8 PROSA BALI
PAPLAJAHAN 2
Sekadi sampun kauningin duk ring Kelas X, manut masa kawentenan ipun, kasusstraan Baline
kakepah dados kalih, inggih punika kasusastraan Bali purwa miwah kasusastraan Bali anyar.
Kasusastraan Bali purwa wenten tigang soroh, inggih punika (1) gancaran, (2) tembang, miwah
(3) palawakia. Kasusastraan Bali anyar kepah dados kalih, marupa puisi Bali anyar miwah prosa
Bali anyar (cerpen, novel, drama).
Prosa Bali purwa ketah kabaos gancaran. Gancaran punika marupa kakawian susastra Bali
marupa cerita sane sampun wenten utawi katami saking dumun. Cerita puniki kaambil pinaka
bantang nglimbakang pangweruhan ring cerita mabasa Bali. Sajaba punika, para siswane pacang
molihang tata kruna miwah nilai-nilai sastra adiluhung sane mawiguna anggen ngesehin
paripolah duaning ketah kabaos sastra maka suluh ikang praba.
2. Kidung Tantri Manduka Prakarana utawi Kidung Raga Winasa kawangun olih I Gusti
Madé Tangeb, taler saking Désa Sidemen Karangasem
3. Kidung Tantri Pisaca Harana, kawangun olih Ida Padanda Sidemen saking Gria Intaran
Sanur. Kidung punika kakawi sawatara warsa 1938-1944.
Ring sajeroning daging kidung tantri Nandaka Harana puniki wénten menggah silih tunggil
ajah-ajahan sané kawastanin pati brata, inggih punika ajahan sané misaratang indik kasujatian
anaké istri nelebang sesananyané ngraksa raga dados angga pinaka anak luh luih, anak istri sané
mautama, miwah bhakti ring rerama, napi malih tinut ring sajeroning pituduh saking rerama.
1. Nandaka Harana
102
Tantri sané akéhan sané kasarengin antuk beburon masuku pat sakadi macan, kambing, cicing
jaran, sampi miwah sané tiosan.
2. Manduka Prakarana
Tatri sané akéhan kasarengin antuk wangsa paksi utawi kedis sakadi titran, kukur, blatuk miwah
sané lianan.
3. Pisaca Harana
Tantri sané akéhan kasarengin antuk manusa utawi raksasa. Conto carita tantri Pisaca Harana
sakadi Katuturan Sang Arya Dharma