Bab 8 - Sukatan Serakan Data Tak Terkumpul

Modul by: Sir Fakhri Math & Sir K
Bab 8
Sukatan Serakan
Data
Tak Terkumpul
Scan QR Code
untuk video penerangan lengkap
Revisi Topikal KSSM Matematik Tingkatan 4
Scan QR Code 115

8.1: Serakan
A Jawab soalan yang berkaitan dengan nilai beza berikut: SP 8.1.1 [TP1]
Contoh: Contoh:
Jadual menunjukkan umur bagi 18 orang Plot titik menunjukkan markah yang
penumpang yang sedang berada di dalam bas diperoleh 14 orang pelajar dalam satu kuiz
persiaran. Hitung beza umur penumpang. atas talian. Hitung beza markah terendah dan
tertinggi.
16 20 33 15 40 18 24 23 20
37 39 42 17 29 16 33 45 30
Terkecil
Terbesar
Jawapan: Terkecil
Beza = Nilai Terbesar – Nilai Terkecil Terbesar
45 – 15 = 30 tahun Jawapan:
8 – 4 = 4 markah
1. Jadual menunjukkan jisim bagi 24 murid 2. Jadual menunjukkan bilangan buku yang
tahun 1. Hitung beza jisim. dibaca seminggu oleh 16 pelajar lelaki 5
Mekar. Hitung beza bilangan buku.
24 27 31 18 20 19 22 23
30 26 25 25 20 29 19 35 4 2 2 1 0 3 8 1
22 31 27 20 24 19 28 27 5 3 3 4 4 7 6 0
Jawapan: Jawapan:
3. Plot titik menunjukkan jumlah wang saku 4. Plot titik menunjukkan panjang bagi
yang di bawa oleh 20 orang murid ke beberapa utas tali yang terdapat dalam
sekolah. Hitung beza jumlah wang saku sebuah beg. Hitung beza panjang tali
pelajar dalam RM. dalam cm.
Jawapan: Jawapan:
5. Jadual menunjukkan jumlah bil elektrik 6. Jumlah perbelanjaan petrol sebulan bagi
bagi 21 buah rumah. beberapa keluarga dicatatkan seperti
berikut dalam jadual berikut,
23 20 25 67 98 24 43
31 50 32 47 76 18 44 240 150 400 315 200 370
81 p 35 22 21 42 55 140 330 290 240 180 250
Hitung beza minimum jumlah bil elektrik Jumlah perbelanjaan petrol boleh diwakili
sekiranya p ialah jumlah bil elektrik dalam bentuk P ≤ Petrol (RM) ≤ Q.
terendah yang dicatatkan. Nyatakan nilai P dan Q serta hitung beza
jumlah perbelanjaan petrol dalam RM.
Jawapan:
Jawapan:
Scan QR Code 116

B Lukis plot batang-dan daun berdasarkan setiap set berikut dan jawab soalan yang diberikan:
SP 8.1.2 [TP2 & TP3]
Contoh:
Data di bawah menunjukkan jarak, dalam km, dari rumah ke sekolah bagi murid-murid dari
kelas 5 Mumtaz dan 5 Najah.
5 Mumtaz 5 Najah
14 10 24 23 19 12 32 20 31 24 6 8 24 21 16 19
5 21 20 8 12 14 22 6 22 25 3 17 21 22 30 17
4 18 19 16 25 13 11 7 14 15 32 5 18 25 20 20
(a) Data manakah yang menunjukkan serakan yang lebih besar?
(b) Berikan komen anda berkenaan taburan jarak dari rumah ke sekolah bagi dua kumpulan
murid ini.
Jawapan:
Plot batang-dan-daun
5 Mumtaz 5 Najah
8 7 6 5 4 0 3 5 6 8
9 9 8 6 4 4 3 2 2 1 0 1 4 5 6 7 7 8 9
5 4 3 2 1 0 0 2 0 0 1 1 2 2 4 4 5 5
2 3 0 1 2
Kekunci: 4 | 0 | 3 bermakna 4 km bagi murid 5 Mumtaz dan 3 km bagi murid 5 Najah.
(a) Beza 5 Mumtaz = 32 – 4 = 28km

Tips: Beza tinggi → Serakan tinggi
Beza 5 Najah = 32 – 3 = 29km
Serakan 5 Najah lebih besar kerana beza lebih besar.
(b) Secara umumnya, jarak dari rumah ke sekolah bagi murid 5 Najah adalah lebih jauh
berbanding murid 5 Mumtaz kerana kebanyakan cerapan tertumpu pada bahagian bawah
plot.
1. Data di bawah menunjukkan markah ujian Matematik bagi sekumpulan murid lelaki dan
murid perempuan dari kelas 5 Abu Bakar.
Lelaki Perempuan
73 93 64 79 81 74 98 65 84 70 65 85 85 90 73 90
60 75 61 75 81 86 78 87 73 72 84 61 92 86 87 89

(b) Berikan komen anda berkenaan dengan pencapaian murid dalam ujian tersebut.
Kumpulan manakah yang mempunyai pencapaian yang lebih baik?
Jawapan:
Lelaki Perempuan
Kekunci:
(a)
(b)
Scan QR Code 117

2. Data di bawah menunjukkan umur 18 orang peserta terawal yang hadir ke dua ujibakat
berbeza.
Ujibakat Program Nyanyian Ujibakat Program Lakonan
21 34 45 25 28 53 20 52 61 38 43 35 41 33 51 20 64 23
34 27 46 33 22 21 32 60 53 24 35 41 33 40 32 53 20 65
(b) Berikan komen anda berkenaan taburan umur peserta yang hadir dalam kedua-dua
ujibakat tersebut.
Jawapan:
Ujibakat Program Nyanyian Ujiabakat Program Lakonan
Kekunci:
(a)
(b)
3. Data di bawah menunjukkan jisim murid bagi dua kelas berbeza iaitu kelas 4 UKM dan 4
UPM.
Kelas 4 UKM Kelas 4 UPM
73 64 90 76 83 77 53 51 80 40 65 84 92 58
44 75 67 75 67 55 45 74 52 64 93 65 58 59
80 75 44 58 44 69 90 77 63 52 92 56 66 43
94 83 59 90 85 86 76 60 83 40 54 84 82 73
(a) Data manakah yang menunjukkan serakan yang lebih kecil?
(b) Pelajar dengan jisim melebihi 70kg perlu dilibatkan dengan program kawalan berat
badan. Kelas manakah yang akan mempunyai lebih ramai peserta dalam program
tersebut?
Jawapan:
Kelas 4 UKM Kelas 4 UPM
Kekunci:
(a)
(b)
Scan QR Code 118

C Lukis dua plot titik menggunakan skala yang sama berdasarkan setiap set berikut dan jawab
soalan yang diberikan: SP 8.1.2 [TP2 & TP3]
Contoh:
Data di bawah menunjukkan jumlah wang saku, dalam RM, yang dibawa oleh murid lelaki
dan murid perempuan bagi kelas 4 Intelek.
Murid Lelaki Murid Perempuan
2.50 5.00 5.00 3.50 4.00 4.50 6.00 4.50 5.00 3.50
2.00 4.00 3.00 4.00 6.00 5.00 3.00 3.00 3.00 5.00
6.00 4.00 5.00 3.00 5.50 4.00 5.00 5.00 5.50 5.50
(b) Secara umumnya, kumpulan murid yang manakah yang membawa lebih wang saku ke
sekolah?
Jawapan:
Plot titik
(a) Beza murid lelaki = 6 – 2 = RM4

Beza murid perempuan = 6 – 3 = RM3
Serakan murid perempuan lebih kecil kerana beza lebih kecil.
(b) Secara umumnya, kumpulan murid perempuan yang membawa lebih wang saku ke
sekolah kerana kebanyakan cerapan tertumpu pada bahagian kanan plot titik.
1. Data di bawah menunjukkan bilangan pen yang dibawa oleh sekumpulan pelajar tingkatan
1 dan tingkatan 2 di dalam kotak pensel mereka pada suatu hari tertentu.
Tingkatan 1 Tingkatan 2
2 5 3 4 2 5 3 3 4 4 1 3 2 5 1 3 2 5 4 2
4 2 4 3 2 5 5 3 5 4 4 1 2 4 1 5 3 2 3 2
(b) Secara umumnya, pelajar tingkatan berapakah yang membawa lebih pen ke sekolah?
Jawapan:
Plot titik
(a)
(b)
Scan QR Code 119

2. Data di bawah menunjukkan saiz kasut yang dipakai oleh pekerja-pekerja kilang simen
dan kilang bata di kawasan Chuping.
Kilang simen Kilang bata
8.0 9.0 8.5 8.5 11.0 7.5 8.0 10.5 9.0 7.0 10.5 11.0
7.5 9.0 6.0 8.0 10.0 11.0 8.0 11.0 6.0 9.0 10.0 6.0
8.5 8.0 10.0 6.5 11.5 11.0 10.5 10.0 7.0 10.5 9.0 10.5
8.5 11.5 8.5 10.0 8.0 6.5 7.0 12.0 10.5 11.0 11.0 9.0
(b) Jika diberi bahawa saiz kasut yang lebih besar adalah lebih mahal, maka tentukan kilang
manakah yang perlu lebih berbelanja untuk menyediakan kasut kepada semua
pekerjanya?
Jawapan:
Plot titik
(a)
(b)
3. Data di bawah menunjukkan markah kerja kursus Prinsip Perakaunan yang diterima oleh
murid-murid dari kelas A dan kelas B.
Kelas A Kelas B
32 36 39 29 35 36 39 30 28 32 37 30 38 26 34 30
36 34 26 35 28 37 36 30 31 36 25 40 34 37 30 26
36 34 37 35 37 30 36 39 31 31 28 26 30 32 36 30

(b) Kelas yang secara umumnya berjaya mencatatkan pencapaian yang lebih baik akan diberi
hadiah oleh tuan pengetua. Kelas manakah yang akan menerima hadiah tersebut?
Jawapan:
Plot titik
(a)
(b)
Scan QR Code 120

8.2: Sukatan Serakan

NOTA:
 Julat = Cerapan terbesar – Cerapan terkecil.
}
 Median = Cerapan yang berada di tengah-tengah.
Bagi  – , senarai data
1
 Kuartil 1, Q1 = Cerapan ke – (4 × Bilangan data, 𝑁) PERLU disusun dengan
tertib menaik atau
3
 Kuartil 3, Q3 = Cerapan ke – (4 × Bilangan data, 𝑁) menurun terlebih dahulu
 Julat antara Kuartil = Q3 – Q1

∑𝑥 Jika ada nilai ekstrem atau pencilan
 Min, 𝑥̅ = 𝑁 → Gunakan JULAT ANTARA KUARTIL
∑ 𝑥2 ∑(𝑥−𝑥̅ )2
 Varians, 𝜎 2 = 𝑁
− 𝑥̅ 2 atau 𝜎 2 = 𝑁
∑ 𝑥2 ∑(𝑥−𝑥̅ )2
 Sisihan Piawai, 𝜎 = √Varians = √ − 𝑥̅ 2 atau 𝜎 = √
𝑁 𝑁
Untuk membanding dua set data

→ Gunakan SISIHAN PIAWAI
A Tentukan julat bagi setiap set data berikut: SP 8.2.1 [TP2]

Contoh: 1. 20, 21, 24, 18, 19, 17, 16, 20, 27, 21
13, 14, 8, 10, 16, 17, 9, 12
Terkecil Terbesar
Julat = Cerapan Terbesar – Cerapan Terkecil

Julat = 17 – 8
=9
2. 4, 6, 15, 13, 10, 5, 8, 11, 12, 17 3. 43, 40, 41, 42, 42, 45, 47, 43
4. 2.9, 2.4, 2.7, 2.1, 1.9, 1.8, 2.3, 2.2 5. 11.3, 11.1, 11.7, 10.8, 11.0, 11.4, 10.9
6. 3, 4, 4, 7, 6, 4, p, 8, 5, 5, 6, q, 6, 6
Diberi bahawa q ialah nilai cerapan terbesar manakala p ialah nilai cerapan terkecil dalam
set data di atas. Hitung julat minimum yang mungkin berlaku.
Scan QR Code 121

B Tentukan julat bagi setiap jadual kekerapan berikut: SP 8.2.1 [TP2]

Contoh: Terkecil Terbesar
Markah 5 6 7 8 9 10 Julat = Cerapan Terbesar – Cerapan Terkecil

Bil. Murid 2 5 7 4 4 1 Julat = 10 – 5
=5
Tips: Untuk pengiraan julat,
nilai kekerapan diabaikan.
1. 2.
Skor 11 12 13 14 15 16 Bil. Buku Dibaca 1 2 3 4 5
Bil. Pelajar 4 3 8 6 5 5 Bil. Pelajar 3 8 9 10 2
3. 4.
Jumlah Kemenangan 0 1 2 3 Wang saku (RM) 4 5 6 7 8
Bil. Pasukan 2 5 3 6 Bil. Pelajar 9 8 4 5 2
C Tentukan julat antara kuartil bagi setiap set data berikut: SP 8.2.1 [TP2]
Contoh: Contoh:
12, 11, 14, 15, 15, 10, 11 8, 4, 6, 7, 5, 5, 4, 9
Susun tertib menaik: Susun tertib menaik:

10, 11, 11, 12, 14, 15, 15 4, 4, 5, 5, 6, 7, 8, 9
4+5 7+8
Q1 Median Q3 Q1 = = 4.5 Median Q3 = = 7.5
2 2
Julat antara kuartil = Q3 – Q1 Julat antara kuartil = Q3 – Q1

= 15 – 11 = 7.5 – 4.5
=4 =3
1. 9, 12, 15, 14, 10, 9, 10 2. 1, 4, 5, 2, 2, 2, 3, 1, 5, 4, 1, 3
3. 24, 25, 27, 23, 26, 24, 25, 22, 28 4. 1.6, 1.7, 2.1, 2.0, 1.7, 1.9
Scan QR Code 122

D Tentukan julat antara kuartil bagi setiap jadual kekerapan berikut: SP 8.2.1 [TP2]
Contoh:
Skor 2 3 4 5 6 7
Bil. Murid 3 + 5 + 6 + 8 + 4 + 2
Kekerapan Longgokan 3 8 14 22 26 28
Cerapan C1 – C3 C4 – C8 C9 – C14 C15 – C22 C23 – C26 C27 – C28
1 Cerapan ke-7 berada Cerapan ke-21

Q1 = Cerapan ke – ( × 28) di sini. Baca skor 3 berada di sini. Baca
4
= Cerapan ke – 7 sebagai Q1 skor 5 sebagai Q3
Q1 = 3
3
Q3 = Cerapan ke – (4 × 28)
= Cerapan ke – 21
Q3 = 5
Julat antara kuartil = Q3 – Q1

=5–3
=2
1. 2.
Skor 5 6 7 8 9 10 Jumlah Gol 1 2 3 4 5 6
Bil. Pelajar 2 3 6 10 5 2 Bil. Pemain 4 7 6 4 2 1
3. 4.
Wang Saku (RM) 3 4 5 6 7 8 Jejari (cm) 7 8 9 10 11
Bil. Murid 4 5 11 6 8 2 Bil. Silinder 3 3 7 6 5
5. 6.
Umur (tahun) 21 22 23 24 25 Masa (Minit) 50 51 52 53 54
Bil. Penduduk 12 14 20 17 13 Bil. Pemain 15 14 18 25 12
Scan QR Code 123

E Hitung varians dan sisihan piawai bagi setiap set data berikut: SP 8.2.1 [TP2]
Contoh: Contoh:
3, 4, 7, 5, 6, 12, 8 12, 10, 3, 8, 9
∑𝑥 3+4+7+5+6+12+8 ∑𝑥 12+10+3+8+9
 Hitung min, 𝑥̅ = 𝑁
= 7
 Hitung min, 𝑥̅ = 𝑁
= 5
45 42
= =
7 5
= 6.43 = 8.4
∑ 𝑥2 ∑ 𝑥2
 Hitung varians, 𝜎 2 = − 𝑥̅ 2  Hitung varians, 𝜎 2 = 𝑁
− 𝑥̅ 2
𝑁
32 + 42 + 72 + 52 + 62 + 122 + 82 122 + 102 + 32 + 82 + 92
= − 6.432 = − 8.42
7 5
= 7.6551 = 9.04
 Hitung sisihan piawai, 𝜎 = √varians  Hitung sisihan piawai, 𝜎 = √varians

= √7.6551 = √9.04
= 2.7668 = 3.0067
1. 5, 6, 7, 7, 3, 4 2. 21, 24, 26, 19, 18, 27, 21, 20
3. 1.3, 2.5, 1.4, 1.8, 2.7 4. 10.5, 11.0, 10.8, 10.2, 11.3, 12.1
Scan QR Code 124

F Hitung varians dan sisihan piawai bagi setiap jadual kekerapan berikut: SP 8.2.1 [TP2]
Contoh:
Skor 1 2 3 4 5 6
Kekerapan 3 8 9 6 3 1
Hasil tambah
Kekerapan × Skor
∑ 𝑓𝑥 3(1)+8(2)+9(3)+6(4)+3(5)+1(6)
 Hitung min, 𝑥̅ = ∑𝑓
= 3+8+9+6+3+1
91 Hasil tambah Kekerapan
=
30
= 3.03
∑ 𝑓𝑥 2
 Hitung varians, 𝜎 2 = ∑𝑓
− 𝑥̅ 2 Hasil tambah
3(1)2 + 8(2)2 + 9(3)2 + 6(4)2 + 3(5)2 + 1(6)2 Kekerapan × Skor 2
= − 3.032
30
= 1.5858
 Hitung sisihan piawai, 𝜎 = √varians

= √1.5858
= 1.2593
1. 2.
Skor 4 5 6 7 8 9 Skor 16 17 18 19 20
Kekerapan 3 3 4 6 7 3 Bil. Murid 1 3 5 4 1
3. 4.
Bil. Buku 2 3 4 5 6 Diameter (cm) 10 11 12 13 14
Bil. Murid 6 5 3 1 1 Bil. Bola 2 3 7 7 3
5. 6.
Umur (tahun) 12 13 14 15 16 Masa (Jam) 1 2 3 4 5
Bil. Peserta 2 2 8 5 3 Bil. Kereta 3 5 3 6 3
Scan QR Code 125

G Tentukan sukatan serakan yang paling sesuai digunakan sama ada Julat Antara Kuartil atau
Sisihan Piawai. Berikan justifikasi dan hitung nilai tersebut. SP 8.2.2 [TP3]
Contoh:
Berikut ialah set data suhu takat didih bagi 7 jenis cecair kimia yang berbeza.
67, 69, 73, 73, 74, 75, 96

Q1 Median Q3
 Sukatan serakan paling sesuai: Julat Antara Kuartil.

= Q3 – Q1
= 75 – 69
=6
 Justifikasi: Kerana ada data pencilan iaitu 96.
Contoh:
Jadual di bawah menunjukkan skor yang diperoleh dua orang peserta dalam sukan gimnastik,
Siapakah yang lebih konsisten?
Juri 1 Juri 2 Juri 3 Juri 4 Juri 5 Tips: Lebih kecil

Ah Lin 9.5 9.0 8.9 9.3 8.4 sisihan piawai, lebih
Nageshwary 8.9 9.3 9.4 9.0 8.9 konsisten
 Sukatan serakan paling sesuai: Sisihan piawai

 Justifikasi: Kerana ini merupakan data perbandingan antara dua set data.
 Hitung sisihan piawai:
Ah Lin Nageshwary
∑𝑥 9.5+9.0+8.9+9.3+8.4 ∑𝑥 8.9+9.3+9.4+9.0+8.9
min, 𝑥̅ = 𝑁
=
5
= 9.02 min, 𝑥̅ = 𝑁
=
5
= 9.10
∑ 𝑥2 ∑ 𝑥2
Varians, 𝜎 2 = − 𝑥̅ 2 Varians, 𝜎 2 = − 𝑥̅ 2
𝑁 𝑁
9.52 + 9.02 + 8.92 + 9.32 + 8.42 8.92 + 9.32 + 9.42 + 9.02 + 8.92
= − 9.022 = − 9.102
5 5
= 0.1416 = 0.044
Sisihan piawai, 𝜎 = √varians Sisihan piawai, 𝜎 = √varians
= √0.1416 = √0.044
= 0.3763 = 0.2098
 Siapa yang lebih konsisten: Nageshwary lebih konsisten kerana sisihan piawai lebih kecil
1. Berikut ialah set data markah ujian dalam 2. Berikut ialah suatu set data yang
tujuh subjek yang diduduki oleh Aidil. dikumpul oleh sekumpulan pelajar.
60, 62, 65, 68, 70, 71, 100 2, 10, 11, 11, 13, 14, 16, 17
Scan QR Code 126

3. Jadual di bawah menunjukkan jumlah 4. Dalam 4 kali percubaan lari pecut 100m,
elaun dalam RM yang diterima oleh enam Bruce mencatatkan masa 12.5s, 12.7s,
orang staf. 13.0s dan 12.6s. Manakala David pula
mencatatkan masa 12.2s, 13.1s, 12.3s dan
Staf Staf Staf Staf Staf Staf 13.3s. Pelari manakah yang lebih
1 2 3 4 5 6 konsisten?
340 360 410 420 420 800
5. Terdapat dua kumpulan pekerja di sebuah kedai mencuci kereta. Data berikut menunjukkan
masa, dalam minit, yang diambil oleh setiap kumpulan ketika mencuci 5 buah kereta.
Kumpulan manakah yang lebih konsisten?
Kumpulan A Kumpulan B
10, 8, 12, 11, 7 13, 12, 11, 12, 12
6. Jadual menunjukkan markah bagi 5 subjek yang diduduki oleh Badrul dan Bakhtiar.
Pelajar manakah yang lebih konsisten dalam semua subjek?
Bahasa Bahasa
Sejarah Matematik Sains
melayu Inggeris
Badrul 85 79 83 90 87
Bakhtiar 92 71 90 89 88
Scan QR Code 127

H Bina satu plot kotak bagi setiap set data yang berikut: SP 8.2.3 [TP3]
Contoh:
6 1 7 9 2 2 3 5 4
5 5 2 4 4 7 8 8 2
 Susun tertib menaik: 1, 2, 2, 2, 2, 3, 4, 4, 4, 5, 5, 5, 6, 7, 7, 8, 8, 9

 Lengkapkan jadual:
Nilai Minimum Kuartil 1 Median Kuartil 2 Nilai Maksimum
1 2 4.5 7 9
 Bina plot kotak berdasarkan jadual di :
1.
20 28 24 20 20 21 27 27 28 26 20
21 21 23 24 26 28 25 23 24 25 25
2.
41 79 64 65 42 70 52
77 41 75 69 45 75 75
60 64 47 78 69 76 50
69 63 76 45 78 67 54
Scan QR Code 128

I Tafsir dan nyatakan nilai minimum, kuartil pertama, median, kuartil ketiga, nilai maksimum,
julat data dan julat antara kuartil bagi setiap plot kotak berikut. SP 8.2.3 [TP3]
Contoh:
Nilai minimum = 12 Julat data = Nilai maksimum – nilai minimum

Kuartil 1, Q1 = 25 = 70 – 12 = 58
Median = 44 Julat antara kuartil
Kuartil 3, Q3 = 60 = Kuartil 3, Q3 – Kuartil 1, Q1
Nilai maksimum = 70 = 60 – 25 = 35
1.
2.
Scan QR Code 129

NOTA:
Kesan Perubahan Data
Jika diberi set data 8, 9, 11, 12, 12, 14, maka:
i. Julat data = 6
ii. Julat antara kuartil = 3
iii. Varians = 4
iv. Sisihan piawai = 2
 Sekiranya setiap data cerapan ditambah atau ditolak dengan suatu nilai pemalar k, maka
➔ Julat data, julat antara kuartil, varians & sisihan piawai adalah TIDAK BERUBAH.
 Sekiranya setiap data cerapan didarab dengan suatu nilai pemalar k, maka,
i. Julat data = 6 × k
ii. Julat antara kuartil = 3 × k
iii. Varians = 4 × k2 Tips: Varians mesti
iv. Sisihan piawai = 2 × k libatkan kuasa dua
 Sekiranya setiap data cerapan dibahagi dengan suatu nilai pemalar k, maka,
i. Julat data = 6 ÷ k
ii. Julat antara kuartil = 3 ÷ k
iii. Varians = 4 ÷ k2
iv. Sisihan piawai = 2 ÷ k
J Lengkap jadual kesan perubahan data berikut: SP 8.2.4 [TP3]

Contoh:
Julat = 15, Julat antara kuartil = 12, Varians = 1.5625, Sisihan piawai = 1.25
Kesan Setiap cerapan dalam set data itu,

perubahan data ditambah 3 didarab dengan 2 dibahagi dengan 3
Julat baharu Julat tak berubah Julat asal × 2 Julat asal ÷ 3
= 15 = 15 × 2 = 15 ÷ 3
= 30 =5
Julat antara Julat antara kuartil Julat antara kuartil Julat antara kuartil
kuartil baharu tak berubah asal × 2 asal ÷ 3
= 12 = 12 × 2 = 12 ÷ 3
= 24 =4
Varians baharu Varians tak Varians asal × 22 Varians asal ÷ 32
2
berubah = 1.5625 × 2 = 1.5625 ÷ 32
= 1.5625 = 6.25 = 0.1736
Sisihan piawai Sisihan piawai tak Sisihan piawai asal × 2 Sisihan piawai asal ÷ 3
baharu berubah = 1.25 × 2 = 1.25 ÷ 3
= 1.25 = 2.5 = 0.4167
Scan QR Code 130

1.

perubahan data ditambah 2 didarab dengan 3 dibahagi dengan 4
Julat baharu
Julat antara
kuartil baharu
Varians baharu
Sisihan piawai
baharu
2.

perubahan data ditolak 4 didarab dengan 5 dibahagi dengan 2
Julat baharu
Julat antara
kuartil baharu
Varians baharu
Sisihan piawai
baharu
3.

perubahan data ditolak 10 didarab dengan 1.5 dibahagi dengan 3
Julat baharu
Julat antara
kuartil baharu
Varians baharu
Sisihan piawai
baharu
Scan QR Code 131

K Jawab soalan yang berikut: SP 8.2.5 [TP4]

Contoh: Contoh:
Diberi set data 5, 6, 6, 7, 9, 12. Diberi set data 10, 14, 15, 15, 17
(a) Hitung min dan sisihan piawai bagi set (a) Hitung min dan sisihan piawai bagi set data
data di atas. di atas.
(b) Setiap cerapan bagi set data di atas (b) Suatu cerapan lain dengan nilai 18
ditambah dengan 3. Hitung min dan dimasukkan ke dalam set data di atas.
sisihan piawai yang baharu. Hitung min dan sisihan piawai yang
baharu.
(c) Nyatakan kesan perubahan data
tersebut. (c) Nyatakan kesan perubahan data tersebut.
Jawapan: Jawapan:
∑𝑥 ∑𝑥
(a) min, 𝑥̅ = 𝑁 (a) min, 𝑥̅ = 𝑁
5 + 6 + 6 + 7 + 9 + 12 10 + 14 + 15 + 15 + 17
= =
6 5
45 71
= =
6 5
= 7.5 = 14.2
∑ 𝑥2 ∑ 𝑥2
Sisihan piawai, 𝜎 = √ − 𝑥̅ 2 Sisihan piawai, 𝜎 = √ − 𝑥̅ 2
𝑁 𝑁
52 + 62 + 62 + 72 + 92 + 122 102 + 142 + 152 + 152 + 172

=√ − 7.52 =√ − 14.22
6 5
= 2.3629 = 2.3152
(b) Data baharu: 8, 9, 9, 10, 12, 15 (b) Data baharu: 10, 14, 15, 15, 17, 18
∑𝑥 ∑𝑥
Min baharu, 𝑥̅ = 𝑁 Min baharu, 𝑥̅ = 𝑁
8 + 9 + 9 + 10 + 12 + 15 10 + 14 + 15 + 15 + 17 + 𝟏𝟖
= =
6 𝟔
63 89
= =
6 6
= 10.5 = 14.83
∑ 𝑥2 ∑ 𝑥2
Sisihan piawai, 𝜎 = √ − 𝑥̅ 2 Sisihan piawai, 𝜎 = √ − 𝑥̅ 2
𝑁 𝑁
82 + 92 + 92 + 102 + 122 + 152 102 + 142 + 152 + 152 + 172 + 𝟏𝟖2

=√ − 10.52 =√ − 14.832
6 𝟔
= 2.3629 = 2.5634
(c) Apabila setiap cerapan ditambah (c) Apabila suatu cerapan lain ditambah
dengan 3, nilai min akan berubah, masuk ke dalam set data, makan nilai min
tetapi sisihan piawai tetap sama tidak dan sisihan piawai akan berubah.
berubah.
Penambahan nilai cerapan yang jauh dari
min akan meningkatkan sisihan piawai.
Scan QR Code 132

1. 2.
Diberi set data 8, 8, 9, 10, 12, 14, 15 Diberi set data 20, 21, 23, 25, 26
(b) Setiap cerapan bagi set data di atas (b) Suatu cerapan lain dengan nilai 23
didarab dengan 2. Hitung min dan dimasukkan ke dalam set data di atas.
sisihan piawai yang baharu. Hitung min dan sisihan piawai yang
baharu.
(c) Nyatakan kesan perubahan data
tersebut. (c) Nyatakan kesan perubahan data tersebut.
Jawapan: Jawapan:
Scan QR Code 133

3. 4.
Diberi set data 5, 6, 7, 7, 7, 8 Diberi set data 8, 9, 9, 12, 14, 15, 16
(b) Setiap cerapan bagi set data di atas (b) Nombor 8 dikeluarkan dari set data di atas.
dibahagi dengan 2. Hitung min dan Hitung min dan sisihan piawai yang
sisihan piawai yang baharu. baharu.
(c) Nyatakan kesan perubahan data (c) Nyatakan kesan perubahan data tersebut.
tersebut.
Jawapan:
Jawapan:
Scan QR Code 134

5. 6.
Diberi set data 30, 31, 33, 34, 37, 39 Diberi set data 14, 15, 15, 17, 18, 20
(b) Setiap cerapan bagi set data di atas (b) Nombor 17 dikeluarkan dari set data di
ditolak dengan 10. Hitung min dan atas. Hitung min dan sisihan piawai yang
sisihan piawai yang baharu. baharu.
(c) Nyatakan kesan perubahan data (c) Nyatakan kesan perubahan data tersebut.
tersebut.
Jawapan:
Jawapan:
Scan QR Code 135

L Selesaikan masalah berikut: SP 8.2.6 [TP4 & TP5]

Contoh:
Jadual di bawah menunjukkan maklumat markah ujian Matematik bagi dua buah kelas
Tingkatan 4 di SMA Daril Iktisam.
Kelas Bilangan murid Min Varians

4 Alim 18 76 3.4
4 Arif 24 69 2.2
Semua murid daripada kelas 4 Alim dan 4 Arif digabungkan. Tentukan sisihan piawai bagi
markah pelajar yang digabungkan.
Jawapan:
4 Alim 4 Arif
∑𝑥 ∑𝑥
min = 76 = → ∑ 𝑥 = 76 × 18 min = 69 = → ∑ 𝑥 = 69 × 24
18 24
= 1368 = 1656
∑ 𝑥2 ∑ 𝑥2
Varians = 3.4 = 18 − 762 Varians = 2.2 = 24 − 692
➔ ∑ 𝑥 2 = 18(3.4 + 762 ) ➔ ∑ 𝑥 2 = 24(2.2 + 692 )
➔ ∑ 𝑥 2 = 104029.2 ➔ ∑ 𝑥 2 = 114316.8
Kelas digabungkan
Maka, ∑ 𝑥 = 1368 + 1656 = 3024 dan ∑ 𝑥2 = 104029.2 + 114316.8 = 218346
∑𝑥 3024
Min baharu, 𝑥̅ = 𝑁
=
42
= 72
∑ 𝑥2
Sisihan piawai 𝜎 = √ − 𝑥̅ 2
𝑁
218346
=√ − 722
42
= 3.8359
1.
Jadual di bawah menunjukkan maklumat jisim pelajar bagi kumpulan pelajar lelaki dan pelajar
perempuan
Kumpulan Bilangan murid Min Varians

Lelaki 14 57 2.6
Perempuan 16 43 1.9
Semua murid lelaki dan perempuan kemudiannya digabungkan. Tentukan sisihan piawai bagi
jisim pelajar yang digabungkan.
Jawapan:
Scan QR Code 136

2.
Set data di bawah telah disusun dalam tertib menaik:
12, m, 15, 16, 17, n, 24
Diberi bahawa julat antara kuartil dan min bagi set data di atas masing-masing ialah 9 dan 17.
(a) Hitung nilai m dan n.
(b) Hitung sisihan piawai bagi set data tersebut.
Jawapan:
3.
Diberi julat dan sisihan piawai bagi set data 𝑥1 , 𝑥2 , 𝑥3 , … . . 𝑥10 masing-masing ialah 7 dan
1.75. Hitung,
(a) julat dan sisihan piawai baharu bagi set data yang diubah menjadi
3𝑥1 , 3𝑥2 , 3𝑥3 , … . . 3𝑥10
(b) julat dan varians baharu bagi set data yang diubah menjadi
𝑥1 + 1 𝑥2 + 1 𝑥3 + 1 𝑥10 + 1
, , ,…..
2 2 2 2
Jawapan:
4.
Nilai min dan varians bagi ketinggian sekumpulan pelajar seramai 20 orang masing-masing
ialah 165 cm dan 4.5 cm2. Hitung,
(a) hasil tambah ketinggian bagi semua pelajar tersebut, dalam cm.
(b) hasil tambah kuasa dua ketinggian kumpulan pelajar terbabit, dalam cm2.
Jawapan:
Scan QR Code 137

5.
Diberi suatu set data adalah seperti berikut:
4, 10, p, (p+3), 14, 15, 17, 19
Nilai min bagi set data di atas ialah 13.
(a) Cari nilai p.

(b) Hitung varians bagi set data itu.
(c) Nilai pencilan dalam data di atas kemudian telah dikeluarkan dan setiap cerapan yang
tinggal telah didarabkan dengan 2. Hitung sisihan piawai yang baharu. Berikan
jawapan anda dalam 4 tempat titik perpuluhan.
Jawapan:
6.
Suatu set data mengandungi 15 nombor bulat dengan keadaan nilai min dan sisihan piawainya
masing-masing ialah 11 dan 3.
(a) Hitung nilai ∑ 𝑥 dan ∑ 𝑥 2 .

(b) Sebanyak 7 nombor dikeluarkan dari set data tersebut. Diberi hasil tambah nombor-
nombor yang dikeluarkan itu ialah 91 dan hasil tambah kuasa dua nombor-nombor
yang dikeluarkan itu ialah 500. Hitung varians bagi set data yang baharu.
Jawapan:
Scan QR Code 138


Bab 8 - Sukatan Serakan Data Tak Terkumpul

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Bab 8 - Sukatan Serakan Data Tak Terkumpul

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

Modul by: Sir Fakhri Math & Sir K

Scan QR Code 115

Scan QR Code 116

(a) Beza 5 Mumtaz = 32 – 4 = 28km

(a) Data manakah yang menunjukkan serakan yang lebih besar?

Scan QR Code 117

Scan QR Code 118

(a) Beza murid lelaki = 6 – 2 = RM4

Scan QR Code 119

(a) Data manakah yang menunjukkan serakan yang lebih besar?

Scan QR Code 120

8.2: Sukatan Serakan

 Julat = Cerapan terbesar – Cerapan terkecil.

 Julat antara Kuartil = Q3 – Q1

Untuk membanding dua set data

A Tentukan julat bagi setiap set data berikut: SP 8.2.1 [TP2]

Julat = Cerapan Terbesar – Cerapan Terkecil

Scan QR Code 121

B Tentukan julat bagi setiap jadual kekerapan berikut: SP 8.2.1 [TP2]

Markah 5 6 7 8 9 10 Julat = Cerapan Terbesar – Cerapan Terkecil

Susun tertib menaik: Susun tertib menaik:

Julat antara kuartil = Q3 – Q1 Julat antara kuartil = Q3 – Q1

Scan QR Code 122

1 Cerapan ke-7 berada Cerapan ke-21

Julat antara kuartil = Q3 – Q1

Scan QR Code 123

 Hitung sisihan piawai, 𝜎 = √varians  Hitung sisihan piawai, 𝜎 = √varians

1. 5, 6, 7, 7, 3, 4 2. 21, 24, 26, 19, 18, 27, 21, 20

Scan QR Code 124

 Hitung sisihan piawai, 𝜎 = √varians

Scan QR Code 125

67, 69, 73, 73, 74, 75, 96

 Sukatan serakan paling sesuai: Julat Antara Kuartil.

Juri 1 Juri 2 Juri 3 Juri 4 Juri 5 Tips: Lebih kecil

 Sukatan serakan paling sesuai: Sisihan piawai

Scan QR Code 126

Scan QR Code 127

 Susun tertib menaik: 1, 2, 2, 2, 2, 3, 4, 4, 4, 5, 5, 5, 6, 7, 7, 8, 8, 9

 Bina plot kotak berdasarkan jadual di :

Nilai Minimum Kuartil 1 Median Kuartil 2 Nilai Maksimum

Nilai Minimum Kuartil 1 Median Kuartil 2 Nilai Maksimum

Scan QR Code 128

Nilai minimum = 12 Julat data = Nilai maksimum – nilai minimum

Scan QR Code 129

J Lengkap jadual kesan perubahan data berikut: SP 8.2.4 [TP3]

Kesan Setiap cerapan dalam set data itu,

Scan QR Code 130

Kesan Setiap cerapan dalam set data itu,

Kesan Setiap cerapan dalam set data itu,

Kesan Setiap cerapan dalam set data itu,

Scan QR Code 131

K Jawab soalan yang berikut: SP 8.2.5 [TP4]

52 + 62 + 62 + 72 + 92 + 122 102 + 142 + 152 + 152 + 172

82 + 92 + 92 + 102 + 122 + 152 102 + 142 + 152 + 152 + 172 + 𝟏𝟖2

Scan QR Code 132

Scan QR Code 133

Scan QR Code 134

Scan QR Code 135

L Selesaikan masalah berikut: SP 8.2.6 [TP4 & TP5]

Kelas Bilangan murid Min Varians

Kumpulan Bilangan murid Min Varians

Scan QR Code 136

12, m, 15, 16, 17, n, 24

Scan QR Code 137