Anda di halaman 1dari 8

Halaman 1

ASAL MULA REOG PONOROGO


(naskah basa jawa kelompok 1 & 3)

asal mula reog ponorogo dahulukala ana siji puteri kang ayu moblong-moblong kaaran dewi
sanggalangit. la puteri siji raja kang kondhang ing kadhiri kang kaaran raja airlangga. amarga raine
kang ayu moblong-moblong lan sikape kang lemah lembut akeh para pangeran lan raja-raja kang
pengin nglamare kanggo didadekake dadi bojo. nanging sayang dewi sanggalangit katone durung
hasrat kanggo omah-omah. saengga nggawe pusing kaping rong wong bagindaya. padahal kaping
rong wong bagindaya wis mendambakan banget rawuhe siji putu.

Raja Airlangga: "anakku, tekan kapan kowe arep nolak saben pangeran kang teka melamarmu?"
Ibu Dewi Sanggalangit :"lya, wis akeh pangeran kang pengin melamarmu nanging megapa tansah
kowe tolak?"
Dewi Sanggalangit: "ayahanda, ibunda... sabenere kawula durung hasrat kanggo bersuami. nanging
menawa ayahanda lan ibunda ngarepake banget, baiklah. nanging kawula nyuwun syarat, calon bojo
kawula kudu bisa ngebaki gegayuhan kawula."
Raja Airlangga: "yen bapa oleh ngerti apa keinginanmu nak?"
Dewi Sanggalangit:"ayahanda.. bolehkah anakmu iki bersemedi lawase 3 dina kanggo nemtokake
syarat apa kang cocog kanggo bojo kawula. kawula pengin nyuwun pituduh para dewa yah. sawise
iku kawula arep madhep ayahanda kanggo ngaturi gegayuhan kawula."
Raja Airlangga: "baiklah nak, menawa iku keinginanmu bapa kabulkan, kowe bisa bersemedi dhisik
kanggo menetukan syarat mu."
Dewi Sanggalangit: "matur nuwun bapa."

mangkono lah, telung dina telung wengi dewi sanggalangit bersemedi. ing dina kaping patang
piyambake madhep ayahandane.

Dewi Sanggalangit: "ayahanda kawula wis menetukan syarat kang cocog kanggo calon bojo kawula."
Raja Airlangga : "oh ya ? jajal nak kowe ajokake syaratmu iku.."
Dewi Sanggalangit: "ayahanda, calon bojo kawula kudu mampu nekakake siji tontonan kang
menarik. tontonan utawa keramean kang durung ana sadurunge. kaya beksan kang dibarengi tabuhan
lan gendhing. dijangkepi karo baris jaran. mengkone arep didadekake iringan manten. pungkasan
kudu oleh nekakake kewan berkepala loro."
Ibu Dewi Sanggalaingit: "apa? apa iku ora ngangelake calon bojo mu ?"
Dewi Sanggalangit: "ora ibu, syarat iki yaiku sawijining pilihan saka dewa, dadi aku ora arep salah
pilih."
Raja Airlangga : "baiklah nak.. menawa persyaratanmu iki wis bundher bapa ora bias ngomong apa-
apa."
Ibu Dewi Sanggalangit: "muga-muga calon suamimu mengko bisa menuntunmu."
Dewi Sanggalangit: "iya bapa, ibu…”
Halaman 2
syarat saka dewi sanggalangit uga ing umumake. kabehing bangsawan uga kang sadurunge seneng
amarga krungu dewi sanggalangit ngupadi jodho saiki obah haluan. akeh para bangsawan kang
mundur amarga syarat saka dewi sanggalangit kang ngangel-angeli. nganti pungkasane kaengah 2
raja yaiku raja singa barong saka karajan lodaya lan raja kelanaswandana saka karajan wengker.

Patih Raja Airlangga: "pangapurane baginda kawula pengin ngaturi apa-apa kang sesambungan karo
sayembara baginda putri."
Raja Airlangga: "warta apa kang pengin kowe aturake ?"
Patih Raja Airlangga: "raja-raja lan pangeran-pangeran kang sadurunge pengin nglamar tuan putri,
dheweke kabeh mengundurkan dhiri amarga persyaratan kang diajokake terlalu abot."
Raja Airlangga: "apa?!"
Patih Raja Airlangga: "nanging, ana loro pangeran kang pengin nglamar tuan putri nanging
pangeran iki nduweni sipat kang manut aku kurang cocog karo putri."
Raja Airlangga: "sapa dheweke kabeh? lan kepriye sipat dheweke kabeh ?"
Patih Raja Airlangga: "kang kapisan raja singa barong lan kang kaping rong raja kelanaswandana.
raja singabarong iki nduweni watek kang buas lan kejam. dheweke nduweni sirah arupa sirah macan.
dene raja kelanaswandana iki berparas bagus nanging remen mencumbui anak lanang."
Raja Airlangga: "apa? ora ndean! anaku ora ndean arep omah-omah karo salah siji saka dheweke
kabeh. saiki panggilkan dewi sanggalangit. kongkon dheweke kekamarku saiki uga!"
Patih Raja Airlangga: "nggih baginda, titahmu arep kawula tindakake."

patih raja airlangga uga nimbali dewi sanggalangit, lan ngaturi dawuh saka sang raja.

Patih Raja Airlangga: "permisi baginda putri, baginda putri ing utus baginda menyang kamare saiki
uga."
Dewi Sanggalangit: "ana apa ayahanda memanggilku ? (berbisik jroning ati) baiklah aku arep
mrana."
dewi sanggalangit uga menemuia bapane.
Dewi Sanggalangit: "pangapurane bapa ana masalah apa nganti anak mu iki sampeyan panggil mrene
?"
Raja Airlangga: "apa sampeyan ora gelem ngowah syarat kanggo calon suamimu ?"
Dewi Sanggalangit: "ora bapa. apa bapa meragukan syarat ku iki ?"
Raja Airlangga: "ora nak,ayahmu iki ora meragukan syarat mu, nanging bapa wis krungu pirang-
pirang bangsawan kang pengin memersuntingmu. lan wong-wong iku ora cocog karo kowe."
Dewi Sanggalangit: "pangapurane bapa, kawula ora pengin ngowah syarat kawula, menawa kawula
ngowah syarat kawula mula kawula dudu siji bangsawan. siji bangsawan tetep ing pendiriane bapa."
Raja Airlangga: "nanging pangeran iki ora apik karo mu nak."
Dewi Sanggalangit: "matur nuwun bapa dhuwur perhatianmu, nanging aku tetep ing pendirian ku
bapa."
Halaman 3
Raja Airlangga: "baiklah nak menawa iku pilihan terakhirmu, muga-muga mengko sampeyan
nduweni bojo kang cocog kanggo mu."

ing laladan liya, raja singabarang wis ngereh para kawulane kanggo nggolekake kuda-kuda kembar.
mengerahkan para seniman lan seniwatine nyiptakake tontonan kang menarik, lan ngolehake siji
kewan berkepala loro.

Raja Singabarong: "patih saiki kowe golek seniman,seniwati kang oleh nyiptakake tontonan kang
menarik lan golek siji kewan kang berkepala loro saiki uga i."
Patih Iderkala: "siap baginda, titahmu arep age-age kawula tindakake" nanging pakaryan iku jebul
ora gampang. jaran kembar wis oleh dikumpulake, nanging tontonan karo kreasi anyar durung
kacipta, mangkono uga kewan berkepala loro durung diolehi.
Patih Iderkala: "pangapurane baginda jaran jaran kembare wis siyap, nanging ana kang kurang
Raja Singabarong: "apa kang kurang ? omongake saiki !"
Patih Iderkala: "pangapurane baginda kanggo kewan berkepala lorone kawula ora mampu ngupadi
amarga angel banget kanggo ngupadi kewan kasebut."
Raja Singabarong: "patih bodho !! aku ora gelem ngerti kepriye cara kowe lan dayang-dayang
ngolehake kewan iku. aku ora gelem liat raimu manawa kowe durung ngolehake kewan iku."
Patih Iderkala: "baiklah baginda."

patih iderkala uga ngupadi kewan berkepala 2 kasebut. nganti pungkasane patih iderkala nduwe
cara kanggo memata-matai raja kelanaswandana

Patih Iderkala: "baiklah dayang, kanggo dina iki awake dhewe arep lunga menyang karajan
wengker, disana awake dhewe arep nyolong idhe dheweke kabeh. awake dhewe arep nyamar dadi
pedagang
dayang1: "sebab apa awake dhewe kudu nyamar ? awake dhewe ora prelu nyamar kanggo njupuk
idhe saka raja kelanaswandana."
dayang2: "iya bener tembung dayang 1, awake dhewe mung prelu menculik seniman kang nggawe
idhe iku lan awake dhewe arep mengetahuine."
Patih Iderkala: "ora segampang iku awake dhewe nyolong idhe, kaamanan ing karajan iki ketat
banget, menawa awake dhewe ora waspada mula awake dhewe arep diserang. pramila awake dhewe
nyamar dadi pedagang."

sawise 3 dina patih iderkala lan dayang-dayange nglakoni penyelidikan ing karajan wengker,
dheweke kabeh bali menyang karajan lodaya.

Patih Iderkala: "ampun baginda. kirane si kelanaswandana meh kasil mujudake panjalukan dewi
sanggalangit."
Raja Singabarong: "apa?! persiapan apa wae kang dheweke kabeh tindakake?!"
Patih Iderkala: "kawula deleng luwih saka satus buntut jaran kembar wis dikumpulake. dheweke
kabeh uga wis nyiapake tontonan kang menarik, kang menakjubkan banget."
Raja Singabarong: "wah cilaka! yen mangkono sedhela maneh dheweke oleh ngrebut dewi
sanggalangit dadi bojone."
Patih Iderkala: "ya baginda."
Halaman 4
Raja Singabarong: "banjur pripun karo kewan berkepala loro, apa uga wis dheweke kabeh
siyapake?"
Patih Iderkala: "mung kewan iku lah kang durung dheweke kabeh siyapake. nanging katone sedhela
maneh dheweke kabeh oleh nemu."
Raja Singabarong:(la gumregah ngadeg saka kursine lan ngomong keras.)"patih iderkalal wiwit dina
iki siyapake wadya pilihan karo gaman kang pepak. saben wektu dheweke kabeh kudu siyap
diperintah nyerbu menyang bandarangin. sadurunge iku kowe lungaa, golek ngerti dalan kang arep
dheweke kabeh lewati pinuju kediril awake dhewe arep nyerang lan merampas usaha dheweke kabeh
wektu perjalanan!"
Patih Iderkala: "siyap baginda!"

banjur patih iderkala nyiapake pasukan kanggo nyerang karajan wengker.

Patih Iderkala: "dayang-dayang, renea..."


dayang 3: "ya, ana apa patih?"
Patih Iderkala: "awake dhewe diprentah kanggo nyerang karajan wengker ing perjalanan dheweke
kabeh pinuju karajan kadhiri."
dayang 2:"apa? sebab apa para dayang? nyapo ora wadya wae?"
Patih Iderkala: "jalaran awake dhewe ora nduweni wadya, mula kowe kabeh kang arep perang ."
dayang 1: "wadya awake dhewe menyang ndi, patih?"
Patih Iderkala: "wadya awake dhewe lagi mulih kampung."
dayang 1 :"nanging patih..."
Patih Iderkala:"wis, aja akeh omong. amarga kowe kabeh durung bisa nyekel pedang, mula saiki
awake dhewe kudu latian dhisik."
dayang 1 2 3: "baiklah patih."
Patih Iderkala: "sawise latihan, loro ing watara kowe kabeh lunga menyang bandarangin kanggo
menyelidiki perjalan kang arep ditempuh raja kelanaswandana menyang kadhiri!"
dayang 123: "apik, patih."

banjur para dayang latihan kanggo perang . sawetara ing karajan wengker adoh sadurunge
piyambake pengin nggarwa dewi sanggalangit

Raja Kelanaswandana : "heehh... kesel pisan. dayang... cepet mrene."


dayang 4: "ya baginda, ana kang bisa aku rewangi?"
Raja Kelanaswandana: "dayang, kowe ngerti maksudku ya?"
dayang 5 :"pangapurane baginda, stok anak lanang awake dhewe wis entek."
Raja Kelanaswandana: "apa? kepriye bisa ?"
dayang 6: "amarga dheweke kabeh trauma, dadi dheweke kabeh pateni dhiri baginda."
Raja Kelanaswandana: "yen mangkono golekna anak lanang kang liya wae."
Patih Pujanggeleng: "baginda, apike baginda ngandheg pakulinan iki. amarga para wong tuwa
bocah-bocah lanang ngrasa kelangan banget wektu anake digawa dening para dayang."
Halaman 5
Raja Kelanaswandana: "aku ora bisa ngandheg pakulinan iki, amarga anak lanang iku kaya gadis-
gadis ayu, dadi angel untukku ngandheg pakulinan iki."
Patih Pujanggeleng: "pangapurane baginda, dudu aku bermaksud kanggo nibakake baginda raja,
nanging pakulinan iki wis ngliwati wates."
Raja Kelanaswandana: "wis lah patih, aja menentangku. aku iki rajamu. aku bisa wae nyopot
jabatanmu dadi patih."
Patih Pujanggeleng: "nanging baginda..."
Raja Kelanaswandana: "wis, wis. aku ora gelem berdebat karo kowe, patih. apike aku turu wae."

wektu turu, raja nampa siji pertandha, menawa raja oleh memeristri dewi sanggalangit, piyambake
arep ngandheg pakulinan alane. mula nalika eluruh pejabat lan pendeta krungu persyaratan kang
diajokake dewi sanggalagit, dheweke kabeh ora ana gentar, saindenge kawula karajan, apik para
pejabat, seniman, rakyat kulina lila bekerjakeras guna ngebaki panjalukan dewi sanggalangit.
nanging patih pujanggeleng ora mampu kanggo ngebaki syarat kang pungkasan yaiku kewan
berkepala loro.

Patih Pujanggeleng: "pangapura kawula baginda, kawula durung bisa nemu kewan berkepala loro
kasebut."
Raja Kelanaswandana: "ora apa-apa! soal kewan berkepala loro iku aku dhewe kang arep
ngupadine. saiki tingkatake kawaspadan, aku ngambung gelagat kurang becik saka karajan tetangga."
Patih Pujanggeleng: "surasa baginda?"
Raja Kelanaswandana: "jajal kowe nyamar dadi rakyat kulina, berbaurlah karo pandhudhuk ing
pasar lan keramean liyane."
Patih Pujanggeleng: "nggih baginda, titahmu arep age-age kawula tindakake."

banjur patih pujanggeleng bareng pira-pira wadya lunga nyamar.

dayang 4: "awake dhewe wis teka ing bandarangin."


dayang 3: "ya, apike awake dhewe age-age campur karo rakyat ben identitas awake dhewe ora
kawruhan."
dayang 4: "ya!" (dayang 3 lan 2 campur, patih pujanggeleng lan prajurite mlebu)
dayang 3: "ing endi awake dhewe oleh nemu inpormasi ngenani perjalan dheweke kabeh pinuju
kadhiri?"
dayang 4: "entahlah, kayane ing sawatara ngriki ora ana kang bisa ditanyal ngenani iki."

patih pujanggeleng ngrungokake guneman dheweke kabeh lan nyiapake siji jebakan.
dayang 3: "kepriye yen awake dhewe takon ing dheweke kabeh ?" (nuding patih lan wadya kang lagi
nyamar)
dayang 4: "inggih."
dayang 3: "salam, tuan."
Patih Pujanggeleng: "salam."
dayang 4: "apa panjenengan rakyat bandarangin?"
Halaman 6
Patih Pujanggeleng: "tamtu wae, ana apa?"
dayang 4: "kita pengin lunga menyang kadhiri, apa panjenengan ngerti dalane?"
dayang 4: "tamtu wae, kowe kabeh saka kene lempeng terusssss tekan ana pasar lembu, banjur
penggok tengen banjur lempeng maneh banjur ana taman banjur penggok kiwa tekan kowe kabeh
weruh gapura "sugeng rawuh", kowe kabeh wis tekan."
dayang 3: "wah, matur nuwun. kita arep age-age menyang kadhiri."
dayang 5: "wahaha, ayo age-age awake dhewe aturake iki marang patih! jebul gampang mengorek
inpormasi iki" (sinambi berbisik)
dayang 3: "ayo!"
dayang 4: "pangapurane, apa kang anyarsan panjenengan omongake?"
dayang 5: "ora, ora ana apa-apa." patih pujanggeleng: (sinambi menodongkan pedang menyang arah
dayang 2)"apa kang arep kowe aturake ing atasanmu?!"
dayang 3: "a..ana apa iki?"
dayang 4: "aja ethok-ethok ora paham! kowe kabeh wadya saka lodaya ya?!"
dayang 5:"dayang! serang!" patih pujanggeleng: "seraaaangg!"

amarga wadya lodaya nglawan mula kapeksa para wadya bandarangin membunuhe. patih
pujanggeleng lan wadya bali menyang karajan.

Raja Kelanaswandana: "apa kang kowe ngolehake? "


Patih Pujanggeleng: "ana penyusup saka karajan lodaya kang pengin mengorek katerangan ngenani
usaha baginda ngebaki persyaratan dewi sanggalangit. raja singabarong arep merampas usaha baginda
jroning perjalanan pinuju kadhiri."
Raja Kelanaswandana: "kurang ajarl dadi raja singabarong arep migunakake cara licik kanggo
ngolehake dewi sanggalangit. yen mangkono awake dhewe hancurkan karajan lodaya. siyapake
wadya bala kita!"
Patih Pujanggeleng: "apik baginda, titahmu arep age-age kawula tindakake."

sawetara iku ing lodaya...

Raja Singabarong: (sumelang)"patih! renea!"


Patih Iderkala: "ana apa baginda ?"
Raja Singabarong: "ing endi wadya kang kowe perintahkan kanggo menyelidiki perjalanan raja
kelanaswandana?"
Patih Iderkala: "dheweke kabeh durung bali baginda."
Raja Singabarong: "wadya bodho! arep tekan kapan dheweke kabeh disana?!"
Patih Iderkala: "ndean sedhela maneh dheweke kabeh tekan baginda."
Raja Singabarong: "patih! age-age susul dheweke kabeh menyang pawatesan ! aku arep nunggu ing
tamansari amarga sirahku gatal banget"
Patih Iderkala: "apik baginda"
Halaman 7

sawetara raja singabarong age-age lunga menyang tamansari kanggo nemoni si manuk merak.

Raja Singabarong: (njerit)"hai manuk meraki cepet patukilah kutu-kutu ing kepalakul"

manuk merak age-age menclok ing bahu raja singabarang banjur mematuki kutu-kutu ing sirah raja
singabarong.

patukan-patukan si manuk merak krasa nikmat kaya buaian saengga raja singabarang pungkasane
keturon. la babar pisan ora mangerteni kahanan ing jaba istana. amarga ora ana wadya kang wani
laporan karo kae. pancen wis didhawuhake marang wadya menawa menawa piyambake lagi ana ing
tamansari sapa wae ora oleh nemoni lan mengganggune, menawa prentah iku dilanggar mula
pelakune arep dihukum mati. amarga keturon piyambake babar pisan ora mangerteni menawa ing
jaba istana pasukan bandarangin wis teka nyerbu lan ngalahake wadya lodaya. perang mrambat
tekan menyang jero istana lodaya cedhak tamansari, raja singobarang kawangun

Raja Singabarong: (njerit)"hei sebab apa kowe kabeh ribut-ribut?!"

raja kelanaswandana ujug-ujug wis ana ing ngarep raja singabarong

Raja Singabarong: (kaget) "hai raja kelanaswandana, arep apa kowe teka mrene?"
Raja Kelanaswandana: "aja ethok-ethok bodohl bukankah kowe arep merampas usahaku jroning
ngebaki persyaratan dewi sanggalangit!"
Raja Singabarong: "hem, dadi kowe wis tahul"
Raja Kelanaswandana: "ya, mula kanggo iku aku teka menghukummul" (ngenerake cambuk sekti
menyang perangan sirah raja singabarong)

sanalika sirah singabarong obah. manuk merak kang nangkring ing bahune dumadakan nemplok
dadi siji karo sirahe saengga raja singabarong berkepala loro.

Raja Singabarong: "kurang wuruk kowe kelanaswandana!" (nyabut keris lan nyerang raja
kelanaswandana)
Raja Kelanaswandana: (mengayunkan cambuk saktine)
*sfx: swara bledhek
Raja Singabarong: (terpental, menggelepar-gelepar diatas lemah)
Raja Kelanaswandana: "pungkasane.... wadya ! gawa dheweke menyang karajan!"
dayang 456: "inggih baginda" pirang-pirang dina banjur raja kelanaswandana ngirim utusan kang
menehi ngerti raja kadhiri menawa piyambake age-age teka nggawa persyaratan dewi sanggalangit.
raja kadhiri langsung nimbali dewi sanggalangit.
Raja Airlangga: "anakku, apa kowe bener-bener gelem dadi bojo raja kelanaswandana?"
Dewi Sanggalangit: "ayahanda... apa raja kelanaswandana sanggup ngebaki persyaratan kawula?"
Raja Airlangga: ""tamtu wae, dheweke arep teka karo kabeh persyaratan kang kowe ajokake.
masalahe saiki, tidakkah kowe menyesal dadi bojo raja kelanaswandana?"
Dewi Sanggalangit: "menawa bab iku wis jodho kawula arep nrimane. sapa ngerti rawuhe kawula
disisine arep ngowah pakulinan alane iku."
Ibu Dewi Sanggalangit: "muga-muga raja kelanaswandana ya iku jodho kang apik buatmu nak"
Dewi Sanggalangit: "muga-muga, ibu.."

mangkono lah, ing dina kang katemtokake datanglah rombongan raja kelanaswandana karo
kasenian reog dadi pengiring. raja kelanaswandana teka karo iringan satus patang puluh papat
buntut jaran kembar, karo swara gendhing, kendhang lan slompret aneh kang nimbulake perpaduan
swara aneh, merdu mendayu-dayu. ditambah maneh karo rawuhe siji kewan berkepala loro kang
menari-nari liar nanging endah lan menarik ati. kabehing wong kang ndeleng surak kegirangan,
tanpa krasa dheweke kabeh melu menari-nari lan berjingkrak-jingkrak kegirangan numuti swara
musik. mangkono lah, pungkasane dewi sanggalangit dadi prameswuri raja kelanaswandana lan
diboyong menyang bandarangin ing wengker. wengker yaiku jeneng seje saka ponorogo saengga ing
banjur dina kasenian reog iku sinebut reog ponorogo.

Anda mungkin juga menyukai