SEMESTER

1
BAHASA MELAYU
MODEN

D I S E D I A K A N O L E H : ANIS BATRISYIA & AFIKAH

1.4.1. KONSEP BAHASA MELAYU MODEN
1.4.2. TAHAP PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU
MODEN
1.4.3 FUNGSI BAHASA MELAYU MODEN
KONSEPBAHASA
MELAYUMODEN
 KONSEP BM MODEN

Bahasa Melayu Moden bermula pada abad ke-19, ekoran

kedatangan penjajah Eropah seperti Portugis, Belanda dan
Inggeris.
Hasil karangan Munsyi Abdullah dianggap sebagai
permulaan zaman bahasa Melayu Moden.
 Tahap
perkembangan
bahasamelayu
moden
5
 TAHAP PERKEMBANGAN BM MODEN
BM MODEN PRAMERDEKA
- Sumbangan Tokoh Asing
- Sumbangan Tokoh Tempatan
- Sumbangan Pertubuhan dan Institusi

BM MODEN PASCAMERDEKA
- Akta-Akta pelaksanaan bahasa Melayu
- Penubuhan dan peranan Dewan Bahasa dan Pustaka
- Perancangan Bahasa Melayu
6
BM MODEN
PRAMERDEKA
- Sumbangan Tokoh Asing
- Sumbangan Tokoh
Tempatan
- Sumbangan Pertubuhan
dan Institusi
7
v
SUMBANGAN TOKOH ASING

1) R.O Winstedt 3) O.T Dussek

• 2) R.J Wilkinson 4) W.Marsden

 R.O WINSDTEDT
• Sir Richard Olaf Windstedt merupakan pentadbir kolonial di Tanah
Melayu dan Singapura & datang sebagai nazir sekolah2 di Perak.
• Antara sumbangannya :
• Menyusun Loghat Melayu (1920), iaitu Kamus Ekabahasa
• Melayu, diselenggara bersama Ibrahim Bin Dato’Muda Linggi.
• A Practical Modern, Malay English Dictionary (Kamus Dwibahasa).
• Dictionary of Colloquial Malay.
• Buku tatabahasa, Malay Grammar dan Colloquial Malay: A simple
grammar with conversation.
• Sejarah Melayu & cerita jenaka : Pak Kaduk, Pak Pandir dan lain2.
 R.J WILKINSON
• Richard James Wilkinson banyak menerbitkan kamus dan menyusun ejaan.
• Antara sumbangannya :
• A Malay-English Dictionary (kamus dwibahasa yang terawal 1901).
• Kamus Jawi-Melayu-Inggeris (1903).
• Ejaan Wilkinson (1895) sistem ejaan yang digunakan di semua sekolah
umum.
• Menerbitkan buku-buku cerita lama dan sejarah untuk kegunaan penuntut
sekolah.
• Mengumpul pantun Melayu Bersama R.O Winstedt dalam Malay Literatures
Series 12.
 O.T DUSSEK
• Oman Theodore Dussek berketurunan Jerman, dilantik sebagai Pengetua
Maktab Latihan Guru Melaka dan menjadi pengetua SITC (Sultan Idris
Training Centre) yang pertama 1922.
• Beliau menubuhkan Pejabat Karang Mengarang dalam usaha untuk
memajukan bahasa Melayu.
• Kitab Pelita Mengarang bersama Muhammad Hashim Haji Taib.
• Kitab Pedoman Guru Penggal 1 dan 2 dan Kitab Hisab I-IV.
• Kitab Ilmu Geometri.
• Melawat ke Eropah Tengah.
• Practical Modern Malay: An Introduction to the Colloquial Language Malay
Readers.
 W. MARSDEN

William Marsden merupakan orang pertama yang menemukan dan

menyenaraikan kosa kata bahasa-bahasa dari Madagascar (Lautan Hindi)
ke Marques di Laut Pasifik.
A Dictionary of the Malayan Language - kamus dwibahasa yang disusun
mengikut kaedah perkamusan moden.
A Grammar of the Malayan Language.
Beliau juga merupakan orang pertama yang memperkenalkan pola
keselarasan vokal bagi perkataan dalam Bahasa Melayu.
 SUMBANGAN TOKOH TEMPATAN
1. ABDULLAH MUNSYI (1786-1854) 2. RAJA ALI HAJI (1808)

3. MEJAR DATO’ HAJI MOHD SAID 4. ZAINAL ABIDIN BIN AHMAD

BIN HAJI SULAIMAN
(1876-1955)
 1. ABDULLAH MUNSYI
• Beliau dilahirkan di Melaka, mendapat gelaran munsyi (guru) ketika berusia 11
tahun kerana mengajar Pendidikan Islam kepada tentera melayu di Melaka.
• Bertugas sebagai penyalin dokumen, penterjemah dan penulis buku.
• Digelar Bapa Sastera Moden.
• Antara karya beliau :
• - Kisah Pelayaran Abdullah ke Kelantan.
• - Ceritera Kapal Asap.
• - Syair Singapura Terbakar.
• - Hikayat Abdullah
• - Kisah Pelayaran Abdullah ke Jeddah.
• - Menterjemah Hikayat Panca Tandera (Hindi->BM) menjadi Hikayat Khalilah dan
Daminah.
 2. RAJA ALI HAJI
• Beliau seorang ulama, ahli sejarah, pujangga Melayu-Bugis dan tokoh bahasa.
• Antara karya beliau :
• - Salasilah Melayu dan Bugis.
• - Tuhfat al-Nafis.
• - Bustanul-Katibin (1850).
• - Gurindam 12 belas.
• - Syair Suluh Pegawai.
• - Syair Sultan Abdul Muluk.
• Kitab Pengetahuan Bahasa merupakan kamus loghat Melayu Johor-Pahang-Riau-
Lingga penggalan pertama di Nusantara.
 3. MEJAR DATO’ HAJI MOHD SAID BIN HAJI SULAIMAN
• Di lahirkan di Telok Belanga Singapura.
• Beliau telah menubuhkan Pakatan
Belajar-Mengajar Pengetahuan Bahasa
(PBmPB) di Johor dan diubah kepada
Pakatan Bahasa Melayu Persuratan
Buku Diraja Johor.
• Pakatan tersebut menghasilkan 34
buah buku yang merangkumi bahasa,
sejarah , kebudayaan dan lain-lain.
Antara karyanya ialah :
- Buku Katan (kamus Jawi)
- Jalan Bahasa Melayu (bku tatabahasa)
- Perkataan-perkataan Berangkap.
- Penokok dan penambah dalam
Bahasa Melayu.
• - Tanda-tanda bagi Perhentian.
• - Buku Ketetapan Hejaan Melayu.
 4. ZAINAL ABIDIN BIN AHMAD
• Diberi gelaran “Pendeta” dalam
Kongres Bahasa dan Persuratan
Melayu.
• Beliau dihantar ke London sebagai
pensyarah di School of Oriental and
African Studies, Universiti of London
dan mendapat ijazah dlm bahasa
Melayu dan Arab.
Semasa bertugas di MPSI, beliau
menerbitkan majalah Guru dan Al-
Ikhwan.
Za’ba turut menghasilkan sajak spt
Hasad Dengki, Kurang Fikir, Tamak, Orang
Bermuka Dua dll.
• Antara karya beliau :
• - Chanai Bachaan (buku bacaan murid
darjah 4 sebelum Perang Dunia ke-2)
• - Ilmu Bahasa Melayu Penggal I dan
Penggal II (buku panduan bagi
gurudan pengarang)
• - Rahsia Ejaan Jawi
• - Ilmu Mengarang Melayu
• - Pelita Bahasa Melayu penggal I, II, III
• - Daftar Ejaan Melayu : Jawi-Rumi.
 SUMBANGAN PERTUBUHAN DAN INSTITUSI

• 1. PEJABAT KARANG MENGARANG

• 2. SULTAN IDRIS TRAINING COLLEGE (SITC)
• 3. KONGRES BAHASA DAN PERSURATAN MELAYU ASAS 50
• 4. PAKATAN BELAJAR MENGAJAR BAHASA MELAYU
• 5. JAWI PERANAKAN
 1. PEJABAT KARANG MENGARANG
-1. Ditubuhkan oleh 4. Tujuan jangka panjang :
5. Penulis Melayu dipilih
- Menerbitkan jurnal bergambar
O.T Dussek dan Za’ba daripada individu yang
- Mengadakan perkhidmatan
sebagai penterjemah. lulus latihan tiga tahun di
Maktab Perguruan Sultan
perpustakaan bergerak ke
2. Penterjemah dipilih Idris (MPSI).
kampung.
daripada lulusan
seberang laut. 6. Kerja2 badan ini :
- menulis, menterjemah &
3. Tujuan penubuhan jangka menyunting 5. Menerbitkan 2 siri
pendek : penerbitan buku,
buku pelajaran. iaitu The Malay
- Menerbitkan buku2 utk
sekolah Melayu - menterjemah perkara yang School Series dan The
- Menerbitkan bahan2 bacaan diperlukan Malay Home Library
masyarakat Melayu. Series.
jabatan kerajaan.
- Melatih penterjemah yang baharu.
• THE MALAY SCHOOL SERIES DAN THE MALAY HOME LIBRARY SERIES

Antara buku dalam siri

Antara buku terbitan PKM TMHLS :
Antara penulis dan
dalam TMHLS :
penterjemah PKM : - Hikayat Taman Ajaib
- Ilmu Mengarang Melayu
- Abdul Hadi Haji - Hikayat Taman Peri
- Pelita Bahasa Melayu
Hassan - Aladin dengan Lampu
- Chanai Bacaan
- Ibrahim Dato’ Muda
- Pedoman Guru Ajaib
- Yeop Abdul Rahman
- Sejarah Alam Melayu. - Chendera Lela
- Zainal Abidin Ahmad
- Ilmu Alam Rendah Tanah - Cerita Dongeng
- O.T Dussek
Melayu. Grimm dan Anderson.
 2. SULTAN IDRIS TRAINING SCHOOL (SITC).

• Ditubuhkan pada 29 November 1922 dan merupakan idea R.O

Winstedt.
• Memainkan peranan sebagai :
- Institusi latihan untuk melahirkan pendidik.
- Badan penerbitan buku, khususnya buku untuk kegunaan sekolah.
• O.T Dussek dilantik sebagai pengetua pertama SITC dan amat meminati
bahasa dan kebudayaan Melayu.
 • 3. KONGRES BAHASA DAN PERSURATAN MELAYU ASAS 50

Angkatan
Sasterawan 50
Matlamat penubuhan :
ditubuhkan pada 6 Tokohnya terdiri
Ogos 1950 di - Memperluas dan mempertingkatn daripada :
Singapura. martabat kesusasteraan Melayu - Usman Awang
- melindungi hak-hak ahli dan - Abdul Samad Said
Konsep pengarangnya. - Keris Mas
perjuangan : - Jimmy Asmara
- Melakukan pembaharuan dalam - Masuri SN
1. Seni untuk sastera tanpa menghilangkan yang - Asraf.
masyarakat lama.
2. Seni untuk
rakyat
 • 3. KONGRES BAHASA DAN PERSURATAN MELAYU ASAS 50
Antara sajak Usman
Awang yang popular :
Sajak2 tersebut
- Gadis Kuburan tersiar dalam
Sajak2 ini membawa persoalan:
- Pak Utih majalah
- perjuangan kemerdekaan,
- Ke Makan Bonda - Hiburan
- nasib kaum buruh &
- Mutiara
kemiskinan petani
Sajak Masuri SN - Kencana
- selari dengan slogannya “Seni
- Antologi Puisi Baru untuk masyarakat”. - Utusan Zaman

- Awan Putih - Mastika.

- Warna suasana
 • 3. KONGRES BAHASA DAN PERSURATAN MELAYU ASAS 50

Penulis yang bergiat Persoalan cerpen :

Cerpen2 tersebut
dalam cerpen : Darurat, nasib kaum buruh,
tersiar dalam akhbar
- Keris Mas dan majalah ketidakadilan sosial yang selari
- Awan il-Sirkam dengan slogan.
- Hiburan
- A. Samad Said. - Mutiara
Asraf telah memperjuangkan
- Juita
Antologi cerpen Tulisan Rumi sebagai tulisan rasmi
popular : - Utusan Zaman tanpa menegenepikan tulisan
- Mastika. jawi.
Mekar dan Segar &
Patah Tumbuh Beliau juga menjayakan Kongres
(karya Keris Mas) Bahasa Melayu dan Persuratan
Melayu I, II dan III.
 4. PAKATAN BELAJAR MENGAJAR BAHASA MELAYU
• Ditubuhkan pada 1888 dan pengasasnya ialah Dato’ Seri Amar diraja Abdul
Rahman Andak dan Dato’ Muhammad Ibrahim Munsyi.
• PBMBM merupakan perhimpunan belajar-mengajar dan siasat-menyiasat
pengetahuan dan peraturan bahasa Melayu.
• Sultan Johor menganugerahkan gelaran “Diraja” kpd pakatan ini dan menukar
nama menjadi Pakatan Bahasa Melayu Persuratan Buku Diraja Johor (PBMPB).
• Tokoh utama PBmPB, iaitu Major Dato’ Haji Muhammad Said Sulaiman telah
menghasilkan buku penting spt Buku Katan, Jalan Bahasa Melayu & Penokok
dan Penambah.
• Hasil penulisannya diterbitkan dalam jurnal Peredar yang diterbitkan enam
bulan sekali.
 4. PAKATAN BELAJAR MENGAJAR BAHASA MELAYU
• Antara perancangannya :
- Pemilihan tulisan Jawi sbg tulisan rasmi.
- Penstardardan dan penyeragaman ejaan Jawi.
- Menyusun buku Jalan Bahasa Melayu/tatabahasa bahasa Melayu.
- Menyusun dan mengatur pokok/penambah/imbuhan dalam BM.
- Menyusun Buku Katan dan Kamus Melayu.
- Mengumpul gugus katan atau kosa kata asing-Melayu.
- Mengatur sebutan bahasa Melayu yang lazim.
- Menyusun buku perianbasa (kumpulan simpulan bahasa, kiasan dll).
 5. JAWI PERANAKAN
• Jawi Peranakan merupakan akhbar Melayu pertama yang diterbitkan di
Malaysia (Singapura).
• Tokohnya ialah Munsyi Muhammad Said Dada Muhyiddin (asal Pulau Pinang)
dan Muhammad Naina Marican (Pengarang dan penyalin manuskrip
terkemuka).
• Jawi Peranakan ialah nama satu golongan masyarakat kacukan India-Melayu.
• Oleh sebab itu, pengarang dan wartawan akhbar ini meletakkan kepentingan
mereka sebagaimana kepentingan Melayu.
• Menggunakan cogan kata “Tawakal itu Sebaik-baik Bekal” dalam tulisan jawi.
Selain memaparkan berita di Kepulauan Melayu dan di luar negara , akhbar ini

turut mengulas politik dalam kritikan terhadap dasar kerajaan penjajah.

 Terima kasih !!
“TAMATLAH PEMBENTANGAN DARI
KAMI BERDUA JIKA ADA SOALAN,
SILA KEMUKAN.
JIKA SOALAN ITU SULIT MOHON
PERMUDAHKAN SAMA SEPERTI
HUBUNGAN ,JIKA IA SULIT
PERBETULKAN BUKAN
MENGHENTIKAN”