(RPP)
Kompetensi Inti
KI-3 Memahami, menerapkan, menganalisis pengetahuan faktual, konseptual, prosedural
berdasarkan rasa ingintahunya tentang ilmu pengetahuan, teknologi, seni, budaya, dan
humaniora dengan wawasan kemanusiaan, kebangsaan, kenegaraan, dan peradaban terkait
penyebab fenomena dan kejadian, serta menerapkan pengetahuan prosedural pada bidang
kajian yang spesifik sesuai dengan bakat dan minatnya untuk memecahkan masalah.
KI-4 Mengolah, menalar, dan menyaji dalam ranah konkret dan ranah abstrak terkait dengan
pengem-bangan dari yang dipelajarinya di sekolah secara mandiri, dan mampu
menggunakan metoda sesuai kaidah keilmuan.
B. Tujuan Pembelajaran
KI 3 : Setelah proses pembelajaran ini, siswa:
Mampu membaca teks dua paragraph aksara Jawa.
Menemukan sandhangan mandaswara dalam bentuk teks dua paragraph aksara
Jawa.
Mengetahui kaidah aksara Jawa dalam dua paragraph yang menggunakan
sandhangan mandaswara.
KI 4 : Setelah proses pembelajaran ini, siswa:
Mampu menulis sandhangan mandaswara
Mampu menulis dua paragraph berhuruf Jawa yang menngunakan sandhangan
mandaswara.
C. Materi Pembelajaran
D. Metode Pembelajaran
F. Sumber Belajar
1. Widaryatmo, Gandung dkk. 2013. Prigel Basa Jawa Jilid 1. Jakarta: Erlangga
2. Setyadi, Dwi Bambang Putut. 2015. Baud Basa Jawa. Klaten : Intan Pariwara.
F. Langkah-Langkah Pembelajaran
Pertemuan I
Pertemuan 2
b. Penilaian Keterampilan
1. Teknik : Kinerja
2. Bentuk : Praktik dan tes tulis ketrampilan
3. Instrumen :
Wacanen paragraf aksara Jawa kang ko gawe!
Mandaswara yaiku swara manda-manda antarane vokal loro ning dudu diftong (y & w)
Tuladhane : gua = guw
gawea = g[wy
mlakua = mLkuw
Ing piwulangan iki siswa bakal maca lan nulis wacana perangane rong pada kanthi nggunakake
aksara Jawa kang ngemot sandhangan mandaswara.
Kunci Jawaban.
Wanci lingsir kilen Pandhawa sami aningali mengsah dhateng ratanipun Karna sampun dumugi
tengahing peperangan, anglancangi balanipun. Bala Kurawa sami anututi manengah.
Prabu Kresna enggal dhawuh dhateng Arjuna, kapurih enggal nitih rata amethukaken peranganipun
Karna. Lajeng Raden Arjuna enggal nitih rata ingkang ngusiri Prabu Kresna.
2. Gawea wacana kanthi tema omah adat Jawa nggunakake aksara Jawa kang ngemot sandhangan
mandaswara rong paragraf wae!
LAMPIRAN III
MEDIA AJAR
Wanci lingsir kilen Pandhawa sami aningali mengsah dhateng ratanipun Karna sampun dumugi
tengahing peperangan, anglancangi balanipun. Bala Kurawa sami anututi manengah.
Prabu Kresna enggal dhawuh dhateng Arjuna, kapurih enggal nitih rata amethukaken peranganipun
Karna. Lajeng Raden Arjuna enggal nitih rata ingkang ngusiri Prabu Kresna. Bala Pandhawa sarta Bala
Kurawa sami nyuraki saking katebihan kemawon. Wondene ingkang perang namung senapatinipun kemawon,
sami satunggal, inggih punika dipunwastani “Perang Karna Tandhing”. Mila dipunwastani makaten, den
warnanipun kembar kaliyan raden Janaka. Sami bagusipun, kendel sarta kekiyatanipun inggih sami, tuwin
kasektianipun. Dhasar sedherekipun piyambak tunggal ibu sanes bapa. Amung pasemonipun ingkang benten
Prabu Karna semu ladak, Raden Janaka semu luruh sami gadhah jemparing peparinganipun dewa. Prabu Karna
jemparinganipun nami Wijayadanu. Raden Janaka utawa Dananjaya jemparingipun wonten kalih ingkang
satunggal nami Sarotama dene satunggalipun nami Pasopati.
Wondene ingkang dados kusiripun inggih sami Ratu Ageng, Prabu Salya saha Prabu Kresna. Mila para
dewa sarta para widadari saha Pandhawa sarta Kurawa sami aningali perangipun satriya kekalih suwaunipun
nggadhah panegman yen pejaha salah satunggal mboten badhe dipuntingali. Karna kaliyan Arjuna lajeng sami
ngagem kasekten. Ratunipun sami ubeng-ubengan sami lepas linepasan jemparing. Prabu Karna amenthang
gendhewa sarta anginceng jemparinganipun. Nunten kasaru wonten sawer dhateng ngarsanipun cumlorot
saking ngawang-ngawang anggenipun anglangkupi saged wicanten kados tiyang anama “Ardawalika”.
Ingkang matur dhateng Karna “yen badhe males ukum dhateng Arjuna”, Karna lajeng amangsuli : sakarepmu
ing kana anggonmu arep mateni si Janaka aku ora nyebut marang kowe!
Raden Janaka enggal nyadhak jemapring lajeng kalepasaken sawer aradwalika kenging lajeng dhawah
wonten siti. Prabu Karna anggenipun nginceng jemparin wau dipunangkah jangganipun Raden Janaka. Prabu
Salya sumerep yen pangincenganipun Prabu Karna badhe nemahi bilahi lajeng gonjing Janaka mila nunten
talinipun kapaldipun tarik, ratanipun kepara radi menginggil kenging makuthanipun Raden Janaka.
Karna sanget ing getunipun dene Raden Janaka boten kenging jangganipun sebab punika
dipundamel kusiripun. Prabu Karna nunten nyandhak jemparinganipun Wijayadanu sarta kawawas
ingkang dipun angkah ucukipun jemparing ngengingi gulunipun Raden Arjuna ngantos tatas. Raden
Karna, lajeng tatas sukunipun sadaya. Kalih-kalihipun sami amawas jemparing Pasopati sarta
jemparing Wijayadanu nangin karumiyin rden Prabu Kresna jangganipun dhawah ing rata. Bala
Pandhawa sorak gumuruh Kurawa sami mundur amargi kasaput ing dalu.
LAMPIRAN IV
Teknik
No. KD Materi Indikator Instrumen
Penilaian
3.5 Mengidentifika Sandhang 1. Menemukan isi Baca dan 1. Ing
si kaidah an Tulis piwulangan iki
pokok yang
penulisan Mandaswa siswa bakal bisa
aksara Jawa ra terkandung dalam nemtokake
dalam 2 (dua) sandhangan
dua paragraf
paragraf mandaswara kang
yang aksara Jawa. ana ing wacana
menggunakan aksara Jawa.
2. Mampu berdikusi
sandhangan kaidah membaca 2. W
mandaswara. enehana
aksara Jawa
garis
dalam dua ngisor
ing
paragraph yang
sandhan
menggunakan gan
mandas
sandhangan
wara
mandaswa kang ana
ing
wacana!
Keterangan :
1. Bisa menulis paragraf beraksara Jawa yang memuat sandhangan mandaswara. =
Nilai 4
2. Bisa membaca paragraf beraksara Jawa yang memuat sandhangan mandaswara. =
Nilai 3
3. Bisa mengidentifikasi paragraf beraksara Jawa yang memuat sandhangan mandaswara.
= Nilai 2
4. Bisa menyebutkan sandhangan mandaswara = Nilai 1
5. Tidak bisa menyebutkan sandhangan mandaswara = Nilai 0
Pedoman Peskoran: