak dacok begheghak lagi, sang putri
langsung menyumbat mulut si Pahit Lidah jama kapas. Seghadu sina ia naburko abu anjak kotak guk pudak
ulun-ulun sai kak ngebatu. Saat sina munih patung-patungni beghubah jadi manusia, geluk-geluk tiyan lijung,
ulah dicawako jama burung sina serebok lagi si Pahit Lidah dapok bergerak.Si Pahit Lidah sakik hatini ulah ia
liom ulah dikalahko jama muli helau sai jak jawoh kemahan lemah lembut. Seghdu sina ia ninggalko daerah
Bukit Pesagi. Si Pahit Lidah sappai di ulu sungai ogan, ngeredik tepi sai berbatuan sai keliayak tertata guai pok
pemandian.

Tigoh suatu ghani ia tunggak di kerajaan tanjung menang, gelagh rajani iyulah Nurrullah atau si Pak Mata. Si
Pahit Lidah teliyu kebun milik Raja sai di jaga jama telu puluh tentagha, ulah ia haus ia kilu jeruk, mak di juk jama
penjaga kebun, ia rabai di marah jama Rajani, si Pahit Lidah pun marah “ ah, jeruk pahik gohna gawoh mak di
jak ngilu, kikir temon”. Jemohni Raja marah “ ulah jeno biasani mikmik sina kak jadi pahik”, akhirni pengawal
ngeceritako tantang si Pahit Lidah. Si Pahit Lidah tekanjat ulah sang Raja iyulah kakak si Pahit Lidah. Sai akhirni
si Pahit Lidah jadi helau  ia mak lagi marah,dendam, bahkan ia bahagia. Si Pahit Lidah akhirnya ia nikah jama
muli helau sai gelagh ni Dayang Merindu.

Anda mungkin juga menyukai