Khutbah Pertama
َّ َّ َ َّ َ ُ َ َّ َ ُ َ َ ُ َ َّ َ ِّ َ َ َ ْ نَ َ َ ْ َ ُ
هلل الل ِِك الد ي� ِن ،والصلة والسلم عل مم ٍد سي ِد ول ِد عد�ن، احل ْمد ِ
َ َّ ِّ َ َ َ ْ َ تَ ْ َ َ َ ََ
آل وص ِبهِ و� ِب ِعيهِ عل مر الزم ِان. وعل ِ ِ
� ُد َأ َّن ُ َم َّم ًدا َع ْب ُدهُ َ � ُد َأ ْن َّل إ َهل إ َّل ُ َ
هللا َو ْح َد ُه َل شَ� ْي َك َ ُل َ ،وأ شْ َ َوأ شْ َ
ِ ِ َ َ ُ ْ ُ ُ َّ ْ َ َ ِ ُ ُ ُ ُ ْ ُ ْ َ
ورسول ال ِذي كن خلقه القرآن
هللا َح َّق ُت َقا ِتهِ َ َول تَ ُ� ْو تُ نَّ� ِا َّل َوَأ ْن ت ْ�ُ َ
ا� ْو َنِ ،ا َّت ُقوا َ ال ِ ض َُا َّما َب ْع ُدَ ،ف َيا أ يُّ َ�ا َ
ْ
ُ ْ ُْ َ
مس ِلون.
َ َّ َ ُ ُ َ َ َ َ ُ ََ َ ف ُْ ْ ٰ ْ
ْ َّ ْ
هلل ِمن الشيط ِان الر ِج ي ِ�: ْ ْ
قال هللا تعال ِ ي� القرا ِن العظِ ي ِ� .أعوذ ِب� ِ
ك ِم ْن َن ْفس َو ِاح َد ٍة َو َخ َل َق ِم نْ َ�ا َز ْو َج�اَ ْ َ َ ُّ َ َّ ُ َّ ُ َ َّ ُ ُ َّ َ َ َ ُ
َ ٍ ي� أ ي�ا الناس اتقوا ر بك ال ِذي خلق
َ َ َّ نْ ُ َ َ ً َ ً َ َ ً َ َّ ُ َّ َ َّ َ َ َ ُ َ َ ْ أ ْ َ َ َّ
وبث ِم�ما ِرجال ك ِث ي�ا و ِنساء واتقوا الل ال ِذي تساءلون ِبهِ والرحام ِإن
ك َرقِ يباً الل َك َن َع َل ْي ُ َّْ َ
1
Khutbat Jumat : Yuk Shalat Berjamaah di Masjid
Amma ba'du.
Segala puji bagi Allah, pemberi segala macam nikmat kepada kita sekalian
yang memerintahkan kita untuk bersyukur kepada-Nya dengan bertakwa.
Shalawat dan salam semoga tercurah pada suri tauladan kita, Nabi Muhammad
shallallahu ‹alaihi wa sallam.
َ�الراكِ ِع ن َ َ ُ َ َ َ َّ ُ َ َ َ
الصلة َوآتوا الزكة َو ْار كعوا مع َّ يَّ َوأقِ ُيموا
“Dan dirikanlah shalat, tunaikanlah zakat dan ruku›lah beserta orang-orang
yang ruku’.” (QS. Al-Baqarah: 43)
2
Khutbat Jumat : Yuk Shalat Berjamaah di Masjid
Dari Jabir bin ‘Abdillah radhiyallahu ‘anhu, Nabi shallallahu ‘alaihi wa sallam
bersabda, “Aku dianugerahi lima perkara yang tidak pernah diberikan seorang
pun dari Rasul-Rasul sebelumku, yaitu:
َ ً ُ َأ ْ َ ُ َ
ً ْ ُ َ ْ َ ْ
وج ِعلت ِ يل الرض مس ِجدا وطورا
“dijadikan bumi bagiku sebagai tempat shalat dan bersuci (untuk tayammum).”
(HR. Bukhari, no. 438 dan Muslim, no. 521, 523)
Dari Zaid bin Tsabit radhiyallahu ‘anhu, bahwa Nabi shallallahu ‘alaihi wa
sallam bersabda,
َّ ْ َ َ ُّ َ ُّ َ َّ ُ ف ُ ُ ُ ْ َ َّ َ ْ َ َ َّ َ َ َ ُ َ ْ ف
فإن أفضل الصال ِة صالة املر ِء ي� بي ِتهِ ِإال، صلوا أ ي�ا الناس ِ ي� بيو ِتك
ََ ُْ َ
املكتوبة
“Shalatlah kalian, wahai manusia, di rumah-rumah kalian, karena sebaik-
baiknya shalat adalah shalat seseorang di rumahnya, kecuali shalat wajib.”
(Muttafaqun ‘alaih, HR. Bukhari, no. 731 dan Muslim, no. 781).
Maka dalam keadaan aman tanpa ada uzur, Imam An-Nawawi (w. 676 H)
3
Khutbat Jumat : Yuk Shalat Berjamaah di Masjid
menjelaskan,
َ َ َ ْ ََ ْ َ ْ َ َ ْ َ َ َ َ َ َ ة َ ْ َ َ َ َّ َّ ُ ُ ف
، ِال َماعة حاز ف َ ِضيل ج، أو ول ِد ِه، ِ أو زوج ِته، ِِإذا صل الرجل ِ يَ� بي ِتهِ ِب�فِ ِيقه
َ ْ َ ُ َْ ث َ َ ف َ َ ْ َ ُ ْ َْ َ َ ُ ْ َ َ ُ َ ْ ْ َ ْ َ نَّ َ ف
المع ِمن الس ِاج ِد أ ك� �و أفضل وحيث كن ج.ل ِك�ا ِ ي� الس ِج ِد أفضل
Ketika seorang laki-laki shalat di rumah bersama temannya, atau istrinya, atau
anaknya, maka ia tetap memperolah keutamaan berjamaah. Akan tetapi, jika
dilakukan di masjid, itu lebih utama. Ingatlah bahwa jamaah semakin banyak
di masjid, itu tentu afdal. (Raudhah Ath-Thalibin, 1:238)
Lihat Al-Mu’tamad fii Al-Fiqh Asy-Syafii karya Syaikh Prof. Dr. Muhammad
4
Khutbat Jumat : Yuk Shalat Berjamaah di Masjid
Az-Zuhaily, 1:405-406.
Shalat berjamaah di masjid bagi laki-laki lebih utama daripada shalat berjamaah
di rumah, di pasar, di tempat tertentu. Karena ada hadits yang menunjukkan
utamanya berjalan ke masjid. Masjid juga adalah tempat yang mulia dan suci,
juga lebih menampakkan syiar berjamaah.
Shalat berjamaah di masjid yang lebih banyak jamaahnya lebih afdal daripada
shalat di masjid yang sedikit jamaahnya. Begitu pula, shalat di rumah yang
lebih banyak jamaahnya lebih afdal daripada yang sedikit jamaahnya. Karena
shalat berjamaah yang jamaahnya lebih banyak lebih afdal dibanding dengan
yang jamaahnya sedikit. Hal ini dikecualikan: (1) shalat berjamaah di masjid
walau sedikit jamaah lebih afdal dari shalat berjamaah di rumah yang banyak
jamaah, (2) shalat berjamaah di masjid terdekat lebih afdal daripada shalat
berjamaah di masjid yang banyak jamaah, (3) shalat berjamaah wanita di
rumah lebih afdal daripada shalat berjamaah di masjid.
5
Khutbat Jumat : Yuk Shalat Berjamaah di Masjid
Kita boleh meninggalkan shalat berjamaah jika ada uzur. Apa saja uzur dalam
shalat berjamaah sehingga boleh tidak ke masjid?
Uzur ini berlaku bagi setiap orang. Contohnya adalah hujan, tetapi disyaratkan
adanya masyaqqah (kesulitan).
1. Sakit
5. Makan sesuatu yang menimbulkan bau tidak enak yang mesti dihilangkan
terlebih dahulu
6
Khutbat Jumat : Yuk Shalat Berjamaah di Masjid
Khutbah Kedua
َ ْ َ ْ ُ ّٰ َ َ فَ َ ُ َ ِّ ْ َ ُ َ ِّ ُ َ َ َ ِّ نَ ُ َ َّ ْ ُ ْ َ فَ َ َ َ
ل وك� ،وأ َص يل َوأسل عل سي ِد� مم ٍد الصط� ،وع َل ِ ِ
آل َ ا َلمد ِ ِ
ْ ْ َ َ شْ َ ُ ْ َّ َ َّ ُ َ ْ َ ُ َ شَ ْ َ َ ُ َ شْ َ ُ َ َ ْ
� يك ل ،وأ�د وأص ِابهِ أه ِل ال َو َّفا .أ َ� َد ُأن ًل إهل ُ ِإل هللا ُوح َده ل ُ ِ
أن َس ِّيد ن� َم َّمدا َع ْبد ُه َو َر ُس ْو ُل أ َّما َب ْعد،
ْ َ ِّ ْ َ ْ َ ْ َ ُ ْ َ َّ َ َ َ ُّ َ ْ ُ ْ ُ ْ َ ُ ْ ْ ُ ْ َ َ ْ ْ َ َْ
هللا الع ِ يل العظِ ي ِ� واعلوا أن س ِبتقوى ِ ي ِ فيا َأ ي�ا ال َس ِلون ،أو َِصيك ونف
َ َ َ ُ ْ أ ْ َ ْ َ َ ُ ْ َّ َ َ َّ َ َ َ َ ِّ ْ َ ْ َ َ َ َّ
لم عل ن ِبيهِ الك ِر ي ِ� فقالِ :إن هللا أمرك ِب�م ٍر عظِ ي ٍ� ،أمرك ِب�لصل ِةَ والس ِ
ُ َ َ َ َ َ َ ُ ُ َ ُّ َ َ َ َّ ِّ َ ُّ َ َّ نَ َ ُ َ ُّ َ َ ْ َ َ ِّ
هللا ومل ِئكته يصلون عل الن ِب ي� ،ي� أ ي�ا ال ِذ ي� آمنوا صلوا عليهِ وسلوا
ً ْ َ
تسل يِ�ما،
ُ َ َّ َ َ َ َّ ْ َ َ َ ْ َ ْ َ َ َ َ َ َّ ُ َّ َ ِّ َ َ ُ َ َّ َ َ َ
اللهم صل عل مم ٍد وعل ِآل مم ٍد كا صليت عل ِإ ب�اهِ ي� وعل ِآل
إ ْ َ�اهِ ْ َ� ،إ َّن َك َ ِح ْي ٌد َ جم ْي ٌدَ .و َ ب�ر ْك َع َل ُ َم َّمد َو َع َل آل ُ َم َّمد َ َكا َ ب� َر ْكتَ
ٍ ٍ َ ِ ِ ِ ِ ِب ي
ٌ َ ٌ َّ َ َ
َعل ِإ ْ ب َ�اهِ ْي َ� َو َعل ِآل ِإ ْ ب َ�اهِ ْي َ�ِ ،إنك َ ِح ْيد ِجم ْيد
ْ ْ أَ ال ْؤمنَ ْ ُ ْ ْ نَ َ ْ َ ّٰ ُ َّ ْ ْ ْ ُ ْ ْ نَ َ ْ
ات ال ْح َي ِاء ِم ن ُ�مْ ُ
ات والؤ ِم ِن ي� و ِ ِ َ ْ ُ
اللهم اغ ِفر لِلس ِ ِل ي� والس ِل ِ ْ أَ
ات، َوال ْم َو ِ
ح ْل َتهُ صا َ َكا ََ َ َ َ ْ ْ َ ت َ َ َ ّ َ ن ّ َ َ ُ َ ْ نَ ْ َ ْ َ َ ْ َ ْ َ ْ
َر بنا التؤ ِاخذ � ِإن ن ِسينا أو أخطأ� َر بنا وال � ِمل عل ْينا ِإ ْ ً
اال َط َاق َة َل َنا ِبهِ َو ْاع ُف َع ّنا َو ْاغ ِفرْ َ َ ّ ْ نَ ْ َ ْ َ َ ّ َ َ َ تً َ ّ ْ َ َ َ
عل ال ِذ ي� ِمن قبلِنا َر بنا وال �ملنا م
ص نَ� َع َل ْال َق ْو ِم ْال َكفِ ر ْ ن�َ. ْ ُ َ َ َ ْ َ ْ َ ْ َ َ ْ َ نَ َ ْ
ِي لنا وارحنا أنت موال� فان
والغ ن�َ ََ َ ُّ قَ َّ ُ َّ نَّ َ ْ َ ُ َ ُ َ
اللهم إ� نسألك اهلدى ،والت� ،والعفاف ِ ،
َّ ُ َّ ْ َ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ َ ْ َ َ ْ َ َ َّ ْ َ َ
اللهم اك ِفنا ِب�اللِك عن حر ِامك وأغ ِننا ِبفضلِك عن ِسواك
ْ َ َ َ تَ َ ُّ َ َ َ َ فُ َ َ ْ َ َ َ َّ ُ َّ نَّ َ ُ ْ ُ َ ْ َ
اللهم إ� نعوذ ِبك ِمن زو ِال ِنعم ِتك و�و ِل عافِ ي ِتك و ج�اء ِة ِنقم ِتك
7
Khutbat Jumat : Yuk Shalat Berjamaah di Masjid
َ َ َ خَ َ
و�ج ِ ِيع سطِ ك
َّ ُ َّ نَّ َ ُ ْ ُ َ َ ْ َ َ َ ْ ُ ُ َ ْ ُ َ َ ْ َ ِّ ئ ْ أَ ْ َ
الذ ِام و ِمن س ي ِ� السق ِام الن ِون و ج صو ج اللهم إ� نعوذ ِبك ِمن ال ب� ِ
ّ ْ ْ َ َ َ َ ف أُ ُ ُ ِّ َ َ ْ نَ ْ ْ ُّ ْ َ َ َ َ
اب اللهم أح ِسن عاقِ بتنا ِ ي� الم ِور ك آها ،و ِأجر� ِمن ِخز ِي الدنيا وعذ ِ
ال ِخ َر ِة
ّ َ َ َ َ َ َ ف ّ ْ َ َ َ َ ً َ ف ْ أَ َ َ َ َ ً َ َ َ َ
ر بنا ءا ِتنا ِ ي� الدنيا حسنة و ِ ي� ال ِخر ِة حسنة وقِ نا عذاب الن ِار.
الع َِال ْ ن�َ
َ ِّ َ َ َْ ْ ُ
ي هلل رب والمد ِ
ُ ْ َ ْ ْ ْ َ أْ َّ
َ َ ْ ن َ َ ْ ْ َ َ
هللا ،إن هللا ي�مر ِب�لعد ِل والإحس ِان َو ِإيت ِاء ذِ ي القر ب� وي� ع ِن ْ َ َ ُ ُ َ عِ َب َاد ِ
هللا ْال َعظِ ْي�َ اذك ُروا َ َ ْ َ َ ْ ُ ْ َ َ َ غْ َ ُ ُ ْ َ َ َّ ُ ْ َ َّ ُ ْ َ َ ُ
� ،ي ِعظك لعلك ت َذكرون .ف ي البو رِ ك ن ال و اء
ِ ش ح الف
هللا أ ْك َب�ُ ُ َِ ْ ُ ْ ُ ْ َ َ ْ
يذكرك ول ِذكر ِ
CV. Rumaysho
Pesantren Darush Sholihin, Dusun Warak, RT. 08, RW. 02, Desa Girisekar, Kecamatan Panggang,
Kabupaten Gunungkidul, Daerah Istimewa Yogyakarta, 55872.
Informasi: Website: