Anda di halaman 1dari 16

KAPITULU I

INTRODUSAUN

1.1. Antesedente

Timor-Leste hanesan nasaun foun ne’ebe presiza iha desenvolvimentu ba

seitor hotu-hotu hare husi seitores ne’ebe fo garantia ba povo nia moris iha futuru,

maka seitor petrolífero, alem de ne’e iha mos seitor rua (2) seluk mak hanesan

seitor turismu no seitor agrikultura. Seitor turismu mos sai hanesan pilar

importante ida ba ekonomia nasaun nian, tan ne’e governo Timor-Leste tau

importansia makas ba iha desenvolvimentu objetu turistiku no promove

kreatividade komunidade nian ne’ebe maka iha hodi bele aumenta rendimentu ba

nasaun no mos bele fo benefisiu ba komunidade. Parte seluk, iha mundu ohin

loron turizmu avansadu tebes tamba influensia husi turista ne’ebé a’as tebes, liu

husi atividade viagen ne’ebé hala’o husi fatin ida ba iha fatin seluk ho objetivu atu

desfruta a’an no mos hakarak sente no hare uniku husi natureza, kultura, historia,

no hakarak buka hatene mos kona ba karateristika moris komunidade nian iha

nasaun ida ho nasaun seluk; Husi parte ne’e hotu mak nasaun barak iha mundu tau

prioridade makas ba iha dezenvolvimentu setor turizmu liu husi potensialidade

ne’ebe sai hanesan atrativu turistiku ho objetivu bele atrai turista para bele hala’o

viagen ba iha objetu turistiku ne’ebé iha ho nune’e bele fo mos rendimentu

ekonomiku ba nasaun liu husi rekursu turistiku.

Potensialidade turizmu hanesan uniku no forsa husi natureza, kultura no umana,

ne’ebé bele aproveita hodi dezenvolve sai hanesan produtu turistiku iha objetu

turistiku, hodi bele atrai turista mai visita. Tuir matenek nain Rocco Bayu W,
1
(2012:15) hatetn katak Yang dimaksud dengan potensi wisata adalah sesuatu

yang dapat dikembangkan menjadi daya tarik sebuah objek wisata. Potensi wista

dibagi menjadi tiga macan yaitu; potensi alam, potensi kebudayan dan potensi

manusia1. (Potensia turizmu katak buat ne’ebé bele dezenvolve sai hanesan

atrativu ou objetu turistiku. Potensia turistiku fahe ba parte tolu (3) mak hanesan

1. Potensia Natureza

Yang dimaksud dengan potensi alam adalah keadaan dan jenis flora dan

fauna suatu daerah, bentang alam suatu daerah, misalnya pantai, hutan, dll

(keadaan fisik suatu daerah). Kelebihan dan keunikan yang dimiliki oleh alam

jika dikembangkan dengan memperhatikan keadaan lingkungan sekitarnya akan

menarik wisatawan untuk berkunjung ke obyek tersebut. (Ne’ebé refere ho

potensia natureza hanesan situasaun ho tipu flora no fauna iha area ida, ezemplu

tasi ibun, ai-laran no seluk-seluk tan (kondisaun fisiku iha area ida) forsa no uniku

ne’ebé iha husi natureza karik dezenvolve ho toma atensaun ba situasaun

ambientais sei atrai turista vizita ba iha objetu refere.)

2. Potensia Kultura

Yang dimaksud dengan potensi budaya adalah semua hasil cipta, rasa dan karsa

manusia baik berupa adat istiadat, kerajinan tangan, kesenian, peninggalan bersejarah

nenek moyang berupa bangunan, monument, dll. (Ne’ebé refere ho potensia kultura

mak hanesan rejultadu hotu ne’ebé imagina no gosta kria husi humanu ne’ebé forma

hanesan kustume, maun de obra, no heransa istoriku husi bei ala hanesan husi edifisiu,

monomentu no seluk tan.)

3. Potensia Humanu

Manusia juga memiliki potensi yang dapat digunakan sebagai daya tarik wisata,

lewat pementasan tarian/ pertunjukan dan pementasan seni budaya suatu daerah.

1
2
( Humanu mos iha potensia ne’ebé bele utiliza hanesan atrativu turistiku, liu husi dansa/

hatudu arte no kultura mai husi regiaun ruma.)

Husi potensia turizmu hanesan, natureza, kultura no rekursu humanu ne’ebé

menciona iha leten, no kategoria hanesan produtu turistiku iha objetu turistiku sira,

nune’e hare ba Suku Nunumoge,postu administrativu hatubuiliku,munisipiu Ainaro

hanesan postu ne’ebé iha potensialidade bo’ot ba objetu turistiku ne’ebe da-daun ne’e

sei natural hela ne’ebé sai hanesan rekursu turistiku iha suku Nunumoge, postu

administrativu Hatubuiliku, husi potensia hirak ne’e presiza kria planu no politika

ne’ebe mak di’ak hodi bele aproveita no dezenvolve sai hanesan objetu turistiku tuir

karateristika husi potensialidade turistiku ne’ebé mak eziste iha suku Nunumoge,postu

administrativu Hatubuiliku ne’e rasik, nune’e bele atrai turista nasional tantu turista

internasional sira hodi hala’o atividade viagen no bele desfruta a’an ba iha potensia

turistiku ne’ebé mak eziste iha postu administrativu Hatubiliku hodi fo’o rendimentu

ekonomia ba iha postu no ba komunidade liu husi produtu turistiku ne’ebé mak prepara

husi komunidade sira, no produtu hirak ne’e mak hanesan maun de obra ou

kreatividade ne’ebé prepara husi komunidade iha postu refere. Tamba postu

administrativo Hatubuliku mos iha potensia ba turismo natureza.

Ho razaun hirak ne’ebe iha leten ho nune’e maka motiva peskizadora ho interesante

tebes hakarak hili topiku ba iha proposta maka hanesan “Identifikasaun

potensialidade Objetu Turistiku DOKOMALI Iha, Suku Nunumoge, Posto

Administrativo Hatubuiliku, Municipio Ainaro”.

1.2. Formulasaun no Limitasaun Problema

1.2.1. Formulasaun Problema

3
Bazeia ba introdusaun iha leten nune’e, peskizadora formula problema mak hanesan:

“Oinsa bele halo identifikasaun ba iha potensialidade objetu turistiku iha

suku Nunumoge, postu administrativu Hatubuiliku, Munisipio Ainaro”?

1.2.2. Limitasaun problema

Bazeia ba introdusaun iha leten nune’e, peskizadora halo limitasaun ba problema mak

hanesan:

“Atu identifika no Desenvolve potensialidade turistiku iha Suku Nunumoge,

postu administrativu Hatubuiliku, munisipiu Ainaro”.

1.3. Objetivu no Benefisiu Peskiza

1.3.1. Objetivu Peskiza

Baseia ba formulasaun no limitasaun problema iha leten nune’e objetivu husi

peskiza ne’e mak hanesan: “atu deskobre kona ba potensialidade objetu turistiku ne’ebé

mak eziste iha suku Nunumoge, postu administrativu Hatubuiliku, Munisipio Ainaro”.

1.3.2. Benefisiu Peskiza

Iha peskiza ne’e utiliza benefisiu rua mak hanesan:

4
1. Benefisiu Teorika

a). Hanesan informasaun no koñesimentu ba komunidade iha suku Nunumoge, postu

adminisrtativu Hatubuiliku kona ba potensialiade objetu turistiku iha postu hatubuiliku

ne’e rasik.

b). Husi peskiza ne’e bele sai hanesan referensia ba iha parte kompetente no lideransa

lokal atu hatene kona ba rekursu turistiku ne’ebé mak postu ne’e iha.

c). Hakerek nain hein katak ho pezkiza ne’e bele fó kontribuisaun no sai hanesan

refrerensia ne’ebé mak signifikativu ba iha aspetu turizmu Timor-Leste.

2. Benefisiu Pratika

a). Hodi komunidade bele komprende oinsa proteje no prejerva potensialidade turistiku

ne’ebé iha sai nudar produtu turistiku iha suku Nunumoge, postu administrativu

Hatubuiliku ne’e rasik.

b). Hodi nune’e governu ho komunidade bele kria planu kona ba oinsa atu halo

dezenvolvimentu ba iha potensialidade turistiku ne’ebé maka sai hanesan riku soin iha

suku Nunumoge, postu administrtivu Hatubuiliku ne’e rasik.

c). Peskiza ne’e hanesan instrumentu no konhesimentu kona ba potensialidade objetu

turistiku iha Suku Nunumoge, postu administrativu Hatubuiliku.

5
1.4. SISTEMATIKA HAKEREK

Proposta ne’e kompostu husi kapitulu I to’o kapitulu III, mak hanesan;

KAPITULU I, Introdusaun, kompostu husi: Antesedentes, Formulasaun no Limitasaun

Problema, Objetivu Peskiza, Benefisiu Peskiza no Sistematika Hakerek.

KAPITULU II, Enkuadramentu Teoriku, kompostu husi: Definisaun Turismu.

Definisaun Identifikasaun, Definisaun Potensialidade, Definisaun Objetu Turistiku.

KAPITULU III, Metodologia peskiza, kompostu husi: Tempu no Lokal Peskiza,

Definisaun Operasional, Tipu de dadus no Metodu Peskiza, Teknika Determinante

Informante Xave, Teknika Koleta Dadus, Teknika Analiza Dadus no Teknika

Validasaun Dadus

6
KAPITULU II

ENKUADRAMENTU TEORIKU

2.1. Definisaun Turizmu

Turizmu hanesan industria foun ida ne’ebé halo kresimentu ba ekonómia ho

lalais liu hanesan loke kampu traballu, hasa’e rendimentu, estadarizasaun moris nian no

bele istimula fali sektor produtivu seluk. Hanesan sektor ne’ebé kompleksu tebes ne’ebé

kobre industria klasiku hanesan kreatividade humana ka artificial. Tuir matenek nain De

La Torre Apud Ignara, (2000:24) hateten katak “Turizmu hanesan fenômenu social

ne’ebé konsiste iha deslokamentu voluntariu no temporariu husi individu ka grupu

ne’ebé ho motivu para rekreasaun, deskansa, kultura no saúde, sai husi hela fatin ida ba

fatin seluk, no la ejerse atividade lukrativa ruma hare liu ba inter-relasaun ne’ebé

importante hanesan social, ekonómia no kultura”. Turismu hanesan parte ida ne’ebe

mak bele fo vantagen ba ema ne’ebe mak bele uza ho diak. Hanesan iha parte saude,

psikologia, refreshing hare panorama nia furak. maibe lolos turismo signifika

fatin/objetu ne’ebe mak atrai ema barak atu halibur no passa tempu tantu turista

estrangeiru no turista local ba iha objetu ne’ebe bele oferese produtu turistiku hanesan

natureza, historia, kultura no seluk tan.

Iha parte seluk matenek nain Weaver no Lawton, (2006:16) hatete katak

“Turizmu kontitui husi areas ne’ebé atrativu hodi hetan atensaun ne’ebe mak

simultaneamente husi diferente prespektiva objetu ne’ebe mak estuda ba hanesan

historiku, sosiolojiku, psikolojiku, jeografiku, ambiente,no ekonomiku. Turizmu

hanesan atividade ne’ebé involve deslokamentu ema nian husi fatin ida ba fatin seluk

bele domestiku ka internasional”. Iha fali livre Lapier, (2000:41) ho definisaun katak

“Turizmu hanesan atividade ida husi viajem ne’ebé hala’o ho objetivu hodi hetan,

7
apresiar buka satisfasaun, no hatene buat balu, rekopera saude, diverte atividade

desportu no deskansu hala’o trabalhu no religiojo”.

Turismu hanesan mos parte ne’ebe halo mudansa ba ema nia tempu badak/provisoriu,

ho ohjetivu principal atu ba fatin ne’ebe sira moris, servisu no mos hala’o atividade sira

ne’ebe halo paseio, feriado, halo tratamentu saude, estuda, halo atividade religioso,

desporto, negosiu, enkontru ruma ka visita familia. E. Guyer Freuler iha Yoety

(1996:115) Ho formulasaun kona ba “Komprensaun turizmu hodi fo’o limitasaun

hanesan tuir mai ne’e. ‘‘Turizmu hamosu ho signifikasaun modernu hanesan fenomena

ida husi momentu agora tuir lalaok husi nesesidade hodi troka hanoin liu husi saude,

selesaun ne’ebé ho konsiensia bele hamosu (domin) ba iha beleza natureza no especial

kauja barelasaun entre nasaun no klase husi komunidade humanu hanesan rezultadu

hodi dezenvolvemenu komersiu, industria, negosiu no instrumentu tranportasaun”.

Sorin seluk Fuster (1973) hatete katak “Turismu mos iha relasaun ida hamutuk ho

turista, no turismu mos iha ekipamentu hanesan hotel, agensia ba viagen transporte nian,

turismu hamutuk ho organizasaun privadu ka publikas iha infra-estrutura, kompanhia

sira”. Katak turismu hanesan parte ida ne’ebe atu dezemvolve sai hanesan industria ka

negosiu ida atu hodi bele fo benefisiu ba parte hotu, hare liu ba dezemvolvimentu

fasilidades turismu nian iha objetu turistiku, tamba liu husi fasilidade hirak ne’e mak

bele atrai turista barak ba vizita nomos hamosu dezemvolvimentu ekonomia hanesan

hasa’e kresimentu ekonomia familia nomos kresimentu ekonomia pais atravez husi selu

impostu husi turisttiku.

2.2. Definisaun Identifikasaun

Identifikasaun hanesan atividade ne’ebé buka hatene hodi descobre ou hetan

buat ruma, atu nune’e halibur hamutuk informsaun sira ne’e para bele produs dadus no

8
informasaun husi tereinu tuir necesidade. Funsaun husi identifikasaun atu identifika

potensia rekursu turismo nian para bele hatene kona ba problema saída deit atu nune’e

halo planu no programa tuir necessidade ne’ebé husi komunidade nian no atu buka

hatene kona ba rekursu hotu ne’ebé mak existe hodi bele aproveita sai hanesan dadus

para bele apresenta ba parte kompetente.

2.3. Definisaun Potensia Turismu

Potensia turizmu hanesan rekursu hotu ne’ebé hetan iha fatin ne’ebe hala’o peskiza

ba hodi desenvolve sai hanesan atrasaun turismu para bele atrai turista/visitante sira

hala’o viagem mai iha fatin refere.Tamba ne’e halo desenvolvimentu ba iha fatin sira

ne’ebe mak identifika sai hanesan potensia turistiku. Haktuir husi Damardjati iha

livru Dimas (2001:21) hateten katak “Potensia turizmu hanesan kondisaun hotu ne’ebé

di’ak ho realidade hodi bele kaer, no mos la bele kaer, ne’ebe bele aproveita hodi forma

hanesan forsa hodi hetan benefisiu hodi bele oferese ka hato’o hodi presiza faktores

hotu hodi dezenvolve tuir dalan ne’ebe termina hanesan negosiu turizmu, no bele sai

hanesan kondisoens, iha akontesementu ba sasan ka liu husi atendimentu ka servisu”.

Tuir Rocco (2012) Ne’ebé hateten ho Potensia turizmu hanesan buat ne’ebé bele

dezenvolve sai atrativu iha objetu turistiku. Potensia turizmu fahe ba parte tolu; potensi

natureza, potensia kultural ho pontensia humanu”.

Almeida, (2006:216) hatete “Potensia turístika katak ezistensia husi kondisaun

ne’ebé favoravel atu sai hanesan oferta turístika, tuir aspeitu norma instituisionais nian

ho fatores ne’ebé bele kompleta hodi haré ba kapás, tuir planu ne’ebé adekuadu ona, no

hanesan esplorasaun ida ba turístika sustentabel ho objetivu atu halo satizfaz ba

vizitante turista”.

2.4. Definisaun Objetu no Atrativu Turistiku

9
Atrasaun turístiku ida bele hanaran mos atrativu turístiku ka pontu turístiku katak fatin

ida ne’ebé interesante atu turísta ba vizita, jeralmente ho nia valor kultural interente ka

esebidu, importansia husi istoriaka, beleza natural ou artifisial, orijinalidade, tamba

miteriozu ou para rekreasaun no diversaun deit. Atrativu turístiku hanesan buat ne’ebé

atrai no iha valor hodi bele vizita no hare iha fatin refere.

Haktuir husi Suwantoro (1997:19) ho definisaun katak “Objetu turizmu mak

potensia ne’ebé sai hanesan mata dalan ba prezensa turista ba iha fatindistinasaun

turistiku ruma”.

Haktuir Ngafenan (1991) ho definisaun hanesan tuir mai ne’e:

a. Objetu turistiku ( Objetuturizmu) objetu hotu ne’ebé bele hamosu atrativu ba

turista hodi hala’o viagen ba. Porezemplu: situasaun natureza, monomentu

istoriku, kultura no centru rekreasaun modern”.

b. Husi dicionario turizmu ho esplikasaun kona ba istilasaun ne’ebé iha relasaun

ho objetu turizmu, husi parte balun mak hanesan”.

1. Objetu turismo

Hanesan kriasaun husi humanu, tradisaun moris, arte no kultura, istoria

husi regiaun, kondisaun natureza ne’ebé iha atrativu hodi bele hetan vizita husi

turista.

2. Objetu turismo natureza

Objetu turizmu ne’ebé atrativu mai husi beleza no rikeza natureza)

3. Objetu turismu kultura

Objetu turistiku ne’ebé atrativu mai husi kultura, hanesan eransa istoriku,

muzeun, atrasaun belas artes, no objetu seluk ne’ebé iha relasaun ho kultura.

4. Objetu turismu tirta

10
Regiaun ne’ebé iha be’e bele utiliza, ba rekreasaun no bele mos utiliza ba aktividade

desportu be’e nian. Ho fsilidade no kondisaun ne’ebe kompletu, entre seluk;

1. luku,2. Hakail. 3.Nani no 4. Korida).

Haktuir mos husi Marpaung (2002:78) katak “Formas ida husi atividade no

fasilidade ne’ebé iha relasaun, hodi bele atrai preferensia turista no vizitante ba iha area

ne’ebé iha fatin inportante. Objetu no atrativu turstiku iha relasaun ne’ebé forte ho

travel motivasaun, travel promosaun, tamba turista hakarak vizita hodi bele hetan

esperensia ruma ne’ebé inportante husi vizita ne’e rasik”. Hodi hala’o negosiu iha

merkadu turizmu liu husi tipu primeiru ne’ebé hamrik husi parte tolu (3) mak hanesan :

a. Atraktivu iha fatin distinasaun ho objetivu turizmu, iha laran inklui

fenomena ne’ebé bele imazina husi turista.

b. Fasilidade komplementar ne’ebé hoobjetivu iha fatin

distinasaunturizmu, inklui akomodasaun, negosiu ho gere ai-han,

transportasaun no rekreasaun.

c. Fasil atu to’o ba iha fatin distinasaun objetu turistiku ne’e rasik.

Haktuir husi Sumardja iha livro Fandeli (2001:72) hateten katak “Objetu

turizmu natureza hanesan mos natureza ne’ebe kopostu ho nia ekositema, ne’ebé

original wainhira iha mistura ho kriasaun humanu ne’ebé iha atrativu hodi bele hare

ba iha vizitasaun husi turista”. katak objetu turizmu hanesan fatin ne’ebé maka iha nia

potensialidade turizmu hodi atrai turista liu husi atrativu ne’ebé mak iha objetu turistiku

ida iha hanesan husi natureza no ambiente, no liu husi objeitu turizmu ne’ebé mak kria

rasik husi ita ema ne’ebé mak iha potensia no atrativu hodi bele atrai turista lokal tantu

turista internasional.

KAPITULU III

11
METODOLOGIA PESKIZA

3.1. Tempu no Lokal peskiza

3.1.1. Tempu

Tempu ne’ebé peskizadora utiliza hodi hakerek proposta ne’e hahu husi loron 19

fulan Setembru tinan 2020 no remata iha loron 30 fulan Novembro tinan 2020

3.1.2. Lokal Peskiza

Fatin ne’ebe peskizadora termina atu ba hala’o peskiza mak iha suku Nunumoge,

postu administrativu Hatubuiliku, munisipiu Ainaro. Ho razaun hili fatin ne’e tambá

hakarak buka hatene no deskobre kona ba potensialidade objetu turistiku ne’ebé mak

eziste iha Suku Nunumoge, postu administrativu Hatubuiliku ne’e rasik hodi futuru bele

desenvolve postu Hatubuiliku, liu-liu iha seitor turismu.

3.1.3. Definisaun Operasional

Iha parte ida ne’e peskizadora utiliza liafuan turizmu ne’ebé mak iha relasaun ho

topiku mak hanesan:

1. Potensialidade turistiku ne’ebé mak iha suku Nunumoge, posto

administrativo Hatubuiliku, Municipio Ainaro.

2. Objetu turistiku ne’ebé mak sai hanesan atrasaun iha posto Hatubuiliku

mak hanesan potensia natureza.

3.3. Tipu de Dadus no metodu peskiza

12
3.3.1. Tipu Dadus

Tipu dadus ne’ebe peskizadora utiliza mak:

1. Dadus Primaria

Dadus primaria hanesan dadus ne’ebé maka akomula husi peskizadora

dereitamente ba iha lokasaun peskiza postu administrativu Hatolia, liu husi hala’o

intervista ba iha informante ne’ebe bele fo dadus iha fatin peskiza.

2. Dadus Sekundariu

Dadus sekundariu hanesan dadus ne’ebe akomula husi peskizadora

inderetamente, husi dokumentus, livru, jornal, brosura no revista ne’ebe iha relasaun ho

topiku ne’ebe iha.

3.3.2. Metodu Peskiza

Iha peskiza ne’e peskizadora utiliza metodu kualitativu ho analiza deskritivu

ne’ebe maka la utiliza kontagen ho numeru, maibe hato’o de’it liu husi lia fuan. Ho

objetivu hodi dezena kona ba fenomena no realidade husi identifikasaun potensialidade

objetu turistiku iha Suku Nunumoge, posto administrativo Hatubuiliku.

3.4. Instrumentu Peskiza

Instrumentu ne’ebé mak peskizadora utiliza hodi hala’o peskiza guiaun ou

kestinariu ne’ebe sai hanesan mata dalan ba peskizadora wainhira tun ba iha lokasaun

peskiza hodi rekolha dadus. Nune’e haktuir husi Suharsimi Arikunto (2000:134) hateten

katak; Instrumen pengumpulan data adalah alat bantu yang dipilih dan digunakan oleh

peneliti dalam kegiatannya mengumpulkan agar kegiatan tersebut menjadi sistematis

dan dipermudah olehnya.( Istrumentu rekolha dadus hanesan material ne’ebé hili no

utiliza husi peskizadora hodi ajuda ba iha rekolha dadus liu husi atividade ne’e rasik

hodi sai sistematika no fasil ba peskizadora).


13
3.5. Teknika Determinante Informante Xave

Teknika determinante informante xave ne’ebé peskizadora utilize iha

peskiza ne’e mak teknika purposive sampling ne’ebe mak haktuir husi Sugiyono

(2015:218) katak; purposive sampling adalah teknik pengambilan sampel sumber data

dengan pertinbangan tertentu. Pertimbangan tertentu ini, misalnya orang tersebut yang

diaggap paling tahu tentang apa kita harapkan atau munkin dia sebagai penguasa

sehingga akan memudakan peneliti menjelajahi obyek/situasisosial yang diteliti.

(Purposive sampling hanesan teknika hodi hili fontes ho razaun balun, tambá ema

ne’ebe peskizadora hili katak hatene klean kona ba assunto ne’ebe peskizadora hala’o

peskiza ba). Iha peskiza ne’e hakerek nain sei tun ba lokal peskiza mak foin desidi

fontes ne’ebe atu sai hanesan informante xave mak ema ne’ebe iha kompetensia no

konesimentu hodi bele hatan ba pergunta ne’ebe prepara husi peskizadora no

kompreende kona ba problema ne’ebe mak iha objetu ne’ebe peskizadora hala’o

peskiza ba.

3.6. Teknika Kolheta Dadus

Dadus ne’ebé akomula husi peskizadora, liu husi parte tolu (3), hanesan:

observasaun, intervista no dokumentasaun, ba iha lokasaun peskiza.

1. Observasaun

Hanesan dadus ne’ebé peskizadora utiliza hodi tun deretamente ba iha lokasaun

peskiza hodi observa diretamente problema ne’ebé maka akontese iha fatin peskiza,

nune’e mak haktuir husi, Nasution iha livro Sugiyono(2015:226), hateten katak,

14
observasi adalah dasar semua ilmu pengetahuan. Para ilmuwan hanya dapat bekerja

berdasarkan data, yaitu fakta mengenai dunia kenyataan yang diperoleh melalui

observasi. (Observasaun hanesan inisiu husi ciensia no konhesementu. Cientista so

bele hala’o servisu bazea ba dadus mak hanesan faktus ne’ebé mak realidade iha

mundu liu husi observasaun.)

1. Intervista

Katak dadus ne’ebé hetan husi peskizadora deretamente iha lokasaun peskiza,

liu husi intervista ho informante iha fatin peskiza hodi bele hetan informasaun no

dadus ne’ebé klean husi peskiza ne’e. Tuir Esterberg husi livru Sugiyono (2013:231)

katak; wawancara merupakan pertemuan dua orang untuk bertukar informasi dan ide

melalui tanya jawab, sehingga dapat dikontruksikan makna dalam suatu topik tertentu

(Intervista hanesan sorumutu entr e ema nain rua hodi troka informasaun no ideia liu

husi pergunt a no resposta, to’o bele hetan informasaun ruma ne’ebé konstrutivu

relasiona ho topiku ne’ebé mak inportante).

2. Dokumentasaun

Dokumentasaun hanesan teknika akomula dadus ne’ebé hetan husi peskizadora

liu husi arquivu, dezenhu no fotografia iha fatin peskiza, atu nune’e bele fortifika

peskiza ida ne’e sai hanesan ciensia ne’ebé cientifiku no kridibel. Nune’e Arikunto

(2006:158) haktuir katak; Dokumentasi adalah mencari dan mengumpulkan data

mengenai hal-hal yang berupa catatan, transkip, buku, surat kabar, majalah, notulen,

rapot, agenda dan sebagainya. (Dokumentasaun hanesan buka no rekolia dadus kona

ba partene’ebé hanesan notas, traskripsaun, livru, karta konesementu, agenda ho seluk

tan.

3.7. Teknika Analiza Dadus

15
Metodu analiza dadus iha pezkiza ida ne’e, peskizadora utiliza modelu analiza

interaktivu, tamba hus I metodu refere bele analiza ba dadus ne’ebe iha ona ho klean

no bele hamosu tan deskobrementu ne’ebe foun husi peskiza ne’e, nune’e Haktuir husi,

Miles & Huberman iha livro Sugiyono (2015:246) katak; aktivitas dalam analisis data

kualitatif dilakukan secara interaktif dan berlangsung secara terus menerus sampai

tuntas, sehingga datanya sudah jenuh. (Aktividade husi analiza dadus qualitativu hala’o

ho maneira interaktivu ho kontuinidade hala’o ba bebeik to dadus ne’e kredibel).

16

Anda mungkin juga menyukai