ْشر ُْو ِر َأ ْنفُسِ َنا َو ِمن ُ ْإنَّ ْال َحمْدَ هَّلِل ِ َنحْ َم ُدهُ َو َنسْ َت ِع ْي ُن ُه َو َنسْ َت ْغ ِفرْ هُ َو َنع ُْو ُذ ِباهَّلل ِ ِمن
ِي َل ُه َ ت َأعْ َمالِ َنا َمنْ َي ْهدِي هَّللا ُ َفالَ مُضِ َّل َل ُه َو َمنْ يُضْ لِ ْل َفاَل َهاد ِ َس ِّيَئ ا
َْك َل ُه َو َأ ْش َه ُد َأنَّ م َُح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُ ُه ال َ َأ ْشه ُد َأنْ الَ َإ َل َه ِإال ّ هَّللا ُ َوحْ دَ هُ الَ َش ِري
ْاركْ َع َلى َرس ُْو ِل هَّللا ِ َو َع َلى اَلِ ِه َوَأصْ َح ِاب ِه َو َمن ِ ص ِّل َو َسلِّ ْم َو َب
َ اللَّ ُه َّم.َُن ِبيَّ َبعْ دَ ه
َف َيا عِ َبادَ هَّللا ِ ُأصِ ْي ُك ْم َو َن ْفسِ يْ ِب َت ْق َو هَّللا ِ َل َعلَّ ُك ْم ُترْ َحم ُْو َن: َأمَّا َبعْ ُد.َوآله
ِين آ َم ُنوا ا َّتقُوا هَّللا َ َح َّق ُت َقا ِت ِه َواَل ;َ َيا َأ ُّي َها الَّذ:آن ْال َك ِري ِْم ِ َْو َقا َل َت َعا َلى ِفيْ ْالقُر
١٠٢ : آل عمران.ُون َ َتمُو ُتنَّ ِإاَّل َوَأن ُتم مُّسْ لِم
هلل َو ْال َي ْو ِم اآْل خ ِِر َف ْل َيقُ ْل َخيْرً ا ِ ان يُْؤ مِنُ ِبا َ َمنْ َك:صلَّى هَّللا ُ َع َل ْي ِه َو َسلَّ َم َ َُو َقا َل ال َّن ِبي
ُان يُْؤ مِن َ َو َمنْ َك،ُاره َ هلل َو ْال َي ْو ِ;م اآْل خ ِِر َف ْلي ُْك ِر ْم َج ِ ان يُْؤ مِنُ ِبا َ َو َمنْ َك،ُت ْ َأ ْو لِ َيصْ م
َأمَّا َبعْ ُد. رواه البخاري و مسلم. ض ْي َف ُه َ هلل َو ْال َي ْو ِم اآْل خ ِِر َف ْلي ُْك ِر ْمِ ِبا
Alhamdulillah, segala puji bagi Allah swt. Shalawat dan salam senantiasa kita panjatkan
kepada Rasulullah saw. Semoga kita senantiasa termasuk golongan hamba yang pandai
bersyukur dan mendapatkan syafaat dari Nabi Muhammad saw di hari kiamat. Amin.
Selanjutnya, mari kita sama-sama tingkatkan keimanan dan kektaqwaan kita kepada Allah swt
dengan melaksanakan perintah-perintah-Nya dan menjauhi larangan-larangan-Nya.
Keimanan seorang hamba kepada Allah tak cukup hanya sekedar diucapkan di lisan
saja, tapi butuh pembuktian yang nyata dalam kehidupan sehari-hari. Di antara
pembuktian iman kepada Allah yang harus ada pada diri seorang mukmin adalah
sebagaimana pesan Rasulullah Saw dalam hadits berikut:
ْ َمن:صلَّى هَّللا ُ َع َل ْي ِه َو َسلَّ َم َقا َل ِ َأنَّ َرسُو َل:َُعنْ َأ ِبي ه َُري َْر َة َرضِ َي هَّللا َ َع ْنه
َ هللا
ِ ان يُْؤ مِنُ ِبا
هلل َ َو َمنْ َك،ُت ْ هلل َو ْال َي ْو ِم اآْل خ ِِر َف ْل َيقُ ْل َخيْرً ا َأ ْو لِ َيصْ م
ِ ان يُْؤ مِنُ ِبا َ َك
َ هلل َو ْال َي ْو ِم اآْل خ ِِر َف ْلي ُْك ِر ْم
ض ْي َف ُه ِ ان يُْؤ مِنُ ِبا َ َو َمنْ َك،ُاره َ َو ْال َي ْو ِم اآْل خ ِِر َف ْلي ُْك ِر ْم َج
رواه البخاري و مسلم
Dari Abu Hurairah ra berkata, Rasulullah saw bersabda: “Barangsiapa beriman kepada
Allah dan hari akhir, hendaklah ia berkata baik atau diam. Barangsiapa beriman
kepada Allah dan hari akhir hendaklah ia memuliakan tetangganya. Barangsiapa
beriman kepada Allah dan hari akhir hendaklah ia memuliakan tamunya.” (H.R. al-
Bukhari dan Muslim)
Pertama, berkata baik atau diam. Sebagai orang yang beriman sepatutnya kita
membatasi diri dengan berbicara yang bermanfaat bagi diri sendiri maupun orang
lain. Seorang muslim mesti menjauhi perkataan yang bisa menyakiti hati saudaranya
atau yang berpotensi menimbulkan perpecahan, seperti perkataan yang mengandung
unsur provokasi, ujaran kebencian, hoax, fitnah, gosip murahan, adu domba dan
sebagainya. Apalagi seorang publik figur yang setiap ucapannya direkam dan dicatat
oleh banyak orang, maka harus lebih ekstra hati-hati dalam melontarkan ucapannya.
Imam Ahmad meriwayatkan dalam musnadnya dari Anas, bahwa Nabi saw bersabda:
رواه أحمد. َواَل َيسْ َتقِي ُم َق ْل ُب ُه َح َّتى َيسْ َتقِي َم ل َِسا ُن ُه،ُاَل َيسْ َتقِي ُم ِإي َمانُ َع ْب ٍد َح َّتى َيسْ َتقِي َم َق ْل ُبه
“Iman seorang hamba tidak lurus sehingga hatinya lurus dan hatinya tidak akan lurus
sehingga lidahnya lurus.” (HR. Ahmad)
Hadits diatas mengajarkan kita untuk menjaga lidah dari berbagai ucapan yang tidak
mengandung nilai kebaikan sama sekali atau ucapan yang tidak diperbolehkan.
Sebagai seorang muslim, hendaklah berpikir terlebih dahulu sebelum berbicara. Perlu
mempertimbangkan matang-matang efek dari kata yang meluncur dari lisan kita.
Mengutamakan diam daripada berbicara yang tidak bermanfaat itu lebih baik.
ْن َعمْ ٍرو ْال ُخ َزاعِ يِّ َرضِ َي هللاُ َع ْن ُه َقا َل
ِ ْح ُخ َو ْيلِ ِد ب ُ َعنْ َأ ِبي
ٍ ش َري
هلل َو ْال َي ْو ِم اآْل خ ِِر َ َمنْ َك:صلَّى هَّللا ُ َع َل ْي ِه َو َسلَّ َم َيقُ ْو َل
ِ ان يُْؤ مِنُ ِبا َ هللا
ِ ت َرسُو َل ُ َْس ِمع
َي ْو ُم ُه َو َل ْي َل ُت ُه:هللا؟ َقا َل َ َو َما َج:اِئز َت ُه َقالُوا
ِ اِئز ُت ُه َيا َرس ُْو َل َ ض ْي َف ُه َجَ َف ْلي ُْك ِر ْم
متفق عليه.صدَ َق ٌة َأ
َ ان َو َرا َء َذل َِك َفه َُو ٍ ض َيا َف ُة َثاَل َث ُة ي
َ َف َما َك،َّام ِّ َوال
Abu Syuraih, Khuwailid bin ‘Amr Al-Khuza’i ra berkata: “Aku mendengar Rasulullah saw
bersabda: “Barangsiapa beriman kepada Allah dan hari akhir, hendaklah
menghormati tamunya dengan memberinya jaizah (hadiah).” Para sahabat bertanya:
“Ya Rasulullah, apa hadiahnya tamu?” Beliau menjawab: “Melayaninya sehari
semalam. Masa melayani tamu itu tiga hari. Jika lebih dari tiga hari, termasuk
shadaqah.” (Muttafaqun ‘Alaih)
Para ulama terdahulu telah memberi contoh teladan dalam memuliakan tamu.
Mereka menyambut tamu dengan baik, lalu menghidangkan jamuan semampu
mereka. Ketika tamu pamit pulang, mereka mengantar sampai ke depan pintu rumah
sebagai bentuk penghormatan kepada tamunya.
آن ْال َك ِري ِْم َو َج َع َل َنا هللاُ م َِن الَّ ِذي َْن َيسْ َت ِمع ُْو َن ْال َق ْو َل
ِ ْك هللا لِيْ َو َل ُك ْم فِي ْالقُر
َ ار َ َب
َأقُ ْو ُل َق ْولِيْ هذا َوَأسْ َت ْغفِـ ُر هللا لِيْ َو َل ُك ْم,َف َي َّت ِبع ُْو َن َأحْ َس َن ُه
KHUTBAH KEDUA
هلل َوَأ ْش َه ُد هللاَ ،والَ َح ْو َل َوالَ قُوَّ َة ِإالَّ ِبا ِ صالَةُ َوال َّسالَ ُم َع َلى َرس ُْو ِل ِ اَ ْل َحمْ ُد هَّلِل ِ َوال َّ
ص ِّل ْك َل ُه َوَأ ْش َه ُ;د َأنَّ م َُح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُ ُه اَللَّ ُه َّم َ َأنْ الَ ِإ َل َه ِإالَّ هللا َوحْ دَ هُ الَ َش ِري َ
ِّك م َُح َّم ٍد َو َع َلى آلِ ِه َو َمنْ َت ِب َع هُدَاهُ; ِإ َلى َي ْو ِم ْال ِق َيا َمةَِ .م َعاشِ َر اركْ َع َلى َن ِبي َ َو َسلِّ ْم َو َب ِ
هللاَ ،أمَّا َبعْ ُد؛
َّاي ِب َت ْق َوى ِ ْالمُسْ لِ ِمي َْن َأرْ َشدَ ُك ُم هللاُُ ,أ ْوصِ ْي ُك ْم َوِإي َ
ك ْت َع َلى ِإب َْرا ِه ْي َم َو َع َلى ِ
آل ِإ َّن َ صلَّي َآل م َُح َّم ٍد َك َما َ ص ِّل َع َلى م َُح َّم ٍد َو َع َلى ِ اَللَّ ُه َّم َ
ت َع َلى ِإب َْرا ِه ْي َم َو َع َلى ار ْك َآل م َُح َّم ٍد َك َما َب َ اركْ َع َلى م َُح َّم ٍد َو َع َلى ِ َح ِم ْي ٌد َم ِج ْي ٌد َو َب ِ
ك َح ِم ْي ٌد َم ِج ْي ٌدآل ِإب َْرا ِه ْي َمِ ،إ َّن َِ
صلُّ ْوا; َع َل ْي ِه َو َسلِّم ُْوا;لى ال َّن ِبى يآ اَ ُّي َها الَّ ِذي َْن آ َم ُن ْوا َ
ُصلُّ ْو َ;ن َع َ هللا َومَآلِئ َك َت ُه ي َ ِإنَّ َ
َتسْ لِ ْيمًا
ت ْاَألحْ َيا ِء ِم ْن ُه ْم َو ْاَألم َْوا ِ
ت ت َو ْالمُْؤ ِم ِني َ;ْن َو ْالمُْؤ ِم َنا ِ
اغ ِفرْ ل ِْلمُسْ لِ ِمي َْن َو ْالمُسْ لِ َما ِ
اَللَّ ُه َّم ْ
تاجا ِ ت َو َيا َقاضِ َي ْال َح َ ك َس ِم ْي ٌع َق ِريْبٌ ُم ِجيْبُ ال َّد َع َوا ِ ِإ َّن َ
الزالَ ِز َل َو ْالم َِح َن َوس ُْو َء ْال ِف ْت َن ِة َو ْالم َِح َن الل ُه َّم ْاد َفعْ َع َّنا ْال َبالَ َء َو ْا َلو َبا َء َو َّ
دَان ْالمُسْ لِ ِمي َْن اِئر ْالب ُْل ِ َما َظ َه َر ِم ْن َها َو َما َب َط َن َعنْ َب َل ِد َنا ِا ْن ُدو ِن ْيسِ يَّا خآص ًَّة َو َس ِ
عآم ًَّة َيا َربَّ ْا َ
لعا َل ِمي َْن
لخاسِ ِري َْنَر َّب َنا َظ َلمْ َنا اَ ْنفُ َس َنا َواإنْ َل ْم َت ْغ ِفرْ َل َنا َو َترْ َحمْ َنا َل َن ُك ْو َننَّ م َِن ْا َ
رحمْ ُه َما َك َما َر َّب َيا َنا صِ َغارً ا اغ ِفرْ َل َنا َول َِوالِ ِد ْي َنا َو ْا َ َر َّب َنا ْ
وب َنا غِ الًّ لِلَّ ِذي َ;ْن ان َوالَ َتجْ َع ْل فِي قُلُ ِ اغ ِفرْ َل َنا َوِإل ْخ َوا ِن َنا الَّ ِذي َْن َس َبقُو َنا ِباِإل ْي َم ِ َر َّب َنا ْ
ك َرءُوفُ رَّ ِح ْي ٌم َءا َم ُن ْوا َر َّب َنآ ِإ َّن َ
َر َّب َنا َهبْ َل َنا ِمنْ َأ ْز َوا ِج َنا َو ُذرِّ يَّا ِت َنا قُرَّ َة َأعْ ي ٍُن َواجْ َع ْل َنا ل ِْل ُم َّتق َ
ِين ِإ َمامًا
اب ال َّن ِ
ار َر َّب َنا آتِنا َ فِى ال ُّد ْن َيا َح َس َن ًة َوفِى ْاآلخ َِر ِة َح َس َن ًة َو ِق َنا َع َذ َ
بى َو َي ْن َهى َع ِن ْال َفحْ شآ ِء ان َوِإيْتآ ِء ذِي ْالقُرْ َ لع ْد ِل َو ْاِإلحْ َس ِ هللا َيْأ ُم ُر َنا ِباْ َ
هللا! ِإنَّ َ عِ َبادَ ِ
هللا ْالعَظِ ْي َم َي ْذ ُكرْ ُك ْم َوا ْش ُكر ُْوهُ; ِظ ُك ْم َل َعلَّ ُك ْم َت َذ َّكر ُْو َن َو ْاذ ُكرُوا; َ َو ْال ُم ْن َكر َو ْال َب ْغي َيع ُ
ِ
هللا َأ ْك َبرْلى ن َِع ِم ِه َي ِز ْد ُك ْم َو َلذ ِْك ُر ِ َع َ