Anda di halaman 1dari 6

IV.

TABEL PENGAMATAN VISKOSITAS ZAT CAIR

A. Menentukan massa jenis bola logam

db V ̅ )𝟐
(𝑽 − 𝑽 mb ̅ 𝒃 )𝟐
(𝒎𝒃 − 𝒎 ̅𝒃
𝒎 ∆ρb
Ukuran 𝝆𝒃 ( ̅ )
(cm) (cm3) (g) 𝑽

Kecil

𝑑̅𝑏 = 𝑉̅= Σ= 𝑚
̅𝑏= Σ=
............ .......... Δ𝑉= ............ Δ𝑚𝑏 =
db V ̅ )𝟐
(𝑽 − 𝑽 mb ̅ 𝒃 )𝟐
(𝒎𝒃 − 𝒎 ̅𝒃
𝒎
Ukuran 𝝆𝒃 ( ̅ ) ∆ρb
(cm) (cm3) (g) 𝑽

Sedang

𝑑̅𝑏 = 𝑉̅= Σ= 𝑚
̅𝑏= Σ=
............ .......... Δ𝑉= ............ Δ𝑚𝑏 =
db V ̅ )𝟐
(𝑽 − 𝑽 mb ̅ 𝒃 )𝟐
(𝒎𝒃 − 𝒎 ̅𝒃
𝒎 ∆ρb
Ukuran 𝝆𝒃 ( ̅ )
(cm) (cm3) (g) 𝑽

Besar

𝑑̅𝑏 = 𝑉̅= Σ= 𝑚
̅𝑏= Σ=
............ .......... Δ𝑉= ............ Δ𝑚𝑏 =

B. Menentukan massa jenis cairan


Massa gelas ukur tanpa cairan , mg = ……
Massa gelas ukur dengan cairan 10 ml , mgc = ….. (minyak) dan ….. (oli)
Massa cairan 10 ml , mc = mgc - mg = …..
Nilai skala terkecil gelas ukur = …… (digunakan untuk menentukan error dari pengukuran
volume minyak/oli)

No. V (ml) ∆V (ml) Cairan mc ∆mc ρc ∆ρc


1. Minyak
10
2. Oli

C. Menentukan viskositas cairan


Diameter tabung Dt = cm maka R = ......... cm
S = 40 cm S = 50 cm S = 60 cm S = 70 cm
Ukuran
t (s) (𝒕 − 𝒕̅)𝟐 t (s) (𝒕 − 𝒕̅)𝟐 t (s) (𝒕 − 𝒕̅)𝟐 t (s) (𝒕 − 𝒕̅)𝟐
Kecil
S = 40 cm S = 50 cm S = 60 cm S = 70 cm
Ukuran
t (s) (𝒕 − 𝒕̅)𝟐 t (s) (𝒕 − 𝒕̅)𝟐 t (s) (𝒕 − 𝒕̅)𝟐 t (s) (𝒕 − 𝒕̅)𝟐

Σ= Σ= Σ= Σ=
𝑡̅ = .......... 𝑡̅ = .......... 𝑡̅ = .......... 𝑡̅ = ..........
.......... Δ𝑡= .......... Δ𝑡= .......... Δ𝑡= .......... Δ𝑡=
.......... .......... .......... ..........

Sedang

Σ= Σ= Σ= Σ=
𝑡̅ = .......... 𝑡̅ = .......... 𝑡̅ = .......... 𝑡̅ = ..........
.......... Δ𝑡= .......... Δ𝑡= .......... Δ𝑡= .......... Δ𝑡=
.......... .......... .......... ..........

Besar

Σ= Σ= Σ= Σ=
𝑡̅ = .......... 𝑡̅ = .......... 𝑡̅ = .......... 𝑡̅ = ..........
.......... Δ𝑡= .......... Δ𝑡= .......... Δ𝑡= .......... Δ𝑡=
.......... .......... .......... ..........
Menghitung kecepatan terminal dan viskositas zat cair
ρc =
∆ρc =

Jenis S t vm (𝒗𝒎 Δvm 𝑭𝒌 η Δη


Bola (cm) (s) (cm/s) −𝒗̅ 𝒎 )𝟐 (cm/s) 𝒓
(𝟏 + 𝟐, 𝟒 )
𝑹
Kecil 40
ρb= 50
∆ρb= 60
70
𝑣̅𝑚 = Σ=
............ ............
Sedang 40
ρb= 50
∆ρb= 60
70
𝑣̅𝑚 = Σ=
............ ............
Besar 40
ρb= 50
∆ρb= 60
70
𝑣̅𝑚 = Σ=
............ ............
RUMUS-RUMUS YANG DIGUNAKAN

1. Menentukan massa jenis bola


𝑚
̅𝑏
𝜌𝑏 =
𝑉̅

𝜕𝜌𝑏 2 𝜕𝜌𝑏 2 1 2 𝑚 2
Δ𝜌𝑏 = √( 2
) (∆𝑚) + ( ) (∆𝑉 )2 = √( ) (∆𝑚)2 + (− 2 ) (∆𝑉 )2
𝜕𝑚 𝜕𝑉 𝑉 𝑉
2. Menentukan massa jenis cairan
𝑚
̅𝑐
𝜌𝑐 =
𝑉̅
𝜕𝜌𝑐 𝜕𝜌𝑐 1 𝑚
Δ𝜌𝑐 = | | |∆𝑚| + | | |∆𝑉 | = | | |∆𝑚| + |− 2 | |∆𝑉 |
𝜕𝑚 𝜕𝑉 𝑉 𝑉
1
∆𝑚 = × 𝑛𝑠𝑡
2
1
∆𝑉 = × 𝑛𝑠𝑡
2
3. Menentukan kecepatan terminal 𝑣𝑚

∑(𝑣𝑚 − 𝑣̅𝑚 )2
Δ𝑣𝑚 = √
𝑛−1

4. Menentukan viskositas
𝑑𝑏 2
2 𝑟 𝑔 2
2 2) 𝑔
( 1 ( 𝑑 𝑏 )2 𝑔
𝜂= (𝜌𝑏 − 𝜌𝑐 ) = (𝜌𝑏 − 𝜌𝑐 ) = (𝜌 − 𝜌𝑐 )
9 𝑣𝑚 𝐹𝑘 9 𝑣𝑚 𝐹𝑘 18 𝑣𝑚 𝐹𝑘 𝑏
𝑟
𝐹𝑘 = (1 + 2,4 )
𝑅

𝜕𝜂 2 𝜕𝜂 2 𝜕𝜂 2 𝜕𝜂 2
∆𝜂 = √( 2
) (∆𝑑𝑏 ) + ( 2
) (∆𝑣𝑚 ) + ( 2
) (∆𝜌𝑏 ) + ( ) (∆𝜌𝑐 )2
𝜕𝑑𝑏 𝜕𝑣𝑚 𝜕𝜌𝑏 𝜕𝜌𝑐

∆𝜂 = ………… (silahkan diturunkan)

dimana db : diameter bola


r : jari-jari bola
R : jari-jari tabung
Fk : faktor koreksi
5. Menentukan Ralat Relatif, Keseksamaan dan Angka Penting :

∆𝜂
𝐼= × 100%
𝜂
𝐾 = 100% − 𝐼
∆𝜂
𝐴𝑃 = 1 − log ( )
𝜂

D. TABEL HASIL
4.1 Hasil
Tabel 4.1 Viskositas at cair
Jenis bola ρb ± ∆ρb vm ±∆vm η±∆η
(g/cm3) (cm/s) (……….)
Kecil
Sedang
Besar

4.2 Pembahasan
Silahkan jawab tugas laporan resmi!

Anda mungkin juga menyukai