Anda di halaman 1dari 4

Gatotkaca Gugur

sayekti Dursasana wayah mbisa tugas saka kakange wis enggan cepet mangkat menyang istana.
ning kepaten Burisrawa kawan karibnya sing mung bisa dheweke saksikan saka adoh, amerga
dheweke wis ngiyani bali menyang Astina, dadekne dheweke terpicu kanggo cepet mangkat
bengi kemarin. Keengganan sing kedawa-dawa meksa awake menunda kemangkatane, ning saiki
dheweke kepeksa bali menyang peperangan karo ati sing panas tatu.
ora kinira saka sapaa maune, bengi kemarin kuwi sepeninggal Dursasana jebulna dadi bengi sing
mengerikan. Prabu Salya sing tatu atine amarga kepaten putra kebanggaannya, satria Madyapura
Arya Burisrawa, nyrengeni wong wong disekelilingnya. sasabar-sabare Prabu Salya, kepaten
putra lanange sing paling akhir pinge iki, nggawe dheweke bener-bener kelangan kendhali awak.
keneson ngamba nganti meneh-meneh murka kuwi menyerempet marang Adipati Karna. ora
tampa dadi tumpuan keneson, Adipati Karna cepet ngomongke madeg senapati bengi kuwi uga.
pindho dheweke wis dikenai atine saka maratuwane lan pisan saka resi Krepa, nggawe dheweke
bali bergolak kenesone. keneson sing ora bisa dilampiaskan padha karo dheweke melampiaskan
marang Krepa, nggawene dheweke mileh dalan liya kanggo melampiaskan kekesalan atine.

Adipati Karna yaiku sawong adipati karo pengaruh kuwat adhep negara negara jajahannya, cepet
dheweke menyusun barisan sing berisi prajurit jajahan Awangga. ora praduli meneh babagan tata
krama perang sing mayu, karo menyalakan obor nduwe embok-ewu dheweke ngobahake
pasukannya sing dadi para buta saka negara Pageralun sing dipanggedheni saka Prabu Gajahsura,
negara Pagerwaja sing dipanggedheni saka Kelanasura lan negara Pagerwatangan karo
Lembusaka.

majune Adipati Karna dadi senapati lan arep menggempur lasykar Randuwatangan bengi kuwi
bener bener tanpa tata krama, barisan buta ngobongi beberapa pasanggrahan garis ngarep karo
tiba tiba. Arya Drestajumna lan Wara Srikandi mawa Setyaki sing lelah awan mau nandhing wis
kudu bali nguwawa tempuhan mungsuh. kabar tempuhan kuwi akhire nganti kekuping penghuni
Randuwatangan.
Arjuna sing mau-mau linggih tenang cepet menggeser linggihe. panase ati krungu kedaden sing
ora lumrah, nggawe dheweke nawakne awak kanggo menandingi majune senapati Kurawa bengi
kuwi “Kanda Prabu, perkenankan adhimu iki arep menandingi kesaktian kanda Basukarna.
kanggo kami, kanda Adipati yaiku jodo kami jero perang. Hamba mit saiki kami diijinkan. iki
wektu sing hamba mengkoke kanda Prabu”.

“Arjuna, nek majune Karna ana nang wayah sing bener, mula aku ijinkan kowe kanggo
menandinginya. ning saiki sing kedadean yaiku perang karo ora nggunakne tata aturan perang
sing wis disepakati. Perang wayah bengi yaiku tindakan sing dudu watak satria. Tenanglah luwih
dhisik, aja kegawa saka hawa keneson”.
“Werkudara, nek anakmu aku wisuda dadi prajurit kanggo ngadhepi mungsuh bengi iki, apa
kowe setuju ?” Kresna sing diadhepi saka Werkudara bengi kuwi narekne kerelaannya.
“anakku dilairke nyat dadi prajurit. wis semestinya kadadean bengi iki dadi harapan kanggo
anakku kanggo diwenehi kebekten dadi senapati. ning ngapa kudu Gatutkaca sing kudu dadi
senapati bengi iki ?”. Sahut Werkudara.
“Anakmulah sing nduweni mata Suryakanta, sing bisa awas diwayah bengi, lan kotang
Antrakusuma sing menyorot nganti bisa nempuhi sekelilingnya”. Kresna nggamblangna karo
menyembunyikan keyekten sing dheweke wis kengerteni saka kitab Jitapsara. wektu iki
Gatutkaca kudu lunga kanggo ngadhep hyang widi wasa.
“apa nek anakku ana apa-apane, kowe tanggung jawab dhuwur panunjukanmu dhuwur Gatutkaca
?” bali Werkudara karo rasa was-was, naluri sawong bapak, narekne marang Kresna.
“aku yaiku manusia sing bokmenawa bisa nglakoke kaluputan, ning nek nganti anakmu ceblok
mengko, kuwi yaiku mati jero labuh negara, mati sempurna dadi kusuma bangsa, dudu mati sia
sia. kedadene arep kecatet jero lembar sejarah karo jeneng harum sing ora ta tau kesapu saka
angin jaman. Masihkah kowe ragu ?” bali Kresna mitaya ke ati adhi iparnya sing isih wae ragu.
“aku manut apa tembung tembungmu “ Werkudara akhire merelakan.
“becik, adhiku Drestajumna, celuk keponakanmu Gatutkaca ngadhep aku. saiki uga ”.
cepet ngadhep Raden Gatutkaca kadhepan uwaknya, sing ngomongke menawa kesaktian
Gatutkaca-lah sing bisa membendung tempuhan Adipati Karna. ngono meruhi dheweke
diwenehi kebekten kanggo dadi senapati kanggo ngadhep karo Sang Arkasuta-Karna. Bangga ati
Gatutkaca. Raden Arjuna-pun melu memuji kesaktiannya sing dipek sang keponakan. ngesem
lega ati lan bungah sang Gatutkaca sakwise pamengkonane, kapan dheweke arep diwisuda dadi
senapati jero peperangan gedhe, cepet bengi iki kelakon.
“Uwa Prabu, Rama Kyai, lan kabeh mituwa, perkenankan hamba arep berpamitan kanggo maju
menyang nglan pertempuran. mbasi jero dhadha iki tersimpan kemantepan awak sing gedhe,
ning kesaktian uwa adipati Karna nyat ora bisa dianggep enteng. lan tugas sing diwenehna saka
para mituwa lan wong tuwa kami, dadekne rasa hamba kayakne diwenehi kebekten sing
mangkana dhuwur, sejajar karo derajat saka uwa Adipati Karna. karo paweweh kesempatan dadi
senapati iki, putramu mengupamakan, dadi arep meraih bongkahan inten mata dijero taman
swarga”. Pamit Sang Purbaya marang Prabu Kresna lan para mituwa sing ngomongke dadi
meraih kebahagian sorga. dheweke wis ora sengaja celathu kayakne pengucapan tembung
pamitan paling akhir pinge.
kaget sang pak-lik, Arjuna sing krungu tembung tembung keponakannya kuwi. tembung
tembung paling akhir ucapan Garutkaca, jero pikiran Arjuna kaya halnya pamitan seseorang sing
arep mati. cepet dirangkulnya pundhak Gatutkaca karo eluh sing anyak menetes dikapindho sigar
pipine.
“Aduh anakku, kelungan adhimu Abimanyu wis aku relakan. pas ndeleng sifat lan kesaktian sing
kowe duweni, saarep kegentekne kabeh sing ana nang awak anakku. ning karo yektenmu mau,
aku rumangsakne anane keanehan jero ucapanmu mau”.
“Permadi, ora prayogaa sawong satria menehi bekal tangis mawa mengucapkan tembung
tembung mangkono marang sawong senapati pas dheweke arep menunaikan tugase. minggira,
ben aku kalungi rangkaian melati buyut Prabu, dadi tanda, menawa saikia wektune Gatutkaca
aku wisuda dadi senapati”. tembung tembung sing diucapkan Prabu Matswapati arep ora arep
nggawe Arjuna menyisih menehake kesempatan kanggo mbahe ngalungna kembang dadi tanda
senapati.

ora diceritoke jagan prajurit Pringgandani, sing diobahake saka pak-lik pak-lik saka Raden
Gatutkaca, Brajawikalpa, Brajalamatan lan para braja sing liya. mula bengi kuwi, campuh perang
ngono mengerikan. kapindho pasukan sing dadi buta padha tempuh karo suwara raungan padha
karo para buta. suwarane krungu kaya auman singa ngelih dipadang suket sing lagi berpesta
bangkai kijang. Obor ditangan kiwa lan senjata ditangan tan mobat mabit nggawe kahanan
perang dadi ngono liya saka biyasane. Gemerlap pedhang sing memantul saka cahaya abang obor
berkilat kaya petir sing menyambar nyambar. Obor sing terpental tiba sairing tibane prajurit buta
sing dadi pecundang, ora urung nggawe lemah sing anyak tergenang abang getih dadi tambah
abang. kayakne banjir geni! lan diangkasapun padhang obor dimedan Kuru saarep ngalon sinar
sang hyang wulan.
Tandang sang Gatutkaca ora kalah membikin giris sapaa sing ndelenge. obahane kaya kilat
nganti sing kedelok yaiku ujud Gatutkaca sewu. Sigap tangane menyambar nyambar endhas
mungsuh. sing lunak ditempelengnya nganti hancur, lagekne sing liat dipuntirnya endhas nganti
ucul.
ketelu sraya saka negara taklukan Awangga ora berdaya. Kelumpuhannya tinggal nunggu wayah
kapan dheweke dicedhaki saka sang Gatutkaca, mula endhase arep cepet ucul saka gulune.
benera, tanpa mungsuhan nduwe arti ketelu sraya kuwi kedadeyan diwisi saka tangan kekar
Gatutkaca.

ning ora mung mungsuh sing tewas, kecepetan obah karo kewatese pandangan amarga gelap
bengi lan padha padha dadi buta, para braja pak-lik Gatutkaca melu tewas saka trengginasnya
obahane sing ngono cepet.
Adipati Karna ora bisa nggawe samubarang meneh, kajaba kudu ngadhepi Gatutkaca dhewe.
maju dheweke sakwise ndeleng prajuritnya akeh ngurang.
cepet Raden Gatutkaca lan Adipati Karna padha ngadhep. gugat kesaktian lan kekuwatan padha
dimetokake kanggo melumpuhkan mungsuhe. Babak pisan Karna sing rumangsa keteter cepet
ngerepake ajiannya, Kalalupa. Ujud buta metu saka tapak tangan Adipati Karna tambah akeh,
mimbuhi cacah para buta sing saka ketelu negara jajahan Awangga. Dikerubut saka makake akeh
buta karo perawakan den samya, akhire nggawe Gatutkaca keteteran. cepet tempuhan walik
dilancarkan. Aji Narantaka warisan sang guru sisan buyut, Resi Seta, cepet dirapal. Kobaran geni
menyembur saka kapindho tapak tangan sang senapati, berkobar makake linuwih padang
Kurusetra saka nyala geni tambahan saka aji Narantaka. Semburan geni karo gemuruh atos
membasmi buta daden saka epek-epek Karna. mundur sang Adipati ngeri ndeleng semburan
dahsyat geni sing metu saka ajian Narantaka senapati Pringgandani.
kahyun-hyun Prabu Karna, karo kesaktian sang Gatotkaca. ning hal iki nggawane mengubah cara
perangnya karo munggahi kereta Jatisura, karo kusirnya, sing uga patih Awangga, Patih
Hadimanggala.

bengi sing wis mencapai sunyi liwat tengah wengi didina liya, bengi iki ora mayu. Geriap para
buta sing lagi bertempur karo geramannya isih nggawe susana bengi kaya tempuh angin ribut.
Kali iki ditambah karo gawa kesiur angin lesatan kereta Adipati Karna.
didhuwur kereta, sang Adipati njagakne senjata Kunta Druwasa. Pusaka dewata sing dhikike
arep dibebungahake marang Arjuna kanggo ngongkon tali puser Jabang Tetuka, bayi Gatutkaca,
dhuwur keculasan Suryatmaja, jeneng Karna enom, pusaka kuwi tiba ketangane. lagekne Arjuna
mung mbisa wrangkane. wrangka kuwi sing akhire bersemayam jero puser sang Gatutkaca, pas
tali puser kedadeyan diputus.
waspada sang Gatutkaca pas ndeleng Adipati Karna menghunus senjata Kunta Druwasa, lan
njaga cucul anak panahe kuwi. Adipati Karna diuntungkan karo sinar kutang Antrakusuma sing
menyorot ngluwihi pijar sinar purnama didhadha mungsuhe. Gatutkaca menghindari karo
munggah luwih dhuwur mabure, barengan ucule senjata Kunta. dheweke melesat kedhuwur
mendung, karo harapan oraa panah Kunta kedadeyan mencapainya.
Syahdan, Kala Bendana, pak-lik sang Gatutkaca, si buta boncel sing nduwe ati resik. dheweke
sing mati ora sengaja saka keponakannya pas bersaksi dhuwur nyakarone Abimanyu jero
sesomahan, jero kadadean Gendreh Kemasan, dheweke isih tetap setia nunggu sang keponakan
neng alam madyantara.
Rasaksa mloto sing saiki dadi sukma separo sempurna kuwi, arep menjemput sang keponakan
nang wayahe, pas perang gedhe Baratayuda neras. wektu iki sing tinunggu. mula dheweke njaga
berkeliling didhuwur arena tegal Kuru bengi kuwi.
mula pas ndeleng uculan sang Kunta Druwasa, disambarnya anak panah sing sabenere ora kuwat
nganti neng sasaran didhuwur mendung kuwi lan digawane ngadhep Gatutkaca.
kaget sang Gatutkaca pas ndeleng sang pak-lik teka kedhuwur mendung karo nggawa Kyai
Kunta Druwasa karo ngapa.
“anakku Gatutkaca, wis nganti wektune pak-likmu menjemputmu, ayo anakku, aku gandeng
tanganmu menuju sorga “.
Takzim Gatutkaca mbekti pamannya.“Oh, pak-lik . . . aku ora ngendha arep kecawisanku padha
karo ujarmu . Putramu ikhlas, ayo pak-lik. ning perkenankan anakmu njaluk samubarang sakamu
”. ora bisa menolak Gatutkaca dhuwur ajakan pak-like. dheweke wis pasrah lan ngaku
samubarang kesalahane dimasa nuli. dheweke jaluk samubarang dadi panjaluk paling akhir
adhep pak-like.

“karo seneng ati, anakku. apa panjalukanmu ?” esem sang pak-lik narekne panjaluk
keponakannya.

“kematenku kudu nggawa korban dipihak mungsuh saakeh akehe, nganti perang bengi iki
buyar”. jawab Gatutkaca mantep.
“becik aku bisa mayokake dheweke !”
mula diarahkannya pusaka Kunta kuwi menyang arah puser sang Gatutkaca sing ngesem nrima
takdirnya. Melayang sukma Raden Gatutkaca pas pusaka Kyai Kunta Druwasa mlebu kejero
wrangkane. karo rasa asih, digandengnya tangan ponakane menuju swarga tunda sanga.
pamengkonan dawa sang pak-lik arep kepengenane lunga berbarengan menyang suarga bareng
ponakan sing didemeni, dina iki buyar.
nyiji Kunta Druwasa kejero wrangkane, menimbulkan akibat sing linuwih. sadhela banjur
diiringi suwara mendesing, banjur disusul suwara gelegar linuwih kaya suwara meteor, raga
Gatutkaca melesat menuju nglan peperangan dingisor kana. kecepetan lesatan raga Gatutkaca ora
kira cepete menimpa kereta perang Adipati Karna beserta sang kusir Hadimanggala. Tewas
saknalika sang patih. Remuk kereta Jatisura kena awak sang Gatutkaca sing meledak
menggelegar, menimbulkan lubang gedhe bertumbak-tumbak ambane.
ngono uga karo putra Adipati Karna, Warsakusuma sing melu bapake jero peperangan uga
tewas. ning Adipati Karna kedadeyan menghindar.
pamburine, arena kaya kena bom karo daya ledak dhuwur, nganti menewaskan akeh barisan
prajurit. Gelombang kejut sing kedadean saka ledakan awak sang Gatutkaca menimbulkan hawa
panas sing dahsyat nganti bisa meleleh luluh lantakkan apaa sing ana disekitar tibane raga. aja
meneh awak manusia, kewan tunggangan lan para buta, persenjataan sing kegawe saka logam-
pun, cair meleleh, banjur dadi abu. lan saknalika perang kendheg !
mandheg perang mungkur tatu jero diati Werkudara. cepet den upadine Adipati Karna sing
mlayu tinggalake gelanggang peperangan.
cepet Sri Kresna ngendhegake tindakan Werkudara. disabarke ati adhi iparnya ben menunda
dendamnya. “luwih becik tuduh bojomu luwih dhisik ngenani kedaden sing neras bengi iki. “ayo
awake dhewe teka bareng karo sedulurmu sing liya kanggo menghibur atine”.
“yen arep lunga menyang Pringgandani, lungaa ! aku ora tega ndeleng apa sing arep kedadean
dikana !”. Werkudara lunga dhewen kearah ora tentu karo ati sing kosong. atose waja pangrasa
sang Bimasena ora kuwasa kanggo membayangkan, luwih adoh meneh ndeleng karo mata
endhase dhewe, ebo hancur pangrasa bojo sing didemenane banget. bojo sakti sing tindakannya
dimasa nuli berbuah jasa sing gedhe banget kanggo keterasan uripe, bahkan kanggo keterasan
urip lan kejayaan kabeh keluarga Pandawa.

ketekan para Pandawa neng turah bengi tanpa bojone, nggawe Dewi Arimbi terkesiap atine.
Naluri sawong embok ngomongke ana samubarang sing kedadean adhep bojo utawa luwih-luwih
meneh kanggo anake. mula ngono dituduh arep kadadean sing kedadean bengi mau, dheweke
berkeputusan kanggo ngakhiri urip karo obong awak jero geni suci. Demikan uga karo Dewi
Pregiwa, sakarone sepakat kanggo bareng padha ngiring kelungan anak lan bojo dekne kabeh.
kabeh sedulur ipar lan Prabu Kresna ora kuwasa kanggo membendung kepengenane. mula
upacara cepet dianyak.

karo klambi sarwa putih, sang Arimbi munggah menyang agni pancaka, menggandeng
menantunya. dheweke wis ngongkonke pilehane, tetap bareng bojo utawa mendampingi anak
tunggal kasih atine.

Anda mungkin juga menyukai