MODUL 5
KEGIATAN BELAJAR 4
Pokok-Pokok Materi
1
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
Uraian Materi
A. Pengertian Semiotika
Semiotika berasal dari kata Yunani, semeion, yang berarti
tanda. Semiotika merupakan cabang dari linguistik atau ilmu
bahasa yang membahas tentang hubungan antara tanda
berdasarkan kode-kode tertentu, yang mana kode-kode
tersebut akan nampak pada tindak komunikasi manusia lewat
bahasa lisan, tulisan, maupun isyarat.1
lambang. Bahwa keduanya sama-sama salah satu dari kategori tanda, namun
jika symbol tanda yang mengacu pada obyek tertentu di luar tanda itu sendiri.
Sebetulnya tanda berkaitan langsung dengan obyek, sedangkan simbol
memerlukan proses pemaknaan yang lebih intensif setelah menghubungkan dia
dengan obyek. Dengan kata lain, simbol lebih substantive daripada tanda. Oleh
karena itu, salib yang di pasang di depan gereja, umpamanya, hanya
merupakan tanda bahwa rumah tersebut rumah ibadah orang Kristen. Namun,
salib yang terbuat dari kayu merupakan simbol yang dihormati oleh semua
orang Kristen. Alex Sobur, Semiotika Komunikasi, (Bandung: Remaja
Rosdakarya, 2004) hal. 160.
3Definisi di atas berdasarkan pada pendapat Umberto Eco sebagaimana dikutip
2
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
3
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
6Ibid., hal. 44
7Ibid., hal. 46
4
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
8Ibid,hal. 56
9Ibid,hal. 68
10Aminuddin,Semantik : Pengantar Studi Tentang Makna, (Bandung : Sinar Baru,
1988), hal.40-41
11Kris Budiman, “Membaca Mitos Bersama Roland Barthes ; Analisis Wacana
5
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
6
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
12Ibid,
hal. 93-107
13Johan Hendrik Meuleman, “Nalar Islami dan Nalar Modern : Memperkenalkan
Pemikiran Mohammed Arkoun”, dalam Ulumul Quran, Vol.IV. No.4/1993, hal.
93
7
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
8
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
9
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
16Ibid, hal. 95
10
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
11
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
wafat.18
malaikat Jibril.19
18Ibid.,
hal. 62
19Yuri
M. Lotman, Universe of The Mind : A Semiotic Theory of Culture, terj. Ann
Shukman, (London, New york : IB Tauris and Co.Ltd, 1990), h. 20
12
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
13
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
14
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
culture).25
15
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
dan sebagainya.27
26Ibid., hal. 65
27Ibid., hal. 63
28Ibid., hal. 69
16
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
lain.29
17
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
teori-teori komunikasi.
Dalam konteks terapan semiotika ini, Arkoun
membatasi diri pada hubungan antara misalnya, berbagai
aktan di dalam suatu teks atau wacana, bagi Arkoun itu
paling banyak merupakan pengantar untuk hubungan
pembicara atau penulis-pengirim dan pendengar atau
30Ibid., hal.44
31Ibid., hal.45
18
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
luar teks.32
32Ibid.,
hal.45
33Tulisan ini secara langsung dirangkum dari St. Sunardi, “Membaca Quran
Bersama Mohammed Arkoun” dalam Johan Hendrik Meuleman (ed),Ibid.,hal
.69-88, juga dalam Mohammd Arkoun, Kajian Kontemporer Quran, terj.
Hidayatullah, (Bandung : Pusataka, 1992), hal. 101-119
19
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
20
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
21
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
22
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
23
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
24
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
25
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
26
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
27
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
28
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
29
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
Rangkuman
30
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
DAFTAR PUSTAKA
31
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
32
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
33
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
Georg Gadamer, Hans Truth and Method, New York : The Seabury
Press,1975
34
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
35
MODUL ALQURAN HADIS PPG DALAM JABATAN TAHUN 2019
36