Sejarah Tingkatan 4 (KSSM)

SEJARAH TINGKATAN 4 ( KSSM )
BAB 1: WARISAN NEGARA BANGSA SEJARAH RINGKAS KERAJAAN ALAM

MELAYU
1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum
kedatangan Barat Kerajaan Funan
Pengasasan
• Asas negara bangsa telah bermula sebelum
kedatangan Barat • Pengasasnya - Kaundinya seorang Brahmin
Hindu.
• Proses pembentukan mengambil masa yang
• Berpusat di Vyadhapura.
lama dan melalui beberapa.
• Kaundinya berkahwin Soma.
• Antara kerajaannya Funan, Champa, Kedah
Tua, Gangga Nagara, Srivijaya, Angkor dan Kemasyhuran
Majapahit
• Semasa pemerintahan Fan Shih-nian
• Berkembang sehingga Sungai Mekong dan
Ciri – Ciri Kerajaan Alam Melayu
Teluk Cam Ranh.
1. Raja
• Menguasai Selatan Myanmar dan Segenting
• Tonggak utama kerajaan. Kra.
• Kedudukan raja diperkukuh dengan • Menguasai jalan perdagangan timur barat.
pentadbiran. • Pusat perdagangan utama Alam Melayu.
• Dibantu pembesar. • Pelabuhan utama - Oc Eo.
• Raja ditaati rakyat dan dianggap suci. • Dikunjungi pedagang China, India, Arab,
• Contoh: Raja Champa dikaitkan dengan Dewa Parsi.
Siva • Mengadakan hubungan dengan China
2. Undang-undang • Meminta bantuan china untuk melawan Dai
• Untuk memastikan kesejahteraan kerajaan. Viet.
• Terpakai di wilayah pengaruh. • Hubungan dengan India - perdagangan
• Menjadi panduan dalam pentadbiran. • Mengukuhkan hubungan perdagangan dua
• Contoh: Majapahit amal Undang-Undang hala dan mendalami ilmu agama.
Kutara Manawa
Sistem pemerintahan
3. Wilayah pengaruh
• Sistem beraja - Raja dibantu golongan agama
• Kawasan rakyat menerima dan memperakui
dan tentera.
pemerintahan seorang raja
• Raja menggunakan pelbagai gelaran bagi
• Contoh: Wilayah pengaruh Funan luas dari Sg
mengukukuhkan kedudukan
Mekong,
Teluk Cam Ranh, selatan Myanmar , Segenting • Dibahagikan kepada tujuh wilayah.
Kra • Setiap wilayah diperintah putera raja - Raja
4. Rakyat Kecil
• Menggunakan bahasa Sanskrit - Tulisan
• Penduduk di dalam sesebuah negara,
orang Hu
• Setia kepada raja dan tidak
menderhaka. Kemerosotan
• Contoh: rakyat Srivijaya buktikan
• Semasa raja Rudravarman - Diserang
kesetian mereka kepada raja dengan kerajaan Chenla.
upacara persetiaan dan meminum air
sumpah
Kerajaan Champa
•Inskripsi Telaga Batu • Pengasas Chu-Lien - Berpusat di Indrapura.

•digunakan upacara persetiaan • Berjaya bebaskan diri dari China.
antara pemerintah dengan • Berjaya membunuh Raja Tran Due Tong di
golongan diperintah dalam
bawah Pemerintahan Che Bong Nga.
kerajaan srivijaya.
•Air dituang keatas inskripsi • Jajahan takluk dari wilayah Dai Viet hingga
telaga batu dan mengalir ke Lembah Sungai Mera.
corong bawahnya.
•Air akan ditadah dan diminum
oleh rakyat untuk menunjukkan
kesetiaan
kepada pemerintah
SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 1
• Mengadakan hubungan dengan China. • Dibantu golongan agama, tentera dan hakim
• Menghantar utusan untuk pulihkan hubungan • Empayar dibahagikan kpd beberapa mandala.
dengan China setelah berperang dengan Dai • Setiap mandala diperintah datu - anak raja /
Viet. pembesar bukan keturunan raja.
• Tanggungjawab rakyat
Sistem pemerintahan - Berbakti kepada negara, Bayar cukai, kerahan
• Pemerintah - gelaran Rajadhiraja. tenaga mempertahan negara dan tidak
• Dibantu pembesar. menderhaka
• Dibahagikan kepada lima wilayah - diperintah • Raja dianggap inkarnasi dari dewa Hindu -
pembesar. Amogapasha Avalokiteswara.
• Pelabuhan Turan, Kam ran, Sri Banoy dan • Kedudukan raja diperkukuh unsur kesaktian.
Maliti
• Daulat Raja Srivijaya - Pendewaan raja
• Menggunakan bahasa Melayu Champa dan
• Konsep daulat mewujudkan tradisi persetiaan
Sanskrit
antara golongan diperintah dengan
• Tulisan Palava dan Champa kuno
pemerintah.
Kemerosotan. • Bahasa Melayu sebagai bahasa utama.
• Bukti penemuan batu-batu bersurat Kedukan
• Kerajaan Melayu paling lama bertahan - 1500
tahun. Bukit, Kota Kapur, Telaga Batu dan Talang
• Jatuh setelah Raja Indravarman mati. Tuwo.
• Musuh lama Dai Viet menyerang Champa
Kemerosotan
• Ditawan Dai Viet setelah beberapa siri
peperangan • Serangan Raja Chola - Tanah jajahan
bebaskan diri
Kerajaan Srivijaya
Pengasasan Kesultanan Melayu Melaka
Pengasasan
• Dapunta Hyang Sri Jayanasa 683m,Berpusat
• Parameswara 1400 - anak putera Palembang
Palembang • Berkembang kerana
• Majapahit muncul selepas srivijaya merosot
kebijaksanaan pemerintah
• Majapahit menguasai beberapa kawasan
• Menjadi kuasa perdagangan di Alam Melayu.
seperti Palembang dan Temasik.
• Menguasai jalan perdagangan laut
antarabangsa - Selat Melaka dan Selat Sunda. • Parameswara dan ayahnya cuba
pertahankan Palembang namun gagal
• Wilayah takluk hingga ke selatan Myanmar,
Tanah Melayu dan Segenting Kra. • Menyebabkan Parameswara lari ke Temasik.
• Parameswara membunuh pemerintah
• Pusat pengajian Buddha.
Temasik.
Hubungan luar • Menyebabkan beliau berpindah dan tiba di

• Mendapat pengiktirafan China. kampung nelayan yang berpotensi (Melaka )
• menjadi pelindung kapal China di Selat
Melaka Asal Usul Melaka
• Hubungan persahabatan dan keagamaan • Sumber Sejarah Melayu - nama Pokok
dengan India. Melaka.
• Catatan I-Ching: cerita kehebatan Srivijaya. • Pedagang Arab menggunakan “Malakat”
bermaksud perhimpunan segala dagang.
Menguasai jalan perdagangan di Selat
Melaka, Selat Sunda, Laut China Selatan, • Menggelarnya “Mulaqah” bermaksud
pertemuan.
Laut Jawa, dan Selat Karimata.
• Bahasa Sanskrit Melaka mendapat nama
• Berkembang selepas Funan jatuh. dari pokok “Amalaka” yang berbuah masam.
• Ajaran Hindu “Amalaka” pokok pertama
Pentadbiran / pemerintahan tumbuh di alam semesta.
• Raja berkuasa dalam kehakiman, cukai dan • The Suma Oriental oleh Tom Pires berasal
perkara kesejahteraan rakyat berasal dari kata “Malaqa” bermaksud tempat
• Dibantu anak-anak raja - Yuvaraja, perlindungan
Pratiyuvaraja dan
Rajakumara
SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020

Faktor Kemunculan • Terlindung tiupan angin monsun .
• Bentuk muka bumi berbukit.
• Melaka sebagai pelabuhan antarabangsa / • Benteng pertahanan semulajadi iaitu pokok
entrepot • Lokasi strategik -laluan perdagangan bakau dan api²
timur dan barat
Hubungan Luar • Pembesar dan rakyat berpecah yang

• Hubungan dengan China. menjejaskan pentadbiran.
• Hubungan dengan Ryukyu (Jepun), Siam, Pasai, • Menjejaskan perdagangan.
Demak, Pegu. • Kedatangan Portugis - menguasai perdagangan
• Mendapat keselamatan dan kedaulatan rempah.
• Raja Portugal hantar Alfonso de Albuquerquer
Perluasan Empayar untuk serang Melaka.
• Melalui 3 penaklukan, perkahwinan dan • Kegagalan rundingan menyebabkan Portugis
naungan. menyerang Melaka sebanyak tiga serangan dan
• Sultan Muzaffar Shah menakluk Pahang, berjaya menakluk Melaka pada serangan ke
Inderagiri dan Kampar. tiga.
• Sultan Mansur Shah menakluk sehingga • Sultan Mahmud berundur ke beberapa wilayah
Bernam, Perak dan Siak. sebelum bertapak di Bentan.
• Sultan Alauddin Riayat Shah menguasai Aru • Kesultanan Melayu Melaka diteruskan oleh
Kerajaan Johor-Riau.
Penyebaran islam
Kesultanan Johor-Riau
• Melalui pengislaman pemerintah, perkahwinan,
pengasasan
peranan ulama dan mubaligh, perdagangan dan
perluasan kuasa. • Diasaskan waris Kesultanan Melayu Melaka.
• Menjadi tempat tumpuan ulama dan • Sultan Mahmud lari dari Melaka dan berkota
ppendakwah dan tempat pembelajaran agama dibeberapa tempat.
Islam • Portugis serang kota di Pulau Bintan (1526)
menyebabkan sultan lari ke Kampar dan
Pentadbiran mangkat
• Raja pemerintah berkuasa tinggi. • Raja Ali pengasas 1528 (putera Sultan.
• Raja adil dan berwibawa memberi keyakinan dan Mahmud dan Tun Fatimah) menggunakan
jaga keselamatan rakyat gelaran Sultan Alaudiin Riayat Shah I.
• Sistem Pembesar Empat Lipatan melancarkan • Membina pusat pemerintahan di Kota Kara,
pentadbiran Pekan Tua, Johor 1528 dengan bantuan
Bendahara Seri Nara Diraja.
• Dibantu pembesar berwibawa seperti Bendahara
Tun Perak yang berkhidmat bawah empat org • Kota Kara dikelilingi bukit menyebabkan
sultan. selamat dari ancaman luar.
• Mencapai kegemilangan semasa Sultan Mansur • Kedudukan berhampiran sg yg lebar dan dalam
Shah memudahkan kapal² keluar masuk.
• Kota Kara tidak bertahan lama kerana Portugis
Kemerosotan Melaka menyerang 1535.
• Kelemahan dlm pentadbiran Sultan Mahmud. • Baginda undur ke Kota Sayong kerana sungai
• Membunuh Bendahara Tun Mutahir seluruh sempit menyukarkan kapal musuh
keluarga tanpa usul periksa. melepasinya.
• Baginda termakan fitnah pembesar lain yang • Baginda berpindah ke Kota Batu, Johor Lama
tidak puas hati dengan Tun Mutahir. 1540. Bertapak 300 tahun.
• Tiada perpaduan dalam kalangan pembesar.
• Diteruskan oleh sultan dari keturunan Kegemilangan Johor-Riau

Bendahara Johor. • Sebagai pusat perdagangan
• Selepas 1855 diterajui waris keturunan • Tumpuan pedagang China, Gujerat, Belanda,
Temenggung Inggeris.

2. Rakyat
• Menjadi pusat pertukaran barang keluaran Alam
• Rakyat Melaka terdiri daripada orang Melayu dan
Melayu dengan barang dari China, India, Arab.
Orang Laut.
• Kemudahan pelabuhan disediakan.
• Merangkumi golongan merdeka dan hamba.
• Kesejahteraan rakyat Melaka dijamin oleh sultan.
Cabaran-Cabaran Kerajaan Johor Riau
• Rakyat mengakui kekuasaan sultan.
• Perang Tiga Segi.
- Johor, Acheh dan Pportugis yang mahu kuasai 3. Kedaulatan.
perdagangan di Selat Melaka.
• Lambang kekuasaan tertinggi sultan
- Perang hampir 100 tahun.
• Mengawal rakyat dan wilayah.
- Penaklukan Melaka oleh Belanda dengan • Kedaulatan KMM bebas daripada campur tangan
bantuan johor menamatkan perang. kuasa asing.
- Belanda berjaya usir Portugis dari Melaka. • Kerajaan Dinasti Ming menghantar utusan
- Acheh tiada upaya selepas kemangkatan Sultan Laksamana Cheng Ho.
Iskandar Thani.
• Mengeratkan hubungan antara China dan
• Perang Johor Jambi Melaka.
- Berlangsung 1659-1679
- Johor berjaya mengalahkan Jambi - tunduk 4. Wilayah pengaruh
pada Johor • Kawasan pemerintahan raja yang diterima dan
• Kemunculan Raja Kechil diakui oleh rakyat.
- Mendakwa dirinya Putera Sultan Mahmud 1. • KMM merangkumi Semenanjung Tanah Melayu
- Mengisytiharkan dirinya sebagai Sultan Johor- dan pantai timur Sumatera.
Riau bergelar Sultan Abdul Jalil Rahmat Shah. • Diperolehi melalui penaklukan, naungan dan
- Bantuan Bugis Lima Bersaudara, Raja Kechil perkahwinan.
dapat dikalahkan. • Sebagai bukti kewibawaan pemerintah.
• Masalah antara pembesar. • Wilayah taklukan-wilayah yang diperoleh melalui
peperangan seperti Pahang, Kuala Linggi,
- Bendahara Tun Habib Abdul Majid bersaing
Kelantan, Rokan, Inderagiri, Kampar.
dengan Laksamana Tun Abdul Jamil untuk
berkuasa. • Wilayah naungan-wilayah yang menerima
- Keturunan Bendahara kembali berkuasa selepas ketuanan KMM sama ada melalui perkahwinan /
pengunduran Laksamana Tun Abdul Jalil ke persahabatan. Contohnya Lingga, Pattani dan
Terengganu. Kedah
- Kewibawaaan Kesultanan Johor-Riau tidak • Perolehan wilayah melalui perkahwinan.
tergugat dengan cabaran yang dihadapi. • Seperti Majapahit menghadiahkan Siantan
kepada Sultan Mansur Shah kerana mengahwini
1. 2 Ciri-ciri negara bangsa Kesultanan Melayu Puteri Majapahit.
Melaka
(KMM) 5. Undang-undang
• KMM mempunyai system pentadbiran, • Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut
peraturan, masyarakat tersusun dan corak Melaka.
politik tersendiri. • Undang-undang akan mengukuhkan kerajaan
• Ciri pembentukan negara bansa yang kukuh dan melindungi rakyat.
pada zaman KMM adalah kerajaan, rakyat,
6. Lambang kebesaran
kedaulatan, wilayah pengaruh, undang-undang • Lambang kedaulatan sultan yang memerintah.

dan lambang kebesaran. Antara lambang kebesaran ialah adat istiadat,
penggunaan warna, nobat, regalia dan cap
1. Kerajaan mohor
• Muncul kerana adanya raja - dibantu oleh
pembesar.
• Raja diperkukuhkan dengan Sistem Pembesar
Empat
Lipatan.
• Pemerintah KMM menggunakan gelaran Sultan
setelah kedatangan Islam.
4
1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan - Sumber pendapatan KMM diperolehi

Undang-Undang daripada urusan perdagangan, cukai dan ufti
wilayah taklukan serta naungan.
• Maksud keunggulan - Syahbandar ditugaskan mengutip cukai di
- Kesempurnaan dan keistimewaan yang dimiliki pelabuhan dan pembesar lain mengutip cukai
oleh sesebuah kerajaan. di kawasan pegangan.
- Keunggulan KMM terbukti melalui pentadbiran - Hasil KMM digunakan untuk membeli senjata
dan undang- undang yang tersusun dan membina istana.
- Temenggung dilantik untuk menjaga
• Sistem Pentadbiran KMM keselamatan kota Melaka.
- KMM mempunyai sistem pentadbiran yang - Laksamana dilantik sebagai panglima
lengkap. angkatan laut Melaka.
- Sistem Pembesar Empat Lipatan.
• Peringkat jajahan.
- Sultan memberikan Pembesar Berempat
memerintah wilayah, sungai atau pulau. - Pembesar menguruskan pentadbiran di daerah
dan kampung.
- Dikenali kawasan pegangan.
- Pembesar dilantik oleh sultan dan Pembesar
- Sultan mengetuai pemerintahan, peperangan,
Berempat.
hubungan diplomatik dan agama.
- Peranan pembesar - menjaga keamanan
- Pembesar Berempat terdiri daripada
kawasan pentadbiran dan dibenarkan mengutip
Bendahara, Penghulu Bendahari, Temenggung
cukai
dan Laksamana.
- Pembesar yang lain ialah Syahbandar, Bentara,
Orang Kaya, hulubalang dan penghulu. • Undang-Undang
- Undan Melaka berasaskan syariah dan hukum
- Sistem pentadbiran KMM mempunyai dua
adat.
peringkat iaitu pentadbiran pusat dan peringkat
jajahan - Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut
Melaka.
• Pentadbiran pusat
1. Hukum Kanun Melaka
- Dilaksanakan oleh Pembesar Berempat
• Mempunyai 44 fasal.
- Hubungan dan persefahaman dua hala
memastikan kejayaan KMM  Jenayah
- Permuafakatan antara sultan dan pembesar - Perbuatan jenayah seperti membunuh, menikam,
mencuri. - Hukuman setimpal dikenakan atas
- pentadbiran sempurna
perbuatan jenayah.
- Bendahara bertugas sebagai ketua
- Fasal 5.1, seseorang yang didapati membunuh
pentadbir, ketua angkatan tentera,
tanpa pengetahuan raja atau pembesar akan
menasihati sultan dan menjadi pemangku
dikenakan hukuman bunuh.
sultan.
- Fasal 4, seseorang yang ingkar arahan dan
- Penghulu Bendahari menguruskan
memalsukan titah sultan akan dikenakan
perbendaharaan.
hukuman bunuh.
 Peranan Sultan dan Pembesar • Pelayaran

- Pembesar perlu tahu pelaksanaan undang- - Peranan pegawai lain dijelaskan seperti
undang Melaka. jurumudi, malim dan jurubatu supaya pelayaran
- Fasal 1 menjelaskan tugas sultan, Bendahara, selamat / lancar.
Temenggung dan Penghulu Bendahari. - Fasal 9 - seorang malim harus arif tentang ilmu
- Sultan bertanggungjawab melantik pembesar. pelayaran seperti keadaan ombak, arus dan
kedudukan bulan dan bintang agar pelayaran
 Undang – undang Kekeluargaan selamat.
- bertujuan menjaga keharmonian keluarga - - Malim lalai dalam tugas hingga menyebabkan
Menyelesaikan masalah keluarga atau perlanggaran dan kerosakan, dia akan dihukum
perkahwinan. bunuh.
- Fasal 26 menyatakan pernikahan memerlukan

empat orang saksi tetapi memadai dua orang • Jenayah
saksi jika tidak mencukupi. - Jenayah menggugat ketenteraman dan
- Hamba dan wanita tidak boleh menjadi saksi keselamatan isi kapal.
dalam pernikahan. - Hukuman terhadap perbuatan mencuri,
membunuh dan memberontak.
 Ekonomi - Fasal 5: seseorag yang berkelakuan jahat dan
- Peraturan tentang urusniaga dilakukan untuk membunuh orang di atas kapal, akan dihukum
mengawal perdagangan di Melaka. mati
- Fasal 30 menyatakan pengharaman amalan riba
dalam urusniaga. • Percukaian.
- Orang yang berniaga perlulah akil baligh, siuman - Sistematik dan adil.
dan melafazkan niat jual beli. - Cukai yang dikenakan dalam pelayaran untuk

2. Undang-Undang Laut Melaka perdagangan seperti cukai perjalanan dan hasil
• Diusahakan oleh Nakhoda Jenal, Nakhoda Diri perniagaan.
dan Nakhoda Sahak. - Fasal 6.3 nakhoda menentukan jumlah cukai
• Diperkenan Sultan Mahmud Shah yang dikenakan terhadap penumpang iaitu 1/10
dari hasil penumpang.
• Peranan Nakhoda
- Berkuasa penuh dan diibaratkan sebagai raja 1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat.
dalam pelayaran. • Hubungan pemerintah dan rakyat sejak Zaman
KMM selaras dengan konsep waadat.
- Arahan dan perintah nakhoda perlu dipatuhi.
• Hubung kait pemerintah dan rakyat
- Fasal 13.1- nakhoda perlu diberi keutamaan
untuk berniaga selama 4 hari. • Rakyat yang bernaung di bawah sultan dan
pembesar.
- Fasal 13.3 - sekiranya nakhoda hendak
• Ia berfungsi menggerakkan jentera kerajaan dan
singgah di tempat yang tiada dalam senarai
sistem pemerintahan.
persinggahan, nakhoda perlu bermesyuarat
dengan semua orang dalam kapal untuk • Hubungan timbal balik mengukuhkan
dapatkan persetujuan. pemerintahan yang membawa kegemilangan.
• Perjanjian antara Demang Lebar Daun - menjadi perantara antara sultan dengan rakyat
(golongan diperintah) dengan Sang Sapurba - mengutip hasil melalui sistem serah.
(golongan pemerintah) - membekalkan tenaga tentera melalui sistem
kerah
1. Golongan Pemerintah
• Sultan - Pembesar - Kerabat raja – Ulama. • Golongan diperintah
• Peranan Sultan. • Rakyat.
- Menaungi dan menjaga keselamatan rakyat - Terdiri dari peniaga, petani, tukang
negeri dan nelayan. - Hamba terdiri dari
- Mewujudkan perpaduan rakyat hamba raja, hamba berhutang
- bertanggungjawab terhadap kemakmuran serta • Peranan rakyat.
kestabilan kerajaan. - setia kepada pemerintah.
- memperkenalkan undang-undang untuk - mematuhi arahan pemerintah
mengawal rakyat - tidak menderhaka kerana takut ditimpa tulah
- menjadi tentera
• Peranan Pembesar - menghadiri majlis umum seperti gotong-royong,
- memelihara keamanan dan kebajika rakyat di pengayuh atau pendayung kapal.
kawasan pegangan.
- menyumbang tenaga kerja melalui sistem kerah
seperti membina istana atau jalan

Latihan objektif
.
4
1
Proses pembentukan negara Kedaulatan
bangsa Kerajaan Alam Melayu
mengambil masa yang lama dan Pernyataan berikut merujuk kepada ciri – ciri
melalui beberapa tahap negara bangsa kesultanan melayu melaka
Berdasarkan penyataan di atas, apakah Antara berikut manakah berkaitan konsep di
ciri – ciri negara bangsa Kerajaan Alam
atas
Melayu sebelum kedatangan barat.
A Mengukuhkan diplomatik
A Kedaulatan
B Melambangkan identiti negara
B Lambang negara
C Menghindari campurtangan asing
C Wilayah Pengaruh
D Menggalakkan pembinaan empayar
D Permuafakatan
5 Hukum kanun melaka

2. Undang – undang merupakan aspek
penting dan dijadikan panduan dalam Undang– undang laut melaka
pentadbiran sebelum kedatangan barat
Berikut adalah undang – undang bertulis
pada zaman kesultanan melayu melaka.
Apakah kepentingan undang – undang dalam
Kerajaan Alam Melayu Apakah kepentingan undang – undang
tersebut.
A Menjamin keamanan negara
B Mengelakkan malapetaka I Mengukuhkan kerajaan
C Mengukuhkan persahabatan II Mengukuhkan kesetiaan
D Memajukan negara
III Mengukuhkan bangsa
IV Melindungi rakyat
3
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
6 Pahang, kuala linggi, Kelantan, rokan,

inderagiri dan Kampar adalah wilayah
Gambar 1
melaka pada zaman kegemilangan
Gambar 1 diatas inskripsi telaga batu yang
kesultanan melayu melaka.
terdapat dalam kerajaan srivijaya.
Bagaimanakah wilayah berikut di perolehi
Apakah kepentingan inskripsi tersebut
A Melalui peperangan
A Lambang negara
B Melalui perjanjian
B Lambang keamanan
C Melalui perkahwinan
D Melalui pajakan
7 Sultan memberi kuasa memerintah atau

mentadbir sesuatu wilayah, sungai atau
pulau kepada pembesar berempat.
C Menunjukkan perpaduan Kawasan ini dikenali
D menunjukkan
kesetiaan A Kawasan pemakaman
B Kawasan jual beli
C Kawasan pelabuhan
D Kawasan pegangan
7
LATAR BELAKANG NEGARA BANGSA SEBELUM KEDATANGAN BARAT

Carta berikut adalah berkaitan ciri – ciri negara bangsa sebelum kedatangan barat.
CIRI – CIRI
NEGARA BANGSA
ALAM MELAYU
X WILAYAH
PENGARUH RAKYAT
RAJA
a. Apakah x : __________________________________________________________________________
( 1 markah ) b. Jelaskan ciri – ciri X dalam ( a ) diatas
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
( 3 markah ) c. Nyatakan fungsi raja dalam kerajaan Alam Melayu?
__________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
( 3 markah )
d. Sebagai sebuah negara yang merdeka dan berdaulat. Mengapakah kita mesti menanamkan kesetiaan
kepada raja dan negara
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
( 3 markah )

CIRI – CIRI NEGARA BANGSA KESULTANAN MELAYU MELAKA.

Kesultanan Melayu Melaka telah memberi gambaran yang jelas tentang kepentingan pembinaan dan
perkembangan sesebuah negara bangsa.
a. Mengapakah pembinaan negara bangsa penting bagi Kesultanan Melayu Melaka?.
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
( 2 markah )
b. Rakyat merupakan elemen penting dalam Kesultanan Melayu Melaka.

Jelaskan.
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
( 2 markah )
c. Kekuasaan dan kewibawaan seseorang pemerintah boleh dirujuk kedaulatannya.
Mengapakah kedaulatan penting bagi sesorang raja?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
( 3 markah )
d. Mengapakah undang-undang penting kepada sesebuah negara?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
( 3 markah )

KEUNGGULAN SISTEM PENTADBIRAN DAN UNDANG – UNDANG.

Keunggulan dan keagungan Kesultanan Melayu Melaka adalah berasaskan keunggulan sistem pentadbiran
undang – undangnya yang tersendiri.
a. Pentadbiran pusat terdiri daripada pembesar berempat seperti bendahara, penghulu bendahari,
temenggung dan laksamana.
Apakah fungsi bendahara?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
( 3 mark
b. Bagaimanakah Kesultanan Melayu Melaka mendapat sumber pendapatan ?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
( 3 mark
c. Sebagai seorang pemimpin negara, bagaiamana usaha yang anda lakukan untuk memajukan kegiatan
perdagangan?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
( 4 mar
PERANAN PEMERINTAH DAN RAKYAT

Rakyat umpama akar, yang Raja umpama pohon : jikalau tiada akar nescaya pohon tiada akan
dapat berdiri demikian lagi raja itu dengan segala rakyatnya.
Pernyataan diatas hubung kait pemerintah dan rakyat.
a. Apakah tanggungjawab sultan terhadap rakyatnya?
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
( 3 markah ) b.
Bagaimanakah rakyat membuktikan kestiaanya kepada raja?
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
( 3 markah )
c. Mengapakah institusi raja di negara kita perku dipertahankan ?
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
( 3 markah )

BAB 2: KEBANGKITAN NASIONALISME • Menebus, merebut dan merampas kembali hak

mutlak bangsa kita yang telah ditenggelamkan.
2.1 Maksud Nasionalisme 5. Dr. R. Suntharalingam
Maksud Nasionalisme
• Fenomena sejagat yang mengiktiraf hak setiap
• Perasaan cinta terhadap bangsa dan negara • bangsa di dunia ini.
Semangat perjuangan menentang penjajah
• memindahkan kedaulatan kepada rakyat.
• Pembelaan terhadap bangsa dan negara.
• Menuntut kesetian individu disalurkan kepada
• Mencapai kebebasan politik, ekonomi dan sosial.
negara bangsa.
• Idea nasionalisme tidak sama antara negara dan
zaman. 6. Professor Datuk Zainal Abidin Abdul Wahid
• Berkait rapat dengan pengalaman sejarah dan • Nasionalisme Melayu bukan gejala baharu tetapi
pengaruh sekeliling. telah wujud sejak zaman Kesultanan
MelayuMelaka.
Pendapat Tokoh / Sejarawan Berkaitan
• Kesetian kepada raja merupakan ciri
Nasionalisme.
nasionalisme Melayu.
1. Hans Kohn. • Fahaman kebangsaan yang bersifat ke “Tanah
• Gerakan yang meletakkan kesetiaan seseorang Melayuan “
hanya kepada negara @ bangsanya.
7. Profesor Emeritus Tan Sri Dr. Khoo Kay Kim
2. Professor William R. Roff • Nasionalisme merujuk perjuangan orang
• Kesedaran dan ketegasan diri pada dekad Melayu bagi mendapatkan kembali kedudukan
terakhir sebelum Perang Dunia kedua. unggul dalam negara sendiri.
• Disebabkan ancaman terhadap kepentingan
orang Melayu serta faktor ekonomi. Kesimpulan / Tafsiran Umum
• Kebimbangan terhadap sekularisme dan • Nasionalisme mempunyai pelbagai tafsiran
imperialisme Barat Tanah Melayu. • Berdasarkan sejarah, corak perjuangan dan
karisma pemimpin yang mendukung perjuangan.
3. Dato’ Onn Jaafar • Berkait rapat dengan perasaan cinta akan negara
• Menzahirkan suatu bangsa lebih tegap dan kuat. yang mencetuskan keinginan membina negara
bangsa dan melahirkan identiti sendiri.
• Boleh berdiri di atas tapak kaki kita sendiri.
• Mengambil tempat yang sebenar di sisi bangsa - • Gerakan untuk melahirkan perasaan kekitaan
bangsa lain yang tegap dan Bersatu. dengan menggunakan persamaan kebudayaan
dan pengalaman sejarah untuk membebaskan
bangsa dan negara dari penjajahan.
4. Dr. Burhanuddin al-Helmi
• Menuju matlamat sama iaitu membina bangsa
• Perjuangan menentang penjajah.
yang bersatu dan negara berdaulat.
• Hendaklah persatuan dan perpaduan yang kuat.
• Menentang penjajahan untuk mencapai
2.2 PERKEMBANGAN IDEA NASIONALISME DI
kemerdekaan.
BARAT.
• Berpegang kepada tatatertib dan adab sopan
bangsa Melayu serta agama Islam.
Nasionalisme Di Barat Pemikiran John Locke ( ahli falsafah Inggeris )

• Berkembang hasil penentangan terhadap • Selepas penggubalan Bill of Rights.
pemerintahan beraja - simbol penindasan • Beliau menghasilkan karya Two Treatises of
yang menggugat hak dan kebebasan rakyat. Goverment yang mempopularkan prinsip raja
• Contoh Revolusi Keagungan di England dan berpelembagaan.
Revolusi Perancis. • Beliau menolak sistem raja berkuasa mutlak
• Dikaitkan dengan perjuangan untuk • Menegaskan kerajaan patut diasaskan pada
memperoleh kemerdekaan daripada persetujuan antara pemerintah dan rakyat.
penjajahan kuasa asing seperti Revolusi • Undang-undang perlu digubal bagi memenuhi
Amerika. hak asasi manusia
Perkembangan Idea Nasionalisme

- Suara rakyat adalah merupakan kata sepakat
1. Revolusi Keagungan (Glorious Revolution)
golongan yang mempunyai kesedaran.
1688 di England
- Kedaulatan suara rakyat lebih penting daripada
• Keinginan menegakkan kedaulatan parlimen dan institusi raja dan birokrasi
hak asasi rakyat.
• Sasaran golongan revolusi adalaht terhadap
• Pemerintahan Raja James II membelakangkan
pemerintah autokratik Raja Louis XVI dan
parlimen semasa menggubal undang – undang.
golongan bangsawan.
• Ahli parlimen menentang raja berkuasa mutlak.
- Golongan ini memonopoli pelbagai
• Disokong Mary II dan suami Raja William of
keistimewaan sebaliknya rakyat terbeban dengan
Orange dari Belanda.
cukai - Menggempur penjara Bastile.
• Menyedari sokongan semakin kurang Raja
- Membebaskan tahanan politik.
James II lari ke Perancis.
- Menggulingkan Raja Louis XVI
• Peristiwa dikenali Revolusi Keagungan kerana
peralihan kuasa secara aman tanpa pertumpahan • Kesan revolusi - Kemunculan Republik Perancis
darah. yang menamatkan sistem beraja di Perancis.

• Bill of Rights digubal untuk memberikan 2.3 PERKEMBANGAN NASIONALISME
keutamaan kepada parlimen menggubal undang- DI ASIA • Kesinambungan idea
undang dan hak mengutip cukai. nasionalisme di Barat.
• Kedatangan dan penjajahan kuasa eropah di asia
2. Revolusi Amerika (1776) telah mencetusakan kebangkitan nasionalisme.
• Reaksi orang Amerika menentang British kerana
tidak melindungi hak penduduk Amerika. 1. Nasionalisme di India.
• Menentang akta memungut cukai di jajahan - • Reaksi penduduk tempatan terhadap dasar
Akta Pelayaran, Akta Gula, Akta Setem dan Akta imperialisme
Teh. British.
• Guna slogan “tiada cukai tanpa perwakilan” • Kebangkitan rakyat dalam Dahagi India 1857.
kerana tiada wakil Amerika dalam Parlimen - Dilancarkan oleh sepoi / askar upahan British
British. berbangsa India.
• George Washington mengetuai kongres dan - Merupakan reaksi kepada ancaman pengaruh
isytihar perang terhadap British untuk British terhadap adat, budaya dan agama
memperjuangkan kemerdekaan Amerika. masyarakat setempat
• Kongres meluluskan Pengisytiharan • Awalnya, memberikan perhatian kepada isu
Kemerdekaan Amerika yang menegaskan. sosioagama.
• Brahmo Samaj dan Arya Samaj - pertubuhan
• Revolusi berakhir 1783 - British mengakui
penting yang menggiatkan rasa kecintaan
kemerdekaan Amerika.
kepada budaya tempatan kesan dari pengaruh
• 113 buah bekas tanah jajahan digabung dan budaya Barat
diberi nama baru sebagai Amerika Syarikat yang
• Perkembangan pendidikan Barat membawa
perkenalkan demokrasi.
kemunculan golongan intelek yang memulakan
gerakan lebih tersusun dengan menubuhkan
3. Revolusi Perancis 1789
Kongres Kebangsaan India (INC) pada 1885
• Idea nasionalisme yang perjuangkan dan Liga Muslim pada 1906
kebebasan, persamaan dan persaudaraa oleh
• Gerakan bersifat radikal oleh Bal Gangadhar
pemikir Perancis - Jean Jacques Rousseau dan
Tilak dan Bipin Chandra Pal secara militan
Voltaire.
terhadap British
• Peranan Rousseau telah menulis The Social
• INC dan Liga Muslim bentuk jawatakuasa khas
Contract.
bagi merangka rancangan pembahagian India
- Keunggulan suara rakyat bagi menjamin
iaitu India dan Pakistan.
kesejahteraan masyarakat.
• 14 Ogos 1947 Pakistan diumum merdeka
dengan Muhammad Ali Jinnah sbg Gabenor
Jeneral Pakistan.
• 15 Ogos 1947 India umum merdeka dengan
Jawaharlal
Nehru sebagai Perdana Menteri Pertama India
14

2. Nasionalisme China Nasionalisme di Jepun

• Bertujuan mengukuhkan peradaban China dalam • Kesedaran untuk mencapai kemajuan.
kalangan org Cina daripada ancaman • mengelakkan ancaman imperialisme Barat.
penguasaan politik dan ekonomi oleh kuasa • Pemulihan Meiji
asing. - Dilancarkan oleh Maharaja Mikado Meiji (1868).
• Perkembangan bermula dengan penentangan - Menekankan pemodenan mengikut model
Barat.
terhadap kelemahan dinasti Manchu yang
- Supaya Jepun dihormati kuasa Barat.
dianggap orang luar dan kehilangan mandate.
- Prinsip dan semangat bushido - asas membina
• Rakyat hilang kepercayaan terhadap Dinasti nasionalisme rakyat dan semasa era
Manchu yang gagal menghalang kemasukan Pemulihan Meiji
pengaruh Barat - Pemulihan meliputi pembaharuan dalam aspek
• Gerakan seterusnya bercorak anti - Barat kerana kehidupan yang menjadikan Jepun sebagai
menentang campurtangan kuasa Barat di China negara industri dan kuasa tentera
- Desakan ekonomi dan nasionalisme melampau
• Peranan Sun Yat Sen.
oleh tentera menjadikan Jepun sebagai kuasa
- mengemukakan Tiga Prinsip Rakyat (San Min imperialis di
Chu-i) sebagai ideologi - nasionalisme, Asia
demokrasi dan kebajikan sosial.
- Menjadi asas kepada Revolusi China 1911 Semangat Bushido - Sikap sanggup menanggung risiko,
yang berjaya menumbangkan Dinasti Manchu. bersungguh² mencapai cita² - Sedia berkorban demi
melaksanakan tanggungjawab terhadap ketua dan negara
- Muncul pemerintahan republik di China.
2.4 PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA

3. Nasionalisme Empayar Uthmaniyah dan
TENGGARA
Mesir
• Gerakan membebaskan diri daripada
• Kesedaran mempertahankan sistem penjajahan barat
pemerintahan Islam dan agama Islam
• Di Thailand – Bersifat menuntut pembaharuan
• Mencetuskan gerakan Pan-Islamisme dan dalam pentadbiran ke arah mengekalkan
gerakan Islah kedaulatan negara
• Gerakan Islah
- Gerakan pemulihan Islam.
1. Nasionalisme di Filifina
- Dipelopori Sayyid Jamal al-Din al-Afghani dan
• Untuk menghapuskan penjajahan asing.
Sheikh Muhammad Abduh.
• Tokoh - Jose Rizal, Andres Bonifacio, Emilio
- Pertembungan budaya Eropah - Amerika Aguinaldo Peranan Jose Rizal.
dengan budaya tempatan.
• Awal berbentuk Gerakan Propaganda.( Jose
- Menyeru umat Islam berpegang pada ajaran
Rizal ) - Filipina dijadikan sebahagian wilayah
Islam sebenar yang berpandukan al-Quran dan
Hadis. Sepanyol.
- Hak yang sama seperti bangsa Sepanyol.
• Gerakan Pan - Islamisme
- Peranan Sayyid Jamal al-Din al-Afghani - menubuhkan Liga Filipina 1892.
menubuhkan kumpulan al-Urwah al-Wuthqa - Mendesak Sepanyol melakukan perubahan
(Ikatan yang Kuat). politik, ekonomi dan sosial
- Memperkuat rasa persaudaraan dan umat yang • Kegagalan Propaganda mencetuskan idea lebih
maju. radikal.
- Menerbitkan akhar al-Urwah al-Wuthqa. - Menubuhkan Katipunan untuk memperoleh
merdeka melalui revolusi.
- Untuk sebar idea penyatuan persaudaraan - Menggunakan akhbar Kalayan untuk sebar idea
umat. revolusi.
- Bangkit menentang perluasan kuasa Barat. - Bonifacio bersama Aguinaldo memimpin
- Empayar Uthmaniyah keluarkan fatwa menyeru Katipunan melancarkan Revolusi Filipina 1896.
umat Islam yngg tindas Barat bangkit berjuang - Aguinaldo bekerjasama dengan Amerika
bersama empayar Uthmaniyah. Syarikat dan berjaya usir Sepanyol.
- Khalifah Abdul Hamid II - Menggerakkan idea - Pengisytiharan Kemerdekaan Filipina oleh
dan mendapat sokongan termasuklah Tanah Aguinaldo
Melayu seperti Kebangkitan Tok Janggut 1915. 1899 tidak diiktiraf Amerika Syarikat sebaliknya
di bawah
Amerika Syarikat

• Dibawah penjajahan Amerika Syarikat.

- Nasionalis ubah strategi dengan mengguna
saluran diplomasi melalui parti politik sederhana. • Mereka memperjuangkan pemulihan sistem
- Membolehkan Sergio Osmena (Parti Nasionalis) beraja.
dilantik anggotai Dewan Perhimpunan Filipina • Golongan intelektual meningkatkan kesedaran
1907 politik dan gerakan anti-Perancis.
- Gerakan kemerdekaan diteruskan nasionalis • Idea disalurkan melalui akhbar Tribune Indige
sehingga Perang Dunia ke-2 dan Cloche Felee yang mengkritik penindasan
Perancis
2. Nasionalisme Burma (Myanmar ) • Menuntut hak rakyat Aliran ideologi.
• Perjuangan golongan kelas menengah, sami • Bercorak revolusi yang didokong dua aliran
Buddha (pongyi), Thakin (siswazah universiti) ideologi
dan petani . • Nasionalisme - Parti utama ialah Viet Nam Quoc
Dang Dang (VNQDD) atau Parti Nasionalis
• Nasionalisme golongan kelas pertengahan
Vietnam pimpinan Nguyen Thai Hoc.
berpendidikan Barat disebabkan pengaruh
British mengancam kedudukan agama Buddha • Komunisme - Diterajui Parti Komunis Vietnam
(PKV) pimpinan Ho Chi Minh
• Peranan Persatuan Belia Buddha 1906
- Untuk mengekalkan tradisi Buddha, pendidikan • Perjuagan VNQDD
dan kebudayaan Burma. - Berteraskan demokrasi, nasionalisme dan
sosialisme
- Menggunakan isu kasut
- Melancarkan pemberontakan 1930 untuk
- Dianggap mencemari kesucian agama Buddha.
mengusir Perancis.
• Majlis Persatuan Am Kesatuan Burma.
- Menubuhkan republik Vietnam.
• Memperjuangkan bangsa Burma
- Perancis melumpuhkan gerakan - menangkap
• Berlaku revolusi pelajar - menuntut
pemimpin VNQDD dan menghukum Nguyen
penubuhan university. • Golongan sami Buddha Thai Hoc
menubuhkan Majlis Am - mencetuskan
• Perjuangan Parti Komunis Vietnam
Pemberontakan Saya San.
- Ho Chi Minh berjaya isytiharkan kemerdekaan
- Mendapat sokongan petani yang terbeban Republik Demokratik Vietnam.
dengan pelbagai cukai
- Beliau dilantik sebagai presiden pertama.
• Pengenalan Perlembagaan Burma - Vietnam Selatan berpusat di Saigon berada di
1935 - memisahkan Burma dan bawah Perancis dan Amerika Syarikat.
India. - Gerakan menentang Barat diteruskan sehingga
- merangsang perjuangan ke arah berkerajaan Republik Vietnam terbentuk 1976.
sendiri
• Peranan Golongan Thakin 4. Nasionalisme Di Indonesia
- Menubuhkan Parti Do Bama Asiayone - • Berkisarkan Isu pendidikan untuk mengubah
Memperjuang kemerdekaan Burma. nasib rakyat akibat dasar Belanda
- Pemimpin parti spt Aung San, Kyaw Nein dan U • Peranan Adjeng Kartini sebagai pelopor
Nu menggelar diri sebagai “Thakin” (Tuan). perjuangan untuk memajukan pendidikan wanita.
- Mnegaskan org Burma mesti bertuankan org • Karya (surat) diutuskan kepada rakan di Eropah
Burma. dibukukan dan diterbitkan berjudul Hilang Gelap
Terbitlah Terang.
- Dr. Ba Maw memenangi pilihanraya 1937 dilantik • Karya diterjemah ke bahasa Inggeris dengan
sebagai Perdana Menteri pertama. judul Letters of Javanese Princess.
• Karya mendedahkan dasar diskriminasi Belanda
3. Nasionalisme di Vietnam yang menindas dan membawa kemunduran.
• Akibat perubahan sosiopolitik dan sosioekonomi • Peranan Pertubuhan Muhammadiyah - Lebih
selepas kedatangan Perancis -1918. tersusun untuk mempertahankan agama Islam
• Dipelopori golongan bangsawan dan pegawai dari ancaman sekularisme Barat.
dari golongan mandarin. • Sarekat Islam - lebih radikal - memperjuang
• Pembesar yang menerima pendidikan Confucius. kemerdekaan.
16

• Partai Nasionalis Indonesia ( PNI ) – Sebuah 5. Nasionalisme Thailand

parti yang berpengaruh di bawah pimpinan • Berbeza dengan negara lain yang bersifat
Soekarno. antipenjajah dan kemerdekaan.
• Kongres pemuda Indonesia melajirkan ikrar “ • bertujuan mempertahankan kedaulatan negara
sumpah pemuda “ yang menjadi tonggak serta tuntut penglibatan rakyat dlm
nasionalisme. pemerintahan
• Tiga asas sumpah tersebut – satu tanah air, • Dipelopori Raja Thailand melalui diplomasi dan
satu bangsa dan satu Bahasa. pemodenan.
Partai Nasional Indonesia. ( PNI ) Peranan Raja Mongkut

• Pelajar Indonesia di Belanda menubuhkan • Membina hubungan baik dengan Barat seperti
Perhimpunan Indonesia berjuang ke arah British, Amerika Syarikat dan Perancis
merdeka.
• Langkah pemodenan dengan melaksanakan
• Tegas tidak bekerjasama dgn Belanda – • birokrasi Barat.
Perhimpunan berjaya mendapat sokongan. • Penasihat Barat dibawa untuk mellatih pegawai
• Ahli perhimpunan pulang ke Indonesia dan tempatan dalam bidang kewangan, pelabuhan,
menubuhkan kelab pelajar di beberapa bandar kastam, ketenteraan dan polis.
• Kelab sebagai pusat perbincangan dan idea • Guru Barat dari British untuk melaksanakan
perjuangan. pendidikan Barat.
• Paling aktif Kelab Pelajar Bandung. • Membentuk imej Thailand sebagai negara
• Soekarno menubuhkan Perserikatan Nasional bersahabat dgn Barat
Indonesia pd 4 Jun 1927. • Birokrasi Raja Mongkut.
• Menukar nama kepada Partai Nasional Indonesia - 80 penasihat Barat
(PNI) pimpinan Soekarno dan dibantu Ir. Anwari, - Penasihat kewangan, pelabuhan, polis
Iskaq dari Britain - Penasihat Kastam dari Amerika
Tjokrohhadisoerjo, Sunarjo, Dr. Tjipto
Syarikat - Penasihat ketenteraan dar Perancis.
Mangunkusumo dan Ali Sastroamidjojo.
• Matlamat Peranan Raja Chulalongkorn
- Menuntut kemerdekaan mutlak.
• Dasar Mongkut diteruskan puteranya
- Menyatukan rakyat melalui gabungan parti politik Chulalongkorn
- Membentuk kerajaan demokrasi berparlimen • Menjadikan Thailand negara bebas dari
yang bertanggungjawab kepada rakyat. penjajahan Barat khususnya British.
- Memartabatkan bahasa Indonesia sebagai
bahasa rasmi Perjuangan PNI. Faktor – faktor Nasionalisme di Thailand.
- Secara radikal untuk capai matlamat bebaskan • Kelemahan Raja Vajiravudh.
Indonesia dr Belanda. - Menimbulkan kegelisahan rakyat terhadap
• Usaha - Usaha PNI penguasaan politik oleh kerabat diraja.
- Tidak bekerjasama dgn Belanda. - Nai Pridi Phanomyong dan Field Marshal
- Sebar idea melalui akhbar Banteng Priangan di Phibulsongkram menubuhkan Parti Rakyat dan
Bandung dan Persatuan Indonesia di Jakart. melancarkan Revolusi Thai.
- Keluar ikrar “Sumpah Pemuda” yang - Menamatkan pemerintahan raja berkuasa
menekankan “semua rakyat Indonesia adalah mutlak
sebangsa, sebahasa dan senegara”.
- Soekarno menyatukan rakyat dan PNI dapat - Pemerintahan raja berpelembagaan

sambutan. diperkenalkan
- PNI gabungkan parti sedia ada seperti Kelab - Meletakkan raja kedudukan tertinggi dan tidak
Pelajar mencampuri urusan pentadbiran kerajaan yang
Surabaya, Budi Utomo, Pasundan, Ikatan dijalankan oleh Perdana Menteri
Sumatera, Sarekat Islam dan Kaum Betawi

• Penguasaan Ekonomi oleh Kapitalis Barat dan 2.6 Faktor Kemunculan Gerakan Nasionalisme
orang Cina. • Kemunculan Gerakan Nasionalisme pada abad
- Perdana Menteri Phibul Songkram meluluskan ke 20 didorong oleh faktor peranan agama,
undangundang menyekat penguasaan ekonomi penulisan kreatif dan media cetak.
orang Cina - Menggalakkan peribumi terlibat • Peranan agama
dalam ekonomi. - Pelajar yang belajar di Mesir terdedah dengan
- Dasar bekerjasama dengan Jepun. gerakan
- Thailand memperoleh semula hak wilayah di Islah pimpinan Sayyid Jamal al-Din al-Afghani,
IndoChina dan negeri utara Tanah Melayu. Sheikh
Muhammad Abduh dan Rashid Rida
1.5 Kesedaran Nasionalisme di Negara Kita - Gerakan Islah menyeru umat Islam kembali
kapada ajaran Islam sebenar berpandukan al-
• Dapat di telusuri sejak zaman kesultanan
Quran dan Hadis.
melayu melaka.
• Berkembangan semasa ancaman siam dan • Penulisan Kreatif
British. - Novel, cerpen, puisi digunakan untuk
• Zaman Kesultanan Melayu Melaka mengungkap keperitan hidup bangsa yang
- Perjuangan bangsa hadapi ancaman luar. dijajah dan penderitaan rakyat.
- Sultan Muzaffar Shah dan Sultan Mahmud Shah - Dapat menaikkan semangat rakyat bagi
- Sultan Mahmud berusaha dapatkan Melaka memahami realiti hidup dijajah.
kembali - Melor Kuala Lumpur (Harun Aminurrashid) dan
- Melakukan tiga kali serangan terhadap Portugis cerpen Cerita Awang Putat (Abdul Rahim Kajai).
- gagal - Putera Gunung Tahan dan Anak Mat Lela Gila
• Perjuangan Sultan Kedah (Ishak Haji Muhammad ( Pak Sako ).
- Sultan Abdullah Mukarram Shah menentang - Menyindir penjajah dan mengingatkan anak
Syarikat Hindia Timur Inggeris. bangsa akan nikmat kebebasan.
- Baginda berusaha dapatkan kembali Pulau • Media Cetak
Pinang - Akhbar / majalah menyalur maklumat dan
• Perjuangan pemimpin tempatan penyebar berita
- Penghulu Dol Said, Dato’ Maharajalela, Pandak - Jawi Peranakan - Menegur campurtangan British
Lam, Dato’ Bahaman, Rentap, Mat Salleh, Tok dalam agama Islam di singpura dan isu bahasa
Janggut dan Haji Abdul Rahman Limbong. Melayu.
- Bersifat setempat - perjuangan menuntut - Sekolah Melayu - Bahan pembacaan di sekolah
kebebasan daripada ancaman luar. Melayu.
- Mendaulatkan wilayah - Kesedaran awal - Al-Imam, Neracha, Pengasuh – memuatkan idea
mendapat reaksi dan tindak balas keras dari pembaharuan.
penjajah. - Fajar Sarawak - diterajui intelek Melayu
• Gerakan Islah. mengkritik dasar Brooke yang mengabaikan hak
- Dipelopori Sheikh Muhammad Tahir Jalaluddin, dan kepentingan bumiputera Sarawak.
Haji Abbas Mohd Taha dan Syed Sheikh al-Had. • Sistem Pendidikan.
- Melalui penulisan kreatif dan akhbar - Pendidikan moden Islam – madrasah -
- Digerakkan oleh Zainal Abidin Ahmad (Za’ba), meniupkan semangat pelajar awal abd ke 20.
Muhammad
Rakawi Yusuf, Abdul Rahim Kajai, Hajah Zainon
Munshi
Sulaiman (Ibu Zain) dan Fatimah Yaakub - Menerima idea nasionalisme melalui kunjungan
• Pertubuhan sosioekonomi ulama Kaum Muda dari Sumatera Barat dan
- Golongan berpendidikan Inggeris dan Melayu pelajar dari Mesir .
- Ibrahim Haji Yaakob, Ishak Haji Muhammad, - Madrasah al-Attas Johor Bahru - Madrasah
Ahmad Boestaman dan Burhanuddin al-Helmi. alMasyhur P. Pinang - Madrasah alIdrisiyah
Kuala Kangsar

- Cenderung kepada gerakan Islah semasa

menuntut di Timur Tengah.
- Menubuhkan madrasah sebar fahaman Islah.
- Raffles Institution di Singapura - Maktab Melayu
Kuala - Kesedaran kepentingan pendidikan madrasah
Kangsar (MCKK) - Maktab Perguruan Sultan ditubuhkan.
Idris (SITC ) - Kesannya
- Melahirkan golongan yg memimpin rakyat a. Membawa kemajuan dan pemodenan sikap
menuntut hak untuk mendapatkan Pendidikan dan pentafsiran terhadap Islam.
- Pelajar didedahkan dengan idea tokoh falsafah b. Wanita diberi peluang belajar di madrasah.
Islam dan Barat yang memaparkan kelemahan c. Menyatukan rumpun Melayu.
bangsa yang dijajah serta mendesak British d. Memajukan Islam melalui pentafsiran
melakukan perubahan baharu.
- SITC sebagai medan ilmu untuk berbincang dan e. Menggunakan saluran akhbar dan majalah
hasilkan karya nasionalisme untuk seperti
menyedarkan masyarakat. Al-Imam, Al-Ikhwan, Neracha, Tunas Melayu
• Kemunculan Golongan Intelektual
- Lepasan Timur Tengah Akhbar Al – Imam
- Syed Syeikh al-Hadi • Diterbitkan 23 Julai 1906.
• Mengandungi idea ulama menyeru umat agar
- Lepasan Pendidikan Inggeris.
kembali kepada ajaran Islam sebenar
- Menggunakan akhbar / persatuan bersifat
berpandukan al-Quran dan Hadis.
sosioekonomi dan politik untuk menyedarkan
• Memuatkan perselisihan pendapat Kaum Muda
rakyat
dengan Kaum Tua tentang beberapa isu
- Abdul Kadir Adabi, Dato’ Undang Rembau
berkaitan agama.
Abdullah Haji
Dahan, Mohammad Eunos Abdullah, Ustaz Abu
Akhbar Neraca
Bakar Mohd Said Abu Bakar al-Baqir dan
Ibrahim haji yaakob. • Menyuarakan rasa tidak puas hati terhadap
penjajah British.
• Pengaruh Luar dan Serantau
• Mengkritik sikap dan mentaliti masyarakat pada
- Pan-Islamisme - empayar Uthmaniyah -
masa itu yg perlu dibangunkan melalui
menyedarkan umat Islam bersatu menentang
pendidikan dan tafsiran Islam yg lebih progresif.
ancaman luar
- Gerakan Islah di Mesir - Gesa umat Islam buat 2. Intelektual Berpendidikan Inggeris
pembaharuan progresif.
• Maktab Melayu Kuala Kangsar (MCKK)
- Perang Rusia - Jepun - kejayaan Jepun
- Melahirkan intelektual berpendidikan Inggeris
tewaskan Rusia membuka mata penduduk
- Berperanan dalam perkembangan nasionalisme
- Revolusi China - Tewaskan Manchuria &
–
tubuhkan Republik China.
- Tujuan asal untuk melatih anak bangsawan bagi
- Mahatma Ghandi di India Menentang British diserapkan dalam pentadbiran kerajaan.
tanpa kekerasan Perjuangan.
- Lepasan MCKK menggunakan kedudukan
- Jose Rizal di Filipina menyemarakan usaha mereka untuk menyuarakan hak mendapat
menentang penjajah Perjuangan Soekarno di pendidikan bagi orang Melayu
Indonesia.

2.7 Perkembangan - Tokoh MCKK - Raja Chulan Raja Abdullah,

Nasionalisme • Boleh dilihat Mahmud Mat, Muhammad Eunos Abdullah dan
melalui tiga aspek Raja Uda Raja Muhammad.
- Dipelopori golongan intelektual - Mereka bertugas sbagai pegawai kerajaan.
- Penulisan golongan guru, penulis dan - Menuntut British memperbaik taraf hidup dan
wartawan – akhbar majalah, novel, cerpen dan membuka lebih banyak peluang pekerjaan
puisi kepada org Melayu dalam jabatan kerajaan.
- Kewujudan persatuan / pertubuhan bersifat - Menyalurkan idea dan tuntutan dengan cara
sosioekonomi dan politik – diterajui pelbagai berbaik-baik dengan British
pihak -
Perjuangan golongan intelektual

1. Intelektual Berpendidikan Agama
• Peranan Kaum Muda
- Menyalurkan idea melalui gerakan Islah.
- Agama Islam asas perjuangan dunia akhirat.

• Akhbar Inggeris
3. Intelektual Berpendidikan Melayu. - The Malay Mail dan The Malaya Tribune
memuatkan perkembangan sosiopolitik dan
• Maktab Perguruan Sultan Idris (SITC)
ekonomi negara.
- Berjaya melahirkan kesedaran bangsa melalui
- Akhbar Fajar Sarawak ditulis Muhammad
usaha a. Peranan guru
Rakawi Yusuf,
- O.T Dussek, Abdul Hadi Hassan, Abdul Hadi Muhammad Awi Anang, Muhd Daud Abdul
Abdul Manan dan Harun Aminurrashid. Ghani serta Haji Abd Rahman menjadi saluran
- Meniupkan kesedaran kepada pelajar. - Lahir menyedarkan kaum dijajah
tokoh penulis dan nasionalis b. Pejabat Krang - Seruan dalam Fajar Sarawak “fajar telah
Mengarang tersinsing, bangunlah wahai bangsaku”.
- Diketuai Za’ba berjaya hasilkan buku berkualiti. - Menggesa rakyat bangkit menuju kemajuan.
- Menjadi pemangkin mengasah bakat pelajar - Di sabah - Kebanyakkan isu pendidikan, tanah
dalam membangkitkan nasionalisme. bumiputera dan kewangan petani disuarakan
- Antaranya - Buyong Adil dan Abdul Hadi Hassan oleh Ketua² Anak Negeri dalam mesyuarat dan
c. Kemasukan bahan bacaan dari Timur Tengah melalui aktiviti persatuan sosiobudaya.
dan Indonesia. • Akhbar Masyarakat Cina dan India
- Menjadikan SITC taman ilmu mendedahkan 1. Akhbar cina
pembaharuan dari negara luar. - Biasanya meransang pemikiran masyarakat
d. Kurikulum SITC. Huachiao - kaum Cina seberang laut.
- Menitikberatkan mata pelajaran sejarah dan - Bertujuan :-
pendedahan keagungan empayar Melayu di a.mengekalkan identiti
Alam melayulayu. b.memperjuangkan nasib wanita
- membangkitkan kesedaran kepada penuntut. c.menyemai perasaan cinta akan negara China.
e. Mata pelajaran Anyaman dan Kesihatan serta - Penulisan cenderung kepada negara asal
Sukan penting dlm kurikulum - Antara akhbar ialah Lat Pau dan Modern Daily
f. Lahir Pertubuhan Ikatan Pemuda Pelajar dan News
Ikatan Semenanjung Borneo pada tahun 1929. - Menjelang abd 20 akhbar Nanyang Tsung Hui
g. Melahirkan persatuan radikal iaitu Kesatuan Pao dan Chong Shin Yit Pao memuatkan soal
Melayu Muda. pemerintahan monarki serta pergolakan politik di
China.
Perjuangan Melalui Penulisan. - Menjelang 1929 orientasi penulisan bersifat
• Digerakkan melalui akhbar, majalah, novel, antiimperialisme.
cerpen dan - Sekitar tahun 1930an akhbar Nanyang Siang
puisi Pao di Pulau Pinang memperjuangkan soal
1. Peranan Akhbar dan Majalah kesatuan sekerja dan keadilan sosioekonomi
- Mengetengahkan isu hak dan masa depan masyarakat kelas bawahan.
bangsa - Polemik Kaum Muda dengan Kaum Tua.
- Isu pentadbiran, ekonomi dan sosial 2. Akhbar India
Penerbitan. • Cenderung menerbitkan akhbar walaupun
- Syarikat Jelutung Press suburkan beroperasi dalam tempoh singkat.
penerbitan akhbar • Kandungan memperjuangkan kepentingan politik
• Akhbar Melayu dan sosial masyarakat India di negara ini.
• Antaranya Tamil Nesan dan Tamil Murasu.
- Intelektual Melayu dan Inggeris terlibat dalam • Akhbar The Indian dan Indian Pioneer
perkembangan surat khabar Melayu awal abad memuatkan pemikiran dan kepentingan
20. perpaduan masyarakat kelas menengah India di
- Mohammad Eunos Abdullah menerajui Utusan negara ini.
Melayu dan Lembaga Malaya.
- Akhbar Warta Malaya, Warta Jenaka, Fajar
Sarawak, Majlis dan Majalah Guru.
- Pengarang - Muhammad Yusof Abdul Hamid,
Dato’ Onn Jaafar dan Abdul Rahim Kajai
bersuara tentang pendidikan dan politik tanah
air

20
- Usaha menyatukan pergerakan org Melayu

Karya Kreatif melalui kongres.
• Novel - Berjaya menghimpunkan wakil persatuan
- Meniupkan semangat nasionalisme. Melayu dan Brunei, Labuan dan Sarawak utk
- Bertemakan semnagat cinta akan negara dan mengutarakan isu kebangsaan
perjuangan membela nasib bangsa. - Di Sarawak - Muhammad Rakawi Yusuf
- “ Mari Kita Berjuang “- Abdullah Sidek mengajak pengasas PASPAM cawangan Kuching yg
masyarakat memerdekakan diri dari aspek mempunyai hubungan baik dgn KMS
ekonomi - Beliau bersama Johari Anang mengasaskan
• Puisi Persatuan Melayu Sarawak (PMS).
- Bertemakan cinta akan negara. - Di Sabah - Ramai tokoh bumiputera Sabah aktif
1. “Angan² dengan Gurindam” oleh Omar dalam organisasi berbentuk penulisan hingga
Mustaffa. membangkitkan kesedaran ttg pentadbiran di
2. “Sedarlah” oleh Mahmud Ahmadi. Sabah.
3. “Semenanjung” oleh Harun Aminurrashid. - Kesedaran berpesatuan wujud akhir 1930an
4. “Serunai Pujangga” oleh Abdul Samad Ahmad - Penubuhan cawangan PASPAM di Jesselton
(Kota Kinabalu), Tawau dan Labuan 1939.
• Cerpen
- Meningkatkan kesedaran sosial dlm kalangan
- Bertemakan semangat pejuang, nasib bangsa
ahli.
dan cinta akan tanah air.
- Kebanyakan ahli PASPAM di Sabah terdiri
1. “Rumah Besar Tiang Sebatang “ oleh Ishak Haji
daripada guru sekolah Melayu, pegawai rendah
Muhammad
kerajaan dan peniaga.
2. “Cerita Awang Putat” oleh Abdul Rahim Kajai.
- Contoh - Mohammad Yaakob, Mohammad
3. “Di Sini Kita Bukanlah Orang Dagang” oleh Shamsudin
Shamsuddin Salleh. Osman dan Zakaria Gun
Perjuangan Melalui Persatuan
• Kesatuan Melayu Muda ( KMM )
• Perkembangan yang bersifat sosiobudaya dan - Ditubuhkan hasil gagasan Ibrahim Haji Yaakob.
kemudianya politik
- Didaftarkan padatahun 1938.
• Kesatuan Melayu Singapura
- Berjuang melalui Akhbar Majlis.
- Paling awal 1926
- Berhasrat menentang British dengan
- Pengasas - Mohammad Eunos Abdullah
mewujudkan satu gagasan Melayu Raya -
- Tujuan gabungan Tanah Melayu dan Indonesia.
 Menggalakkan ahli bergerak aktif dalam - Menyeru orang Melayu untuk “bangun sebagai
pentadbiran
satu bangsa yang mempunyai tamadun dan
 Memperjuang kepentingan orang Melayu dalam kesopanan di tanah airnya”.
politik dan Pendidikan.
- Dianggap radikal oleh British kerana berani
 Mementingkan pelajaran teknik dan pengajian menyuarakan penentangan terhadap colonial
tinggi Kejayaan.
- Membangkitkan perasaan anti-British melalui
 Mendorong penubuhan persatuan negeri lain. penulisan akhbar dan majalah.
- Dianggotai kakitangan kerajaan.
- Bekerjasama dgn British dan meminta supaya • Persatuan Masyarakat Cina dan India China
lebih banyak peluang diberikan kepada orang 1. Persatuan Masyarakat Cina
Melayu dalam pentadbiran.

• Persaudaraan Sahabat Pena (PASPAM). - Sebelum Perang Dunia kedua, masyarakat Cina
- Tujuan :- masih tumpu kepada keadaan berlaku di China.
- Menggalakkan ahlinya untuk Bersatu. - Dr. Sun Yat Sen berusaha menjalinkan
- Bertukar-tukar pendapat. hubungan dengan pemimpin Cina di negara
kita.
- Giat mengadakan perhimpunan tahunan seluruh
Tanah Melayu. - Melawat Negeri² Melayu Bersekutu sebanyak
empat kali.
- Bagi mendapatkan sokongan menentang
kerajaan Manchuria di China.

- Terdapat masyarakat Cina memberi perhatian 2.8 Kesan Perkembangan Nasionalisme

kepada kebajikan dan perkembangan politik
1. Politik
tempatan –
- Contohnya masyarakat Cina yang lahir di • Usaha intelektual Inggeris dan KMS
Negeri² Selat / Cina Peranakan. - Meningkatkan peluang pekerjaan dalam
pentadbiran
- Terdapat juga yang berpendidikan Inggeris
seperti Tan Jiak Kim. - Bilangan org Melayu dalam Malayan Civil
Service (MCS) bertambah
- Mereka menubuhkan Persatuan Orang Cina
Peranakan (SCBA) di Negeri-negeri Selat. • Dasar desentralisasi oleh British
- SCBA menggalakkan pelajaran tinggi dan - Mendorong orang Melayu peka tentang masa
teknikal. depan
- Tan Cheng Lock berusaha menghidupkan - Dasar ini cuba mengembalikan kuasa sultan,
cawangan SCBA di Melaka. residen dan Majlis Mesyuarat Negeri.
- Beliau menuntut peluang berkhidmat dalam • Nasionalisme di China
perkhidmatan kerajaan. - Mendorong golongan revolusi memberikan
perhatian terhadap pendidikan masyarakat Cina.
2. Persatuan Masyarakat India - Kelab bacaan dan pasukan drama ditubuhkan
• Persatuan India Taiping dan Persatuan India agar masyarakat Cina dapat membaca berita
P.Pinang. dari China
- menjaga kepentingan masyarakat India di Tanah - Banyak sekolah Cina didirikan dengan
Melayu menggunakan Bahasa Mandarin sebagai
• Persidangan India SeMalaya pengantar.
- Membincangkan isu berkaitan masyarakat India. • Kemunculan Masyarakat India
• Malayan Indian Association (MIA). - Muncul masyarakat India yang lahir di Tanah
- Khususnya bagi golongan India yang dilahirkan Melayu.
di Tanah Melayu - Mereka dikenali sbg “the Strait born people”.
• Centrel India Association of Malaya - Mereka berusaha membentuk identiti tersendiri.
- Mementingkan perpaduan serta mula melihat
(CIAM) - Pimpinan Dr. A.M Soosay.
perkembangan politik di Tanah Melayu
- Menggabungkan 12 persatuan India dan 4
dewan perniagaan • Tidakan British
- Nasionalisme yang muncul menyebabkan British
- Mengembangkan idea nasionalisme
berhatihati dan mengadakan sekatan.
masyarakat India di Tanah Melayu.
- British menangkap dan memenjarakan Ibrahim
- Menjaga kebajikan orang india.
Haji Yaakob, Ishak Haji Muhammad dan Ahmad
- Pergerakan disemarak lagi dengan lawatan
Boestaman di Singapura.
Pandit Jawaharlal Nehru ke Tanah Melayu.
- Kemudian mereka dibebaskan Jepun pada
• Masyarakat Sikh. 1942.
- Terlibat sebagai pasukan keselamatan.
- Menjadikan berek polis / kuaters kerajaan serta 2. Ekonomi
gurdwara sebagai tempat aktiviti sosial dan • Peranan Kaum Muda
keagamaan. - Menggesa memajukan diri dalam pendidikan
dan ekonomi.

- Khalsa Diwan Malaya ditubuhkan di Taiping - Membangkitkan semangat berniaga dalam

dan menjadi persatuan berpengaruh untuk kalangan org Melayu.
menjaga kepentingan masyarakat Sikh. - Penubuhan persatuan kebajikan bernama
• India Muslim. alJamiah alKhairiah di Singapura.
- Ramai melibatkan dalam perniagaan dan - Berjaya membangkitkan semangat berniaga. -
pentadbiran. Menulis rencana tentang kepentingan kemajuan
- Contohnya Sir Hussein Hasanal • Penekanan dalam Pendidikan.
Abdoolcader merupakan ahli dalam Majlis British menekankan pendidikan rendah kepada
Perundangan Negeri² Selat / Straits penduduk tempatan.
Settlement Legislative Council (SSLC)

Nota Tambahan
- Ini menyukarkan usaha meningkatkan taraf
hidup.
- Za’ba sentiasa membangkitkan isu ini semasa
mengajar di SITC.
- Beliau menyedarkan guru pelatih pentingnya
pendidikan tinggi dan kurikulum bahasa Inggeris
• Peranan akhbar bahasa Inggeris.
- The Malay Mail dan The Malaya Tribune
berusaha mengasaskan dana bagi membantu
orang Melayu melanjutkan pelajaran ke luar
negara.
- Disokong oleh Persekutuan Guru² Melayu
Selangor dan persatuan negeri.
- Terdapat orang Melayu melanjutkan pelajaran ke
luar negara.
3. Sosial
- Tuntutan untuk mendapatkan peluang
Pendidikan disuarakan melalui akhbar, majalah
dan persatuan.
- Mewujudkan kesedaran untuk belajar di
madrasah dan sekolah Melayu.
- Mendorong mereka menulis dan menerajui
majalah
- Lepasan SITC meningkat daripada 58 orang
pada Mac
1924 kepada 141 orang pada September 1940
- Mereka berkhidmat sebagai guru untuk
meningkatkan taraf Pendidikan.
- Muncul ramai guru wanita menyemarakkan
nasionalisme.
- Pada tahun 1930 guru wanita di Johor Bahru
menerbitkan majalah Bulan Melayu untuk
memuatkan berita kemajuan dan pendidikan
wanita.
- Majalah tersebar di Tanah Melayu dan
Indonesia.
- Ibu Zain kerap mengingatkan wanita
kepentingan ilmu utk mengangkat martabat
wanita .
- Menganjurkan Tabung Derma Pelajaran Tinggi
untuk anak perempuan Melayu Semenanjung

- Masyarakat India dan Ceylon - menubuhkan

persatuan untuk menjaga kebajikan mereka.
- contohnya E.E.C Thuraisingam (Presiden
Malayan Rubber Estate Owner Association
berjaya meningkatkan perusahaan getah pada
zaman kemelesetan ekonomi.
- Masyarakat Cina meminta British
menimbangkan penglibatan mereka dlm
jawatankuasa kerajaan
- Tan Cheng Lock (anggota Majlis Perundangan
Negeri² Selat (SSLC) menuntut British menjaga
kebajikan dan menyediakan dana utk belajar
dalam kalangan masyarakat Cina


5
Soalan Objektif Semangat bushido
1 Idea nasionalismetidak sama negara Antara pernyataan berikut yang manakah

dan zaman kerana idea tersebut berkait menjelaskan maksud Semangat bushido ?
rapat dengan pengalaman sejarah dan
pengaruh sekeliling seperti keturunan, A Taat setia.
agama, Bahasa dan adat. B Bertolak ansur.
C Tolong menolong.
D Sanggup berkorban.
Apakah pandangan professor hons berkaitan
nasionalisme ?
6 Berdasarkan maklumat di bawah,
A Perjuangan menuntut kemerdekaan bagaimanakah perjuangan jose rizal
B Fenomena sejagat menubuh negara sendiri dilakukan ?
C Perjuangan orang melayu dalam negara • Filifina dijadikan wilayah sepanyol
sendiri D Gerakan kesetiaan kepada • Bangsa filifina diberi kebebasan
negara dan bangsa bersuara
A Liga Filifina
2 Nasionalisma di barat berkembang hasil B Gerakan Sosial
daripada penentangan terhadap C Kerajaan Revolusi
pemerintahan beraja yang menggugat D Penubuhan Katipunan
hak dan kebebasan rakyat
7 ” Hilang Gelap Terbitlah Terang “merupakan
Apakah kesan perkembangan nasionalisme hasil karya raden adjeng kartini daripada
tersebut? indonesia
A Berjaya mengukuhkan kuasa rakyat Apakah kandungan buku tersebut ?

B Memantapkan kedudukan parlimen C
Menjejaskan kedaulatan negara bangsa A Kemunduran peribumi. B
D Kebangkitan perjuangan Kemerdekaan negara
kedaulatan raja. C Kepentingan kerjasama.
D Kesetiaan kepada raja.
3
8 Tindakan berikut telah dilakukan oleh
• Revoluisi Perancis Thailand semasa perang dunia kedua
• Revolusi England
Mengapakah revolusi tersebut berlaku ? Berkerjasama dengan
Jepun
A Memperjuangkan kedaulatan negara Apakah kesan terhadap negara tersebut ?
B Mempertahankan peradaban
C Menentang penguasaan ekonomi A Pemantapan kuasa raja. B
D Penentangan pemerintahan beraja Persaingan kuasa barat
C Pengekalan kemerdekaan
4 Maklumat berikut berkaitan tokoh D Penguasaan ekonomi oleh imigran.
nasionalisme di India pada awal abad ke –
20.

9 Apakah sumbangan Zainal Abidin Ahmad (

• Bal Gangadhar Tilak za’ba ) dalam perjuangan nasionalisme di
• Bipin Chandra Pal negara kita ?
Apakah sumbangan kedua - dua tokoh
tersebut ? A Perjuangan melalui penulisan.
B Perjuangan bercorak radikal.
A Menggerakkan perjuangan militant. C Perjuangan berpendidikan agama.
B Menentang lelemahan pemerintah. D Perjuangan terawal di Tanah Melayu.
C Mempertahankan pemerintahan islam.
D Memberi perhatian isu sosioagama.


10 Kemunculan mesin cetak telah memberi 14 Persatuan sahabat pena Malaysia ( PASPAM )
kesan kepada nasionalisme di Tanah Melayu telah ditubuhkan pada tahun 1934.
abad ke 20.
Apakah peranan PASPAM ?
Apakah kesan tersebut ?
A Membincangkan masalah ekonomi.
A Pentadbiran sistematik B B Menggalakkan kemajuan bangsa
Penentangan terhadap British. C Memajukan budaya dan maruah
C Peningkatan sistem pendidikan. D Menegakkan ajaran islam
D Perluasan pengaruh barat.
15.
11 Maklumat berikut berkaitan akhbar yang Kesatuan melayu singapura ( KMS
dibentuk bagi melahirkan semangat ) berperanan penting dalam
nasionalisme di tanah melayu. membela nasib orang - orang
• Diterbitkan pada 23 julai 1906 melayu
Apakah bukti keberkesana perjuangan
Menyeru umat islam kembali
kesatuan di atas
• kepada ajaran islam sebenar.
A Pembentukan pasukan tentera semut.
Apakah akhbar tersebut ? B Mendapat naungan daripada kerajaan
British.
A Saudara. C Menghadiri Kongres Melayu di Kuala
B Neracha. Lumpur. D Penubuhan cawangan di
C Al – iman negeri melayu lain.
D Pengasuh
12 Antara berikut, yang manakah mencirikan

Kaum
Muda
A Terdiri daripada golongan pemuda

B Memperjuangkan nasaib golongan muda C
Membawa idea baru dari timur tengah D
Mengasingkan diri dari golongan tua.
13 Pernyataan berikut berkaitan karya kreatif

yang telah lahir di tanah melayu.
• Mari kita berjuang

• Angan – angan dengan
gurindam
• Sedarlah
Apakah isu yang dibangkitkan dalam

penulisan tersebut ?
A Memupuk semangat kebangsaan
B Menyeru penubuhan persatuan
C Menentang tuntutan orang dagang
D Menuntut kemerdekaan negara
25

PERKEMBANGAN IDEA NASIONALISME DI BARAT
Tokoh berikut merupakan tokoh penting dalam perkembangan idea nasionalisme di barat .
a. Nyatakan peristiwa yang berlaku kesan perkembangan nasionalisme di barat ?
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
b. Jelaskan salah satu daripada peristiwa yang berlaku dalam ( a ) di atas.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
(
c. Berdasarkan pengetahuan anda, apakah ikhtibar yang boleh diambil oleh masyarakat negara kita untuk
masyarakat yang berwawasan
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
(
27
28
PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA
Jose Rizal Raden Adjeng Kartini Aung San
Tokoh di atas adalah nasionalis yang mincul di filifina, Indonesia dan juga Burma. Nasionalismenya berakar um
Gerakan untuk membebaskan diri daripada penjasjahan kuasa barat.
a. Apakah tuntutan Jose Rizal dalam Gerakan Nasionalisme di Filifina ?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
b. Nyatakan faktor kebangkitan nasionalisme di Burma bawah pimpinan Aung Sang ?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
c. Sebagai seorang pemimpin negara, cadangkan langkah – langksan berkesan untuk mengekalkan kedaulata
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
29
KESEDARAN NASIONALISME DI NEGARA KITA

Perkembangan yang berlaku akibat pengaruh dalaman dan luaran telah
menyemarakkan pergerakan nasionalisme di negara kita. Impaknya, muncul
golongan intelektual yang berjuang melalui organisasi, penulisan kreatif dan
penubuhan persatuan bagi mendaul.atkan negara.
a. Nyatakan faktor kemunculan nasionalisme di negara kita ?
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
b. Nyatakan peranan media cetak dalam membangkitkan semangat nasionalisme ?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
c. Semangat nasionalisme dikalangan generasi muda pada hari ini semakin pudar.
Berikan sebab berlaku sedemikian.
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
30
KESAN PERKEMBANGAN NASIONALISME
Perkembangan nasionalisme telah melahirkan golongan nasionalis yang berusaha mengubah corak h
masyarakat sehingga meninggalkan kesan kepada negara.
a. Nyatakan kesan perkembangan nasionalisme dari sudut berikut
( i ) Politik
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
( 2 mar
( ii ) Ekonomi.
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
( 2 mar
( iii )Sosial
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
( 2 mar
b. Jelaskan kesan yang akan berlaku sekiranya semangat nasionalisme tiada dalam kalangan generasi muda mala
pada hari ini ?
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
( 4 mar
31
BAB 3 : KONFLIK DUNIA & PENDUDUKAN 3.2 Latar Belakang Perang Dunia
JEPUN DI • Berpunca dari perkembangan nasionalisme
NEGARA KITA dalam kalangan negara Eropah.
• Persaingan antara untuk mempertahankan
3.1 Nasionalisme di Negara Kita Sebelum
Perang Dunia kepentingan masing - masing.
• Tercetus daripada Gerakan orang melayu • Mencetuskan perang dunia pertama dan
menentang campur tangan British. perang dunia kedua.
• Gerakan awal secara terbuka dan mendapat

Perang Dunia Pertama.
reaksi dan tindak balas keras dari British
• Berlaku dikalangan negara Eropah termasuk
empayar
Kesedaran Awal Nasionalisme
Uthamiyah.
• Membendung idea gerakan Islam dari Timur
• Persaingan kuasa imperialis
Tengah.
- Perkembangan Revolusi Perindustrian -
• British memperkenalkan Enakmen Undang-
Imperialis Eropah bersaing untuk mendapatkan
undang Islam dengan persetujuan raja-raja
tanah jajahan.
melayu.
- Memperoleh bahan mentah seperti arang batu,
- Memastikan sesiapa mencetak / edar tulisan
petroleum, bijih timah serta pasaran hasil industrI
berkaitan agama dan politik Islam tanpa izin
- Membawa permusuhan antara imperialis di
sultan boleh dipenjara
Eropah seperti Perancis dan Jerman.
• British menubuhkan dua badan
penyiasat - Jabatan Siasatan • Pakatan Ketenteraan
Jenayah. - Permusuhan membawa kepada pembentukan
- Biro Siasatan Politik Kuasa Tengah dan Pakatan Bertiga.
- Untuk mengawal gerakan Islah Islamiyah. - Menyebabkan ketidakstabilan politik di Eropah.
• Kebangkitan Islam menyebabkan British - Mereka bersaing mendapatkan jajahan dan
berwaspada terhadap gerakan Pan-Islamisme. bersaing menghasilkan senjata moden.
• Penentangan Tok Janggut hasil kesedaran - Bersedia berperang bagi mempertahankan
politik antarabangsa. kepentingan masing – masing.
- melibatkan penduduk Pasir Puteh Kelantan.
- Mempertahankan agama Islam dan hak • Krisis Rantau Balkan
penduduk. - Kesan permusuhan Austria-Hungary dengan
- Kesan kebangkitan masyarakat Islam sedunia. Serbia.
• Dipengaruhi oleh penglibatan Utmaniyah. - Austria-Hungry menuduh Serbia menghasut
• Penentangan dikaitkan cukai dan sikap rakyat Austria supaya berjuang membebaskan
membenci British. diri daripada AustriaHungary.
• Empayar Utmaniyah menyeru orang Islam yang - Kemuncak krisis pembunuhan Archduke
ditindas bangkit menentang penjajah. Ferdinand dan isteri Sophie oleh pemuda Serbia.
- Mendapat perhatian Kaum Muda di Tanah - Penyebab Eropah terlibat dlm Perang Dunia
Melayu. pertama.
- British berwaspada terhadap sokongan orang
Melayu. Pihak terlibat dlm Perang Dunia pertama
- Pemimpin negeri melayu menyokong khalifah • Kuasa Tengah.
Uthmaniyah. - Jerman , Austria -Hungry.
- Dianggap pelindung umat Islam / penaung bagi - Disertai Bulgaria dan Uthmaniyah
tanah suci Mekah / Madinah • Pakatan Bertiga.
- Penentangan Tok Janggut gagal - masyarakat - Britain, Perancis, Rusia.
menyusun strategi lain untuk menentang - Disokong Serbia, Itali, Romania, Portugal dan
penjajahan British. Greece.
• Menggunakan Akhbar dan majalah.
- Kesedaran politik tidak boleh dilakukan secara
terangan
- Undang – undang British halang orang Melayu
menyatakan sikap politik melalui bahan
penulisan..
- Mengawal kebebasan bersuara, penerbitan,
berpersatuan dan kegiatan yang mengancam
kedudukan British.
32
Peristiwa Perang Dunia Pertama Persidangan
• 28 Julai 1914 Versailles • Tarikh
- Austira-Hungry dengan sokongan Jerman isytihar 28 Jun 1919.
• Tempat Istana Versailles, Paris.
perang terhadap Serbia
• Negara terlibat. - Pakatan Bertiga dan Jerman
• 30 Julai 1914
- Rusia beri bantuan tentera utk pertahankan Kandungan / Isi Perjanjian
Serbia • Liga Bangsa bangsa meminta Jerman
• 1 Ogos 1914 menyerahkan kesemua tanah jajahan.
- Jerman isytihar perang terhadap Rusia • Danzig jadi bandar bebas.
• 3 Ogos 1914 • Satu pungutan suara diadakan di sebelah utara
- Jerman serang Perancis - Rusia sokong Schleswig untuk selesaikan isu sempadan
Perancis - Jerman ceroboh Belgium serang DenmarkJerman.
Perancis • Wilayah Saar di bawah kawalan Perancis.
• 4 Ogos 1914 • Rhineland menjadi kawasan bebas selama 15
- Britain sertai Rusia - Perancis serang Jerman yg tahun.
menceroboh Belgium • Jerman bayar hutang perang £6600 juta.
• Pengharaman gabungan Jerman dan Austria.
• Okt 1914
• Tentera Jerman terbatas kepada 100 000 orang
- Utmaniyahh sertai perang dgn memihak kpd
tanpa tentera kerahan, kereta kebal, artileri
Kuasa Tengah
berat, bekalan gas beracun, kapal terbang dan
• Mac 1915 kapal udara.
- Itali sertai Perancis, Britain,Rusia dlm Pakatan • Tentera laut Jerman hanya boleh memiliki kapal
Bertiga
di abwah 10 000 tan untuk kapal berperisai.
• April 1917 • Kesan kepada Jerman
- Amerika Syarikat sertai perang dgn memihak - Bertanggungjawab terhadap kemusnahan
kepada Pakatan Bertiga akibat perang.
- Membayar pampasan kepada Pakatan Bertiga.
Berakhirnya Perang Dunia Pertama
- Mengehadkan saiz angkatan tentera.
• Penglibatan Amerika Syarikat membawa
- Menyerahkan wilayah dan tanah jajahan
kejayaan kepada Pakatan Bertiga.
kepada Pakatan B ertiga
• Jerman terpaksa tandatangani genjatan
senjata. • Kesan lain
• Beberapa siri persidangan dan perjanjian damai - Penubuhan Liga Bangsa-Bangsa untuk
memberi kesan kepada negara Eropah. menggalakkan keamanan dan kerjasama
antarabangsa
• Amerika Syarikat diiktiraf sebagai kuasa besar
dunia.
Kesan Perang Dunia Pertama.
Persidangan Damai Paris • Keruntuhan Pemerintahan Beraja
- Republik Jerman didirikan apabila Kaiser
• Tarikh 18 Januari 1919 Wilhem II terpaksa turun takhta.
• Membincangkan syarat perdamaian selepas - Mendapat perlindungan politik di Belanda.
perang dunia kedua.
- Dinasti Habsburg berakhir apabila timbul
• Memastikan Jerman tidak lagi menjadi pemberontakan di wilayah yang dikuasainya.
ancaman kepada keamanan di Eropah.
• Melahirkan Deklarasi 14 Perkara Woodrow - Revolusi di Rusia menumbangkan pemerintahan
Wilson yang dicadangkan oleh Presiden beraja Tsar Nicholas II.
Amerika Syarikat. - Kerajaan komunis pertama di dunia terbentuk di
• Mengandungi dua prinsip utama bawah Vladimir Lenin Empayar
- Penentuan nasib negara oleh rakyat sendiri.
- Sempadan negara berasaskan bangsa.
33
- Khalifah Sultan Mehmed VI digulingkan.
- Kerajaan Turki bercorak republik diketuai b. Nazisme Jerman
Mustafa Kemal Ataturk - Pimpinan Adolf Hitler - mengagungkan
• Kemunculan Negara Baru bangsa Jerman.
- Keruntuhan empayar Austria Hungry melahir - - Hitler berusaha memulihkan nasionalisme
Austria, Hungry, Czechoslovakia dan Jerman  mengetepikan Perjanjian
Yugoslavia. Versailles.
- Perpecahan Empayar Rusia - melahirkan  bina angkatan tentera
Poland, Estonia, Latvia dan Lithuania. semula  Menduduki
- Perpecahan Empayar Utmaniyah - melahirkan Rhineland semula.
Lebanon, Syria dan Iraq
• Jerman tidak puas hati terhadap Perjanjian
• Kesan terhadap negara kita Versailles
• Raja - raja Melayu diminta tandatangani - Dianggap tidak adil
pengisytihran perang menyokong / memberi taat - Menjejaskan kedaulatan negaranya -
setia kepada British.
Kehilangan tanah jajahan.
• Bertujuan menyekat kebangkitan orang melayu.
- perlu bayar pampasan perang tinggi.
• Undang-undang berkaitan perang diluluskan
- Itali kerana tidak puas hati terhadap
oleh British • Undang-undang berkaitan dengan
perjanjian ini keranaidak diberi tanah
perang yg diluluskan jajahan baru seperti yang diperoleh
 To Vest in the High Ccommissior Exceptional Perancis dan Poland
Power in Time of Public.
• Kegagalan Liga Bangsa Bangsa
 The Trading With Enemy Enactment 1914.
- Gagal kuatkuasakan perjanjian pelucutan
 The Naval and Military News (Emergency) senjata dan menangani krisis pencerobohan
• British manipulasi ekonomi Tanah Melayu yang berlaku selepas Perang Dunia pertama
seperti wang hasil timah dan getah. - Dunia terdedah kepada konflik berterusan
membawa meletusnya Perang Dunia kedua
3.3 Perang Dunia Kedua
• Cabaran Liga Bangsa-Bangsa Selepas Perang
• Tahun 1939-1945 - melibatkan negara Eropah Dunia pertama.
dan utara
- Krisis Manchuria (1931-1933).
Afrika.
- Jepun menakluk Manchuria (wilayah China) i
• Melibatkan Tanah Besar Asia dan Kepulauan
- Perjanjian Pelucutan Senjata (1932-1934)
Asia Tenggara.
- Jerman keluar dari Liga Bangsa - bangsa dan
• Kuasa Paksi - Jerman, Itali, Jepun.
perbesar tentera secara terbuka.
• Kuasa Bersekutu - Britain, Amerika Syarikat,
Perancis, Rusia. - Krisis Habsyah (1935-1936) - Itali serang
Habsyah di Afrika.
Faktor Tercetusnya Perang Dunia Kedua di
Eropah Perang Dunia Kedua di Eropah
• Kemunculan Ideologi Baru • Meletus serangan Jerman terdadap Poland.
- Bertujuan untuk mengatasi masalah - Britain dan Perancis isytihar perang terhadap
kemelesetan ekonomi Jerman
- Penduduk Itali dan Jerman mengadakan • Penaklukan Jerman terhadap Eropah Barat.
gerakan politik radikal
a. Fasisme Itali - Jerman memulakan serangan Blitzkrieg
- Pimpinan Benito Mussolini. (serangan kilat ) bagi menakluk negara di
- Parti Fasis yg kuasai Itali 1922. Eropah Barat.
- Memberi keutamaan kpd kepentingan negara - Kapal terbang Jerman mengebom sasaran
melebihi kepentingan individu. musuh
- Bagi memulihkan imej Itali meluaskan jajahan - Diikuti serangan kereta kebal dan tentera
dgn kuasai Habsyah (Ethiopia) dan Albania bermotosikal.
- Jerman berjaya tawan Poland, Denmark,
Norway,
Belanda, Belgium, Luxembourg dan Perancis
- Jerman kuasai hampir keseluruh negara di
Eropah Barat menjelang tahun 1941
• Pengeboman Britain pada sept 1940 -
Jun 1941 - Jerman serang Britain melalui
udara dan laut.
34
- Musnahkan pelabuhan, kawasan industri dan Kejayaan Operasi Pendaratan Tentera Bersekutu
pertahanan telah menjejaskan ekonomi. • Operasi kod “DDay”
• Penyertaan Itali dlm Perang di Eropah - Tentera Bersekutu berjaya mendarat di
- Itali isytihar perangi Britain dan Perancis dan Normandy
menyerang Perancis melalui arah selatan. Perancis.
- Jerman serang Perancis dari arah utara. - Berjaya memperdaya tentera Jerman.
• Serangan Jerman terhadap Rusia - Ini telah meningkatkan semangat Bersekutu.
- Jerman lancar Operasi Barbarossa. - Menjadi titik tolak kejayaan membebaskan
- Serangan besar – besaran untuk menawan Perancis Dan negara Eropah Barat
Rusia. dari penaklukan Jerman.
- Menyasarkan bandar utama di Rusia iaitu - Tentera Bersekutu memasuki Jerman dari
Leningrad, Moscow dan Stalingrad arah Barat dan Tentera Rusia serang
Jerman di bahagian Timur.
Berakhirnya Perang Dunia Kedua di Eropah 3.4 Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik
• Kerjasama kuasa besar dan keberkesanan • Berlaku pada tahun - 1941-1945 - Perang
strategi membawa kejayaan tentera bersekutu Pasifik.
• Memberi iktibar kepada kepentingan • Berlaku di Lautan Pasifik, Tanah Besar Asia,
berkerjasama dan bermuafakat. Kepulauan Asia Tenggara.
• Berpunca - kemunculan Jepun sebagai kuasa
Faktor kejayaan Kuasa Bersekutu dalam Perang tentera di Asia yang menjalankan imperialisme
Dunia kedua di Eropah. di Asia Pasifik.
• Kerjasama Kuasa Besar
- Pertemuan Presiden Amerika Syarikat, Perluasan Kuasa Jepun
Franklin Roosevelt, Perdana Menteri Britain, • Dasar Perluasan Kuasa Jepun berkait dengan
Winston Churchill dan Presiden Rusia, Joseph perindustrian, pengaruh golongan tentera dan
Stalin. orde baharu dunia.
- Tentera Bersekutu iaitu tentera darat, udara • Keperluan perindustrian.
dan laut beroperasi di bawah Komander - Jepun muncul sebagai kuasa industri pada abad
Tertinggi Bersekutu yang diketuai ke - 19
Amerika Syarikat - Berusaha mengurangkan bergantung kepada
• Keberkesanan Strategi Serangan Barat bagi dapatkan bahan mentah.
- Kesilapan kuasa Paksi membuat keputusan - Jepun perlukan wilayah yang dapat bekalkan
politik dan ketenteraan semasa operasi bahan mentah dan pasaran
menawan Rusia membawa kegagalan. • Pengaruh golongan tentera.
- Amerika Syarikat unggul dalam perancangan - Tentera Jepun paling moden di Asia pada abad
ketenteraan. ke – 20.
- Menjadi semakin agresif bila tentera kuasai
Kegagalan Operasi Menawan Rusia politik.
• Pada awal serangan terhadap Rusia berjalan - Masalah ekonomi boleh selesai menerusi
lancar. penaklukan kawasan kaya bahan mentah dan
boleh menjadi kawasan pasaran.

• Tentera Jerman banyak terkorban apabila - Jeneral Hideki Tojo menjadi Perdana Menteri
melewati dua musim sejuk di Rusia Jepun dan mengheret Jepun dalam perang.
• Tempoh perang yang panjang menyebabkan • Orde Baharu Asia
tentera Jerman kehabisan peluru, minyak dan - Mengembangkan kuasa, kebebasan ekonomi
makanan. dan menentang imperialisme Barat.
• Melemahkan semangat tenteranya. - Orde baharu di Asia Timur - Jepun, Korea,
• Jeneral Jerman Friedrich Von Paulus ingkari China, Manchuria ke dalam satu blok ekonomi
perintah Hitler untuk meneruskan peperangan. dan dikembang ke Asia
• Menyerah kalah kepada Rusia di Stalingrad -
Jan 1943.
Maksud Orde Baharu: Rancangan Jepun untuk • Membawa Amerika Syarikat terlibat dalam
singkirkan imperialis Barat di Asia dan anjurkan Perang di Asia Pasifik apabila isytihar perang
perkongsian kuasa serta kekayaan lebih adil dlm terhadap Jepun
kalangan negara di Asia
• Kejayaan Jepun
Sekatan Ekonomi Terhadap Jepun - Strategi berkesan dan penguasaan serangan
melalui laut, darat, udara.
• Selepas kuasai Korea, Manchuria dan China,
Jepun kuasai kawasan strategik Laut China - Jepun berjaya membentuk empayar luas di Asia
Selatan termasuk Pulau Hainan dan IndoChina. Pasifik menjelang April 1942 K
• Mendapat reaksi Bersekutu - Amerika Syarikat, • Kesan Perang Dunia
British, Belanda. kedua - Korbankan 75 juta
• Mengenakan sekatan ekonomi bagi nyawa
menghalang Jepun memperoleh bahan mentah - kemusnahan harta benda
untuk industri dan operasi perang. - kematian, kesengsaraan, kelaparan, ketakutan,
Sekatan ekonomi ialah tindakan menghentikan kezaliman dan kemiskinan Iktibar
perdagangan. Membekukan semua harta milik 3.5 Faktor Kedatangan Jepun ke Negara Kita.
Jepun di wilayah yang dikuasai British, Amerika
Syarikat ,Belanda. • Serangan bermula di Tanah Melayu 8 Dis 1941
• Serangan terhadap Sarawak dan Sabah 16
Dis1941.
Rancangan Penaklukan Wilayah di Selatan
• Bertujuan memenuhi keperluan ekonomi dan
• Sebagai jalan keluar dari sekatan ekonomi kepentingan strategik ketenteraan akibat
Bersekutu. sekatan ekonomi oleh Bersekutu.
• Jepun rancang kuasai wilayah di selatan Asia
• Menggunakan propaganda - “Semangat Asia” -
Tenggara.
“Asia untuk orang Asia”.
• Jerman hantar pakarnya ke Jepun untuk
mengkaji serangan terhadap wilayah selatan. • Menanam semangat antipenjajah Barat dan
menonjolkan imej Jepun sebagai pembela
• Membantu perkembangan industri pembuatan
negara Asia.
kapal terbang Jepun.
• Hasrat Jepun membentuk pemerintahan baharu Faktor Kedatangan Jepun
di Asia Pasifik mencapai kemuncak.
a. Eksploitasi Sumber Bahan Mentah
• Bila rundingan di Amerika Syarikat untuk
• Jepun ingin mengeksploitasi bahan mentah
menamatkan sekatan ekonomi terhadap Jepun
untuk keperluan industri.
gagal.
• Kesan Pembaharuan Meiji dan operasi
• Pemerintah tentera Jepun mengarahkan
ketenteraan Jepun.
serangan serentak terhadap Asia Pasifik pada
• Tanah Melayu pengeluar timah dan getah di
Disember 1941.
dunia, menghasilkan emas, bijih besi, arang
Pakatan Tiga Negara - 1940 Jepun tandatangani batu dan bauksit.
perjanjian Pakatan Tiga Negara dgn Jerman dan • Sarawak kaya dgn minyak iaitu di Miri dan
Itali menjadikan Jepun terikat dgn Kuasa Paksi Lutong.
• Pendudukan Jepun merupakan sebahagian
Bermula Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik pembentukan kawasan Lingkungan
• Serangan Jepun Serang Tanah Melayu. Sekemakmuran Asia Timur Raya.

• Serangan ke atas Pearl Harbour, Hawai. • Bertujuan mengukuhkan ekonomi Jepun
• Pengkalan tentera laut Amerika Syarikat di b. Kepentingan Strategik Ketenteraan
Pasifik. • Kedudukan strategik negara kita sesuai untuk
• Bertujuan melumpuhkan tentera laut Amerika ketenteraan Jepun.
Syarikat di Pasifik. • Penguasaan Singapura membuka laluan
• Menjadi penghalang kepada perluasan kuasa penguasaan telaga minyak di Sumatera.
Jepun Serangan • Penguasaan Pulau Borneo menjayakan
• Serangan ke atas wilayah jajahan Amerika penaklukan di Pulau Jawa.
Syarikat,
Britain dan Belanda
36

Tentera jepun menggunakan Strategi Serangan
kilat - Gerakan menyerang dengan kombinasi • Sumatera diletakkan dibawah tentera Jepun
angkatan tentera darat, udara dan laut untuk berpusat di Bukit Tinggi Sumatera.
menawan Tanah Melayu. • Tanah Melayu diletak bawah tentera Jepun
berpusat di Taiping Perak.
Serangan Jepun Terhadap Negara Kita.
• Singapura dikenali sebagai Syonan-to ( Pulau
• Pendaratan serentak di Pantai Sabak Kota
Cahaya Selatan ) diasingkan dari Tanah
Bharu dan Singgora dan Pattani di Thailand – 8
Melayu.
disember 1941.
• Tanah Melayu dikenali sebagai Malai
• Keseluruhan Tanah Melayu jatuh ketangan
Baru(Melayu Baru).
Jepun apabila Singapura ditawan pada15
• Perlis, Kedah, Kelantan Terengganu
febuari 1942. dipindahkan bawah pentadbiran di Thailand.
• Tentera Jepun mendarat di Kota Bharu dan • Sarawak, Sabah, Brunei digabung menjadi satu
mara ke selatan melalui jalan darat di negeri unit pentadbiran dikenali Kita Boruneo dan
pantai timur diketuai Gabenor Jeneral.
• Kapal Refulse dan Prince Of Wales di gerakan
untuk menyekat kemaraan Jepun. Kempeitai - Pasukan polis tentera utk menjaga
• Di tenggelamkan oleh Jepun di pengairan kepentingan pentadbiran tentera Jepun. - Ganas,
Kuantan. kejam, menyeksa, membunuh sesiapa disyaki sbg
antipentadbiran Jepun.
• Serangan Jepun melalui Pantai Timur
• Tentera Jepun mendarat di Thailand memasuki b. Dasar terhadap Raja-raja Melayu
Kedah
• Jepun iktiraf kedudukan Raja-raja Melayu
• Berpecah kepada dua pasuksan untuk mara ke
sebagai ketua dalam hal agama Islam dan adat
selatan
Melayu.
• Satu pasukan ke Pulau Pinang – mara ke
selatan melalui persisiran pantai • Diberi pencen seperti sebelum perang.
• Kedudukan Sultan di negeri masing – masing di
• Satu pasukan lagi melalui jalan darat menuju
bawah pengawasan Gabenor Jepun.
bandar utama negeri pantai barat.
• Pengiktirafan dibuat semasa persidangan Raja-
• Kemaraan tentera jepun melalui pantai barat.
raja Tanah Melayu dan Sumatera di Singapura
• Serangan tentera jepun ke atas Sarawak dan
pada Januari 1943
sabah bermula pendaratan di miri
• Sepasukannya mara ke sibu dan Kuching. c. Dasar terhadap Kepimpinan Tempatan
• Sepasukan lagi mara ke sabah melalui labuan
• Memberi peluang kenaikan pangkat kepada
dan menduduki bandar utama sabah
pemimpin tempatan.
• Pendudukan jepun di Sandakan melengkapkan
• Bertujuan mengatasi masalah kekurangan
kempen serangan jepun di sabah.
pegawai dan mendapat sokongan penduduk.
3.6 Dasar Pendudukan Jepun di Negara Kita • Penubuhan Institut Latihan Pemimpin -
pemimpin Muda (Koa Kunrenjo) untuk melatih
• Jepun memperkenalkan pemerintahan tentera.
dan menanam semangat memperjuangkan cita-
• Dasar ini diterima daripada Panglima Agung
cita politik penduduk tempatan.
Japanese Southern Army.
Dasar ekonomi
Dasar Pentadbiran
• Melaksanakan ekonomi kawalan
a. Pentadbiran Tentera Jepun
• Tanah Melayu gabung dengan Sumatera untuk • Memperkenalkan Rancangan Pengeluaran
membentuk Kawasan Pertahanan Khas. Lima Tahun. - Untuk bangunkan industri
• Diletakkan di bawah pentadbiran tentera Jepun tempatan.
ke-25 yang berpusat di Singapura. - Memastikan penggunaan optimun peralatan dan
• Dipisahkan kerana terdapat perbezaan sistem kemudahan sedia ada
politik dan ekonomi ketara di bawah British dan • Jawatankuasa Penyelidikan Bahan.
Belanda sebelum perang - Mengawal selia pelupusan barangan.
- Membuat penyelidikan kegunaan baharu.

Dasar Sosial
• Keperitan hidup menjadikan penduduk kreatif,
a. Pendidikan. berdikari dan hasilkan ciptaan baharu
• Menutup sekolah Inggeris dan Cina. berasaskan bahan tempatan untuk
• Sistem persekolahan Jepun diperkenalkan kelangsungan hidup seperti tempe dari biji
- membentuk semangat persaudaraan sejagat getah.
(Hakko
Ichiu). Layanan terhadap penduduk
- mencapai teknologi industri. • Layanan berbeza mengikut
- Meningkatkan disiplin. kaum.
- menerap nilai Jepun. • Melayu / peribumi.
• Tentera Jepun berusaha pupuk nasionalisme - Layanan baik kerana berkerjasama dengan
Jepun.
Asia.
• menghapuskan pengaruh Barat. - Untuk dapat sokongan bagi licinkan
pentadbiran.
• Tanam kesetiaan kepada Jepun melalui
Pendidikan. • India.
• Pendidikan Semangat Jepun (Nippon - Bantu orang India menubuhkan Tentera
Seishin), hormat kebudayaan dan Maharaja Kebangsaan India di Tanah Melayu dan Borneo
Jepun (Tenno Heika). Utara di bawah pimpinan Subhas Chandra
• Pengajaran bahasa Jepun (Nippon Go) dalam Bose.
usaha jadikan bahasa Jepun sebagai lingua - Org India digalakkan menyertai untuk
franca dalam Lingkungan Sekemakmuran kemerdekaan India.
Asia Timur Raya. - Untuk dapatkan kerjasama orang India dalam
• Perhimpunan pagi menghadap arah negara rancangan Jepun kuasai negara India.
Jepun - nyanyi Lagu Kebangsaan (Kimigayo). • Cina.
• Pegawai jepun menanipulasi pegawai agama - Layanan kejam - permusuhan Perang China
untuk tujuan propaganda Jepun. Jepun.
- Dipaksa bayar wang sebagai hukuman
b. Sikap Jepun terhadap agama penentangan terhadap Jepun masa perang
• Jepun hormat agama Islam dan adat Melayu. tersebut.
• Tidak campur tangan dalam adat resam • Semua kaum sengsara dan pengalaman pahit
tempatan. akibat kekejaman Jepun.
• Kelas pengajian al-Quran dan sekolah agama • Kaum Cina teruk sengsara berbanding kaum
diteruskan. lain.
• Majlis Agama Negeri dibentuk. • Landasan Keretapi Maut bukti kekejaman
• Persidangan agama Islam diadakan di tentera Jepun.
Singapura dan Kuala Kangsar. • Ramai terkorban akibat kerja berat, kekurangan
• Masjid guna untuk sampaikan titah sultan. makanan dan ubat, penyakit dan suasana
buruk di tempat kerja.
c. Catuan dan penghasilan makanan
• Memperkenalkan Ordinan Kawalan Barangan 3.7 Perjuangan Rakyat Menentang Pendudukan
Jepun
dan Bahan Penting.

• Untuk mengawal bekalan barangan akibat • Dua batalion Rejimen Askar Melayu dalam
kekurangan makanan. mempertahankan tanah air ketika serangan
• Catuan makanan dikuatkuasakan untuk jepun
mengawal penjualan barang asas seperti
beras, garam dan gula 1. Rejimen Askar Melayu Benteng Pertahanan
• Kad catuan makanan oleh Pejabat Kawalan Tanah
Makanan untuk merekodkan tarikh, jenis dan Air.
kuantiti barang. • Batalion kedua Rejimen Askar Melayu (RAM)
• Menggalakkan penduduk menanam makanan bersama tentera British menentang pendaratan
sendiri melalui kempen “Tambah Lebih Banyak Jepun di Kelantan .
Makanan” untuk cukupkan makanan dalam • Pertempuran RAM di Singapura mempunyai
negeri. semangat juang tinggi.
• Leftenan Jeneral A.E Percival, Panglima
Pemerintah Tentera British di Tanah Melayu
menyifatkan semangat juang sebagai contoh
keteguhan dan ketahanan sebagai inspirasi
generasi akan dating.
• Keberanian dan keperwiraan askar Melayu
sanggup berjuang hingga hujung nyawa wajar
dikenang dan iktibar nilai sedia berkorban untuk
tanah air.


• Tokoh pejuang tanah 6. Force 136

air - Leftenan Adnan • British menubuhkan South East Asia Command
Saidi. (SEAC) berpusat di Colombo, Sri Lanka.
- Pertempuran di Bukit Candu, Singapura. • Membentuk unit khas Force 136.
- julang nama RAM dan keberanian beliau. • Mendapat latihan di India dan Sri Lanka.
• Tujuan mendapat sokongan org Melayu dan
- Leftenan Ibrahim Alla Ditta MC.
menubuhkan pasukan gerila anti-Jepun.
- Menyelamatkan hampir 2000 org tentera
• Di anggotai oleh Mejar Tengku Mahmood
Bersekutu yang terperangkap di pantai Johor. -
Mahyiddeena, Leftenan Tunku Yusuf Tunku
Dianugerahkan Pingat Military Cross - Koperal
Yaakub, Kapten Ibrahim Ismail dan Leftenan
Yaakob Bidin.
Osman Tengku Mohd Jiwa.
- Dianugerah pingat Military Medal atas
• Force 136 dan gerila Melayu bekerjasama
keberanian dalam - perang di Pasir Panjang
menentang Jepun dengan menjalankan aktiviti
rahsia di Tanah Melayu.
2. Penentangan MPAJA. • Mengumpul maklumat, melakukan sabotaj,
• Kekejaman Jepun menyebabkan sebahagian menyebar propaganda dan melancarkan
orang Cina mencari perlindungan di bawah Operasi Zipper (serangan secara besar-
Parti Komunis Malaya (PKM) bagi elak diseksa besaran menawan Tanah Melayu semula pada
dan dibunuh. 1945.
• Mereka menubuhkan pasukan gerila. • Force 136 Ulu Perak – Askar Melayu Setia -
• Malayan People’s Anti-Japanese Army Mendarat di Hulu Perak.
(MPAJA) ditubuhkan selepas PKM bersetuju - Dengan bantuan Pegawai Daerah Gerik Kapten
mewujudkan pasukan sukarela yang dilatih Mohd Salleh Hj Sulaiman, Askar Melayu Setia
British. ditubuhkan
• PKM diberi latihan di Sekolah Latihan Khas di
• Force 136 Pahang – Wataniah Pahang.
Singapura untuk kerja sabotaj dan perang
- Mendarat di Raub Pahang.
gerila terhadap Jepun.
- Dengan bantuan Penolong Pegawai Daerah
• Mrk dihantar ke Tanah Melayu utk membentuk
Raub, Yeop Mahidin, gerila Wataniah Pahang
pasukan gerila yg menjadi asas pembentukan 8
ditubuhkan.
rejimen.
• Force 136 Kedah – Gerila Melayu
3. Kerjasama MPAJA dan Force 136. Kedah - Mendarat di Kg Kuala Jening,
• MPAJA dan Force 136 yang mewakili tentera Kedah.
British telah mengadakan perjanjian kerjasama - Dengan bantuan Pegawai Daerah Kedah dan
melawan Jepun. Tunku Abdul Rahman gerila Melayu Kedah
• MPAJA mendapat bantuan senjata, ubatan, ditubuhkan
kewangan dan latihan ketenteraan dari tentera Penentangan individu
British. 1. Gurchan Singh
• Anggota polis sebelum pendudukan Jepun.
4. Kerjasama Parti Kuomintang dan MPAJA • Menyebarkan risalah dan propaganda.
• Nama samaran “Lion of Malaya”.

- Gerila Cina yang dikuasai nasionalis daripada • Risalahnya diedar secara teratur dan berkesan
Parti Kuomintang (KMT) menentang Jepun di untuk memberitahu pendudukan tentang
utara Tanah Melayu. fakta sebenar perang dan pendudukan
- Mereka menubuhkan Overseas Chinese tentera Jepun.
AntiJapanese Army ( OCAJA) - Tentera Bintang • Menghadiri sidang akhbar tentera Jepun
Satu. dengan menyamar sebagai wartawan.
- Gerila KMT setuju kerjasama dengan MPAJA / • Mendalangi sabotaj terhadap landasan kereta
PKM bagi menentang api yang jejaskan pengangkutan Jepun.
• Ditangkap oleh Kempeitai setelah dikhianati
MPAJA gerakan anti-Jepun terbesar di Tanah tapi berjaya lari ke Burma hingga perang tamat
Melayu.
Menyebabkan Jepun guna tentera / polis orang
Melayu untuk menentang MPAJA yang
menimbulkan ketegangan kaum.

2. Pemberontakan Jesselton.
Syabil Kathigasu • Dikenali sebagai Pemberontakan Double Tenth.
• Nama Syabil Medan Daly. • Diketuai Albert Kwok
• Jururawat yg berani dan cekal membantu • Kumpulan Albert Kwok dikenali gerila Kinabalu.
mangsa perang gerila anti-Jepun di Perak. • Lancar serangan terhadap pejabat pentadbiran,
• Syabil dan Suami Dr. Abdon Clement Kathigasu balai polis ,kemudahan Tentera Diraja Jepun.
buka klinik di Ipoh sebelum perang hingga • Membunuh tentera Jepun di Jesselton, Kota
kedatangan Jepun Belud, Menggatal dan Tuaran.
• Semasa Jepun mereka memberi bantuan ubat • Jepun bertindak balas Jepun melancarkan
dan perubatan kepada gerila anti-Jepun. serangan balas dengan pantas dan kejam.
• Menyembunyikan radio dan berkongsi maklumat • Perkampungan di pesisiran pantai diserang dan
dari siaran radio British dengan gerila anti- dibom
Jepun. • Beratus - ratus disoal siasat dan diseksa hingga
mati dalam usaha cari pemimpin dan
• mereka ditangkap bila kegiatan terbongkar.
pemberontak
• Semasa dalam tahanan mereka diseksa hingga
suaminya mati. • Albert Kwok menyerah diri dengan harapan dapat
menamatkan serangan balas Jepun terhadap
• Setelah Jepun menyerah kalah Syabil
orang awam.
dibebaskan dan dibawa ke Britain untuk
rawatan. • Beliau dan 175 anggota lain dihukum bunuh di
Petagas dan 131 org dipenjara di Labuan
• Dianugerahi Pingat King George di Istana
Buckingham oleh Raja George VI kerana berani • Terdapat Gerila anti Jepun yang dipimpin oleh
dan wanita pertama dari Tanah Melayu terima Datu Mustapha Datu Harun.
anugerah.
3.8 Perkembangan Gerakan Nasionalisme
Gerakan Anti-Jepun di Sarawak dan sabah Tempatan dan Pendudukan Jepun.
1. Operasi Semut. 1. Perkembangan semangat anti penjajah.
• Siri operasi peninjauan oleh Unit Khas Z • Pendudukan Jepun di Tanah Melayu berlaku
Australia - Kempen tentera Bersekutu ketika kesedaran nasionalisme mula
menentang Jepun di Sarawak. berkembang.
• Jabatan Peninjauan Perkhidmatan Australia • Slogan “Asia untuk Asia” dan “Konsep
(Australian Services Reconnaissance Lingkungan Sekemakmuran Asia Timur Raya”
Department (SRD) menekankan kebebasan Asia, menentukan
• Mengumpulkan risikan dan melatih orang kemajuan dan meningkatkan persaudaraan
tempatan melancarkan perang gerila melawan sejagat.
Jepun. • Selari dengan perjuangan nasionalis seperti
• Anggota SRD mendarat di kawasan tengah dan Kesatuan Melayu Muda (KMM).
timur laut Sarawak untuk atur penentangan • KMM bekerjasama dengan Jepun dan berharap
terhadap Jepun dan membuat persediaan Jepun dapat beri kemerdekaan.
pendaratan pasukan Bersekutu. • Kejayaan tentera Jepun mengalahkan British
• Anggota SRD terdiri dari tentera Australia, British menyedarkan orang tempatan bahawa orang
dan New Zealand. Asia mampu mengalahkan orang Eropah yang
dianggap kuasa besar.
• Rekrut tempatan yang dikenali gerila Semut 2. Perjuangan menuntut kemerdekaan

diambil dari orang Kayan, Kenyah, Kelabit dikalangan orang
da Murut. Melayu.
• Org Iban dari Rajang kemudian sertai SRD. • Tentera Jepun membebaskan nasionalisme
• Kepakaran gerila Semut penting dalam Melayu (ahli KMM) yang dipenjarakan oleh
merancang taktikal perang gerila menentang British.
Jepun kerana penduduk tempatan tahu selok • Membangkitkan semangat nasionalisme.
belok bumi Sarawak • Jepun beri ruang kepada KMM untuk dapatkan
• Kawasan Operasi Semut sokongan masyarakat tempatan.
- Semut 1 : Lembah Bario hingga ke Belait
dan Trusan
- Semut II: lembangan Sungai Baram, Tutong,
Marudi dan Brunei.
- Semut III: seluruh lembangan Sg Rajang.
- Semut IV: Bintulu dan Mukah
• Jepun mem bubar KMM kerana tindakan 4. Kesedaran Politik di Sabah

pemimpinnya tuntut merdeka dari Jepun. • Pendudukan Jepun memberi kesedaran politik
• Jepun tidak akan beri merdeka walaupun masyarakat Sabah.
membantu Jepun dalam peperangan dengan • Pertubuhan yang ditubuhkan selepas
British. pendudukan Jepun seperti Parti Kebangsaan
• KMM menguna taktik baharu - Giyu Gun dan Melayu Labuan (PKML) oleh Tengku Noordin,
Giyu Tai menyertai gerakan bawah tanah Abu Bakar dan Zakaria Gunn berdasarkan idea
menentang Jepun Harun Aminurrashid
• Jepun semakin tertekan dengan serangan • Di bahagian pantai timur Sabah, Parti
Bersekutu dan berusaha memenangi hati Kebangsaan Melayu Tawau ditubuhkan.
nasionalis Melayu. • Pengerusinya Orang Kaya-Kaya Abu Bakar.
• Pemimpin KMM menubuhkan Kesatuan
Rakyat Indonesia Semenanjung (KRIS). 3.8 Keadaan Negara Kita Selepas Kekalahan
Jepun.
• Jepun merestui matlamat KRIS untuk
mencapai kemerdekaan bersama dengan • Amerika syarikat menggunakan bom atom dalam
Indonesia melalui semangat “Asia untuk Asia”. serangan terhadap jepun pada ogos 1945.
• Tidak dapat dilaksanakan kerana Jepun
Kekalahan Jepun Dan Pengakhiran Perang
menyerah kalah pada 15 Ogos 1945.
Dunia Kedua
• Perjuangan KRIS diteruskan dengan
penubuhan Parti Kebangsaan Melayu Malaya
Amerika Syarikat guna bom atom
(PKMM) iaitu parti pertama ditubuhkan
6 ogos - Bom Atom “Little Boy”
selepas zaman pendudukan Jepun 1945 digugurkan ke atas bandar
Hiroshima
Giyu Tai.
Kabinet Jepun
Pasukan membantu pertahanan pesisiran pantai
8 ogos bermesyuarat
dan menjaga ketenteraman awam. Onan Haji Siraj
ketua sbg Leftenan Kolonel 1945 memutuskan untuk
meneruskan peperangan
3. Kesedaran Politik di Sarawak 9 ogos Bom atom “Fat Man” digugurkan
• Dikawal melalui persatuan yang ditaja oleh 1945 ke atas bandar Nagasaki
Jepun . Maharaja Hirohito umum Jepun
• Persatuan Cina digabungkan menjadi Kakeo menyerah kalah. Jepun meminta
Kokokai. 15 ogos agar maharaja terus diiktiraf
• Jepun kekurangan pegawai - org Melayu dan 1945 sebagai pemerintah dan
Iban diberi jawatan dan kuasa lebih tinggi. dipersetujui oleh
• Pemimpin tempatan menjadi Pegawai Daerah Bersekutu
ialah Abang Haji Openg (Kuching), Empenit • Dato Haji Abdul Razak bin Abdul Hamid (Razak
Adam (Simanggang) dan Satem (Lawas). Sensei)
• Rakyat negara kita yg selamat dalam
• Memberi kesedaran dan keyakinan kepada
pengeboman di Hiroshima.
pegawai tempatan untuk menjalankan tugas
penting. • Umur belasan tahun menuntut di Universiti
Hiroshima.
• menjadikan peribumi Sarawak lebih yakin • Selepas Jepun menyerah kalah - Lord Louis
untuk berkerajaan sendiri selepas Perang Mountbatten
Dunia kedua. Pemerintah Tertinggi Tentera Bersekutu di Asia
Tenggara merancang untuk segera mendarat
Kakeo Kokokai. di Tanah Melayu.
- Persatuan Cina Seberang Laut anjuran Jepun • Namun tidak dibenarkan berbuat demikian
- Gabungan persatuan Cina yang merangkumi dialek, hingga selesai upacara penyerahan rasmi oleh
daerah dan nama keluarga di bawah satu
pertubuhan. pemerintah tentera Jepun kepada Jeneral
- Diasaskan di Kuching. Douglas MacArthur pada 2 September 1945
Mempunyai cawangan di bandar utama yang • 3 Sept. 1945 - Tentera British kembali ke Tanah
didiami orang Cina seperti Sibu.
Melayu
• Upacara rasmi penyerahan kalah tentera Jepun
di Sabah, • Bertujuan mempertahankan maruah bangsa, hak,
Sarawak, Singapura, Tanah Melayu harta dan kelangsungan hidup orang Melayu.
• Kepimpinan ulama tempatan memberi inspirasi
Pendaratan pertama tentera kepada orang Melayu berhadapan kezaliman
3 Sept British di Pulau Pinang, 3 Bintang tiga
1945 minggu selepas Jepun • Haji Salleh Abdul Karim (Kiai Salleh) menentang
menyerah kalah Bintang tiga dengan menubuhkan pasukan
Pemerintah Tertinggi Tentera Tentera Selempang Merah.
Jepun ke-37 • Tuan Haji Bakri Haji Mohd Saman menjadi
10 Sept Khalifah Perang Panjang dalam hadapi Bintang
Leftenan Masao Baba menyerah
1945 tiga di Sungai Manik, Perak
kalah di
Surrender Point, Labuan
Kompromi dan Usaha Perundingan
Mejar Jeneral Hiyoe Yamamura
• Kebangkitan orang Melayu mencetuskan
menyerah kalah kepada tentera
11 Sept pergaduhan kaum.
Bersekutu di atas kapal Tentera
1945 • Menyedarkan pemimpin dan raja-raja Melayu
Laut Australia, HMAS Kapunda di
tentang kepentingan perdamaian
Kuching
• Usaha Dato’ Onn Jaafar
Lord Mountbatten, Pemerintah - Dato Onn dilantik oleh Sultan Ibrahim sebagai
12 Sept Tertinggi Tentera Bersekutu di Pegawai Daerah Batu Pahat.
1945 Asia Tenggara menandatangani - Tugas utamanya menamatkan kekacauan dan
pernyataan menyera memulihkan keamanan di Batu Pahat.
Jeneral Teizo Ishiguro menyerah - Ogos 1945 beliau atur perundingan Kiai Salleh
13 Sept
kalah kepada Leftenan O.L Robert dan pemimpin Melayu dengan ketua Bintang Tiga
1945
di Kuala Lumpur di Dewan Perniagaan Cina Batu Pahat.
- Beliau berjaya memujuk Kiai Salleh
• Penyerahan kalah Jepun menamatkan membebaskan orang Cina yang ditahan di Parit
pendudukan Jepun di negara kita dari 15 Raja.
Februari 1942-12 September 1945. - Bintang Tiga menamatkan penguasaan mereka di
Balai Polis Batu Pahat.
Penguasaan Bintang Tiga Di Tanah Melayu - Kedua - dua pihak beri kerjasama kepada beliau
• Kelewatan pendaratan semula tentera British sebagai Pegawai Daerah untuk mengembalikan
menyebabkan kekosongan kuasa politik keamanan di Johor.
• Kesempatan ini digunakan oleh Bintang Tiga • Peranan Raja²Melayu
PKM melalui MPAJA mengambil alih Tanah - Berperanan menyelesaikan pergaduhan kaum.
Melayu. - Sultan Pahang Sultan Abu Bakar Ri’ayatuddin Al-
• Mereka anggap kekalahan tentera Jepun Mu’adzam Shah
sebagai lambang keunggulan, kekuatan dan - berangkat ke Kuala Lipis untuk mengingatkan
keberanian mereka menentang Jepun penduduk agar tidak lagi berlaku pergaduhan
• PKM melalui Bintang Tiga menguasai bandar, antara orang Melayu dan Cina
balai polis dan pejabat pentadbiran kerajaan - Sultan Perak Sultan Abdul Aziz Almustasim Billah
tinggalan tentera Jepun. Shah mengadakan lawatan dan pemantauan
• Menjalankan undang – undang sendiri. ke beberapa
• Menggunakan sebuah mahkamah yang daerah.
dikendalikan oleh komunis untuk menjatuhkan - memastikan tiada pergaduhan antara orang
hukuman mati terhadap sesiapa yang Melayu dengan Cina.
- Melawat kawasan yang terlibat untuk berjumpa
dengan pemimpin setempat.
bekerjasama dengan Jepun terutama orang - Mesyuarat dengan penghulu, ketua kampung dan
Melayu. pegawai kerajaan bagi memastikan kerja
• Menyeksa dan membunuh anggota polis, askar, pemulihan selepas perang diberi keutamaan.
pegawai daerah dan sukarelawan Melayu.
• Perbuatan ini melampau dan mencabar
kesabaran orang Melayu
• Tempoh penguasaan lebih kurang 14 hari
berada di bawah Bintang Tiga
Tindak Balas Orang Melayu

• orang Melayu bersatu bila Bintang 3 ancam
institusi politik, kekeluargaan dan agama Islam.
• Gangguan Bintang 3 dalam urusan agama di
surau dan masjid menyebabkan orang Melayu
membentuk Gerakan
Fi-Sabilillah
42
Sarawak Selepas Jepun Menyerah Kalah. Nota Tambahan
• Berlaku ketegangan kaum di beberapa tempat
sebelum pendaratan tentera Australia pada 11
Sept 1945.
• Permusuhan berlaku antara bekas gerila
peribumi yang dilatih oleh SRD dengan orang
Cina yang bersubahat dengan tentera Jepun
Kuching.
• Campur tangan segera tentera Australia
mengenakan perintah berkurung berjaya
menghalang pertumpahan darah antara kaum.
Rumusan
Kesan Pendudukan Jepun
• Memberi impak negatif terhadap keharmonian
masyarakat.
• Pelbagai usaha dilakukan bagi kembalikan
keharmonian masyarakat.
• Iktibar supaya mengelak daripada perkara yang
boleh menimbulkan ketegangan kaum.
• Memberi ancaman kepada kerukunan hidup
bermasyarakat dan kestabilan negara
Kesan konflik dunia.

• Perang Dunia pertama dan Perang Dunia kedua
memberi kesan terhadap kehidupan manusia.
• Sengsaraan dan kemusnahan akibat perang
memberi iktibar tentang nikmat keamanan yang
wajar dipertahankan utk kesejahteraan.
• Kita perlu belajar untuk hidup bersama-sama
bagi menjamin keadaan aman dan harmoni
43
1 Pada tahun 1914, empayar uthmaniyah 5. Mengapakah jerman tidak berpuas hati
mengeluarkan fatwa untuk orang islam. dengan perjanjian Versailles ?
Mengapa empayar uthmaniyah bertindak A Terpinggir dalam perkembangan

demikian ? ekonomi.
B Dilarang memiliki Angkatan perang.
A Mencetus revolusi agama. C Kehilangan tanah jajahan. D Tercetus
B Menyeru menentang penjajah. perang saudara.
C Menyekat pengaruh penjajah. 6
2. D Menghapuskan fahaman sekularisme. Maklumat berikut berkaitan perang dunia
kedua.
Gambar 1 adalah akhbar utusan melayu yang
diterbitkan sebelum perang dunia kedua. Faktor X
Tercetusnya perang dunia
kedua
Apakah faktor X
A Penamatan system beraja

Gambar 1 B Kegagalan liga bangsa-
bangsa.
Apakah isu yang dimuatkan dalam akhbar 7 C Jepun menyerang Pearl Habour
tersebut ? D Masalah kemelesetan ekonomi
A Kesedaran Kebangsaan Gambar 2 adalah setem pos jerman 1938

3.
B Kemunduran rakyat yang meraikan hubungan erat hitler dan
Mussolini.
C Kekejaman penjajah
D Ketidakstabilan politik
Perang dunia pertama telah berlaku dari tahun

1914 hingga 1918.
Apakah faktor pemangkin perang tersebut ?
A Pembunuhan pewaris takhta Gambar 2

4
B Pembesaran Angkatan tentera Jepun
C Penyerangan jerman ke atas Poland Apakah slogan yang digunakan dalam setem
D Perluasan pengaruh itali di Habsyah tersebut
8. A semangat asia
Maklumat berikut berkaitan kesan perang
dunia pertama dari segi politik. B Beban orang putih
Persidangan damai yang diadakan pada C Dua orang satu perjuangan
bulan D Kawasan kesemakmuran Bersama
Jun1919 membawa kepada Pementerai
Maklumat berikut adalah prinsip serangan
Perjanjian Versailles
jerman bagi menakluki negara eropah.
Mengapa perjanjian tersebut dikatakan
membawa kesan kepada negara eropah ? Blitzkrieg
A Pembentukan negara baharu Apakah maksud prinsip tersebut ?
B Perkembangan fahaman komunis
C Pertambahan kaum imigran A Serangan berani mati.

D Pembahagiaan kekayaan samarata B Serangan kilat.
C Serangan gerila.
D Serangan terancang.
NASIONALISME DI NEGARA KITA SEBELUM PERANG DUNIA PERTAMA
Gerakan nasionalisme di tanah melayu sebelum perang dunia kedua tercetus daripada gerakan orang mela
menentang campurtangan British.
a. Terangkan secara ringkas, kesedaran awal nasionalisme sebelum perang dunia kedua.
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
(
b. Mengapakah penentangan tok janggut dianggap Gerakan politik antarabangsa walaupun menggerakka
penentangan bercorak tempatan.
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
(
c. Apakah ikhtibar daripada perkembangan nasionalisme di tanah melayu ?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
(
LATAR BELAKANG PERANG DUNIA PERTAMA
Peta Eropah Menunjukkan Lokasi Perang Dunia Pertama Antara Kuasa Tengah Dan Pakatan Bertiga
a. Nyatakan faktor tercetusnya perang dunia pertama .
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
(3
b. Perang dunia pertama memberi kesan yang besar terhadap negara eropah. Buktikan.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
(3
c. Bagaimanakah kita dapat mengelakkan berlakunya pepe
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
(4
47
PERANG DUNIA KEDUA
Jadual berikut adalah pihak yang terlibat dalam perang dunia kedua ( 1939 – 1945 ).
Kuasa Paksi Kuasa Bersekutu

• Jerman • Britain
• Itali • Amerika
• Jepun syarikat
• Perancis
• Rusia
a. Nyatakan dua medan pertempuran berlakunya perang dunia kedua ?
I. ____________________________________________________________________________
II. ____________________________________________________________________________
b. Nyatakan faktor tercetusnya perang dunia kedua ?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
c. Jerman yang kalah dalam peperangan dunia pertama menganggap perjanjian versailles tidak adil. Mengap
situasi tersebut ?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
d. Mengapakah kita perlu menjalinkan hubungan bauk dengan negara – negara lain ?
_____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
PERANG DUNIA KEDUA DI ASIA PASIFIK
Tokoh berikut adalah tulang belakang kepada berlakunya Perang Dunia Kedua di Asia Pasifik pada tahun 19
1945 di Lautan Pasifik, Tanah Besar Asia dan Kepualauan Asia Tenggara
a. Mengapakah tokoh tersebut menjalankan dasar perluasan kuasa ?

______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
(3
b. Jepun telah mengalami sekatan ekonomi daripada Amerika Syarikat, Belanda Dan Britain. Bagaimanakah J
mengatasi masalah tersebut ?
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
(3
c. Apakah tindakan harus diambil oleh negara kita untuk mengelakkan diri dari konflik antarabangsa pada mas
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
(4
FAKTOR KEDATANGAN JEPUN KE NEGARA KITA.
Peta kemaraan tentera jepun menguasai Tanah Melayu dan Singapura yang bermula pada 8
disember 1941.
a. Mengapakah negara kita menjadi sasaran jepun setelah sekatan ekonomi oleh pihak
bersekutu ?
________________________________________________________________________
_______________
________________________________________________________________________
_______________
________________________________________________________________________
_______________
( 2 markah )
b. Serangan jepun di tanah melayu bermula serentak di kota bharu dan Thailand.
Secara kronologi, terangkan serangan jepun ke atas sehingga penawanan singapura pada
15 febuari 1942 .
_________________________________________________________________________
______________
_________________________________________________________________________
______________
_________________________________________________________________________
______________
_________________________________________________________________________
______________
_________________________________________________________________________
______________
( 4 markah )
c. Bagaimanakah langkah – langkah untuk mengelakkan negara kita di serang kuasa asing ?
________________________________________________________________________
_______________
________________________________________________________________________
_______________
________________________________________________________________________
_______________
________________________________________________________________________
_______________
________________________________________________________________________
_______________
( 4 markah )
DASAR PENDUDUKAN JEPUN DI NEGARA KITA ( PENTADBIRAN )
British telah membentuk kempeitai dan koa kurenjo bagi melicinkan pentadbirannya di tanah melayu.
Kempeitai Koa Kurenjo a. Apakah peranan

Kempeitai ?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
(2
b. Bagaimanakah dasar pentabdiran jepun
i. Tanah melayu dan sumatera.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
(4
ii. Raja – ra
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
(2
iii. Kepimpinan
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
(2
51
DASAR PENDUDUKAN JEPUN DI NEGARA KITA ( DASAR SOSIAL )
a. Terangkan dasar pendidikan jep

tanah melayu ?
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
( 4 markah ) b. Bagaimanakah sikap jepun terhadap penduduk te

______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
(8
c. Berikan cadangan anda untuk meningkatkan kualiti pendidikan di negara kita ?

______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
(8
52
PERJUANGAN RAKYAT MENENTANG PENDUDUKAN JEPUN.

Perjuangan rakyat menentang pendudukan jepun melalui pertubuhan dan juga melibatkan penentangan indiv
MPAJA SYBIL KATHIGASU
a. Nyatakan pertubuhan yang terlibat dalan penentangan tersebut ?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(2
b. Bagaimanakah MPAJA menainkan peranan menentang pendudukan jepun?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(2
c. Bagaimanakah sybil kathigasu menggerakkan perjuangannya menentang jepun ?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(3
d. Perjuangan pemimpin tempatan dapat dimanfaatkan oleh rakyat Malaysia pada hari ini. Buktikan.
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(3
BAB 4 : ERA PERALIHAN KUASA BRITISH DI NEGARA • BMA ambil alih pentadbiran bagi mengembalik
KITA kepercayaan.
• BMA berusaha memulihkan kerosakan infrastru
Pengenalan
akibat bencana perang.
• British Military Administration (BMA) atau pentadbiran
• Memulihkan ladang getah, lombong bijih timah
tentera British diistiharkan selepas perang dunia kedua.
memperbaiki prasarana dan kemudahan kesih
• Diikuti memperkenalkan Malayan union dan Persekutuan
• BMA Sukar membawa masuk jentera, alat gan
Tanah Melayu 1948.
dan teknologi.
• Di Sarawak, Charles vyner brooke bertindak
• Menyebabkan sosioekonomi sukar dipulihkan.
menyerahkan Sarawak kepada British.
• Rakyat hampa dengan ketidakupayaan BMA.
• Majoriti penduduk Sarawak menentang penyerahan
• Menyedarkan kita supaya sentiasa berwaspad
Sarawak kepada British.
tidak mudah mempercayai kuasa asing
• Berbeza di Sabah kerana British mengambil tanpa
sebarang penentangan. 4.2 Gagasan Malayan Union. ( MU )
4.1 British Military Administration (BMA) Tujuan Malayan union diperkenalkan

• Bermula 12 September 1945 selepas Jepun menyerah • MU diperkenalkan bagi menggantikan BMA.
kalah. • Melicinkan sistem pentadbiran.
• Pentadbiran Tentera Ketua di bawah arahan Lord • Meningkatkan pelaburan ekonomi.
Mountbatten. • Mengukuhkan pertahanan.
• Perancang Hal ehawal awam dilakukan Brigedier Jeneral • Mengekalkan orang asing sebagai sumber ten
H.C Willan. kerja untuk meningkatkan ekonomi.
• Bertujuan mengembalikan kestabilan dan memulihkan
kepercayaan rakyat. Latar Belakang pembentukan
• Unit Perancang Ekonomi Tanah Melayu diketu
1. Mengembalikan Kestabilan dan Keamanan Jeneral Ralph Hone diberi tugas merangka pen
• Berusaha memulihkan keamanan dan kestabilan baharu di Tanah Mmelayu.
dengan membubar pasukan MPAJA. • Setiausaha Tanah Jajahan British George Hen
• Mengarahkan semua senjata yang diberikan semasa bentangkan di Parlimen British 10 Okt 1945 .
pendudukan Jepun dulu dikembalikan. • Rancangan MU diisytiharkan dalam Warta Ker
• Gagal membenteras kegiatan jenayah, keganasan, (Kertas Putih 6274).
kongsi gelap dan masalah ketegangan kaum. • Kandungan Kertas Putih - British ambil alih
pemerintahan Tanah Melayu.
2. Memulihkan Kepercayaan Rakyat • Menubuhkan sebuah pentadbiran berpusat (ke
• Rakyat mengalami kesukaran di bawah Jepun. di bawah jajahan British.
• Makanan dan ubat sukar didapati dan Jika ada
harganya tinggi. Ciri-Ciri Perlembagaan Malayan Union
• Wabak penyakit merebak seperti penyakit beri-beri 1. Pentadbiran MU
disebabkan kurang zat makanan - Kebuluran. • Negeri-negeri Melayu Bersekutu, Negeri-ne
• Tiada wang untuk membeli makanan. Melayu Tidak Bersekutu dan Negeri-negeri S
• Kegiatan menyorok barang. kecuali Singapura disatukan menjadi satu un
• Rasuah dan Peras ugut. pentadbiran.
• Pasar gelap di Kuala Lumpur semakin tidak terkawal • Diketuai Gabenor Jeneral yg dilantik Raja E
hingga gagal dibanteras oleh BMA. .
• Majlis Eksekutif dan Majlis Perundangan British Mendapatkan Tandatangan Sultan

MU di bawah kawalan Pesuruhjaya Tinggi • British melantik MacMicheal untuk mendapat
British. tandatanbgan sultan.
• Sultan menjadi Ahli Majlis Raja-raja yang • British menghantar H.C. Willan merintis jalan
hanya bincang soal agama dan adat mengadap raja-raja melayu untuk meninjau
istiadat Melayu. sokongan raja-raja melayu.
2. Kewarganegaraan. - Willian menjalankan tugasnya dari 8 Sept-29
• Melalui prinsip Jus Soli. Sept 1945 - Sultan pertama ditemui ialah
• Rakyat yang lahir di Tanah Melayu dan Sultan Johor.
Singapura .
- Menemui Sultan Selangor, Sultan Kedah dan
• Mereka umur 18 tahun ke atas, Menemui Syed Hussin, Setiausaha kerajaan
bermastautin selama 10 tahun hingga 15 Perlis dan mengadap Raja Perlis di Kangar.
tahun.
- Mengadap Sultan Perak dan mengadap yang
• Mereka yang berumur kurang daripada 18 di-pertuan besar negeri Sembilan.
tahun yang ibu bapanya warganegara turut - Mengadap Sultan Pahang dan Menemui Dato’
diberi warganegar. Jaya
Perkasa Che Da Omar Mahmud (Menteri
• MU merupakan usaha penjajah untuk Besar
menakluk TM. MU mengubah status TM Terengganu sebelum menemui Sultan Ali )
dari naungan kepada Tanah Jajahan. - Mengadap Sultan Kelantan
• kita perlu menolak sebarang penjajahan
- Dalam laporannya, beliau mempunyai
demi kedaulatan walau nyawa jadi taruhan
keyakinan tinggi bahawa Raja - raja Melayu
Kronologi Pelaksanaan Malayan union akan sokong British dengan menandatangani
Perjanjian MU.
Febuari 1943 - Unit Perancangan Tanah - Pada setiap pertemuan Willan berusaha
Melayu dibentuk di London memastikan sokongan Raja - raja Melayu
25 april 1945 - Rancangan MU dibentangkan untuk tandatangan perjanjian.
di - Misi Willan memudahkan tugas MacMichael.
Parlimen British
- Persatuan Pelajar Melayu Misi Sir Harold MacMicheal Mendapatkan
Britain hantar memorandum. tandatangan Sultan
- Meminta supaya hak
• MacMicheal tiba di Port
kewarganegaraan di Tanah
Swettenham.
Melayu tidak mengikut prinsip
• MacMicheal menerima tentangan
Jus Soli. 11 Okt
Raja – raja Melayu.
- Tan Cheng Lock dan 1945
Persatuan Cina Seberang Laut • Dalam tempoh dua bulan beliau
hantar memorendum kpd berjaya dapatkan tandatangan
British berkait dgn masa depan sembilan Rajaraja Melayu
Tanah Melayu. • Membuat kunjungan ke negeri
18 Okt
Melayu.
1945
• Menghadap Sultan Johor.
20 Okt • Sultan Ibrahim menurunkan tanda
1945 tangan
22 januari - Kertas Putih 6274 24 Okt • Menghadap Sultan Selangor dan

1946 membentangkan 13 perkara 1945 turunkan tandatangan
kandungan MU yang 31 Okt • Menghadap Sultan Pahang
diluluskan Parlimen British di 1945
London 2 Nov • Sultan Pahang terpaksa
- Antaranya konsep kesatuan, 1945 menurunkan tandatangan
bentuk pentadbiran, sistem
perundangan, kedudukan
Raja-raja Melayu, syarat
kewarganegaraan, agama
Islam.
- Rancangan MU disiarkan dlm
Warta
Kerajaan
1 april 1946 - MU dilaksanakan di Tanah
Melayu
• Menghadap YDPB Negeri

Sembilan dan 4 orang Undang.
14 Nov
1945 • Baginda turunkan tandatangan - Sultan Perak, Sultan Kedah dan Sultan Johor
setelah didesak MacMicheal akan berangkat ke England sekiranya
walaupun enggan diperlukan.
• Menghadap Sultan Perak - Menurut Undang – undang, MacMicheal
• Baginda cuba lengahkan masa dapatkan persetujuan dari raja dengan cara
22 Nov untuk tandatangan. tidak sah.
1945
• Namun akhirnya terpaksa
turunkan tandatangan 2. Menghantar Surat Bantahan ke London
• Menghadap Sultan Kedah. - Sultan Kedah, Perak dan Johor utus surat
29 Nov bantahan kepada George Henry Hall.
• Berlaku perdebatan antara kedua
1945
pihak. - Mendakwa baginda diperdaya MacMicheal.
2 Dis • MacMicheal berjaya dapatkan - Beberapa orang raja mendakwa diugut supaya
1945 tandatangan Sultan Kedah turunkan tandatangan tanpa menyedari
akibatnya.
• Raja Perlis menurunkan
4 Dis - Memohon British masuhkan persetujuan yang
tandatangan setelah didesak
1945 ditandatangani.
MacMicheal
- Tuanku Syed Putra Jamalullail mengirim
• Menghadap Sultan Kelantan.
telegram untuk menyuarakan rasa tidak puas
• Beliau ugut untuk tidak iktiraf
15 Dis hati terhadap MacMicheal.
Raja-raja
1945 - Baginda tidak diberi peluang mendapat nasihat
Melayu yang enggan
tandatangan dari pembesar negeri sebelum setuju
17 Dis • Sultan Kelantan beralah dan
1945 3. Menyokong Kongres
setuju tandatangan
Melayu - Raja-raja melayu
• Menghadap Sultan Terengganu.
sokong kongres.
• Pada mula enggan kerana
21 Dis bertentangan dengan Undang- - Kongres bertujuan menunjukkan kesungguhan
1945 undang Tubuh Negeri orang Melayu menolak MU.
Terangganu namun akhirnya - Sultan Hishamuddin Alam Shah derma $15 ribu
turunkan tanda tangan kepada
Persatuan Melayu Selangor sebagai tuan
4.3 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap rumah Kongres Melayu Pertama dan
Malayan Union merasmikan pembukaan kongres
• Pengisytiharan MU 1 April 1946 dan
memperkenalkan kertas putih telah 4. Permaisuri Perak Memimpin Gerakan
menimbulkan pelbagai reaksi Menentang MU
• Malayan union ditentang oleh raja – raja Melayu, - Ahli Parlimen British tiba di Kuala Kangsar,
orang Melayu dan bekas pegawai British. Perak tempat Sultan Iskandar bersemayam.
- Perhimpunan besar - besaran di Padang
1. Penentangan Raja – raja Melayu terhadap Bandar Diraja Kuala Kangsar.
Malayan - Raja dan rakyat bergabung menentang MU.
• Union Reaksi Raja-raja Melayu. - Tuanku Permaisuri Perak, Raja Perempuan
- MU merupakan bentuk penjajahan mutlak Kelsom ketuai barisan hadapan perarakan
British bersama wanita Perak.
- Sultan Melayu hilang kedaulatan dan kuasa - Perarakan melintasi Raja – raja Melayu, Ahli
politik selama ini menjadi hak Raja-raja Melayu. Parlimen British dan pemimpin Melayu di
- Raja-raja Melayu menyuarakan bantahan dan pentas.
tentangan baginda melalui beberapa cara. - Mereka kagum dengan semangat Raja
Perempuan.
Cara bantahan raja – raja melayu
a. Membawa Kes MU ke Mahkamah Tinggi 5. Memulaukan Upacara Pelantikan Gbenor
England MU
- Persidangan Raja – raja Melayu di Istana - Raja-raja Melayu memulaukan upacara
Iskandariah, Kuala Kangsar memutuskan pelantikan Gabenor setelah perjumpaan
bantahan melalui Mahkamah Tinggi di England. dengan Dato’ Onn Jaafar di Hotel Station.
- Memohon Raja - raja Melayu bersama rakyat
boikot upaca pelantikan Gabenor MU.
56
- Ribuan berhimpun di Hotel Station melaungkan • Bantahan wanita.

“Daulat Tuanku” dan “Hidup Melayu”’ . - Tokoh wanita seperti Cikgu Zaharah Abdullah
(Batu Pahat), Halimahton Abd Majid (Rembau),
- Raja – raja Melayu nekad pulaukan perlantikan
Saleha Mohd Ali
Gabenor MU Sir Edward Gent dan adakan
sidang akhbar. (Selangor), Zaharah Tamin (Selangor), Datin
Puteh Mariah Ibrahim Rashid (Perak) dan
Penentangan Rakyat terhadap Malayan Union. Hasnah Ishak (P. Pinang) – benteng hadapan
menentang british.
• BMA siarkan berita MU kepada rakyat.
- Di batu pahat – cikgu zaharah Abdullah – ahli
• Akhbar Majlis menyiarkan pada 12 Okt 1945
pertubuhan pergerakan melayu semenanjung
sehari selepas ketibaan MacMicheal.
johor berucap membantah pelaksanaan
• Mencetuskan kesedaran nasionalisme. Malayan union.
1. Bantahan Akhbar Melayu

3. Bantahan Persatuan Melayu
• Akhbar Utusan Melayu (Singapura), Majlis
• Persatuan melayu seperti Syarikat Bekerjasama
(K. Lumpur), Warta Negara (P. Pinang)
Am Saiburi (SABERKAS), Persatuan Melayu
menyuarakan bantahan dengan keras,
Kedah. Perikatan Melayu Perak, Persatuan
mengecam dan mengutuk MU kerana
Melayu Selangor dan Persatuan Melayu Johor.
merugikan orang Melayu .
• Berjaya menghimpunkan org Melayu seluruh
• Menyeru orang Melayu mengadakan
negara dan setiap lapisan masyarakat bantah
perhimpunan besar - besaran menolak MU.
MU.
• Melaporkan perkembangan berita penentangan
• Persatuan melayu ditubuhkan atau diaktifkan
terhadap MU.
semula sebagai tindak balas terhadap MU.
“Dari pandangan sepintas lalu dapatlah diketahui • Kemudiannya, menjadi penggerak
bahawa cadangan Malayan itu menguntungkan orang menganjurkan rapat umum membantah
bukan Melayu. Hal ini amat mencemaskan fikiran dan MacMicheal mendapatkan tandatangan Raja –
perasaan orang Melayu mengenai hari depan raja Melayu.
mereka...Para Sultan hendaklah menimbangkan dengan
sepenuh hati cadangan MU sebelum menyetujuinya” Bantahan Bekas Pegawai British
( Sumber : diubah suai dari utusan melayu, 12
oktober 1945 ) • Pegawai tadbir British yang pernah berkhidmat
di Tanah Melayu.
Hari lahirnya MU itu adalah hari-hari yang sehabis- • Mengkritik rancangan MU –
habis sedih bagi orang Melayu. Oleh itu, orang Melayu • Antaranya - Frank Swettenham,Roland Braddell,
haruslah berkabung menandakan kesedihannya dan Cecil Clementi Smith, Richard
perbuatan berkabung itu mengandungi perasaan yang Winstedt,Frederick Weld dan George Maxwell.
dalam maknanya bagi orang Melayu itu sendiri...Tuhan
sentiasa menyertai pihak yang benar.
4. Bantahan Di Negeri Kelantan, Kedah Dan
Berkabunglah kerana kita terpaksa berkabung.
Johor.
( sumber : diubah suai dari warta negara, 3 April 1945 )
• Bantahan Kelantan
2. Bantahan Cendikiawan - Pada 15 Dis 1945 - 10 ribu orang berhimpuan di
• Tokoh Pentadbir Melayu sebagai penggerak Kota Bharu semasa MacMIcheal minta
orang Melayu menentang MU dengan pelbagai tandatangan Sultan.
strategi. • Bantahan Kedah.
• Dato’ Onn Jaafar,Dato’ Nik Ahmad Kamil,Za’ba, - Pada19 Jan 1946 ribuan orngg Melayu Kedah
Tengku Mohamed,Dato’ Abdul Wahab Abdul berarak di Alor Setar
Aziz ( Panglima Bukit - Dianjurkan Kesatuan Melayu Kedah,
Gantang), Wan Md Yussof ( Panglima Kinta, Perak SEBERKAS, Kesatuan Ulama Kedah dan
) dan Persatuan Melayu Kedah.
Dato Hamzah Abdullah serta Dato’ Abdul - Tuan Haji Hussain Che Dol Yang Dipertua
Rahman Kesatuan
Mohammad Yassin, pemimpin Melayu Johor Melayu Kedah dan Senu Abdul Rahman -
membantah usaha British menjajah tanah Setiausaha
melayu. Agung SABERKAS mengkritik kandungan Kertas
Putih
MU yang dianggap mencabul kedaulatan
bangsa Melayu
6. UMNO Menganjurkan Bantahan Secara

• Bantahan di Johor.
Besar²an
- Pada Jan 1946 Lembaga Kesatuan Melayu
• Tunjuk perasaan besar - besaran di adakan
Johor lancar gerakan menentang MU.
semasa Ahli Parlimen British L.D Gammans
- Perhimpunan disertai Persatuan Melayu Johor. dan David Rees Williams membuat tinjauan
- Ungku Omar Abdullah, Naib Presiden penentangan MU
Lembaga Kesatuan Melayu Johor dan Dr.
• Alor Setar Kedah
Hamzah berucap menentang MU.
- Ribuan orang memenuhi tebing jalan raya dari
- 10 Feb 1946 Pergerakan Melayu Titi
Semenanjung Johor di bawah Dato’ On Jaafar Bumbung Lima hingga bandar Alor Setar bantah
berhimpun menentang MU. MU
- 20 ribu org Melayu berhimpun di Batu Pahat. - Seramai 50 ribu menyertai rapat umum di
- Dato’ Onn berucap gesa orang Melayu bangkit bandar Alor Setar
bersatu menentang British
• Padang Francis Light School, Pulau Pinang
- Rapat umum diadakan di Padang Francis Light
5. Mengadakan Kongres Melayu. School.
a. Di Kuala Lumpur
- Bawa sepanduk “Humbankan Perjanjian
• Penentangan gagasan Malayan union MacMicheal” yg pamer kebencian pada
dianjurkan oleh Pemimpin persatuan Melayu. MacMicheal.
• Bertujuan untuk menzahirkan penubuhan - Laungan “Hidup Melayu”
badan induk yang menjadi pemangkin
• Ipoh, Perak
menentang MU
- Orang ramai berhimpun di Pekan Ahad, Jalan
• Pemimpin dan cendikiawan Melayu negeri
Datuk, Ipoh, Perak.
bersetuju anjurkan Kongres Melayu.
- Bawa sepanduk “Kami Berkehendak Naungan,
• Bersepakat menubuhkan badan induk untuk Bukan Penaklukan”, “Jangan Kecewakan Kami”
menantang MU secara tersusun.
- Laungan “Hidup Melayu”
• Kongres diadakan di bangunan Kelab Sultan
• Kampung Baru Kuala Lumpur
Sulaiman, Kampung Baru, Kuala Lumpur pada
1- 4 Mac 1946. - Ucapan pemimpin Melayu membantah MU
sambut kedatangan Gammans dan Rees
• Sebabyak 41 buah pertubuhan Melayu hantar
Williams dalam rapat umum di Padang Kelab
wakil untuk hadiri kongres.
Sultan Sulaiman, Kampung Baru,
• Bersetuju tubuhkan United Malays National
• Klang, Selangor
Organisation
(UMNO) utk menentang MU - Orang Melayu berhimpun dan padang dan
perkarangan
Istana Alam Shah membantah MU
b. Kongres Melayu di Johor
• Diadakan di Johor Bahru Johor pada 11 Mei • Seremban, Negeri Sembilan
1946. - Orang ramai berbaris panjang di jalan masuk
• Hasil Kongres ini, UMNO ditubuhkan di Istana istana.
Johor pada 11 Mei 1946. - Bawa sepanduk “Kekalkan Takhta Kerajaan
• UMNO berperanan melaksanakan beberapa Raja² Melayu” dan “MacMichael ialah
perkara penting untuk memajukan orang Imperialis”
Melayu. Laporan Gammans dan Rees Williams.
• Menjadi penggerak memupuk perpaduan • Laporan kepada Pejabat Tanah Jajahan
orang Melayu di seluruh Tanah Melayu. London.
• Hari lahirnya MU dianggap “Hari • Menyatakan bahawa sultan yang tandatangan
Kematian”oleh orang Melayu. perjanjian tidak menyedari akibat daripadanya.
• Peristiwa ini telah meruntun hati ribuan orang • Mereka sokong sepenuhnya cadangan Raja -
Melayu yang berhimpun memakai lilitan kain raja
putih di songkok sebagai tanda berkabung • Bantahan membuka mata British terhadap
keburukan MU
4.4 Penyerahan Sarawak kepada Kerajaan

British.
• Sarawak diserahkan kepada British selepas
perang dunia kedua.
• Menimbulkan pelbagai reaksi daripada
penduduk tempatan.
58
• Pentadbiran Tentera di Sarawak. • Masalah Kewangan.

• Setelah Perang Dunia kedua tamat, tentera - Vyner Brooke hadapi masalah kewangan untuk
Australia mendarat di Kuching. pulihkan Sarawak selepas perang dunia kedua
• Memperkenalkan pentadbiran tentera iaitu - Ekonomi Sarawak terjejas, lombong minyak
British Borneo Civil Affairs Unit (BBCAU) musnah dan ladang getah terbiar.
1946. - Kemudahan pendidikan, kesihatan, jalan raya
dan lapangan terbang perlu dibaiki.
• British memperkenalkan BMA 1 Julai 1946.
• Vyner Brooke menyerahkan Sarawak kepada - Vyner Brooke tidak mampu bangunkan semula
British. Sarawak / atau menyediakan kemudahan.
• Mendapat tentangan masyarakat tempatan
Sarawak. Proses Penyerahan Sarawak kepada British.
• Pejabat Tanah Jajahan mengutus surat
Faktor Penyerahan Sarawak kepada British. kepada Vyner Brooke untuk tandatangan surat
• Masalah Pewarisan Takhta. perjanjian dengan George Henry Hall,
- Semasa Charles Brooke mewariskan takhta Setiausaha Tanah Jajahan.
kepada Vyner Brooke, beliau wasiatkan Vyner • Vyner bersetuju menyerah Sarawak kepada
supaya adakan rundingan dengan saudaranya British dan menghantar Gerard T. MacBryan
Bertram Brooke dalam pentadbiran negeri. untuk mendapat persetujuan ketua tempatan.
- Namun Vyner sering ketepikan Bertram dan • Penyerahan dibuat tanpa pengengetahuan
membuat keputusan megikut kehendak sendiri. rakyat Sarawak.
- Vyner Brooke tiada anak lelaki untuk • British arahkan Vyner mendapatkan kelulusan
menggantinya sebagai raja. Majlis Negeri dan persetujuan rakyat Sarawak
- Beliau tua dan uzur dahulu.
- Vyner enggan lantik anak sudaranya Anthony • British hantar dua orang ahli Parlimen iaitu
Brooke ( anak Bertram Brooke ) Gammans dan Rees Williams untuk buat
menggantikannya. tinjauan .
- Rela serah pada British. • Hasil tinjauan itun mendapati :
• Desakan Kerajaan British. - Sebahagian besar rakyat Sarawak menentang.
- Lord Moyne Setiausaha Pejabat Tanah Jajahan - Orang Cina sokong.
Mengarahkan Shenton Thomas supaya adakan - Terdapat penduduk yang tidak memahami
perjanjian tambahan dengan Sarawak. maksud penyerahan .
- Untuk memberi kuasa kepada British untuk - Laporan Gammans dan Rees Williams
melindungi Sarawak jika diserang Jepun. berkaitan isu penyerahan di bawa ke Majlis
- Nov 1941 Perjanjian tambahan dimeterai. Negeri untuk di undi.
- British mengawal pertahanan, hubungan luar - Majlis Negeri mengeluarkan Rang Undang-
dan pentadbiran Sarawak. undang Penyerahan.
- 19 Jun 1944, Pejabat Tanah Jajahan - Keputusan menunjukkan golongan
mendesak Vyner Brooke memberi kuasa lebih propenyerahan menang dengan 19 undi
luas kepada British untuk meluaskan kuasa di sementara 16 undi menentang.
Sarawak. - Taraf Sarawak sebagai negeri naungan British
- British dapat kuasai kekayaan ekonomi dan mansuh. - Sarawak sah sebagai Tanah
menjaga pelaburan British. Jajahan British.
- Pejabat Tanah Jajahan utus surat kepada - Hari Penyerahan Sarawak diisytiharkan 1 Julai
Vyner tentang pendirian untuk menyerahkan 1946 di Kuching.
Sarawak.
- Akhirnya Vyner setuju serah Sarawak kepada 4.5 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap
British yang berupaya memajukan dan Penyerahan
mengukuhkan pertahanan Sarawak. Sarawak
• Penyerahan Sarawak mencetuskan reaksi
yang berbeza menentang dan menyokong
Penyerahan.
2. Mengadakan Demonstrasi
• Demonstrasi pertama diadakan ketika
Faktor penentangan penyerahan Sarawak kedatangan Gabenor Pertama Sarawak iaitu
• Dipimpinan Datuk Patinggi Abang Haji Charles Arden Clarke
Abdillah. • Diketuai Datu Patinggi Abang Haji Abdillah.
• Tindakan Vyner Brooke Bertentangan • Perarakan disertai 16 persatuan Melayu.
dengan Perlembagaan 1941. • PKMS mendesak British undur dari Sarawak.
- Prinsip Kelapan dalam Perlembagaan 1941 • Antara yang tertulis termasuklah
menyatakan pemerintahan sendiri akan • “Kami membantah dengan sekeras – kerasnya
diberikan kepada rakyat Sarawak. tindakan Brooke menyerahkan Sarawak
- Penduduk akan dibimbing untuk mentadbir kepada kolonial Inggeris”, “Sarawak adalah hak
negeri mereka sendiri. kami” dan “Leburkan kolonial” serta “No
- Tindakan Vyner melanggar prinsip Kelapan. Cession”.
- Vyner menafikan hak rakyat untuk
mendapatkan pemerintahan sendiri. 3. Meletak Jawatan Beramai - ramai
• Vyner Brooke Mengetepikan Surat Wasiat • British menyedari pemimpin antipenyerahan
Charles Brooke. terdiri dari pegawai perkhidmatan awam dan
guru.
- Vyner membuat keputusan tanpa bincang
dengan Raja Muda (Anthony Brooke) dan • British mengeluarkan Pekeliling No. 9/1946
Tuan Muda (Bertram Brooke). yang melarang pegawai awam sertai Gerakan.
- Golongan menentang penyerahan mahu • Seramai 409 kakitangan kerajaan meletak
memulihkan pemerintahan Dinasti Brooke jawatan seperti guru, petugas di Pos dan
supaya dapat menuntut merdeka dengan Telegraf, Jabatan Marin,
mudah. Kastam, Perubatan dan Kesihatan,
Percetakan, Jabatan Tanah dan Ukur, Jabatan
• Gerald T. MacBryan Menggunakan Muslihat.
Kerja Raya, Bomba dan Perbendaharaan.
- Gerald guna tipu muslihat seperti tekanan,
• Seramai 56 pelajar Maktab Perguruan Melayu
desakan, pujukan dan sogokan untuk
Sarawak bertindak menamatkan pengajian
mendapat persetujuan dari ketua tempatan.
sebagai bantahan terhadap Pekeliling No.9.
Bentuk Penentangan Penduduk Tempatan.
4. Bantahan golongan Wanita
1. Mengadakan Persidangan
• Golongan wanita yang menentang hebat ialah
• Johari Anang dan Sharkawi Osman
Cikgu Lily Eberwein (PKMS), Hajah Sipah
menganjurkan persidangan yang dihadiri oleh
Tuanku Othman, Dayang Fauziah dan Cikgu
perwakilan seluruh Sarawak.
Ajibah Abol.
• Dipengerusi oleh Johari Anang.
• Mereka sanggup mengorbankan masa dan
• Objektifnya adalah untuk mengadakan tenaga mengatur demonstrasi menentang
demonstrasi pada setiap 1 Julai kerana penyerahan .
menentang penyerahan Sarawak. • • Cikgu Ajibah Abol ketuai kaum wanita
Pertubuhan yang menyerertai persidangan bergabung tenaga dengan gerakan
ialah - Pergerakan Pemuda Melayu antipenyerahan.
(PPM).
- Barisan Pemuda Sarawak (BPS). 5. Menggunakan akhbar
- Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak • Utusan Sarawak digunakan sebagai Saluran
(PKMS). menyebarkan tentangan mereka terhadap
- Persatuan Melayu Miri. penyerahan Sarawak.
- Kesetian Muda Matu. • Ulasan berita tentang tindakan British menyekat
- Persekutuan Bumiputera Anthony Brooke dari memasuki Sarawak.
• Orang Dayak menubuhkan Sarawak Dayak • Artikel bertajuk “Kerajaan British Menipu Rakyat”
Association (SDA) dengan 500 ahli yang disiarkan pada 7 Nov 1949
Reaksi penduduk yang menyokong Penyerahan
Sarawak.
• Di sebalik menentang tetapi ada juga yang
6. Menulis Surat Bantahan menyokong penyerahan Sarawak.
• Pergerakan Pemuda Melayu (PPM) hantar surat • Kumpulan menyokong diketuai Datu Bandar
kepada kerajaan British di London. Abang Haji Mustapha dan Datu Amar Abang
Haji Suleiman.
• Menyatakan bantahan terhadap penyerahan
Sarawak. • Faktor menyokong kerana
• Barisan Pemuda Sarawak (BPS) menghantar a. Memajukan negeri.
referendum memansuhkan penyerahan - Ahli Majlis Negeri, menyatakan selepas perang,
Sarawak. Sarawak mengalami banyak kemusnahan.
• Mereka menghantar surat bantahan kepada - Penyerahan dapat memajukan Sarawak dalam
Perdana Menteri British, Clement Attlee. aspek politik, perhubungan, perdagangan,
pertanian, pendidikan, kesihatan , taraf hidup
• Anthony Brooke menentang penyerahan melalui
rakya
sistem perundangan beliau membuat rayuan di
Privy Council. b. Memajukan Penduduk Tempatan.
- Golongan propenyerahan menubuhkan Young
• Anthony bawa kes ini ke Mahkamah Tinggi
Brunei namun Malay Association (YMA).
ditolak - Menggalakkan kemajuan orang Melayu dalam
ekonomi dan sosial.
7. Menubuhkan Kumpulan Rukun 13 - Membantu orang Melayu yang mundur dan
• Golongan Muda dalam Gerakan antipenyerahan ketinggalan.
menubuhkan rukun oleh Pergerakan Pemuda - Menjurus pada bidang pelajaran, agama dan
Melayu Sibu. sukan.
• Dipimpin oleh Awang Rambli, Morshidi Sidek c. Memberi Peluang Pekerjaan dalam
dan Bujang Suntong. Perkhidmatan Awam.
• Sasarannya ialah menghapuskan pegawai tinggi - Ramai golongan intelektual diberikan peluang
British di Sibu, Sarawak. untuk mengisi jawatan tinggi seperti peguam,
doktor dan jurutera.
• Satu mesyuarat sulit diadakan untuk membunuh
Duncan Stewart pada 3 Dis 1949 di Sibu.
4.6 Penyerahan Sabah kepada Kerajaan British
Peristiwa Sungkit Berdarah • Pentadbiran British military Administration ( BMA
• Rosli Dhobi adalah antara pejuang ) diperkenalkan di Sabah selepas Jepun serah
kemerdekaan Sarawak. kalah.
• Beliau menikam Sir Duncan Stewart dan • Kota Kinabalu dibebaskan dari kawalan Jepun
dan Sandakan dibebaskan.
meninggal dunia di Hospital Singapur.
• Peristiwa dikenali “Sungkit Berdarah” • Ketua pentadbiran BMA ialah C.F.C Macaskie.
• Pembunuhan Duncan memberi kesempatan
Faktor Penyerahan sabah kepada British.
kapada British untuk menindas gerakan
• Syarikat Borneo Utara British
antipenyerahan.
(SBUB)menandatangani perjanjian dengan
• British menutup pejabat PPM, PKMS, BPS,
British.
Angkatan Semangat Anak Negeri Sarawak
• Sabah menjadi tanah jajahan British.
(ASAS).
• Anthony Brooke merayu semua persatuan • Pentadbiran negeri akan ditadbir oleh Gabenor
supaya menghentikan usaha menentang sebagai Ketua Kerajaan.
penyerahan. • Gabenor British pertama ialah Sir Edward
• Rosli Dhoby, Morshidi Sidek, Awang Rambli, Twining
Bujang Sutong dikenakan hukuman gantung a. Memenuhi Kepentingan British.
hingga mati. • Perdana Menteri Britain Clement Attlee sedang
• Anggota Rukun 13 yang lain dipenjarakan. selesaikan pemberian kemerdekaan kepada Sri
• Gerakan antipenyerahan Sarawak gagal. Lanka, India dan Burma.
• Ini memberi kesedaran dan membangkitkan • Sabah berpotensi menggantikan tanah jajahan
nasionalisme dalam kalangan penduduk. tersebut kerana berupaya bekalkan sumber
• Sehingga membawa kepada penubuhan parti bahan mentah dan
politik kawasan pasaran bagi barangan British
2. Meneruskan dasar British dalam Hubungan
Luar. Pertubuhan Pemimpin Tindakan
• Semasa pemerintahan SBUB, Sabah negeri Pengeran Telah dihantar
naungan Muhd Yusof berkursus ke SITC
British. Jamil Umar
• British kuasai perhubungan luar negeri dan H. M. Salleh Ditawar berkerja
pertahanan Sabah. dengan kerajaan
• Mendorong SBUB membuat keputusan serah Barisan
pemuda Mandur Pulang ke Indonesia
Sabah kepada British. Syarif
3. Masalah Kewangan SBUB. sabah
( BARIP ) Imam Berpindah ke
• Sebelum tinggalkan Sabah, Jepun musnahkan Suhaili Labuan
Jesselton, Kudat, Sandakan. Yaakub
• Memerlukan kos besar tetapi SBUB tidak Seruji Menyertai Khairat
mampu bangunkan Sabah. Yaakub Jumaat
• SBUB setuju serah kepada British kerana Muslimin ( KJM )
kekurangan dana Tengku Dipindahkan ke
Noordin Jesselton pada
4.7 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap September 1946.
Penyerahan Kemudian
Sabah Pemimpin ditawarkan kerja di
• Penyerahan Sabah pada 15 Julai 1946 tidak Parti Treasury
mendapat penentangan daripada rakyat Kebangsaan Jesselton sebelum
tempatankerana Melayu pulang ke Tanah
1. Dasar British. Labuan Melayu
( PKMKL ) Zakaria Ditukarkan ke
• British menindas Kegiatan Berpesatuan
Gunn Jesselton
- Penduduk Sabah terdiri dari pelbagai kumpulan
Apong Ditukar dari daerah
etnik berbeza bahasa, budaya, kepercayaan,
kerahu Tawau ke daerah
petempatan, kegiatan ekonomi.
Sandakan
- Sukar untuk menghimpunkan kesemua etnik
dalam satu pertubuhan.
• Menghadkan Peluang dalam Pentadbiran
- Terdapat juga persatuan ditubuhkan seperti
Persaudaraan - Dasar British menghadkan peluang dalam
Sahabat Pena Sabah (PASPAS) dan Persatuan pentadbiran menyebabkan penduduk Sabah
Kebangsaan Melayu di Sabah pimpinan Tengku kurang pengalaman dlm Birokrasi Barat
Noordin, Zakaria Gun dan Abu Bakar K. Ahmad.
- Barisan Pemuda Sabah (BARIP) pimpinan • Kepentingan Sosioekonomi Penduduk
Mandur Mohammad Sharif, Imam Suhaili Tempata.
Yaakub, Seruji Yaakub dan Zulkifli Apong Abang - Penyerahan Sabah dianggap peluang kepada
Abdul Hadi. penduduk tempatan melibatkan diri dalam
- Pada awal organisasi ditubuhkan untuk pentadbiran.
memperbaik ekonomi dan politik bumiputera. - Memajukan perniagaan.
- Kemudian pemimpin persatuan bergiat aktif - Meluaskan jaringan perdagangan.
membangkitkan kesedaran berpoltiik. - Membangunkan Sabah selepas perang.
- British khuatir pengaruh pemimpin ini gugat - Penduduk enggan melibatkan diri dalam aktiviti
kedudukan mereka. Bagi melumpuhkan menentang penyerahan Sabah kepada British.
Gerakan ini, British bertindak secara halus iaitu - Penduduk Sabah tidak memahami tujuan
menawarkan jawatan kenaikan pangkat kepada penyerahan.
ahli dan memindahkan ahli dan pemimpin yang - Dasar British yang menindas kesedaran
aktif ke bandar lain. nasionalisme dalam kalangan anak watan.
- Kesannya kegiatan persatuan lemah kerana - Kebangkitan nasionalisme berlaku apabila
masalah kewangan dan kekurangan pemimpin British memperkenalkan langkah ke arah
berkebolehan. berkerajaan sendiri di Sabah
1. 5. Pengistiharan Malay
1 april 1946 telah m
– raja melayu.
Soalan objektif
British military administration berusaha untuk mengembalikan kestabilan dan Bagaimana bantaha
memulihkan kepercayaan rakyat selepas perang dunia kedua.
I Membawa kes k
Apakah masalah besar yang dihadapi oleh Pentadbiran Tentera British? England II Membu
A Perkauman dengan British.
B Kewangan III Meminta bantua
C Bekalan makanan British.
D Kerosakan bangunan IV Menghantar sur
2. London.
Jadual yang menunjukkan peningkatan harga barang dari bulan disember 1941
A I dan II
hingga bulan ogos 1945 di tanah melayu pada zaman pendudukan jepun.
B I dan IV
6.
C II dan III
D III dan IV
Apakah peranan ak
semasa pembentuk
Mengapakah keadaan ini berlaku ? • Majlis

• Utusan m
A Bencana alam
B Sekatan ekonomi • Warta ne
C Masalah pengangguran D Kegiatan pasaran gelap. A Menggalakkan pe
7. ekonomi B M
bantahan disua
British Military Menyebarkan
3. Malayan
Administration agama. D Mengat
Union
pendidikan.
Mengapakah perubahan tersebut berlaku ?
Pernyataan berikut
A Melincinkan system pentadbiran melayu 1946.
B Mengimbangi jumlah penduduk
C Membentuk kerajaan demokratik D Mengukuhkan institusi beraja. Kongres melayu 1
41 buah pertubu
semenanjung tana
Mengapakah Sir Harold MacMicheal tidak disenangi oleh orang melayu.
Apakah nilai posit
dicontohi daripada
A Memaksa raja menandatangani perjanjian.
4 tersebut ?
B Menentang demontrasi orang melayu. 8.
C Menjadi gabenor Malayan union. A Rajin berme
D Membantu pasukan komunis B Gigih berusa
C Berkeyakina
padu.
Apakah kesan pelak

pentadbiran
Malayan union terha
A Mengeratkan pe
B Meningkatkan E
C Mengembangka
D Mengukuhkan k
9. Mengapakah Charles vyner brooke 14 Mengapakah tidak ada sebarang

menyerahkan negeri Sarawak kepada British penentangan secara terbuka berlaku di
pada tahun 1946 ? sabah apabila SBUB menyerahkan
sabah kepada British pada tahun
1946?
A Masalah kesihatan.
B Desakan pedagang.
A Kepimpinan yang lemah.
C Kepentingan ekonomi.
B Keupayaan memerintah sendiri.
D Dasar dekolonisasi.
C Kesedaran politik yang sederhana.
D Tidak wujud kerjasama antara kaum.
10. Mengapakah tokoh berikut menghantar
Gerald MacBryan ke Sarawak selepas
15 BARIP Aktif membangkitkan
Perang Dunia Kedua?
(Barisan kesedaran politik
Pemuda dikalangan masyarakat
A Mengambil alih pentadbiran.
Sabah) setempat.
B Menggubal perklembagaan baru.
C Menhapuskan pemberontakan. Bagaimanakah tindakan British untuk
D Mendapat persetujuan pembesar. melumpuhkan Gerakan nasionalisme ini ?
Tahun Peristiwa A Dibuang negeri.

11.
B Ditangkap dan dipenjara.
1946 Charles vyner
C Menawarkan kenaikan panmgkat.
brooke
D Menghadkan peluang dalam pentadbiran.
menyerahkan
Sarawak kepada
kerajaan British.
Mengapakah penyerahan tersebut mendapat
bantahan daripada penduduk sabah.
A Hak istemewa penduduk peribumi terhapus.

B Bercanggah dengan perlembagaan 1941.
C Bimbang kepentingan ekonomi terjejas.
D Setia kepada keluarga brooke.
12. Apakah reaksi kaum ibu dalam persatuan

kebangsaan melayu Sarawak terhadap
pengambilan Sarawak oleh British ?
A Memulau pentadbiran british.

B Melancarkan serangan bersenjata.
C Membunuh gabenor Sarawak.
D Mengadakan demonstrasi.
13. Apakah faktor syarikat borneo utara British (

SBUB ) menyerahkan pentadbiran kepada
kerajaan britisah pada 15 julai 1946.
A Pemulihan prasarana.
B Kepentingan ekonomi.
C Pemodenan pentadbiran.
D Desakan British.
64
BRITISH MILITARY ADMINISTRATION

Gambar British Military Administration ( BMA ) yang telah menduduki tanah melayu pada 12 september 1945
British Military Administration
a. Apakah peranan BMA semasa mentadbir Tanah Melayu ?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(
b. Bagaimanakah situasi tanah melayu semasa BMA memulakan pentadbirannya ?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(
c. British military administration berusaha untuk memulihkan kepercayaan rakyat tetapi gagal. Mengapa
berlaku sedemikian ?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
GAGASAN MALAYAN UNION

Tokoh berikut merupakan memainkan peranan penting dalam pembentukan Malayan Union yang diperkenalka
April 1946.
a. Apakah hasrat british memperkenalkan malayan union ?

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
( 2 markah ) b. Bag
fasa – fasa pembentukan Malayan union ?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(
c. Sebagai seorang pemimpin, cadangkan langkah – langkah yang perlu diambil untuk mempertahankan kedaula
bangsa ?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(
REAKSI PENDUDUK TEMPATAN TERHADAP MALAYAN UNION

Maklumat berikut berkaitan penentangan terhadap Malayan union.
• Raja – raja melayu
• Orang melayu
• Bekas pegawai British
a. Siapakah pegawai British yang menentang pelaksanaan Malayan union.
I. ________________________________________________________________________________________
II.
________________________________________________________________________________________
(2
b. Nyatakan cara bantahan raja – raja melayu terhadap Malayan union ?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
(2
c.
Berita Malayan union telah mencetuskan kesedaran semsangat nasipnalisme untuk menentang British.
Bagaimanakah tindakan rakyat tempatan terhadap Malayan union ?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
(3
d. Mengapakah kita perlu berwaspada dalam membuat sebarang tindakan ?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
(3
PENYERAHAN SARAWAK KEPADA BRITISH.
Maklumat berikut berkaitan pentadbiran di Sarawak sebelum vyner brooke menyerahkan Sarawak kepa
pada 1 julai 1946.
• British Borneo Civil Affairs Unit ( BBCAU ) - 11 september
1945.
• British Military Administration ( BMA ) - 1946.
a. Mengapakah vyner brooke menyerahkan Sarawak kepada British?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
b. Gammans dan rees Williams ahli parlimen British dihantar untuk membuat tinjauan terhadap penyerahan Sa
kepada British.
Nyatakan hasil tinjauan tersebut ?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
c. Pada pendapat anda, wajarkah tindakan vyner brooke menyerahkan Sarawak kepada British ?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
REAKSI PENDUDUK TEMPATAN TERHADAP PENYERAHAN SARAWAK.

Tokoh berikut merupakan kemuncak kepada peristiwa penentangan dan Gerakan antipenyerahan Sarawak a
dhoby membunuh Duncan stewart
Rosli Dhoby Duncan Stewart
a. Mengapakah berlaku penentangan terhadap penyerahan Sarawak ?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(
b. Disebalik penentangan terhadap penyerahan Sarawak, terdapat juga penduduk menyokong. Mengapa
berlaku sedemikian ?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(
c. Mengapakah Gerakan penentangan penyerahan Sarawak kepada British mengalami kegagalan. Berikan
pendapat anda.
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
PENYERAHAN SABAH KEPADA BRITISH.
Maklumat berkaitan pwenyerahan sabah kepada British.

Syarikat Borneo Utara British ( SBUB) menandatangani
perjanjian dengan British pada 26 jun 1946. Perjanjian ini
membawa kepada penyerahan sabah kepada british
secara rasmi pada15 julai 1946.
a. Jelaskan sebab berlaku penyerahan tersebut ?
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(
b. Mengapakah penyerahan sabah tidak mendapat tentang oleh pendduk tempatan ?

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
(
c. Pada pendapat anda, mengapakah Gerakan anti penyerahan mengalami kegagalan ?

_________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
(

Sejarah Tingkatan 4 (KSSM)

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Deskripsi Asli:

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Sejarah Tingkatan 4 (KSSM)

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

SEJARAH TINGKATAN 4 ( KSSM )

BAB 1: WARISAN NEGARA BANGSA SEJARAH RINGKAS KERAJAAN ALAM

•Inskripsi Telaga Batu • Pengasas Chu-Lien - Berpusat di Indrapura.

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 1

Hubungan luar • Menyebabkan beliau berpindah dan tiba di

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020

Hubungan Luar • Pembesar dan rakyat berpecah yang

• Diteruskan oleh sultan dari keturunan Kegemilangan Johor-Riau

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 3

kedaulatan, wilayah pengaruh, undang-undang • Lambang kedaulatan sultan yang memerintah.

1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan - Sumber pendapatan KMM diperolehi

 Peranan Sultan dan Pembesar • Pelayaran

- Fasal 26 menyatakan pernikahan memerlukan

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 5

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 6

5 Hukum kanun melaka

6 Pahang, kuala linggi, Kelantan, rokan,

7 Sultan memberi kuasa memerintah atau

LATAR BELAKANG NEGARA BANGSA SEBELUM KEDATANGAN BARAT

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 9

CIRI – CIRI NEGARA BANGSA KESULTANAN MELAYU MELAKA.

a. Mengapakah pembinaan negara bangsa penting bagi Kesultanan Melayu Melaka?.

b. Rakyat merupakan elemen penting dalam Kesultanan Melayu Melaka.

c. Kekuasaan dan kewibawaan seseorang pemerintah boleh dirujuk kedaulatannya.

Mengapakah kedaulatan penting bagi sesorang raja?

d. Mengapakah undang-undang penting kepada sesebuah negara?

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 21

KEUNGGULAN SISTEM PENTADBIRAN DAN UNDANG – UNDANG.

Apakah fungsi bendahara?

b. Bagaimanakah Kesultanan Melayu Melaka mendapat sumber pendapatan ?

PERANAN PEMERINTAH DAN RAKYAT

Pernyataan diatas hubung kait pemerintah dan rakyat.

a. Apakah tanggungjawab sultan terhadap rakyatnya?

Bagaimanakah rakyat membuktikan kestiaanya kepada raja?

c. Mengapakah institusi raja di negara kita perku dipertahankan ?

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 23

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 12

BAB 2: KEBANGKITAN NASIONALISME • Menebus, merebut dan merampas kembali hak

Nasionalisme Di Barat Pemikiran John Locke ( ahli falsafah Inggeris )

Perkembangan Idea Nasionalisme

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 25

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 27

2. Nasionalisme China Nasionalisme di Jepun

2.4 PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 29

• Dibawah penjajahan Amerika Syarikat.

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 33

• Partai Nasionalis Indonesia ( PNI ) – Sebuah 5. Nasionalisme Thailand

Partai Nasional Indonesia. ( PNI ) Peranan Raja Mongkut

- Soekarno menyatukan rakyat dan PNI dapat - Pemerintahan raja berpelembagaan

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 35

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 37

- Cenderung kepada gerakan Islah semasa

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 39

2.7 Perkembangan - Tokoh MCKK - Raja Chulan Raja Abdullah,

Perjuangan golongan intelektual

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 41

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 43

- Usaha menyatukan pergerakan org Melayu

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 45

SARAPA ISMAIL @ MRSM PENGKALAN. CHEPA @ KSSM SEJARAH TINGKATAN 4 / 2020 47

- Terdapat masyarakat Cina memberi perhatian 2.8 Kesan Perkembangan Nasionalisme