Anda di halaman 1dari 6

Gegladhen

Basa Jawa
Kanggo Siswa SMP/MTs Kelas VIII
Semester Genap

2
Adhedhasar Pergub Jatim No. 19 Taun 2014
Muatan Lokal Bahasa Daerah Provinsi Jawa Timur lan KTSP 2013

Nama Lengkap : ..............................................................................

Kelas/No.Absen : ..............................................................................

Sekolah : ..............................................................................

”Gegladhen Basa Jawa 2” Kelas VIII SMP/MTs - SEMESTER GENAP 1


PERLU DINGERTENI

Piwulangan Basa Jawa iku mujudake piwulangan kanggo:


- nggegulang rasa pangrasa;
- nyinau pengetrapane unggah-ungguh basa kang bener;
- ngulinakake tumindak becik manut tata krama;
- nguri-uri sarta ngrembakake basa, sastra, lan budaya Jawa.

SESANTI

Luhuring budaya ambangun kapribaden bangsa.

PEPELING

Senajan wong manca, yen gelem rekadaya sinau basa Jawa


iya bisa basa Jawa.

Kosok baline

Senajan wong Jawa, yen ora gelem nyinau basane dhewe


wekasane malah ngisin-isini.

2 ”Gegladhen Basa Jawa 2” Kelas VIII SMP/MTs - SEMESTER GENAP


RACIKAN ISI

RACIKAN ISI ......................................................................................................................................................... 3


Wulangan 1 LAYANG KIRIMAN ............................................................................................................. 4
1. Pasinaon 1: Jinis-jinise Layang Kiriman ...................................................................... 4
2. Pasinaon 2: Struktur Teks jroning Layang Kiriman .................................................. 7
3. Pasinaon 3: Ngidhentifikasi Layang Kiriman ........................................................... 11
4. Pasinaon 4: Unsur Basa jroning Layang Kiriman .................................................... 20
5. Pasinaon 5: Teknik lan Paugeran Nulis Layang ...................................................... 23
Pandadaran Padinan 1 (Penilaian Harian 1) .............................................................................................. 24

Wulangan 2 TEMBANG MACAPAT ............................................................................................................ 29


1. Pasinaon 6: Paugeran lan Watake Tembang Macapat ......................................... 29
2. Pasinaon 7: Isi lan Amanat jroning Tembang Macapat ...................................... 30
Pandadaran Padinan 2 (Penilaian Harian 2) .............................................................................................. 37

Wulangan 3 NULIS AKSARA JAWA ........................................................................................................ 41


1. Pasinaon 8: Aksara Murda lan Aksara Swara ...................................................... 41
2. Pasinaon 9: Pugeran Panulisane Aksara Murda .................................................. 43
3. Pasinaon 10: Pugeran Panulisane Aksara Swara .................................................... 45
4. Pasinaon 11: Maca Paragraf Tulisan Aksara Jawa .................................................. 47
Pandadaran Padinan 3 (Penilaian Harian 3) .............................................................................................. 51
Pandadaran Akhir (Penilaian Akhir Tahun) ............................................................................................... 55

”Gegladhen Basa Jawa 2” Kelas VIII SMP/MTs - SEMESTER GENAP 3


1 Layang Kiriman

Pasinaon 1 (Pembelajaran ke-1)

1. Jinis-jinise Layang Kiriman


Adhedhasar tujuwan lan kanggone, jinise layang iku diperang dadi telu, yaiku:
a. Layang pribadi, yaiku layang sing digunakake kanggo
kaperluan pribadi kang katujokake marang pribadi,
upamane kanggo kanca utawa keluwarga. Formate layang
pribadi iki bebas, ora ana katemtuwan baku. Basa sing
digunakake bebas, nanging ya isih kudu netepi tata krama.
b. Layang resmi, yaiku layang sing digunakake kanggo
kaperluwan resmi. Upamane layang saka pribadi
katujokake kanggo instansi/lembaga (kayata: lamaran
kerja, layang ijin ora mlebu, undhangan, lsp.) utawa layang
saka instansi/lembaga kang katujokake kanggo pribadi
(kayata: wara-wara, layang dol tinuku, layang gadhen,
layang prajanjen, lsp.). Basa sing digunakake kudu basa
resmi. Layang resmi iki senajan ora nggunakake kop lan
stempel saka instansi/lembaga ora apa-apa.
c. Layang dhines, yaiku sawijine layang resmi sing digunakake kanggo kaperluwan dhines kantor /
instansi/lembaga pemerintahan sing kudu nggunakake format kang baku. Layang dhines kudu
nggunakake kop instansi/lembaga sarta nggunakake stempel saka instansi/lembaga sing nggawe layang.
Kejaba saka kuwi uga dibutuhake anane nomer layang sarta lampiran (menawa pancen mbutuhake
lampiran). Basa sing digunakake kudu basa resmi lan baku. Tuladhane layang dhines yaiku: layang
dhawuh (surat perintah tugas), layang kekancingan (surat keputusan), lan layang sing digunakake
sesambungan antarane instansi/lembaga pemerintahan siji karo instansi/lembaga liyane.

Bedane layang: pribadi, resmi, lan dhines

- Layang pribadi: isine kanggo keperluan pribadi katujokake marang dhiri pribadi.
- Layang resmi: isine masalah resmi saka dhiri pribadi marang intansi/lembaga utawa masalah
resmi saka instansi/lembaga katujokake marang dhiri pribadi.
- Layang dhines: isine masalah resmi saka instansi/lembaga katujokake marang instansi/lembaga
kanthi aturan kang baku.

4 ”Gegladhen Basa Jawa 2” Kelas VIII SMP/MTs - SEMESTER GENAP


Jroning piwulangan iki ora arep ngrembug saben jinis layang kaya sing wis diandharake ing ngarep.
Dene sing arep diandharake ing kene mung jinise layang sing isih kerep lan lumrah digunakake dening
masyarakat kanthi basa Jawa. Layang sing isih kerep lan lumrah digunakake dening masyarakat kanthi
nggunakake basa Jawa yaiku: layang pribadi kang awujud kiriman , layang ulem, layang lelayu, lan layang
kitir.
a. Layang kiriman (layang iber-iber), mujudake layang kiriman sing sipate pribadi kang ditujokake
marang dhiri pribadi (asale saka dhiri pribadi) nanging rakitane jangkep.
Upamane layang kang katujokake kanggo kanca, kanggo Bapak lan Ibu, kanggo sedulur, lan
sapanunggalane.
b. Layang ulem, mujudake layang kiriman sing isine undhangane wong arep duwe gawe (khajatan).
Upamane undhangane wong duwe gawe: mantu, sunatan, ulang taun, tingkeban, gendhuren, lan
sapinunggalane).
c. Layang lelayu, mujudake layang kiriman sing isine ngenani aweh kabar kesripahan utawa menehi
kabar marang wong-wong sing kudu diwenehi weruh menawa ana keluwargane sing kepaten (seda
utawa tilar donya).
d. Layang kitir, mujudake layang kiriman utawa kabar sing isine padhet, ringkes, lan cekak aos sing
lumrahe mung ditulis ing kertas/lembaran cilik saknemune banjur diwenehake marang pawongan sing
dituju. Upamane telegram, kertas memo, cathetan sing ditulis ing kertas/lembaran cilik saknemuni
banjur diwenehake marang pawongan sing dituju.

Gladhen Pasinaon 1
Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki!
1. Sebutna jinise layang adhedhasar tujuwan lan kanggone!
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
2. Apa sing diarani layang pribadi?
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
3. Apa sing diarani laang resmi?
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
4. Apa sing diarani layang dhines?
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
5. Jelasna apa sing mbedakne layang resmi karo layang dhines!
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

”Gegladhen Basa Jawa 2” Kelas VIII SMP/MTs - SEMESTER GENAP 5


6. Jelasna beda-bedane basa sing digunakake jroning: layang pribadi, layang resmi, lan layang dhines!
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
7. Apa sing diarani layang iber-iber?
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
8. Apa gunane layang ulem?
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
9. Apa isine layang lelayu?
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
10. Apa sing diarani layang kitir?
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

6 ”Gegladhen Basa Jawa 2” Kelas VIII SMP/MTs - SEMESTER GENAP

Anda mungkin juga menyukai