WARISAN NEGARA BANGSA SEJARAH TINGKATAN 4 BAB 1

1.1 Latar Belakang Negara Bangsa Sebelum Kedatangan Barat

Ciri-ciri Negara Bangsa Kerajaan Alam Melayu
• Tonggak utama kerajaan
• Kedudukan raja diperkukuh dgn pentadbiran
Raja • Dibantu pembesar
• Raja ditaati rakyat dan dianggap suci
• Cth: Raja Champa suci dikaitkan dgn Dewa Siva
• Memastikan kesejahteraan kerajaan
Undang- • Terpakai di wilayah pengaruh
Undang • Panduan dlm pentadbiran
• Cth: Majapahit amal udg² Kutara Manawa
Wilayah • Kawasan yg rakyat menerima dan memperakui pemerintahan seorg raja
Pengaruh • Cth: Wilayah pengaruh Funan luas dari Sg Mekong, Teluk Cam Ranh, selatan Myanmar, Segenting Kra
• Penduduk di dlm sesebuah negara yg setia kpd raja dan tidak menderhaka
Rakyat
• Cth: rakyat Srivijaya buktikan kesetian mrk kpd raja dgn upacara persetian dan meminum air sumpah

1.2 Ciri-ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka

• Kerajaan muncul sebab ada raja
• Raja pemerintah tertinggi dan dibantu pembesar
Kerajaan • Pemerintahan raja diperkukuh dgn Sistem Pembesar 4 Lipatan.
• Sistem pentadbiran tersusun - Melaka terkenal
• Slps kedtgan Islam pemerintah guna gelaran sultan
• Menumpahkan setia kepada Sultan Melaka
• Mematuhi undang²
• Rakyat Melaka terdiri drp Orang Melayu dan Orang Laut
Rakyat
• Golongan diperintah terdiri dr golongan merdeka dan hamba
• Raja menjamin kesejahteraan rakyat dan rakyat mengakui kuasa Sultan
• Hubungan timbal balik mewujudkan persefahaman dan ikatan antara pemerintah dgn yg diperintah
• Lambang kekuasaan tertinggi sultan
• Hak mutlak sultan utk mengawal rakyat dan wilayah.
Kedaulatan • Kedaulatan Melaka diakui kerajaan lain dan bebas campur tangan kuasa asing
• Diiktiraf oleh Dinasti Ming iaitu Dinasti Ming menghantar beberapa utusan spt Laksamana Cheng Ho utk
eratkan hubungan Melaka-China
• Merujuk kawasan pemerintahan raja yg diterima dan diakui rakyat
• KMM mempunyai wilayah pengaruh yg luas iaitu seluruh Semenanjung Tanah Melayu dan pantai timur
Sumatera
• Diperoleh melalui penaklukan, naungan dan perkahwinan.
• Menjadi bukti kewibawaan pemerintah
Wilayah
• Wilayah taklukan-wilayah yg diperoleh melalui peperangan spt Pahang, Kuala Linggi, Kelantan, Rokan,
Pengaruh
Inderagiri, Kampar
• Wilayah naungan-wilayah yang menerima ketuanan KMM sama ada melalui perkahwinan / persahabatan.
Contohnya Lingga, Pattani dan Kedah
• Perolehan wilayah melalui perkahwinan. Spt Majapahit menghadiahkan Siantan kepada Sultan Mansur
Shah kerana mengahwini Puteri Majapahit.
• Terdpt 2 undang² bertulis iaitu Hukum Kanun Melaka dan Undang² Laut Melaka.
• Utk mengukuhkan kerajaan dan melindungi rakyat
Undang²
• Menjadikan Melaka unggul CIKGU DAYANA
• Undang² Pahang dan Undang² 99 Perak dipengaruhi undang² Melaka
• Merupakan identiti kerajaan dan keistimewaan Sultan Melaka
Lambang
• Menjadi simbol kedaulatan pemerintah
Kebesaran
• Cth spt adat istiadat, warna, nobat, alat regalia dan cap mohor (utk mengesahkan arahan dari sultan)
1.3 Keunggulan Sistem Pentadbiran dan Undang-Undang
Maksud • Kesempurnaan dan keistimewaan yg dimiliki oleh sesebuah kerajaan
keunggulan • Keunggulan KMM terbukti melalui pentadbiran dan udang² yg tersusun
Sistem Pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka
Pembesar • Menjadikan pentadbiran KMM lancar dan tersusun
Empat • Sultan memberi kuasa mentadbir sesuatu wilayah, sungai / pulau kepada Pembesar Berempat
Lipatan • kawasan pegangan: kawasan yg dikurniakan sultan kpd Pembesar Berempat
• Ketua pemerintahan
Sultan
• Berkuasa dlm pemerintahan, peperangan, hubungan diplomatik, agama
Pembesar
• Bendahara, Penghulu Bendahari, Temenggung, Laksamana
Berempat
Pembesar
• Syahbandar, Bentara, Orang Kaya, Hulubalang, Penghulu
lain
Peringkat Pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka
• Dilaksanakan oleh Pembesar Berempat (Bendahara, Temenggung, Penghulu Bendahari, Laksamana)
• Hubungan dan persefahaman dua hala memastikan kejayaan KMM
• Permuafakatan antara sultan dan pembesar mewujudkan proses pentadbiran sempurna dan elakkan sebarang tindakan sewenang²
pemerintah.
• Ketua pentadbir
• Ketua turus angkatan tentera
Bendahara
• Penasihat sultan
• Pemangku sultan
Pentadbiran
• KMM mempunyai sistem kewangan teratur
Pusat Penghulu
• Sumber pendapatan dari perdagangan, cukai dan ufti dari wilayah takluk / naungan.
Bendahari
• Penghulu Bendahari urus perbendaharaan
• Mengutip cukai di pelabuhan
• Pembesar lain mengutip cukai di kawasan pegangan
Syahbandar
• Hasil perbendaharaan disalurkan untuk membeli senjata dan membina istana
• Kebijaksanaan pemerintan mengawal perbendaharaan menjadikan KMM maju
Temenggung • Menjaga keselamatan kota Melaka / keselamatan darat
Laksamana • Panglima angkatan laut Melaka Menjaga keselamatan laut
Peringkat • Pembesar - menguruskan pentadbiran di daerah dan kampung
jajahan • Pembesar dilantik oleh sultan dan Pembesar Berempat
• Peranan pembesar - jaga keamanan kawasan pentadbiran & dibenar mengutip cukai
Bendahara • Tun Perak - Paling lama berkhidmat di bawah Sultan Muzaffar, Sultan Mansur, Sultan Alaundin, Sultan Mahmud
Undang-Undang
• Undang² Melaka berasaskan syariah dan hukum adat iaitu Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut Melaka
• Bagi melaksanakan pentadbiran utk menjamin kemakmuran KMM
• Perbuatan jenayah spt membunuh, menikam, mencuri
• Hukuman bunuh (Fasal 5.1) apabila seseorang di dapati membunuh org lain tanpa pengetahuan raja / pembesar
Jenayah
maka akan dihukum bunuh
• Fasal 4 hukuman bunuh kpd sesiapa ingkar arahan dan memalsukan titah sultan
Peranan • Pembesar perlu arif dlm pelaksanaan udg²
Hukum sultan & • Fasal 1: tugas sultan, Bendahara, Temenggung dan Penghulu Bendahari
Kanun pembesar • Sultan btgjwb melantik pembesar spt Bendahara/Temenggung
Melaka • Tujuan mewujudkan keharmonian keluarga dan menyelesaikan masalah keluarga atau dlm perkahwinan.
Kekeluargaan
(44 fasal) • Fasal 26: pernikahan memerlukan 4 saksi, jika tidak cukup memadai 2 shj. Hamba abdi tidak boleh jadi saksi
• Peraturan ttg urus niaga utk mengawal perdagangan di Melaka agar tiada kesalahan bertentangan dgn ajaran Islam.
Ekonomi • Fasal 30: amalan riba diharamkan dlm perniagaan dan org yg berniaga hendaklah akil baligh, siuman dan lafaz niat
jual beli
• Titah, murka, kurnia, anugerah hanya boleh digunakan oleh raja.
Perkataan
• Rakyat tidak boleh guna/persenda
• Diusahakan oleh Nakhoda Jenal, Nakhoda Diri dan Nakhoda Sahak
• Diperkenan Sultan Mahmud Shah
• Berkuasa penuh dan diibaratkan sebagai raja dalam pelayaran
Peranan
• Arahan dan perintah nakhoda perlu dipatuhi CIKGU DAYANA
• Fasal 13.1: nakhoda perlu diberi keutamaan utk berniaga selama 4 hari
Nakhoda
• Fasal 13.3: sekiranya nakhoda hendak singgah di tempat yg tiada dalam senarai persinggahan, nakhoda perlu
bermesyuarat dgn semua orang dlm kapal utk dapatkan persetujuan
• Peranan pegawai lain dijelaskan spt jurumudi, malim dan jurubatu supaya pelayaran selamat / lancar.
Undang-
• Fasal 9: seorg malim harus arif ttg ilmu pelayaran spt keadaan ombak, arus dan kedudukan bulan dan bintang agar
Undang Pelayaran
pelayaran selamat.
Laut Melaka
• Jika malim lalai dlm tugas hingga menyebabkan perlanggaran dan kerosakan, dia akan dihukum bunuh.
• Jenayah menggugat ketenteraman dan keselamatan isi kapal.
Jenayah • Hukuman terhadap perbuatan mencuri, membunuh dan memberontak
• Fasal 5: seseorg yg berkelakuan jahat dan membunuh org di atas kapal, akan dihukum mati
• Sistematik dan adil
• Cukai yg dikenakan dalam pelayaran utk perdagangan spt cukai perjalanan dan hasil perniagaan
Percukaian
• Fasal 6.3 nakhoda menentukan jumlah cukai yang dikenakan terhadap penumpang iaitu 1/10 dari hasil penumpang
sekiranya penumpang ingin turun sebelum sampai janjinya sama ada 3 tahun, 3 bulan / 3 hari
1.4 Peranan Pemerintah dan Rakyat
• Hubung kait pemerintah dan rakyat
• Rakyat yg bernaung di bawah sultan dan pembesar saling berkait antara satu sama lain
Waadat • Ia berfungsi menggerakkan jentera kerajaan dan sistem pemerintahan
• Hubungan timbal balik mengukuhkan pemerintahan KMM
• Perjanjian antara Demang Lebar Daun (golongan diperintah) dgn Sang Sapurba (golongan pemerintah)
• Maka titah Sang Sapurba, “Hendaklah segala anak cucu hamba, jikalau ada salahnya sekalipun, atau
zalim dan jahat pekertinya, janganlah segala harnba Melayu itu derhaka dan menitikkan darahnya ke
Waadat bumi, jikalau mereka itu akan cedera, berundur hingga ditakluk negerinya juga...”.
antara Sang • Maka sembah Demang Lebar Daun, “Baiklah tuanku, tetapi anak cucu duli tuanku dahulu
Sapurba mengubahkan, anak cucu patik pun berubahlah tuanku”.
dengan • Maka titah Sang Sapurba, “Baiklah paman, kabullah hamba akan waad itu”.
Demang Lebar • Titah baginda, “Barang siapa hamba Melayu derhaka mengubahkan perjanjiannya, dibalikkan Allah
Daun bumbungan rumah ke bawah kaki ke atas”.
• Maka sembah Demang Lebar Daun, “Jikalau raja Melayu itu mengubahkan perjanjian dengan hamba
Melayu, dibinasakan Allah negerinya dan takhta kerajaannya”.
Golongan Pemerintah dan Rakyat
• Sultan
• Pembesar
Pemerintah
• Kerabat raja
• Ulama
• Menaungi dan menjaga keselamatan rakyat negeri
Golongan Peranan • Mewujudkan perpaduan rakyat
Pemerintah Sultan • bertanggungjawab terhadap kemakmuran serta kestabilan kerajaan
• memperkenalkan udg² utk mengawal rakyat
• memelihara keamanan dan kebajikan rakyat di kawasan pegangan
Peranan • menjadi perantara antara sultan dengan rakyat
Pembesar • mengutip hasil melalui sistem serah dan membekalkan tenaga tentera melalui sistem
kerah
• terdiri dr peniaga, petani, tukang dan nelayan
Rakyat
• hamba terdiri dr hamba raja, hamba berhutang dan hamba biasa
• setia kpd pemerintah
Golongan • mematuhi arahan pemerintah CIKGU DAYANA
diperintah Peranan • tidak menderhaka kerana takut ditimpa tulah
rakyat • menjadi tentera
• menghadiri majlis umum spt gotong- royong, pengayuh @ pendayung kapal
• menyumbang tenaga kerja melalui sistem kerah seperti membina istana @ jalan
• menjamin kesejahteraan rakyat
Peranan
• memelihara kedaulatan raja
hubungan baik antara
• rakyat perlu menjaga hubungan baik dgn pemerintah bagi mengekalkan kemajuan dan
pemerintah dan rakyat
keamanan negara
• yg diwarisi Srivijaya dr kerajaan Alam Melayu sebelumnya mengukuhkan kerajaan tersebut
• ciri² negara bangsa KMM menjadi asas kewujudan negara bangsa negara kita
• kepimpinan yg baik dan diperkukuh dgn ciri² negara bangsa tersendiri mencerminkan
keunggulan KMM
Ciri-ciri negara bangsa • kekukuhan KMM dilengkapi dgn keunggulan pentadbiran dan udg² diwarisi kerajaan Melayu
selepasnya dan mengukuhkan kelangsungan ciri² negara bangsa yg diwarisi hingga kini
• ia juga memupuk perasaan cinta akan negara dlm kalangan penduduk sbg rakyat Malaysia
kita harus bangga kerana mewarisi asas negara bangsa yg menjamin kesejahteraan dan
keharmonian negara kita