KPK2023

PERKEMBANGAN
AWAL
KANAK-KANAK
MADAM NUR ATHIRAH BINTI MAIDDIN
ASPEK
PERKEMBANGAN
AWAL KANAK-KANAK
-PERKEMBANGAN FIZIKAL
 KONSEP ASAS PERKEMBANGAN FIZIKAL
KANAK-KANAK
• Perkembangan fizikal kanak-kanak merangkumi perubahan pada saiz badan dan
kepala, kandungan dalam badan, pertumbuhan gigi dan rangka tulang, kemahiran
pergerakan (motor) kasar dan halus serta pengawalan dominan tangan iaitu tangan
kanan dan kiri.
• Perkembangan fizikal kanak-kanak yang berlaku boleh diukur dan diperhatikan
berdasarkan dua cara iaitu kuantitatif dan kualitatif.
• Perkembangan fizikal kanak-kanak mempunyai beberapa prinsip asas bagi
memastikan perkembangan individu itu berada dalam keadaan normal.
• Tiga prinsip perkembangan fizikal kanak-kanak yang boleh diperincikan ialah :-
1. Arah tertentu yang boleh diramal.
2. Perkembangan yang sama dan serupa.
3. Bermula daripada umum kepada yang khusus.
PRINSIP PERTAMA: Perkembangan yang mempunyai arah
tertentu yang boleh diramal.

Perkembangan bermula dari kepala Perkembangan berlaku dari tengah

dan beransur-ansur ke bahagian kaki badan sehingga ke luar badan
• Sebaik sahaja proses kelahiran • Bermula dari bahagian tulang
selesai, didapati saiz kepala bayi belakang kemudian berkembang
akan membesar dan berkembang secara beransur-ansur ke beberapa
terlebih dahulu berbanding dengan bahagian di luar badan.
bahagian lain.
• Cara seseorang bayi berusaha untuk
mengawal pergerakan pada bahagian
kepalanya terlebih dahulu sebelum
melakukan pergerakan anggota lain.

PRINSIP KEDUA : Susunan
perkembangan yang dilalui oleh
semua kanak-kanak adalah serupa
• Selagi kanak-kanak dilahirkan
normal bermakna kedudukan dan
susun atur perkembangan fizikalnya
adalah sama walaupun berbeza
keturunan, agama, latar belakang,
sosioemosi mahupun Negara
kelahirannya.
• Yang membezakannya Cuma tempoh
masa, ada yang cepat dan lambat.
PRINSIP KETIGA : Bermula
dengan kemahiran yang bersifat umun
kepada kemahiran yang bersifat
khusus
• Perkembangan yang menyeluruh.
• Contohnya, apabila kanak-kanak
berumur tiga tahun, mereka akan
mula menggenggam pensel untuk
menulis dengan hanya menconteng
dan mencakar.
ERINGKAT-PERINGKAT PERKEMBANGAN FIZIKAL KANAK
Peringkat Pranatal (9 bulan dlm kandungan)
Peringkat Bayi (masa lahir~umur 2 tahun)
Peringkat Kanak2 (umur 3 tahun~11 tahun)
Peringkat Remaja (umur 11 tahun~18 tahun)

Peringkat Pranatal
Bermula dari zigot-persenyawaan sperma dgn ovum, hingga fetus
dlm kira2 genap 9 bulan

Trimester Pertama : 01~12 minggu

Trimester Kedua : 13~24 minggu
Trimester Ketiga : 25~38 minggu
PERKEMBANGAN FIZIKAL DALAM PERINGKAT PRANATAL
Trimester Minggu Peringkat Saiz & Berat Peristiwa Peringkat Perkembangan
Pertama 1~2 Zigot - Sel zigot membiak dgn cepat & membentuk
blastocyst yg menambatkan badannya pd dinding
uterin
3~4 Embrio Saiz 6mm Otak primitif & tulang belakang mula muncul.
Jantung, otot, tulang rusuk, saluran pencernaan mula
bertumbuh
5~8 Saiz 2.5 cm Muka, tangan, kaki & organ dlmn dibentuk.
Berat 4g Perkembangan sensori sentuh disedari dgn mulanya
pergerakan embrio
9~12 Fetus Saiz 7.6 cm Saiz mula bertambah cepat. Sistem saraf, organ &
Berat 28g otot mula bergerak. Jantina mula dihayati
Kedua 13~24 Fetus Saiz 30 cm -Fetus terus tumbuh dgn cepat
Berat 820g -Minggu 18 : pergerakan boleh dirasa
-Minggu 24 : neuron otak tumbuh. Mata menjadi
sensitive kpd cahaya & respon kpd bunyi
Ketiga 25~38 Fetus Saiz 50 cm -Saiznya bertambah, peparu menjadi matang
Berat 3,400g -Minggu 32 : lapisan lemak bertambah di kulit bawah
 PENGARUH PERSEKITARAN
TEMPOH SENSITIF DLM PERKEMBANGAN
PRANATAL
Ia merujuk kpd embrio & fetus dlm sesetengah tempoh mudah dipengaruhi
oleh persekitaran yg kurang kondusif utk perkembangan.
Jika persekitaran ini berbahaya, ia mungkin membawa ancaman & kerosakan
kpd embrio & fetus-membawa akibat buruk seperti kelahiran abnormal atau
keguguran.
Mengikut kajian, tempoh sensetif adalah berbeza di antara organ2 embrio &
fetus.
Mengikut kajian, teratogenik yg merupakan agen persekitaran, adalah
pembawa kerosakan.
Agen2 persekitaran yg membawa kerosakan : dadah, rokok, alkohol, kokain,
plumbum, merkuri, radioaktiviti, pencemaran, virus & penyakit.
Kesan teratogenik : masalah psikologikal seperti inferioriti kompleks
mungkin berlaku akibat kerosakan fizikal atau kesihatan.
 PERKEMBANGAN FIZIKAL PERINGKAT BAYI (LAHIR-2 TAHUN)

Umur Purata Pertumbuhan Purata Berat Penambahan

Panjang/Tinggi Panjang Berat
1 – 4 bulan 50 – 70 cm 2.5 cm/bulan 4 – 8 kg 100 – 200
gram/minggu
4 – 8 bulan 70 – 75 cm 1.3 cm/bulan Satu kali ganda 500 gram/bulan
daripada berat
semasa dilahirkan
8 – 12 bulan 1.5 kali ganda 2 – 3 cm/bulan Tiga kali ganda 500 gram/bulan
panjang semasa daripada berat
dilahirkan semas dilahirkan
12 – 24 bulan 80 – 90 cm 5 – 8 cm/tahun 9 – 13 kg 130 – 250
gram/bulan
2 tahun 85 – 95 cm 7 – 13 cm 12 – 15 kg (4 kali 1 kg/tahun
ganda daripada
berat semasa
lahir)
Spesifikasi Perkembangan Fizikal Bayi Dan
 Spesifikasi Perkembangan Motor, Pertuturan, Penglihatan Dan Pendengaran Bayi
Umur Motor Penglihatan Dan Keupayaan
Pendengaran Tambahan
4–6  Menghisap jari - • Memberikan senyuman
minggu kepada ibu bapa
6–8  Meniarap dan mengangkat dada - -
minggu untuk seketika
12 – 20  Mencapai objek di depan mata o Mencapai tangan sendiri dan • Rangsangan kepada
minggu pergerakan mata (koordinasi kemahiran visual
tangan dan mata) • Pemerhatian boleh
dijalankan untuk
menentukan kanak-kanak
buta
3 bulan  Boleh mengiring dan mengangkat o Memusingkan kepala • Mempelbagaikan
kepada apabila ditiarapkan kepada bunyi senyuman
 Tiada tindak balas genggaman Contoh: bunyi alat permainan
yang digantung pada buaian
5 bulan  Boleh memusingkan badan - -
 Kekuatan kepala semakin stabil
 Otot tangan semakin kuat
 Berupaya memasukkan objek ke
 Spesifikasi Perkembangan Motor, Pertuturan, Penglihatan Dan Pendengaran Bayi
Umur Motor
6 bulan  Boleh memindahkan objek dari
satu tangan ke satu tangan
9 – 10  Sudah boleh merangkak
bulan  Duduk tanpa diperlukan
sokongan
 Boleh memilih dan
menggenggam objek
12 bulan  Boleh berjalan sambil berpaut
pada sesuatu
 Boleh berdiri dengan sendiri
untuk sekali atau dua
18 bulan  Boleh berjalan tanpa jatuh
 Berupaya untuk turun dan naik
tangga
 Mula melompat dengan dua kaki
 Berupaya membina bongkak
Penglihatan Dan Keupayaan
Pendengaran Tambahan
o Dapat mengesan bunyi • Sudah mula mengenal
sejauh 45cm orang di sekelilingnya
o Boleh mendengar bunyi • Sudah mula takut kepada
mainan yang dijatuhkan orang yang tidak dikenali
o Menjatuhkan barang • Boleh memberikan
permainan dan lambaian selamat tinggal
memerhatikan arah barang dan sudah mula
mainan itu memahami arahan yang
mudah
- • Boleh minum daripada
cawan sendiri dengan
menggunakan kedua-dua
belah tangan
• Boleh menggunakan sudu
 Spesifikasi Perkembangan Motor, Pertuturan, Penglihatan Dan Pendengaran Bayi

Umur Motor Penglihatan dan pendengaran Keupayaan tambahan

24 bulan  Sudah boleh berlari - • ‘Parallel play’ iaitu

 Boleh menaiki tangga tanpa kanak-kanak bermain
bantuan sendirian setelah
 Boleh membina menara bongkah peralatan permainan
sehingga enam kiub diberikan
 IMPLIKASI KEPADA PENJAGAAN DAN
PEMBELAJARAN BAYI
Pembentukan otot bayi yang kuat adalah sangat penting bagi membolehkan bayi itu
mengiring, meniarap, menjulur, merangkak, berjalan dan berlari.
Aktiviti seperti urutan terapi pada badan bayi, mengayuh tangan dan kaki ketika mandi
serta menggenggam akan meningkatkan keupayaan psikomotor halus dan kasar.
Berikan galakan kepada bayi untuk merangkak kerana aktiviti ini mampu
meningkatkan penerimaan oksigen ke otak bayi.
Berikan rangsangan (stimuli) visual dan pendengaran kerana sel-sel neuron di dalam
otak sedang pesat menerima maklumat pada masa ini. Ibu bapa juga digalakkan untuk
bercakap-cakap atau bercerita kepada kanak-kanak pada usia ini.
Perkembangan koordinasi mata dan tangan bayi juga aktif pada masa ini. Berikan
pendedahan kepada bayi dengan menggantung mobiles pada ruang tidur mereka,
menampal gambar-gambar pada dinding atau menyediakan permainan yang
mengeluarkan bunyi jika ditekan.
 PERINGKAT AWAL KANAK-KANAK (2 – 6 TAHUN)

☼Perubahan kadar berat adalah paling sedikit berlaku semasa kanak-kanak berusia antara 2
hingga 3 tahun dan seterusnya meningkat beransur-ansur sebelum mencapai usia remaja.
☼Pada umur 2 tahun, kebanyakkan kanak-kanak telah mempunyai kira-kira separuh
daripada ketinggian sebenar yang akan dipunyai apabila mereka dewasa.
☼Pertambahan 5 cm hingga 7.5 cm ketinggian bagi kanak-kanak berlaku pada setiap
tahun.
☼Memerlukan banyak masa untuk bermain sama ada bermain sendiri, dengan ibu bapa
atau rakan sebaya.
☼Digalakkan untuk bermain alat-alat permainan dan mendengar lagu kanak-kanak.
☼Diberi peluang untuk bermain di luar rumah seperti di taman permainan yang
mempunyai gelongsor, jongkat- jongkit, buaian, ‘monket bar’ dan sebagainya.
☼Kepentingan bermain bagi perkembangan fizikal adalah dapat meningkatkan kemahiran
psikomotor (motor kasar dan motor halus), koordinasi mata dan tangan serta pergerakan
lokomotor dan non-lokomotor.
PERKEMBANGAN PSIKOMOTOR AWAL
KANAK-KANAK
Usia Perkembangan Motor Kasar
(Tahun)
2 tahun ⁙ Berjalan dengan stabil
⁙ Naik turun tangga dengan bantuan
⁙ Menendang bola besar
⁙ Duduk dan mula berlari
3 tahun ⁙ ‘Skipping’ (melompat-lompat)
⁙ Membaling bola
⁙ Menunggang basikal roda tiga
dengan perlahan
⁙ Melompat ke atas dengan dua belah
kaki
Perkembangan Motor Halus
⁙ Menggunakan sudu dan garpu
⁙ Membina menara daripada
bongkah
⁙ Menggunting kertas dengan tidak
sempurna
⁙ Menangkap bola besar
⁙ Melukis dengan krayon bentuk
lurus dan bulat
 PERKEMBANGAN PSIKOMOTOR AWAL
KANAK-KANAK
Usia Perkembangan Motor Kasar
(Tahun)
4 tahun ⁙ Menaiki dan menuruni tangga
tanpa bantuan
⁙ Berjalan dengan garisan lurus
⁙ Berlari dengan lebih lancar
⁙ Bergayut dan bergerak ke atas ‘
monkey bar’
5 – 6 tahun ⁙ Melompat dengan sebelah kaki
⁙ Berlari sambil menendang bola
⁙ Menyesuaikan badan semasa
menyambut bola
⁙ Menggunakan kasut roda
⁙ Menunggang basikal roda tiga
dengan mahir dan laju
Perkembangan Motor Halus
⁙ Makan sendiri tanpa bantuan
⁙ Mengikat tali kasut
⁙ Menukar pakaian tanpa bantuan
⁙ Memegang krayon kecil
⁙ Menggunting mengikut garisan
⁙ Kanak-kanak dapat memegang pensel
⁙ Dapat mewarnakan gambar dalam
garisan
⁙ Melukis segi tiga, segi empat dan bulat
dengan tepat
⁙ Menulis perkataan yang mudah
⁙ Mahir memakai pakaian sendiri
⁙ Mengenakan butang dan zip
⁙ Menyikat rambut
 PERINGKAT KANAK-KANAK (7 – 12 TAHUN)

☼Gigi susu kanak-kanak akan mula tanggal ketika berusia 7 tahun.

☼Pada peringkat ini, perkembangan fizikal lebih stabil dan meningkat secara beransur-
ansur berbanding peringkat sebelumnya.
☼Badan kanak-kanak akan menjadi lebih kurus dan tinggi.
☼Dada mereka akan melebar dan kepala akan membesar.
☼Purata berat kanak-kanak pada peringkat ini akan meningkat sebanyak 3 kg setahun
manakala purata ketinggian meningkat sebanyak 5 cm setahun.
☼Ketinggian kanak-kanak perempuan bertambah pada usia 8 hingga 10 tahun dan
mencapai kemuncak pada usia 12 tahun.
☼Ketinggian kanak-kanak lelaki mula bertambah pada usia 10 hingga 12 tahun dan
mencapai kemuncak pada usia 15 tahun.
☼Pada peringkat pertengahan dan akhir kanak-kanak, kemahiran motor halus semakin
terurus berbanding pada peringkat awal kanak-kanak.
 IMPLIKASI KEPADA PENGAJARAN DAN
PEMBELAJARAN
Guru haruslah sentiasa memupuk dan membimbing kanak-kanak supaya mereka dapat
menanam sifat keyakinan pada kebolehan diri sendiri dalam aktiviti fizikal yang
dijalankan.
Ibu bapa dan guru harus mengajar kanak-kanak lelaki untuk bertingkah laku sebagai
lelaki dan kanak-kanak perempuan sebagai seorang perempuan