Modul #Learning@Home - MT Ting 4 Bab 5 (Guru)

SEKTOR PEMBELAJARAN
JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PERAK

MODUL #learning@home – MATEMATIK TAMBAHAN TINGKATAN 4
PANDUAN PENGGUNAAN MODUL

1. Pembinaan modul ini adalah di atas inisiatif Sektor Pembelajaran Jabatan
Pendidikan Negeri Perak bersama guru-guru Matematik Tambahan di negeri
Perak Darul Ridzuan dalam usaha membantu guru-guru Matematik
Tambahan melaksanakan proses PdP Matematik Tambahan khasnya
selepas Perintah Kawalan Pergerakan (PKP) berakhir.
2. Objektif penyediaan modul adalah untuk membantu guru-guru melaksanakan

PdP Matematik Tambahan dalam tempoh yang terhad selepas PKP berakhir.
Guru-guru boleh menggunakan nota ringkas, contoh dan latihan pengukuhan
yang disediakan bagi membantu murid-murid untuk menguasai konsep
Matematik Tambahan. Selain daripada itu, modul ini boleh digunakan oleh
guru dan murid sebagai bahan pembelajaran akses kendiri.
3. Bahan yang terdapat di dalam modul adalah selaras dengan Rancangan

Pelajaran Tahunan dan Huraian Sukatan Pelajaran (HSP) – bagi tingkatan 5
dan Dokumen Standard Kurikulum Dan Pentaksiran (DSKP) – bagi tingkatan
4.
4. Setiap modul disusun mengikut bab/tajuk bagi tingkatan 4 (Bab 4 hingga Bab
10) dan tingkatan 5 (Bab 4 hingga Bab 10).
5. Modul ini mengandungi nota ringkas, tips-tips penting, contoh soalan, latihan
pengukuhan (yang dipadankan dengan soalan dalam buku teks) dan kod QR
kepada soalan tambahan pelbagai aras kesukaran supaya dapat membantu
murid untuk memahami konsep dengan lebih jelas.
6. Soalan latihan yang disediakan tidak kesemuanya menepati format SPM

sebenar. Jawapan yang diberikan adalah cadangan jawapan sebagai
panduan murid dan guru.
Jabatan Pendidikan Negeri Perak

1
5 JANJANG
BIDANG PEMBELAJARAN: ALGEBRA
STANDARD PRESTASI
TAHAP
TAFSIRAN
PENGUASAAN
1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang janjang.
2 Mempamerkan kefahaman tentang janjang aritmetik dan janjang geometri.
Mengaplikasikan kefahaman tentang janjang aritmetik dan janjang geometri

3
untuk melaksanakan tugasan mudah.
Mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran yang sesuai tentang janjang
4 aritmetik dan janjang geometri dalam konteks penyelesaian masalah rutin
yang mudah.
5 aritmetik dan janjang geometri dalam konteks penyelesaian masalah rutin
yang kompleks.
6 aritmetik dan janjang geometri dalam konteks penyelesaian masalah bukan
rutin secara kreatif.
Penyataan Tahap Penguasaan Umum KSSM Matematik Tambahan

Mempamerkan pengetahuan asas apabila Mempamerkan kefahaman apabila
1 menyatakan sesuatu idea matematik 2 menerangkan sesuatu konsep matematik
sama ada secara lisan atau bukan lisan. sama ada secara lisan atau bukan lisan.
Mengaplikasikan kefahaman konsep dan Mengaplikasikan pengetahuan dan
idea dalam matematik seperti melakukan kemahiran yang sesuai apabila
3 pengiraan, membina jadual dan melukis 4 menggunakan algoritma, rumus, prosedur
graf. atau kaedah asas dalam konteks
penyelesaian masalah rutin yang mudah.
Mengaplikasikan pengetahuan dan Mengaplikasikan pengetahuan dan
kemahiran yang sesuai dalam situasi kemahiran yang sesuai apabila mampu
baharu apabila mampu melaksanakan menggunakan maklumat berdasarkan
prosedur yang berlapis, menggunakan penyiasatan dan pemodelan terhadap situasi
5 perwakilan berdasarkan sumber 6 masalah yang kompleks; menaakul pada
maklumat yang berbeza dan menaakul tahap yang tinggi; membentuk pendekatan
secara langsung dalam konteks dan strategi baharu dalam konteks
penyelesaian masalah rutin yang penyelesaian masalah bukan rutin secara
kompleks. kreatif.

2
Standard Kandungan & Standard Pembelajaran
5.1 Janjang Aritmetik
Murid boleh:
5.1.1 Mengenal pasti suatu jujukan ialah janjang aritmetik dan memberi
justifikasi.
JANJANG ARITMETIK
Tips Penting
d≠0
Janjang aritmetik ialah suatu jujukan nombor dengan setiap sebutan

diperoleh dengan menambahkan satu pemalar kepada sebutan sebelumnya.
Contoh 1 (TP2)
Tentukan sama ada jujukan yang berikut ialah janjang aritmetik atau bukan. Berikan
justifikasi anda.
(a) 1, 4, 7, . . . (b) p, p + 3, p + 5, . . .
Penyelesaian:
(a) (b)
d1 = 4 – 1 = 3 d1 = (p + 3) – p = 3
d2 = 7 – 4 = 3 d2 = (p + 5) – (p + 3) = 2
Jujukan ini ialah janjang aritmetik Jujukan ini bukan janjang aritmetik
kerana d1 = d2 = 3 kerana d1 ≠ d2
Contoh 2 (TP2)
Cari beza sepunya bagi setiap janjang arimetik berikut.
(a) 12, 3, –6, . . . (b) m, 2m + 1, 3m + 2, . . .
Penyelesaian:
(a) (b)
d = 3 – 12 d = (2m + 1) – (m)
d = –9 d=m+1

3
Contoh 3 (TP3)
Cari nilai x bagi setiap janjang aritmetik berikut.
(a) –21 , x , –7 (b) 2, x , 2 – 8
Penyelesaian:
(a) (b)
x – (–21) = (–7) – x x – (2) = (2 – 8) – x
2x = –28 2x = 22 – 8
x = –14 x = 2 – 4
LATIHAN PENGUKUHAN 1
1 Tentukan sama ada jujukan yang berikut ialah janjang aritmetik atau bukan. Berikan
justifikasi anda. (TP2)
1 1 1
(a) , , ,...
3 6 9
(b) log10 x , log10 x2 , log10 x3 , . . .
2 Cari nilai x bagi setiap janjang aritmetik berikut. (TP3)

(a) 9.3 , x , 2.5 , . . .
(b) x – 3, 1 + x, 2x – 7, . . .
Rujuk Buku Teks: Latih Diri 5.1, m/s 129 – 130 (Soalan 1 – 3)

4
Murid boleh:
5.1.2 Menerbitkan rumus sebutan ke-n, Tn, bagi janjang aritmetik, dan seterusnya
menggunakan rumus tersebut dalam pelbagai situasi.
Sebutan pertama T1 a
Cuba lengkapkan
Sebutan ke-2 T2 a+d
jadual sebelah
Sebutan ke-3 T3 a + 2d
Sebutan ke-n Tn a + (n–1)d
Tn = a + (n – 1)d
Contoh 4 (TP3)
Tentukan sebutan tertentu bagi janjang aritmetik berikut.
(a) –12, –9, –6, –3, . . . ; T11 (b) 7, 1, –5, –11, . . . . ; n = 9
Penyelesaian:
(a) (b)
T11 = (–12) + (11 – 1)(3) T9 = (7) + (9 – 1)(–6 )
T11 = –12 + 30 T9 = 7 – 48
T11 = 18 T9 = –41
Contoh 5 (TP3)
Diberi 102, 93, 84, . . ., – 6. Cari bilangan sebutan.
Penyelesaian:
a = 102, d = –9
Tn = –6
102 + (n – 1) (–9) = –6
(n – 1) (–9) = –108
n – 1 = 12
n = 13

5
Contoh 6 (TP4)
Diberi 2p – 5, p + 6, 10 – p, ialah tiga sebutan berturutan. Cari T6.
Peyelesaian:
(p + 6) – (2p – 5) = (10 – p) – (p + 6)
11 – p = 4 – 2p
p = –7
maka, a = –19 , T2 = –1, T3 = 17
d = 18
T6 = –19 + (6 – 1) (18)
T6 = 71
Contoh 7 (TP4)
Diberi T4 = 12 dan T12 = 68. Cari sebutan pertama dan beza sepunya.
Penyelesaian:
T4 = 12  a + (4 – 1)d = 12
a + 3d = 12 - - - - - -①
T12 = 68  a + (12 – 1)d = 68
a + 11d = 68 - - - - - -②
② – ①  8d = 56
d=7
a + 3(7) = 12
a = –9
Contoh 8 (TP4)
Diberi Tn = 4n – 2. Cari beza sepunya.
Penyelesaian :
T1 = 4(1) – 2
T1 = 2
T2 = 4(2) – 2
T2 = 6
d =6–2
d= 4

6
1 Cari sebutan ke-15 bagi janjang aritmetik 13, 19. 25, ... . (TP3)
2 Diberi 9, 2, –5, . . . –124. Cari bilangan sebutan dalam janjang aritmetik. (TP3)
1
3 Diberi x + 1, 2x – 2, 2 𝑥 ialah tiga sebutan berturutan bagi suatu janjang aritmetik.
Cari sebutan kesepuluh. (TP4)
4 Dalam suatu janjang aritmetik, sebutan kedua ialah 11 dan sebutan kelima ialah 23.
Cari sebutan pertama dan beza sepunya. (TP4)
5 Diberi Tn = 3 + 5n. Cari beza sepunya. (TP4)
Rujuk Buku Teks: Latih Diri 5.2, m/s 132 (Soalan 1)

7

Murid boleh:
5.1.3 Menerbitkan rumus hasil tambah n sebutan pertama, Sn, bagi janjang
aritmetik, dan seterusnya menggunakan rumus tersebut dalam pelbagai
situasi.
MENERBITKAN RUMUS HASIL TAMBAH n SEBUTAN PERTAMA, Sn , BAGI

JANJANG ARITMETIK
Bagi suatu janjang aritmetik, a , a + d, a+ 2d, . . . . . , a + (n – 2)d , a + (n – 1)d

hasil tambah sebutan pertama hingga sebutan ke-n ialah :
Sn = a + [a + d] + [a + 2d] . . . . . . + [a + (n – 2)d] + [a + (n – 1)d] - - - -①

Apabila urutan diterbalikkan, hasil tambah kesemua sebutan bermula dari sebutan ke-n
ialah :
Sn = [a + (n – 1)d] + [a + (n – 2)d] + [a + (n – 3)d] . . . . . + [a + d] + a - - - -②
①+②:
2 Sn = {a + [a + (n – 1)d]} + {[a+d] + [a + (n – 2)d]} . . . . + {[a + (n – 1)d] + a}
Kesemua terdapat n kali {2a + (n – 1)d}

iaitu , 2 Sn = n [2a + (n – 1)d]
maka
𝑛
Sn = 2 [2a + (n – 1)d
𝑛
Sn = 2 [ a + (a + (n – 1)d) ] Tips Bestari
𝑛 Reason for Math:
Sn = 2 [ a + Tn ] Gauss’s Addition
𝑛
https://www.youtube
Sn = 2 [ a + l ] .com/watch?v=arf8w
DP_MJE
Sn = a + T2 + T3 + . . . . . + Tn – 1 + Tn
Sn – 1 = a + T2 + T3 + . . . . + Tn – 1
Tn = Sn – Sn – 1

8
Contoh 9 (TP3)
Cari hasil tambah bagi janjang aritmetik –24, –21, –18, . . . kepada 9 sebutan yang pertama.
Penyelesaian :
9
S9 = 2 [2(–24) + (9 – 1)(3)]
S9 = –108
Contoh 10(TP3)
Cari hasil tambah bagi janjang aritmetik –6, 1, 8, . . . . . . .127
Penyelesaian:
Tn = 127
(–6) + (n – 1)(7) = 127
n = 20
20
S20 = 2 [(–6) + (127)]
S20 = 1210
Contoh 11(TP3)
𝑛
Hasil tambah n sebutan pertama bagi suatu janjang aritmetik diberi oleh Sn = 2 (9n + 77).
Cari
(a) T13. (b) hasil tambah 15 sebutan selepas 5
sebutan pertama
Penyelesaian :
(a) (b)
T13 = S13 – S12 S15 = S20 – S5
20 5
T13 =
13
[9(13) + 77] –
12
[9(12) + 77] S15 = [9(20) + 77] – 2 [9(5) + 77]
2 2 2
T13 = 1261 – 1110 S15 = 2570 – 305

S15 = 2265
T13 = 151

9
Contoh 12(TP4)
Diberi sebutan pertama dan beza sepunya bagi suatu janjang aritmetik masing-masing ialah
–12 dan 3, dan hasil tambah n sebutan pertama ialah135. Cari nilai n.
Penyelesaian:
Sn = 135
𝑛
[2(–12) + (n – 1)(3)] = 135
2
n [–24 + 3n – 3] = 270
3n2 – 27n – 270 = 0
n2 – 9n – 90 = 0
( n – 15)(n + 6) = 0
Maka, n = 15
1 5 7 3
1 Cari hasil tambah bagi janjang aritmetik , , , , . . . kepada 10 sebutan yang
2 6 6 2
pertama.
2. Cari hasil tambah bagi janjang aritmetik 9, 2, –5, . . . . . . . –124.
3. Hasil tambah n sebutan pertama bagi suatu janjang aritmetik diberi oleh
5
Sn = 2 n2 – 9n. Cari
(a) Sebutan ke-20.
(b) Hasil tambah 10 sebutan selepas 12 sebutan pertama
4. Diberi sebutan pertama dan beza sepunya bagi suatu janjang aritmetik masing-masing
ialah 21 dan –4, dan hasil tambah n sebutan pertama ialah 45. Cari nilai n.
Rujuk Buku Teks: Latih Diri 5.3, m/s 136 (Soalan 1 – 2)

10
Murid boleh:
5.1.4 Menyelesaikan masalah yang melibatkan janjang aritmetik.
MENYELESAIKAN MASALAH JANJANG ARITMETIK
Merancang Strategi
Memahami Masalah - mengenalpasti maklumat
Cari apa? yang diberi
- Menentukan rumus yang
sesuai
Membuat Refleksi Melaksanakan Strategi

- semak semula jawapan - menggantikan nilai ke
dalam rumus dan membuat
pengiraan.
Contoh 13 (TP4)
Ravi diberi seutas dawai yang panjang 720 cm. Dia dikehendaki membengkokkan dawai
kepada bahagian berturut-turut seperti yang ditunjukkan dalam rajah di bawah.
Bahagian pertama dawai itu mesti berukuran 90 cm dan setiap bahagian seterusnya
dipendekkan secara malar dengan d cm. Dawai Ravi dapat dibengkokkan tepat kepada 10
bahagian. Cari panjang bahagian terakhir dawai itu.
Penyelesaian:
T10 = ?
a = 90, S10 = 720
10
[2(90) + (10 -1)d] = 720
2
180 + (9)d = 144
9d = –36
d = –4
T10 = 90 + (10 – 1)(–4)
T10 = 54

11
Contoh 14(TP4)
Cikgu Hassan telah memesan 350 buah buku graf untuk dijual di koperasi sekolah. Dia
menjangkakan sebanyak 20 buah buku graf akan terjual pada hari pertama persekolahan, 25
buah buku pada hari kedua, 30 buah buku pada hari ketiga dan hari-hari seterusnya dengan
kadar yang sama.
(a) Hitungkan bilangan hari yang diperlukan untuk koperasi sekolah menjual semua buku
graf itu.
(b) Hitung kadar peningkatan buku yang perlu dijual setiap hari supaya kesemua buku
habis dijual dalam seminggu.
Penyelesaian
(a)
n=?
Sn > 350, a = 20, d = 25 – 20 = 5
𝑛
[2(20) – (n – 1)(5)] > 350
2
5n2 + 35n – 700 > 0
n2 + 7n – 140 > 0
−(7)+√(7)2 −4(1)(140)
n> ,
2(1)
−(7)−√(7)2 −4(1)(140)
n< 2(1)
n > 8.84 n < –15.84
n=9
(b)
d=?
S7 = 350
7
[2(20) + (7 – 1)d] = 350
2
40 + 6d = 100
d = 10
1 Alisa membuat sebiji kek semasa PKP.
...
.
Dia memotong kek tersebut bermula dengan potongan terkecil bersudut sektor 8
manakala potongan kek terbesar bersudut sektor 40 untuk diberikan kepada semua
ahli keluarganya. Berapakah jumlah ahli dalam keluarganya? (TP4)

12
2 Rajah di bawah menunjukkan susunan beberpa buah mangkuk.
Tinggi setiap mangkuk ialah 8 cm. Apabila mangkuk ditindihkan, ketinggian

mangkuk kedua yang boleh nampak ialah 2 cm. Mangkuk-mangkuk ini disimpan di
dalam sebuah kabinet dapur.
(a) Cari bilangan mangkuk maksimum yang boleh dimasukkan jika tinggi kabinet dapur
itu ialah 50 cm.
(b) 5 susunan mangkuk akan disimpan di dalam kabinet itu dengan keadaan susunan
mangkuk pertama mempunyai bilangan maksimun dan bilangan mangkuk bagi setiap
susunan seterusnya berkurang sebanyak 3 mangkuk. Hitung jumlah mangkuk yang
disimpan di dalam kabinet dapur itu. (TP4)

Rujuk Buku Teks: Latihan Pengukuhan m/s 151 (Soalan 5)

13

5.2 Janjang Geometri
Murid boleh:
5.2.1 Mengenal pasti suatu jujukan ialah janjang geometri dan memberi
justifikasi.
Janjang Geometri
Janjang geometri ( JG ) ialah suatu jujukan nombor dengan setiap sebutan

diperoleh dengan mendarab suatu pemalar dengansebutan sebelumnya.
Cuba perhatikan contoh jujukan nombor berikut :
3, 6, 12, 24, 48 ... ... ... ...
Bagaimanakah jujukan nombor ini terbentuk?
Jujukan nombor di atas dibentuk dengan mendarab satu

pemalar iaitu 2 kepada sebutan sebelumnya. Pemalar ini
dinamakan sebagai nisbah sepunya yang diwakili oleh r
Tips penting:
Nisbah sepunya, r tidak boleh mengambil nilai 0 atau 1.
Kenapa ? Cuba fikirkan sebabnya.

14
Graf Jujukan Geometri
sebutan
( diskret ) (selanjar)
Tips Bestari
**https://youtu.be/jU6JTdhHVuI – video of the graph JA dan JG
T1 : sebutan pertama Tn : sebutan ke-n

×r ×r ×r ×r ×r ×r
T1 T2 T3 T4 T5 ... ... ... Tn-1 Tn
T2 = T1 × r T3 = T2 × r T4 = T3 × r T5 = T4 × r dan seterusnya
𝑇2 𝑇3 𝑇4 𝑇𝑛
Maka r = = = ... ... ... =
𝑇1 𝑇2 𝑇3 𝑇𝑛−1

15
Langkah-langkah untuk menentukan sama ada suatu jujukan nombor ialah satu
janjang geometri.
Tentukan sama ada jujukan berikut ialah suatu janjang geometri atau bukan
0.2, 0.1, 0.05, 0.025 ... ...
Langkah Contoh
1. Ambil sebarang tiga sebutan yang T1 = 0.2
berturutan dalam jujukan nombor T2 = 0.1
itu, iaitu Tn , Tn+1, Tn+2 T3 = 0.05
𝑇𝑛+1 𝑇𝑛+2 𝑇2 0.1 𝑇2

2. Hitung nilai dan = , = 0.5
𝑇𝑛 𝑇𝑛+1 𝑇1 0.2 𝑇1
𝑇3 0.05 𝑇3
= , = 0.5
𝑇2 0.1 𝑇2
𝑇𝑛+1 𝑇𝑛+2 𝑇2 𝑇3
3. Jika = , maka jujukan Oleh sebab =
= 0.5, maka jujukan
𝑇𝑛 𝑇𝑛+1 𝑇1 𝑇2
nombor itu ialah suatu janjang nombor di atas ialah satu janjang
geometri. geometri.
ATAU
𝑇𝑛+1 𝑇
Jika ≠ 𝑛+2 , maka jujukan
𝑇𝑛 𝑇𝑛+1
nombor itu bukan suatu janjang
geometri.
Contoh 1 (TP3)
Tentukan sama ada setiap jujukan berikut ialah janjang geometri atau bukan. Beri justifikasi
anda.
(a) - 4 , 12, -36, -108, .... (b) x, 2x, 3x, 4x, ....
Penyelesaian:
(b)
(a) T1 = - 4, T2 = 12, T3 = - 36 T1 = x, T2 = 2x, T3 = 3x
𝑇2 12 𝑇 𝑇2 2𝑥 𝑇
= , 2 =-3 = , 2 =2
𝑇1 −4 𝑇1 𝑇1 𝑥 𝑇1
𝑇3 −36 𝑇3 𝑇3 3𝑥 𝑇3 3
= , = -3 = , =
𝑇2 12 𝑇2 𝑇2 2𝑥 𝑇2 2
𝑇2 𝑇3 𝑇2 𝑇3
Oleh sebab = = - 3, maka Oleh sebab ≠ , maka jujukan
𝑇1 𝑇2 𝑇1 𝑇2
jujukan nombor di atas ialah satu nombor di atas bukan satu janjang
janjang geometri. geometri.

16
Contoh 2 (TP4)
Tentukan sama ada setiap jujukan baeikut ialah janjang geometri atau bukan. Beri justifikasi
anda.
(a) 3x, 32x , 33x, 34x, .... (b) log10 x2, log10 x4, log10 x6, log10 x8, ....
Penyelesaian:
(a) (b)
T1 = log10 x2, T2 =, log10 x4, T3 = , log10 x6
T1 = 3x, T2 = 32x, T3 = 33x
𝑇2 𝑙𝑜𝑔10 𝑥 4
𝑇2 32𝑥 𝑇 = ,
= 𝑥 , 2 = 3𝑥 𝑇1 𝑙𝑜𝑔10 𝑥 2
𝑇1 3 𝑇1 4 𝑙𝑜𝑔10 𝑥
𝑇3 3 3𝑥 𝑇 =
= 2𝑥 , 3 = 3𝑥 2𝑙𝑜𝑔10 𝑥
𝑇2 3 𝑇2 =2
𝑇2 𝑇3
Oleh sebab = = 3𝑥 , maka 𝑇3 𝑙𝑜𝑔10 𝑥 6
𝑇1 𝑇2 = ,
jujukan nombor di atas ialah satu 𝑇2 𝑙𝑜𝑔10 𝑥 4
6 𝑙𝑜𝑔10 𝑥
janjang geometri. =
4 𝑙𝑜𝑔10 𝑥
3
=
2
𝑇2 𝑇3
Oleh sebab ≠ , maka jujukan
𝑇1 𝑇2
nombor di atas bukan satu janjang
geometri.
Contoh 3 (TP5)
Rajah di atas menunjukkan empat buah bulatan yang berlainan saiz. Bulatan yang terbesar
mempunyai jejari j cm. Panjang jejari bagi setiap bulatan yang berturutan adalah dua kali
ganda daripada jejari bulatan yang sebelumnya. Tentukan sama ada luas bulatan membentuk
satu janjang geometri atau tidak.

17
Penyelesaian:
𝑗 𝑗 𝑗 2
𝜋𝑗
jujukan jejari bulatan : 8 , 4 , 2 , 𝑗, .... 𝑇2 𝑇2
Rumus luas bulatan : πj2 = 16
𝜋𝑗2
, =4
𝑇1 𝑇1
64
2
𝑗 𝜋𝑗
Luas bulatan pertama T1 = π (8 )2 𝑇3 𝑇3
𝜋𝑗 2
= 4
𝜋𝑗2
, =4
= 𝑇2 𝑇2
64 16
𝑇2 𝑇3
𝑗 Oleh sebab =
=4, maka luas
Luas bulatan kedua T2 = π (4 )2 𝑇1 𝑇2
𝜋𝑗 2 bulatan membentuk satu janjang
= geometri.
16
𝑗
Luas bulatan ketiga T3 = π (2 )2
𝜋𝑗 2
= 4
1. Tentukan sama ada setiap jujukan berikut ialah janjang geometri atau bukan. Beri
(a) 3, - 6, 12, -24, ....
1 1 1 1
(b) 4, 12, 36, 108, ....
2. Tentukan sama ada setiap jujukan berikut ialah janjang geometri atau bukan. Beri
(a) 3y – 2x, -6y + 4x, 12y – 8x,....
(b) 4x-1, 4x, 4x+1, 4x+2, ....
3.
Rajah di atas menunjukkan beberapa buah semibulatan yang menyentuh antara satu sama lain
di sebelah dalam A. C ialah titik tengah AB. D ialah titik tengah AC.E ialah titik tengah AD,
F ialah titik tengah AE dan seterusnya. Tunjukkan bahawa luas semibulatan yang berdiameter
AB, AC, AD, .... membentuk suatu janjang geometri dan tentukan nisbah sepunyanya.

Latihan Intensif m/s 149 ( soalan 1)

18
Murid boleh:
5.2.2 Menerbitkan rumus sebutan ke-n, Tn, bagi janjang geometri, dan
seterusnya menggunakan rumus tersebut dalam pelbagai situasi.
Sebutan pertama T1 a
Cuba lengkapkan
Sebutan ke-2 T2 a × r = ar
jadual sebelah
Sebutan ke-3 T3 ar × r = ar2
Sebutan ke-4 T4 ar2× r = ar3
Sebutan ke-5 T5
Sebutan ke-10
Sebutan ke-19
Sebutan ke-n
Tn =
Sebutan ke-n satu janjang geometri boleh diwakili oleh

Tn = a r n-1, r ≠ 0
Dengan keadaan
a = sebutan pertama
r = nisbah sepunya
AWAS KESILAPAN UMUM :

Ingat!!! cari nilai rn-1 dahulu,
kemudian darab dengan a. Jangan
buat operasi darab dahulu.
Tips penting:
 Untuk mencari sebutan ke-n juga boleh menggunakan kaedah menyenaraikan
semua sebutan dengan mendarab r kepada sebutan sebelumnya.
 Jika ingin mencari bilangan sebutan dalam janjang geometri, samakan sebutan
terakhir dengan Tn dan cari nilai n.
𝑏 𝑐
 Jika a, b, dan c tiga sebutan berturutan dalam satu janjang geometri, maka 𝑎 = 𝑏
 Jika suatu nilai menokok x% setiap tahun, nilai itu pada tahun-tahun berikutnya
𝑥
merupakan suatu JG, r = 1 + 100
 Jika suatu nilai menyusut x% setiap tahun, nilai itu pada tahun-tahun berikutnya
𝑥
merupakan suatu JG, r = 1 - 100
 Jika kedua-dua sebutan pertama dan nisbah sepunya tidak diketahui, bentukkan dua
persamaan berdasarkan maklumat yang diberi, kemudian selesaikan persamaan itu
secara serentak.

19
Contoh 4 (TP3)
Diberi suatu janjang geometri 256, 64, 16, 4, ...., cari
a) nisbah sepunya
b) sebutan ke-11
c) sebutan ke-n
Penyelesaian:
a) 64 1
r = 256 = 4
b) Kaedah 1 : Kaedah 2 :
Gunakan rumus Tn = a r n-1 penyenaraian sebutan
T1 = 256
1 1
T11 = ( 256 ) (4) 11-1 Ingat Jangan buat T2 = 256 ×4 = 64
1 operasi darab dahulu 1
= (256 ) (4) 10 T3 = 64 ×4 = 16
1 1
= ( 256 ) ( 1048576) T4 = 16 ×4 = 4
1 1
= 4096 T5 = 4 ×4 = 1
1 1
T6 = 1 ×4 = 4
1 1 1
T7 = 4 ×4 = 16
1 1 1
T8 = 16 ×4 = 64
1 1 1
T9 = 64 ×4 = 256
1 1 1
T10 = 256 ×4 = 1024
1 1 1
T11 = 1024 ×4 = 4096
c)
a) Tn = a r n-1
1
= ( 256 ) (4) n-1
44
= 4𝑛−1
= 4 4 – n +1
= 4 5-n

20
Contoh 5 (TP3)
8
Cari bilangan sebutan dalam janjang geometri 1000, -200, 40, ...., −
625
Penyelesaian:
Kaedah 1 : persamaan Kaedah 2 : persamaan logaritma Kaedah 3: penyenaraian
indeks −200 1 sebutan
r = 1000 = − 5
−200 1 −200 1
r = 1000 = − 5 a = 1000 r = 1000 = − 5
a = 1000
Gunakan rumus Tn = a r n-1 T1 = 1000
Gunakan rumus Samakan sebutan terakhir 1
T2 = 1000 ×− 5 = - 200
n-1
Tn = a r dengan rumus Tn 1
Samakan sebutan terakhir T3 = -200 ×− = 40
5
1 n-1 1
dengan rumus Tn Tn = (1000 ) (− 5) T4 = 40 ×− = -8
5
8 1 8
1 n-1
− = (1000 ) (−
1 n-1
) T5 = - 8 ×− 5 = 5
Tn = (1000 ) (− 5) 625 5 8 1 8
8 8 1 1 n-1
T6 = 5×− 5 = − 25
1 n-1
− = (1000 ) (− 5) − × = (− 5) 8 1
T7 = − 25×− 5 = 125
8
625 625 1000
8 1 1
− 1 1
×1000 = (− 5) n-1 - 78125 = (− 5) n-1
625 1 1 8 1 8
1 1 n-1 log10 - 78125 = log10 (− 5) n-1 T8 = 125×− 5 = − 625
- 78125 = (− 5) 1 1
1 1 log10 - 78125 =(n-1) log10 (− 5)
(− 5) 7 = (− 5) n-1 1 n=8
log10 −
n–1=7 78125
1 =n-1
log10 (− )
n =8 5
n–1=7
n =8
Contoh 6 (TP3)
Diberi x – 1, x + 3 dan 3x + 1adalah tiga sebutan yang berturutan bagi satu janjang geometri,
cari
a) nilai x
b) nisbah sepunya
Penyelesaian :
𝑏 𝑐
a) guna konsep bahawa nisbah sepunya sentiasa sama 𝑎 = 𝑏
𝑏 𝑐
=𝑏
𝑎
𝑥+3 3𝑥+1
=
𝑥−1 𝑥+3
( x + 3 )2 = (3x + 1)( x – 1 )
x2 + 6 x + 9 = 3 x2 – 3 x + x – 1
2 x2 – 8 x – 10 = 0
x2 – 4 x – 5 = 0
( x -5 )( x + 1 ) = 0
x = 5, x = - 1
5+3
(b) apabila x = 5, r = ,r=2
5−1

21
Contoh 7 ( TP4 )
1
Dalam satu janjang geometri sebutan ketiga dan sebutan keenam ialah 27 dan 91 8 masing-
masing. Cari sebutan kesepuluh.
Penyelesaian :
Gunakan rumus
Tn = a r n-1 3
Gantikan r = 2 dalam persaman ①
T3 = 27  a r 2 = 27 ----------(1)
1 729
T6 = 91 8  a r 5 = 8 ---------( 2 ) 3
a (2)2 = 27
729
② a 𝑟5 ( )
② ÷ ①  ①  𝑎𝑟 2 = 8
a = 12
27
𝑟5 729 1
= × 27 T 10 = a r 9
𝑟2 8
3
3 27 = (12) (2) 9
r = 8
3 27 41
r = √8 = 461128
3
r=
2
Contoh 8 ( TP4 )
3 3
Cari sebutan terkecil bagi janjang geometri , , 3,... .... yang melebihi 100.
4 2
Penyelesaian :
Gunakan rumus
Tn = a r n-1
3
3 2
a=4,r= 3 ,r=2 Sebutan terkecil yang
4 Ingat Jangan buat
Tn > 100 operasi darab dahulu melebihi 100 ialah T9
a r n – 1 > 100 3
3 T9 = (4) (2)9 – 1
(4) ( 2 ) n – 1 > 100
100 3
( 2 ) n -1 > 3 = (4) (2)8
Darab kedua-dua belah
4
n -1 400
(2) > dengan log10 = 192
3
n–1 400
log10 ( 2 ) > log 10 3
400
( n- 1 ) log10 2 > log 10 3
400
𝑙𝑜𝑔10
n–1> 3
𝑙𝑜𝑔10 2
n – 1 > 7.059
n > 7. 059 + 1
n > 8.059
n=9

22
Contoh 9 ( TP5 )
Alice mula bekerja di sebuah syarikat pada 1 Januari 2012 dengan permulaan gaji tahunan
sebanyak RM 36 000. Setiap bulan Januari, syarikat itu menaikkan gajinya sebanyak 3%
daripada gaji tahunan sebelumnya. Hitung
(a) gaji tahunannya kepada RM terdekat, untuk tahun 2017.
(b) Nilai minimum n supaya gaji tahunannya pada tahun ke-n akan melebihi RM 72 000.
Penyelesaian :
(a)
𝑥
 Kaedah 1 : penggunaan rumus Tn = a r n-1 dan r = 1 + 100
3
a = 36000, r = 1 + , r = 1.03
100
dari tahun 2012 hingga 2017 => n = 6 tahun
Tn = a r n-1
= ( 36 000 ) ( 1.03 ) 5
= 41 734 ( kpd RM terdekat )
 Kaedah 2 : penyernaraian sebutan ke-n

T1 = 36 000
T2 = 36 000 × 1.03 = 37 080
T3 = 37 080 × 1.03 = 38 192.40
T4 = 38 192.40 × 1.03 = 39 338.17
T5 = 39 338.17 × 1.03 = 40 518.32
T6 = 40 518.32 × 1.03 = 41 733.87
T6 = 41 734 ( kpd RM terdekat)
(b)
penggunaan rumus Tn = a r n-1
Tn > 72 000
a r n-1 > 72 000
( 36 000 ) ( 1.03 ) n – 1 > 72 000
72 000
1.03 n – 1 > 36000
1. 03 n – 1 > 2
log 10 1.03 n – 1 = log 10 2
( n – 1 ) log10 1.03 > log 10 2
𝑙𝑜𝑔 2
n – 1 > 𝑙𝑜𝑔 101.03
10
n – 1 > 23.45
n > 24.45
n = 25

23
25 25
1. Diberi suatu janjang geometri 100, 25, , , ..., cari ( TP3 )
4 16
a) nisbah sepunya
b) sebutan ke-10
c) sebutan ke-n
2. Cari bilangan sebutan dalam janjang geometri -2, -6, -18, ...., - 4 374. ( TP3)
3. Diberi 10, 3x + 2, p adalah tiga sebutan yang berturutan bagi satu janjang geometri,
ungkapkan p dalam sebutan x. (TP3)
4. Sebutan ke-4 dan sebutan ke-6 satu janjang geometri masing-masing ialah 54 dan
486. Jika semua sebutan adalah positif, cari sebutan ke-12.(TP4)
1 1 1
5. Cari sebutan terkecil bagi janjang geometri 8 , 4 , 2,... .... yang melebihi 500.(TP3)
6. Amir melantun sebiji bola getah setinggi 80 cm dari atas tanah. Lantunan kedua naik
setinggi 60 cm, lantunan ketiga setinggi 45 cm dan seterusnya sehingga bola itu
berhenti. Hitungkan ketinggian pada lantunan ke-8.(TP5)


24
Murid boleh:
5.2.3 Menerbitkan rumus hasil tambah n sebutan pertama, Sn, bagi janjang
geometri, dan seterusnya menggunakan rumus tersebut dalam pelbagai
situasi.
MENERBITKAN RUMUS HASIL TAMBAH n SEBUTAN PERTAMA, Sn , BAGI

JANJANG GEOMETRI
Sama seperti janjang aritmetik :

Sn = T1 + T2 + T3 + . . . . . + Tn – 1 + Tn
Sn – 1 = T1 + T2 + T3 + . . . . + Tn – 1
hasil tambah n sebutan

Tn = Sn – Sn – 1 pertama, Sn , bagi janjang
geometri => siri geometri
Tips Bestari
**https://youtu.be/heC8XYfL47A- video penerbitan rumus hasil

tambah n sebutan pertama Sn bagi janjang Geometri dengan
pelbagai kaedah.

25
Contoh 10 ( TP3 )
Diberi bahawa -2, 6, -18, 54, ......ialah suatu janjang geometri, cari
a) hasil tambah 10 sebutan pertama
b) hasil tambah sebutan ke-6 hingga sebutan ke-8
Penyelesaian :
𝑎(1−𝑟 𝑛 )
Kaedah 1 :Gunakan rumus Sn = 1−𝑟
6
a = -2, r = −2 , r = -3
−2(1−(−3)10 )
S10 = 1−(−3)
= 29 524
a) T6 + T7 +T8
S8 - S5
−2(1−(−3)8 ) −2(1−(−3)5 )
= -
1−(−3) 1−(−3)
= 3 280 – ( - 122 )
= 3402
Kaedah 2 : Penambahan dengan

penyenaraian semua sebutan
a)
T1 = -2
T2 = -2 × -3 = 6
T3 = 6 × -3 = -18
T4 = -18 × -3 = 54
T5 = 54 × -3 = -162
T6 = -162 × -3 = 486
T7 = 486 × -3 = - 1 458
T8 = -1 458 × -3 = 4 374
T9 = 4 374 × -3 = -13 122
T10 = -13 122 × -3 = 39 366
Hasil tambah 10 sebutan :

-2 + 6 + ( -18 ) + 54 + (-162 ) + 486 +
(-1 458 ) + 4 374 + ( -13 122 ) + 39 366
= 29 524
b)
486 + (-1 458 ) + 4 374 = 3402
Contoh 11 ( TP4 )
5
Diberi hasil tambah n sebutan pertama suatu janjang geometri diberi sebagai Sn = 12 (3𝑛 − 1)
Cari
a) Sebutan pertama
b) Nisbah sepunya
c) Sebutan kelima

26
Penyelesaian :
c) kaedah 1 : gunakan rumus Tn = Sn – Sn – 1

a) a = T1 = S1
5
S1 = 12 (31 − 1) T5 = S5 – S4
5
=6 =
5 5
(35 − 1) - 12 (34 − 1)
𝑇 12
b) r = 𝑇2, Tn = Sn – Sn – 1
1 5 1
= 1006 - 333
T2 = S2 – S1
5 5 1
= 12 (32 − 1) - 6 = 672
10 5
= -6 Kaedah 2 : gunakan rumus Tn= ar n- 1
3
5
=2 5
5 T5= (6) ( 3)5 – 1
2 5 6
r= 5 r=2 ×5,r=3
1
6 = 672
Contoh 12 ( TP5 )
Syamir merupakan generasi pertama di sebuah syarikat jualan langsung. Dia telah berjaya
memujuk tiga orang saudaranya untuk membentuk generasi kedua dalam syarikat itu. Setiap
orang daripada saudaranya juga perlu mendapatkan tiga orang yang lain untuk membentuk
generasi ketiga.. Setiap orang yang menyertai syarikat tersebut dikehendaki menarik tiga
orang peserta untuk membentuk generasi yang seterusnya dan juga perlu membayar yuran
sebanyak RM 40.00 setiap orang. Carikan
a) jumlah peserta sehingga lapan generasi pertama.
b) Jumlah yuran yang dapat dikumpul sehingga lapan generasi pertama.
Penyelesaian :
b) kaedah 1 :
jujukan kutipan yuran :
40 , 120, 360, …..
a = 40, r = 3
40((3)8 −1)
S8 = 3−1
a) Jujukan bilangan = 131 200
ahli : Kaedah 2 :
1, 3, 9, ......
3
a = 1, r = 1, r = 3 3280 × 40 = 131 200
1((3)8 −1)
S8 = 3−1
= 3280

27
2
1. Hitungkan hasil tambah bagi janjang geometri 3, 2, 6, ..., 486 ( TP3 )
1 1
2. Hasil tambah n sebutan pertama dalam janjang geometri 3,1, 3, ....... ialah 1213 . Cari
nilai n. ( TP3)
3. Bagi satu janjang geometri, hasil tambah sebutan kedua dan sebutan ketiga ialah 12,
manakala hasil tambah sebutan ketiga dan sebutan keempat ialah 6. Cari nisbah
sepunya. (TP4)
4. Olivia berlatih untuk menyertai pertandingan larian dalam acara marathon 50 km. Dia
mendapati bahawa secara purata dia mengambil masa sebanyak 4 minit bagi
kilometer pertama. Masa lariannya bertambah dengan seragam sebanyak 2% lebih
daripada masa yang diambil bagi kilometer sebelumnya. Hitungkan (TP5)
a) Hasil tambah masa yang diambil bagi 10 km yang pertama

b) Jumlah masa yang diambil untuk menghabiskan larian itu.


28
Murid boleh:
5.2.4 Menentukan hasil tambah hingga ketakterhinggaan bagi janjang geometri,
𝑆∞ dan seterusnya menggunakan rumus hasil tambah ketakterhinggaan
dalam pelbagai situasi.
Apabila nilai n semakin bertambah dan

Cuba perhatikan contoh jujukan nombor menghampiri ketakterhinggan ( n  ∞ ),
berikut : maka hasil tambah n sebutan pertama
bagi suatu janjang menjadi hasil tambah
64, 32, 16, ... ... ... ... hingga ketakterhinggaan, 𝑆∞ .
32 1
r = 64 , r = 2 Bagi suatu janjang geometri dengan nisbah
Lengkapkan jadual di sebelah bagi sepunya -1 < r < 1 , apabila n  ∞, 𝑟 ∞
nilai rn dan Sn akan berkurang dan menghampiri sifar
(𝑟 ∞  0 )
n rn Sn
𝑎(1−𝑟 𝑛 ) 𝑎 𝑎𝑟 𝑛
1 Sn = = 1−𝑟 −
1−𝑟 1−𝑟
2 𝑎𝑟 𝑛
3 Apabila 𝑟 ∞  0, 1−𝑟  0
4
5 Maka
10 𝑎
20 𝑆∞ =
1−𝑟
100
200
Pengetahuan Tambahan
Jika suatu jujukan tak terhingga mempunyai hasil tambah hingga ketakterhinggaan , jujukan itu
dikatakan menumpu (convergent) dan jika hasil tambah hingga ketakterhinggaan tidak wujud,
jujukan tak terhinggaan itu dikatakan mencapah ( divergent)
Semua janjang aritmetik tak terhingga adalah mencapah, maka tidak mempunyai hasil tambah
hingga ketakterhinggaan.
** https://youtu.be/eRRjDCHlDwg- video jujukan menumpu dan jujukan mencapah dan hasil
tambah hingga ketakterhinggaan janjang geometri.

29
Nombor perpuluhan berulang
https://youtu.be/Ns-dE09vzqo - video ungkapan perpuluhan berulang.
Contoh 13 ( TP2 )
Cari hasil tambah hingga ketakterhinggaan bagi janjang geometri
a) 24, 12, 6, 3, ... ... b) 0.6, 0.15, 0.0375,... ...
Penyelesaian :
1
a) a = 24, r = 2 b) a = 0.6, r = 0.25
𝑎
𝑆∞ =
𝑎 𝑆∞ =
1−𝑟
1−𝑟
0.6
=
24 =
1 1−0.25
1−
2
= 0.8
= 48
Contoh 14 ( TP3 )
Ungkapkan nombor perpuluhan berulang yang berikut sebagai satu pecahan dalam sebutan
terendah.
a) 0.14141414... ... b) 0.718718718... ...
Penyelesaian :
𝑎
a) Gunakan rumus 𝑆∞ = 1−𝑟 b) 0.718718178 ... ...
= 0.718 + 0.000718 + 0.000000718 +......
0.1414141 ... ... a = 0.718 , r = 0.001
= 0.14 +0.0014 + 0.000014 + ... ...
T1 + T2 + T3 +…… 0.718
𝑆∞ = 1−0.001
a = 0.14, r = 0.01
0.718
𝑆∞ =
0.14 = 0.999
1−0.01
0.14 718
= 0.99
= 999
14
= 99

30
Contoh 15 ( TP3 )
Ungkapkan nombor perpuluhan berulang 0.1272727... ... dalam bentuk hasil tambah
ketakterhinggaan bagi suatu janjang geometri. Seterusnya, ungkapkan nombor itu dalam
pecahan termudah.
Penyelesaian :
0.1272727 ... ... = 0.1 + 0.027 + 0.00027 + 0.0000027 + ... ... a = 0.027,
= 0.1 + (0.027 + 0.00027 + 0.0000027 + ... ...)
= 0.1 + 𝑆∞ r = 0.01
0.027
= 0.1 + 1−0.01
27
= 0.1 + 990
1 3
= +
10 110
7
= 55
Contoh 16 ( TP4 )
Sebutan ketiga suatu janjang geometri ialah 16. Hasil tambah sebutan ketiga dan sebutan
keempat ialah 8. Cari hasil tambah hingga ketakterhinggaan janjang itu.
Penyelesaian :
T3 = 16
a r 2 = 16 ---------------(1)
Oleh sebab a dan r juga tak
T3 + T4 = 8 tahu nilainya maka gunakan
16 + T4 = 8 kaedah penyelesaian masalah
T4 = -8 persamaan serentak.
a r 3 = -8 ---------------(2)
𝑎
𝑆∞ =
𝑎𝑟 3 −8 1−𝑟
(2) ÷ (1) => 𝑎𝑟 2 = 16 64
=
1 1
r = −2 1 − (− 2 )
gantikan r dalam persamaan 64
(1) =
3
1
a (− 2 )2 = 16 2
1 2
a ( 4 ) = 16 42
a = 64 3

31
Contoh 17 ( TP5 )
Rajah di atas menunjukkan beberapa buah semibulatan yang menyentuh antara satu sama lain
di sebelah dalam A. C ialah titik tengah AB. D ialah titik tengah AC.E ialah titik tengah AD,
F ialah titik tengah AE dan seterusnya.Diberi AB = 12 cm, cari hasil tambah luas semua
semibulatan itu hingga ketakterhinggaan.
Penyelesaian :
jejari semibulatan pertama = 6cm 4.5𝜋 1
a = 18π, r = ,r=4
18𝜋
jejari semibulatan kedua = 3cm
jejari semibulatan ketiga = 1.5cm 18𝜋
𝜋
𝑆∞ = 1
1−
Luas semibulatan pertama T1 = (6)2 4
2
= 18π 𝑆∞ =
18𝜋
3
𝜋
Luas semibulatan kedua T2 = 2 (3)2 4
= 4.5π 𝑆∞ = 18𝜋 × 3
4
𝜋
Luas semibulatan ketiga T3 = (1.5)2
2
= 1.125π 𝑆∞ = 24𝜋
1. Cari hasil tambah hingga ketakterhinggaan bagi janjang geometri (TP2)

a) 3, -1.5, 0.75, -0.375 ... ... b) 0.8, 0.24, 0.072, 0.0216,... ...
2. Ungkapkan nombor perpuluhan berulang yang berikut sebagai satu pecahan dalam
sebutan terendah.(TP3)
a) 0.305305305... ... b) 0.466666... ...
3. Diberi bahawa sebutan kedua ialah 6 dan hasil tambah hingga ketakterhinggaan ialah
32 bagi suatu janjang geometri. Cari nilai-nilai nisbah sepunya. ( TP 4 )
4.
Dalam rajah di sebelah, sebuah segiempat sama
mempunyai sisi 8 cm. segiempat sama yang
seterusnya dibentuk dengan menyambung titik-titik
tengah setiap segiempat sama yang terdahulu.
Hitungkan hasil tambah luas semua segiempat
sama itu hingga ketakterhinggaan. ( TP 5 )
Rujuk Buku Teks: Latih Diri 5.8, m/s 148 (Soalan 1 )

Latihan Pengukuhan m/s 150 ( soalan 4)

32
Murid boleh:
5.2.5 Menyelesaikan masalah yang melibatkan janjang geometri.
MENYELESAIKAN MASALAH JANJANG GEOMETRI
Merancang Strategi
Memahami Masalah - mengenalpasti maklumat
yang diberi daripada soalan
- membaca soalan dengan - meneliti gambar rajah yang
teliti diberi, kalau gambar rajah tidak
diberikan cuba lukiskan
- Cari apa? berdasarkan maklumat.
- menentukan rumus yang
sesuai
Membuat Refleksi
Melaksanakan Strategi
- semak semula jawapan
- menggantikan nilai ke
- menggantikan nilai yang dalam rumus dan membuat
dapat dalam persamaan yang pengiraan.
dibentuk.

33
Contoh 18 ( TP4 )
Jadual di bawah menunjukkan populasi sebuah negara dari tahun 2015 hingga 2018
Tahun 2015 2016 2017 2018
Populasi ( juta ) 27.00 27.54 28.09 28.65
a) Tentukan pertumbuhan populasi itu membentuk suatu janjang geometri.( bundarkan

jawapan kepada dua tempat perpuluhan)
b) Anggarkan populasi itu pada tahun 2025.
Memahami Masalah
Merancang Strategi
- pertumbuhan populasi bagi 4
-T1=27.00, T2=27.54, T3=28.09,
tahun T4=28.65
- menentukan JG -cari nilai a dan nilai r
-rumus : Tn = a r n - 1
- anggarkan populasi
Melaksanakan Strategi
𝑇 27.54 𝑇
a) 𝑇2 = , 𝑇2 = 1.02
1 27.00 1
𝑇3 28.09 𝑇
= , 𝑇3 = 1.02
𝑇2 27.54 2
Membuat Refleksi 𝑇 𝑇
Oleh sebab 𝑇2
= 𝑇3 =1.02, maka
1 2
T1=27.00, T2=27.54, T3=28.09, pertumbuhan populasi itu
T4=28.65, T5 =29.22, T6 =29.80, membentuk satu janjang geometri.
T7 =30.40, T 8 =31.01, T9 = 31.63
b) dari tahun 2015 hingga 2015 = 11
T10 = 32.26, T11 = 32.91 tahun,
n = 11, a = 27.00 juta, r = 1.02
Tn = a r n - 1
T11 =( 27.00 ) ( 1.02 )11-1
= 32.91 juta

34
Contoh 19 ( TP5 )
Rajah di atas menunjukkan sebuah kotak yang mempunyai petak-petak di dalamnya untuk
menyimpan wang. Surina menyimpan RM 0.20, RM 0.40, RM 0.80, ... ..., secara berturutan
ke dalam petak-petak itu berasingan.
a) Jika Surina mempunyai RM 2000, hitung bilangan petak yang dapat diisikan.
b) Jika semua petak itu diisikan, hitung wang yang diisi ke dalam petak terakhir.
c) Hitung jumlah wang yang diperlukan sekiranya semua petak disikan.
Penyelesaian :
a) 0.20, 0.40, 0.80, ... ...
a = 0.20, r = 2 b) Semua terdapat 16 petak
Sn = 2000 T16 = ( 0.20 ) ( 2 ) 16 – 1
0.20((2)𝑛 −1)
= 2000 = ( 0.20 ) ( 2 ) 15
2−1 = 6553.60
( 0.20 (2)n -1 ) = 2000
0.20 ( 2 )n = 2001 0.20((2)16 −1)
c) S16 =
( 2 ) n = 1000.5 2−1
log10 2n = log 10 10005 = 13 107.00
n log 102 = log 10 10005
𝑙𝑜𝑔10 10005
n = 𝑙𝑜𝑔
102
n = 13.29
Surina dapat mengisi 13 petak.
Contoh 20 ( TP5 )
Seutas dawai yang panjangnya 3069 cm dipotong untuk membentuk 10 bulatan seperti
ditunjukkan dalam rajah di atas. Lilitan bulatan-bulatan itu membentuk suatu janjang
geometri. Diberi bahawa lilitan bagi bulatan kelima adalah 4 kali lilitan bulatan ketiga.
Hitung
a) nisbah sepunya
b) lilitan bulatan pertama
c) lilitan bulatan yang terakhir.

35
Penyelesaian :
a) T5 = 4 T3
ar4 = 4 ar2 c) T10 = ar9
𝑎𝑟 4
=4 =(3)(2)9
𝑎𝑟 2
2
r =4 = 1536
r = 2 , -2
r > 0, r = 2
b) S10 = 3069
𝑎((2)10 −1)
= 3069
2−1
a ( 1023 ) = 3069
3069
a = 1023
a=3
1.
Rajah di atas menunjukkan pertumbuhan satu sel bermula daripada S. Pada hari
pertama, 3 sel baru terbentuk. Setiap sel seterusnya membentuk 3 sel lagi pada hari
berikutnya. Cari bilangan hari yang minimum diperlukan untuk membentuk lebih
daripada 1000 sel. (TP4)
2. Panjang lengkok yang dilalui oleh sebiji bandul pada ayunan pertama ialah 100 cm.
Bagi setiap ayunan seterusnya, panjang lengkok adalah 70% daripada ayunan
sebelumnya. Hitung
a) panjang lengkok yang dilalui pada ayunan ke-8
b) jumlah jarak yang dilalui selepas 12 ayunnan. (TP4)
3. Aidil melepaskan sebiji bola dari suatu ketinggian H cm dari lantai. Selepas lantunan
pertama, bola itu mencapai suatu ketinggian H1 cm, dengan keadaan H1 = 0.8H.
selepas lantunan kedua, bola itu mencapai suatu ketinggian H2 cm, dengan keadaan
H2 = 0.8H1. bola terus melantun secara ini sehingga ia berhenti.
Diberi H = 200 cm, cari
a) bilangan lantunan apabila ketinggian maksimum bola itu dari lantai adalah daripada
50 cm untuk kali pertama.
b) jumlah jarak, dalam cm yang dilalui oleh bola itu sehingga ia berhenti. (TP5)
Rujuk Buku Teks: Latih Diri 5.9, m/s 149 (Soalan 1-2 )
Latihan intensif 5.2 m/s 149 ( soalan 4-6)
Latihan pengukuhan m/s ( soalan 6-7)

36
SOALAN TAMBAHAN PELBAGAI ARAS

KESUKARAN
Sila imbas kod QR di bawah bagi mendapatkan soalan tambahan pelbagai aras kesukaran
untuk dicuba.

37
JAWAPAN
Latihan Pengukuhan 1
1 (a) bukan janjang aritmetik (b) janjang aritmetik
2 (a) 5.9 (b) 12
1 T15 = 97
2 n = 20
3 T10 = –6
4 a = 7, d = 4
5 d=5
1 S10 = 20
2 S20 = –1150
177
3 (a) T20 = 2 (b) S10 = 760
4 n=9
1 n = 15
2 (a) n = 22 (b) S5 = 80
JANJANG GEOMETRI
1 (a) janjang geometri (b) janjang geometri
2 (a) janjang geometri (b) janjang geometri
𝑇2 𝑇3 1
3 Oleh sebab = =4, maka luas semibulatan membentuk satu janjang geometri.
𝑇1 𝑇2
1 25
1 (a) 4 (b) (c) 25 ( 4 2 – n )
65 536
2 n=8
9𝑥 2 +12𝑥+4
3 p= 10
4 354 294
5 n = 13 , T13 = 512
6 T8 = 10.6787
2
1 7283
2 n=6
1
3 r =2
4 (a) 43.7989 ( b) 338.3176

38
1
1 (a) 2 (b) 1 7
305 7
2 (a) 999
(b) 15
1 3
3 r = 4,4
4 128
1 n=8
2 (a) 8.23543 (b) 328.7196
3 (a) bilangan lantunan ialah 7 (b) 1800

39
PENGHARGAAN
PENASIHAT
Hajah Rahimah binti Mohamed Timbalan Pengarah Pendidikan

(Sektor Pembelajaran)
Anas bin Mohammad Suffian Ketua Penolong Pengarah Kanan
Ahmad Rezauddin bin Hussein Ketua Penolong Pengarah
PENYELARAS
Khairul Farez bin Nahrawi Penolong Pengarah
PENGGUBAL
1. Noranita binti Mohd Said SMK Bukit Jana, Kamunting

2. Muhammad Fazdhly bin Abdul Muttalib SMK Doktor Megat Khas, Ipoh
3. Ahmad Zabidi bin Zulkifli SMK RLKT Lasah, Sungai Siput (U)
4. Amiruddin bin Moksin SMK Seri Perak, Teluk Intan
5. Catherine Kho Ching Yuen SMK Seri Manjung, Seri Manjung
6. Chai Pei Yin SMK Malim Nawar, Malim Nawar
7. Halipah binti Ayet SMK Tarcisian Convent, Ipoh
8. Kalthom binti Fa'at SMK Kg Dato' Seri Kamaruddin,
Seri Manjung
9. Lew Yeng Yeng SMK Kampung Jambu, Taiping
10. Mohd Rashidi bin Ahmad SMK Batu Empat, Gerik
11. Noorul Huda binti Mohd Hashim SMK Taman Tasik, Taiping
12. Nor Fadzilah binti Ahmad SMK Alang Iskandar, Bagan Serai
13. Nurnasimah binti Shafain SMK Muhibbah, Sungai Siput (U)
14. Sakinah binti Omar SMK Wira Jaya, Ipoh

40

Modul #Learning@Home - MT Ting 4 Bab 5 (Guru)

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Modul #Learning@Home - MT Ting 4 Bab 5 (Guru)

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

SEKTOR PEMBELAJARAN

JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PERAK

PANDUAN PENGGUNAAN MODUL

2. Objektif penyediaan modul adalah untuk membantu guru-guru melaksanakan

3. Bahan yang terdapat di dalam modul adalah selaras dengan Rancangan

6. Soalan latihan yang disediakan tidak kesemuanya menepati format SPM

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

1 Mempamerkan pengetahuan asas tentang janjang.

2 Mempamerkan kefahaman tentang janjang aritmetik dan janjang geometri.

Mengaplikasikan kefahaman tentang janjang aritmetik dan janjang geometri

Penyataan Tahap Penguasaan Umum KSSM Matematik Tambahan

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Janjang aritmetik ialah suatu jujukan nombor dengan setiap sebutan

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

(a) –21 , x , –7 (b) 2, x , 2 – 8

(b) log10 x , log10 x2 , log10 x3 , . . .

2 Cari nilai x bagi setiap janjang aritmetik berikut. (TP3)

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

5 Diberi Tn = 3 + 5n. Cari beza sepunya. (TP4)

Rujuk Buku Teks: Latih Diri 5.2, m/s 132 (Soalan 1)

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Standard Kandungan & Standard Pembelajaran

MENERBITKAN RUMUS HASIL TAMBAH n SEBUTAN PERTAMA, Sn , BAGI

Bagi suatu janjang aritmetik, a , a + d, a+ 2d, . . . . . , a + (n – 2)d , a + (n – 1)d

Sn = a + [a + d] + [a + 2d] . . . . . . + [a + (n – 2)d] + [a + (n – 1)d] - - - -①

Sn = [a + (n – 1)d] + [a + (n – 2)d] + [a + (n – 3)d] . . . . . + [a + d] + a - - - -②

Kesemua terdapat n kali {2a + (n – 1)d}

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

T13 = 1261 – 1110 S15 = 2570 – 305

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

2. Cari hasil tambah bagi janjang aritmetik 9, 2, –5, . . . . . . . –124.

Rujuk Buku Teks: Latih Diri 5.3, m/s 136 (Soalan 1 – 2)

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

MENYELESAIKAN MASALAH JANJANG ARITMETIK

Membuat Refleksi Melaksanakan Strategi

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

1 Alisa membuat sebiji kek semasa PKP.

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Tinggi setiap mangkuk ialah 8 cm. Apabila mangkuk ditindihkan, ketinggian

Rujuk Buku Teks: Latih Diri 5.4, m/s 138 (Soalan 1 – 2)

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Standard Kandungan & Standard Pembelajaran

Janjang geometri ( JG ) ialah suatu jujukan nombor dengan setiap sebutan

Cuba perhatikan contoh jujukan nombor berikut :

3, 6, 12, 24, 48 ... ... ... ...

Bagaimanakah jujukan nombor ini terbentuk?

Jujukan nombor di atas dibentuk dengan mendarab satu

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

**https://youtu.be/jU6JTdhHVuI – video of the graph JA dan JG

T1 : sebutan pertama Tn : sebutan ke-n

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

0.2, 0.1, 0.05, 0.025 ... ...

𝑇𝑛+1 𝑇𝑛+2 𝑇2 0.1 𝑇2

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Rujuk Buku Teks: Latih Diri 5.5, m/s 141 (Soalan 1 – 3)

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Sebutan ke-n satu janjang geometri boleh diwakili oleh

AWAS KESILAPAN UMUM :

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Jabatan Pendidikan Negeri Perak

Jabatan Pendidikan Negeri Perak