WARISAN

NEGARA
KSSM SEJARAH
TINGKATAN 2

S E J A R A H | T I N G K ATA N 2 | S M K B A N D A R T A S I K P U T E R I
 BAB 2
SISTEM PEMERINTAHAN
DAN KEGIATAN EKONOMI
MASYARAKAT
KERAJAAN ALAM MELAYU

SEJARAH
TINGKATAN 2
SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN EKONOMI
MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU

2.1 Sistem Pemerintahan

 Beraja
o Pusat
o Wilayah

2.2 Kegiatan Ekonomi

 Pertanian
 Perdagangan
 Hasil Hutan dan Laut
 Perlombongan dan
Pembuatan
2.1 SISTEM PEMERINTAHAN

Pada akhir pembelajaran, murid akan dapat:

 Menerangkan sistem pemerintahan Kerajaan Alam Melayu

SISTEM PEMERINTAHAN

Dibantu oleh pembesar pusat dan
wilayah telah mewujudkan
kestabilan di Alam Melayu
Dua golongan utama dalam struktur sosial
5 6 masyarakat kerajaan Alam Melayu, iaitu
golongan pemerintah dan golongan
diperintah.
PROPOSAL

Raja berkuasa dan berada di puncak

Sistem yang teratur dan tersusun 3 4 pemerintahan.

Terbahagi kepada dua, iaitu pusat dan wilayah Tonggak penting dalam usaha raja-raja
kerajaan Alam Melayu untuk membangunkan
1 2 kerajaannya

Alam Melayu mengamalkan sistem

pemerintahan beraja.
SISTEM PEMERINTAHAN
FUNAN
RAJA:
• Rajanya menggunakan pelbagai
gelaran
o Kurung Bnam (raja gunung)
o Rajadhiraja (raja segala raja)
o Cakravatin (pemerintah alam
sejagat)
PEMERINTAHAN PUSAT DAN
WILAYAH:
• Raja dibantu oleh golongan agama
dan tentera
• Funan dibahagikan kepada tujuh
wilayah
• Ketua Wilayah terdiri daripada putera-
putera raja digelar sebagai Raja Kecil
CHAMPA
RAJA:
• Rajanya menggunakan sebagai
Rajadhiraja
• Raja sebagai pemerintah yang
mulia dan suci
• Raja dikaitkan dengan Dewa Siva
PEMERINTAHAN PUSAT DAN
WILAYAH:
• Raja dibantu oleh pembesar
• Pembesar berperanan mengutip
cukai, menjaga keamanan dan
kukuhkan pertahanan
• Champa dibahagikan kepada lima
bahagian iaitu Indrapura, Amaravati,
Vijaya, Kauthara dan Panduranga
ANGKOR
RAJA:
• Rajanya menggunakan gelaran
Dewaraja (raja sebagai dewa)
• Kuasa kedua dan ketiga terpenting
dalam sistem pemerintahan ialah
Permaisuri dan Raja Muda
PEMERINTAHAN PUSAT DAN
WILAYAH:
• Raja dibantu oleh pembesar-pembesar
• Pembesar bertanggungjawab dalam
bidang keagamaan, kehakiman,
keselamatan dan perbendaharaan
• Dibahagikan kepada wilayah, daerah,
daerah kecil dan kampung
SISTEM PEMERINTAHAN
SRIVIJAYA
RAJA:
• Rajanya mempunyai unsur kesaktian
• Raja dianggap Bhodhsattva (Buddha di bumi)
• Raja digelar Raja di Gunung dan Maharaja di
Pulau
PEMERINTAHAN PUSAT DAN WILAYAH:
• Raja dibantu oleh Yuvaraja (Putera Mahkota),
Pratiyuvaraja (Raja Muda) dan Rajakumara
• Raja dibantu oleh golongan agama, tentera,
pemungut cukai, hakim dan penjaga harta
• Pentadbiran dibahagi kepada dua, Kedatuan (Datu
berketurunan raja) dan Pradatuan (Datu bukan
berketurunan raja)
MAJAPAHIT
RAJA:
• Rajanya menggunakan gelaran Maharaja, Sri Maharaja
dan Sri Bathara
PEMERINTAHAN PUSAT DAN WILAYAH:
• Raja dibantu oleh Sapta Prabu dan para pembesar
• Sapta Prabu ialah Majlis Penasihat Diraja yang terdiri
daripada kerabat diraja
• Majapahit dibahagikan kepada 14 wilayah.
• Setiap wilayah dipecahkan kepada Kabupaten,
Kawadanan, Pakuwuan dan Kebuyutan (daerah, daerah
kecil dan kampung)
SISTEM PEMERINTAHAN

KEDAH TUA

• Dibayangi oleh kerajaan besar Alam Melayu

terutamanya Srivijaya
• Menpunyai seorang ketua (pentadbiran mudah)
• Ketua menguruskan hal perdagangan dan keagamaan
• Corak pentadbiran berubah apabila menjadi sebahagian
daripada Srivijaya
• Menjadi sebahagian daripada Pradatuan Srivijaya

GANGGA
NAGARA
• Amalkan sistem pemerintahan beraja
• Raja berperanan membangunkan perdagangan
dan bertanggungjawab dalam hal ehwal
keselamatan
ELEMEN KEWARGANEGARAAN DAN NILAI SIVIK
Kebijaksanaan pemimpin penting dalam mentadbir negara.
Bahaskan.

APLIKASI KBAT DAN

ELEMEN K (K5.2.6)
 CAKNA MINDA
Corak pemerintahan negara kita adalah warisan kerajaan Alam Melayu.
Bersetujukah anda? Berikan alasan anda.

APLIKASI KBAT
2.2 KEGIATAN EKONOMI

Pada akhir pembelajaran, murid akan dapat:

 Menghuraikan kegaitan ekonomi masyarakat kerajaan Alam Melayu

KEGIATAN EKONOMI

 Kegiatan ekonomi masyarakat

RTANIAN
Alam Melayu dikaitkan dengan PE
petempatan awal dan peranan
ANGAN
sungai. PERD
AG

 Perkara ini telah dibuktikan IL

H A S UT
melalui penemuan arkeologi. L A
AN &
HUT
N GAN
O M BO N
L
PER MBUATA
& PE
PERTANIAN - PADI
FUNAN, CHAMPA & ANGKOR:
• Funan dan Angkor - terletak di Lembah Sg.
Mekong yang subur
• Hujan bekalkan air ke Tasik Tonle Sap untuk
padi sawah
• Angkor - membina kolam (baray) untuk
simpanan air. Padi dituai 3-4 kali setahun
• Champa - Ketua Air di setiap kampung
menyelenggara terusan dan daik (benteng/
tembok panjang)
MAJAPAHIT:
• Pulau Jawa mempunyai tanah
yang subur untuk pertanian
• Sg Begawan Solo dan Sg
Brantas bekalkan air untuk padi
sawah
• Sistem pengairan dibina untuk
meningkatkan pengeluaran padi
SRIVIJAYA:
• Padi tanaman utama
• Padi sawah ditanam di kawasan
pedalaman Palembang terutama
di Tanah Tinggi Pasemah dan
Hulu Musi
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
JPWP LABUAN
PERTANIAN – REMPAH RATUS
Bunga cengkih ditanam
di Kepulauan Maluku

Buah pala ditanam

di Pulau Banda

REMPAH-RATUS YANG
TERDAPAT DI ALAM
MELAYU DITANAM
SEBAGAI TANAMAN
DAGANGAN. Lada hitam ditanam
di Sumatera dan Jawa.
PERTANIAN KEGIATAN PERTANIAN LAIN
Masyarakat Alam Melayu mejalankan
kegiatan pertanian lain:
Sawah Masyarakat Alam Melayu
Bijan mejalankan kegiatan
menangkap ikan di :
Pisang

Kekacang Paya

Sungai
Kelapa Mengumpul kulit kura-kura
Tebu Buah-buahan
Sayuran
PERDAGANGAN
Perdagangan merupakan kegiatan ekonomi yang penting
bagi kerajaan Alam Melayu.
Barangan Alam Melayu
menjadi tarikan pedagang luar
Kedudukan Alam Melayu
di tengah-tengah laluan
perdagangan timur dan barat
Kemudahan pelabuhan lengkap :
• Bekalan air
• Tempat tinggal
• Tempat simpan barang dagangan
• Kawasan jual-beli
FAKTOR
KEMAJUAN
Di Srivijaya - jawatan Tuhan Vatakvurah
diwujudkan sebagai penyelia kegiatan
perdagangan dan perkapalan
PERDAGANGAN
Pelabuhan dan Barang Dagangan
Pelabuhan - Oc Eo Pelabuhan - Palembang Pelabuhan - Tuban, Sidayu, Gresik
Barangan dagangan - Damar & Surabaya
Barangan dagangan
-damar, kapur barus, kapur barus, gaharu, madu, rotan, Barangan dagangan - Rempah,

IT
N rempah, mutiara, rumpai laut, beras, rotan, kayu cendana, gaharu,
kayu cendana &
NA

AH
gaharu FU gading gajah & sumbu badak ikan, kulit penyu & mutiara

AP
YA

J
MA
A
VIJ
RI G A NG G
S A
CHA KE NAGAR
MPA DA A
AN H
GK TU Pelabuhan - Pangkalan,
OR A Lembah Kinta, Tg. Rambutan,
Bidor & Sg. Siput
Pelabuhan - Turan, Barangan dagangan - Emas,
Pelabuhan - Sg. Mas &
Kam ran, Sri Banoy & bijih timah, rempah-ratus,
Pangkalan Bujang
Maliti Pelabuhan - Yasodharapura kapur barus & damar
Barangan dagangan -
Barangan dagangan Barangan dagangan
-Gaharu, buah pelaga, lilin Rotan, damar, kayu
-Beras, emas, perak,
cendana & gading gajah
gading gajah & gaharu lebah, minyak sayuran, damar
& gading gajah
PERDAGANGAN

Pedagang Luar • Barangan dibawa – Sutera, tembikar, pinggan &

mangkuk, payung, gula & gendang
• Barangan diperolehi : Barangan utama mempunyai nilai
ubat-ubatan dari Alam Melayu
I NA
CH
• Barangan dibawa – Kain kapas, tembikar, pelbagai
IND batuan seperti akik & karnelian
IA • Barangan diperoleh :
 Kain sutera dari China
 Rempah, gaharu & kapur barus dari Alam Melayu
A
R RS
A
PA

B I
&

• Barangan dibawa – Tembikar, minyak wangi,

barangan kaca & manik
• Barangan diperolehi: Rempah & kayu wangi
untuk didagang semula ke Rom & Tanah Arab
HASIL HUTAN DAN LAUT
Hasil Hutan • Alam Melayu kaya
Hasil Laut
dengan hasil hutan dan
di Selat Melaka & Laut Sulu
Gaharu - bahan pewangi laut
& perubatan (Sg.Mekong, • Pada peringkat awal,
T.Melayu & Sumatera) masyarakat Alam
Melayu menjalankan Gamat – makanan &
kegiatan mengutip hasil perubatan
Sarang Burung – bahan hutan dan hasil laut bagi
perubatan & makanan kegunaan sendiri.
kesihatan (Pulau Borneo) • Apabila kegiatan ini
membawa hasil yang
melebihi keperluan Rumpai laut –makanan
Rotan – bahan binaan & masyarakat setempat,
barang kraf tangan (Alam maka lebihan ini
Melayu) didagangkan dalam
kalangan petempatan
tersebut.
Kapur barus – bahan pewangi Mutiara perhiasan
• Kawasan petempatan ini
(Sumatera & Borneo) seterusnya berkembang
menjadi kawasan
perdagangan.
PERLOMBONGAN

• Masyarakat Alam Melayu

menjalankan kegiatan
perlombongan dan pembuatan.
• Perlombongan - emas, perak
dan bijih besi.
• Pada peringkat awal - Pergunungan Hue - emas
melombong dengan cara Pergunungan Phnom Dek - bijih besi
mendulang secara kecil-kecilan.
Kawasan perlombongan:
• Champa:
 Pergunungan Hue (emas)
 Indrapura & kawasan antara
Amaravati dan Vijaya (perak)
• Angkor – Pergunungan Phnom Indrapura & kawasan antara Amaravati dan Vijaya - perak
Dek (bijih besi)
PEMBUATAN

MAJAPAHIT –
mengusahakan
pembuatan garam,
pembungkusan daging
kerbau & membuat mi
daripada beras

FUNAN & ANGKOR-

hasilkan barang
Pembuatan - perhiasan daripada
kegiatan masyarakat bijih besi dan emas
Alam Melayu
membuat barang
harian dan mewah CHAMPA – hasilkan
barangan tembikar,
cuka kelapa
ELEMEN KEWARGANEGARAAN DAN NILAI SIVIK
Warisan kerajaan Alam Melayu penting untuk dihargai.
Bahaskan.

APLIKASI KBAT DAN

ELEMEN K (K5.2.7)
 CAKNA MINDA
Pada pendapat anda, mampukah kegiatan ekonomi Alam Melayu dimajukan
kembali pada masa kini. Bincangkan.

APLIKASI KBAT
LATIHAN PENGUKUHAN
AKHIR BAB 2
SOALAN OBJEKTIF (ANEKA PILIHAN)
Baca soalan dengan teliti, pilih dan tandakan jawapan yang tepat bagi setiap soalan

1. Apakah gelaran yang 2. Pentadbiran wilayah 3. Kerajaan ini 4. Penduduk Majapahit

digunakan oleh Raja kerajaan Srivijaya meletakkan peranan menghasilkan garam,
Funan? terbahagi kepada dua wanita sebagai gula, pembungkusan
iaitu Kedatuan dan penasihat dalam daging kerbau dan mi
Pradatuan. Berdasarkan pemerintah kerajaannya. daripada beras.
maklumat di atas, Kerajaan Alam Melayu Berdasarkan penyataan
siapakah pentadbir manakah boleh dikaitkan di atas, apakah nilai
Wilayah Pradatuan? dengan penyataan ini? yang dapat dikaitkan
dengan masyarakat
Alam Melayu?

A. Datu merupakan orang

A. Dewaraja luar
B. Yuwaraja B. Datu yang A. Srivijaya A. Menghargai alam
C. Bodhisattva berketurunan raja B. Majapahit sekitar.
D. Kurung Bnam C. Datu merupakan C. Funan B. Kreatif dalam
rakyat biasa D. Angkor penciptaan.
D. Datu yang bukan C. Tabah menghadapi
berketurunan raja cabaran.
Contoso Ltd.
D. Bertoleransi dalam
kehidupan.
SOALAN OBJEKTIF (ANEKA PILIHAN)
Baca soalan dengan teliti, pilih dan tandakan jawapan yang tepat bagi setiap soalan

5. Rempah ratus yang 6. Selain tanaman padi, 7. Antara berikut yang 8. Gaharu merupakan
terdapar di Alam Melayu masyarakat Alam Melayu manakah merupakan hasil hutan yang
ialah bunga cengkih, puah juga mengusahakan pelabuhan bagi kerajaan digunakan sebagai
pala dan lada hitam. tanaman apa? Srivijaya? bahan pewangi dan
Dimanakah lada hitam perubatan. Di manakah
ditanam? gaharu banyak
didapati?

A. Kepulauan Maluku
A. Kelapa sawit A. Oc Eo
B. Pulau Banda
B. Betik B. Sungai Mas A. Pulau Borneo
C. Sumatera
C. Ubi Kayu C. Yasodharapura B. Sumatera
D. Kepulauan Riau
D. Pisang D. Palembang C. Selat Melaka
D. Pergunungan Hue

Contoso Ltd.
SOALAN STRUKTUR
Baca soalan dengan teliti dan jawab soalan mengikut peruntukan markah yang ditetapkan

1. Kemajuan kegiatan pertanian di Alam Melayu c) Namakan dua sungai yang memainkan peranan penting
dibuktikan melalui penemuan arkeologi. untuk mengairi kawasan pertanian di Alam Melayu (2m)
………………………………………………………………
………………………………………………………………

d) Pemimpin memainkan peranan yang penting untuk

memajukan kegiatan ekonomi suatu negara.
Bersetujukah anda? Berikan alasan anda (4m)
……………………………………………………………….
……………………………………………………………….
Gambar 1 ……………………………………………………………….
……………………………………………………………….
……………………………………………………………….
a) Nyatakan faktor utama kegiatan pertanian berpotensi …………………………………………………………….....
dimajukan di Alam Melayu (2m) ……………………………………………………………….
………………………………………………………………

b) Senaraikan dua binaan yang dibuat di Alam Melayu

untuk memajukan lagi kegiatan pertanian (2m)
……………………………………………………………….
……………………………………………………………….
Contoso Ltd.
SOALAN STRUKTUR
Baca soalan dengan teliti dan jawab soalan mengikut peruntukan markah yang ditetapkan

2. Alam Melayu kaya dengan hasil hutan dan hasil laut c) Namakan dua hasil laut yang terdapat dalam Gambar 2 di
yang mendapat permintaan tinggi daripada pedagang atas (2m)
asing. ………………………………………………………………
………………………………………………………………

d) Hasil hutan dan hasil laut masih penting dalam

pembangunan ekonomi masyarakat dan negara kita pada
hari ini. Bincangkan. (4m)
Gambar 2 ……………………………………………………………….
……………………………………………………………….
……………………………………………………………….
……………………………………………………………….
a) Berdasarkan gambar di atas, senaraikan dua hasil ……………………………………………………………….
hutan kerajaan Alam Melayu (2m) …………………………………………………………….....
……………………………………………………………… ……………………………………………………………….

b) Jelaskan kegunaan hasil hutan tersebut pada zaman

kemasyhuran kerajaan Alam Melayu (2m)
……………………………………………………………….
……………………………………………………………….

Contoso Ltd.
Unit Sejarah
+603-8884 2000
unitsejarahbpk@gmail.com
http://bpk.moe.gov.my/