BAB 2:

Nutrisi dan Pengeluaran Makanan

2.1 KEPENTINGAN PENGAMBILAN NUTRISI YANG BAIK DAN AMALAN PEMAKANAN YANG BAIK
1.

2.

Pemakanan adalah penggunaan bahan-bahan makanan oleh organisma hidup. Pemakanan yang baik ditakrifkan sebagai pemakanan yang mengandungi semua kelas makanan dalam kuantiti dan nisbah yang betul.

3. Pemakanan yang baik melibatkan tujuh kelas makanan berikut :

Kelas Makanan Karbohidrat Protein Lemak Vitamin Garam Mineral Air

Fungsi
Membekalkan tenaga Membina sel baru untuk tumbesaran dan menggantikan sel yang rosak. Membekalkan tenaga apabila badan kekurangan karbohidrat Melindungi badan daripada sebarang penyakit Mengekalkan kesihatan badan Mengangkut makanan tercerna dan hasil perkumuhan di dalam badan. Membantu pergerakan makanan melalui saluran penghadaman.
3

Serat

Kepentingan mengambil makanan yang baik dan amalan pemakanan yang baik adalah seperti berikut : (a) Untuk tumbesaran, membaiki dan menggantikan sel-sel yang rosak (b) Untuk mengekalkan kesihatan yang baik.
4.

Nilai Kalori bagi Kelas Makanan Yang Berbeza

1.

2.

3.

Tenaga daripada makanan diukur dalam unit kalori (cal) or kilokalori (kcal). Unit lain yang boleh digunakan untuk mengukur tenaga ialah joule (J). 1 kalori = 4.2 joule Nilai kalori ditakrifkan sebagai kuantiti tenaga haba yang dibebaskan apabila satu gram (1g) makanan dibakar dengan lengkap. Satu kalori adalah jumlah tenaga yang diperlukan untuk menaikkan suhu 1g makanan sebanyak 1C.
5

4.

Nilai kalori makanan boleh diukur dengan menggunakan kalorimeter-bom.

Kelas Makanan
Karbohidrat Protein Lemak

Nilai kalori bagi 1 g makanan

17.2 22.2 38.5

Nilai kalori bagi kelas makanan

Contoh: Jika anda makan 200 g roti, 5 g butter dan 100 g apple untuk sarapan, berapa banyak kalorikah yang anda gunakan? Penyelesaian Masalah:

Nilai kalori roti = 2 x 1134 = 2268 kJ Nilai kalori butter = 5/100 x 3007 = 150 kJ Nilai kalori epal = 1 x 244 = 244 kJ Jumlah kalori makanan = 2268 + 150 + 244 = 2662 kJ
9

Faktor-faktor Yang Mempengaruhi Jumlah Kalori Yang Diperlukan oleh Seseorang Individu
1.

Kuantiti tenaga yang diperlukan oleh seseorang bergantung kepada faktorfaktor berikut : Jantina Umur Saiz badan Keadaan kesihatan Aktiviti fizikal Suhu persekitaran
10

1. Jantina

Lelaki memerlukan lebih banyak tenaga daripada perempuan kerana mereka lebih aktif

11

2. Umur

Orang yang lebih muda memerlukan lebih banyak tenaga berbanding orang yang lebih berumur kerana mereka lebih aktif.

12

3. Saiz Badan

Orang yang berbadan lebih besar memerlukan lebih banyak tenaga kerana kadar metabolisme mereka lebih tinggi.

13

4. Keadaan Kesihatan

Orang yang sakit memerlukan lebih banyak tenaga untuk melawan penyakit berbanding orang yang sihat.

14

5. Aktiviti Fizikal

Seseorang yang aktif atau melakukan pekerjaan berbentuk buruh memerlukan lebih banyak tenaga berbanding orang yang bekerja di pejabat.

15

6. Suhu Persekitaran

Seseorang yang tinggal di tempat yang sejuk memerlukan lebih tenaga bagi mengekalkan suhu badan mereka.

16

Masalah Kesihatan Yang Berkait Dengan Makanan dan Tabiat Pemakanan

(a) (b) (c)

(d)

Diet yang tidak seimbang untuk jangka masa yang panjang boleh menyebabkan masalah kesihatan seperti : Malnutrisi Obesiti Anoreksia nervosa Penyakit disebabkan oleh tabiat pemakanan yang kurang sihat
17

MASALAH KESIHATAN Malnutrisi

PUNCA

GEJALA

CARA MENCEGAH

CARA MERAWAT Memberi zat tambahan

Makan makanan Sangat kurus dan Kekurangan kalori seimbang dan tidak bertenaga mencukupi

Tabiat tidak mahu makan kerana Anoreksia Nervosa Terlalu kurus ingin menguruskan badan Tabiat memuntahkan Anoreksia Bulimia Terlalu kurus makanan selepas makan Kelihatan terlalu gemuk, pengumpulan lemak di bawah kulit

Pendidikan

Kaunseling

Pendidikan

Kaunseling

Kegendutan

Pengambilan kalori berlebihan

Mengawal pengambilan makanan

Bersenam atau mengambil ubat dari doktor

Penyakit Jantung Makan makanan dan Tekanan Darah berlemak Tinggi berlebihan

Serangan penyakit jantung dan cepat Mengurangkan Pembedahan dan letih apabila makanan berlemak pengambilan ubat melakukan aktiviti fizikal
18

2.2 Keperluan Nutrien di dalam Tumbuhan

1. Unsur-unsur galian/mineral adalah unsur-

unsur kimia yang penting yang diperlukan oleh tumbuhan untuk mencapai pertumbuhan optimum. 2. Mineral yang diperlukan oleh tumbuhan boleh dibahagikan kepada makronutrien dan mikronutrien. 3. Makronutrien adalah unsur yang diperlukan oleh tumbuhan dalam kuantiti yang besar. 4. Mikronutrien adalah unsur yang diperlukan oleh tumbuhan dalam kuantiti yang kecil. 19

Makronutrien
Unsur 1. Nitrogen (N) Fungsi Penting untuk pembuatan protein, enzim dan klorofil Kesan kekurangan Tumbesaran terbantut Batang pokok lemah Daun kekuningan (klorosis) Tumbesaran terbantut Daun hijau tua Bintik merah atau ungu pada daun yang tua. Perkembangan akar yang lemah

2. Fosforus(P)

Diperlukan untuk membuat DNA dan RNA Penting untuk respirasi

20

Makronutrien
Unsur 3. Kalium (K) Fungsi
Untuk sintesis asid amino Penting untuk pembentukan kanji

Kesan kekurangan
Tumbesaran terbantut Kekuningan pada tepi daun dan bintik pada daun Tumbesaran bunga yang tidak sihat Tumbesaran terbantut Bentuk daun terherot Kawasan kuning pada urat daun

4. Kalsium (Ca)

Komponen penting bagi dinding lamela tumbuhan Pembentukan serat semasa proses pembahagian sel Komponen penting untuk asid amino, protein dan DNA

5. Magnesium (Mg)

Tumbesaran akar yang tidak sihat Daun mudah gugur

21

Mikronutrien
Unsur 1. Boron (B) Fungsi Terlibat dalam metabolisme karbohidrat Terlibat dalam penyerapan dan penempatan ion kalsium. penting bagi sintesis klorofil diperlukan untuk pembentukan bunga Kesan kekurangan Tumbesaran terbantut dan tidak normal Putik bunga akan mati Daun menjadi tebal, rapuh dan berkedutkedut Tumbesaran terbantut Bintik-bintik perang pada hujung daun Hujung pucuk daun menjadi mati
22

2. Kuprum (Cu)

Mikronutrien
Unsur 3. Besi (Fe) Fungsi Untuk sintesis klorofil Penting untuk tumbesaran bahagian muda pada tumbuhan Enzim pengaktif untuk respirasi, fotosintesis dan metabolisme Terlibat dalam fungsi nitrogen Penting bagi pembentukan daun dan sistesis hormon bagi tumbuhan Kesan kekurangan Daun menjadi klorosis

4. Mangan (Mn)

Daun menjadi kecil Bintik perang pada daun Tumbesaran terbantut Daun bercapukcapuk yang menunjukkan klorosis
23

5. Molibdenum (Mo)

24

2.3 Kitar Nitrogen dan Kepentingannya

1.

2.

3.

4.

Nitrogen adalah unsur yang diperlukan untuk membentuk protein di dalam haiwan dan tumbuhan. Walaupun terdapat 78% nitrogen di persekitaran, gas ini tidak boleh digunakan secara terus oleh haiwan dan tumbuhan Tumbuhan perlukan nitrogen daripada tanah dalam bentuk ion nitrat yang terlarut dalam tanah. Untuk menambahkan kandungan nitrogen di dalam tanah, dua jenis baja boleh dugunakan iaitu ammonium nitrat and ammonium sulfat
25

Kitar Nitrogen
1.

2.

Kitar nitrogen adalah suatu kitaran yang mengeluarkan nitrogen daripada persekitaran dan mengembalikannya semula ke persekitaran Langkah-langkah dalam kitar nitrogen adalah :

26

27

Proses 1

Penerangan Gas nitrogen di atmosfera berubah menjadi sebatian nitrat (sebatian nitrogen) melalui dua cara, iaitu:

(a) Tindakan kilat Semasa ribut petir, suhu yang tinggi menyebabkan nitrogen dan oksigen di atmosfera bergabung membentuk nitrus oksida. Gas ni kemudian larut dalam air hujan membentuk asid. Asid ni bergabung dengan garam-garam mineral di dalam tanah dan berubah menjadi sebatian nitrat.
(b) Bakteria pengikat nitrogen Bakteria simbiotik ini hidup dalam nodul-nodul akar tumbuhan kekacang atau legum seperti kacang tanah dan kacang panjang. Bakteria ini menukarkan nitrogen di atmosfera menjadi sebatian nitrat di dalam tanah. 2 Tumbuhan menyerap ion nitrat dalam air tanah melalui akar dan menggunakannya untuk membina protein tumbuhan.

28

 Nodul akar tumbuhan kekacang

29

Proses 3 4

Penerangan Apabila haiwan memakan tumbuhan, sebatian nitrogen ini diubah menjadi protein haiwan. Setelah tumbuhan dan haiwan mati, bakteria pereputan atau pengurai akan menguraikan tisu-tisu mati organisma (atau hasil perkumuhan haiwan) kepada sebatian ammonium. Bakteria penitritan mengubah sebatian ammonium menjadi nitrit. Bakteria penitritan mengubah sebatian nitrit menjadi nitrat Bakteria pendenitritan mengurai nitrat dalam tanah menjadi gas nitrogen semula.

5 6 7

30

Kepentingan Kitar Nitrogen

1.

2.

3.

4. 5.

Mengekalkan kepekatan gas nirogen di atmosfera. Membekalkan nitrat kepada tumbuhan. Memastikan bekalan berterusan bagi protein tumbuhan dan haiwan untuk manusia. Mengawal pencemaran. Mengekalkan kesuburan tanah.
31

2.4 Kepentingan Amalan Nutrisi Yang Baik

Kita perlu mengikut diet yang baik dan seimbang untuk : (a) Proses tumbesaran (b) Mengkalkan kesihatan badan (c) Meningkatkan imunisasi badan terhadap penyakit. (d) Mendapatkan tenaga yang mencukupi untuk aktiviti harian.
1.
32

Piramid Makanan

33

TAMAT

34